The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Punjab Times, 2018-09-04 18:52:00

Punjab Times September 2018 Edition

FOR
gzikp NkJhwz
gzikp NkJhw gzikp NkJhwz BETTER RESPONSE,
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw ADVERTISE
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw
PUNJAB TIMES
s[jkB{z fej'
s[jkB{z fej' IN
s[jkB{z fej'
s[jkB{z fej'
s[jkB{z fej'
fijk bZfrnk.
fijk bZfrnk.
fijk bZfrnk.
fijk bZfrnk. Monthly
fijk bZfrnk.
f;vBh s'A gqekf PUNJAB TIMES
f;vBh s'A gqekf s gfjbk gzikph wjhBktkoh nypkos gfjbk gzikph wjhBktkoh nypko
f;vBh s'A gqekf
f;vBh s'A gqekf s gfjbk gzikph wjhBktkoh nypko
f;vBh s'A gqekfSs gfjbk gzikph wjhBktkoh nypkos gfjbk gzikph wjhBktkoh nypko
THE FIRST PUNJABI INDIAN MONTHLY PUBLISHED FROM SYDNEY, AUSTRALIA
nkgD/ ;[MkU
nkgD/ ;[MkU
nkgD/ ;[MkU
nkgD/ ;[MkU
nkgD/ ;[MkU
P O Box 8055, Glenmore Park, NSW 2745, Sydney, Australia This is its 18th successful
MOBILE: 0431 377 716 www.punjabtimes.com.au
;kB{z io{o G/i'
;kB{z io{o G/i'
;kB{z io{o G/i' year in the market
;kB{z io{o G/i'
;kB{z io{o G/i'
Editor: Harpreet Singh, E-mail: [email protected]
Year 18, Edition 3, Australia's Top Leading, Most Popular, Reliable & Successful free copy
Sydney, September 2018 Punjabi Indian Newspaper















































































r[od[nkok ;kfjp gkoebh, rb?Bt[v fty/ ;[Bfjo/ ozr dh BthA
r[od[nkok ;kfjp gkoebh, rb?Bt[v fty/ ;[Bfjo/ ozr dh BthA
r[od[nkok ;kfjp gkoebh, rb?Bt[v fty/ ;[Bfjo/ ozr dh BthA
r[od[nkok ;kfjp gkoebh, rb?Bt[v fty/ ;[Bfjo/ ozr dh BthA
r[od[nkok ;kfjp gkoebh, rb?Bt[v fty/ ;[Bfjo/ ozr dh BthA
gkbeh ;kfjp ftu ;[ 'fGs XzB-XzB ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih'fGs XzB-XzB ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih
gkbeh ;kfjp ftu ;[
gkbeh ;kfjp ftu ;[ 'fGs XzB-XzB ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih
gkbeh ;kfjp ftu ;[S'fGs XzB-XzB ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih'fGs XzB-XzB ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih
gkbeh ;kfjp ftu ;[
Punjab Times Pty Ltd. Trading as Punjab Times ACN No. 110 708 579

2 2 2 2 2 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo , f;vBh, ;szpo 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo , f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw

3 3 3 3 3 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw

4 4 4 4 4 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw

5 5 5 5 5 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo

6 6 6 6 6 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw

7 7 7 7 7 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw































DYNAMIC LEARNING

8 8 8 8 8 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
pkb :"B D wkwb/ D wkwb/ u nk;Nq/bhnk dk ;kpek gkdoh Bu nk;Nq/bhnk dk ;kpek gkdoh B
pkb :"B S'''''SD wkwb/ D wkwb/ 'u nk;Nq/bhnk dk ;kpek gkdoh Bu nk;Nq/bhnk dk ;kpek gkdoh Bzopzdopzd opzdopzd opzd
pkb :"B
pkb :"B D wkwb/ u nk;Nq/bhnk dk ;kpek gkdoh B
hwk gowkD{ xNBk
hwk gowkD{ xNBk s/ pDh w{osh dh
hwk gowkD{ xNBk s/ pDh w{osh dhs/ pDh w{osh dh
c[e{ c[e{ c[e{ c[e{ c[e{Shwk gowkD{ xNBk hwk gowkD{ xNBk 's/ pDh w{osh dhs/ pDh w{osh dh pkb :"B
d/ ;kpek w[Zy gkdoh ftb;B dh fdb B{z dZ;D ftu n;woE fojk. cbhuo
b'eK B/ ehsh nkb'uBk dh phwkoh ns/ j'o f;js ;pzXh fog'oN wkwb/ dk fJe ghVs i' ftb;B wkwb/
b'eK B/ ehsh nkb'uBk
b'eK B/ ehsh nkb'uBk
b'eK B/ ehsh nkb'uBk
b'eK B/ ehsh nkb'uBk
d/ nkXko 's/ fdZsh rJh j?. ndkbs B/ ftu Skwb BjhA j?, T[; B/ ftb;B B{z
ftb;B B[z wzrbtko s'A fBT{ ;kT{E t/ ndkbs ezgb?e; d/ pkjo r[Z;/ ftu
bz ;{p/ ftu Bzopzdh dh ;zk S[o{ eoB fejk fe T[j w[nkch wzr/. T[j fJ; wkwb/
d/ nkd/S fdZs/ jB ns/ T[j cotoh ftu nghb eoBr/ feT[Afe nghb
2019 ftu g?o'b 's/ fojkn j'D :'r j't/ gqfefonk d[ofttjko ghVsK d/ dod B{z
rk. ndkbs B/ T[; B{z Bzopzd oZyD j'o fznkdk tXkJ/rh.
dh irQk d/ pko/ ftu BjhA dZf;nk. fJ; wkwb/ ftu ghVs ghNo r'nkoNh
nk;Nq/bhnkJh whvhnk B/ ftb;B B{z B/ ndkbs ezgb?e; d/ pkjo
fBT{e?;b ;fEs e'oN s'A nk;Nq/bhnk dh fejk,'';kpek gkdoh ftb;B B{z
okiXkBh f;vBh s'A T[Zso ftu 170 gSsktk feZE/ j?< T[; ftu B/eh dh
feb'whNo d{o fbiKd/ j'J/ fdykfJnk. GktBk fdykJh BjhA fdzdh.'' ftb;B B/
w?bp"oB (fpT{o') nk;Nq/bhnk d/ whvhnk w[skpe ftb;B nkgDh G?D d/ phsh i[bkJh ftu d'Sh mfjokJ/ ikD d/
;kpek w[Zy gkdoh B{z pZfunK d/ :"B
xo ftu Bzopzd oj/rk. ftb;B B/ d' wjhB/ pknd w[Zy gkdoh d/ nj[d/ s'A
S'SD d/ wkwb/ B{z b[ekT[D d/ d'S ftu fejk fe T[; dh y[d B{z d'Sh eoko fdZs/ n;shck d/ fdZsk ;h. T[j nkgDh nghb
1 ;kb Bzopzd oZyD dh ;zk ;[DkJh ikD d/ c?;b/ fto[ZX nghb eoB dh 's/ ;[DtkJh g{oh j'D sZe nj[d/ 's/
rJh j?. fBT{e?;b e'oN d/ wfi;Nq/N :'iBk j?. T[; B/ fejk fe ;kb 1976 pfDnk ofjDk ukj[zdk ;h go nk;Nq/
okpoN ;N'B B/ 67 ;kbk fcfbg ftb;B ftu d' ghVsK B/ T[; B{z gkdoh i/w; bhnk d/ gqXkB wzsoh w?bew NoBp[Zb,
B{z xo ftu Bzopzd oZyD dh fJikzs
cbhuo d/ p[o/ fttjko d/ pko/ ftu ;kEh gkdohnK ns/ ghVsK d/ dpkn
fdZsh j?. fJj fJikzs i/b nfXekohnK dZf;nk ;h go T[j fJ; pko/ ftu g[b; ftu T[; B{z nj[dk SZvDk fgnk.
N'ehU (fpT{o') gowkD{ gqd{SD dk ;kjwDk eo u[Ze/ ikgkB d/ c[e{Shwk Sfjo
nwohek dk BtK ekB{zB, ;oekoh eowukoh BjhA fJ;s/wkb eo ;eDr/ ukJhBh
nwohek dk BtK ekB{zB, ;oekoh eowukoh BjhA fJ;s/wkb eo ;eDr/ ukJhBh
nwohek dk BtK ekB{zB, ;oekoh eowukoh BjhA fJ;s/wkb eo ;eDr/ ukJhBh
nwohek dk BtK ekB{zB, ;oekoh eowukoh BjhA fJ;s/wkb eo ;eDr/ ukJhBh
nkgDk ne; ;[XkoB dh e'fSS 'u i[fNnk j? go fJ; dofwnkB 'o/vhJ/SB ;{N' nwohek dk BtK ekB{zB, ;oekoh eowukoh BjhA fJ;s/wkb eo ;eDr/ ukJhBhz
gfjB/ fJe pZu/ dh tZvh w{osh ;Ekgs ehs/ ikD dh b'eK tb'A fsZyh nkb'uBk
ehsh ik ojh j?. fJ; wjhB/ Sfjo ftu o/bt/ ;N/SB d/ B/V/ 20 c[ZN bzph ';B j[D fJ; fpZb d/ nkT[D Bkb ezgBhnK
ukJhbv' w{osh ;Ekgs ehsh rJh, fi; ftu fJe pZu/ B/ oZfynkswe ;{N gfjfBnk d/ gkoN; ns/ fvtkJhf;; d/ fJ;s/wkb
j'fJnk j? ns/ T[; d/ ;hB/ 's/ '000' Bzpo dk fvihNb fv;gb/n bZrk j?, fi; dk
's/ o'e brkJh ikt/rh. nwoheh ;oeko
;ze/fse wsbp j? 'gowkD{ gqd{SD BjhA'.
f;oc T[;/ J/iz;h bJh czv B{z gk; eo/rh
pZu/ B/ fJe jZE 'u j?bw/N cfVnk j'fJnk j?, i' fJj fdyk fojk j? fe jtk ;kj i' fJBQK ezgBhnK d/ fJeftgw?AN B{z fogb/
b?D bJh ;kc j? ns/ d{i/ jZE ftu ;{oi dk gqshe j?, i' T[whd ns/ BthA T{oik dk ; eoBrhnK. Bt/A ekB{zB d/ nkT[D Bkb
;ze/s j?. w{osh pDkT[D tkb/ ebkeko e/Aih :kB'p/ dh fJj wzSk j? fe fJj w{osh fJBQK d'tK ezgBhnK d/ ebkfJzN; 'u
T[whd dk gqshe pD/ go nkb'ueK dk efjDk j? fe fJj c[e{Shwk dh wkVh jkbs B{z
ekch froktN j't/rh.
do;kT[Adh j?, feT[Afe j[D th fJj Sfjo 2011 d/ o/vhUXowh gqd{SD Bkb i{M fojk gfjbK th o'e brkT[D s/ ehsh iks/ ehsh ik
gfjbK th o'e brkT[D
gfjbK th o'e brkT[D
gfjbK th o'e brkT[D s/ ehsh ik
gfjbK th o'e brkT[D 's/ ehsh iks/ ehsh ik
j?. u[Zeh nghb
u[Zeh nghb
u[Zeh nghb
u[Zeh nghb
u[Zeh nghb
fJj j? c[e{Shwk gowkD{ xNBkº fJ; s'A gfjbK nwoheh ;hB/N B/
ikgkB 'u 11 wkou 2011 B{z nkJ/ 9 shposk d/ SeshSkbh G{ukb s'A pknd fJBQK ezgBhnK d/ uhBh gq'veN; B{z pzd
T[mh ftBkSekoh ;[Bkwh dhnK bfjoK dh bg/N 'u c[e[fSwk gowkD{ T{oik gbKN
eoB bJh t'N fdZsk ;h go ;oekoh J/
nk frnk ;h. fJ; gbKN B{z Gkoh B[e;kB j'fJnk ;h. gbKN s'A tZvh wksok ftu o/
iz;hnK d[nkok fJ; rZb B{z Bk wzBD
vhUXowh sZs bhe j'D bZr/ ;B ns/ gowkD{ ftfeoB j'D bZrk. fJ; xNBk 's/ jh Bt/A fpZb B{z gk; ehsk frnk j?.
wro'A ikgkBk nkgD/ ;ko/ gowkD{ fpibh xo 3 ;kb bJh pzd oZy/. c[e[fSwk 'u i' fJ; B{z N?eBkb'ih ezgBhnK bJh fJe
e[M j'fJnk T[; s'A pknd d[Bhnk Go ftu fJe tko fco gowkD{ T{oik dh ;[oZfynk d/S dh ;[oZfynk B{z tXkT[D bJh fe nwoheh ;oekoh eowukoh, p[oh ypo fejk ik ;edk j? feT[Afe
B{z b? e/ fJe BthA pfj; fSV rJh j?. nwoheh ;oeko B/ nfjw c?;bk fbnk ekBNq?eNo ns/ J/iz;hnK Huawei ns/ nwoheh fuZg fBowksk B{z th j[D gkoN;
j?. ;oeko B/ Bt/A ekB{zB B{z gk; ehsk ZT5 d[nkok fsnko ehshnK rJhnK dh b'V 's/ ;wZf;nk j't/rh.
j? fi; sfjs nwohek Huawei ns/ fvtkJhf;; d/ fJ;s/wkb B{z pzd BjhA eo nwoheh ;oeko ;wMdh j? fe j[tkt/
psy fgZS/ fJe esko u s?od/ fd;/ 76
psy fgZS/ fJe esko u s?od/ fd;/ 76u s?od/ fd;/ 76 ZÒÒE torhnK ezgBhnK dhnK ojhnK, fi; ekoB j[D ;oeko B/ d/S ns/ z?ZvHNhHJhH d/S bJh yso/ B{z tXkT[D
psy fgZS/ fJe esko
psy fgZS/ fJe esko
psy fgZS/ fJe esko 'u s?od/ fd;/ 76u s?od/ fd;/ 76
fvtkJhf;; ns/ ezg'B?AN; 's/ o'e bZr dh ;[oZfynk d/ fjZs 'u fJ; fpZb B{z gk; dk ezw eo ojhnK jB. ;kb 2012 'u
ikt/rh. fJBQK fvtkJhf;; 's/ p?B ehsk j?. nwoheh eKro; B/ 11 wjhB/ dh iKu
p/ph ve, s;tho tkfJob
p/ph ve, s;tho tkfJob
p/ph ve, s;tho tkfJob brkT[D tkb/ fvc?A; nkEokJhi/SB uhBh ezgBhnK 's/ nwoheh ;oekos/ nwoheh ;oeko s'A pknd BshfinK B{z gpfbS ehsk ;h.
uhBh ezgBhnK s/ nwoheh ;oekos/ nwoheh ;oeko
uhBh ezgBhnK
uhBh ezgBhnK s/ nwoheh ;oeko
p/ph ve, s;tho tkfJob
p/ph ve, s;tho tkfJob
uhBh ezgBhnK
dk n?eSBB BB B
dk n?e
dk n?e
dk n?e
n?eN 's/ nwoheh gq?zhv?AN v'Bkbv Nozg dk n?e fJ; d"okB fJBt?;NhrSB 'u ezgBhnK
d[nkok d;sys ehs/ rJ/ jB. fog'oN fog'oN w[skpe nwohek B{z bZr fojk fJj dZ;D 'u c/b j' rJhnK ;B fe
w[skpe fJj ekB{zB nrb/ d' ;kbK 'u j? fe uhBh fvtkJhf;; d/ fJ;s/wkb Bkb T[BQK d/ uhBh ;oeko d/ Bkb fe; soQK
gqGkth j' ikt/rk. wzfBnk ik fojk j? d/S d/ vkNk B{z bhe ehsk ik fojk j?. d/ ;wM"s/ jB.
e?B/vk fty/ xo
e?B/vk fty/ xo u j'J/ pbk;N d"okB BkGk d/ ftnesh dh w"su j'J/ pbk;N d"okB BkGk d/ ftnesh dh w"s
e?B/vk fty/ xo 'u j'J/ pbk;N d"okB BkGk d/ ftnesh dh w"su j'J/ pbk;N d"okB BkGk d/ ftnesh dh w"s
e?B/vk fty/ xo u j'J/ pbk;N d"okB BkGk d/ ftnesh dh w"s
e?B/vk fty/ xo
ekoB fiZE/ BkGk tk;h i;w/b f;zx dh gfotko ftnkj dhnK fsnkohnK ftu
w"s j' rJh, T[E/ jh T[BQK dk gfotko o[ZfMnk j'fJnk ;h go y[Sh dk wkj"b
tkb-tkb pu frnk. ikDekoh nB[;ko rw ftu pdb frnk. nukBe tkgo/
fJ; xNBk dk ekoB SkoN ;oeN fJ; jkd;/ ftu i;w/b f;zx dh w"s j'
dZf;nk ik fojk j?. nZr fJzBh fGnkBe rJh. jkd;/ dh ypo ;[D e/ fwqse i;w/
;h fe xo dk g{ok ;kwkB ;V e/ ;[nkj b f;zx d/ foSs/dkoK ftu d[Zy dh bfjo
j' frnk. e?B/vk g[b; tZb'A wkwb/ dh d"V rJh. fJ; ;pzXh gZsoekoK Bkb
v{zxkJh Bkb scshS ehsh ik ojh j?. rZbpks eofdnK e"A;bo ppb{ y'ok B/
fzeo:'r j? fe i;w/b f;zx fgSb/ e/Ado ;oeko B{z nghb ehsh fe nkgD/
30 ;kbk s'A e?B/vk fty/ nkgD/ gfotko gZXo 's/ s/zh eo e/ fwqse d/ gfotkoe
;w/s ofj fojk ;h. T[; dh S'Nh p/Nh dk w?ApoK dk thzk ibd btk d/t/ sK i'
BkGk, (fpT{o') e?B/vk d/ n?pNc'ov ftnkj 18 nr;s B{z oZfynk j'D ekoB T[BQK dh g[Zsoh nkgD/ fgsk d/ nzfsw
tkfSzrNB (fpT{o') nwohek d/ ;{p/ fwBh;'Nk dh p/fwvih Mhb ftu fJe psy
fty/ phs/ fdB fJe xo B{z nZr bZrD gfotko 'u ekch y[Sh dk wkj"b ;h. g{ok doSB eo ;e/.
nkgD/ 76 pZfunK Bkb fJe esko ftu s?odh fd;h. fJe tkJhbvbkJhc c'N'rqkco
pq/AN f;i/e B/ T[BQK dh s;tho fyZuh ns/ ;'Sb whvhnk 's/ gk fdZsh, fi; wro'A fJj
tkfJob j' rJh. b'eK B/ fJ; s;tho B{z ekch g;zd ehsk. pq/AN d/ fJ; NthN B{z eohp
gZSwh coK; d/ Ehw gkoe dh ;ckJh eoBr/ eK
gZSwh coK; d/ Ehw gkoe dh ;ckJh eoBr/ eK
gZSwh coK; d/ Ehw gkoe dh ;ckJh eoBr/ eK
gZSwh coK; d/ Ehw gkoe dh ;ckJh eoBr/ eK
gZSwh coK; d/ Ehw gkoe dh ;ckJh eoBr/ eK
9 jzko b'eK B/ bkJhe ehsk idfe 4 jzko b'e e[w?AN eo u[Ze/ jB. fznkdkso
b'e pq/AN s'A s;tho tkbh irQk pko/ g[ZS oj/ jB. j[D fJ; Mhb 's/ nkT[D tkb/ b'eK
dh frDsh ftu tkXk j'fJnk j?. ekch b'e g{ok fdB p?m e/ fJj Bzkok d[pkok d/yD
g?fo; (fpT{o') b'eK B{z ;tZSsk dk ;zd/S d/D bJh gZSwh
d/ fJzszko ftu jB.
coK; d/ fJe fJfsjk;e Ehw gkoe B/ nB'yh gfjb ehsh j?.
frDsh eoB wro'A j?okB ofj frnk ;h c'N'rqkco
gkoe d/ w?dkB ftu gJh rzdrh B{z 6 eK ;kc eoBr/, fi;
c'N'rqkco pq/AN w[skpe T[; B/ psyK dh fJzBh bzph bkJhB gfjbh tko d/yh ;h.
bJh ektK B{z ftS/S Nq/fBzr fdZsh ik ojh j?. nrb/ wjhB/ s'A
T[; B{z fJj Bzkok g;zd nkfJnk ns/ T[; B/ fJe s;tho fyZu bJh. pq/AN dk nzdkik
fJj ezw 's/ bZrDr/.
;h fe psyK dh frDsh 20-30 j't/rh go uzrh soQK frDB wro'A fJj frDsh 76
fJj eK nkgDh u[zM Bkb f;roN ns/ euo/ d/ N[eV/
sZe gj[zu rJh. :/b :{Bhtof;Nh d/ gzSh ftfrnkBh fouov U go[w efjzd/ jB,''fJj
u[Ze e/ e{V/dkB ftu gkT[Dr/. fJBQK d/ fJ; ezw d/ pdb/
ekch SkBdko Bzkok j?. w?A gzShnK pko/ ekch e[M gfVQnk j? ns/ T[BQK Bkb ;wK th
fJBQK B{z ykD tkbhnK uhzK fdZshnK ikDrhnK. gkoe d/
fpskfJnk j? go fJzBhnK ;kohnK psyK B{z fJ; soQK ed/ fJe bkJhB ftu uZbfdnK
w[yh fBe'b; vftbhno; B/ fejk fe ektK e'b'A gkoe ;kc
BjhA d/fynk.''
eotkT[D dk we;d e[dos tb'A b'eK B{z tksktoD B{z ;kc
e[dos dk SkBdko Bzkok
oZyD dk ;zd/S d/Dk j?. fJ; ezw bJh ektK dh fi; B;b dh
fJ; s;tho B{z B?SBb nv[p'B ;';kfJNh dh t?p;kJhN 's/ th g';N ehsk frnk
tos'A ehsh ik ojh j?, T[; ftu e/foB, i?evk ns/ o/t/B
j?. wkjoK w[skpe fJj e[dos dk SkBdko Bzkok j?, i' d[pkok fd;Dk ekch
Skwb jB. fJj B;bK fJB;kBK dk toskU tXhnk sohe/
w[Seb j?.
Bkb ;wM ;edhnK jB.

9 9 9 9 9 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw
ikBto th pZM/ B/ w'j dhnK szdK u, eJh fdB wo/
ikBto th pZM/ B/ w'j dhnK szdK u, eJh fdB wo/ eoB i"jo dh fcbw eoB i"jo dh fcbw syssys kjijK
ikBto th pZM/ B/ w'j dhnK szdK u, eJh fdB wo/ eoB i"jo dh fcbw sys
kjijK
kjijK
ikBto th pZM/ B/ w'j dhnK szdK
ikBto th pZM/ B/ w'j dhnK szdK 'u, eJh fdB wo/u, eJh fdB wo/ eoB i"jo dh fcbw eoB i"jo dh fcbw 'syssys' 'u u u u u SkjijKkjijK
pZu/ B{z f;o s/ oZy s?odh ojh tQ/b wZShs/ oZy s?odh ojh tQ/b wZSh
pZu/ B{z f;o dk feodko fBGkT[Dr/ nfBb eg{o
pZu/ B{z f;o 's/ oZy s?odh ojh tQ/b wZShs/ oZy s?odh ojh tQ/b wZSh
pZu/ B{z f;o s/ oZy s?odh ojh tQ/b wZSh
pZu/ B{z f;o
dk feodko fBGkT[Dr/ nfBb eg{o
dk feodko fBGkT[Dr/ nfBb eg{o
dk feodko fBGkT[Dr/ nfBb eg{o
dk feodko fBGkT[Dr/ nfBb eg{o
w[zpJh (fpT{o') fcbweko eoB i"jo
fJBQhA fdBhA nkgDh nkT[D tkbh fcbw
'sys' B{z b? e/ uouk 'u jB. fJj fcbw
pDB s'A gfjbK jh nkgDh ek;N B{z b?
e/ ;[oyhnK 'u j?. ikDekoh w[skpe
nfBb eg{o fcbw 'u SkjijK dk
feodko fBGkT[Dr/, idfe oDtho
f;zx, ftZeh e"Sb ns/ eohBk eg{o
SkjijK d/ pZfunK dk feodko
fBGkT[Dr/. fJj fcbw 2020 'u fobhz
j't/rh fi; 'u w[rbK d/ okirZdh jk;b
eoB bJh j'J/ :[ZX pko/ fdykfJnk ikt/
rk.
dZ;D:'r j? fe fcbw 'sys' 'u
oDtho f;zx, eohBk eg{o, nkbhnk GZN,
ftZeh e"Sb, G{wh g/AvB/eo ns/ nfBb
eg{o tor/ ebkeko Bzo nkT[Dr/.
eoB i"jo B/ nkgD/ nfXekoe NftNo
nekT{AN 's/ g';No S/no eod/ j'J/
fbfynk, ''w?A fcbw 'sys' d/ bhv
feodko dk n?bkB eod/ j'J/ ekch
T[s;kj wfj;{; eo fojk jK''. sys dh
;Nkoek;N pko/ ikD c?Bz bJh 2020
t?Be{to (fpT{o') jo iht w'j dhnK szdK 'u pZMk j[zdk j?, fJj rZb phs/ fdBhA sZe fJzszko eoBk w[Sfeb j't/rk. fJj
fJe tQ/b wZSh dh wwsk B{z d/y e/ jo fJe B{z :kd nkJh. t?Be{to 'u fJe tQ/b wZSh fcbw eJh ekoBK eoe/ yk; j'D tkbh
nkgD/ wo/ pZu/ Bkb eJh fdBK se x[zwdh ojh, fi; B{z d/y e/ jo fe;/ dk fdb j?.
g;hi frnk. wK jw/Sk wK jh j[zdh j? ns/ ikBtoK 'u th fJ; soQK dh wwsk d/yD
B{z fwbdh j?. t?Be{to 'u e';N nfXekohnK B/ dZf;nk fe T[BQK B/ tQ/b B{z 24 i[bkJh
fJockB B/ t?Zp ;hoh r"ofwzN
fJockB B/ t?Zp ;hoh
fJockB B/ t?Zp ;hoh r"ofwzNr"ofwzN
rJh go fJj wK pZu/ B{z 17 fdBK se Bkb jh b? e/ fJe jzko whb se s?odh ojh. fJockB B/ t?Zp ;hohfJockB B/ t?Zp ;hohz 'r"ofwzNr"ofwzN' 'uu uu u
B{z nkgD/ pZu/ Bkb s?od/ d/fynk ;h. fJ;/ d"okB fe;/ ekoB T[; d/ pZu/ dh w"s j'
t?Be{to Nkg{ d/ y'i e/Ado B/ dZf;nk fe wZSh d/ wo/ pZu/ B{z j[D fJ; s'A tZy
ehsk frnk j?. i/-35 BK dh fJ; tQ/b wZSh B/ wo/ pZu/ B{z nkgD/ f;o ns/ wZE/ 's/
ezw eoB s'A ehsk fJBeko
ezw eoB s'A ehsk fJBeko
ezw eoB s'A ehsk fJBeko
ezw eoB s'A ehsk fJBeko
u[Zfenk j'fJnk ;h ns/ T[j s?od/ ;w/A fJ; pZu/ B{z ;[oZfyns s"o 's/ fNekn e/ oZyD ezw eoB s'A ehsk fJBeko
d/ :sB eodh fdykJh fdZsh. fJ; wZSh dh wwsk B/ g{oh d[Bhnk dk fXnkB nkgD/
tZb fyZu fbnk. ftfrnkBhnK ns/ e';N nfXekohnK B/ dZf;nk fe fJ; wZSh B/
w[zpJh (fpT{o') pkbht[Zv nfGB/sk
;ko/ foekov s'V fdZs/ jB. T[BQK fejk fe fJ; d"okB wZSh dk fttjko gfjbK Bkb'A
fJockB ykB fJBQhA fdBhA bzvB 'u nkgD/
ekch tZyok d/fynk frnk ;h ns/ SkfJd T[j nkgD/ d[Zy ekoB pdb rJh ;h. T[BQK
e?A;o dk fJbki eotk oj/ jB. f;js
dZf;nk fe wZSh f;js gZy'A mhe j? ns/ ni/ se T[; d/ pZu/ dh w"s dk ekoB BjhA
gsk bZr ;fenk. mhe Bk j'D ekoB n?wkzkB dh thvhU
t?Zp ;hohz 'r"ofwzN' 'u ezw eoB 's/
n;woZEk gqrNkJh ns/ fJ; gq'i?eN 'u'A
nkgDk BK tkg; b? fbnk j?. T[BQK fJ;
d[Bhnk dk ;G s'A tXhnk ofjD:'r S'n 'u bZr/ jo ndkeko, ebkeko ns/
d[Bhnk dk ;G s'A tXhnk ofjD:'r fjo pfDnkfjo pfDnk
d[Bhnk dk ;G s'A tXhnk ofjD:'r fjo pfDnk
d[Bhnk dk ;G s'A tXhnk ofjD:'r Sfjo pfDnkfjo pfDnk
d[Bhnk dk ;G s'A tXhnk ofjD:'r
seBhShnB dk XzBtkd ehsk j?. jkb
jh 'u fJockB B/ nkgD/ nfXekoe c/
ftnkBk, w?bp"oB-e?broh B{z SZfvnk fgZS/
ftnkBk, w?bp"oB-e?broh B{z SZfvnk fgZS/ ;p[Ze nekT{AN 's/ fJj ikDekoh S/no
ftnkBk, w?bp"oB-e?broh B{z SZfvnk fgZS/
ftnkBk, w?bp"oB-e?broh B{z SZfvnk fgZS/
ftnkBk, w?bp"oB-e?broh B{z SZfvnk fgZS/
ehsh j?.
T[BQK fbfynk fe Go/ wB Bkb
wzp{oh 'u nkgD/ wBg;zd gq'i?eN B{z
SZv fojk jK. T[BQK fejk fe w"i{dk jkbks
'u T[; dh f;js fJ; gq'i?eN 's/ ezw
eoB d/ :'r BjhA j?. n?wkzkB gqkJhw
thvhU fJzvhnk d/ vkfJo?eNo ns/ w[yh
fti? ;[pokwBhnw B/ fJ; ypo dh g[SNh
ehsh j?. T[BQK fJockB d/ ibdh f;jswzd
j'D dh ekwBk eofdnK T[; dh ibdh
tkg;h dh T[whd iskJh j?.
fJzvhnB fcbw c?;Nhtb nkc w?bp'oB
fJzvhnB fcbw c?;Nhtb nkc w?bp'oB B{z fwb/ ;G s'A tZX g[o;eko
B{z fwb/ ;G s'A tZX g[o;eko
fJzvhnB fcbw c?;Nhtb nkc w?bp'oB 'u u u u u ';zi{;zi{ ;zi{;zi{ ;zi{' B{z fwb/ ;G s'A tZX g[o;eko B{z fwb/ ;G s'A tZX g[o;eko
B{z fwb/ ;G s'A tZX g[o;eko
fJzvhnB fcbw c?;Nhtb nkc w?bp'oB
fJzvhnB fcbw c?;Nhtb nkc w?bp'oB
w[yoih, wB'i tkig/Jh, f;wh rq/
tkb, wbkfJek no'Vk, cohvk
fgzN', fouk uZvk, eohsh ;[o/S nbh
czb torhnK fcbw j;shnK
w"i{d ;B. okDh B{z fcbw 'fjueh'
bJh ;ot;q/Sm ndkekok dk
g[o;eko fwfbnk.
MATRIMONIAL
w?bp"oB (fpT{o') fJzrb?Av dh fJe ;z;Ek tb'A eotkJ/ rJ/ skzk ;ot/yD ftu
:{ogh d/S nk;Nqhnk dh okiXkBh ftnkBk B{z gfjbh tko d[Bhnk dk ;G s'A tXhnk
Suitable Jat Sikh boy for
ofjD:'r Sfjo n?bkfBnk frnk j?. fgSb/ 7 ;kbK s'A brksko gfjb/ ;EkB s/
ekpz nk;Nq/bhnk d/ y{p;{os Sfjo w?bp"oB B{z fJ; ;kb d{ik doik gqkgs j'fJnk w?bp'oB (fpT{o') okie[wko G{fwek bJh 't/Arkoi n?tkov' Australian Citizen Jat Sikh girl 27,
5'4" Cert-IV in Financial services,
j?. fJj ;ot/yD ftSt d/ 140 SfjoK 'u eotkfJnk frnk ns/ fJj tXhnk f;js fjokBh dh fcbw ';zi{' B/ fJ; ;kb fdZsk frnk idfe fteh e"Sb B{z
Cert-III in Individual Support,
;j{bsK, tksktoD, T[Zu f;Zfynk, p[fBnkdh YKuk ns/ ;ZfGnkuko 's/ nkXkfos d/ fJzvhnB fcbw c?;Nhtb nkc ;ot;q/Sm ;jkfJe ndkeko dk
working as Admin Officer in a
;h. w?bp'oB (nkJhHn?ZcHn?ZcHn?ZwH) 'u g[o;eko fdZsk frnk. fcbw d/
company, family well settled in
ikgkB d/ Sfjo U;kek B{z shik, e?B/vk d/ Sfjo e?broh B{z u"Ek ns/ f;vBh B{z
;ot;q/Sm fcbw s/ ;ot;q/Sm fBod/ fBod/Se fjokBh B/ fejk, 'w?A
gzitK ;EkB jk;b j'fJnk j?. fJ; doikpzdh ftu t?Be{to B{z S/tK, N'ehU B{z Sydney.
Se ;D/ ;G s'A fznkdk uko tShG{s jK s/ fJE/ j'Dk w/o/ bJh Please send full biodata with
;ZstK, N'oKN' B{z nZmtK doik gqkgs j'fJnk j?. v?Bwkoe dk Sfjo ekgBj/rB
g[o;eko fiZs/. fcbw 'u w[Zy fJe ;BwkB dh rZb j?. w?B{z recent photos.
B"t/A ns/ nk;Nq/bhnkJh Sfjo n?vhb/v d;t/A ;EkB 's/ S[wko j'fJnk j?. ;ot/yD
G{fwek fBGkT[D tkb/ ndkeko w?bp'oB Bkb fgnko j?.' Email:
nB[;ko ;G s'A xZN ofjD:'r SfjoK ftu dwk;;, Ykek, bkT{;, eokuh, g'oN
oDpho eg{o B{z T[BQK dh SkBdko g[o;eko ;wko'j 'u okDh [email protected]
w'o;ph, joko/ ns/ fsqg'bh nkfd n?bkB/ rJ/ jB.

1 1 1 1 10 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw
oDtho-dhfgek d/ ftnkj dh v/N j'Jh eBcow,
oDtho-dhfgek d/ ftnkj dh v/N j'Jh eBcow,
oDtho-dhfgek d/ ftnkj dh v/N j'Jh eBcow, gzikph B"itkB dh nwohek ftu w"s,
oDtho-dhfgek d/ ftnkj dh v/N j'Jh eBcow, gzikph B"itkB dh nwohek ftu w"s,gzikph B"itkB dh nwohek ftu w"s,
gzikph B"itkB dh nwohek ftu w"s,
oDtho-dhfgek d/ ftnkj dh v/N j'Jh eBcow, gzikph B"itkB dh nwohek ftu w"s,
epho p/dh B/ ;'
epho p/dh B/ ;'
epho p/dh B/ ;' b whvhnk okjhA fdZsh tXkJhb whvhnk okjhA fdZsh tXkJh gfotko B/ ;[
epho p/dh B/ ;' b whvhnk okjhA fdZsh tXkJh
epho p/dh B/ ;'Sb whvhnk okjhA fdZsh tXkJhb whvhnk okjhA fdZsh tXkJh
gfotko B/ ;[
gfotko B/ ;[ wk ;toki B{z ehsh nghb
gfotko B/ ;[ wk ;toki B{z ehsh nghbwk ;toki B{z ehsh nghb
gfotko B/ ;[Swk ;toki B{z ehsh nghbwk ;toki B{z ehsh nghb
f;zx (26) dk 8 nr;s B{z fdb dk d"ok
g?D ekoB nwohek d/ fJzfvnkBk ;{p/ d/
fouwzv fJbke/ ftu d/jKs j' frnk.
T[BQK dZf;nk fe joehos nkgD/
d';s Bkb eko ftu pzko frnk ;h,
fi; d"okB T[; B{z BhAd nk rJh id'A
xo gj[zu/ sK T[; dh w"s j' u[Zeh ;h. ;zX{
B/ dZf;nk fe joehos ni/ e[nkok ;h
ns/ T[j T[E/ fJe o?;N'o?AN ftu ezw eodk
;h. T[BQK dZf;nk fe T[BQK dh p/Nh e?B/
vk ofjzdh j? fi; e'b ikD bJh T[BQK B/
nkgDh gsBh ;D/ nkgDk thzk 13
i[bkJh B{z ngbkJh ehsk ;h go ni/
sZe nzp?;h tb'A e'Jh itkp BjhA nkfJnk
;h. T[BQK d/ gk;g'oN nzp?;h e'b jh jB
go fJ;/ d"okB nkJh fJ; wBj{; ypo B/
T[BQK B{z fMzM'V e/ oZy fdZsk j?.
T[j nkgD/ fJeb"s/ g[Zso dhnK
nzfsw o;wK ftu Skwb j'Dk ukj[zd/ jB.
fJ; ;pzXh T[BQK B/ fJe NthN Gkosh
ftd/S wzsoh ;[Swk ;toki B{z th ehsk
j? fe ;kB{z ;kv/ gk;g'oN e?B/vk nzp?;h
s'A tkg; fdtk e/ nwoheh thzk b?D
ftu wdd ehsh ikt/ sK i' T[j nkgD/
g[Zso dk nkyoh tko w{zj d/y ;eD.
UXo fJ; wkwb/ 's/ gqshfefonk fdzfdnK
ibzXo (fpT{o') NKvk fJbke/ d/ fgzv nwohek ftu w"s j' ikD dk ;wkuko ;[Swk ;toki B/ e?B/vk ftu Gkosh jkJh
w[zpJh (fpT{o') ekch ;w/A s'A dhfgek gkd{e'D ns/ oDtho f;zx d/ ftnkj dhnK
okVk tk;h pbftzdo f;zx ;zX{ n?;HvhHUH fwfbnk j?. fJ; ;pzXh ikDekoh fdzfdnK efwSBo ftek; ;to{g B{z wkwb/ ftu
ypoK nk ojhnK jB. jkbKfe jkb/ sZe fJBQK d'jK ;Nkoz tb'A fe;/ soQK dh
tkNo ;gbkJh d/ fJeb"s/ ;g[Zso dh ;zX{ B/ dZf;nk fe T[BQK d/ g[Zso joehos dyb d/D B{z fejk j?.
nfXekos g[SNh BjhA j'Jh ;h go jkb jh 'u dhfgek ns/ oDtho B/ nkgD/ ftnkj
dh v/N eBcow eo fdZsh j?. fJ; d/ Bkb jh r?;N fb;N th ;kjwD/ nk rJh j?.
e?A;o Bkb i{M ojh ;'Bkbh p/Ado/
e?A;o Bkb i{M ojh ;'Bkbh p/Ado/
e?A;o Bkb i{M ojh ;'Bkbh p/Ado/
gfotko tkfbnK ftueko wzrDh eo bJh ;h. fJ; s'A pknd gsk bZrk fe nB[Sek- e?A;o Bkb i{M ojh ;'Bkbh p/Ado/e?A;o Bkb i{M ojh ;'Bkbh p/Ado/
e[M ;w/A gfjbK ypoK nkJhnK ;B fe fJBQK d'jK B/ Sqhbzek 'u t/e/SB d"okB nkgD/
ftokN tKr dhfgek-oDtho th fJNbh d/ b/e e'w' 'u ftnkj eoBr/.
j[D fcbwc/no dh fog'oN w[skpe dhfgek-oDtho B/ nkgD/ ftnkj dh skohy
B{z fwfbnk d';sK dk ;kE
B{z fwfbnk d';sK dk ;kE
B{z fwfbnk d';sK dk ;kE
B{z fwfbnk d';sK dk ;kE
B{z fwfbnk d';sK dk ;kE
20 Btzpo fce; eo bJh j?. fJj ikDekoh dhfgek ns/ oDtho d/ ;{soK tb'A
;kjwD/ nkJh j?. r?;N fb;N B{z b? e/ gsk bZrk j? fe fJ; ftnkj 'u f;oc T[BQK
d/ eohph d';s ns/ foSs/dko jh Skwb j'Dr/. ftnkj 'u eohp 30 b'eK d/ Skwb
w[zpJh (fpT{o') pkbht[Zv nfGB/soh ;'Bkbh p/Ado/
j'D dh T[whd j?. d'jK B/ fwb e/ fJ; dk c?;bk fbnk j?. fJNbh fJBQK d'jK dh c/to/
fJBQhA fdBhA fBT{:koe 'u e?A;o dk fJbki eotk ojh
N v?;NhB/SB j?. ftnkj s'A pknd Gkos 'u 2 fo;?gSB nk:'fis ehs/ ikDr/. fJe
j?. nfij/ 'u T[j ;'Sb whvhnk okjhA nkgD/ c?Bz
w[zpJh 'u j't/rk, d{ik dhfgek d/ j'wNkT{B p?Arb[o{ 'u ehsk ikt/rk.
Bkb i[Vh j'Jh j?. T[ZE/ jh T[; dk gfotko s/ eohp
dZ; d/JhJ/ fe wSj{o ndkeko epho p/dh B/ eZb Gkt 13 nr;s B{z oDtho
d';s T[; d/ Bkb ;wK pshs eoe/ T[sSkj tXk oj/
ns/ dhfgek B{z ftnkj dh v/N fce; j'D 's/ tXkJh fdZsh j?.
jB. jkb jh 'u ;'Bkbh dh p?;N co?Av ;[i?B ykB B/
;'Bkbh Bkb fJe s;tho S/no ehsh j?. fJ; s;tho
wj/ pkp{ B/ dZf;nk pkp{ B/ dZf;nk
wj/ 'u fszB'A ekch y[S bZr ojhnK jB. ;[z?B B/ s;tho S/
wj/S pkp{ B/ dZf;nk pkp{ B/ dZf;nk
wj/ pkp{ B/ dZf;nk
wj/
no eod/ j'J/ fbfynk, ''w?A ikDdh jKHHHw?A fJ; rZb s'A
uzrh soQK ikD{ jK ;kvh fzzdrh 'u Gkt/A fizB/ wozh
fGnkBe s[ckB nk ikD, n;hA fJe d{i/ Bkb jw/Sk
gqf;ZX j'D dk wsbp
gqf;ZX j'D dk wsbp
gqf;ZX j'D dk wsbp ojKr/ ns/ w[SfebK dk ;kjwDk eoKr/HHHw?A ikDdh
gqf;ZX j'D dk wsbp
gqf;ZX j'D dk wsbp
jK fe d[Bhnk 'u fizB/ th ;tkb jB, T[BQK bJh w/ok
fJj itkp j? ns/ w?A fJj ikDdh jK fe ;kvk nkT[D
tkbk ;wK p/jZd y{p;{os j?HHHfeT[Afe w/o/ Bkb T[; ;w/
A T[j b'e j'Dr/HHHw/oh wzp{sh''.
;[i?B g';N jK gZyh ;'u bJh ekch j?. dZ;D:'r j?
fe co?AvfSZg v/n 's/ ;'Bkbh B/ ;[i?B ns/ nkgDh
d';s Bkb p/js y{p;{os s;tho S/no eod/ j'J/ g';N
fbfynk ;h. fJ; s'A fJbktk ;'Bkbh ns/ T[BQK dk gsh
r'bvh pfjb ;'Sb whvhnk okjhA ;'Bkbh d/ fJbki
dhnK ngv/N fdzd/ ofjzd/ jB. phs/ fdBhA r'bvh B/
NthN okjhA dZf;nk fe ;'Bkbh dk fJbki uZb fojk j?
ns/ j[D T[; dh f;js 'u ;[Xko bZr fojk j?.
wb/ohnk p[yko s'A pukT[Ad/ gb/
wb/ohnk p[yko s'A pukT[Ad/ gb/
wb/ohnk p[yko s'A pukT[Ad/ gb/
wb/ohnk p[yko s'A pukT[Ad/ gb/
wb/ohnk p[yko s'A pukT[Ad/ gb/
f;vBh (fpT{o') y{B ftu gkJ/ ikD tkb/
Nb?ZN;
Nb?ZN;
Nb?ZN; gb/Nb?ZN; wB[Zyh ;oho dh o'r o'e{ ;woZEk
Nb?ZN;
Nb?ZN;
tXkT[D ftu ;jkfJe j[zd/ jB ns/ wb/ohnk
p[yko s'A pukT[Ad/ jB. fJe nfXn?B w[skpe
w[zpJh (fpT{o') ;[go;Nko wj/S pkp{ Gkosh wB'oziB irs d/ ;G s'A gqGktSkbh
gb/Nb?ZN; Bkb y{B ftu g?dk j'D tkb/ 60
ns/ b'efgq: nfGB/sktK 'u'A fJe jB. fJe tZvk ;Nko j'D d/ pkti{d wj/S pkp{
ch;dh wb/ohnk goihth BSN j' iKd/ jB.
nkgD/ zwho Bkb i[V/ fttjko ns/ fBwo ;[Gkn bJh ikD/ iKd/ jB. T[BQK B{z
nfXn?B ftu gkfJnk frnk j? fe wb/
nkgD/ gqSz;eK Bkb rZb eoBk g;zd j? ns/ jw/Sk T[BQK bJh T[gbZpX ofjzd/ jB.
ohnk s'A ghVs wohzK d/ y{B ftu w"i{d gb/
wj/S pkp{ gqSz;eK ftueko wzfBnk-gqwzfBnk BK j? ns/ NftNo 's/ ;G s'A fznkdk
Nb?ZN; ftu wb/ohnk d/ goihth B{z BSN eoB
ckb'n ehs/ ikD tkb/ nfGB/sk 'u'A fJe jB. wj/S B/ jkb jh 'u nkgDk 43tK
dh ;woZEk j[zdh j?. wb/ohnk d/ gqw[Zy goihth
iBwfdB wBkfJnk ;h. fJ; yk; w"e/ T[BQK fe;/ wSj{o nypko Bkb rZb eod/ j'J/
gbkiw'vhnw ckb;hg?ow, ghH wb/ohnk ns/
dZf;nk fe gqf;ZX j'D dk wsbp T[BQK bJh eh j?.
ghH eb'B/;h jB, fi; Bkb wB[Zy dh w"s j'
fJ; pko/ rZb eod/ j'J/ wj/S B/ fejk, ''fJe wB[Zy d/ o{g 'u fzzw/tko j'Dk g?Adk
iKdh j?. nfXn?B d/ w[Zy b/ye ns/ nk;No/
j? ns/ jw/Sk fJj fBSfus eo' fe ;jh ezw eo oj/ j', fi; Bkb s[jkB{z ns/ s[jkv/
bhnk ;zrmB w/Afii ;e{b nkc j?bE fo;ou
B/V/ d/ b'eK B{z y[Sh wfj;{; j't/rh. gqf;ZX j'D eoe/ ;jh ;zd/S d/Dk j'o fznkdk
d/ vkeN'ob d/ ftfdnkoEh ;NhtB y' B/ fejk
wjZstg{oB j' iKdk j?. fJj fe;/ th ;?bhfpqNh bJh fJe pj[s tZvh fzzw/tkoh j?
fe fJj nfjw y'i j?, feT[Afe fe;/ wB[Zyh
feT[Afe T[j pj[s b'eK bJh o'b wkvb dh G{fwek fBGkT[Ad/ jB. w?A y[Sfe;ws jK i'
fJBc?eSB d/ o'r ftu gb/Nb?ZN; tb'A oZfynk
fJj w[ekw jk;b eoB 'u ;cb fojk ns/ jw/Sk fJe fzzw/tko ftnesh dh G{fwek
fBGkT[Adk ojKrk.'' ehs/ ikD dk gfjbk gqsZy ;p{s j?.

11
11
11 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
11 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
11 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
n?efNzr SZv ed/ Xowr[o{
n?efNzr SZv ed/ Xowr[o{ e?B/vk
n?efNzr SZv ed/ Xowr[o{
n?efNzr SZv ed/ Xowr[o{
e?B/vk u 8 gzikphnK ;D/ 14 r?Ar;Nou 8 gzikphnK ;D/ 14 r?Ar;No
e?B/vk u 8 gzikphnK ;D/ 14 r?Ar;No
n?efNzr SZv ed/ Xowr[o{ e?B/vk e?B/vk 'u 8 gzikphnK ;D/ 14 r?Ar;Nou 8 gzikphnK ;D/ 14 r?Ar;No
pD rJ/ ;B i"Bh bhto
pD rJ/ ;B i"Bh bhto frqcsko, eo'VK d/ jfEnko pokwd
pD rJ/ ;B i"Bh bhto
pD rJ/ ;B i"Bh bhto
pD rJ/ ;B i"Bh bhto
frqcsko, eo'VK d/ jfEnko pokwd
frqcsko, eo'VK d/ jfEnko pokwd
frqcsko, eo'VK d/ jfEnko pokwd
frqcsko, eo'VK d/ jfEnko pokwd
j'D bZr gJ/ ;B.
i"Bh bhto B/ nkgD/ nzdo nkJ/ fJ;
pdbkn dk ekoB dZ;fdnK fejk ;h
fe, ''fJj oZp dh fJZSk ;h, w?A jw/Sk s'A
fJe Xkofwe fJB;kB fojk jK go fJe
xNBk B/ w/ok ihtB pdb fdZsk. w/ok
p/Nk e?A;o ghVs ;h, w?A pj[s gq/SkB ns/
bkuko j' frnk ;h. w?A fcbwK 'u ezw
eoBk pzdeo fdZsk ;h. w?A nkgDk g{ok
;wK oZp dh gqkEBk 'u bkT[D bZrk ns/
fco 10 fdB pknd w?A p/N/ B{z vkeNo
e'b N?;N bJh b? frnk.
vkeNo B/ dZf;nk fe w/ok p/Nk ysok
s'A pkjo j?. j[D T[; B{z e?A;o BjhA j?,
fJZE/ s'A w/o/ ihtB 'u pdbkn S[o{
j'fJnk. i"Bh bhto B/ fejk ;h fe w?A
okwB e?Efbe jK go w?A ed/ pkJhpb
BjhA gVh, j[D w?A fJ; B{z g{oh soQK gVQ
u[Zfenk jK. w/ok wzBDk j? fe oZp dh
gqkEBk s'A s[jkv/ ihtB 'u uwseko j'
;edk j?. fJ; xNBk s'A pknd ikBh B/
s?n eo fbnk ;h fe T[j nZr/ ed/
nSbhb ns/ vpb whfBzr tkbhnK
fcbwK B/ w?B{z ;Nko pDkfJnk go w?A
jw/Sk nfij/ vkfJb'rz ns/ ;hB d/
fybkc fojk jK.''dZ;D:'r j? fe i"Bh
bhto dk pugB p/jZd szrh 'u pshs t?Be{to (fpT{o') e?B/vk 'u t?Be{to g[b; B/ 14 fJzv'-e?B/vhnB r?Ar;NoK e'b'A
j'fJnk. fJe tko ch; Bk Go ;eD jfEnkoK dh tZvh y/g cVh j?. fJ; B{z j[D se dh ;G s'A tZvh y/g wzfBnk ik fojk j?.
w[zpJh(fpT{o') pkbht[Zv d/ wSj{o Bkb doSeK B{z b'Ng'N eo u[Ze/ ikBh
ekoB T[; B{z ;e{b s'A pkjo eZY fdZsk g[b; B/ dZf;nk fe d'ShnK B/ fJj jfEnko e"wKsoh nZstkdh ;zrmB B{z ;gbkJh
n?eNo ikBh bhto nZi nkgDk 61tK d/ ihtB 'u fJe d"o nfijk nkfJnk, frnk ;h. fJ; s'A pknd e[M nihp'- eoB/ ;B. cV/ rJ/ d'ShnK 'u'A 8 gzikph w{b d/ jB. d'ShnK e'b'A gq?So e[Zeo pzp, J/He/
iBwfdB ;?bhpq/N eo fojk j?. T[; dk id'A T[; B/ fcbwK g{oh soQK SZv rohp B"eohnK eoBh gJhnK ;B. ;kb -47 ns/ ;gkJhB rzBz tor/ 120 s'A tX/o/ jfEnko, 50 r?o-ekB{zBh fvtkfJ;;,
iBw 14 nr;s 1957 B{z j'fJnk j?. fdZshnK ;B. i"Bh bhto B/ nkgDk
1999 'u fJe fBZih ;wko'j 'u fsozr/ 9H5 feb' c?B/NkJhb, 40 feb' BShb/ gdkoE ns/ seohpB 8 bZy vkbo e?S ns/ 8
T[; dk n;bh ikB okU ikB{wkbk j?. M[ekn Xow ns/ nkfXnkfsw tZb eo
Mzv/ dk ngwkB eoB ekoB i"Bh bhto bZy vkbo d/ ;'B/ d/ rfjD/ th cV/ rJ/ jB. g[b; B/ 3H5 bZy vkbo d/ w[Zb dhnK e[M
fjzd[;skB bhto ezgBh 'u ezw eoB fbnk ;h. T[j Xow T[gd/Se pD frnk
B{z 7 fdB dh ;zk th ;[DkJh ik u[Zeh rZvhnK th zps ehshnK jB. fJj ekotkJh Gkosh ;w/A w[skpe SBhtko ;t/o/ j'Jh.
ekoB T[; B{z ikBh bhto fejk ikD ;h. w[zpJh, u/BZJh ns/ fJZE' sZe fe j?. fJ; s'A pknd i"Bh B/ w[nkch wzrh e/ftB jkeb/N B/ dZf;nk fe cV/ rJ/ ;ko/ r?Ar;No ezr ns/ b?Nhwo r?Ar Bkb
bZrk ;h. nwohek 'u jo n?stko j'D tkbh T[; ns/ T[; dh ;zk xNk e/ fJe fdB eo i[V/ jB. d'ShnK dh T[wo 22 s'A 68 ;kb d/ ftueko j?. fJBQK 'u'A eJhnK dk ;pzX
eJh fcbwK 'u p/fjsohB ekw/vh dh gqkEBk ;Gk 'u ;?eV/A b'e fJZem/
fdZsh rJh. ibzXo ns/ b[fXnkDk Bkb dZf;nk ik fojk j?.
eJh ;kbK pknd gkfe;skB u
eJh ;kbK pknd gkfe;skB u
eJh ;kbK pknd gkfe;skB u
eJh ;kbK pknd gkfe;skB 'uu
eJh ;kbK pknd gkfe;skB
fobhz j'Jh ;h j'Jh ;h 'S'nb/'nb/'
fobh
fobh j'Jh ;h j'Jh ;h 'nb/'nb/
fobh j'Jh ;h 'nb/
fobh

































w[zpJh (fpT{o') ;kb 1975 'u nkJh nfwskG pZuB ns/ Xofwzdo ;Nkoo fcbw 'S'nb/' Gkosh f;B/wk
dhnK nfijhnK nkJhe'fBe fcbwK 'u'A fJe j? fi; B{z jw/Sk :kd oZfynk ikt/rk. ow/S f;Zgh d/ fBod/SB j/
m pDh fJ; fcbw d/ vkfJbkrz nZi th b'eK B{z :kd jB ns/ fJ; Bkb i[V/ eJh feZ;/ ejkDhnK, fiBQK B{z
nZi th b'e fXnkB Bkb ;[Dd/ jB. eh s[;hA ikDd/ j' fJj fcbw Gkos 'u fobhz ehs/ ikD d/ eJh ;kbK
pknd gkfe;skB 'u fobhz ehsh rJh ;h< Gkos 'u fJj fcbw 15 nr;s, 1975 B{z fobhz j'Jh ;h ns/
gkfe;skB 'u 2002 'u fobhz ehsh rJh ;h. eJh ;kb pknd fobhz j'D s'A pknd fJ; fcbw 'u b'eK dh
fdbu;gh BjhA xNh ;h. fcbw fobhfzzr s'A pknd th gfjb/ wjhB/ pke; nkfc; 's/ ;cb ojh ;h.
gkfe;skB 'u 'S'nb/' d/ fBowksk B/ dZf;nk fe i/eo s[;hA s[bBkswe Yzr Bkb d/y'r/ sK fcbw B/ fco
th ekch tXhnk gqdSB ehsk ;h. j[D ;tkb fJj u[fenk ik fojk j? fe fi; B/ Gkos 'u eJh foekov pDkJ/
, T[j nkfyo gkfe;skB 'u fobhz feT[A BjhA ehsh rJh. n;b 'u 1965 dh izr s'A pknd gkfe;skB B/
Gkosh fcbwK 'u o'e brk fdZsh ;h. ;{soK w[skpe gkfe;skB 'u 'S'nb/' d/ fv;NqhfpT{No B/ fejk, ''s[;hA
b'efgq:sk d/ wkwb/ 'u 'S'nb/' dh s[bBk 'ghH e/H' Bkb eo ;ed/ j' go s[;hA eJh ;kb g[okDh fcbw s'A fJj
T[whd BjhA eo ;ed/ fe T[j wfjzr/ wbNhgb?e; EhJ/No dhnK 30 s'A 40 ch;dh ;hNK Go d/t/rh''.

12
12
12 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
12 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
12 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
dZyDh nk;No/bhnk
dZyDh nk;No/bhnk u X{V-fwZNh tkbku X{V-fwZNh tkbk
dZyDh nk;No/bhnk 'u X{V-fwZNh tkbku X{V-fwZNh tkbk
dZyDh nk;No/bhnk u X{V-fwZNh tkbk
dZyDh nk;No/bhnk
nk;Nq/bhnkJh ftfrnkBhnK B/ ehsh
nk;Nq/bhnkJh ftfrnkBhnK B/ ehsh
nk;Nq/bhnkJh ftfrnkBhnK B/ ehsh
nk;Nq/bhnkJh ftfrnkBhnK B/ ehsh
nk;Nq/bhnkJh ftfrnkBhnK B/ ehsh
s{ckB T[ZmD ekoB nboN ikoh
s{ckB T[ZmD ekoB nboN ikoh
s{ckB T[ZmD ekoB nboN ikoh
s{ckB T[ZmD ekoB nboN ikoh
s{ckB T[ZmD ekoB nboN ikoh
w'shnkfpzd Bkb i[V/ 4 Bt/A ihB dh gSkD Bt/A ihB dh gSkD
w'shnkfpzd Bkb i[V/ 4
w'shnkfpzd Bkb i[V/ 40 Bt/A ihB dh gSkD Bt/A ihB dh gSkD
w'shnkfpzd Bkb i[V/ 4 Bt/A ihB dh gSkD
w'shnkfpzd Bkb i[V/ 4













n?vhb/v, (fpT{o') dZyDh nk;No/bhnk 'u X{V-fwZNh tkbk s{ckB T[ZmD ekoB
nboN ikoh eo fdZsk frnk j?. Jhno/ g?BhB;[bk 'u s{ckB T[ZmD wro'A nfijk
ehsk frnk j? feT[Afe nfXekohnK dk efjDk j? fe fJj b'eK dh f;js bJh ysoBke
f;vBh (fpT{o') ftfrnkBhnK B/ xZN ihB tkfbnK s'A 6 r[Dk fznkdk fJ; dk fJbki ehsk ik ;edk j?.
j' ;edk j?. T[AM fJZE'A d/ fe;kBK dk efjDk j? fe fJj y/sh bJh uzrk j? feT[Afe nkw
w'shnkfpzd dk ysok tXkT[D tkb/ 40 j[zdk j?. jkbKfe fJ; phwkoh d/ yso/ dh
s"o 's/ nfij/ s{ckB wro'A whAj g?Adk j?. fJ; bJh T[BQK B{z nk; j? fe nrb/ e[ZM fdBK
Bt/A ihB dh gSkD ehsh j?. fJ; ;cbsk fJ; phwkoh ekoB o/fNBk dh szsfoek gSkD bJh ni/ sZe e'Jh seBhe
'u whAj zo{o gt/rk ns/ T[BQK dhnK c;bK ibdh jh whAj 'u fGZiDrhnK.
s'A pknd nzBQ/gB d/ w[Zy ekoBK ftu'A B{z B[e;kB gj[zudk j? ns/ j"bh-j"bh ftef;s BjhA j'Jh ;h. ftfrnkBhnK dk
w";w ftGkr dk efjDk j? fe e[ZM EktK 's/ 120 feb'whNo gqsh xzN/ dh ocsko
fJe fJ; phwkoh dh gSkD eoB ftu ftnesh dh d/yD dh ;woZEk xZND efjDk j? fe ihB dh gSkD j'D Bkb
Bkb s/z jtktK uZbDrhnK. fJ; s'A gfjbK 70 s'A 80 feb'whNo gqsh xzN/ dh ocsko
;jkfJsk fwb ;edh j?. nk;Nq/bhnk d/ bZrdh j?. 2013 ftu 6H43 eo'V b'e n;hA gfjbK s'A jh phwkoh dk gsk brk
Bkb jtktK uZb u[ZehnK jB. nfXekohnK B/ fejk fe fiBQK b'eK B{z n;Ewk, ;kj
feT{HnkJhHn?wHnkoH pox'co w?vheb fJ; phwkoh s'A ghVs ;B. 2040 sZe ;eKr/. fJ; Bkb T[BQK dk ;jh ;w/A 's/
ns/ fdb ;pzXh o'r jB, T[BQK B{z tX/o/ fXnkB oZyD dh zo{os j?. T[AM pZfunK ns/
fo;ou fJz;NhfuT{N ftu j'Jh y'i w[skpe fJBQK dh frDsh 11H18 eo'V sZe j'D fJbki eoe/ nzBQ/gB s'A pukn ehsk ik
pz[orK B{z th fwZNh Goh jtk 'u ;kj b?D Bkb ;wZf;nk dk ;kjwDk eoBk g? ;edk
fznkdk i?B/fNe fBSkB tkb/ dk nzdkzk j?. ;jh ;w/A 's/ fJBQK dh gSkD ;e/rk. ihB dh gSkD eoB bJh
j?.
ftneshnK ftu w'shnkfpzd dk ysok j' ikt/ sK dtkJhnK ns/ nkgq/SB Bkb 134,000 b'eK 's/ y'i ehsh rJh ;h.
s[jkB{z dZ; dJhJ/ fe w?bp"oB 'u d' ;kb gfjbK nfijk jh nboN ikoh ehsk
frnk ;h ns/ fJ; wro'A n;Ewk ekoB 10 ftneshnK dh ikB ub/ rJh ;h ns/
jzkoK B/ n?woi?A;h Bzpo 's/ wdd bJh c'B ehs/ ;B. n?oB' p/n ekotkB gkoe d/
nk;Nq/bhnk L p/ekp{ eko ekoB sVe;ko
nk;Nq/bhnk L p/ekp{ eko ekoB sVe;ko
nk;Nq/bhnk L p/ekp{ eko ekoB sVe;ko
nk;Nq/bhnk L p/ekp{ eko ekoB sVe;ko
nk;Nq/bhnk L p/ekp{ eko ekoB sVe;ko
wkbe ;NhtB vB B/ sK b'eK B{z wk;e gfjB e/ oZyD dh ;bkj fdZsh j?. nzpohA X{V
uVQB ekoB 50 whNo dh d{oh dh ftzhfpbNh pj[s xZN ofj rJh j?. T[BQK fejk fe
nZyK, ezB, BZe ns/ rb/ 'u nfijh X{V ikD Bkb phwkohnK tXdhnK jB. n?vhb/
xo u g? frnk GVE{, B"itkB u g? frnk GVE{, B"itkB ywhywh
v J/nog'oN 's/ d[gfjo 2 e[ ti/ 61 feb'whNo gqsh xzN/ dh ocsko Bkb X{V-fwZNh
xo
xo u g? frnk GVE{, B"itkB ywh
xo
xo 'u g? frnk GVE{, B"itkB u g? frnk GVE{, B"itkB zywhywh
GohnK jtktK uZbhnK.
vokJht eo ojh ;h. g[b; w[skpe fi;
Gkosh w{b d/ rfDs k;soh nek;soh ne ;w/A eko jkd;/ dh fSeko j'Jh, T[; ;w/A
Gkosh w{b d/ rfDs
Gkosh w{b d/ rfDs k;soh ne
Gkosh w{b d/ rfDs
Gkosh w{b d/ rfDs Sk;soh nek;soh neS/////
xo nzdo 23 ;kbk B"itkB ;"A fojk ;h.
fJ; xNBk 'u B"itkB d/ f;o ns/ bZsK
zywh j' rJhnK. xo nzdo 3 j'o b'e
;[Zs/ j'J/ ;B, T[BQK B/ fejk fe T[BQK B/ s/
B{z fwfbnk fcbv; w?vb
B{z fwfbnk fcbv; w?vb
B{z fwfbnk fcbv; w?vb
t?AeN/ t?AeN/ t?AeN/ t?AeN/ t?AeN/S B{z fwfbnk fcbv; w?vb B{z fwfbnk fcbv; w?vb z nktkz ;[Dh id'A d/fynk sK xo dh
ezX N[ZNh j'Jh ;h. g[b; B/ fejk fe wfjbk
vokJhto nfXekohnK s'A nZr/ bzxD dh
e'fSS eo ojh ;h.
fJe uSwdhd B/ dZf;nk fe T[; B/
fteN'ohnk gkoe d/ SkgNkB o'v B/V/
nktkikJh ftueko fJe ;c?d ozr dh
eko pj[s s/z ocsko 'u d"Vdh d/yh.
g[b; B/ fejk fe T[BQK B/ eko B{z o'eD
dh e'fSS ehsh go s/z ocsko j'D ekoB
eko p/ekp{ j' rJh ns/ fJe xo dh ezX
'u ik tZih. g[b; B/ xNBk wro'A 23
;kbk wfjbk vokJhto B{z fjok;s ftu
b? fbnk ns/ T[; 's/ bkgqtkjh Bkb
vokJhftzr eoB d/ d'S bkJ/ jB. wfjbk
goE (fpT{o') nk;Nq/bhnk d/ Sfjo B{z s'V fdZsk, fi; ekoB xo nzdo ;[Zsk
B{z wjhB/ d/ nyho 'u ndkbs ftu g/S
goE ftu fJe eko jkd;/ dk fSeko j' fJe B"itkB rzGho zywh j' frnk. w"e/
ehsk ikt/rk.
rJh. don;b p/ekp{ eko B/ xo dh ezX 's/ g[Zih g[b; w[skpe eko B{z wfjbk
fJetkv'o u tkgoh ;Ve d[oxNBk,u tkgoh ;Ve d[oxNBk,
fJetkv'o
fJetkv'o
fJetkv'o u tkgoh ;Ve d[oxNBk,
fJetkv'o 'u tkgoh ;Ve d[oxNBk,u tkgoh ;Ve d[oxNBk,
c[ZNpkb d/ 12 gq
c[ZNpkb d/ 12 gq z;eK dh w"s
c[ZNpkb d/ 12 gq z;eK dh w"sz;eK dh w"s
c[ZNpkb d/ 12 gq
c[ZNpkb d/ 12 gqSz;eK dh w"sz;eK dh w"s
eftN' (fpT{o') fJetkv'o d/ ;G s'A b'efgqn
c[ZNpkb ebZp pko;hb'Bk n?Z;H ;hH d/ gqSz;eK
B{z b? e/ ik ojh fJe pZ; d/ d[oxNBkrq;s j'
ikD ekoB 12 b'eK dh w"s j' rJh ns/ j'o
35 zywh j' rJ/.
fBT{:koe (fpT{o') wSj{o Gkosh-nk;Nq/bhnkJh rfDs Sk;soh neS/ t?AeN/S
nktkikJh g[b; B/ fJj ikDekoh fdZsh
;D/ uko i/s{nK B{z rfDs dk yk; fcbv; w?vb fwfbnk j?. rfDs d/ y/so 'u fJ;
j?. ;EkBe N{oBkw?AN y/v wro'A fJj pZ; eZb
B{z B'p/b g[o;eko d/ pokpo wzfBnk iKdk j?. uko ;kb 'u fJe tko fcbv; w?vb 40
dZyDh Sfjo e[n?Bek s'A sNh Sfjo
;kb s'A xZN T[wo d/ T[God/ j'J/ rfDs Sk;so B{z fdZsk iKdk j?. ;N?Bc'ov :{Bhtof;Nh
rtkfJfetb ik ojh ;h, fiZE/ po;hb'Bk ;fEs
'u gVQk oj/ BthA fdZbh 'u iBw b?D tkb/ t?AeN/S B{z rfDs ftS/ 'u yk; :'rdkB
j?.
bJh fcbv; w?vb fwfbnk j?.
fJetkv'o d/ NqKfzN efwSB B/ fJe fpnkB
foU vh iB/ohU 'u w?E/w?fNe; dh nzsookSNoh eKro; 'u T[BQK d/ w?vb jk;b
'u dZf;nk fe pZ; ;Ve s'A fc;b ikD ekoB
eoB dh y[Sh 'u T[BQK d/ :'rdkB B{z doSkfJnk frnk j?. fszB j'o i/s{ jB e?wfpqi
T[bN rJh. ;kpek r'behgo i'; cqKf;;e' ;/
:{Bhtof;Nh 'u fJokBh-e[od w{b d/ gq'c?;o e"uo fpoeo, pkB :{Bhtof;Nh 'u gVQkT[D
tkb'; B/ NftZNo 's/ fbfynk,'';kB{z ;kv/ gqSz;eK
tkb/ iowBh d/ ghNo ;e{bz s/ JhHNhHn?ZwH fiT{foy 'u fJskbth w?E/w?fNe; n?fb;'
Bkb tkgoh d[oxNBk pko/ ypo fwbhHHH pj[s
fcr/bh. jo/e i/s{ B/ 15,000 eB/vhnB vkbo dk Bed g[o;eko jk;b ehsk j?. jo/
d[Zy bZrk.'' nfXekohnK B/ dZf;nk fe jkb
e tko eohp 2 s/ yk; eko 4 b'eK B{z fJ; g[o;eko Bkb ;BwkfBs ehsk iKdk j?.
jh 'u pZ; dh ;[oZfyns iKu ehsh rJh ;h.

13
13
13 gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
13 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
13 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
fpqN/B L ;z;d d/ pkjo bZr/ p?ohno Bkb nzX ft tk; ekoB gfotko B/ 3 ;kbk pZu/ B{ztk; ekoB gfotko B/ 3 ;kbk pZu/ B{z
fpqN/B L ;z;d d/ pkjo bZr/ p?ohno Bkb
fpqN/B L ;z;d d/ pkjo bZr/ p?ohno Bkb
fpqN/B L ;z;d d/ pkjo bZr/ p?ohno Bkb
fpqN/B L ;z;d d/ pkjo bZr/ p?ohno Bkb
nzX ft tk; ekoB gfotko B/ 3 ;kbk pZu/ B{z
nzX ft
nzX ft
nzX ftStk; ekoB gfotko B/ 3 ;kbk pZu/ B{ztk; ekoB gfotko B/ 3 ;kbk pZu/ B{z
NeokJh eko, eJh b'e
NeokJh eko, eJh b'e
NeokJh eko, eJh b'e zywhywh ywhywh ywh
NeokJh eko, eJh b'e
NeokJh eko, eJh b'e
whB u dcBkfJnk, ikD' g{ok wkwbku dcBkfJnk, ikD' g{ok wkwbk
whB
whB u dcBkfJnk, ikD' g{ok wkwbk
zwhB whB 'u dcBkfJnk, ikD' g{ok wkwbku dcBkfJnk, ikD' g{ok wkwbk
n?ZcHphHnkJhH nfXekoh Nq/ft; N/bo
w[skpe,''S[vtkJ/ rJ/ pZfunK ftu'A fJe
15 ;kbk pZu/ B/ T[BQK B{z dZf;nk fe 3
;kb d/ fi; pZu/ B{z dcBkfJnk frnk j?
T[j tkg; nk ikt/rk ns/ ;kB{z dZ;/rk
fe n;hA fejV/ fGqSN b'eK B{z fBSkBk
pDkT[Dk j?.'' Nq/ft; B/ nZr/ dZf;nk fe
;zGt s"o 's/ T[j b'e ftZsh, f;Zfynk
ns/ ekB{zBh ndkfonK B{z fBSkBk
pDkT[D tkb/ ;B. fJBQK 5 ftu'A w[Zy
d'Sh f;oki fpB tjkz j?. T[; 's/ d'S j?
fe T[; B/ nkgD phwko pZu/ npd[Zb
rBh B{z T[; dh wK e'b'A phs/ ;kb ;szpo
ftu u'oh eo fbnk ;h. Skg/wkoh d"okB
nfXekohnK B{z T[;/ pZu/ dh bkS fwbh
Gkt/A fe fJ; wkwb/ ftu jZfsnk dhnK
XkoktK BjhA i'VhnK rJhnK jB. fJ;
wkwb/ ftu f;oki, T[; dh gsBh i?Bh
b/ftb, ihik b[ek; wkoNhB, G?D S[GBk
tkfSzrNB (fpT{o') nwohek d/ fBT{ eod/ j'J/ T[BQK B{z 20,000 vkbo gqsh
tjkz ns/ d{ih G?D j[zok tjkz d'Sh
w?e;he' d/ o/fr;skB ftu 3 ;kbk pZuk ftnesh d/ w[ube/ d/ s"o 's/ iwkBs
j?. ;oekoh tehb dk efjDk ;h fe
zwhB d/ nzdo dZfpnk fwfbnk. d/ fdZsh. ndkbs ftu ;[DtkJh d"okB
pZfunK B{z jfEnkoK dh No/fBzr fJ; bJh
ikDekoh w[skpe fJe Xkofwe ;oekoh tehb B/ d'S brkfJnk fe fJBQK
fdZsh ik ojh ;h sKi' i/ n?ZcHphHnkJhH
eoweKv d/ ekoB gfotko B/ T[; B{z b'eK dhnK GftZy ftu th nfijk e[M
fJZE/ Skgk wkodh j? sK T[BQK dk w[ekpbk
bzvB (fpT{o') fpqN/B 'u ;z;d GtB d/ pkjo bZr/ ;[oZfynk p?ohno Bkb fJe
fiT[Ad/ jh dcBk fdZsk ;h. ndkbs ftu eoB dhnK :'iBktK ;B. fJZE/ dZ;
ehsk ik ;e/. ndkbs ;kjwD/ pZfunK
eko Neok rJh, fi; ekoB T[ZE'A bzx oj/ pj[s ;ko/ b'e zywh j' rJ/. g[b; B/ s[ozs
fJ; wkwb/ dh ;[DtkJh d"okB ;oekoh dJhJ/ fe fJj 5 SZeh fJe jh gfotko d/
e'b'A g[ZSfrZS d"okB fdZs/ rJ/ fpnkB
eko vokJhto B{z xNBk tkbh EK s'A frqcsko eo fbnk j?. g[b; B/ ni/ fJ; rZb
tehb B/ dZf;nk,''gfotko tkfbnK B{z w?Apo jB ns/ o/fr;skB ftu xo pDk
dk fzeo eofdnK ;oekoh tehb B/
dh g[SNh BjhA ehsh j? fe fJj fe; soQK jwbk ;h ns/ eh fJ; dk ;pzX fe;/
T[whd ;h fe T[BQK dk pZuk Jh;k w;hj e/ ofj oj/ ;B. 10 fdB gfjbK jh
dZf;nk fe p[ohnK nkswktK B{z GikT[D
nZstkdh ;w{j Bkb j?. fJj jkd;k ;t/o/ 7H37 ti/ d/ eohp tkgfonk. fJ; jkd;/
d/ o{g ftu tkg; gos nkt/rk ns/ nfXekohnK B/ T[BQK d/ xo 's/ Skgk
bJh npd[Zb rBh B{z Xkofwe eoweKv
wro'A ;ekNb?Av :kov d/ jfEnkopzd nfXekoh s[ozs xNBk tkbh EK g[Zi/ ns/ eko
fGqSN skesK tkbhnK nkswktK B{z Gik wkfonk ns/ T[BQK B{z frqcsko ehsk. fJBQK
d/ sfjs dcBkfJnk frnk. T[BQK dk
vokJhto B{z frqcsko eo fbnk frnk. xNBk s'A s[ozs pknd w"e/ 's/ g[b;,
d/t/rk.'' fJ; wkwb/ ftu gzi b'eK B{z ftu d' g[oS ns/ 3 n"osK jB, fiBQK
wzBDk ;h fe T[; dh nkswk tkg; nkt/
n?Ap{b?A; ns/ ckfJo ckJhNoz nfXekoh th g[Zi/.
N{Dk eoB ns/ pZfunK B{z jfEnkoK dh ftu'A fszB fBT{:koe f;Nh d/ fJe wSj{o
rh ns/ dZ;/rh fe fejVh ;oekoh ;z;Ek
fpqN/B d/ fJe fBT{z u?Bb tZb'A NftZNo 's/ jkd;/ dh thvhU B{z g';N ehsk
No/fBzr d/D d/ d'S ftu frqcsko ehsk w"bth d/ g's/-g'shnK jB.
B{z fBSkBk pDkT[Dk j?. T[ZXo d'ShnK d/
frnk j?. fJ; thvhU 'u ;z;d GtB d/ nkb/-d[nkb/ bZr/ tZv/ ;Nhb d/ p?ohno Bkb
frnk j?. ;oekoh tehb B/ dZf;nk fe Skg/
tehb B/ fejk fe ;oekoh tehb T[; d/
fJe eko NeokT[Adh j'Jh Bzo nk ojh j?. g[b; nfXekohnK B/ eko vokJhto B{z
Gkt/Afe fzbk iZi ;kok p?e; fJ; wkoh d"okB 1s'A b? e/ 15 ;kb sZe dh
ebkJhAN fto[ZX rbs d'S brk fojk j?
xNBk tkbh EK s'A frqcsko eo fbnk. ;z;d GtB d/ nkb/-d[nkb/ d/ fJbke/ dh x/
wkwb/ ftu ;oekoh tehb d/ fJe soe T[wo d/ j'o pZfunK B{z T[ZE'A S[vtkfJnk
feT[Afe T[j r?o r'ok w[;fbw j?. i/ T[j
okpzdh eo fdZsh rJh j?. wkwb/ dh iKu ub ojh j?. uSwdhdK B/ dZf;nk fe T[BQK
Bkb ;s[zSN BjhA j'Jh. iZi B/ d'ShnK frnk. fJj pZu/ ekch fdBK s'A G[Zy/ ;B
r'ok iK Jh;kJh j[zdk sK T[; T[Zgo e'Jh
B/ d/fynk fe eko ikD-p[ZM e/ p?ohno Bkb NeokJh. xNBk wro'A fJbke/ ftu
B{z GkJhuko/ bJh ysok wzBD s'A fJBeko ns/ T[BQK d/ eZgV/ th cN/ j'J/ ;B.
d'S Bk brkfJnk iKdk.
tZvh frDsh 'u g[b; c'o; skfJBks j?.

14
14
14 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
14 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
14 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
Nozg B/ fdZsh
Nozg B/ fdZsh rb'pb tgko ;zrmB SZvD dh BthA Xweh
Nozg B/ fdZsh
Nozg B/ fdZsh 'rb'pb tgko ;zrmBrb'pb tgko ;zrmB' SZvD dh BthA Xweh SZvD dh BthA Xweh
nwoheh nfXekohnK B/ t'fNzr w
nwoheh nfXekohnK B/ t'fNzr w hB d/hB d/
nwoheh nfXekohnK B/ t'fNzr w Nozg B/ fdZsh rb'pb tgko ;zrmBrb'pb tgko ;zrmB SZvD dh BthA Xweh SZvD dh BthA Xweh
nwoheh nfXekohnK B/ t'fNzr w hB d/
nwoheh nfXekohnK B/ t'fNzr wShB d/hB d/
tkb/ uhBh T[sgkdK 's/ Bt/A N?e; bkT[D
j?e j'D d/ w[Zd/
j?e j'D d/ w[Zd/ s/ ehsh pfj;
j?e j'D d/ w[Zd/ s/ ehsh pfj;s/ ehsh pfj; tkbk j?. pb{wpor B/ fJzNoftT{ 'u id'A
j?e j'D d/ w[Zd/
j?e j'D d/ w[Zd/ 's/ ehsh pfj;s/ ehsh pfj;
Nozg B{z fJ; dh g[SNh eoB B{z fejk sK
T[BQK B/ nkfynk fe fJj g{oh soQK rbs
BjhA j?. T[E/ uhB d/ tDi wzsokb/ dk
efjDk j? fe T[; B{z nwohek tZb'A WTO
d/ fB:w s'VD 's/ ;kc s"o 's/ SZe j?.
nwohek B/ id'A i[bkJh 'u uhBh T[sgkdK
's/ N?e; bkT[D dk n?bkB ehsk ;h sK
uhB B/ WTO 'u fJ; pko/ S[o{nksh
fSekfJs doi eokJh ;h. rb'pb tgko
;zrmB dh ;EkgBk 1994 'u j'Jh ;h
ns/ T[d'A s'A fJj rb'pb tgko d/ fB:wK
dk e/Ado j?.
nfijk BjhA j? fe Nozg B{z f;oc uhB
d/ Bkb tgkoe foSfsnK s'A go/SkBh j?.
tkfSzrNB (fpT{o') nwoheh ;edh j?. nwohek d/ tgko gqshfBXh
okSNogsh v'Bkbv Nozg B/ Xweh fdZsh okpoN bkJhNjkJhzo B/ th WTO 's/ fJ; s'A gfjbK T[BQK B/ w?e;he' s'A BkcNk
j? fe i/eo rb'pb tgko ;zrmB B/ nwohek dh je{ws 'u dyb d/D dk ;wM"sk (BkoE nwoheB Nq/v n?rohw?AN)
nwohek d/ Bkb nkgDk otZJhnk Bk d'S bkfJnk j?. s'VD dh Xweh fdZsh ;h. Nozg B/ 1994
pdfbnk sK nwohek fJ; s'A pkjo j' v'Bkbv Nozg rbs fttjko s'A T[d'A 'u j'J/ fJ; ;wM"s/ 's/ Bt/A f;o/ s'A ftuko
ikt/rk. okSNogsh Nozg B/ pb{wpor s'A jh yck Bzo nk oj/ jB id'A T[j eoB dh wzr ehsh ;h. Nozg dk nkyDk
fBT{z B{z fdZs/ fJzNoftT{ 'u nkfynk fe okSNogsh pD/ th BjhA ;B. fgSb/ ;kb ;h BkcNk ;wM"s/ ekoB nwohek 'u
i/eo T[j nkgD/ sohe/ BjhA pdbd/ sK Nozg B/ fJe nzrq/zh fBT{z u?Bb B{z fdZs/ w?fBT{c?eufozr ;?eNo 'u (yk; eoe/
;kB{z WTO B{z SZvDk j't/rk. rb'pb fJzNoftT{ 'u fejk ;h fe WTO B{z
eko T[d:'r) 'u B"eohnK xZN j'JhnK
tgko ;zrmB dh ;EkgBk rb'pb tgko ;kfonK B{z ckfJdk gj[zukT[D bJh
jB. T[BQK d/ nV/ ofjD ns/ seohpB 1
d/ fB:w pDkT[D ns/ swkw d/SK ftukb/ pDkfJnk frnk ;h, f;oc n;hAHHHH n;hA
;kb sZe uZbh rZbpks s'A pknd
tgkoe fttkdK B{z jZb eoB bJh j'Jh jo e/; jko iKd/ jK, n;hA WTO 'u
nwohek ns/ w?e;he' BkcNk ;wM"s/ B{z
;h. brGr jo e/; jko oj/ jK. jkb jh d/
tkfSzrNB (fpT{o') phs/ fdB nwoheh u'D nfXekohnK B/ fJ; ftS/ 's/ ftuko g/ BtK o{g d/D B{z fsnko j' rJ/ jB. fJ;
v'Bkbv Nozg S[o{ s'A jh nwohek bJh e[M wjhfBnK 'u nwohek B{z WTO Bkb
S ehs/ fe eh fJb?eNq'fBe t'fNzr wShB (JhHthHn?ZwH) j?e j' ;edh j? iK BjhA. T[BQK B/ pko/ 'u Nozg B/ ;'wtko B{z nkfynk fe
oZfynkswe BhshnK ngDkT[Ad/ Bzo 'i?;/ e' s?;k' tkbk otZJhnk ngDkT[Ad/
d[Bhnk 'u tX oj/ ';{uBk :[ZX' 's/ fuzsk gqrN ehsh. fJe fog'oN w[skpe, fvc?A; fJj ekch uzrk ;wM"sk j? i' d'jK d/SK
nkJ/ jB ns/ j[D T[BQK dk nkyDk j? fe d/fynk frnk j?. fJ; dk skzk T[dkjoD
o?vhB?Z; ezvhSB j?eo eBt?BSB d"okB fJj fdykfJnk frnk fe j?eoz t'fNzr
bJh fznkdk ckfJd/wzd j't/rk. e?B/vk,
WTO nwohek Bkb rbs fttjko j? uhB d/ Bkb fJ; dh Nq/v tko. d[Bhnk
wShBK Bkb eh-eh eo ;ed/ jB. j?eoz B/ wShBK 's/ fJj ;G e[M eoe/ th fdykfJnk.
i' fe BkcNk ;wM"s/ dk BtK w?Apo j?,
eodk j?. Nozg dh rb'pb tgko ;zrmB dhnK 2 tZvhnK noE ftt;EktK dh
fJe j?eo B/ wShB B{z fiT{e pke; pDk fdZsk, fi; 'u nkgD/-nkg rkD/ tZid/ T[; B/ ni/ BthnK SosK 's/ j;skyo
s'A fgZS/ jND dh Xweh do;kT[Adh j? fe fJ; bVkJh 'u g{oh d[Bhnk dh fdbu;gh
jB. nfij/ j?eoz u'D nfXekohnK bJh tZvh f;ododh pD oj/ jB feT[Afe fJ; d/ BjhA ehs/ jB. Nozg B/ fejk ;h fe
T[BQK dhnK tgkoe BhshnK ns/ w[es j?. Nozg B/ uhB s'A dokwd bJh eJh
zohJ/ rbs t'fNzr Bshi/ fwb ;ed/ jB. fJe j?eo B/ t'fNzr wShB 'u doi t'NK dh
BthnK SosK 's/ j;skyo eoB bJh
tgko ftt;Ek fJe fttkd j?. fJ; uhzK 's/ uzrk N?e; bk fdZsk j? ns/
frDsh Bkb S/V-SkV eoe/ fdykJh. fJZE'A se fe e[M j?eoz sK T[whdtko dk BK
e?B/vk e'b f;oc S[Zeotko sZe dk ;wK
ftukb/ nwohek B/ rb'pb tgko ;zrmB pdb/ 'u uhB B/ th UBk jh N?e;
se pdb ;ed/ jB.
j?. Nozg e?B/vk d/ nkN'w/fNt ;?eNo d/
d/ fttkd fBtkoD ftt;Ek (fv;fgT{N nwohek 's/ m'e fdZsk.
e?bhc'oBhnk d/ fzbk ;eZso nb?rz g?fvbk B/ fejk fe fJ;/ ekoB S[o{ s'A
;?Nbw?AN f;;Nw) d/ 2 Bt/A iZiK dh u'D pb{wpor B/ eJh fog'oNK d/ jtkb/ T[sgkdK 's/ N?e; bkT[D iK fco T[; B{z
fJb?eNq'fBe t'fNzr wShBK SZe d/ dkfJo/ 'u ojhnK jB. fJ;/ ftS/ 's/ Gkos 'u th
dk okj o'e fdZsk j? fi; ekoB WTO Bkb dkntk ehsk j? fe nwohek nwohek s'A g{oh soQK pkjo eoB dh
ftuko g/S j' u[Ze/ jB. pj[s ;ko/ f;nk;sdkBK B/ ftuko g/S ehsk ;h fe Gkos 'u
d/ c?;bk ;[DkT[D dh ;woZEk ewz'o g? seohpB 200 fpbhnB vkbo dh ehws Xweh th d/ u[Ze/ jB.
t'fNzr f;;Nw pdbD dh zo{os j?. bZrGr 17 gkoNhnK B/ sK u'D efwSB e'b fJj
ftuko th g/S ehsk j? fe Gkos 'u fJb?eNq'fBe wShBK dh EK p?b/N g/go dk f;;Nw
w[V ukb{ eo fdZsk ikt/.
u nzBQ/tkj tos'A j' ojh j?
ftek; hb d/hb d/ u nzBQ/tkj tos'A j' ojh j?
ftek;
ftek; hb d/ u nzBQ/tkj tos'A j' ojh j?
ftek;
ftek;Shb d/hb d/SK K K K K 'u nzBQ/tkj tos'A j' ojh j?u nzBQ/tkj tos'A j' ojh j?
dh u'D u Nozg B{z u[D"shu Nozg B{z u[D"sh
dh u'D u Nozg B{z u[D"sh
2 2 2 2 2022 22 20 dh u'D dh u'D 'u Nozg B{z u[D"shu Nozg B{z u[D"sh
dh u'D
Bebh s/ yokp r[DtZsk tkbh dtkJh'
Bebh s/ yokp r[DtZsk tkbh dtkJh
Bebh s/ yokp r[DtZsk tkbh dtkJh
Bebh s/ yokp r[DtZsk tkbh dtkJh
Bebh s/ yokp r[DtZsk tkbh dtkJh
fdnKrk L wkfJeb nt/BNh
fdnKrk L wkfJeb nt/BNh tkfSzrNB (fpT{o') ftfrnkBhnK dk efjDk j? fe wb/
fdnKrk L wkfJeb nt/BNh
fdnKrk L wkfJeb nt/BNh
fdnKrk L wkfJeb nt/BNh
ohnk torh ikBb/tk fpwkoh ;D/ d{ihnK fpwkohnK d/
fJbki bJh Bebh s/ yokp r[DtZsk tkbhnK dtkJhnK
dh ftek;Shb d/SK 'u nzBQ/tkj tos'A ehsh ik ojh j?.
ftfrnkBhnK B/ Bkb jh fejk fe xZN s/ dofwnkBh
nkwdB tkb/ d/SK s'A Bw{B/ d/ s"o 's/ bJh rJh dtkJhnK
'u'A 13 ch;dh dtkJhnK yokp r[DtZsk tkbhnK ;B.
nwohek dh :{Bhtof;Nh nkc BkoE e?o'bhBk d/
y'ieosktK d/ fJe nfXn?B 'u gsk bZrk fe ncohek 'u
tos'A ehsh ikD tkbh 19 ch;dh zo{oh dtkJh Bebh iK
yokp r[DtZsk tkbh ;h. y'ieosktK B/ dZf;nk fe xZN
s/ dofwnkBh nkwdB tkb/ d/SK 'u 19 ch;dh wb/ohnk
o'e{ s/ 12 ch;dh n?ANhp'UfNe dtkJhnK Bebh iK yokp
r[DtZsk tkbhnK ;B. :{Hn?ZBH;hH 'u ;jkfJe gq'c?;o ;kfue'
Uiktk B/ fejk, 'yokp r[DtZsk tkbh iK Bebh dtkJhnK
dk tZv/ gZXo 's/ fJ;s/wkb fJe rzGho ;wZf;nk j? feT[Afe
fJj dtkJhnK p/n;o iK jkBhekoe j' ;edh j? s/ fpwkoh
B{z bzp/ ;w/A bJh fyZu ;edh j?, zfjo dk ekoB pD ;edh
j? iK Soho B{z B[e;kB gj[zuk ;edh j?.'
vo' Bk, edh-edh sDkn b?Dk th uzrk
vo' Bk, edh-edh sDkn b?Dk th uzrk
vo' Bk, edh-edh sDkn b?Dk th uzrk
vo' Bk, edh-edh sDkn b?Dk th uzrk
vo' Bk, edh-edh sDkn b?Dk th uzrk
bzvB (fpT{o') i/ s[;hA w[Seb xVh ftu E'VQ/ sDkn ftu nk iKd/ j' sK fuzsk Bk
eo'. ftfrnkBhnK dk dkntk j? fe yokp jkbks Bkb BfiZmD bJh edh-edh E'VQk
sDkn b?D th uzrk j?. :{Bhtof;Nh ekbi bzvB d/ wB'ftfrnkBhnK dk wzBDk j?
fe sDkn ;kB{z w[Seb jkbks ftu fznkdk fpjso c?;b/ b?D ftu wdd eodk j?.
fJ; Bt/A nfXn?B Bkb fvgq?SB dh ;wZf;nk Bkb bVB ftu wdd fwb ;edh j?. y'i
ftu fJj gkfJnk frnk j? fe sDkn Bkb BfiZmD bJh ftnesh b'V s'A tZX jKgZyh
tkfSzrNB (fpT{o') g'oB ;Nko ;Nkowh v/Bhnb; d/ tehb wkfJeb nt/BNh B/
j'D dh e'fSS eodk j?.
fejk fe T[j ;kb 2020 'u j'D tkbhnK nwoheh okSNogsh u'DK 'u v'Bkbv Nozg
'i?B:{o';kJh' ftu gqekfSs fJ; nfXn?B ftu fJj ikDB dh e'fSS ehsh rJh fe
dk w[ekpbk eoB bJh fsnko jB. nt/BNh B/ J/HphH;hH d/ 'fd; the' 's/ fejk, 'w?A
nwohek d/ okSNogsh nj[d/ dh u'D bVB dh ;zGktBk dk gsk brk fojk jK.' sDkn Bkb BfiZmD bJh nkfyo fe; gZXo sZe jKgZyh j'Dk ;jh j?. nkw s"o 's/
b'e w[Seb xVh Bkb bVB bJh e[M fznkdk jh jKgZyh j'D dh e'fSS eod/ jB, fi;
T[BQK B/ fgSb/ e[M fdBK 'u y[d B{z 2020 'u okSNogsh nj[d/ bJh j'D tkb/ u'D
dk T[bNk n;o th j' ;edk j?. T[dkjoD d/ s"o 's/ fvgq?SB Bkb i{MD tkb/ e[M
'u Nozg fybkc fJe wzp{s T[whdtko d/ s"o 's/ g/S eoB dh e'fSS ehsh j?. v/Bhnb
wohz nkgD/ e'b BKjgZyh ikDekoh B{z nkT[D jh BjhA fdzd/. nwoheh Nhw B/ fdykfJnk
d/ fJ; dknt/ B{z b? e/ ikoh ekB{zBh fttkd 'u nt/BNh T[BQK dh B[wkfJzdrh eo oj/
j? fe d'jK ;fEshnK dofwnkB skbw/b fpmkT[Dk ns/ nk;kBh Bkb fJe EK s'A d{ih
jB fe Nozg d/ tehb B/ v/Bhnb B{z fJ; d/ bJh G[rskB ehsk fe T[j GftZy d/
EK fScN j'D dh :'rsk f;js bJh fznkdk fpjso j?.
okSNogsh Bkb nkgD/ ;zpzXK B{z b? e/ u[Zg ofjD.

15
15
15 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
15 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
15 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
e?B/vk B/ fdZsk s'jck, wkfgnK B{z
e?B/vk B/ fdZsk s'jck, wkfgnK B{z
e?B/vk B/ fdZsk s'jck, wkfgnK B{z
e?B/vk B/ fdZsk s'jck, wkfgnK B{z
e?B/vk ikD tkb/ ftfdnkoEhnK bJh
e?B/vk ikD tkb/ ftfdnkoEhnK bJh e?B/vk B/ fdZsk s'jck, wkfgnK B{z
e?B/vk ikD tkb/ ftfdnkoEhnK bJh
e?B/vk ikD tkb/ ftfdnkoEhnK bJh
e?B/vk ikD tkb/ ftfdnkoEhnK bJh
;gK;o eoB tkfbnK bJh y[
;gK;o eoB tkfbnK bJh y[ ypohypoh
;gK;o eoB tkfbnK bJh y[
;gK;o eoB tkfbnK bJh y[Sypohypoh
;gK;o eoB tkfbnK bJh y[ ypoh
yk; ypo, J/nog'oN s/ BtK f;;Nw
yk; ypo, J/nog'oN s/ BtK f;;Nw
yk; ypo, J/nog'oN
yk; ypo, J/nog'oN s/ BtK f;;Nw
yk; ypo, J/nog'oN 's/ BtK f;;Nw s/ BtK f;;Nw S[o{[o{ [o{[o{ [o{
T[Zso Bk d/ ;fenk, fJZE'A se fe T[;
B{z nkgD/ ekbi, Sfjo iK fco T[;
B/ gVQkJh d"okB feZE/ ofjDk j?, pko/
e[M th gsk BjhA ;h. nfXekohnK B/
fejk fe fJ; B"itkB B/ sK ekbi
tb'A fdZsh fjdkfJs w[skpe nkgD/
jZEhA fbyD tkbk ekrz th BjhA
fbfynk ;h, fJj th T[; dh G?D B/
fbfynk ;h. fJ;/ SZe ekoB T[; B{z
fdZbh dh cbkJhN 'u p?mk fdZsk frnk
;h.
fJ; dk wsbp ;gZSN j? fe
f;oc Nq?tb J/izNK d/ ;jko/ ekrzh
ftfdnkoEh j[D e?B/vk 'u dkybk
BjhA b? ;eDr/, T[BQK B{z fJzwhrq/SB
nEkoNh tb'A J/nog'oN s'A jh tkg;
fvg'oN eo fdZsk ikt/rk.
3 ;kbK 'u 30 jzko eo'V Gkosh
eoz;h e?B/vk 'u NoK;coº
fJe f;Zfynk e/Ado tb'A dZf;nk
frnk fe T[BQK tb'A fsnko ehsh
fog'oN w[skpe fgSb/ 3 ;kbK 'u 1H5
bZy ftfdnkoEh e?B/vk 'u T[Zu
f;Zfynk b? u[Ze/ jB. jo ftfdnkoEh
fJe ;kb dh 12 bZy o[gJ/ ch; Godk N'oKN' (fpT{o') e?B/vk ;oeko B/ wkfgnK B{z ;gK;o eoB dh frDsh tXk e/
j?. fJ; s'A fJbktk 2 bZy o[gJ/ T[j 17,000 eo fdZsh j?, fJ; s'A gfjbK fJj frDsh 10,000 ;h. ;oeko tb'A nfjw
nkgD/ you bJh b? e/ iKdk j? ns/ c?;bk b?D Bkb fJZE/ ofjD tkfbnK d/ fujo/ fyVQ rJ/ jB. fJwhrq/SB wzsoh nfjwd
nrb/ ;kb d/ gfjb/ ;w?;No bJh fco j[;?B B/ dZf;nk fe e?B/vk ofjzd/ :'r fpB?ekoK bJh wkfgnK, dkdfenK ns/ BkBfenK
s'A 6 bZy o[gJ/ nkgD/ wK-pkg e'b'A B{z ;gK;o eoB dh frDsh 10,000 s'A tXk e/ 17,000 eo fdZsh rJh j?. fJ; sfjs
N'oKN', (fpT{o') pj[s ;ko/ B/ j[D J/nog'oN 's/ jh fJzNoftT{ dk
NoK;co eotkT[Adk j?. fJ; wro'A e?B/vk tk;hnK e'b w"ek j? fe T[j nkgD/ j'o th foSs/dkoK B{z fJZE/ ;gK;o eo ;ed/
ftfdnkoEh gVQkJh eoB d/ pjkB/ f;bf;bk S[o{ eo fdZsk j?, fi; sfjs
nrb/ ;kb T[j nkg ezw eoe/ nkgD/ jB.
e?B/vk 'u gZe/ ofjD bJh iKd/ jB nfij/ ftfdnkoEhnK B{z ;kXkoD
nrb/ v/Y ;kb dh ch; ns/ j'o you/ fJ; gq'rokw nXhB T[BQK b'eK B{z gfjbK bkG fdZsk ikt/rk, fiBQK B/ 2 iBtoh
, fiBQK 's/ j[D e?B/vk ;oeko fSezik ikDekoh j'Dh ns/ nzro/zh 's/ uzrh
eZYD bZr iKdk j?. nfij/ 'u jo s'A 1 cotoh, 2018 d/ se y'bQhnK rJhnK nozhnK d"okB ;gK;ofSg bJh fJZSk
eZ;D ik ojh j?. i/eo nfij/ ewKv oZyDh gt/rh. fgSb/ fdBhA
;kb fJe ftfdnkoEh 20 bZy o[gJ/ zkjo ehsh ;h. ;oeko bkNoh f;;Nw sfjs fpB?ekoK d/ BK u[D/rh ns/ fJS[Ze b'e
B"itkB J/izNK okjhA e?B/vk g[Zi th gfNnkb/ d/ fJe B"itkB B{z id J/
Gkosh eoz;h d/ e?B/vk b? e/ iKdk j?. e?B/vk ikD bJh ngbkJh eo ;eDr/. s[jkB{z dZ; dJhJ/ fe bkNoh fBebD s'A
iKd/ jB sK T[ZE/ n?ANoh eoBh T[BQK nog'oN nfXekohnK B/ e[ZM gqSB
j[D se 30 jzko eo'V o[gJ/ Gkosh pknd d' wjhfBnK d/ nzdo-nzdo nozh dk g{ok ;?ZN fJwhrq/SB ftGkr B{z G/iDk
bJh ;"yh BjhA j't/rh. e?B/vk ;oeko g[ZS/ sK T[j fe;/ th rZb dk ;jh
eoz;h e?B/vk ik u[Zeh j?. zo{oh j[zdk j?. fJ; s'A pknd jh fpB?eko e?B/vk nkT[D bJh :'r j[zdk j?.
e?B/vk B/ fJe wjhB/
e?B/vk B/ fJe wjhB/ u fdZshnK 82 ju fdZshnK 82 j
e?B/vk B/ fJe wjhB/ u fdZshnK 82 j
e?B/vk B/ fJe wjhB/ 'u fdZshnK 82 ju fdZshnK 82 jzkoko koko ko
e?B/vk B/ fJe wjhB/
B"eohnK, p/o[ rkoh do rkoh do u tZvh froktNu tZvh froktN
B"eohnK, p/o[ rkoh do u tZvh froktN
B"eohnK, p/o[
B"eohnK, p/o[
B"eohnK, p/o[zrkoh do rkoh do 'u tZvh froktNu tZvh froktN
































UNktk (fpT{o') ;N?fN;fNe; e?B/vk B/ i[bkJh wjhB/ ;ot/ s'A pknd nkgDh fog'oN ikoh ehsh j?, fi; 'u
dZf;nk frnk j? fe e?B/vk 'u phs/ wjhB/ B"eohnK dh pjko ojh. jkbKfe fJ; d"okB e?B/vk 'u c[Zb-NkJhw
B"eohnK 'u froktN d/yD B{z fwbh go gkoN-NkJhw B"eohnK B/ fJ; ewh B{z Bk f;oc d{o ehsk pbfe p/
o[zrkoh do B{z th xNkT[D 'u wdd ehsh.
;N?fN;fNe e?B/vk tb'A ehs/ ;ot/ s'A pknd ikoh nzefVnK 'u fejk frnk fe i[bkJh wjhB/ 'u e?B/vk 'u
p/o[zrkoh do 5H8 ch;dh ojh j?, i' fe phs/ wjhfBnK s'A 6 ch;dh j/mK nkJh j?. e?B/vk 'u phs/ wjhB/
28,000 c[Zb-NkJhw B"eohnK 'u eN"sh j'Jh j? s/ 82 jzko BthnK gkoN-NkJhw B"eohnK f;oihnK rJhnK
jB. fJ; soQK Bkb 54 jzko tX/o/ b'eK B{z B"eohnK fwbhnK, fi; ekoB B?SBb nBfJzgbkfJw?AN o/N 'u tZvh
froktN d/yh rJh. e?B/vk 'u p/o[zrkoh do phs/ 4 djkfenK d/ ;G s'A j/mb/ gZXo 's/ nk rJh j?.
fJ; s'A fJbktk ;N?fN;fNe; e?B/vk dh fog'oN 'u fejk frnk j? fe i[bkJh wjhB/ e?B/vk dh p/o[zrkoh do
xNBkT[D 'u gpfbe ;?eNo dk tZvk :'rdkB fojk, fi; 'u 49,600 BthnK B"eohnK f;oihnK rJhnK s/
gqkJht/N ;?eNo 'u 5,200 B"eohnK f;oihnK rJhnK.

16
16
16 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
16 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
16 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
b'V s'A tZX e;os N'oKN'
b'V s'A tZX e;os
b'V s'A tZX e;os
N'oKN' u oks'-oks 15 EktK u oks'-oks 15 EktK s/ j'Jhs/ j'Jh
b'V s'A tZX e;os
b'V s'A tZX e;os
N'oKN' u oks'-oks 15 EktK s/ j'Jh
N'oKN' 'u oks'-oks 15 EktK u oks'-oks 15 EktK 's/ j'Jhs/ j'Jh
N'oKN'
fdwkr bJh mhe BjhA
fdwkr bJh mhe BjhA
fdwkr bJh mhe BjhA ve?sh, g[b; th gJh uZeoK
fdwkr bJh mhe BjhA
fdwkr bJh mhe BjhA
ve?sh, g[b; th gJh uZeoK
ve?sh, g[b; th gJh uZeoK 'uu uu u
ve?sh, g[b; th gJh uZeoK
ve?sh, g[b; th gJh uZeoK
BjhA bZr ;fenk go T[j Gkb eo oj/
jB. g[b; w[skpe eJh tko fJj vke{
wk;e gk e/ th r?; ;N/SBK B{z fBSkBk
pDkT[D rJ/ ns/ ekoK th u'ohnK
ehshnK. nfXekohnK B/ dZf;nk fe 7
xzfNnK d"okB f;oc fw;h;krk 'u jh 5
ve?shnK j'D dh ypo fwbh j?. ni/ se
fe;/ th ftnesh d/ zywh j'D dh e'Jh
ypo BjhA j?.''
skzk ve?sh wkwb/ B/ g[b; B{z th
uZeoK 'u gk fdZsk j?. g[b; w[skpe
gfjbh ve?sh fw;No ;p o?;N'o?AN 'u 9
ti/ s'A gfjbK j'Jh. 10H45 's/ d{ih
ve?sh vBdk; ;?AN Jh;N n?Av
e?vkoeohe b/B fty/ j'Jh. brGr 11
e[ ti/ okpk ckJhB c{vz ns/ sVe/ 3
ti/ fJe j'o ;pt/n B{z fBSkBk pDkfJnk
frnk. fve;h o'v 's/ ;fEs e?B/vhnB
NkfJo r?; pko 'u 4 ti/ ve?sh j'Jh.
jkbNB(J/iz;h)º e?B/vk d/ tZv/ Sfjo S[o{nks oks B{z jkbNB s'A j'Jh s/ fco
fJ;/ soQK j'o eJh e/; ;kjwD/ nkJ/ jB.
N'oKN' d/ jkbNB 'u oks'-oks vke{nK vke{nK dk N'bk ghb s'A j[zd/ j'J/ N'oKN'
g[b; B/ fejk fe fiBQK EktK B{z fBSkBk
B/ 15 EktK B{z fBSkBk pDkfJnk, fiBQK d/ gZSwh fJbke/ se g[Zik. vke{nK d/
pDkfJnk frnk j?, T[j T[BQK EktK 's/
'u r?; ;N/SB s/ o?;N'o?AN th jB. g[b; fJ; ro[Zg 'u brGr 5 e[ ftnesh
y'ih e[ZfsnK dh wdd Bkb iKu eo oj/
tb'A fJBQK vke{nK dh Gkb ehsh ik ojh j'D dk SZe j? ns/ fJBQK e'b jfEnko
jB. g[b; B/ fejk fe ;N'o wkbeK B{z
j?. N'oKN' g[b; B/ sVe;ko jh b'eK B{z j'D dk th ydSk j?. n;hA wfj;{; eod/
j'o th ;ktXkBh tosD dh zo{os j?.
nboN ehsk fe T[j tX/o/ ;ktXkBh jK fe b'eK B{z fJBQK ;kohnK xNBktK
T[BQK fejk fe i/eo b'eK B{z e[ZM th SZeh
tosD. g[b; nfXekoh v/ftv B/ pko/ gsk j'Dk ukjhdk j?.''
tkfSzrNB (fpT{o') b'eK B{z fJj bZrdk j? fe fizBh fznkdk e;os eo'r/, UBk jh bZr/ sK T[j g[b; Bkb ;zgoe zo{o
fejk,'';kvk wzBDk j? fe ve?sh dh ni/ se g[b; d/ jZE e'Jh th SZeh
szdo[;s oj'r/ go Bt/A nfXn?B ftu dZf;nk frnk j? fe fznkdk e;os fdwkrh ekfJw eoB.
f;js bJh mhe BjhA j?.
e;os eoBk fBSfus s"o 's/ wkBf;e f;js bJh ;jh j? go fznkdk e;os
s[jkB{z phwko th pDk ;edh j?. y'iekoK B/ 10 bZy s'A tZX b'eK 's/ ehs/ nfXn?B
nk;Nq/bhnk c"ihnK d/ nt
nk;Nq/bhnk c"ihnK d/ nt tkg; eoB tkg; eoB
nk;Nq/bhnk c"ihnK d/ ntS/////S tkg; eoB tkg; eoB
nk;Nq/bhnk c"ihnK d/ nt
nk;Nq/bhnk c"ihnK d/ nt tkg; eoB
ftu d/fynk fe i' b'e fznkdkso ;wK e;os eoB ftu bkT[Ad/ ;B, T[j tZX sDkn
ns/ fvgq?SB dh phwkoh s'A ghVs ;B id'Afe fpbe[b e;os Bk eoB tkb/ b'e
wkBf;e s"o 's/ fznkdk SKs ;B.
bJh T[Zsoh e'ohnk s/ pDk foj? dpkn
bJh T[Zsoh e'ohnk
y'iekoK B/ dZf;nk fe i' b'e fJe fdB ftu 3 xzN/ s'A tZX e;os eod/ jB, dh bJh T[Zsoh e'ohnk s/ pDk foj? dpkn
bJh T[Zsoh e'ohnk s/ pDk foj? dpkn
bJh T[Zsoh e'ohnk 's/ pDk foj? dpkns/ pDk foj? dpkn
wkBf;e f;js mhe BjhA ofjzdh j?. id'A fe i' fpbe[Zb th e;os BjhA eod/, T[j tZX
e;os eoB tkfbnK d/ w[ekpb/ fznkdk wkBf;e szdo[;s ofjzd/ jB. nwohek dh :/
b :{Bhtof;Nh ns/ fpqN/B dh nke;c'ov :{Bhtof;Nh d/ wkfjoK dk efjDk j? fe fJe f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnk, e'ohnkJh izr
wjhB/ ftu 45 fwzN sZe fszB s'A 5 tko e;os eoB d/ ;G s'A fznkdk ckfJd/ jB. ftu wko/ rJ/ c"ihnK d/ ntS/S tkg; eoB
T[E/ jh o'zkBk 90 fwzN s'A tZX e;os B[e;kBd/j j?. b?;/AN ;kJhekJhnNoh' iBob bJh T[Zsoh e'ohnk 's/ dpkn pDk fojk j?.
ftu gqekfSs nfXn?B d/ Bshi/ ftu dZf;nk frnk j? fe fznkdk e;os ns/ r[Z;/ nk;Nq/bhnk dh ftd/S wzsoh i{bh fpSg B/
Go/ ;[Gkn dofwnkB ;zpzX j?. wzrbtko B{z fJj ikDekoh fdZsh.
dZ;D:'r j? fe eohp 17,000 nk;Nq/bhnkJh
c"ih 1950-1953 d/ ;zxoS d"okB T[Zsoh e'ohnk
nk;Nq/bhnk L gqkfJwoh ;e{b
nk;Nq/bhnk L gqkfJwoh ;e{b u c?fbnku c?fbnk s'A dZyDh e'ohnk dh oZfynk eoB tkbh ;z:[es
nk;Nq/bhnk L gqkfJwoh ;e{b 'u c?fbnku c?fbnk
nk;Nq/bhnk L gqkfJwoh ;e{b u c?fbnk
nk;Nq/bhnk L gqkfJwoh ;e{b
okSNo pj[-okSNoh c'o; d/ fjZ;/ d/ s"o 's/ T[Zsoh
n;XkoB cb{, 2 cb{, 2 ftfdnkoEh phwko ftfdnkoEh phwko
'n;XkoBn;XkoB' cb{, 2 cb{, 200 ftfdnkoEh phwko ftfdnkoEh phwko e'ohnk fto[ZX izr ftu T[so/ ;B. fJ; izr 'u
n;XkoB
n;XkoB cb{, 2 ftfdnkoEh phwko
340 wko/ rJ/ ;B ns/ eohp 1,216 zywh j'
rJ/ ;B. fJ; ;zxoS ftu 43 b'e bkgsk j'
rJ/ ;B, fiBQK B{z pknd ftu wfonk j'fJnk
wzB fbnk frnk. i{bh fpSg B/ fJ; wjhB/ d/
nyho 'u f;zrkg[o ftu ;[oZfynk wzu 's/ nkgD/
jwo[spk oh :'Ar j' Bkb p?me d"okB fJj w[Zdk
u[ZZfenk ;h. ;zxoS d"okB wko/ rJ/ 55 nwoheh
c"ihnK d/ ntS/S nwohek B{z tkg; ehs/ ikD
wro'A fJj w[Zdk u[Zfenk frnk.
fBT{ ;kT{E t/b
fBT{ ;kT{E t/b u MkVhnK B{z bZrh nZr,
fBT{ ;kT{E t/b u MkVhnK B{z bZrh nZr,u MkVhnK B{z bZrh nZr,
fBT{ ;kT{E t/b
fBT{ ;kT{E t/bz 'u MkVhnK B{z bZrh nZr,u MkVhnK B{z bZrh nZr,
b'eK B{z fdZsh rJh fusktBh
b'eK B{z fdZsh rJh fusktBh
b'eK B{z fdZsh rJh fusktBh
b'eK B{z fdZsh rJh fusktBh
b'eK B{z fdZsh rJh fusktBh
f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnk d/ ;{p/ fBT{
;kT{E t/bz d/ ;?ANob e';N d/ 360 j?eN/
no y/so ftu ;fEs MkVhnK B{z nZr bZr
rJh. jzkoK ckfJo ckJhNozK dhnK e'fSSK
Bkb izrbh MkVhnK ftu bZrh fJ; nZr
's/ ekp{ gk fbnk frnk j?. fJj nZr f;ZX/
s"o 's/ xoK B{z gqGkfts BjhA eo ojh go y/
so ftu ofjD tkb/ b'eK B{z ;ktXkB ofjD
f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnk d/ Sfjo fpq;p/B d/ fJe gqkfJwoh ;e{b ftu 'n;XkoB' dh ;bkj fdZsh rJh j?.
v':kb;B g/Av{ ckfJo fpqr/v d/ e/ftB
cb{ c?bD ekoB dfjSs dk wkj"b j?. fJj wkwbk e[JhBzb?Av d/ fwvb gkoe ;N/N
wkoNhB B/ eZb fejk fe ;kB{z fJ; xNBk
;e{b dk j?. fJ; cb{ ekoB j[D sZe seohpB 200 ftfdnkoEh ns/ 15 ;e{b d/
;pzXh e[M fog'oNK fwbhnK jB. n;hA T[j
eowukoh gqGkfts j'J/ jB. fJzBh tZvh frDsh ftu pZfunK d/ phwko g?D ekoB
fog'oNK g[b; ns/ ik;{;K B{z ;"Ag fdZshnK
fJZE'A d/ pkeh ;e{bK ftu th dfjSs dk wkj"b j?.
fJe nfXekoe fog'oN ftu dkntk ehsk frnk j? fe cb{ ekoB j[D sZe 200 jB. T[j fJBQK fog'oNK d/ nkXko 's/ iKu
eo oj/ jB. nZr dh sgS ekoB fBT{ ;kT{E
ftfdnkoEh ns/ 15 ;e{b d/ eowukoh phwko j'J/ jB. whvhnk fog'oNK w[skpe
t/bz d/ r[nKYh y/soK B?o'ph, j"oB;ph ns/
e[JhBzb?Av d/ fwvb gkoe ;N/N ;e{b dhnK ebk;K ftu ;ckJh bJh yk; gqpzX ehs/
T[Zsoh phu 's/ skgwkB fznkdk ofjD dh
rJ/ jB. ;e{b ftu ;ckJh wkjoK dh fJe Nhw th p[bkJh rJh j?. wkjoK dk nB[wkB
fusktBh ikoh ehsh rJh j?. p/bo'z nZr
j? fe fJj cb{ J/ ns/ ph j' ;edk j?.
p[MkT{ Nhw d/ ckfJo e?gNB wkoe
;e{b dh fgqz;hgb n?Bh fefuB B/ fJ; n;XkoB cb{ d/ ysw j'D sZe pZfunK B{z
;NhtB;B B/ fejk fe ;kb dk ;G s'A y[Se
xo ftu jh ofjD dh nghb ehsh j?. fJ; ;pzX ftu e[JhBzb?Av d/ f;Zfynk ftGkr
;wK j'D ekoB fJj T[BQK bJh ibdh
B/ fJe fpnkB ikoh ehsk j?. fpnkB ftu fejk frnk j? fe fJ; n;XkoB cb{ s'A
S[o{nks j?.
BfiZmD bJh jo ;zGt e'fSS ehsh ik ojh j?.

17
17
17 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
17 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
17 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
nkb;hg[D/ ekoB nb'g
nkb;hg[D/ ekoB nb'g
nkb;hg[D/ ekoB nb'g
nkb;hg[D/ ekoB nb'g
nk;Nq/bhnk L Bro e"A;bK B{z th k nfXeko d/D dh :'iBkk nfXeko d/D dh :'iBk
nk;Nq/bhnk L Bro e"A;bK B{z th nkb;hg[D/ ekoB nb'g
nk;Nq/bhnk L Bro e"A;bK B{z th k nfXeko d/D dh :'iBk
nk;Nq/bhnk L Bro e"A;bK B{z thzk nfXeko d/D dh :'iBkk nfXeko d/D dh :'iBk
nk;Nq/bhnk L Bro e"A;bK B{z th
f;vBh ns/ w?bp"oB ftu nkpkdh
j' rJ/ ;B j'w' fJo?eN;
j' rJ/ ;B j'w' fJo?eN;
j' rJ/ ;B j'w' fJo?eN;
j' rJ/ ;B j'w' fJo?eN;
j' rJ/ ;B j'w' fJo?eN;
fznkdk j? ns/ b'eK dhnK p[fBnkdh b'VK
B{z g{ok eoBk bJh ;kB{z ;zxoS eoBk
g?Adk j?. id'A fe g/Av{ y/so ftu j[BowzdK
dh xkN j?.
rqfj wzsokb/ d/ nzefVnK w[skpe
phs/ ;kb 1,12,000 e[Sb gqtk;hnK ftu'A
87 ch;dh f;vBh iK w?bp"oB ftu jh
c; rJ/ ;B. id'A fe g/Av{ y/soK ftu
T[BQK dh Gkb j[zdh ojh. Bkrfoesk wzsoh
n?bB s[Zi B/ fejk fe wB'Bhs y/so dk
wkJhrq/SB ;wM"sk ;ko/ T[d:'rK B{z Skwb
eo/rk. ftGkr B/ fiBQK g/Av{ y/soK dh
gSkD ehsh j? T[BQK ftu No/Av wkjoK
dh ewh tZv/ s"o 's/ ;kjwD/ nkJh j?.
T[BQK fejk fe ;oeko B{z nk; j? fe BthA
'rb'pb N/b?AN ;ehw' ck;N No?e thzk
gq'rokw pD ikt/rk. fJe fBT{z J/iz;h
dh fog'oN w[skpe fJwhrq/SB d/ dkyb/
f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnkJh ;oeko gqtk;hnK B{z g/Av{ y/soK ftu t;kfJnk ftu phs/ ;kb 300000 dh eN"sh eoB
B/ gqtk; :'iBk sfjs Bro e"A;bK zohJ/ ikt/rk. fJ; :'iBk d/ sfjs ;EkBe Bkb 500 fwbhnB vkbo dk xkNk
g/Av{ y/soK ftu gqtk;hnK dh wzr B{z g{ok ;oekoK B{z tgkoe ;gK;ofSg d/D dh fgnk. fog'oN ftu fdykfJnk frnk j?
eoB dh :'iBk pDkJh j?. eko'pkohnK f;ckfoS eoB dk nfXeko d/Dk j?. fe gqtk;h ;oekoh wkbhJ/ ftu fBZih s"o
ns/ fe;kBK dh wzr w[skpe Bt/A ;oeko w[skpe d/S d/ gqw[Zy SfjoK 's/ :'rdkB gkT[Ad/ jB.
nk;Nq/bhnk B/ fJ;bkfwe ;N/N ;woEeK s'A y'jh Bkrfoesk
nk;Nq/bhnk B/ fJ;bkfwe ;N/N ;woEeK s'A y'jh Bkrfoesk
nk;Nq/bhnk B/ fJ;bkfwe ;N/N ;woEeK s'A y'jh Bkrfoesk
nk;Nq/bhnk B/ fJ;bkfwe ;N/N ;woEeK s'A y'jh Bkrfoesk
nk;Nq/bhnk B/ fJ;bkfwe ;N/N ;woEeK s'A y'jh Bkrfoesk
f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnkJh ;oeko B/ thotko B{z dZf;nk fe
w?bp"oB (fpT{o') nkb;hg[D/ ns/ pdbd/ ibtk:{ w[skpe nkgD/-nkg B{z Ykb
fJ;bkfwe ;N/N (ISIS) ;w{j Bkb B/Vsk oZyD ekoB gfjbK s'A jh
Bk ;eD ekoB wB[ZyK dh nb'g gqiksh j'wk fJo?eN; dh j'Ad ysw j' rJh ;h. fJe
d'joh Bkrfoesk gqkgs 5 BkrfoeK s'A nk;Nq/bhnk dh Bkrfoesk
nfXn?B ftu fJj dkntk ehsk frnk j?. g[ok gkSkD ekb d"okB nop Nkg{ ftu
y'j bJh rJh j?. rqfj wzsoh ghNo v[N'B B/ dZf;nk fe ;kb 2015
gqkuhB wB[Zyh nkpkdh ;pzXh ikDekohnK fJeZmhnK eoB bJh ehsh rJh g[oksksfte
ftu ekB{zB pdbD d/ pknd s'A j[D sZe 6 b'eK B/ nkgDh nk;Nq/
y'dkJh d"okB fJj gsk bZrk fe j'w' fJo?eN; B/ jfEnko pDkT[D ns/ ;z;kXB
bhnkJh Bkrfoesk rtk fdZsh j?. fJj ekB{zB nk;Nq/bhnk gqsh
fJeZm/ eoB ftu pj[s xZN e'fSS tkbhnK oDBhshnK ngDkJhnK.
tckdkoh oZyD d/ T[bN e'Jh th ezw eoB tkb/ d'joh Bkrfoesk
nk;Nq/bhnB B?SBb :{Bhtof;Nh (J/Hn?BH:{H) d/ e?oh fSgNB B/ fejk fe nfijk
gqkgs b'eK s'A Bkrfoesk dk nfXeko tkg; b?D dk gqpzX eodk
ikgdk j? fe T[j fznkdk fwjBs eoB tkb/ b'e BjhA ;B. fSgNB B/ fejk fe w?B{z
j?. v[N'B B/ fJe fpnkB ftu dZf;nk,''w?A fJ; rZb dh g[SNh eo
bZrdk j? fe T[j pj[s fznkdk y'i eoB tkb/ j'Dr/. T[BQK e'b j?okB eoB dh T[j
;edk jK fe d/S s'A d{o fJ;bkfwe ;N/N d/ Bkb B/Vsk oZyD tkb/
;wM BjhA ;h i' ;kv/ e'b j?.
5 j'o b'eK s'A nk;Nq/bhnk dh Bkrfoesk y'j bJh rJh j?.'' v[N'B
gZEoK Bkb pDkJ/ rJ/ T[BQK d/ jfEnko ns/ fJeZm/ ehs/ rJ/ ;z;kXBK B{z d/y e/
B/ Bkrfoesk tkg; bJ/ rJ/ 5 b'eK dh gSkD BjhA dZ;h. fJe
fJj ;kc gsk bZrdk j?. T[j nkgD/ nkb/-d[nkb/ gJ/ gZEoK B{z u[Ze e/ jfEnko pDk
nzro/zh nypko w[skpe fJBQK ftu 3 g[oS ns/ 2 n"osK jB, i'
b?Ad/ ;B, id'A fe S[o{nksh j'w' ;/ghnz; ns/ fBJ/AvoEb; uzrh fe;w tkb/ gZEo
fJ;bkfwe ;N/N ;w{j d/ bVkfenK Bkb Skwb j'D bJh ;hohnk
fbnkT[D bJh gjkV sZe uVQ iKd/ ;B ns/ bzph-bzph d{oh s?n eoe/ T[BQK B{z b? e/
ns/ fJoke rJ/ ;B.
nkT[Ad/ ;B.
FAMOUS KITCHEN

18
18
18 gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
18 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
18 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
Council of Indian Australians Inc. (CIA) Celebrated INDIA DAY

DINNER 2018 – 72nd Indian Independence Day.


















































































A night filled with stunning by Mr Peter VARGHESE AO and Strathfield representing Mr Luke Foley overseas visiting India for seeking much-needed funds for Westmead
traditional Indian dances, patriotic released by the Federal Trade and MP NSW Opposition Leader stated in medical assistance. India is now the Children’s hospital to help
songs and $5,000 off funds raised Investment Minister Hon Steven her speech that, “It’s really important 7th largest economy in the world and rehabilitation treatment programs for
for the needy children at Westmead CIOBO, Australia has to look for new that we all come together on a special second fastest growing economies in children with disabilities including
Hospital. markets if it has to keep growing and occasion like this. She raised one- the world.” Acquired Brain Injury, Cerebral Palsy,
As Independent India steps into remain prosperous and the Australian point from Mohit Kumar’s speech The event was graced by various Limb Loss, Spinal Cord Injury/Disease,
its 72nd year, the Council of Indian government has identified “India” as about building on Mr Peter’s report political dignitaries, councilors, Indian Spina Bifida and Complex
Australians (CIA) NSW held a gala its next big market. The white paper about having greater Indian Australian media and community Musculoskeletal Disorders. Once
India Day Dinner 2018 to recommends that “It’s time for representation in politics. She stated leaders. again, many thanks for your
commemorate this important Australians to change their thinking that Labour is already doing the heavy India is well known for its rich wonderful contribution. Special
milestone at the Bowman Hall, about the Indian Diaspora away from lifting in this area and they already cultural and folk art. At the event the thanks to NSW Cricket for donating
Blacktown on Saturday, 11thAugust the Multicultural narrative and have half a dozen councillors of Indian various groups performed all kinds of
2018. towards treating them as a National origin. The contributions Indian dance forms from Patriot to Kathak team’s signed cricket bat for auction
Speaking at the event to a Economic Asset.” Australians make to our community is to Behu and Bollywood as a sacred and Mr. Tushar for donating Sachin
capacity gathering, Mohit Kumar, The Hon. Ray Williams, New so important and valuable to all of expression of faith, vibrancy, Tendulkar’s autographed book –
President of CIA said, “This South Wales Minister for us”. enthusiasm and energy. CIA’s Vice “Playing It My Way”. Overall, CIA is
celebration is not just about India’s Multiculturalism and the Minister for Shri S. K. Verma - Head of President Nitin Shukla who was the proud to announce that over $5,000
72nd Independence Day, it’s also Disability Services graced the occasion Consular and Community Welfare Director of the Cultural Program and was raised from the auction on the
about celebrating the India’s as chief guest and stated in his Wing Sydney representing Council official MC was well supported by night.
diaspora, bilateral relationship with speech. “This celebration is a General of India, Sydney wished Committee Members Ashish and Simi. Sanjay Deshwal, CIA’s General
Australia and India becoming the commitment to powerful diversity as everyone Happy Independence Day. Mr Shukla said, “The dancer’s colorful
world’s major economic power house. Indian festivals continue to grow year Shri Verma highlighted the progress costumes and traditional ornaments Secretary, in his vote of thanks,
The Indian Diaspora is around after year. What this association does of India since last 71 years. He said worn made it a spectacle to watch. thanked the Blacktown Council for the
500,000 in Australia but they are is your continuous commitments to “India has now 800 universities and Many thanks to Swastik Dance Studio, wonderful venue, the DJ for the
punching well above their weight harmony across our communities. Its 40,000+ colleges and the literacy rate Nartan Institute of Preforming Arts wonderful music and all the
regarding contributing to the commendable what Indian Australian has gone up from 12% to 74% since and performers for displaying India’s distinguished guests for attending the
economy, with paying over 12 Billion population are achieving in this Independence in 1947. The life rich cultural heritage and thanked evening and making it a grand
Dollars in taxes alone in 2016-2017 country.” The Hon Ray Williams MP expectancy has also grown from 45 MC’s Nidhi, Preeti and Khusboo for success. He concluded by saying CIA
financial year making them the second also appealed all attendees to support years to 70 years due to high quality their crowed engaging performance”. looks forward to the Diwali mela at
highest paying diaspora in Australia raising funds for Westmead Children’s of health care. India has now become Most importantly, with the help the “The Little India on Wigram” in
after the UK migrants.” hospital. a major Medical Tourism hub where of our sponsors, supporters and the
As per the white paper written Ms Jodi McKay, MP Member for more than 200,000 patients from diaspora in attendance we raised the November.

19
19
19 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
19 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
19 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
g[okD/ Nhth ;?NK Bkb pDhnK jB fJ; xo dhnK ezXK, ;' b whvhnk b whvhnk s/ tkfJobs/ tkfJob
g[okD/ Nhth ;?NK Bkb pDhnK jB fJ; xo dhnK ezXK, ;' nk;Nq/bhnk L e?Bpok u fGnkBeu fGnkBe
g[okD/ Nhth ;?NK Bkb pDhnK jB fJ; xo dhnK ezXK, ;' b whvhnk s/ tkfJob
g[okD/ Nhth ;?NK Bkb pDhnK jB fJ; xo dhnK ezXK, ;'
g[okD/ Nhth ;?NK Bkb pDhnK jB fJ; xo dhnK ezXK, ;'Sb whvhnk b whvhnk 's/ tkfJobs/ tkfJob
nk;Nq/bhnk L e?Bpok
nk;Nq/bhnk L e?Bpok
nk;Nq/bhnk L e?Bpok 'u fGnkBeu fGnkBe
nk;Nq/bhnk L e?Bpok u fGnkBe
Nhth fog/no eoB tkbk w?e/fBe j?. fJjh
tiQk j? fe T[;B/ nkgDh d[ekB ftZu
;'ek, fe;kBK dk p[ok jkb
;'ek, fe;kBK dk p[ok jkb
;'ek, fe;kBK dk p[ok jkb
;'ek, fe;kBK dk p[ok jkb
;'ek, fe;kBK dk p[ok jkb
gJ/ g[okD/ Nhth d/ epkV Bkb xo dh
dhtko pDk bJh. fJ; pzd/ B/ e[ZM Nhth
;?N xo dh dhtko e'b oZy/ j'J/ ;B.
fJZe fdB id'A s/i s{ckB nkfJnk sK
T[;B/ t/fynk fe s/i jtk Bkb th g[okD/
Nhth dh fgeuo fNT{p B{z e'Jh B[e;kB
BjhA gj[zfunk sK T[;B/ MZN Nhth ;?N;
Bkb jh ezX pDk fdZsh .
jkb jh ftZu id'A fJZe c/;p[e :{io
nkgD/ gfotko d/ Bkb j'B Ekw Nkg{
x[zwD frnk sK T[;B/ fJj nB'yh dhtko
t/yh ns/ fJ;d/ eJh c'N' fyZu bJ/. c/
;p[e T[Zs/ fJj xo j[D tkfJob j'
s[;hA xo sK eJh t/y/ j'Dr/ go nZi Nkg{ T[Zs/ ;fEs fJ; xo dhnK ezXK
u[Zfenk j?. jkbKfe e[ZM b'e fJ; pzd/
n;hA fi; xo pko/ dZ;D ik oj/ jK g[okD/ j' u[Ze/ Nhth ;?N; Bkb pDhnK
dh skohc eo oj/ jB, T[E/ jh e[ZM b'e
T[;dhnK ezXK t/y e/ jo e'Jh j?okB jB. fJZE'A i' th bzxdk j? T[j fJ; nB'yh
fJ; Nhth dh ezX d/ wkV/ gqGkt B{z b? e/
ofj iKdk j?. nkw s"o 's/ xo dhnK dhtko B{z t/ydk jh ofj iKdk j? .
Bokirh isk oj/ jB feT[Afe Nhth dh
dhtkoK gZEo ns/ fJZN Bkb pDkJhnK ;'Sb whfvnk T[Zs/ j' u[Zeh j?
fgeuo fNT{p ftZu ysoBke o;kfJD
iKdhnK jB go fJZe xo nfijk th j? tkfJob
j[zd/ jB i' pZfunK ns/ gfonktoD d'jK
fi;dh dhtkoK g[okD/ Nhth ;?NK Bkb ftnsBkw d/ j'B Ekw BK d/ Nkg{
bJh ysoBke j[zd/ jB.
pDh j'Jh j?. don;b ftnsBkw d/ fJZe T[Zs/ ;fEs fJ; xo dk wkfbe fJZe
koK ;{oK B{z ncoheB ;tkJhB chto ekoB wkfonk
koK ;{oK B{z ncoheB ;tkJhB chto ekoB wkfonk
uhB uhB uhB uhB uhB 'u ju j u ju j u jzkoK ;{oK B{z ncoheB ;tkJhB chto ekoB wkfonkkoK ;{oK B{z ncoheB ;tkJhB chto ekoB wkfonk
koK ;{oK B{z ncoheB ;tkJhB chto ekoB wkfonk
phfizr (fpT{o') uhB d/ fJe g{oph Sfjo 'u ncoheB
e?Bpok (fpT{o') nk;Nq/bhnk d/ ;zxDh nkpkdh tkb/ ;{p/ e?Bpok ftu ;'e/ dh
;tkJhB chto dh phwkoh dh o'eEkw bJh 14,500 s'A tZX ;{oK
;fEsh dk n?bkB eo fdZsk frnk. fJ; d/ Bkb jh fJZE/ fe;kBK B{z fJj nkd/S fdZs/
B{z wko fdZsk frnk. phfizr B/ nr;s d/ S[o{ 'u nkgD/ fJE/
rJ/ jB fe nBki ns/ ;[oZfyns GzvkoK 's/ jwbk eoB dh ;fEsh ftu T[j ezrko{nK
fJ; phwkoh dk gfjbK wkwbk ;kjwD/ nkT[D dh ikDekoh
B{z r'bh wko ;ed/ jB. phs/ 50 ;kbK s'A fJZE'A d/ jkbks nfij/ jh jB. nk;Nq/bhnk
fdZsh ;h ns/ T[d'A s'A fJj tkfJob d/S d/ eJh SfjoK 'u c?b
dk dZyDh-g{oph fjZ;k ;'e/ dh ;wZf;nk Bkb i{M fojk j?. go fJ; ;kb fBT{ ;kT{E
u[Zfenk j?. fJ; Bkb tZv/ g?wkB/ 's/ ;{oK B{z wkoB dh zo{os
t/bz ftu jkbks j'o wkV/ j' rJ/ jB. ;kb 1965 s'A pknd sK fJZE/ jkbks pj[s
g?dk j' rJh j?.
jh ftrV u[Ze/ jB.
uhB ;{o d/ wK; d/ T[sgkdB d/ wkwb/ 'u d[Bhnk 'u gfjb/
nrb/ 3 wjhfBnK sZe oj/rk ;'ek
Bzpo 's/ jB. ncoheB ;tkJhB chto wB[Zy bJh xkse BjhA oki ;oeko tZb'A fejk frnk fe fBT{ ;kT{E t/bz dk b?Av J/ohnk eohp 800,000
j? go fJ; dh bg/N 'u nkT[D Bkb gkbs{ ;{oK B{z y{B dh
tor feb'whNo j? ns/ fJj g{ok fjZ;k fJ; ;w/A ;'e/ dh ;wZf;nk dk ;kjwDk eo fojk
;wZf;nk j'D bZrdh j?. fJ; B{z o'eD bJh e'Jh fJbki BjhA j?
j?. fJZE'A d/ gqkfJwoh T[d:'r wzsoh fBnkb pb/no B/ fejk fe fe;kBK B{z dZyDh fjZ;/
ns/ phwkoh d/ gq;ko B{z o'eD dk fJe'-fJe sohek ;zeowD wt/
ftu ;odh d/ ;w/A th ;'e/ dk ;kjwDk eoB bJh wip{o j'Dk g? fojk j?. sbkp ;[Ze
Sh (gS{) B{z wko d/Dk jh j?. pzdorkj Sfjo fbB:[nKr dh
u[Ze/ jB ns/ c;bK fvZr ojhnK jB. ;oeko tZb'A fe;kBK dh nkofEe wdd ehsh
;EkBe ;oeko B/ nkfynk j? fe T[; B/ fgSb/ ;'wtko dh oks
ik ojh j?. go pj[s ;ko/ fe;kBK dk efjDk j? fe fJj wdd ekch BjhA j?. w";w
14,500 ;{oK B{z wkfonk j?. ;z:[es okSNo y[oke ns/ y/shpkVh
ftGkr w[skpe nrb/ 3 wjhB/ sZe ;'e/ d/ fJjh jkbks ofjD tkb/ jB. fe;kBK B/
;zrmB (n?ZcH J/H UH) B/ wJh 'u nkrkj ehsk ;h fe o{; 'u
c?;bk ehsk j? fe T[j ikBtoK B{z ukok ytkT[D tkb/ wfjzr/ ns/ wzd{oh tkb/ j'o
c?fbnk ncoheB ;tkJhB chto j'o EK th c?b ;edk j?.
d{i/ ezw eoBr/ iK fco nkgDhnK G/vK ns/ o'zkBk tos'A dhnK uhzK t/uDr/.
n?w;Nov?w o/bt/ ;N/
n?w;Nov?w o/bt/ ;N/
n?w;Nov?w o/bt/ ;N/SB B B B B 's/s/ s/s/ s/
n?w;Nov?w o/bt/ ;N/
n?w;Nov?w o/bt/ ;N/
uke{ Bkb jwbk, 2
uke{ Bkb jwbk, 2 ywhywh
uke{ Bkb jwbk, 2 ywh
uke{ Bkb jwbk, 2
uke{ Bkb jwbk, 2 zywhywh




















d j/r (fpT{o') n?w;Nov?w d/ GhV-GkV tkb/ ;q?ANb o/bt/ ;N/SB 's/ S[Zeotko ;t/o/ S[o/pkzh dh xNBk 'u
2 b'e p[oh soQK zywh j' rJ/. vu g[b; B/ dZf;nk fe jwbkto B{z r'bh wko zywh eo fdZsk frnk. g[b; B/
NftZNo 's/ nkfynk fe n?w;Novw ;q?ANb ;N/SB 's/ S[o/pkzh dh xNBk s'A pknd fJe SZeh B{z r'bh wko fdZsh
rJh.=
g[b; B/ dZf;nk fe xNBk B{z d/yd/ j'J/ ;N/SB B{z ykbh eok fdZsk frnk. xNBk s'A e[M d/o pknd g[b;
B/ fJe fpnkB ikoh ehsk fi; 'u nkfynk frnk fe f;oc 2 gb/NckowK B{z :ksohnK bJh pzd ehsk frnk
j?. n?w;Nov?w g[b; B/ nkfynk fe zywh j'J/ 2 b'eK ns/ uke{ ubkT[D tkb/ SZeh jwbkto B{z j;gskb 'u
dkyb eokfJnk frnk j?. g[b; B/ ni/ sZe jwbkto dh gSkD iBse BjhA ehsh j?. n?w;Nvow fJBc'
Nq?tb rkJhv tZb'A w[jZJhnk eokJ/ rJ/ nzefVnK w[skpe ;q?ANb ;N/SB s'A jo fdB eohp 2,50,000 b'e ;co
eod/ jB.

2 2 2 2 20 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw
;zgkdeh
;zgkdeh
;zgkdeh
;zgkdeh
;zgkdeh
nkgDh gkoNh d/ nkr{nK ns/ toeoK Bz{ i'V
nkgDh gkoNh d/ nkr{nK ns/ toeoK Bz{ i'V
nkgDh gkoNh d/ nkr{nK ns/ toeoK Bz{ i'V
nkgDh gkoNh d/ nkr{nK ns/ toeoK Bz{ i'V
nkgDh gkoNh d/ nkr{nK ns/ toeoK Bz{ i'V
gzikp NkJhwz
gzikp NkJhw e/ oZyD ftZu Bkekw oj/ e/iohtkb
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw
e/ oZyD ftZu Bkekw oj/ e/iohtkb
e/ oZyD ftZu Bkekw oj/ e/iohtkb
e/ oZyD ftZu Bkekw oj/ e/iohtkb
e/ oZyD ftZu Bkekw oj/ e/iohtkb
noftzd e/iohtkb B/ e[ZM tZy jN nkzkdh w[pkoe. ns/ j[D nkShS y/ dhnK ;Zs ;hNK ftZu nkg dh fiZs dk
e/ okiBhsh eoB dh ukjs oZyh ;h, skB d/ n;shc/ s/ eftskB[wk NthN dkntk iskfJnk ;h. T[BQK d/ w[skpe
gozs{ okiBhsh d/ ;co ftZu T[BQK d/ ehsk frnk j?. e[wko ftStk; y[d bzp/ w[Zy w[ekpbk Gkigk ns/ nkg d/ ftukb/
ngokfXe wkwfbnK ftZu kfwbkfwb
ngokfXe wkwfbnK ftZu ;kEh jh T[BQK s'A jNd/ ik oj/ jB. ni/ ;w/A s'A noftzd e/iohtkb Bkb Boki j't/rk, id'A fe eKro; fJ; o/; ftZu
ngokfXe wkwfbnK ftZu
ngokfXe wkwfbnK ftZu kfwb
ngokfXe wkwfbnK ftZu Skfwbkfwb
15 nr;s B{z gZsoekosk SZv e/ uZb oj/ jB ns/ Nhth u?BbK s'A b? e/ BjhA oj/rh. gozs{ 'nkg' ftZu fi; soQK
okiBhsh ftZu nkJ/ nkS[s'S B/ nkw iBse wzuK sZe jo irQk T[BQK T[s/ dh nzdo{Bh nBpB tZXdh ik ojh j?,
nkdwh gkoNh s'A n;shck fdZsk ns/ szi e;d/ jB. T[; ftZu fJjBK dknftnK s/ Go';k
B/sktK s/ ;ysh io{oh
B/sktK s/ ;ysh io{oh j[D noftzd e/iohtkb d/ fJZe j'o SZvh BjhA j?. 2015 ftZu fdZbh ftZu eoBk w[Sfeb j' fojk j?. p/SZe noftzd
jkbKfe T[BQK B/ gkoNh j[D sZe
B/sktK s/ ;ysh io{oh
B/sktK s/ ;ysh io{oh
B/sktK s/ ;ysh io{oh
e/iohtkb B/ okiBhsh ftZu eJh ;cb
eohph ;kEh nkShS y/skB B/ y[d B{z
;orow okiBhsh s'A tZy eo fbnk j?. nkw nkdwh gkoNh B/ w'dh bfjo B{z rbs gq:'r ehs/. nkw iBsk sZe nkgDh
nkS[s'S B/ p/jZd fBih ekoDK dk jtkbk ;kps eod/ j'J/ foekov fiZs jk;b gj[zu pDkJh. fdZbh ftZu ;oeko pDk
;[gohw e'oN bzp/ ;w/A s'A okiBhsh B{z w[biwK ns/
fdzd/ j'J/ 'nkg' SZvh ;h. T[BQK dk ehsh ;h. iBsk B/ noftzd e/iohtkb e/ f;Zfynk, f;js, fpibh nkfd d/ y/
n;shck Bkwzi{o eod/ j'J/ e/ ns/ T[BQK d/ ;kEhnK T[s/ ftStk; so ftZu uzr/ ekoi ehs/, gozs{ T[BQK d/
fGqSNkukohnK s'A w[es eoB dh fdSk ftZu ;orow j?. d' tZy
iohtkb B/ fejk ;h fe n;hA s[jkB{z pj[s iskfJnk ;h. gozs{ bZrdk j? fe T[BQK uzr/ ezwK s'A fznkdk p[okJhnK dh uouk
- tZy gNhSBK T[s/ ftuko eod/ j'J/ T[;B/ ni/ i' nkd/S fgnko eod/ jK. T[BQK B{z wBkT[D dhnK d/ ;kEh jh T[BQK T[s/ j[D Go';k BjhA eo jh finkdk j'Jh. bkG d/ nj[d/ dk
swkw e'fSSK ehshnK rJhnK, gozs{ oj/ jB. eJh tZv/ B/sk gkoNh s'A tZy j' wkwbk, e/Ado ;oeko Bkb brksko
fdZsk j? ns/ GftZy ftZu e[ZM nkd/S d/D dk ;ze/s fdZsk j?, nkS[s'S B/ nkgDk c?;bk BjhApdfbnk. u[Ze/ jB. nkg d// ;z;Ekge w?Apo :'r/ nBpB, T[g-okigkb d/ Bkb skbw/
fJXo nkShS y/skB B/ th n;shc/ Ado :kdt, gqSKs G{SD ns/ Skfink b dk Bk j'Dk, okiBhsh ftZu
T[BQK B{z fJBQK fdSktK ftZu nZr/ tXD dk edw wzfBnk ikt/ dhnK ypoK T[s/ ;ckJh fdzd/ j'J/ NthN fJbwh gkoNh Bkb foSsk gfjbK jh s'V nokiesk B{z pVktk d/Dk, nfij/ eJh
ehsk fe w?A g{oh soQK tekbs ftZu u[Ze/ ;B. fJBQK s'A fJbktk gq'H nkBzd fJbzkw T[BQK T[s/ bZrd/ oj/. okiBhfse
rk. nkgD/ nkd/S ftZu ndkbs B/ e/Ado ;oeko B{z dkrh B/ i[fNnk jK ns/ fcbjkb fe;/ th e[wko, ;kpek ftXkfJe ftB'd fpzBh, fto'X ftZu fJ; soQK d/ fJbzkw nkw
okiBhfse rshftXh ftZu Skfwb BjhA ;kpek wzsoh efgb fwSok, p[Ze rZb j? gozs{ ;zxoS ftZu ;kEhnK dk
sktK Bkb ;pzfXs w[eZdfwnK dh ;[DtkJh bJh rfms ftS/S jK, pkeh ;G e[ZM nNebK jB. nkShS dwkfBnk, uzB rKXh, n?wn?; Xho th fJZe -fJZe eoe/ tZy j'Dk nkw rZb
y/skB B/ fgSb/ ngq?b ftZu fdZbh ;ztkd T[BQK dk ;kE SZv u[Ze/ jB. T[Xo gzikp BjhA j?. j' ;edk j? e[ZM ;kEh okiBhfse
ndkbsK dk ft;fsqs fpT{ok g/S eoB B{z fejk j?. ;[gohw
efwSB (vhvh;h) d/ T[g-gqXkB nj[d/ ftZu th 'nkg' ftZu prkts fSVh j'Jh fJZSktK d/ ekoB tZy j' rJ/ j'D, go
s'A n;shck d/ fdZsk ;h. nkShS th e/ j?. ;[ygkb f;zx yfjok brksko e/ fco th fJ; ftZu d'S gkoNh d/ w[yh T[s/
e'oN B/ fgSb/ ;kb14 d;zpo B{z okiBhfse nkdwhnK dh
iohtkb d/ eohph ns/ ftStk;gkso iohtkb fto'Xh fpnkB d/ oj/ jB. jkb jh iKdk j? fe T[j feT[A T[BQK B{z ;zGkb
fwbhG[rs tkb/ w[eZdfwnK dh ;[DtkJh bJh 12 ftS/S wzB/ iKd/ jB. T[BQK B{z nkg B/ 2014 jh ftZu noftzd e/iohtkb ns/ wBhS e/ BjhA oZy gkJ/. noftzd e/iohtkb
dhnK b'e;Gk u'DK ftZu nkgDh fNeN f;;'fdnk B/ fJ; eb/S B{z ysw eoB dh Gkigk, eKro; dhnK BhshnK,
ndkbsK rfms eoB ns/ fJjBK ftZu fJZe wkou s'A ezweki T[s/ BthA fdZbh ;hN s'A u'D bVkJh ;h. e'fSS th ehsh, sK fe b'e;Gk u'DK c?;fbnK dh p/SZe nkb'uBk eoB, gozs{
s[jkv/ ;z;Ekge w?ApoK ftZu'A fJe e[wko ftZu fJ;dk rbs n;o Bk gt/ . gozs{ fJ;d/ Bkb T[BQK B{z nkswwzEB th eoBk
:ehBh eoB dk fBod/S e/Ado B{z fdZsk ;h. fJ; T[s/ eh ftStk; B/ nkS[s'S d/ n;shc/ T[s/ szi bZrdk j? fe 'nkg' ftZu dokoK ukjhdk j? fe T[BQK dh nrtkJh ns/
Gfonk NthN ehsk ;h fe fJfsjk; tZXdhnK jh ik ojhnK jB. phs/ fdBhA ;zrmBeosk dh ;woZEk ftZu feZE/ u{e
ekotkJh ehsh rJh fJ;dh ikDekoh d/S B{z BjhA j?. jkbKfe
fSS[gkb dhnK rkbK frD fojk j?. noftzd e/iohtkb B/ fdZbh ftZu b'e;Gk j' ojh j?.
y[d gqXkB wzsoh Bfozdo w'dh B/ fejk ;h fe fiBQK B/sktK
Bt/A okigkbK dh fB:[esh d/ wkfJB/
Bt/A okigkbK dh fB:[esh d/ wkfJB/
Bt/A okigkbK dh fB:[esh d/ wkfJB/
Bt/A okigkbK dh fB:[esh d/ wkfJB/
Bt/A okigkbK dh fB:[esh d/ wkfJB/
T[s/ w[eZdw/ uZb oj/ jB, T[BQK dk fBns ;w/A ftZu Bp/Vk j'
;fsngkb wfbe d/ o{g ftZu izw{ - nNb fpjkoh tkigkJh d/ dZ;/ nkXko j'Jh ofjzdh j?. SKsh ns/ ftek; dh
ikt/ fJ;d/ bJh T[j ;[gohw e'oN B{z ftS/S ndkbs rfms
eSwho B{z 51 ;kb pknd nfijk fJB;kBhns, iwj{ohns ns/ okiBhsh dh sK fes/ e'Jh r[zikfJS jh
eoB dh nghb eoDr/. j[D ;oeko B{z fJj dZ;Dk gt/rk okigkb fwfbnk j? i' c"ih ns/ gqSkSfBe eSwhohns B{z nkgDh BhshnK dh e;"Nh BjhA pudh. fJwokB ykB dh okiBhse
fgmG{wh dk BjhA j?. w"i{dk ;zdoGK ftZu x'fSs ehsk j?. fgSb/ uko ;kbK ftZu Sth SKshd{s torh sK BjhA j?, gozs{
fe fezB/ ndkbs rfms j'J/, fezB/ w[eZdw/ T[BQK ftZu w[zsfeb t/yhJ/ sK fJ; B{z nkT[D tkb/ d"o ftZu j[ohns d/ fe;/ th B/sk Bkb o;wh fJ; uZeo B{z ekp{ eoBk fttjkoe
wjZstg{oD pdbktK dk ;ze/s wzfBnk ;ztkd th Bk pDkT[D tkbh w'dh ;oeko okiBhsh bJh th pj[s io{oh j?. Gkos
j'J/ ns/ T[BQK w[eZdfwnK dh jkbs eh j?< sK e/Ado d/ itkp ik ;edk j?. 1965 s'A 1967 sZe e/ i/eo j[D nfijk ;ze/s d/ ojh j? sK Bkb rZbpks dk wkj"b pDk e/ T[j
vkH eoB f;zx d/ ekoiekb s'A pknd fJ;dk wsbp fJjh j? fe izw{ - eSwho fJ;dh S[o{nks eo ;ed/ jB. gozs{ d'tK
dh T[vhe eoBh gt/rh. fJ; soQK, fJZe tZy gNhSB s/ ;[gohw
fJj gfjbk w"ek j?, id'A fe;/ okiB/sk B{z b? e/ T[j nkgDh oDBhsh pdbDk d/SK ftZu rZbpks j't/ ns/ fJ; ftZu
B{z izw{ - eSwho d/ okigkb dk nj[dk ukj[zdh j?. ;z:'r Bkb ni/ gkfe;skB Gkos dk gZy Gkoh oj/, fJ;d/ bJh izw{-
e'oN B/ fejk j? fe T[j u'D efwSB B{z efj ;edk j? fe B/sk
;"fgnk frnk j?. fJ;dk fJZe gfjb{ fJj ftZu th nrtkJh pdbh j? ns/ ;kpek eSwho ftZu SKsh j'Dk pj[s io{oh j?.
th j? fe ;fsngkb wfbe eJh feqe/No fJwokB ykB T[;d/ Bt/A gqXkB fJ; fgmG{wh ftZu Bt/A okigkb
nkgD/ T[s/ doi wkwb/ dk y[bk;k eoB ns/ T[;B{z iBse
okiBhse XkoktK s'A j[zd/ j'J/ Gkigk wzsoh pD/ jB. izw{- eSwho d/ w'ou/ ;fsngkb wfbe T[s/ fJj f;ZXh fzzw/
eo fdZsk ikt/ sK fe t'NoK B{z gsk bZr ;e/ fe fe; gkoNh ftZu ns/ fco okigkb nj[d/ sZe g[Zi/ T[s/ jkbs B{z fJZe jZd sZe ;kXkoB tkoh nkT[Adh j? fe okigkb Sk;B dh
jB. Gkigk ftZu Skfwb j'D s'A pknd pDkJ/ fpBK gkfe;skB dh rZdh T[s/ fwnkd ftZu T[j Bk f;oc izw{ - eSwho
ftZu fezB/ b'e d'Sh jB< th T[BQK dh T[dkotkdh Sth ftZu ed/ nkgD/ S[o{nksh ;kb SKsh Bkb fpsk ftZu nwB u?B ekfJw eoB, pbfe T[E/
e'Jh T[bN o[MkB BjhA d/yD B{z fwfbnk. ;eDk T[BQK d/ bJh th ;zGt BjhA j?. nkw iBsk d/ ;ko/ fjZf;nK d/ Bkb
fit/A n;hA ikDd/ jK, u'D efwSB B/ fJZe ;j[zgZso dh ikfjo j?, fJ; nSKs d"o ftZu izw{- ;hwk T[s/ n;[oZfynk dk wkj"b T[E/ dk f;ZX/ ;ztkd pDk e/ T[BQK B{z ftek;
eSwho d/ okigkb d/ o{g ftZu T[BQK okiBhfse skgwkB tXk e/ oZydk j? gqfeqnk ftZu Gkrhdko pDkJ/. rqkw
ftt;Ek gfjbK s'A ehsh j'Jh j?, fi; ftZu T[whdtko nkgD/
dh u'D f;oc gZfsnK dh c/ANcKN BjhA ns/ pkjo s'A fe;/ soQK dh wdd fwbDk gzukfJsK dh u'D fJ; fdSk ftZu gfjbh
j?. phs/ fdBhA nkzkdh fdjkV/ s/ bkb th w[Sfeb pDk fdzdk j?. c"i ns/ u[D"sh ;kps j'D tkb/ jB, T[; s'A
T[s/ ekfJw w[eZdfwnK ns/ T[BQK dhnK jbksK dk t/otk fdzd/
feb/ s'A fdZs/ rJ/ nkgD/ GkSD ftZu eZNogzEh sZsK B{z fJ; Bkb skes fwbdh pknd nkw u'DK bJh zwhBh wkj"b
gqXkB wzsoh Bfozdo w'dh B/ eSwho T[s/ j? ns/ u[Dh j'Jh ;Zsk dh BhAd jokw pDkT[D dk ezw S[o{ eoBk gt/rk.
jB. ikfjo j?, gNhSB T[; s'A pknd d/ edw bJh j?.
Gkos s'A fpBK nX{oh j? uzB pko/ uouk
Gkos s'A fpBK nX{oh j? uzB pko/ uouk
wsbp j[D gkoNhnK d/ ;ko/ B/sktK B{z nkgD/ T[s/ uZb oj/
Gkos s'A fpBK nX{oh j? uzB pko/ uouk
Gkos s'A fpBK nX{oh j? uzB pko/ uouk
Gkos s'A fpBK nX{oh j? uzB pko/ uouk
w[eZdfwnK dk t/otk d/Dk g? ;edk j? sK fe b'e ;ZukJh ikD
uzdowk T[s/ gkDh d/ gfjb/ fBSkB gkDh dh j'Ad dh g[SNh fJ; nfXn?B Xosh d/ gkDh tork jh j?. fJ; y'i
e/ T[BQK gkoNhnK pko/ ws pDk ;eD. gkoNhnK ftZu ;ko/ B/ d/yD dk w"ek Gkos d/ fjZ;/ nk dk Bshik j?. fJ;s'A gfjbK uzB s'A s'A pknd ftfrnkBhnK B/ g[bkV ftZu
u[Zfenk j?. ;kb 2008 ftZu Gkos B/ Xosh T[s/ fbnkJ/ rJ/ Bw{fBnK dh j'o rfjokJh sZe ikD ns/ pqfjwzv
sk sK u'D bVd/ BjhA gozs{ okiBhsh ftZu T[BQK dh G{fwek nkgDk gfjbk uzdo:kB T[E/ G/fink iKu eoB tkb/ y'ieko brGr ukbQh d/ ojZ;K B{z ;wMD bJh uzB B{z d{ik
;h, i' ;" feb'whNo dh d{oh s'A uzB d/ ;kbK ftZu fJzBk jh efj gkJ/ ;B fe bKu p/; pDkT[D dk ;[cBk t/yDk S[o{
ofjzdh j?, fJ; bJh nfij/ t/oftnK dh b'V j?. ;[gohw e'oN
seohpB jo fjZ;/ d/ T[Zs'A r[ifonk. uzB s/ ed/ e[ZM gkDh io{o fojk j't/
eo fdZsk j?, fiZE'A wzrb ns/ j'o rqfjK
fJ; d"okB gsk bZfrnk fe uzB d/ rk. gozs{ fJ;B{z ;kps eoB bJh T[BQK
u'D efwSB B{z fJj nkd/S d/D T[s/ th ftuko eo ojh j? fe sZe g[ZiD bJh fJzXB dk fJzsikw
Xo[th fJbkfenK ftZu gkDh dh Gkoh d/ e'b e[ZM BjhA ;h. ;kb 2009 ftZu
ehsk ik ;e/. fJ; soQK seBhe B/
T[j okiBhfse dbK B{z fBod/S d/t/ fe T[j rzGho ngokfXe wksok poc dh Seb ftZu w"i{d j' nwohek B/ th uzB T[s/ b{Bo foekB/ fJZe nfjw gVkn gko eok fdZsk j?.
;edh j?. gozs{ fJj ;Zuw[Zu gkDh jh ;K nkofpNo (n?bnkoU) G/fink ;h,
ftfrnkBhnK d/ ;kjwD/ u[D"sh
d'SK dk ;kjwDk eoB tkfbnK B{z Bk sK fNeN d/D ns/ Bk j?, fJ;dh g[SNh T[d'A j'Jh id'A uzdo:kB fi;B/ uzB T[s/ w"i{d uNkBK dhnK
fJ; rZb dh j? fe T[j nkgDh :ksok
- 1 d/ Bkb G/i/ rJ/ nwohek d/ w{B ;zXhnK ftZu gkDh bZfGnk ;h.
jh nfij/ nkikd T[whdtkoK s'A ;woEB b?D. i/eo nfijk B{z nrb/ w[ekw sZe fet/A b? ikD.
fwBokbih w?go (n?w-3) B/ T[ZE'A n?bnkoU B/ jh uzB d/ T[soh Xo[t s/
uzdowk T[s/ gkDh dh g[SNh Gkos dh
fJeZm/ vkNk dk ft;fsqs nfXn?B poc dh jkzoh th dZ;h ;h. ni/ fiBQK
j'fJnk sK fJ;dk gqGkt okiBhsh T[s/ fBo;zd/j gt/rk.
ehsk. Bk;k dk fJj nfXn?B ghn?BJ/ fJbkfenK ftZu gkDh dh rZb g[ysk fJZe nG{sg{t T[gbpXh wzBh ikt/rh
ns/ fi; soQK fj;kp d/ f;co s/ j'D
n?; ioBb ftZu gqekfSs j'fJnk j?, j'Jh j?,T[E/ fJ;B{z X{b Bkb nbrkfJnk
gzikp NkJhw ftZu Sg/ fJ fsjkoK bJh fJ fsjko d/D tkb/ y[d
gzikp NkJhwz ftZu Sg/ fJ ftZu Sg/ fJSfsjkoK bJh fJfsjkoK bJh fJSfsjko d/D tkb/ y[dfsjko d/D tkb/ y[d
gzikp NkJhw ftZu Sg/ fJ ftZu Sg/ fJ fsjkoK bJh fJfsjkoK bJh fJ fsjko d/D tkb/ y[dfsjko d/D tkb/ y[d
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw
i' uzB dh T[Zgoh gsbh sfj ftZu ik ;edk j? iK BjhA, fJ; T[s/ Bk;k tkbh e'Jh th rZbpks Gkos d/ fieo
fizw/tko jB ns/ SghnK ouBktK d/ gkso ekbgfBe jB i' nkw fizdrh
fizw/tko jB ns/ SghnK ouBktK d/ gkso ekbgfBe jB i' nkw fizdrh
fizw/tko jB ns/ SghnK ouBktK d/ gkso ekbgfBe jB i' nkw fizdrh
fizw/tko jB ns/ SghnK ouBktK d/ gkso ekbgfBe jB i' nkw fizdrh
fizw/tko jB ns/ SghnK ouBktK d/ gkso ekbgfBe jB i' nkw fizdrh
jkfJvo'iB ns/ nke;hiB dh jkzoh u[Zg j?. gozs{ fJzBk s?n j? fe fJ; s'A fpBK g{oh BjhA j' ;edh, T[AM jh
d/ ftZu fe;/ Bk fe;/ Bkb fwbd/ i[bd/ j' ;ed/ jB. b/yeK dhnK nkgDhnK
d/ ftZu fe;/ Bk fe;/ Bkb fwbd/ i[bd/ j' ;ed/ jB. b/yeK dhnK nkgDhnK
d/ ftZu fe;/ Bk fe;/ Bkb fwbd/ i[bd/ j' ;ed/ jB. b/yeK dhnK nkgDhnK
d/ ftZu fe;/ Bk fe;/ Bkb fwbd/ i[bd/ j' ;ed/ jB. b/yeK dhnK nkgDhnK
d/ ftZu fe;/ Bk fe;/ Bkb fwbd/ i[bd/ j' ;ed/ jB. b/yeK dhnK nkgDhnK
ns/ T[BQK d/ o;kfJfDe ;zpzX s/ e/ gkDh ftZu jkfJvo'iB ns/ nke;hiB uzB T[s/ e'Jh th ftfrnkBh uouk
ouBktK T[jBK dh ebgBk s/ nkXkfos jB ns/ b/ye nkgDhnK ouBktK
ouBktK T[jBK dh ebgBk s/ nkXkfos jB ns/ b/ye nkgDhnK ouBktK
ouBktK T[jBK dh ebgBk s/ nkXkfos jB ns/ b/ye nkgDhnK ouBktK
ouBktK T[jBK dh ebgBk s/ nkXkfos jB ns/ b/ye nkgDhnK ouBktK
ouBktK T[jBK dh ebgBk s/ nkXkfos jB ns/ b/ye nkgDhnK ouBktK
Adfos j?. n?w-3 d[nkok uzdowk T[Zs/ gowkD{nK d/ ftukb/ dk ;pzX brGr Gkos d/ fpBK nX{oh oj/rh.
bJh y[d fizw/tko jB.
bJh y[d fizw/tko jB.
bJh y[d fizw/tko jB.
bJh y[d fizw/tko jB.
bJh y[d fizw/tko jB.

21
21
21 gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
21 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
21 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
nB'yk j? gzuw[yh f
nB'yk j? gzuw[yh f tfbzr, fdB
nB'yk j? gzuw[yh f d';s d/ iBw fdB s/ T[;d/ xo dh
nB'yk j? gzuw[yh f tfbzr, fdBtfbzr, fdB
d';s d/ iBw fdB s/ T[;d/ xo dh
d';s d/ iBw fdB s/ T[;d/ xo dh
d';s d/ iBw fdB s/ T[;d/ xo dh
nB'yk j? gzuw[yh fStfbzr, fdBtfbzr, fdB
d';s d/ iBw fdB s/ T[;d/ xo dh
ftZu fszB tko pdbdk j? fJ;dk ozr
ftZu fszB tko pdbdk j? fJ;dk ozr
ftZu fszB tko pdbdk j? fJ;dk ozr
ftZu fszB tko pdbdk j? fJ;dk ozr
ftZu fszB tko pdbdk j? fJ;dk ozr
eoBh g?Adh j? ;kc ;ckJh
eoBh g?Adh j? ;kc ;ckJh
eoBh g?Adh j? ;kc ;ckJh
eoBh g?Adh j? ;kc ;ckJh
eoBh g?Adh j? ;kc ;ckJh



















e?w{o d/ wK w[zv/Stoh wzfdo d/ Seshghm'A ftZu'A fJZe j?. wK w[zv/Stoh fSt dk fJZe gzuw[yh fStfbzr j?, fi;d/
roGrqj ftZu ;Ekgs gzuw[yh fStfbzr dk wzfdo GrtkBg[o nAub d/ gtok pko/ ftZu fejk iKdk j? fe fJ;dk ozr
i/eo s[jkB{z nkgD/ iBwfdB ftZu fe;/ d/ xo ike/ ;kc - ;ckJh eoD
nkgD/ nkg ftZu nB'fynk j?. fStfbzr gjkVh T[Zs/ 608 c[ZN dh T[ukJh T[Zs/ ;t/o/, d[gfjo ns/ Skw B{z tZy - tZy bJh fejk ikt/, sK s[jkB{z fet/A bZr/rk < b/feB nfijk iowBh ftZu io{oh
d/ pko/ ftZu fejk iKdk j? fJj ;t/o/, ;fEs j?. fJj gqkuhB wzfdo g[ok;koh ftykJh fdzdk j?. ;kbK pknd w[zv/Stoh j?.
d[gfjo ns/ Skw fszB tko nkgDk ozr nwkBs jh BjhA, ;?o dk ihtzs e/Ado wzfdo ftZu sKv[bw G'r noEks uktb
fJj gozgok Gb/ jh g[okDh j?, b/feB wkj"b B{z y[SB[wk pDkT[D bJh fJj
pdbdk j?. SoZXkb[nK dk fJ; gzuw[yh th j?. dk G'r ns/ tzv dh gozgok g[zB L ehsh
iSB nZi th ikoh j?. fJ;d/ fJbktk th iBwfdB B{z b? e/ iowBh ftZu eJh
fStfbzr ftZu tZvh SoXk j?. g{o/ ;ktD wK w[zv/Stoh wzfdo ftZu e[opkBh rJh j?. nfijk wzfBnk iKdk j? fe
;koh gozgokJ/ jB, i' ;dhnK tb'A uZbh nk ojh j?.
wjhB/ ftZu gzuw[yh fStfbzr T[Zs/ dh nB{mh gqEk j?. fJZE/ wzso tb'A pZeo/ 108 Jh;th ftZu fJZE/ fJj gozgok ikoh i/eo fe;/ shthA dk iBwfdB j?, sK T[;B{z dotkihnK dhnK e[zvhnK B{z
ibkfGS/e bJh SoZXkb[ fJZE/ g[Zid/ jB. dh e[opkBh fdZsh iKdh j?. wzfdo d/ ;h. wzfdo dk nSNkeko roGrqj fJ;d/ ;kc eoD dk ezw fwbdk j? ns/ i/eo g[oy dk iBwfdB j?, sK T[j MkV{ ns/
;ktD dh ;'wtkoh T[Zs/ sK Bikok g[ikoh T[; pZeo/ B{z wK d/ ;kjwD/ yVk T[;koh tb'A j[D sZe ekfJw j?. wK w[zv/
xo'V/ tb'A b? e/ ;ko/ S'N/ - tZv/ ezw eodk j?.
jh e[ZM j'o j[zdk j?. Gkoh GhV T[wVsh eo fdzd/ jB. g[ikoh wK d/ uoDK ftZu Stoh wzfdo ftZu g{o/ ;kb SoZXkb[
jkbKfe fJj ezw e[ZM jh xzN/ eotke/ T[BQKB{z nzkd eo fdZsk iKdk j? ns/
j? fSt d/ ibkfGS/e B{z. ;ktD dh neSs ufVQnk T[;B{z gS[ T[Zs/ ;[ZNd/ jB, nkT[Ad/ ofjzd/ j?.
nkgDk iBwfdB X{wXkw tb'A wBkD dh S[ZN d/ fdZsh iKdh j?.
;'wtkoh B{z wzfdo d/ g[ikoh d[nkok sK gS[ p/j'S j' iKdk j?. sp wkB bJh ;ktD, Btokso, BttoS, iowBh d/ e[ZM y/soK ftZu iBwfdB d/ iSB tb'A e[ZM ;wK gfjbK
GrtkB G'b/BkE d/ gzuw[yh fStfbzr iKdh j? fe e[opkBh dh gfoeqhnk g{oh j' fStoksfo, okw B"thA d/ w"e/ T[Zs/ nkgD/ i[okpK B{z dotki/ d/ pkjo bwekfJnk iKdk j?. gfjbK d/ ;w/A ftZu
B{z ;t/o/ fSzrko eoe/ o[dokfGS/e ehsk rJh. fJ;d/ pknd T[;B{z SZv fdZsk SoZXkb[nK dh frDsh ekch tZX
fJj gozgokJ/ yk;eo T[BQK b'eK bJh j[zdh ;h, i' eztkok jB.
iKdk j?. iKdk j?. iKdh j?. fJZE/ Boks/ ftZu w/bk th
wzfBnk iKdk ;h fe ;kc - ;ckJh eoD tb'A T[BQK d/ ihtB tb'A G?Vk
wK w[zv/Stoh Xkw d/S d/ gqkuhBsw wK w[zv/Stoh wzfdo ftZu GrtkB bZrdk j?.
fe;ws d{o j't/rk ns/ T[j S/sh jh ftnkj d/ pzXB ftZu pzB ikDr/.


INDIA CLUB DIWALI

22
22
22 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
22 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
22 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gkfe;skBh w{b dh gfjbh w[;fbw
gkfe;skBh w{b dh gfjbh w[;fbw
gkfe;skBh w{b dh gfjbh w[;fbw
gkfe;skBh w{b dh gfjbh w[;fbw
hnB r/w d/ fJzB/ tZv/ c?B jB dzgsh d/ fJzB/ tZv/ c?B jB dzgsh
hnB r/w
hnB r/w d/ fJzB/ tZv/ c?B jB dzgsh
J/ J/ J/ J/ J/ShnB r/whnB r/wz d/ fJzB/ tZv/ c?B jB dzgsh d/ fJzB/ tZv/ c?B jB dzgsh gkfe;skBh w{b dh gfjbh w[;fbw
fe pZu/ dk Bkw jh oZy fdZsk J/ShnB r/whnB r/wz wfjbk pDh nk;Nq/bhnkJh ;?B/No
wfjbk pDh nk;Nq/bhnkJh ;?B/No
wfjbk pDh nk;Nq/bhnkJh ;?B/No
wfjbk pDh nk;Nq/bhnkJh ;?B/No
wfjbk pDh nk;Nq/bhnkJh ;?B/No
fe pZu/ dk Bkw jh oZy fdZsk J/
fe pZu/ dk Bkw jh oZy fdZsk J/ hnB r/w
fe pZu/ dk Bkw jh oZy fdZsk J/ hnB r/whnB r/w
fe pZu/ dk Bkw jh oZy fdZsk J/
r/wz dk iBw fJ; wjhB/ dh S[o[nks
ftZu j'fJnk ;h. dzgZsh gkb/wpKr ftZu
ofjzd/ jB, i' iekosk d/ Bkb J/
ShnkJh y/vK dk ;fj w/ipkB j?.
pZuh d/ fgsk :'ofvnkBk v?Bh B/
fejk, n;hA pZu/ dk gfjbk Bkw oZy
fdZsk ;h go Bkw dk nzsw Spd BjhA
fwb fojk ;h. fJ;d/ pknd n;hA fJ;d/
Bkw d/ Bkb J/ShnB r/wz i'VD dk
c?;bk ehsk.
v?Bh ns/ T[BQK dh gsBh ukj[zd/ jB
fe T[BQK dh Xh nkgD/ Bkw s'A jh gq/oDk
b?Ad/ j'J/ y/vK ftZu d/S dk Bkw o'SB
eo/. wK t/ok B/ fejk, i/eo T[; ftZu
gqfsGk j't/rh sK T[j io{o nkgD/ jh
Bkw s'A gq/oDk b?Ad/ j'J/ d/S dk Bkw o"SB
fJzv'B/Shnk ftZu fJZe dzgZsh B/ Btiks pZuh dk Bkw nphdk J/ShnB eo/rh. ;kvk d/S p?vfwzNB ftZu nZSk
nkgD/ d/S ftZu ikoh 18t/A J/ShnkJh r/wz oZfynk j?. j? ns/ n;h sK fJjh ukjKr/ fe ;kvh Xh
y/vK B{z :kdrko pDkT[D bJh nkgDh phph;h w[skpe nphdk J/ShnB fJ; y/v ftZu nZr/ ikt/.
y; B/ pDtk fdsk nkgDh gsBh dk wzfdo, eodk j? g{ik
y; B/ pDtk fdsk nkgDh gsBh dk wzfdo, eodk j? g{ik
fJe fJe fJe fJe fJe Sy; B/ pDtk fdsk nkgDh gsBh dk wzfdo, eodk j? g{iky; B/ pDtk fdsk nkgDh gsBh dk wzfdo, eodk j? g{ik
y; B/ pDtk fdsk nkgDh gsBh dk wzfdo, eodk j? g{ik
e?Bpok (fpT{o') gkfe;skBh w{b dh wfjohB cko{eh B/ ;'wtko B{z nk;Nq/bhnkJh
;z;d 'u gfjbh w[;fbw wfjbk ;?B/No d/ o{g ftu ;j[z u[Zeh. nk;Nq/bhnk dh fJe
nypko B/ fejk fe rohB gkoNh dh ;?B/No cko{eh B/ nfij/ ;w/A ;j[z u[Zeh j?, id'A
bZrGr fJe jcsk gfjbK jh eok;p?Auo ;?B/No co/io n?fBzr B/ nkgD/ GkSD ftu
fejk ;h fe w[;fbw SoBkoEhnK 's/ o'e bkJh ikt/ ns/ fJwhrq/SB Bhsh d/ ;pzX 'u
nkyoh jZb eZfYnk ikt/. fJe fog'oN w[skpe wfjohB cko{eh B/ fJ; ;pzX ftu
fejk, ''i/eo ;?B/No n?fBzr w/o/ Bkb nk e/ rZb eoBk ukj[zdh j? ns/ pj[-;ZfGnkuko
tkb/ nk;Nq/bhnk dh ;[zdosk ns/ y[Sjkbh pko/ fJe-d' uhzK f;ykT[Dk ukj[zdh j? sK
T[j w/ok dotkzk yVek ;edh j?.''
dZ;D:'r j? fe wfjohB cko{eh 1992 ftu gkfe;skB s'A nk;Nq/bhnk rJh ;h.
T[j 2013 s'A nk;Nq/bhnk d/ ;{p/ fBT{ ;kT{E t/bz d/ T[Zu ;dB ftu rohB gkoNh
dh B[wkfJzdrh eodh ojh j?. wfjohB d/ ;j[z u[ZeD wro'A ;z;d 'u w"i{d ;z;d w?ApoK
B/ T[BQK B{z tXkJh fdZsh. UXo ;?B/No n?fBzr j?okB ofj rJh fe T[j wfjohB Bkb
ezw eoB tkbh j?, fJj T[; bJh fJe tZvh u[D"sh j?. T[ZE/ jh b/po ;?B/No g?Bh t'Ar
B/ wfjohB B{z tXkJh fdZsh ns/ fejk fe T[BQK B{z y[Sh j? fe T[j fJ; nj[d/ bJh u[Dh
rJh j?.
nk;Nq/bhnk L bkgsk
nk;Nq/bhnk L bkgsk
nk;Nq/bhnk L bkgsk
nk;Nq/bhnk L bkgsk
nk;Nq/bhnk L bkgsk
ftnkj eo fbnk. T[;dh gsBh e'b p[p[ p[p[ p[Stkeo fwfbnk ;[oZfynstkeo fwfbnk ;[oZfyns
tkeo fwfbnk ;[oZfyns
tkeo fwfbnk ;[oZfyns
tkeo fwfbnk ;[oZfyns
fgnko dh ykso fe;/ B/ skiwjb oki{;tkwh T[oc oki{ ekch uouk ftZu
pDtk fdZsk sK fe;/ gq/w g[ikoh B/ j?. oki{ B/ fJZE/ nkgDh gsBh bJh e[ZM yk; SeshnK ;h. T[j ekch g{ik
fgnko ftZu gjkV B{z sokS e/ ;Ve wzfdo pDtkfJnk j?. fJj wzfdo T[;d/ - gkm eodh ;h, ns/ i' th GftZypkDh
pDk fdZsh sK fe;/ B/ y{j g[ZN e/ gkDh ns/ T[;dh gsBh d/ gq/w dh fBSkBh eodh ;h T[j ;Zu j' iKdh ;h.
eZY fdZsk. dh fiT[Adh ikrdh fw;kb j?. fJ; ftnkj s'A pknd T[j d't/A gsh -
go eh s[;hA fe;/ nfij/ ftnesh wzfdo ftZu ;Ekgfs fJZe w{osh T[;dh gsBh fJZe y[Sjkb fizdrh ih oj/ ;B.
B{z ikDd/ j' fi;B/ nkgD/ fgnko B{z gsBh dh j?. oki{ eohp 12 ;kbK s'A T[;dh gsBh ne;o fgzv ftZu fJZe
fJzBk g{fink fe wzfdo pDtk e/ T[; fJZE/ jo fdB g{ik eoB nkT[Adk j?. wzfdo pDtkT[D dh rZb efjzdh ;h.
ftZu GrtkB tKr ;Ekgs eo fdZsk b'e j[D oki{ ;tkwh d/ gsBh gq/w dh 2006 ftZu wzfdo dk fBowkD ekoi
j't/. eoBkNe ftZu ekch b'e nfij/ fw;kb th d/D bZr/ jB. th S[o{ j' frnk. T[d'A fJZe fdB
jB fiBQK B/ T[j wzfdo t/fynk j?, fiZE/ oki{;tkwh B/ nkgD/ fgnko dh nukBe T[;B/ nkgDh w"s dh th
gsh-gsBh d/ gq/w dh nB'yh fw;kb dk;skB ;[DkT[Ad/ j'J/ fejk fe T[j GftZypkDh eo fdZsh. wzfdo g{ok j'D
;kjwD/ nkJh j?. nkgDh G?D dh Xh Bkb ftnkj eoDk s'A gfjbK T[;dh w"s j' rJh. fJ; s'A
fJ; wzfdo dh yk; rZb fJj j? fe ukj[zdk ;h, fi;d/ Bkb T[;B{z p/fJzsjk pknd oki{ B/ fJ; wzfdo ftZu d/
wzfdo pDtkT[D tkb/ fJZe ftnesh w'jZps ;h. jKbkfe T[;d/ xo tkb/ tfsnK d/ Bkb Bkb nkgDh gsBh dh
B/ nkgDh gsBh dh w{osh th wzfdo ns/ ;wki ftZu ;ko/ fJ;d/ fybkc w{osh th ;Ekfgs eok fdZsh, fiZE/
ftZu ;Ekfgs eo fdZsh j?. ;B. uzrh rZb fJj ;h fe fJ; foSs/ T[;dh g{ik th j[zdh j?. j[D b'e fJ;B{z
eoBkNe d/ :/Abd{o fibQ/ d/ B{z b? e/ T[;dh G?D- GD"Jhnk B{z e'Jh fgnko dk wzfdo Bkw Bkb p[bkT[Ad/
feqSDg[o fgzv ftZu ofjD tkb/ fe;kB go/SkBh BjhA ;h. fJ; bJh T[;B/ jB.
uou 'u u'oh eoB wro'A u'o B/ fbfynk ;zd/u u'oh eoB wro'A u'o B/ fbfynk ;zd/S 'w/o/ bJh d[nk eoBkw/o/ bJh d[nk eoBk'
uou
uou u u'oh eoB wro'A u'o B/ fbfynk ;zd/u u'oh eoB wro'A u'o B/ fbfynk ;zd/ w/o/ bJh d[nk eoBkw/o/ bJh d[nk eoBk
uou
uou u u'oh eoB wro'A u'o B/ fbfynk ;zd/ w/o/ bJh d[nk eoBk
tkfSzrNB (fpT{o') nwohek ftu u'o ;pzXh fJe
fdbu;g wkwbk ;kjwD/ nkfJnk j?. fJZE/ fJe u'o uou
ftu dkyb j[zdk j? ns/ jzkoK vkboK dk ;kwkB u'oh eo
e/ b? iKdk j?. iKd/ ;w/A T[j fJe ;zd/S th SZv iKdk j?
fi; ftu fbfynk j'fJnk j?-'w/o/ bJh gqkoEBk eoBk'.
fJ; ;zd/S dh g[SNh eB?eNheN dh tkNopoh g[b; B/ th
ehsh j?. g[b; B/ fJ; xNBk ;pzXh fJe ;hH;hHNhHthH
thvhU th ikoh ehsk j?. fi; ftu fJe nDikD Sy; B{z
f;vBh (fpT{o') nk;No/bhnk d/ Sfjo eN{zpk ftu bkgsk j'fJnk 27 ;kbk fJe
uou ftu u'oh eofdnK fdykfJnk frnk j?.
p[Stkeo pb{ wkT{AN/Bz ftu ;[oZfyns fwb frnk j?. p[Stkeo v/ftv b[;NhBk
fJe nzro/zh nypko w[skpe Sy; B/ fJe ;zd/S
eN{zpk ftu o[JhBv e?;b uNkB dh T[ukJh dk gsk brkT[D bJh frnk ;h go
fbfynk-'w/o/ bJh gqkoEBk eoBk. w?B{z w[nkc eoBk, w/oh
tkg; BjhA ;h gofsnk. oks j'D s'A gfjbK g[b; B{z T[; d/ bkgsk j'D dh ikDekoh
oZfynk eoBk.' fJjh BjhA Sy; B/ T[dk; fujo/ dh fJe
fdZsh rJh. g[b; B/ s[ozs g'bJ/no ns/ fBT{ ;kT{E t/bz ;N/N n?woi?A;h ;/tk dh
S'Nh fijh s;tho th pDkJh.
wdd Bkb fJe S[o{nksh y'i ehsh go jB/ok j' ikD ekoB T[; B{z bZfGnk BjhA ik
fiUB uou gqSk;B w[skpe eohp 2H7 bZy (4 jzko
;fenk. w";w ftfrnkB d/ fJe p[bko/ B/ dZf;nk fe oks B{z skgwkB zho' fvroh
vkbo) dk nkvhU-thvhU ;?ZN ;kwkB u'oh j'fJnk j?.
;?b;hn; sZe gj[zu frnk ;h. mzvh jtk uZbD ekoB skgwkB wkJhB; 6 fvroh
fJj u'oh n?stko oks eohp 1 ti/ j'Jh. g[b; T[; u'o
sZe gj[zu frnk ;h. fJ; bJh g[b; B{z v/ftv dh fuzsk j' ojh ;h. nrbh ;t/o B{z
dk gsk brkT[D dh e'fSS ftu i[N rJh j?. u'o tZb'A
g[b; B/ y'i w[fjzw S[o{ ehsh ns/ eN{zpk B/V/ p[Sb?Av ftu v/ftv ;[oZfyns jkbs
SZfvnk frnk ;zd/S ;'Sb whvhnk 's/ ekch S/no ehsk
ftu fwb fbnk.
ik fojk j?.

23
23
23 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
23 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
23 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo

24
24
24 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
24 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
24 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
fJ; wjhB/ dk s[jkvk ok hcb
fJ; wjhB/ dk s[jkvk ok hcbhcb
fJ; wjhB/ dk s[jkvk ok
fJ; wjhB/ dk s[jkvk ok
fJ; wjhB/ dk s[jkvk okShcbhcb
w/y eoe s[bk weo
w/y
weo
weo
w/y
weo
weo
w/y
w/y
s[bk
s[bk
eoe
s[bk
s[bk
eoe
eoe
eoe
fJ; wjhB/ s[;hA fe;/ d{o fJ; wjhB/ s[jkv/ wB ftZu fJ; wjhB/ s[jkB{z nkgD/ fJ; wjhB/ nkgDk
:ksok T[Zs/ ik ;ed/ j'. nB/e ftuko nkT[Dr/ ns/ fJ; ekoi y/so ns/ gotkfoe xo-gfotko s[jkvh
gotkfoe ihtB ftZu nSKsh tiQk Bkb s[jkB{z c?;bk b?D ihtB d'jK ftZu SKsh oZyD gfjbh nr/s j't/rk.
ofj ;edh j? fi;d/ Bkb s[jkvk ftZu go/SkBh j' ;edh j?. zo{oh dh e'fSS eoBh j't/rh. nkgD/ gotkfoe w[ZfdnK T[Zs/
wB th e[ZM Bky[S oj/rk. fgsk j't/rk fe s[;hA fJ; wjhB/ nkgD/ wksk - fgsk dh f;js dk s[;hA finkdk ;wK d/t'r/. ekoi y/so
ih dh f;js s[jkB{z fuzsk d/ fe;/ wjZstg{oD c?;bk B{z nZr/ bJh Nkb fdU. fXnkB oZy' ns/ T[BQK Bkb uzr/ ;zpzX pDk e/ ftZu th s[jkvh jkbs ftZu tkXk
;edh j?. ekoi y/so ftZu s[jkvk dpdpk pfDnk feT[Afe fJ; wjhB/ bJh rJ/ c?;b/ finkdk oZyD dh e'fSS eo'. ekoi y/so ftZu T[sko - j't/rk ns/ nfijk th ;zGt j? fe s[;hA
oj/rk go s[jkB{z ukjhdk j? fe fpBK tiQk fe;/ bkGdkfJe f;ZX BjhA j'Dr/. gotkfoe ihtB ftZu uVQkn dh jkbs pD/rh jkbKfe s[jkv/ B"eoh pdb e/ d{ih uzrh BthA B"eoh
Bkb T[bMD dh e'fSS fpbe[b Bk eo'. n"bkd SKsh pDh oj/rh ns/ s[;hA y[S oj'r/. BtK nj[dk ;fjeowh s[jkvk g[oi'o ;woEB eoBr/. T[Zu ikfJB eo bt'. nkwdB ftZu ipod;s
bJh ;wK uzrk j?. T[BQK d/ i; ftZu tkXk j't/rk. fwb ;edk j?. nfXekoK ftZu tkXk j't/rk. nfXekohnK dk ;fj:'r gqkgs j't/rk. tkXk j't/rk ns/ you/ th tXDr/.
fpoy
fpoy
e[zG
e[zG
fpoy
fpoy
fpoy f;zx fpq;ue e[zG
e[zG
e[zG
fpq;ue
fpq;ue
f;zx
f;zx
f;zx
f;zx
fpq;ue
fpq;ue
fJ; wjhB/ fpiB; ;KM/ s"o fJ; wjhB/ s[;hA fi; rZb B{z fJ; wjhB/ ftnoE dh fJ; wjhB/ ekoi y/so
s[jkB{z tXhnk w[Bkck j' ;edk mkD b?Dr/ T[;B{z g{ok eoe/ jh fuzsk Bkb s[;hA sDkU ftZu T[Zs/ finkdk ekoi eoB
j?. s[;hA ekoi d/ f;bf;b/ ftZu wzB'r/. s[jkv/ nzdo nkswftStk; oj'r/ ns/ e[ZM rbs c?;bk b? dhb'V j't/rh. gotkfoe
fe;/ tiQk Bkb d{o :ksok T[Zs/ ns/ wzp{sh tX/rh go d{i/ gk;/ ;ed/ j' fi;d/ ekoB pknd ihtB ftZu ;[y SKsh pDh
th ik ;ed/ j'. fe;ws ftZu x[wzv dk tkXk th j't/rk fi;dk ftZu s[jkB{z go/SkBh j' ;edh oj/rh ns/ wksk ih B{z nkBzd dh gqkgsh
T[sko-uVQkU dh jkbs pDh oj/rh fi;d/ Bkb n;o s[jkv/ foSs/ T[Zs/ g? ;edk j?. fJ; bJh fXnkB Bkb ;'u ;wMe/ jh e'Jh j't/rh. d{i/ gk;/ fgsk ih dh f;js fuzsk
s[jkv/ ezw pDd/-pDd/ ftrV ;ed/ jB. gotkfoe j?. gotkfoe ihtB fJZe' tork ofj ;edk j?. ekoi eo'. wjhB/ d/ nzs ftZu fe;/ S'Nh :ksok dk ekoB pD ;edh j?. fJ; bJh T[BQK
ihtB y[Sjkb oj/rk. s[jkvh fwjBs dk g{ok cb tkd - fttkd ftZu csfj fwb/rh. ekoi y/so T[Zs/ ikD dh ;zGktBk pD/rh. nkgD/ Gok - T[Zs/ fXnkB fdU. n"bkd bJh ;wK
Bk fwbD ekoB s[jkvk wB e[ZM Bky[S ofj ;edk ftZu nZSk w[Bkck fwb/rk ns/ s[jkv/ Gok-G?DK G?DK dh f;js dk fXnkB oZy'. d';sK Bkb fwSos Bshik d/D tkbk j't/rk ns/
j?. n"bkd gZy bJh ;wK tXhnk j? ns/ T[j y[S ns/ ;fj eowhnK dk g{ok ;fj:'r fwb/rk. b'V MrVk j' ;edk j?. gotkfoe ihtB SKshg{oB nkgDh f;js T[Zs/ c'e; eoBk j't/rk.
ofjDr/ ns/ ftfdnkoEh tor B{z gVQkJh ftZu g?D 's/ T[BQK dh nkoEe ;jkfJsk eo'r/. oj/rk. ekoi y/so ftZu T[ZBsh fwb/rh. ftfdnkoEhnK bJh Ee/t/A dk ;wK j?.
wBukjh ;cbsk jZE bZr ;edh j?. ezfBnk XB[ whB
whB
whB
whB
whB
XB[
ezfBnk
XB[
ezfBnk
XB[
XB[
ezfBnk
ezfBnk
fwE[B
fwE[B fJj wjhBk s[jkv/ bJh nZSk fJ; wjhB/ yofunK ftu fJ; wjhB/ s[;h fe;/
fwE[B
fwE[B
fwE[B
fJ; wjhB/ s[;hA wkBf;e o{g oj/rk, jkbKfe s[;hA finkdk d{o tkXk j'D Bkb s[jkB{z nkgD/ bzwh :ksok T[Zs/ ikD dh
Bkb e[ZM p/u?B ofj ;ed/ j' ns/ dhnK :ksoktK ns/ j'o ezwK T[Zs/ ckfJB?A; 's/ fXnkB d/Dk :'iBk pDk ;ed/ j' ns/
s[jkvh f;js th ewi'o ofj you th eo'r/. wB s'A y[S oj'r/ j't/rk BjhA sK g?;/ dh ewh finkdk e'fSSK d/ pknd
;edh j?. s[;hA b'eK s'A nkgDh ns/ s[jkvh pkDh ftZu nkgDkgB p/u?B eo ;edh j?. f;js s[jkB{z T[;dk nZSk cb
pkDh d[nkok ezw eZYD ftZu ekw:kp oj'r/ go tX/rk fi;d/ Bkb b'e s[jkv/ gqsh T[Zsw oj/rh jkbKfe fe;/ rZb B{z b? e/ go/SkB th gqkgs j't/rk. ekoi y/so ftZu s[jkB{z
s[jkv/ ;j[ok gZy Bkb s[jkv/ ;zpzX ftrV ;ed/ nkeoSs j'Dr/. gotkfoe ihtB ftZu sDkU iK p/u?B j' ;ed/ j'. nkb; B{z fsnkr e/ T{oik brksko fwjBs eod/ ofjDk j't/rk ns/
jB fbjkik fJ; tZb g{ok fXnkB fdU. finkdk dh jkbs ofj ;edh j? fi;d/ Bkb wB e[ZM T[dk; d/ Bkb jo ekoi B{z nozG eo'/ sKfe fJ; ftZu nkgD/ T[Zu nfXekohnK Bkb skbw/b
w;kb/dko G'iB eoB Bkb f;js ;pzXh oj/rk. n"bkd B{z f;js ;wZf;nktK p/u?B eo ;cbsk gqkgs j' ;e/. gotkfoe ihtB y[SB[wk pDk eo oZyDk j't/rk BjhA sK jkbks
go/SkBhnK j' ;edhnK j'. gotkfoe ihtB ftZu ;edhnK jB ns/ s[jkB{z th fYZv dod ns/ oj/rk go ekoi y/so ftZu T[sko - uVQkU dh s[jkv/ fto[ZX ik ;ed/ jB. Gok-G?DK
y[ShnK pDhnK ofjDrhnK. d{i/ gk;/ ekoi y/so pdjzwh dh fSekfJs ofj ;edh j?. roGtsh jkbs pDh oj/rh. ;po oZy e/ nkgDk ekoi Bkb fe;/ soQK dh bVkJh Bk eo'.
ftZu th s[jkv/ bJh ;wK tXhnk oj/rk. n"osK nkgDh f;js dk fXnkB oZyD. ;[uko{ o{g Bkb eod/ oj'. gotkfoe ihtB fJZe' tork oj/rk.
nk;Nq/bhnk L f;Zy B{z ;N'o nzdo ikD
nk;Nq/bhnk L f;Zy B{z ;N'o nzdo ikD
nk;Nq/bhnk L f;Zy B{z ;N'o nzdo ikD
nk;Nq/bhnk L f;Zy B{z ;N'o nzdo ikD
nk;Nq/bhnk L f;Zy B{z ;N'o nzdo ikD
nk;Nq/bhnk
nk;Nq/bhnk u fJNkbhnB n"os u fJNkbhnB n"os s/ ikBb/tk jwbks/ ikBb/tk jwbk
nk;Nq/bhnk
nk;Nq/bhnk u fJNkbhnB n"os s/ ikBb/tk jwbk
nk;Nq/bhnk 'u fJNkbhnB n"os u fJNkbhnB n"os 's/ ikBb/tk jwbks/ ikBb/tk jwbk
s'A o'fenk, fejk- 'd;sko T[sko'd;sko T[sko'' bZsK ns/ pKjK p[oh soQK Bkb zywh j'
s'A o'fenk, fejk- d;sko T[sko'd;sko T[sko'
s'A o'fenk, fejk-
s'A o'fenk, fejk-
s'A o'fenk, fejk- d;sko T[sko'
rJhnK, fi; ekoB T[; d/ eohp 300
NKe/ bZr/. T[; B/ fejk jwbkto B/ w?B{z
ezX 'u wkfonk ns/ fejk fe i/eo T[;
B/ c'B Bk fdZsk sK T[j T[; B{z jo EK
uke{ wko/rk. w?A rzGho o{g Bkb zywh j'
rJh ns/ wdd bJh uheh.
fJe nfXekoh B/ fejk fe T[j B/V/-
s/V/ d/ tk;h ;N/bk dh wdd bJh nkJ/.
UXo g[b; B/ dkntk ehsk fe jwbkto
xNBk B{z nzikw d/D wro'A ;kJheb 's/
;tko j' e/ d"V frnk. g[b; B/ d'Sh
bVe/ dk BK T[ikro BjhA ehsk j?, T[;
B{z xNBk tkbh EK s'A 300 whNo dh d{oh
goE (fpT{o') nk;Nq/bhnk d/ Sfjo dZ;h ns/ fejk fe fi; soQK Bkb T[;
's/ frqcsko eo fbnk frnk. g[b; B/
goE 'u SBhtko dh oks B{z fJe 's/ ikBb/tk jwbk ehsk frnk, SkfJd
T[; 's/ b[ZN-y'j dh e'fSS eoB ns/ n"os
fJNkbhnB N{fo;N Bkb fjz;e tkodks T[j wo iKdh.
B{z rzGho ;ohoe B[e;kB gj[zukT[D d/
tkgoh. ;N/bk Nq/th;kBh BK dh 27 ;kbk ;N/bk B/ nZr/ dZf;nk fe SBhtko
d'S bkJ/ jB. d'Sh bVe/ B{z eZb goE
n"os 's/ 15 ;kbk fJe bVe/ B/ uke{ dh oks seohpB 9H20 ti/ T[; 's/
dh fubvoB e'oN 'u g/S ehsk ikt/
Bkb jwbk ehsk. T[j T[; dk w'pkfJb jwbk ehsk frnk. T[; B/ dZf;nk fe
rk. ;N/bk dk goE d/ fJe j;gskb 'u
c'B y'jDk ukj[zdk ;h. ;N/bk 's/ 5 tko T[j nkgDk ezw ysw eo e/ xo ik ojh
fpq;p/B (fpT{o') ftd/SK 'u ofj oj/ f;ZyK B{z ed/ B;bh jwb/ s/ ed/ ftseo/ dk
fJbki uZb fojk j? ns/ T[; B/ dZf;nk
uke{ Bkb jwbk ehsk frnk, fi; ekoB ;h ns/ eb/;po{e o/bt/ ;N/SB 's/ No/B
fSeko j'Dk g?Adk j?. nk;Nq/bhnk d/ Sfjo r'bv e';N 'u fJe nfijk jh wkwbk
fe T[j 2 ;kb gfjbK nk;Nq/bhnk nkJh
T[; dhnK pKjK ns/ bZsK zywh j' dh T[vhe eo ojh ;h, sK T[; 's/ bVe/
;kjwD/ nkfJnk j?, fiZE/ fJe f;Zy ftnesh B{z d;sko pzBQh j'D eo e/ phH ghH d/
;h.
rJhnK. ;N/bk B/ nkgDh jZv-phsh B/ uke{ Bkb jwbk eo fdZsk. T[; dhnK
fJe ;oft; ;N/SB nzdo ikD s'A o'fenk frnk ns/ T[; B{z fejk frnk fe i/eo T[;
B/ nzdo ikDk j? sK T[; B{z nkgDh d;sko T[skoBh gt/rh. T[es f;Zy ftnesh dk
:'rk pkb
:'rk pkb u Goh fjohbh r?; Bkb vkeNo B/ ehsh gsBh ns/ p/Nh dh jZfsnkfjohbh r?; Bkb vkeNo B/ ehsh gsBh ns/ p/Nh dh jZfsnk
:'rk pkb 'u Goh u Goh zfjohbh r?; Bkb vkeNo B/ ehsh gsBh ns/ p/Nh dh jZfsnkfjohbh r?; Bkb vkeNo B/ ehsh gsBh ns/ p/Nh dh jZfsnk
:'rk pkb u Goh
:'rk pkb u Goh fjohbh r?; Bkb vkeNo B/ ehsh gsBh ns/ p/Nh dh jZfsnk
BK wB{z ekbk j?, i' fe fJe g?E'b'ih ezgBh 'u iBob w?B/io ti'A ezw eod/ jB.
wB{z B/ dZf;nk fe fJj xNBk n?stko dh oks B{z seohpB 9H00 ti/ dh j?.
T[BQK dZf;nk fe T[BQK B/ S'Nh d;sko pzBQh j'Jh ;h ns/ T[j ;oft; ;N/SB nkgDh jKreKr, (J/iz;h)º jKreKr dh fJe ndkbs ftu uZb fojk
Xh bJh d[ZX yohdD rJ/ ;B go d;sko pzBQh j'D eo e/ T[BQK B{z ;N'o nzdo ikD s'A p/jZd j?okBhiBe wkwbk ;kjwD/ nkfJnk j?. fJe n?B/;E/fN;N
o'e fdZsk frnk. T[BQK B{z fejk frnk fe i/eo nzdo ikDk j? sK d;sko T[skoBh B/ :'rk pkb ftu Goh ekopB w'B'nke;kJhv r?; dh wdd Bkb
gt/rh. wB{z B/ ;N'o d/ ekw/ B{z fejk fe T[j fJe f;Zy j? ns/ fJ; soQK iBse EK 's/ nkgDh gsBh ns/ p/Nh dh jZfsnk eo fdZsh.
d;sko BjhA T[sko ;edk. wB{z B/ dZf;nk fe T[j tkg; xo frnk ns/ g{oh d;sko fSekfJseosk tZb'A dZf;nk frnk fe yk few ;[B B/ eko dh
;ik e/ nkfJnk go fco s'A T[; B{z nzdo BjhA ikD fdZsk frnk. fJ; xNBk B{z T[BQK fvZrh ftu r?; Goh :'rk pkb B{z SZv fdZsk ;h. fJ; 'u'A r?; j"bh-
B/ ;'Sb whvhnk 's/ g';N eo fdZsk, fi; 'u ;N'o dk ekwk T[BQK B{z efj fojk j? fe j"bh bhe j'Jh ns/ fJ; ekoB T[BQK d'tK dh w"s j' rJh. g[b; B{z
T[j fB:wK dh gkbDk BjhA eo oj/ jB. ;kb 2015 ftu ;Ve ezY/ yVQh ghb/ ozr dh fwzBh eko ftu yk dh
wB{z B/ dZf;nk fe T[BQK B{z nzdo ikD dh fJikzs T[d'A fdZsh rJh, id'A ;N'o dk gsBh ns/ 16 ;kb dh wk;{w p/Nh fwbh ;h. eko bke ;h.
w?B/io T[ZE/ nkfJnk. fi; s'A pknd fJ; ;koh rZb B{z ;[bMkfJnk frnk ns/ ekw/ B/ wkwb/ B{z d/y e/ fJe tko sK g[b; j?okB j' rJh ;h. d'tK B{z
fJj efjzd/ j'J/ w[nkch wzrh fe T[; B/ f;Zy wB{z ekbk B{z rbs ;wM fbnk ;h. UXo T[;/ j;gskb ftu fwqse n?bkfBnk frnk ;h, fiE/ yk ezw eodk
;oft; ;N/SB B/ fejk fe T[j nfijhnK xNBktK B{z pj[s rzGhosk Bkb b?Ad/ jB. ;h. d'tK d/ g';NwkoNw ftu fJ; rZb dh g[SNh j'Jh ;h fe T[BQK
T[BQK d/ ;N'o ftu ;[oZfynk ;pzXh fJe Bhsh j?, fi; d/ sfjs nzdo nkT[D tkfbnK dh w"s ekopB w'B'nke;kJhv ekoB j'Jh ;h. g[b; B{z eko dh
B{z f;o s'A N'ghnK nkfd T[skoBhnK j[zdhnK jB go Xkofwe fuzBQK fit/A gZr nkfd fvZrh 'u'A :'rk pkb fwbh ;h, fi; dh r?; fBeb u[Zeh ;h.
B{z fJ; s'A S'N fdZsh rJh j?. wB{z ekbk B/ fejk fe fJ; soQK dh xNBk s'A T[j j?okB fSekfJseosk B/ p[ZXtko B{z dZf;nk fe yk (53) wb/ShnkJh
jB. T[BQK dZf;nk fe nk;Nq/bhnk 'u ofjzd/ T[BQK B{z 10 ;kb j' u[Ze/ jB go nfijh Bkrfoe j? ns/ T[;dk fe;/ j'o Bkb ;pzX ;B go T[;dh gsBh
;fEsh dk gfjbh tko ;kjwDk eoBk fgnk j?. T[; B{z sbke BjhA d/Dk ukj[zdh ;h.

25
25
25 gzikp NkJhw gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
25 gzikp NkJhw gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
25 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
f;vBh L pb?eNkT{B j;gskb
f;vBh L pb?eNkT{B j;gskb 'u wohu wohz B/ B/ B/ B/ B/
f;vBh L pb?eNkT{B j;gskb u woh
f;vBh L pb?eNkT{B j;gskb u woh
f;vBh L pb?eNkT{B j;gskb u woh
wBwhs nbh /o B{z BjhA fwfbnk fJB;kc,/o B{z BjhA fwfbnk fJB;kc,
wBwhs nbh
wBwhs nbh
wBwhs nbh /o B{z BjhA fwfbnk fJB;kc,
wBwhs nbhS/o B{z BjhA fwfbnk fJB;kc,/o B{z BjhA fwfbnk fJB;kc,
Gkosh w{b dh Bo; s/ ehsk jwbks/ ehsk jwbk
Gkosh w{b dh Bo;
Gkosh w{b dh Bo;
Gkosh w{b dh Bo; s/ ehsk jwbk
Gkosh w{b dh Bo; 's/ ehsk jwbks/ ehsk jwbk
jZe bJh yVQk j'fJnk gzikph GkJhukok
jZe bJh yVQk j'fJnk gzikph GkJhukok
jZe bJh yVQk j'fJnk gzikph GkJhukok
jZe bJh yVQk j'fJnk gzikph GkJhukok
jZe bJh yVQk j'fJnk gzikph GkJhukok












f;vBh (fpT[o') f;vBh d/ pb?eNkT{B j;gskb 'u fJe Gkosh w{b dh Bo; 's/
uke{ Bkb jwbk eoB dk wkwbk ;kjwD/ nkfJnk j?. fJj xNBk phs/ ;'wtko oks
dh j?. Bo; 's/ jwbk j;gskb 'u Gosh wohz tb'A jh ehsk frnk. Bo; wohz dh
fpq;p/B (fpT{o') fgSb/ wjhB/ nk;Nq/ ns/ toeoK B/ fJe nkBbkJhB gNhSB B{z th GkJhuko/ dh T[whd nB[;ko ekB{zBK
d/y-o/y eoB dh fvT{Nh bZrh ;h. 35 ;kbk Bo; B/ w?vheb tkov 'u ;'wtko dh
bhnk 'u esb ehs/ rJ/ gzikph B"itkB dh S[o{nks ehsh j?. fi; 's/ 4 fdBK 'u 'u e[M pdbkn iK fJ; 's/ Bzo oZyD
oks seohpB 9H30 ti/ ezw S[o{ ehsk ns/ wohz B{z d/yD bZrh, fJ; d"okB wohz
wBwhs nbhS/o d/ d'Sh n?BEBh U 25,000 b'eK B/ d;sys ehs/ jB. dh b'V j?. dZ;D:'r j? fe 29 ;kbk
B/ T[; B{z go/SkB eoBk S[o{ eo fdZsk. Bo; B/ T[; B{z nfijk Bk eoB bJh fejk.
v'B'jhT{ B{z 10 ;kb dh ;zk ;[DkJh rJh. dZf;nk ik fojk j? fe fJ; gNhSB B{z nbhS/o nk;Nq/bhnk d/ fpq;p/B 'u ofjzd/
wohz nkgD/ w'pkfJb c'B s'A wohzK d/ ewo/ ftu ik e/ s;thoK fyZuD bZr fgnk.
fpq;p/B 'u pZ; vokJhto nbhS/o Bkb gqXkB wzsoh w?bew NoBp[Zb, gzikph GkJhuko/ 'u fJe gqf;ZX Sy;hns
fJ; wro'A T[j ;Nkc o{w ftu frnk ns/ T[ZE'A d' uke{ u[Ze bJ/. fJ; rZb s'A
fJj xNBk 28 nes{po 2016 'u tkgoh e[JhBzb?Av dh gqhwhno n?Bk;sk;hnk ti'A ikfDnk iKdk ;h. 28 nes{po
nDikD fvT{Nh eo ojh Bo; T[; d/ fgZS/ ;Nkc o{w ftu ubh rJh ns/ T[; B{z
;h. fpq;p/B e'oN B/ d'Sh n?BEBh B{z w?ANb gbk;zez[e ns/ nNkoBh iBob 2016 B{z wBwhs id'A pZ; ;N"g 's/ yVQk
tkg; wohzK d/ ewo/ ftu fbikT[D dh e'fSS ehsh sK wohz B/ Bo; d/ r[ZN 's/
eoko fdZsk ns/ 10 ;kb bJh 'w?ANb feqShnB g'oNo B{z G/fink ikt/rk. UXo ;h sK d'Sh n?BEBh B/ T[; 's/ ibDShb
uke{ Bkb jwbk eo fdZsk. fJ; jwb/ d"okB T[; dh pKj zywh j' rJh. fJe pz[or
tkov 'u oZyD d/ j[ew fdZs/. e'oN B/ f;ZX{ B/ fejk fe n;hA wkB:'r ndkbs gdkoE ;[ZN e/ nZr bk fdZsh. pZ; nzdo
wohz B/ Bo; dh wdd ehsh ns/ jwbkto wohz B{z fe;/ soQK ;Nkc o{w nzdo pzd
fejk fe n?BEBh 's/ ngokXe wkwb/ d/ fB:wK dk ;BwkB eod/ jK go n;hA 14 j'o :ksoh c; rJ/ ;B go T[BQK dh
eo fdZsk frnk. fJ; s'A pknd ;feUfoNh ns/ g[b; B{z ;{uBk fdZsh rJh.
dk NokfJb BjhA uZb/rk, feT[Afe T[; B/ fJj th wzBd/ ns/ wfj;{; eod/ jK fe ikB pu rJh, nbhS/o dh w"s j' rJh.
w"e/ 's/ g[Zih g[b; B/ 47 ;kbk wohz B{z frqcsko eo fbnk ns/ T[; B{z t?;Nwhv
wkBf;e ;fEsh mhe Bk j'D ekoB esb wBwhs nbhS/o B{z fBnK BjhA fwfbnk d'Sh n?BEBh B{z xNBk tkbh EK s'A
j;gskb 'u Gosh eokfJnk frnk. g[b; B/ wohz 's/ Bo; B{z ;ohoe o{g Bkb
ehsk. e'oN d/ fJ; c?;b/ B{z b? e/ nk;Nq/ ns/ Bkb dh Bkb T[; d/ gfotko ns/ frqcsko eo fbnk frnk ns/ T[; 's/
zywh eoB d/ d'S bkJ/ jB. d'Sh wohz B{z p[ZXtko B{z ndkbs 'u g/S ehsk ikt/rk.
bhnB Gkosh GkJhukok yk; eo e/ fJZE'A se fe wB[Zysk Bkb fBnK BjhA nbhS/o dk esb eoB ns/ 14 j'o b'eK
fJ; jwb/ wro'A fBT{ ;kT{E t/bz ftu f;js eowhnK dh ;[oZfynk B{z b? e/ fuzsk
gzikph GkJhuko/ B/ fJ; c?;b/ 's/ j'fJnk j?. T[BQK fejk fe i/eo w/oh B{z wkoB dh e'fSS d/ d'S bZr/. nbhS/o
tX rJh j?. fJZE/ dZ; d/JhJ/ fe j;gskb 'u eowukohnK dh ;[oZfynk eJh ;kbK
Bkokzrh zkjo ehsh. nk;Nq/bhnB b/ gNhSB 's/ fJzB/ ;ko/ d;sys eoB tkb/ B{z fJB;kc fdtkT[D dh bVkJh 'u e'oN
s'A fJe fttkfds w[Zdk fojk j?. ;kb 2011 ftu wfjbk ;Nkc w?Apo 's/ p/ofjwh Go/
po gkoNh d/ ekoiekoh i;ftzdo f;ZX{ b'e wzB oj/ jB fe eksb fto[ZX B/ i' c?;bk ;[DkfJnk, T[; s'A T[; dk
jwb/ wro'A gqdoSB s'A pknd Bo;K B"eoh SZv ojhnK jB.
ns/ w?bp"oB nkXkfos GkJhuko/ d/ w?ApoK ekotkJh j't/ sK fco ;kv/ okiB/sktK gfotko ns/ GkJhukok ;zs[SN BjhA j?.
Bk;k B/ e/ob u Gkoh whAj g?Du Gkoh whAj g?D
Bk;k B/ e/ob
Bk;k B/ e/ob
Bk;k B/ e/ob u Gkoh whAj g?D
Bk;k B/ e/ob 'u Gkoh whAj g?Du Gkoh whAj g?D
d/ ekoBK dk ehsk y[bk;k
d/ ekoBK dk ehsk y[bk;k
d/ ekoBK dk ehsk y[bk;k
d/ ekoBK dk ehsk y[bk;k
d/ ekoBK dk ehsk y[bk;k



























tkfSzrNB (fpT{o') Bk;k B/ T[grqfj s'A gqkgs nzefVnK dh tos'A eod/ j'J/ fJe thvhU ikoh ehsk j?.
fJ; ftu e/ob ftu whAj ns/ jVQ dh ;fEsh dh rzGhosk dk gsk uZbdk j?. Gkos ftu nkw s"o 's/ fJ; ;w/
A rowh d/ w";w ftu wkB;{B nkT[Adk j? ns/ y/so ftu Gkoh whAj g?Adk j?. Gkt/Afe ;XkoB wkB;{B d"okB ;w/
A-;w/A 's/ xZN dpkn d/ y/so pD ;ed/ jB. fJ; ekoB fznkdk whAj g? ;edk j?. go fJ; ;w/A e/ob phs/ 100
;kbK ftu ;G s'A ftBkSekoh jVQ Bkb i{M fojk j? ns/ j[D sZe 231 b'eK dh w"s j' u[Zeh j? ns/ jzkoK b'e
ft;Ekfgs j'J/ jB. e/Ado B/ fJ; w[;hps B{z 'rzGho' dZf;nk j?.
Bk;k B/ fJe fpnkB ftu fejk j? fe fjwkfbnk dh G{r'fbe ;fEsh ns/ gZSwh xkN d/ ekoB dZyDh-
gZSwh sZN 's/ Gkoh whAj g? fojk j?. fJj gops Sq/Dh fjwkfbnk fizBh tZvh sK BjhA j? go Gkos d/ gZSwh sZN
d/ ;wKso uZbdh j?. fJ; dhnK e'Jh u'NhnK 2,000 whNo s'A fznkdk T[ZuhnK jB. fJ; soQK d/yhJ/ sK gZSwh
xkN dh wke{b ;fEsh d/ ekoB Gkos d/ gZSwh sZNh fJbkfenK ftu fznkdk whAj g?Adk j?. dZyDh-gZSwh
wkB;{B d/ sfjs T[Zsoh fjzd wjk;kro ns/ nop ;kro s'A nkT[D tkbhnK row jtktK ftu Skwb Bwh
fJ; gops Sq/Dh Bkb NeokT[Adh j?, fi; Bkb fznkdk whAj g?Adk j?.

26
26
26 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
26 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
26 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
fJ; r[ck d/ nyho sZe e'Jh BjhA gj[zfunk,
fJ; r[ck d/ nyho sZe e'Jh BjhA gj[zfunk,
fJ; r[ck d/ nyho sZe e'Jh BjhA gj[zfunk,
fJ; r[ck d/ nyho sZe e'Jh BjhA gj[zfunk,
;'B/ d/ Gkn fteh no[DKub dh fJj
;'B/ d/ Gkn fteh no[DKub dh fJj
;'B/ d/ Gkn fteh no[DKub dh fJj fJ; r[ck d/ nyho sZe e'Jh BjhA gj[zfunk,
;'B/ d/ Gkn fteh no[DKub dh fJj
;'B/ d/ Gkn fteh no[DKub dh fJj
k pfDnk ofjzdk j? vo dk wkj"b
k pfDnk ofjzdk j? vo dk wkj"b
k pfDnk ofjzdk j? vo dk wkj"b
jw/ jw/ jw/ jw/ jw/Sk pfDnk ofjzdk j? vo dk wkj"bk pfDnk ofjzdk j? vo dk wkj"b
ukj, pDkfJnk tobv foekov
ukj, pDkfJnk tobv foekov
ukj, pDkfJnk tobv foekov
ukj, pDkfJnk tobv foekov
ukj, pDkfJnk tobv foekov
sfj tkbh gZshnK s'A pDkJh iKdh j?,
i' w[bkfJw ns/ wywbh j[zdhnK jB. fJ;
ftS/S ukj s'A pBD tkbk gkDh fwZmk
j[zdk j? ns/ fJ;dh pj[s uzrh y[Sp' j[zdh
j?.
d'Bh g'b' Nh n;N/N d/ w?B/io wB'i
e[wko dk efjDk j? fe fJ; soQK dh
ukj fsnko eoB bJh ekch fwjBs
eoDh g?Adh j?. f;bto Bhvb; tkfJN
Nh 17,001 o[gJ/ gqsh feZb' ftedh j?.
fJ; soQK dh ukj T[d'A pD ;edh j?,
id'A ukj d/ pkrkB ftZu ;Nhe
ekoie[Sbsk d/ Bkb e[dosh ;z;kXBK
dk fJ;s/wkb j't/. ihNhJ/;h d/ ;eZso
fdB/S fpjkBh dk efjDk j? fe
;g?SfbNh Nh T[sgkde ns/ yohddko
d'jK B{z gq's;kfjs eo ojh j?.
fpjkBh B/ fJZe nzro/zh ;wkuko
gZso B{z dZf;nk fe ;kB{z T[whd j? fe
r[tkjkNh Nh nkeSB ;?ANo (ihNhJ/ jiko o[gJ/ gqsh feZb' fteh.
ukj dh fJj yk; fe;w d[Bhnk d/ BeS/
nZi n;hA s[jkB{z fJZe nfijh r[ck pko/ dZ;D ik oj/ jK fi;dk e'Jh nzs BjhA
;h) B/ fJZe wjhB/ d/ nzdo d{ih tko dZ; d/JhJ/ fe fJ; ukj B{z n;kw Nh
T[Zs/ ;kB{z g[okDk wkB ;bwkB jkf;b
j?. ih jK, fJj ;Zu j?. r[ck d/ nzs sZe nZi se e'Jh gj[zu BjhA gkfJnk j?. fJj
fJfsjk; oud/ j'J/ tobv foekov No/vo; B{z t/funk frnk, i' r[tkjkNh
eoB ftZu wddrko j't/rh. n;hA T[BQK
ehws T[Zs/ ukj dh fteoh ehsh j?. ftZu w"i{d ;G s'A g[okDh ukj dhnK r[ck fpjko d/ o'jsk; fibQ/ ftZu u/Bkoh BK d/ y/so ftZu j?.
T[sgkdeK d/ wjkB jzGfbnK bJh
no[Dkub gqd/S d/ d'Bh g'b' Nh d[ekBK ftZu'A fJZe j?. n;kw Nh No/vo; fJZE/ e?w{o gjkVh T[Zs/ r[gs/StoBkE Xkw Bkw s'A GrtkB fSt dk wzfdo j?.
S[eor[iko jK, fiBQK dh pd"bs fJzBh
n;N/N d[nkok fsnko ehsh rJh ukj d/ wkfbe bfbs e[wko ikbkB dk fejk iKdk j? fe fJj wzfdo pj[s jh g[okD/ ;wK dk j?, go rZb f;oc fJ; wzfdo
uzr/ fe;w dh ukj pDdh j?. Bkb jh
dh fJZe feZ;w r'bvB Bhvb; Nh 40 efjDk j? fe uzrh ukj dh wzr brksko d/ g[okD/ j'D dh BjhA j? ;r'A fJ; wzfdo Bkb i[Vh ojZ;wJh r[ck dh j?. fJ; wzfdo
n;h yohddkoK B{z th XzBtkd fdzd/ jK,
jiko o[gJ/ gqsh feZb'rqkw d/ o/N Bkb tZX ojh j? ns/ n;h ;g?SfbNh ukj nkw dk fStfbzr fJ; r[ck ftZu ikD T[Zs/ jh fdykJh fdzdk j?. fJj r[ck pj[s jh
i' fJ;B{z ukj d/ gq/whnK sZe gj[zuk oj/ ojZ;wJh j?. fejk iKdk j? fe fJ; r[ck d/ nzsw fjZ;/ dk nZi sZe fe;/ B{z e'Jh
nkeSB j'Jh j?. o{g Bkb t/u oj/ jK. fJj r'bvB
jB. d'Bh g'b' n;N/N dh ghe' tkfJN
fJ; s'A gfjbK nkeSB ;?ANo B/ Bhvb; Nh fJZe nkBbkfJB Skfgzr gsk BjhA bZrk.
fJZe d{ih fe;w j?, i' gfjbK uhB ftZu wzfdo d/ g[ikoh fJ; r[ck pko/ efjzd/ jB fe fJ; r[ck dh e'Jh ;hwk BjhA j?.
n;kw d/ fvpo{rVQ fibQ/ ftZu ;fEs t?p;kJhN d/ iohJ/ t/uh ikt/rh.
ftef;s j'Jh ;h. fJ; ukj B{z jZE Bkb j[D/ sZe r[ck d/ nkyoh e'B/ sZe e'Jh BjhA gj[zu gkfJnk. fJ;dh nkyoh ;hwk feZE/
wB'jo Nh n;N/N dh ftS/S nkoE'vke; r'bvB Bhvb; Nh e/tb Bt/A
s'Vh ikD tkbh ;G s'A Bow gZshnK j? e'Jh BjhA ikDdk. fJj r[ck g{oh soQK jBQ/o/ Bkb fxoh j'Jh j?. vo dk wkj"b
Nh B{z 39,001 o[gJ/ gqsh feZb' ftZu t/ nze[fos gZfsnK s'A pDkJh iKdh j?.
ns/ ebhnK s'A fsnko ehsk iKdk j?, i' pfDnk ofjzdk j? fJ; ftZu jo tes. b'eK dh wkBsk j? fe fJj T[jh ;EkB j? fiZE/
funk ;h. ;{soK w[skpe ukj d/ ezw- no[DKub ;hwk d/ g{op ftZu ;fEs
eki Bkb i[V/ b'eK dk efjDk j?, fe uhB dk :[tkB gqKs r'bvB fNg Nh dh fJ;B{z f;bto pb{ ebo fdzdhnK jB. G;wk;[o B{z G;w ehsk frnk ;h. fJ; r[ck dk fBowkD GrtkB fSt B/ nkg ehsk
ihNhJ/;h B/ nkgDk tobv foekov s'V T[sgZsh dh EK bJh ikfDnk iKdk j?. fgSb/ ;kb ihNhJ/;h B/ fJ; tokfJNh B{z ;h.
fdZsk j?. d'Bh g'b' Nh n;N/N dh r'bvB ukj dh fJj feZ;w p/jZd ;ktXkBh Bkb 12,001 o[gJ/ gqsh feZb' dh ehws T[Zs/
fJj j? d/ dk ;G s'A G{shnk fgzv,
fJj j? d/
fJj j? d/
Bhvb; ukj nkeSB d/ d"okB 40 s'Vh ikD tkbh S'Nh ebhnK ns/ r'bvB t/funk ;h. fJj j? d/ dk ;G s'A G{shnk fgzv, dk ;G s'A G{shnk fgzv,
fJj j? d/S dk ;G s'A G{shnk fgzv, dk ;G s'A G{shnk fgzv,
gzSh th GNed/ ofjzd/ jB
gzSh th GNed/ ofjzd/ jB
gzSh th GNed/ ofjzd/ jB
gzSh th GNed/ ofjzd/ jB
gzSh th GNed/ ofjzd/ jB
fJZE'A fizdk gos gkDk j? w[ eb,eb,
fJZE'A fizdk gos gkDk j? w[ eb,
fJZE'A fizdk gos gkDk j? w[
fJZE'A fizdk gos gkDk j? w[
fJZE'A fizdk gos gkDk j? w[Seb,eb,
th BjhA eodh rbsh
th BjhA eodh rbsh
Police th BjhA eodh rbsh th BjhA eodh rbsh
th BjhA eodh rbsh
Bkw oZfynk frnk j?.
s[jkB{z dZ; d/JhJ/ fe fJj G{shnk
wfjb fdZbh d/ eo'b pkr s'A pZrk fbze
tkb/ gk;/ ikD tkb/ T[iV/ j'J/ izrb
ftZu pfDnk j'fJnk j?. fJ; wfjb dh
;G s'A ftS/S rZb fJj j? fe Skw j'D s'A
pknd fJZE/ fe;/ dk th nkT[Dk ikDk
wBQK j[zdk j?. fJ; tiQk dk ekoB fJ;
wjb d/ pkjo p'ov s'A gsk brdk j?
fi; ftu f;kc-;kc fbfynk j'fJnk j?
fe nkED s'A pknd e'Jh fJZE/ Bk ikt/.
T[AM fJ; ojZ;wJh wfjb pko/ eJh
;kohnK ejkDhnK b'eK s'A ;[DhnK ik
;edhnK jB. nfijh fJZe ejkDh j?
fi; ftZu s[rbe ykBdkB d/ fJZe okik
B{z nkgDh okDh Bkb pj[s fgnko ;h.
Gkos ftSkb d/S j? ns/ fJ; ftZu nkJ/ fdB eJh nfijhnK rZbK ;[DB ftZu
fSeko bJh fJZe fdB T[; okik B/ fJ;
nkT[AdhnK jB, fiBQK s/ ftStk; eoBk pj[s n"yk j[zdk j?.
irQk T[Zs/ nkgDh okDh B{z
s[;hA eJh nfijh irQktK pko/ ;[fDnk j't/rk fiZE/ G{sK dh fojkfJS j't/.
p/tckJh eod/ j'J/ y[d nkgDhnK nZyK nfij/ ftZu jh nZi n;hA s[jkB{z fJZe nfij/ fgzv d/ pko/ dZ;D ik oj/ jK fi;B{z d/
Bkb t/fynk ;h. fJ; xNBk s'A pknd S dk ;G s'A fGnkBe fgzv wzfBnk iKdk j?.
T[; okik B/ nkgDh okDh B{z fJ; wfjb fJj fJZe nfijk fgzv j? fiZE'A dhnK ;[zB;kB ;VeK ns/ voktBk wkj"b s[jkB{z
ftZu fJeZbk SZv fdZsk. E'VQ/ fdBK pknd th vok ;edk j?. sK nkU ikDd/ jK fJ; fgzv pko/.
GNed/ - GNed/ fJ;/ wfjb ftZu okDh XB[Se'Nh fgzv T[ifVnk j? go Sqhbzek s'A f;oc 18 whb dh d{oh T[Zs/ j?. sfwbBkv{
dh w"s j' rJh ns/ T[;/ okDh dh nkswk d/ okw/Stow fibQ/ ftZu ;fEs fJ; fgzv ftZu jBQ/o/ ftZu ikDk wBQK j?. fJj Gkos
ns/ Sqhbzek d/ ftZu fJZewkso ;hwk j? i' o/s/ d/ Nhb/ T[Zs/ f;oc 50 ri dh bzpkJh
fJ; wfjb ftZu nZi th GNedh j?. T[E/
ftZu d[Bhnk d/ ;G s'A S'NhnK irQktK ftZu'A fJZe j?.
jh b'eK B/ fJ; wfjb ftZu eJh
fJj irQk vokT[Dh j'D d/ pkti{d N{fo;NK B{z nkgD/ tZb nkeoSs eoD
fBokbhnK SeshnK B{z wfj;{; ehsk
ftZu ekw:kp j?. dZ; d/JhJ/ fe fJj irQk G{sjk irQktK dh ;{uh ftZu S[wko j'
j?. eJh b'e fJ;B{z f;oc G[b/yk jh wzBd/
G{s gq/s ns/ o{jK d/ feZ;/ nkJ/ fdB nZi n;hA fdZbh d/ nfij/ G{shnk u[Zeh j?. fJ;bJh N{fo;N fdB d/ T[ikb/ ftZu x[zwD iKd/ jB ns/ Skw sZe okw/
jB go b'eK dk efjDk j? fe i/eo
;[DB B{z fwbd/ jB. go n;bhns ftZu wfjb pko/ s[jkB{z ikDekoh d/tKr/ fiZE'A Stow gos nkT[Ad/ jB, feT[Afe g{ok o;sk ;[zB;kB - voktDk ns/ ojZ; Bkb
e'Jh oks ftZu fJ; wfjb d/ nzdo ubk
fJBQK dk e'Jh n;fsst j? iK BjhA, fizdk gos gkDk j? w[Seb, police th Gfonk j'fJnk j?.
iKdk j?, sK T[j ed/ tkg; gos e/
fJ;d/ pko/ ftZu jkb/ se e'Jh ikDekoh BjhA eodh rbsh fiZE/ b'e ikD s'A vod/ fjd{z XowroE'A d/ nB[;ko oktD d/ Gok ftGhSD dh p/Bsh T[Zs/ Sqhokw B/
BjhA nkT[Adk. fJ; wkwb/ ftZu fdZbh
BjhA j?. jB. don;b fJ; wfjb B{z G[Zbh nkgD/ XB[S d/ fJZe f;o/ Bkb g[b B{z s'V fdZsk ns/ fJ; gqeko fJ;dk Bkw
g[fb; th jkJh nboN T[Zs/ ofjzdh j?.
eJh b'e nfijhnK rZbK B{z nctkj GfNnkoB wfjb d/ Bkw s'A ikfDnk XB[Se'Nh fgnk. okw B/ nkgD/ XB[S dh fJZe B'e Bkb g[b bJh fJ; ;EkB B{z
ns/ tfjw efj e/ Nkb fdzd/ jB. go iKdk j?. fJfsjk; d/ w[skpe s[rbe fit/A jh Skw j[zdh j?, fJ; wjb tZb fBSkBd/j ehsk. fJZe o/yk ftZu gkJh ikD tkbh uZNkBK ns/Nkg{tK dh fSqzybk
nfij/ feZ;/ ;w/A - ;w/A T[Zs/ ;[DB B{z ykBdkB d/ ;{ch ;zs i'o - nbh - ikD tkbhnK ;kohnK ;VeK B{z p?ohe/ gqkuhB g[b d/ T[ikV/ d/ o{g ftZu fdykJh fdzdhnK jB, fi;B{z okw g[b d/ Bkw s'A
fwbd/ ofjzd/ jB. pyfsnkoh d/ Bkw T[Zs/ fJ; pzrb/ dk N; brk e/ pzd eo fdZsk iKdk j?. th ikfDnk iKdk j?.

27
27
27 gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
27 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
27 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo

28
28
28 gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
28 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
28 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
pkoph torh fd;D dh uVQh ;Be, e[Vh B/ you eo fdZs/ bZyK o[gJ/ ofjD:'r fjoK dh ;{uh fjoK dh ;{uh u e?B/vku e?B/vk
pkoph torh fd;D dh uVQh ;Be, e[Vh B/ you eo fdZs/ bZyK o[gJ/ ofjD:'r ofjD:'r fjoK dh ;{uh u e?B/vk
pkoph torh fd;D dh uVQh ;Be, e[Vh B/ you eo fdZs/ bZyK o[gJ/ ofjD:'r ofjD:'r SfjoK dh ;{uh fjoK dh ;{uh 'u e?B/vku e?B/vk
pkoph torh fd;D dh uVQh ;Be, e[Vh B/ you eo fdZs/ bZyK o[gJ/
pkoph torh fd;D dh uVQh ;Be, e[Vh B/ you eo fdZs/ bZyK o[gJ/
SZv fdZsh. T[; B/ dZf;nk fe eJh b'e
d/ 3 fjoK B/ wkoh pkfjoK B/ wkoh pk
d/ 3
d/ 3
;'ud/ jB fe w?A gkrb jK, go w?B{z
d/ 3 SfjoK B/ wkoh pkfjoK B/ wkoh pkzhh hh h
d/ 3 fjoK B/ wkoh pk
nkgD/ fe;/ ezw B{z b? e/ e'Jh foro?N
BjhA j?. ;r'A, w?A nkgD/ pdb/ j'J/ ;oho
B{z j'o finkdk ukj[zdh jK. T[; dh
ykfjS j? fe T[j fpbe[b gbk;fNe
torh fd;/. fJzBk jh BjhA T[j d{ihnK
bVehnK B{z th nfijk eoB bJh
fJz;gkfJo eodh j?.
n?bh;hnk B/ fejk fe id'A T[j 9
;kb dh ;h sK gfjbh tko T[; B/ fJe
Nhth S'n t/fynk, fi;d/ Bkb T[; B{z
nZi ebQ b'e y{p;{os fd;D bJh eJh tko ;oioh th eotkJh. n?bh;hnk
nfijk eoB bJh gq/oDk fwbh. go fJe
e[M th eoB B{z fsnko ofjzd/ jB. nfijk dk efjDk j? fe gbk;fNe torh fd;D No?vhSBb c?fwbh s'A nkT[D dh tiQk
jh fJe wkwbk ;thvB d/ ;Nkej'w dk dh ukjs T[; ftu S[o{ s'A jh ;h. finkdk Bkb T[; B{z nkgDh ykfjS dpk e/ oyDh
j? fiZE/ fJe 27 ;kb dh e[Vh n?bh;hnk y{p;{os fd;D bJh T[; B/ ek;w?fNe; gJh. go 25 ;kb dh T[wo ftZu T[; B/
n?fwok B/ nkgDh ;feB B{z gbk;fNe T[Zs/ bZyK o[gJ/ you eo fdZs/, go fJ;
eohp ;kY/ fszB bZy o[gJ/ dh
tork pDkT[D bJh eohp 10 bZy o[gJ/ rZb dk T[; B{z e'Jh nc;'; BjhA j?.
;/ftzr ehsh sKfe T[j po?;N fJzgbKN
you eo fds/. don;b, n?bh;hnk n?bh;hnk B/ dZf;nk fe T[j eotk ;e/. n?bh;hnk dk efjDk j? fe
J/fwok nkgD/ nkg B{z pkoph tork jw/Sk s'A e[ZM tZy eoBk ukj[zdh ;h, fJ; T[j nZr/ th fJ; soQK dhnK eJh
fdykT[Dk ukj[zdh ;h, fi;d/ bJh T[; B/ bJh T[;B/ nkgDh ghnko dh ikp sZe ;oiohnK eotkT[Dk ukj[zdh j?.
nk;Nq/bhnk L bkgsk j'fJnk 6 ;kbk pZuk fwfbnk ;[oZfyns
nk;Nq/bhnk L bkgsk j'fJnk 6 ;kbk pZuk fwfbnk ;[oZfyns
nk;Nq/bhnk L bkgsk j'fJnk 6 ;kbk pZuk fwfbnk ;[oZfyns
nk;Nq/bhnk L bkgsk j'fJnk 6 ;kbk pZuk fwfbnk ;[oZfyns
nk;Nq/bhnk L bkgsk j'fJnk 6 ;kbk pZuk fwfbnk ;[oZfyns
f;vBh (fpT{o')º bZrGr fJe jcs/ gfjbK
e?Bpok ;e{b d/ y/v d/ w?dkB ftu'A fJe 6 ;kbk
pZu/ B{z nrtk eo fbnk frnk ;h. j[D fJj bVek
UNktk (fpT{o') ofjD:'r SfjoK dh N"g-10 ;{uh ftu e?B/vk d/ 3 SfjoK B/
;[oZfyns fwb frnk j?. pZu/ dk fgsk T[; d/ fwb
pkzh wkoh j?. e?B/vk d/ 3 SfjoKº e?broh, t?Be{to ns/ N'oKN' B{z ;G s'A tXhnk
ikD 's/ pj[s y[S j?. g[b; B{z pZu/ B{z nrtk ehs/
ofjD:'r Sfjo wzfBnk frnk j?. fJeBkfw;N fJBN?bhi?A; :{fBN tb'A bZrGr 140
ikD d/ wkwb/ ftu pZu/ dh wK N?;k t[Zve"e 's/
SfjoK 's/ ;ot/ ehsk frnk ;h. :{fBN tb'A 2018 d/ d[Bhnk d/ ;G s'A tX ofjD:'r
SZe ;h feT[Afe ekB{zBh s"o 's/ T[; B{z pZu/ dh e;NZvh
SfjoK dh ;{uh ikoh ehsh rJh. fJ; ;ot/ ftu 5 wjZstg{oB c?eNo f;js ;j{bsK,
BjhA fwbh ;h. 6 ;kbk chfBe; w?gjw thotko
;ZfGnkuko, tksktoD, f;Zfynk ns/ fJBcok;Neuo nkfd d/ nkXko 's/ ;ot/
Skw fBT{ ;kT{E t/bz d/ ekot[Zbk B/V/ fwfbnk.
ehsk frnk.
chfBe; dh wK B{z ekot[Zbk B/V/ jh frqcsko eo
fJ; ;{uh 'u e?broh B{z u"Ek, t?Be{to B{z S/tK ns/ N'oKN' B{z ;ZstK ;EkB
fbnk frnk. T[; 's/ chfBe; B{z nrtk eoB d/
d'S brkJ/ rJ/ jB. T[; B{z eZb ndkbs ftu g/S fwfbnk j?. fJ; s'A fJbktk N"g-10 SfjoK dh ;{uh ftu nk;Nq/bhnk d/ SfjoKº
w?bp"oB B{z d{ik, f;vBh B{z gzitK ns/ n?vhb/v B{z dZ;tK ;EkB fwfbnk j?. fJ;
ehsk ikt/rk. chfBe; B{z j;gskb ftu fwbD
;{uh ftu nk;Nqhnk dh okiXkBh ftnkBk gfjb/ Bzpo 's/ fojk.
bJh ikD s'A gfjbK T[; d/ fgsk efbc w?gjw B/
dZ;D:'r j? fe fJeBkfw;N fJBN?bhi?AN :{fBN jo ;kb d[Bhnk d/ ofjD:'r
T[; d/ fwb ikD dh y[Sh gqrN ehsh. efbc Bkb
SfjoK dh ;{uh ikoh eodh j?. fJ; ftu ihtB gZXo, f;Zfynk, f;js ;j{bsK,
T[BQK d/ gkoNBo oku/b ebkJhwo th ;B. nk;Nq/
tksktoD, nktkikJh, ;ZfGnkuko nkfd d/ nkXko 's/ SfjoK dk w[bKeD ehsk
bhnkJh g[b; B/ fJ; wkwb/ ftu wdd eoB tkb/
iKdk j?.
jo/e ftnesh dk XzBtkd ehsk j?.
e[Vh d/ f;o ftu j[zdk ;h dod, ;hNh ;e?B ehsk sK vkeNoK d/ T[v rJ/ j'S
e[Vh d/ f;o ftu j[zdk ;h dod, ;hNh ;e?B ehsk sK vkeNoK d/ T[v rJ/ j'
e[Vh d/ f;o ftu j[zdk ;h dod, ;hNh ;e?B ehsk sK vkeNoK d/ T[v rJ/ j'
e[Vh d/ f;o ftu j[zdk ;h dod, ;hNh ;e?B ehsk sK vkeNoK d/ T[v rJ/ j'
e[Vh d/ f;o ftu j[zdk ;h dod, ;hNh ;e?B ehsk sK vkeNoK d/ T[v rJ/ j'
HEALTH MONTH











fJZe e[Vh d/ po/B ftu fgSb/ e[ZM fdBK s'A dod d/ Bkb - Bkb ;kj b?D ns/ ubD-fcoD ftZu ekch
sebhc ;h. fJ; s'A fJbktk T[; ftZu fworh d/ th bZSD fdykJh d/ oj/ ;B fi; s'A pknd e[Vh B{z BthA
fdZbh ;fEs fJe gqkJht/N j;gskb ftZu Gosh eotkfJnk frnk.
j;gskb ftu B/jk BK dh fJ; bVeh dh jkbs t/y e/ vkeNoK B/ ;G s'A gfjbK T[;d/ wksk-fgsk B{z B/
jk dk ;hNh ;e?B eotkT[D dh ;bkj fdZsh. ;hNh ;e?B dh fog'oN t/y e/ vkeNoK d/ j'S T[Zv rJ/. ;hNh
;e?B fog'oN ftZu e[Vh d/ fdwkr ftZu 100 s'A th fznkdk ehfVnK d/ nKv/ fdy oj/ ;B.
nZm ;kb dh wk;{w pZuh d/ fdwkr ftZu nKv/ fwbD Bkb vkeNo th j?okB go/SkB j' rJ/. vkeNoK
d/ w[skpe e[Vh d/ ;hNh ;e?B ftZu 100 s'A fznkdk T[ib/ XZp/ Bzo nkJ/. fJj XZp/ fdwkr ftu g[ZiD tkb/
ehV/ d/ nKv/ ;B. e[Vh d/ y{B okjhA fJj nKv/ T[;d/ fdwkr sZe ik g[Zi/. bzp/ ;w/A sZe fJ; tiQk ekoB jh
e[Vh B{z f;o dod dh fSekfJs ns/ fworh tor/ o'r d/ bZSD g?dk j'J/. fJ; tiQk ekoB e[Vh dk Gko th
20 feZb'rqkw tZX frnk.
vkeNoK w[skpe pd fe;wsh Bkb ykDk ykD d/ d"okB fJ; ehV/ d/ nKv/ T[;d/ ;oho ftZu dkfyb j' rJ/
. Bot; f;;Nw d/ iohJ/ fJj nKv/ B/jk d/ po/B ftZu g[Zi/. j;gskb d/ vkeNoK d/ w[skpe fi; tes
B/jk B{z j;gskb ftZu Gosh eokfJnk frnk T[j T[; tes f;o ftZu ;'z dh tiQk ekoB p[oh jkbs ftZu ;h.
vkeNoK B/ fJ; pZuh dk fJbki feqfwBkSe E?o/gh d/ okjhA S[o{ ehsk.
fdwkr ftZu nkJh ;'i B{z xZN eoD bJh vkeNoK B/ io{oh dtkJhnK fdZshnK. fworh nkT[D d/ gqekoK
ns/ T[;d/ ;w/A dh iKu eoe/ vkeNoK B/ pZuh dk fJbki ehsk. pknd ftZu j"bh - j"bh feqfwBkSe E?o/gh B{z
pzd ehsk frnk ns/ fco fJ; pZuh d/ fdwkr dk Gko xZN j'Dk S[o{ j' frnk. uwsekoe Yzr Bkb j[D fJj
pZuh ubD - fcoD dh dSk ftZu j?.
wkfjoK d/ w[skpe eJh tko fworh B{z Bzonzdkz eoBk fJBQK fpwkohnK d/ c?bD dh gqw[Zy tiQk pD
iKdh j?. wkfjoK w[skpe ykDk gekT[Ad/ ;w/A th ;[oZfynk d/ io[oh T[gkn eoBk io{oh j?. fJbki s'A pknd
szd[o[;s j'D T[Zs/ pZuh d/ wksk - fgsk ekch y[S jB. T[BQK dk efjDk j? fe T[BQK B/ ed/ BjhA ;'funk ;h
fe T[BQK dh Xh nfij/ rzGho o'r Bkb ghVs j' ikt/rh.
wkfjoK d/ w[skpe fBT{o' f;;Nh ;oe'f;; :kBh fYZv d/ wbQg ftZu w"i{d j[zd/ jB. fJj NkfJbN d/
o;s/ ;oho s'A fBebdk j?. y/s ftZu S"u eoB T[Zs/ fJj zwhB s/ g?dk j'D tkbhnK ;pihnK fit/A ;kr,
XBhnk, eeVh, rkio nkfd ftZu fuge iKd/ jB. fJBQK ;pihnK B{z mhe soQK X' e/ iK T[pkb e/ Bk ykD
tkfbnK d/ fYZv d/ o;s/ fJj ehVk fdwkr ftZu ubk iKdk j?.

29
29
29 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
29 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
29 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
g'oB ;Nko B{z u[Zg eokT[D bJh Nozg B/ fdZs/ ;B g?;/ L wkJheb e'j/B
g'oB ;Nko B{z u[Zg eokT[D bJh Nozg B/ fdZs/ ;B g?;/ L wkJheb e'j/B
g'oB ;Nko B{z u[Zg eokT[D bJh Nozg B/ fdZs/ ;B g?;/ L wkJheb e'j/B
g'oB ;Nko B{z u[Zg eokT[D bJh Nozg B/ fdZs/ ;B g?;/ L wkJheb e'j/B
i/eo s[jkv/ e'b j? fJj
i/eo s[jkv/ e'b j? fJj g'oB ;Nko B{z u[Zg eokT[D bJh Nozg B/ fdZs/ ;B g?;/ L wkJheb e'j/B
i/eo s[jkv/ e'b j? fJj
i/eo s[jkv/ e'b j? fJj
i/eo s[jkv/ e'b j? fJj
fSgebh, pD ;ed/ j' bygsh
fSgebh, pD ;ed/ j' bygsh
fSgebh, pD ;ed/ j' bygsh
fSgebh, pD ;ed/ j' bygsh
fSgebh, pD ;ed/ j' bygsh












tkfSzrNB (fpT{o') nwoheh v'Bkbv Nozg jh ;B. wkwb/ 'u e'j/B B{z fBT{:koe d/ dZyDh fzb/ d/ ;oekoh
okSNogsh v'Bkbv Nozg d/ ;kpek 65 ;kb sZe i/b 'u ;zk eNDh g? ;edh tehb okpoN y[zkwh B/ nkfynk fe
tehb wkJheb e'j/B B/ w?Bj?NB e'oN j?. e'j/B B/ i' ehsk T[j fpbe[b rbs
'u ;theko ehsk j? fe T[BQK B/ u'D e'j/B B{z j/m fbZfynk wkwfbnK 'u j?. T[BQK B/ g/S/ dk ngwkB ehsk j?,
nfGnkB Bkb i[V/ ftZs fB:wK dk d'Sh mfjokfJnk frnk j?. T[j ;'ud/ ;B fe T[j ekB{zB s'A T[go
T[bzxD ehsk ;h. e'j/B B/ dbhb fdZsh - 5 tko N?e; u'oh jB ns/ fJ; d/ bJh T[BQK B{z fJ; dh
fe T[BQK B/ T[whdtko d/ efjD 's/ fJzM - fJe tko nkofEe ;z;EkBK Bkb ehws u[ekT[Dh j't/rh. e'j/B d/ XzfdnK
s[;h th bZygsh pDB dk ;[cBk t/yd/ j't'r/. go i/eo s[jkB{z e'Jh ej/ fe
ehsk ns/ fJ; dk we;d u'DK B{z M{m p'bDk dh fgSb/ e[M fdBK s'A iKu uZb ojh j?.
s[jkvk fJj ;[cBk fJZe fSgebh g{ok eo ;edh j? sK SkfJd pj[s ;ko/ b'e
gqGkfts eoBk ;h. Nozg d/ ;kpek - ikD p[M e/ ekog'o/N ezgBh B{z okpoN y[zkwh B/ fejk fe e'j/B B/ Bebh
efjDr/ fe fJj eh wzke j?. tehb dk fJj fpnkB T[; wkwb/ Bkb rbs sohe/ Bkb fJe tko czfvzr d/Dk fpZb th g/S ehs/ ;B.
don;b rhe' Bkw dh fJZe fSgebh j? fi;dh ehws 40 bZy o[gJ/ j?. rhe' i[fVnk j? fi; 'u fJe n"os B{z Nozg d/ - T[whdtko d/ efjD 's/ fJe tko g'oB ;Nko ;Nkowh v?Bhnb; dk
fSgebh d/S dhnK swkw gqikshnK dh fSgebh s'A tZy j?. fJj fSgebh Nke d/ Bkb T[BQK d/ ;ys foSfsnK 's/ T[; dk rbs sohe/ d/ nfGnkB ubkT[Dk dkntk ;h fe nwoheh okSNogsh
tor/ Spd dh ntki eZYdh j?. fJ; tiQk ekoB fJ;B{z Nke d/ Bkw s'A th ikfDnk
w{zj pzd oZyD bJh g?;/ fdZs/ rJ/ ;B. e'oN ;zk dk n?bkB 12 d;zpo B{z v'Bkbv Nozg d/ Bkb T[BQK d/ foSs/ oj/
iKdk j?.
51 ;kb d/ e'j/B B/ 8 rbshnK B{z eo/rh. T[; B{z ni/ z[owkBk GoB s'A jB. g'oB ;Nko dk n;bh BK ;N/cBh
fJj fJZe nB'yh fSgebh j?. fJ;d/ nzdo fSg/ r[DK dh Gowko j?. rhe' ;theko ehsk j?, fi; 'u N?e; ns/ p?Ae pknd zwkBs 's/ fojkn eo fdZsk efbc'ov j? ns/ T[j ;Nkowh v/Bhnb;
fSgebh dk wk; dtkJhnK pDkT[D ftZu fJ;s/wkb j[zdk j?. dZyD - g{op J/ cqkv d/ wkwb/ Skwb jB. wzrbtko B{z frnk j?. e'j/B B/ ep{bBkw/ 's/ e'oN d/ BK Bkb th ikDh iKdh j?. tkb ;NqhN
ShnkJh d/SK ftZu vkfJfpNhz, J/v; ns/ e?A;o dh gozgokrs dtkJh pDkT[D gZSwh tozhBhnk 'u gfjbK s'A s?n fJe B/ g[ZfSnk fe fes/ s[;hA Sokp gh e/ iBob 'u Sgh fJe ypo w[skpe
ftZu fJ;dk fJ;s/wkb j[zdk j?. Bkb jh Bkb wodkBrh B{z tXkT[D bJh th fJ;
o?bh 'u v'Bkbv Nozg B/ e'j/B Bkb i[V/ iK fe;/ soQK d/ BS/ d/ n;o 'u nkgDk nwoheh okSNogsh v'Bkbv Nozg d/
fSgebh dk fJ;s/wkb ehsk iKdk j?.
;tkbK B{z Bzonzdkz eo fdZsk. tQkJhN d'S ep{b sK BjhA eo oj/< e'j/B B/ tehb wkJheb e'j/B B/ 2016 'u
uhB ftZu fJ;B{z No/fvSBb w?vh;B d/ s"o T[Zs/ fJ;s/wkb ehsk iKdk j?. fJ; jkT{; B/ th fJ; wkwb/ 's/ th iZi B{z nkfynk fe T[BQK B/ phsh oks okSNogsh u'DK s'A gfjbK ;Nkowh Bkb
tiQk ekoB fJzNoB?SBb pb?e wkoehN ftZu fJjBK dh yk;h wzr j?. fJZE/ fJBQK B{z gqshfefonk d/D s'A fJBeko eo fdZsk d/ ykD/ Bkb f;oc fJe rbk; wkbN fJe 1 bZy 30 jzko vkbo dk ;wM"sk
40 bZy dh ehws sZe yohfdnk - t/funk iKdk j?. fJj fSgebh dZyD - g{op J/ j?. e'j/B B/ nkfynk fe T[BQK B{z fJe ;ekN ghsh ;h. gZsoekoK Bkb ehsk ;h. ypo 'u dkntk ehsk frnk
Shnk, fpjko, fJzv'B/Shnk, pKrbkd/S, g{opT[Zsoh Gkos, fcbhghA; ns/ B/gkb
T[whdtko B/ c?vob u'DK d/ ekB{zB B{z rZbpks d"okB fto'Xh iZi B/ fejk ;h fe fJ; ;wM"s/ d/ sfjs T[j Nozg
ftZu gkJh iKdh j?. sK fco d/o fe; rZb dh. i/eo fJj fSgebh s[jkB{z fes/ fwb
Bzonzdkz eoB B{z fejk ;h. fJj fe e'j/B d/ z[ow tZv/ jB ns/ T[BQK B{z Bkb nkgD/ ;zpzXK dh rZb dk iBse
ikt/ sK ;wM' s[;hA bygsh pD rJ/. ;wfMnk ik fojk j? fe T[j T[whdtko ;ys s'A ;ys ;zk fwbDh ukjhdh j?. s"o 's/ ed/ fzeo BjhA eo/rh.













MR. BILL SHORTEN

3 3 3 3 30 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw
gzikphnK bJh uzrh ypo, nzfwqs;o s'A
gzikphnK bJh uzrh ypo, nzfwqs;o s'A
gzikphnK bJh uzrh ypo, nzfwqs;o s'A
gzikphnK bJh uzrh ypo, nzfwqs;o s'A
gzikphnK bJh uzrh ypo, nzfwqs;o s'A
nk;Nq/bhnk
nk;Nq/bhnk u N"g-1u N"g-1 u wK
u wK
nk;Nq/bhnk u N"g-1
u wK
nk;Nq/bhnk 'u N"g-1u N"g-10 Gk Gk Gk Gk GkSktK ktK ktK ktK ktK 'u wKu wK
nk;Nq/bhnk
r'nk s/ p?Aeke bJh f;ZXh T[vkB ibd
r'nk s/ p?Aeke bJh f;ZXh T[vkB ibd
r'nk s/ p?Aeke bJh f;ZXh T[vkB ibd
r'nk s/ p?Aeke bJh f;ZXh T[vkB ibd
r'nk s/ p?Aeke bJh f;ZXh T[vkB ibd
gzikph
gzikph B{z fwfbnk GotK j[zrkok
gzikph B{z fwfbnk GotK j[zrkok B{z fwfbnk GotK j[zrkok
p'bh p'bh p'bh p'bh p'bh 'gzikphgzikph' B{z fwfbnk GotK j[zrkok B{z fwfbnk GotK j[zrkok nzfwqs;o (fpT{o') gzikp d/ b'eK B{z r'nk ns/ p?Aeke ikD bJh
j[D nkgDh cbkJhN bJh bzpk ;wK fJzszko BjhA eoBk gt/rk.
ikDekoh w[skpe ;gkJh; i?ZN J/no bkJhB nkgDh jtkJh ;/
tktK 'u fJzkck eoB ik ojh j?, fi; d/ uZbd/ d' BthAnK cbkJhNK
S[o{ ehshnK ik ojhnK jB. nzfwqs;o s'A p?Aeke ns/ r'nk bJh
vkfJo?eNo cbkJhN S[o{ ehsh ik ojh j?. fJ; bJh pekfJdk
p{fezr th S[o{ j' rJh j?.
p?Aeke bJh cbkJhN dk ;wK
ikDekoh w[skpe p?Aeke ikD tkb/ :ksohnK bJh fJj cbkJhN
o'zkBk ;t/o/ uko ti/ T[vkB Go/rh ns/ 1H10 's/ fJj p?Aeke gj[zu/
rh. T[E/ jh d{i/ gk;/ 11 ti/ p?Aeke s'A cbkJhN dh tkg;h j't/rh.
fJ; cbkJhN dh fNeN 17,999 o[gJ/ j't/rh.
r'nk bJh fNeN s/ ;wK
r'nk bJh nzfwqs;o s'A cbkJhN Skw 6H40 's/ N/e nkc eo/rh
ns/ oks 9H10 's/ r'nk 'u b?Av eo/rh. fJ; s'A pknd oks 9H40
's/ T[vkB Go/rh ns/ 12H45 's/ fJj fco s'A nzfwqs;o gj[zu/rh.
fJ; fNeN dh ehws brGr 11000 o[gJ/ j't/rh.
e?Bpok (fpT{o') wK p'bh gzikph Bkb ftd/SK 'u ofjzdk gzikph GkJhukok i[fVnk
j'fJnk j?, i' fe ;kv/ ;kfonK bJh wkD tkbh rZb j?. ih jK, n;hA fJZE/ rZb eo oj/
nk;Nq/bhnk ftu nkJ/ s{ckB dh fJe
nk;Nq/bhnk ftu nkJ/ s{ckB dh fJe
nk;Nq/bhnk ftu nkJ/ s{ckB dh fJe
nk;Nq/bhnk ftu nkJ/ s{ckB dh fJe
nk;Nq/bhnk ftu nkJ/ s{ckB dh fJe
jK nk;Nq/bhnk dh, fiZE/ p'bhnK ikD tkbhnK N"g-10 GkSktK 'u wK p'bh gzikph
B{z EK fwbh j?. efjD dk Gkt fJj j? fe nk;Nq/bhnk 'u ofjzdk gzikph GkJhukok
fGnkBe s;tho ;' b whvhnk b whvhnk s/ tkfJobs/ tkfJob
fGnkBe s;tho ;' b whvhnk s/ tkfJob
fGnkBe s;tho ;'
gzikph GkSk p'bdk j?. gzikph fco s'A nk;Nq/bhnkJh xoK 'u ;G s'A tZX p'bh ikD
fGnkBe s;tho ;'
fGnkBe s;tho ;'Sb whvhnk b whvhnk 's/ tkfJobs/ tkfJob
tkbh GkSk ti'A T[ZGoh j?.
f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnk d/ f;vBh Sfjo dh fJj
fgSb/ 5 ;kbK dh iBrDBk w[skpe nk;Nq/bhnk dh nkpkdh 71,000 ;h, i'
s;tho jkb jh ftu fJe c'N'rqkco tb'A goc?eN NkJhfwzr
j[D tX e/ 1,32,500 se gj[zu rJh j?. fgSb/ ekch ;kbK ftu fJZE/ pj[s ;ko/
d"okB fyZuh rJh, fi; t/b/ ;w[zdoh s{ckB nkfJnk ;h.
gzikph nkJ/ jB. ;w/A d/ Bkb pj[s tZvk pdbkn nkfJnk j?. fgSb/ ;kbK d"okB
id'A ekb/ ;zxD/ pZdbK B/ g{o/ Sfjo B{z x/ok gk fbnk. fJj
ftfdnkoEh GkJhukok fJZE/ nkfJnk. pj[s ;ko/ ftfdnkoEh fJZE/ nkJ/ ns/ gZe/ j'J/
fdqS nfijk bZr fojk ;h fe fit/A pZdbK dh ;[Bkwh Sfjo
jB. iBrDBk 2016 d/ vkNk w[skpe gzikph p'bD tkfbnK dh nkpkdh fgSb/ 5
tZb tX ojh j't/. fJj s;tho T[E'A d/ fJe t;Bhe c'N'rqkco
;kbK 'u d[ZrDh j'Jh j?.
tb'A nkgD/ fvihNb e?wo/ okjhA fyZuh rJh ns/ ;'Sb whvhnk
nk;Nq/bhnk 'u 300 tZy-tZy GkSktK p'bhnK iKdhnK jB ns/ gzikph GkSk B{z
's/ ngb'v ehsh rJh ;h.
wkD gqkgs j'fJnk j?. gfjbhnK d' GkSktK 'u gzikph ns/ fjzdh GkSk j?. ;G s'A tZX
fJ; s;tho B{z ;'Sb whvhnk 's/ ekch tkfJob ehsk
gzikph nk;Nq/bhnk d/ ;{p/ fteN'ohnk 'u p'bh iKdh j?. nkU ikDd/ jK ;{fpnK d/
ik fojk j?. j[D fJ; B{z ;w[zdoh s{ckB 's/ nXkfos wdo B/
nkXko 's/ gzikph p'bh p'bD tkfbnK dh fezBh frDsh j?º
uo c'N'rqkc dh BthA ;hohz ftu Skwb ehsk frnk j?. fi;
fteN'ohnk 56,171
B"itkB B/ fJj s;tho fyZuh, T[; B/ dZf;nk fe f;vBh d/
fBT{ ;kT{E t/bz 33,435
Bkb-Bkb fBT{ ;kT{E t/b; y/so dk fdqS fGnkBe Bzo
e[JhBzb?Av 17,991
nk fojk ;h. nkw s"o 's/ s{ckB s'A gfjbK iK pknd ftu
gZSwh nk;Nq/bhnk 12,223
th pZdb nfij/ jh Bzo nkT[Ad/ ;B go fJj fdqS fpbe[b
dZyDh nk;Nq/bhnk 9,306
tZyok ;h. fJ; soQK d/ s{ckBh pZdb nwohek d/ n?ohz'Bk,
nk;Nq/bhnk 2,215
B"oE N?o/Noh 670 cb'ohvk ;{p/ ftu jw/Sk d/y/ iKd/ jB.
s;wkBhnk 489
nk;Nq/bhnk L 8 jcs/ d/ pZu/ ;w/s
nk;Nq/bhnk L 8 jcs/ d/ pZu/ ;w/s
nk;Nq/bhnk L 8 jcs/ d/ pZu/ ;w/s
nk;Nq/bhnk L 8 jcs/ d/ pZu/ ;w/s
nk;Nq/bhnk L 8 jcs/ d/ pZu/ ;w/s
eko j'Jh u'oh, iKu ikoh
eko j'Jh u'oh, iKu ikoh
eko j'Jh u'oh, iKu ikoh
eko j'Jh u'oh, iKu ikoh
eko j'Jh u'oh, iKu ikoh
BSK FABRICATION






w?bp"oB (fpT{o')º nk;Nq/bhnk d/ Sfjo w?bp"oB ftu fJe j?okBhiBe wkwbk ;kjwD/ nkfJnk j?. fJZE/
w?bp"oB d/ T[Zso-g{op ftu g[b; T[; ftnesh dh sbkS eo ojh j?, fi; B/ S[Zeotko ;t/o/ fJe eko u'oh
eo bJh ;h go 20 fwzN pknd jh T[j eko B{z E'VQh d{oh 's/ gkoe eo e/ GZi frnk. rZb f;oc fJzBh BjhA fe
eko u'oh ehsh rJh ;h n;b ftu eko ftu 8 jcs/ dk pZuk ;[Zsk fgnk ;h.
g[b; w[skpe ;c/d j[zvJh Ne;B eko B{z dZyDh w'oKr d/ p[S p[btkov d/ fJe w?vheb ;?ANo s'A 10L20
's/ u'oh ehsk frnk. E'VQh d/o pknd 10L40 's/ u'o eko B{z gb?ANh o'v 's/ fJe j'w w/eo ;?ANo d/ pkjo gkoe
eo e/ ubk frnk, fi; ftu pZuk ;"A fojk ;h. y[Sfe;wsh Bkb pZu/ B{z e'Jh B[e;kB BjhA gj[zfunk. fJ;
d"okB pZuk g{ok ;wK ;[Zsk fojk ns/ eko fwb ikD wro'A jh T[Zfmnk ;h go pZu/ dh wK B{z T[; dh pj[s fuzsk
j' ojh ;h.
g[b; nc;o ;koi?AN rqhw tk;/b B/ fejk fe fJj fJe w"ekgq;s ngokX gqshs j[zdk j?. d'Sh eko B{z
gkoe eo e/ GZi frnk ;h ns/ nkyoh tko T[; B{z w?ev'Bbv; o'v ns/ gb?ANh o'v d/ u"okj/ B/V/ d/fynk
frnk. g[b; B/ T[; dk j[bhnk ikoh ehsk j? fi; w[skpe T[j jbe/ r'o/ ozr dk ;h. T[; B/ ekb/ ozr dh Nh-
SoN gfjBh j'Jh ;h ns/ X[Zg tkbk uSwk brkfJnk j'fJnk ;h. fJ; d/ fJbktk T[; B/ ykeh ozr dh p/;pkb
e?g ns/ ;b/Nh ozr dh g?AN gfjBh j'Jh ;h. ;koi?AN tk;/b B/ fejk fe fJj xNBk wkfgnK bJh fJe ;pe j?
fe T[BQK B{z pZu/ B{z ed/ th fJeZfbnK eko ftu SZv e/ BjhA ikDk ukjhdk.

31
31
31 gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
31 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
31 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
nzrjhD ukj tkbk ;bkBk e?B/vk dh Xosh s/ y; dk ewkb, prhuhy; dk ewkb, prhuh
nzrjhD ukj tkbk ;bkBk
nzrjhD ukj tkbk ;bkBk e?B/vk dh Xosh e?B/vk dh Xosh
y; dk ewkb, prhuh
nzrjhD ukj tkbk ;bkBk e?B/vk dh Xosh e?B/vk dh Xosh 's/ s/ s/ s/ Sy; dk ewkb, prhuhy; dk ewkb, prhuh
nzrjhD ukj tkbk ;bkBk
ewkT[Adk j? 1H9 eo'V o[gJ/< eo'V o[gJ/<
ewkT[Adk j? 1H9
ewkT[Adk j? 1H9 eo'V o[gJ/<
ewkT[Adk j? 1H9 'u T[ZrkJhnK 5 c[ZN bzphnK s'ohnKu T[ZrkJhnK 5 c[ZN bzphnK s'ohnK
ewkT[Adk j? 1H90 eo'V o[gJ/< eo'V o[gJ/<
u T[ZrkJhnK 5 c[ZN bzphnK s'ohnK
u T[ZrkJhnK 5 c[ZN bzphnK s'ohnK
u T[ZrkJhnK 5 c[ZN bzphnK s'ohnK












;oekoh nfXekohnK d/ nihp'-rohp ekoBkw/ ekoB T[Zso gqd/S ftu fco :'rh
;oeko dh j/mh j' ojh j?. ;oeko fJBQK nfXekohnK d/ nZr/ p/p; ns/ bkuko j?, p;
nkgDh ;ky pukT[D bJh NoK;co iK ;;g?ASB dh ekotkJh eoe/ ;oeko Nkbk
tZN ojh j?.
wkwbk bzG[nk sj;hb dk j?. fJZE'A d/ fJe wkwb/ ftu nfXekohnK ns/
eowukohnK d/ ekoBkw/ B{z jh t/y bU. fJZe nzrjhD ftnesh i' ukj dh d[ekB
ubKdk j?, dh ewkJh dk ikoh ehsk frnk gqwkD gZso g{o/ fJZe eo'V 90 bZy o[gJ/
;kbkBk nkwdBh dk j?.
fibQk j?ve[nkNo tb'A eohp 22 feb'whNo dh d{oh T[Zs/ i"Bg[o o'v T[Zs/ bzG{nk
sfj;hb pDh j?. sfj;hb y/so d/ uKdk EkDk d/ okwBro tkov fBtk;h okw ih d/
fgsk ;sBokfJD dk eohp nZm ;kb gfjbK d/jKs j' u[Zfenk j?. okw ih nzrjhD
j? ns/ fgzv ftZu jh ukj dh S'Nh fijh d[ekB ubkT[Adk j? ns/ T[;dh wK th ezw t?Be{to (fpT{o'') gzikp d/ co?;e' wkoN'okBk BK d/ Sy; B/ prhuh T[ZrDrhnK. T[BQK fejk fe fJj fJe
eodh j? sK fes/ ik e/ gotko dk r[zkok j' gkT[Adk j?. j[D s[;hA nkgD/ nkg jh fznkdkso fgzvK ftu nkw jh d/yD B{z 'u cbK d/ Bkb-Bkb ;pzhnK th uwseko ;h fe 5 c[ZN dh s'oh T[Zrh.
nzdkzk brk ;ed/ j' fe id'A wK-g[Zs dh nkwdBh dk iohnk fJ; soQK dk j? sK T[j fwbdk j? fe b'e xoK 'u c[Zb-p{N/ ns/ T[rkJhnK j'JhnK jB. co?;e' 1975 'u co?;e' B/ fejk fe s'oh d/ fJ; tkX/
;kb ftZu fezBk puk ;ed/ j'Dr/. ;pzhnK T[rkT[D B{z fznkdk soihj fJNbh d/ Sfjo f;ebh s'A e?B/vk nkJ/ dk f;jok w?A yk; soQK d/ phiK B{z fdzdk
jkb jh ftZu okw ih B{z fe;/ zo{oh ekoi bJh ewkJh d/ gqwkD gZso dh io{os fdzd/ jB. ftd/S ftu i/eo nfijk j[zdk ;B. co?;e' dZ;d/ jB fe T[BQK B/ prhuh jK. jo o'z T[BQK B/ s'ohnK B{z tZv/ j[zd/
gJh sK T[;B/ sfj;hb ftZu noih fdsh. y/soh b/ygkb B/ T[;dh wjhB/ dh ewkJh d/fynk ikt/ sK fJj t/y e/ T[ZE/ rJ/ 'u eJh ;pzhnK T[rkJhnK jB, fiBQK d/fynk. s'ohnK 5 s'A 7 c[ZN bzphnK jB,
;'bK bZy s/oK jiko fszB ;" gzikj o{gJ/ ns/ ;bkBk ewkJh fJZe eo'V sokBt/ bZy gzikph B{z gzikp dh :kd zo{o nkT[Adh 'u s'ohnK w[Zy jB. T[j dZ;d/ jB fe i' nkT[D-ikD tkfbnK dk fXnkB
;Zm jiko d' ;" o[gJ/ doSk fdZsh. j?. T[AM ftd/SK 'u tZ;d/ gzikph th fJ; gfjbK s'ohnK S'NhnK T[rdhnK ;B go nkgD/ tZb fyZu ojhnK jB. co?;e' B/
s[jkB{z dZ; d/JhJ/ fe fJ; soQK d/ e[b gqwkD gZsoK T[Zs/ y/soh b/ygkb dh ezw 'u fgZS/ BjhA jB, e[M gzikph j"bh-j"bh pkrpkBh 'u tkXk j'fJnk. fejk fe T[BQK B/ fJ; bJh pekfJdk
fog'oN T[Zs/ ekB{zBr' d/ j;skyo j[zd/ jB. fco sfj;hbdko gqwkD gZso ikoh GkJhuko/ d/ b'e y/sh B{z gqw[Zysk Bkb jo ;kb w?A e[M BtK eodk jK ns/ w[ekpbk th fiZfsnk j?, fi; 'u 7 c[ZN
eodk j?. go fJZE/ y/soh b/ygkb B/ i' fog'oN pDke/ G/ih SkfJd T[;/ T[Zs/ nZy pzd stZi'A fdzd/ jB. fJBQK gzikphnK B/ ftd/ nkgDh prhuh B{z jfonk-Gfonk oZydk bzphnK d' s'ohnK Skwb ehshnK
eoe/ ekB{zBr' B/ ;kfJB eo fdZs/. jZd sK sZd j' rJh id'A sfj;hbdko bzG{nk B/ Sh Xosh 's/ gzikp tork wkj"b jK. co?;e' B/ fejk fe w?A ed/ ;'funk rJhnK. T[BQK nZr/ dZf;nk fe fJ; ;w/
th fpBK t/y/ ;kfJB eoe/ 9 nr;s B{z gqwkD gZso ikoh eo fdZsk. fcbjkb pDkfJnk j'fJnk j?. th BjhA ;h fe fJ; tko T[BQK dh prhuh A T[BQK dh prhuh 'u 6 c[ZN bzphnK s'ohnK
wkwb/ ftZu vhn?w ftt/e e[wko B/ iKu eotke/ ekotkJh dh rZb ejh j?. e?B/vk d/ Sfjo t?Be{to 'u ofjzd/ 'u tZv/ nkeko dhnK s'ohnK w"i{d jB.
Lions Eye Hospital, Amritsar, is a pioneer project



of Lions Club Amritsar Golden Temple




Lions Eye Hospital, Amritsar, is a pioneer project of Lions Club Amritsar
Golden Temple [ club no. 042606- Distt. 321-D of Lions Clubs International],
world's biggest social organisation. The Club was chartered in 1982 and
since then have done tremendous service projects to serve humanity, o t
give eyesight to poor and needy. Lions Eye Hospital was constructed at
208 C, Ranjit Avenue, Amritsar, in the year 2007 and OPD services were
started and regular eye check-up camps were organised at various remote
and slum areas of Amritsar with the financial help from Southall Lions Club,
UK, we also helped start surgical procedures at our hospital. To meet the
targets set by us to help the poor and needy and to help those who can’t
afford costly treatment at big hospitals, we are doing surgeries with subsidized
rates. We have equipped our hospital with latest equipment but major
items like the Phaco Emulsifier machine, A Scan, Indirect Ophthalmoscope
etc. are still required to help the poor and give them sight. We seek funds
from likeminded people, Lions, Rotarians and philanthropic people.
Our Lions Club Amritsar Golden Temple [Project Society] is a registered
society registered under Societies Act and is also registered with Govt. of
India under FCRA Act no. 115210048, to receive foreign contributions. our
Bank details are as under:
LIONS CLUB AMRITSAR GOLDEN TAMPLE [PROJECT SOCIETY]Account
no. 147301000003673. IFSC CODE; IOBA0001473.INDIAN OVERSEAS
BANK, RANJIT AVENUE, AMRITSAR.
Contact person: Lion Narinder Singh, Chairman, Project society. Phone
no.+ 91 98143 12212.
Hospital email: [email protected]
We appeal to all to give generous funds for this noble cause. All
contributions will be duly acknowledged.Thanking you. Yours sincerely, for
Lions Eye Hospital, Amritsar.
Lion Gurpal S. Matharu.Co-coordinator, Outreach. +91 98140 64723.

32
32
32 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
32 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
32 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
New kids festival born







































































Campbelltown’s iconic twenty years of cultural to make everyone feel proud to the official launch of the new as proudly sharing their culture
Koshigaya Park was turned into gatherings for children in many be Australians”. festival: “This festival provides through activity stalls.
a kid’s kingdom at the weekend parts of Sydney organised by the Festival Director, Brian Laul, opportunities for children and Thousands of people from the
as the Macarthur Multicultural Children’s Festival Organisation said today: “The festival opened adults to join in many exciting south west of Sydney flocked to
Children’s Festival was born. led by founder Thuat Nguyen up a connection and a dialogue activities that go a long way the festival in the centre of
From Scottish Sword Dance OAM who said on Sunday: between people of the different towards garnering harmony Campbelltown. By the end of the
to Maori Hakka to Punjabi .“We believe that children cultures that make up Macarthur’s within all our communities.” Over day there was general agreement
Bhangra and Columbian Salsa, are a starting point in building social fabric”. Meanwhile, Mr Greg 350 children from 40 community amongst participants, their
centre stage exploded in a riot social cohesion and therefore this Warren MP, State Member for groups performed on the main families and VIPS that this festival
was now a fixture on the local
of cultural colour. festival is our best way to create Campbelltown, told the huge stage and marched in the grand events calendar.
The new festival celebrated harmony in our community and crowd in Koshigaya Park during parade through the park as well
Warren Duncan
b[gs j' ojh gqiksh d/ 3 eS{ezw/ w?e;he' ftu fwb/ fwqse eS{ezw/ w?e;he' ftu fwb/ fwqse
b[gs j' ojh gqiksh d/ 300 eS{ezw/ w?e;he' ftu fwb/ fwqse eS{ezw/ w?e;he' ftu fwb/ fwqse
b[gs j' ojh gqiksh d/ 3
b[gs j' ojh gqiksh d/ 3 eS{ezw/ w?e;he' ftu fwb/ fwqse
b[gs j' ojh gqiksh d/ 3
pqfj;gsh d/ rq/N o?Zv ;g"N u gkDh j'D d/ fwb/ ;ze/su gkDh j'D d/ fwb/ ;ze/s
pqfj;gsh d/ rq/N o?Zv ;g"N
pqfj;gsh d/ rq/N o?Zv ;g"N
pqfj;gsh d/ rq/N o?Zv ;g"N u gkDh j'D d/ fwb/ ;ze/s
pqfj;gsh d/ rq/N o?Zv ;g"N 'u gkDh j'D d/ fwb/ ;ze/su gkDh j'D d/ fwb/ ;ze/s
tkfSzrNB (fpT{o') Bk;k d/ ftfrnkBhnK B{z
pqfj;gsh d/ 'rq/N o?Zv ;g"N' d/ nzdo{Bh fjZ;/ ftu gkDh
dh w"i{drh d/ ;ze/s fwb/ jB. don;b fgSb/ 350
;kb s'A tZX ;w/A s'A fJ; rqfj 's/ fJe s{ckB nkfJnk
j'fJnk j?, fi; B{z 'rq/N o?Zv ;g"N' dk BK fdZsk frnk
j?. y'iekoK w[skpe fJ; gkDh ftu nke;hiB ;w/s
ekopB w'B'nke;kJhv r?; th j?. fJ; s'A fJj gsk
bZrdk j? fe pqfj;gsh 's/ ;{oi dh s[bBk ftu d'
r[Dk tZX nke;hiB j?. pqfj;gsh 's/ fwb/ fJ; ;p{sK
ns/ sZEK B{z n?;NqkB'wheb iBob ftu gqekfSs ehsk
w?e;he' (fpT{o') dZyDh w?e;he' d/ sZN 's/ b[gs j[zdh ik ojh gqiksh d/ 300 s'A frnk j?. fJ; Bkb T[; f;XKs ns/ ezfgT{No f;w[b/SB
tX/o/ eS{ezw/ fwqse nt;Ek ftu fwb/. tksktoD nfXekohnK B/ fJj ikDekoh wkvb d/ nB[wkB pb fwbdk j?, fi; ftu nB[wkB
fdZsh fe fJj eS{ezw/ wZSh cVB tkb/ T[; fe;w d/ ikb ftu c;/ j'J/ ;B, fi; dh bkfJnk frnk ;h fe pqfj;gsh 's/ Gog{o wksok ftu
tos'A eoB 's/ gkpzdh j?. w?e;he' d/ sZN 's/ phs/ e[M jcfsnK ftu fJj d{ih tko gkDh w[jZJhnk j?.
j? id'A fJzBh tZvh frDsh ftu eS{ezw/ fwqse fwb/ jB. fJj eS{ezw/ b[gs j[zdh ik fd rq/N o?Zv ;g"N g{oh soQK ;zxD/ pZdbK Bkb
ojh g?;hfce fovb/ NoNb gqiksh d/ jB. fJj eS{ezw/ Ue;kek ;{p/ d/ g[UoN' Gfonk j'fJnk j?, fi; Bkb fpibJh u[zpeh T{oik dk
n?;e'fvB' sZN 's/ fwb/. fBeb ;eDk w[Seb j' iKdk j? ns/ fJ; Bkb fJ;
tksktoD Bkb i[V/ fJe nfXekoh B/ dZf;nk,''fJj ;ko/ eS{ezw/ 8 fdB gfjbK dhnK o;kfJfDe gqfefonktK pko/ g[bkV :ksohnK B{z
120 whNo bzp/ wZSh d/ ikb ftu c; e/ v[Zp rJ/ ;B.'' nfXekohnK B/ dZf;nk fe fznkdk ikDekoh BjhA fwbdh. Bk;k d/ r'dkod ;g/;
fJ; s'A gfjbK T[BQK B{z 17 nr;s B{z 122 ;w[zdoh eS{ezw/ r[nKYh oki funkgk; bkJhN ;?ANo d/ fJe yr'b ftfrnkBh rkovB n?b
ftu sZN 's/ fwqse fwb/ ;B. T[BQK ftu'A th fznkdkso bZrGr fJ;/ gqiksh d/ ;B. pi'oke/o B/ dZf;nk fe fJ; gq:'r s'A fJj ;kps j'fJnk
e[M eS{ezfwnK d/ S?Zb ns/ f;o 's/ zyw d/ fBSkB ;B. fzeo:'r j? fe w?e;he' B/ j? fe o?Zv ;g"N fJzBk th ;zxDk BjhA fe uhzK dh sfj
;kb 1990 ftu ;w[zdoh eS{ezw/ B{z cVB 's/ gkpzdh brk fdZsh ;h. sZe ikD dh ;kvh ;woZEk B{z gqGkfts eo ;e/.

33
33
33 gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
33 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
33 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo

34
34
34 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
34 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
34 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
fJepkb f;zx N'eh
fJepkb f;zx N'eh
fJepkb f;zx N'eh
fJepkb f;zx N'eh
fJepkb f;zx N'eh
ejkDh
ejkDh
ejkDh
ejkDh
ejkDh
b/vh
b/vh N/bo N/bo
b/vhz N/bo N/bo
b/vh N/bo
b/vh
whnK phth tk;s/ pE/oh ewkJh eo wK dh wdd eofdnK w?Bz{ th egV/ pyS fdsk. g[bh; 'u fSekfJs eodh dk :'rdkB, u[bQ/ u"e/ s/ xo dh uko
bJh j?, fJ; iBw ftu sK w[edh f;bDk nk frnk. tZvk j' e/ w?A g[oSK sK S/VSkV d/ i[ow ftu frqcsko dhtkoh se Jh ;hws BjhA. ;wki d/
BjhA.'' xo tkbh B/ o;'Jh 'u ezw d/ egV/ f;bD br fgnk. T[BQhA fdBh, eotk fdzdhHHHiwkBs th BjhA ;h jo y/so s/ ;orowh 'u T[; dh
eofdnK fejk. finkdk eoe/ e[osk gikwk, g?AN s/ j'DhHHHd[ekB dh pdBkwh tZyoh. gzrk Gkrhdkoh j?. Bshi/ ti'A fJ;sqh d/
nrb/ fdB w?A pzN{ B{z c'B ehsk s/ ewhi jh j[zd/ ;B. ;zB 1965 ftu n;hA g? ikDk ;h gzrk. g[oSK dhnK g'SkeK gfjokt/ d/ wkfJB/ th pdb rJ/ B/.
nkgDk s[nkoc fdzfdnk fwbD dh uzvhrVQ nk rJ/. 22 ;?eNo ftu d' f;b f;b e/ s/ok fdwkr T[BQK dh g?AN fcbwK s/ NhHthH ;hohnbK B/ T[; dh
r[jko bkJh. pzN{ B/ fejk, '';o s[;hA ewfonK dk ;?N eokJ/ s/ b? fbnk. ;zB s/ gikw/ dh frdoh ftu jh T[bfMnk ;'u s/ fJ;sqhns B{z BthA fdSk fdsh
sK ;kv/ ;?eNo ftu jh ofjzd/ U, id'A 1968 ftu w/oh Skdh j' rJh. nrb/ fgn?. rbsh w/oh j? i' s?B{z Bkg b?D j?. fJ;sqh j[D T[wo d/ jo gVkn 'u
ihn eo/ nk ikDk. s[jkv/ Bkb ed/ gzi ;kbK ftu fJe p/Nh s/ fJe p/Nk tk;s/ efj fdsk. w{oykHHHi/ pj[s S"e ;'jDk fdyDk ukj[zdh j?. g[oS tor
w[bkeks BjhA j'Jh. s[jkvh xo tkbh nk rJ/. xo dk you tXD bZrk. ufVQnk ;h frdoh BkgD dk sK chsk gqsh nkgDh fiD;h efSS dh skes
fJ;sqh id'A th fe;/ r?o wod B{z B/ d' ;{N f;btkJ/ B/. g[Sgk BKn j? Bk nkwdB xZN ;h. w/oh nkgDh d[ekB T[; d/ jZE cVkT[Adk s/ g?oK tb dk s'A GbhGKsh ikro{g j?. fi; soQK
;kjwD/ d/ydh j? sK u[zBh Bkb nkgDh T[BQK dk.'' BjhA ;h. d' fszB wSj{o N/bo w?Bz{ ezw f;ok nkg cVdk. y?o! i' j'fJnk G[Zb G'iB gq';D dk Yzr, G'iB d/ ikfJe/
Sksh Ye b?Adh j?. fJj fefonk T[j ik. fJ;sqhnK dk Bkg b?D bfrnK B{z n;odko pDk fdzdk j?, fJ;/ soQK
''jK ih. nkgDhnK ;j/bhnK Bkb fdzd/ s/ finkdk w[Bkck nkg oZyd/. w?A
nkgD/ gqsh ekw[esk dh Bio s'A puD ubh iKdh j't/rh. s[jkv/ pko/ ed/ ;'funk, g[oSK dh pikJ/, fJ;sqhnK fXnkB d/Dk g?Ad/, T[; dh fJ;sqhns fJ;sqh dk gfjoktk, T[; dh
bJh eodh j?. go fJ;sqh id'A g[oS fieo BjhA ehsk T[; B/.'' w?A fejk. dhnK g'SkeK f;bD dh N/qfBzr bJh B{z m/; Bk bZr/, pbfe T[; dk ;fseko fJ;sqhns, ftnefsst s/ ekw[esk
b/vhz N/bo e'b nkgDh g'Ske ikJ/. fJ; ezw ftu c?SB j'D ekoB ;BwkB j't/. T[; d/ ti{d dh vhb v"b B{z weBkshSh pDk fdzdk j?. g[oS dh
''ih ;o, mhe efjzd/ U s[;hA. ;[Xk,
f;btkT[D iKdh j? sK n?dK ;wogD rodB B{z T[; tb x[wk fdzdk j?HHHT[;
Bhbw, eKsk, w'jDh s/ wfjBskBk finkdk ;h. tkechns nB[;ko eJh BkgK dk nzdkzk brkT[Dk
eodh j? fit/A e'Jh jkfonk j'fJnk g[SgkHHH;kohnK ;j/bhnK fJeZmhnK jh eZY e/ w?A 17 ;?eNo d/ wSj{o 'iZ;b b/ g?Adk j?. i/ e'Jh ewh g/Sh ofj ikJ/ sK dhnK nZyK gqSzSe BzoK Bkb irD
c"ih, d[SwB ewKvo nZr/ jfEnko ;[ZN NqkJh b?D pknd ;[Xko bJh iKdh j?.''
nkT[AdhnK B/. j[D sK d' ;kbK s'A tZX vhz N/bo' d/ wkfbe 'frnkBh ih' dh br g?AdhnK B/.
fojk j't/. b/vhz N/bo T[; dh rodB, fJ; vKN s/ T[gd/S pknd frnkBh fJe ekw:kp b/vhz N/bo dk w[Zy
j' rJ/ B/, g[Sgk w?vw BjhA nkJ/. s[jkv/ Skfrodh S[o{ eo fdsh.
w'Y/, SkshnK, ewo. fjZg s/ bZsK pkjK Bkb fwb e/ y[Sh j't/rh.'' pzN{ B/ ;B/j ''Skfrodh d/ ;w/A dhnK e[M :kdK ih dk gquzv r[Z;k SKs j' frnk. T[d/S s/ e'fSS fJ;sqh dh fJ;
dk Bkg b?Adk j?. fJ; d"okB fJ;sqh iok Go/ bfji/ 'u fejk. ;KMhnK eo'r/<'' nrb/ Jh fdB s'A w?A jo gqeko d/ wB'ftfrnkBe G[Zy s/ io{os B{z g{ok
th wikjws s/ Sow BjhA eodh, ;r'A b/vhz d/ gfjokt/ dk ezw f;ZyD s/ eoB eoB 'u j?.''
''s[jkv/ fgnko dk pj[s pj[s pzN{ dk u/jok fJe dw rwrhB j'
mhe soQK Bkg b?D dh fJbsik ''fJ; pko/ e[M o'ue siop/ ;KM/
XzBtkd. s[;hA nkgD/ ezw ftu ftn;s frnk. e[M p'b BjhA ;fenk. gqsh pj[s jh rzGho j' frnk. ;ko/
eofdnK efjzdh j?, ''wk;No ih, Bkg ofjzd/ U. w?A BjhA ukj[zdk, w?A nktK s/ ''eh j'fJnk pzN{ ihHHHe[M rbs ekohroK s'A gfjbK d[ekB s/ nkT[Adk, eo'r/<''
uzrh soQK B'N eo b?Dk. rb/ dh w'jobh g[ZS fbnk w?A<'' ;kc ;ckJh eodk s/ jo fJe uhi EK ''fJe fJ;sqh rqkje B/ w/oh f;bkJh
s[jkv/ rqkjeK B{z fdZes j't/. id'A s[;hA
s/ fgSbh v{zxkJh dk fXnkB f;o oydk. frnkBh ih, w/oh brB, w/ dh fcfNzr B{z fYZbk Ykbk s/ g[okD/
E'Vk ;wK d/ ;ed/ U, T[d'A jkio j' ''BjhA ;oHHHgfjb/ fdB dh d[ydkJh
oyDkHHHx[NB ijh wfj;{; Bk j't/. iktKrk w?A.'' xNBk ni th w?Bz{ :kd j? s/ wod/ dw jBs, fJwkBdkoh s/ uzr/ ftT[jko d/ c?SB dk dZf;nk. w?A ;wMkfJnk, ''w?vw
fgStkVk th u[;s fd;Dk ukjhdk j?.
''rqkje sK d'g?jo pkoQK ti/ s'A se BjhA G[Zb/rh.'' pzN{ nshs dh :kd ekfJb j' rJ/. id'A th frnkBh ih, ihHHHoZp B/ s[jkv/ ;ko/ nzrK B{z skirh
ewhz dk ;kJhv eZN mhe j't/ s/ s[oB d' uko fdB S[ZNh iKd/ sK d[ekB d/ s/ Gog{o ;/js pySh j?. fJ; ekoB,
gfjbK s/ Skw 4 ti/ s'A pknd nkT[Ad/ ftu y'n frnk. E'V/ tec/ pknd
ftu go/SkBh Bk j't/. w/ok egVk pj[s Sksh d/ ;kjwD/ dh v{zxkJh xZN s/
B/. s[;hA pknd d'g?jo fJe s'A fszB p'fbnk, ''Skfrodh d/ gfjb/ fdB dh ;ko/ ezw eki dh fizw/tkoh w?Bz{ ;"Ag fdzd/
wfjzrk j?. T[jh rZb Bk j't/ fe ;hsk ti/ dofwnkB id'A woih nk ikDk.'' S[o{nks fJe fJ;sqh rqkje d/ EZgV . w?A th T[BQK B{z ed/ fSekfJs dk w"ek fgSbh v{zxkJh finkdk oZyh j?. ewhi
j'fJnk ;{N gkT[D B{z fdb Bk eo/. Bkb j'Jh.'' BjhA fdsk. nkgD/ eJh f;oeZY fJ;sqh dk ;kJhv eZN xN s/ fgStkVk NkJhN
''mhe j? wk;No ih, w?A eb s[jkv/
fcfNzr mhe j't/ sK egVk pko pko ''n?;h eh rZb s/ ysk j' rJh ;h<'' BjhA ehsk. s[jkB{z s[oB fcoB s/ ezw
doSB eoKrk. e'Jh seZb[c BjhA rqkjeK ;kjwD/ w/oh gqSzSk eofdnK
gkT[D B{z ihn eodk j?. eoBh.'' efj e/ w?A fJikis bJh. w?A T[s;[e j' e/ g[ZfSnk. efjzd/, ''fJj Skfrod fJe pj[s eoB 'u e'Jh gq/SkBh BjhA j't/rh.
g[oSK d/ w[ekpb/ ftu fJ;sqhnK s[jkvh ;/js, w[Nkg/ 'u BjhA pdb/rh.''
nrb/ fdB fwE/ ;w/A s/ w?A pzN{ dh ''frnkBh ih T[; fdB pj[s ekw:kp b/vhi N/bo pD/rk s/ w/ok
dh ;ohoe pDso f;ZXh s/ m'; BjhA BKn o"SB eo/rk.'' w/oh nkwdB ftu fJj fcfNzr s[jkv/ nkeko B{z nkGk
d[ekB s/ gj[zu frnk. xN nkwdB ftn;s ;B. fJe ftnkj d/ ekch
j[zdh. pZu/ izwD s/ Ybdh T[wo ekoB tkb/ wekB B{z ;[Xko e/ j[D fJj d' egV/ fsnko ehs/ ;B. T[BQK dh th tkXk j' fojk ;h s/ w?A y[S ;K. gqdkB eodh j?.'' T[j ;zs[SN j' rJh.
fJj pDso j'o th r[zMbdko s/ fYZbh
wzfibh fJwkos ;h. fBubk fjZ;k frDsh s/ rqkje dh s;Zbh gqsh ekch frnkBh ih B/ w?Bz{ nkX[fBe efNzr s/ ''fJ; d/ T[bN fJe fJ;sqh rqkje
j' iKdh j?. fJ; sZE dh ikDekoh f;bkJh d/ sohfenK s'A fJbktk fJ;sqh dh fSekfJs ;h, ''wk;No ihHHHewhi
d[ekB s/ T[gobh wzfib s/ fojkfJS. tes br fojk ;h. fJ; d"okB fJe
fJ;sqh B{z tX/o/ j'Dk e[dosh j? i' wZXo/ ed dk pzN{ ;oho'A E'Vk Gkok ikgdk nX/V T[wo dh c?SB/pb fJ;sqh BtK rqkjeK dh wB'ftfrnkBe ;'u, g;zd dk ;kJhv eZN finkdk s/ fgS'eV
fJ;sqh b/vhi N/bo B{z g'Ske f;bD ;h. fsZy/ B?B BeS eoe/ T[;dk w'Nkgk ;{N f;btkT[D nkJh. T[; d/ ibdh s/ neKeSktK d/ fJbktk c?SB nB[;ko pj[s NkJhN j?. ewhi d/ ;kjwD/ dh
ftu wddrko j' ;edh j?. go fJ; d/
nyodk BjhA ;h. w?A eZb dh rZbpks wukT[D s/ frnkBh ih B/ w?Bz{ fJSkok pdbhnK g'SkeK d/ fvikJhB gqsh th v{zxkJh th finkdk j?HHHHBzrkgD
T[bN b/vhi N/bo dk feZsk finkdk fijk brdk j?.''
dk fieo ehsk sK pzN{ B/ w[;eoke/ w?Bz{ ehsk s/ fejk, ''w?vw ih B{z e/fpB 'u gqekStkB ehsk. T[BQK nB[;ko b/vhi
eoe/ g[oSK dh wbehns j?. fJ;sqhnK p?mD dk fJSkok ehsk. b? ikU s/ fJBQK dh fcfNzr nB[;ko N/bfozr ekohroh s'A fJbktk fJe w?A ;wMkfJnk, ''w?vw ihHHHHfJ;
SkfJd ;wMdhnK B/ fe T[BQK dk ti{d fcfNzr ftu s[jkvk fsZy/ B?B BeS
''j[ew eo' ;o, eh ;/tk ehsh ikJ/ ewhi ;btko dk Bkg bU. b/N?;N nkoN th j? s/ fJ; dhnK ;zGktBktK
g[oS b/vhz N/bo finkdk n;odko s[jkvh<'' fvikJhB p[e ftu'A fJBQK dh g;zd th dh e'Jh ;hwk BjhA. tkbk r'ok gsbk s/ u[;s ti{d
sohe/ Bkb T[ikro eo ;ed/ B/. T[BQK ''w?A d'g?jo dk ykDk yk e/ nfJnk B'N eo b?Dk.'' d' ;kb r[io rJ/. fJe Skw s[jkvh fJ;sqhns B{z T[ikro eo/rk.
dh Sy;hns B{z T[wo d/ jo gVkn ftu
jK. pj[s skohc ;[Dh j? s[jkvh. fJZSk ''pj[s nZSk frnkBh ih'' efj e/ frnkBh ih B/ w?Bz{ o[eD bJh fejk. w?A ;ko/ fJ; dh skohc eoBr/. efjzd/ B/
fbSek ;ed/ B/ sK i' ekw[esk pDh w?A fJ;sqh B{z e/fpB 'u b? frnk. ewhz nzdo'A nzdoh vo fojk ;KHHHSkfJd e'Jh HHHykDk ykU wb GkT[Adk s/ gfjB'A ir
j'Jh, s[jkv/ s/ s[jkv/ j[Bo pko/ e[M
oj/. T[BQK dh gkoyh BioK s/ ekohroh ikDekoh bJh ikJ/. i/ s[jkB{z n?soki dk Bkg mhe mke b? fbnk. ;btko ysk j' rJh. ;ko/ ekohroK d/ ikD GkT[Adk.'' w[;eok e/ T[;B/ w/oh rZb
;dek fJ;sqhnK g[oS b/vhz N/bo e'b'A Bk j't/ s/ ezw ftu ftn;s Bk j't' dk Bkg b?D d"okB, fJ;sqh B/ nuBu/ gSuks, frnkBh ih B/ w?B{z ;kjwD/ wzB bJh. w[edh rZb fJj fe gfjokt/
g'Ske f;bkT[Dk g;zd eodhnK B/. sK rZbpks eo ;eBK<'' s w/oh yZph rZbQ T[s/ n?;k EZgV fpmk fbnk, ''pzN{ p/NkHHH w/oh Bio dh fcfNzr, jo fJ;sqh d/ fi;w dh
jo o'z dh fJe Skw w[jZb/ d/ ouBk, pBktN s/ T[wo d/ gVkn
''io{o. w/oh fizdrh y[bQh feskp wkfonk fe B'Np[e s/ chs/ ;w/s w?A ftu j[D s{z fJe wkfjo b/vhz N/bo
;hBhno fBtk;h gkoe ftu rg Sg j?, fJ; ftu e'Jh g/u BjhA. i' woih e?fpB d/ pkjo Y/oh j' frnk. w/ok fdb pD frnk j?. w/oh Skfrodh dh j[D nB[;ko jh eoBh j[zdh j?.
eo oj/ ;B. rZbK 'u'A rZb fBebh sK
g[ZS'. '' pzN{ fco w[;eokfJnk. eo fojk ;h fe ShS/ d/ w{jo/ yVQk j' e/ s?B{z io{os BjhA. w?A ukj[zBK, s{z nkgDk ''pzN{ ihHHHs[jkvk ezw ekch w/jBs
w?A fejk, ''ni eb g'SkeK dh f;bkJh ezw S[o{ eo d/. tkfjr[o{ Gbh eo/rk.'' wzrdk j?. i/ e'Jh rqkje w/jBskBk wko
''pzNP ih, s[;hA fJ; feZs/ ftu ed'A rbQ 'u j[zdh ;{z ;{z B{z ;fjbktK, go zps
dk you, egV/ dh ehws fizBk j' s/ fet/A nkJ/< fJj s[jkvk iZdh feZsk eo frnk. fJ;sqh Bk e[M p'bh s/ Bk w?A Gkt[e j' frnk, ''frnkB ihHHHw?A bt/ sK pj[s d[Zy wfj;{; j[zdk j't/rk.''
frnk j?.'' ;h<'' Jh e'Jh tkt/bk ehsk. T[; B/ u[gukg s[jkB{z nkgD/ T[;skd s'A fJbktk fgsk ''w/o/ rqkjeK B{z gsk j?. w?A T[Xko
gqshfefonk ti'A fJe ;hBhno B/ ;wkB th ;wfMnk j?HHHw?B{z nkgDh BjhA eodk. fJ; gqsh w?A e'ok th jK.
pzN{ E'Vk T[dk; j' frnk. efjD nkgDk egV/ tkbk p?r u[Zfenk s/
eNkeS ehsk, g[okD? o/N d;d/ U iBkp uzvhrVQ s'A nkJh fJe nX/V, nkX[fBe
bZrk, ''ih BjhA. d/S d/ pNtko/ s'A pkjo fBeb rJh. v"o G"o j'fJnk w?A Sso SkfJnk 'u Jh ofjD fdU. w?A
s[;hA. j[D f;bkJh dk you egV/ dh gfjbK n;hA gkegZsB ofjzd/ ;K. fgsk th fJe B[Zeo/ p?m frnk. nukBe j'J/ s[jkB{z fBokS BjhA eoKrk.'' s/ j;w[y fJ;sqh B/ fszB ;{N f;bkJh
ehws s'A d[rDk j' frnk j?. :ehB
ih dh efonkB/ dh ekch tZvh d[ekB fJ; jwb/ dk tko ;fj frnkHHHpbfe ''BjhA pzN{HHHw?Bz{ s/oh ;cbsk gqsh tk;s/ fds/. rb pks dk bfjik pj[s
Bk j't/ sK pzN{ b/vhz N/bo e'b ik e/ e'Jh Se BjhA. tes nk frnk j?, s{z
;h. d/S dh tzv d/ c?;b/ B/ b'eK d/ gh frnk. oZp dk S[eo, B/V/ s/V/ e'Jh jh SkbhB, fwZE/ ;w/A s/ fvfbtoh
s;dhe eo bU. T[; d/ o/N uzvhrVQ nkg;h fgnko w[jZps B{z th tzv fdsk. j'o rqkje BjhA ;h. frnkBh ih, nkgDh fJe tZyoh gfjukB s/ j'Ad tk;s / nkJh. g/w?AN d/D ykfso nkgDk
d/ wfjzr/ b/vhz N/bo s'A th finkdk
;wkih foSfsnK d/ fwbtosB s/ ftnkj tkb/ rqkje B{z fBgNk e/ w?Bz{ pDk. w/ohnK S[G fJZSktK jw/Sk s/o/ ehwsh go; co'bfdnK gq/SkB j' e/
B/. fJ; d/ pkti{d fJ;sqhnK gzue{bk Bkb ofjDrhnK.'' frnkBh ih B/ iZch
fwmk; ftu Xow dk ifjo x[b frnk. w[ykfsp j'J/, ''eh j'fJnk ;h pzN{ ih p'bh, ''t?oh ;"oh wk;No ih. ibdh 'u
d/ pzN{ B{z soihj fdzdhnK B/.'' fJe fdB nukBe w[;bwkB dzrkJhnK e?fpB ftu< i/ e[M b[ekfJnk iK M{m 'u b? e/ w/ok wZEk u[zfwnk, f;o T[s/ w?A g?;/ xo Jh G[b nkJh. i/ s[;hA mhe
''e/jVk pzN{<'' nfrnkBsk gqrN B/ d[ekB 'u p?m/ fgsk ih T[s/ ikB b/ p'fbnk sK s/oh Skfrodh fJ;/ gb s'A jZE c/fonk.
;wM' sk w?A d' ;{N b? ikBh nK. ni
eofdnK w?A fejk. ysw.'' frnkBh ih dh nktkz ftu w?A xo'A Jh ezw S[o{ eo fdsk. wdd
tk jwbk ehsk. ;kok ;wkB b[ZND s'A
Skw fJe Skdh ftu ikDk j?. eb
''tkg; ikD s/ xo tkbh B{z g[S ykfso, frnkBh ih B/ e[M fJ;sqh
pknd d[ekB B{z nZr bk fdsh s/ r[Z;k s/ ;gSNsk ;h. d't/A jZE i'V e/
nktKrh, g{oh g/w?AN eoe/ sh;ok ;{N
b?Dk. w[jZb/ dk ;kok N'bk T[;/ e'b pkjobk dotkik pzd eo fdsk. iywh w?A ezpdh nktkz 'u p'fbnk, T[;skd rqkje w/o/ e'b G/i fdZs/. ;zB 1980
b? iktKrhHHHgbhz.'' w?A BKj Bk eo
iKdk j?.''
fgsk ih ;w/s ;koh d[ekB ;V e/ ih, w?A oZp B{z jkio Bkio ikD e/ ftu w?Bz{ fJj wekB fwb frnk. T[d'A
;fenk. d' ;{N b? e/ 'E?Ae :{ t?oh wZu'
w?A u[g eo frnk, go w/oh dk w?A fJE/ Jh ezw eodk jK.
;tkj j' rJh. fJj d[ydkJh ypo ;[D efjBk, e'Jh pdswhih BjhA ehsh w?A.
efjzfdnK T[j pkjo T[vhe ojh N?e;h
ifrnk;k gqpb j' rJh. tkg; ik e/ e/ wK B{z rSK g?D br gJhnK. o' o' e/ uzrk Gbk Bkg b? fojk ;K. rqkje th pj[s y[Sh j'Jh s[jkv/ ;zxoS s/
ftu p?m rJh. d' fdB gSuks fds/
xo tkbh B{z fJ; pko/ fieo ehsk sK nZyK ;[Zi rJhnK, y[Se j' rJhnK. y[S ;h. ;btko dh bzpkJh b?D T[gozs, ekw:kp ;co dh dk;skB ;[D e/. fJ;
Bzpo T[s/ c'B ehsk sK N?bhc'B n?e;u/
T[; B/ pzN{ dk n?vo?; s/ N?bhc'B Bzpo ;[jkB/ ;co d/ e[M :kdrkoh gVkn,
T[; t/b/ w?A uko ;kbK dk j'tKrk. frdoh dk Bkg b?D tk;s/ T[; dhnK
d; fdsk. T[; dk efjDk ;h fe pzN{ d/ Ai dh nktkz nkJhHHHvkfJb ehsk
fJbke/ d/ fjzd{ f;Zy gqtkoK dh wdd d't/A bZsk d/ nzdo{Bh T[gob/ fjZ;/ T[s/ gb s/ feZ;/ ;KM/ eo'.'' w?A skohcB
f;bkJ/ d/ o/N T[Zu/ Jh BjhA, pV/ ByfonK ;dek, wK w?Bz{ ;ojd gko ckfibek b? chsk oZfynk Jh ;h fe T[; B/ ug/V fejk. Bzpo rbs j?HHHiKu eo'. fJ; jkd;/
Bkb ezw eodk j?. B{z eohp d' ;kb j' rJ/ B/. id'A th w/oh
nkJh. rb d/ i/to t/u e/, eokJ/ d/ m'e fdsh. jkb/ se dod s/ Bw'Sh Bkb ''b/vhz N/bo d/ ;co dh e'Jh
''feT[A<'' Bio sh;o/ ;{N s/ g?Adh j? sK T[; rqkje
fJe ewo/ ftu ofjDk S[o{ ehsk. pknd p[ok jkb j?. Gbk eh e;{o ehsk wzfib BjhAHHH;co ikoh ofjzdk j?. s/
''efjzdk j?, j[D w/oh T[wo gzMZso ftu gqSkSB B/ gkegZsB dh d[ekB T[;skd ih<'' w/ohnK nZyK fGZi ih Bkb pdbd/ c?SB w[skfpe fJ;sqh dh Seb nZyK nZr/ nk iKdh j?.
;kb j' rJh j?. fgSb/ gzikj ;kbK s'A ;ukJh eh j?HHHop Jh ikDdk j?.''
pdb/ w[;bwkBK dk ykbh ehsk fJe rJhnK ;B. rqkje dh T[whd, g;zd s/ fJZSk th
ezw eo fojk jK. d't/A pZu/ nkg' nkgD/ ;fEo BjhA ofjzdh. eZbQ dk c?SB nZi
S'Nk wekB nbkN eo fdsk. pZfunK ''e;[o fdnk g[ZsokHHHS[eo eo T[; mjkek wko e/ jZ;fdnK w?A pzN{ s'A
xo y[S B/, ezw eoB dh b'V th BjhA. d/ egV/ ;hn e/ T[j xo ubkT[D bZrh. B/ o"bk BjhA gkfJnk s/ u[g ukg s?B{z dk fgSVkgD pD iKdk j?. ni fJ;sqh XzBtkd ;fjs ftdk bJh.

35
35
35 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
35 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
35 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo



































GOPIO

36
36
36 gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
36 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
36 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
GOPIO Sydney North West's Continuous



Support to Underprivileged Kids in India




































































GOPIO Syd North West chairs, jumpers, bench and * 390 kids were given warm of Sainik Institute, Hoshiarpur. performances, DJ and social
chapter is unique in its stationery in 4 Government clothes, sports goods and books. The 9th Caring & Sharing networking. So the team humbly
community service initiatives schools in Wara Poh Windia and Canteen utensils, classroom Dinner n’ Dance event has been requests everyone to come and
because it raises funds form its Talwandi Jalle Khan in Ferozpur charins were also provide to organised on 15th of September join the party for the good cause.
team members’ contributions, District. Two kids of late cancer schools in Ambala and Ludhiana. 2018 at Bowman Hall Blacktown. Visit us on Facebook GOPIO
sponsors and from the patrons patient were also supported * Financial support was The highlights of the events are; Sydney North West for further
who attend Caring and Sharing with school fees. provided to 15 needy students fine dining, professional details.
dinner & dance events. The
team has been organising these
u d[ZX ghD Bkb y{B u u {ro dk{ro dk
u d[ZX ghD Bkb y{B u {ro dk
u d[ZX ghD Bkb y{B
events from last 9 years. It has BkBk BkBk BkSs/ s/ s/ s/ s/ 'u d[ZX ghD Bkb y{B u d[ZX ghD Bkb y{B 'u u S{ro dk{ro dk Nozg B/ nk;Nq/bhnk d/ Bt/A gqXkB wzsoh w'oh;B B{z fdZsh tXkJh
Nozg B/ nk;Nq/bhnk d/ Bt/A gqXkB wzsoh w'oh;B B{z fdZsh tXkJh
Nozg B/ nk;Nq/bhnk d/ Bt/A gqXkB wzsoh w'oh;B B{z fdZsh tXkJh
Nozg B/ nk;Nq/bhnk d/ Bt/A gqXkB wzsoh w'oh;B B{z fdZsh tXkJh
Nozg B/ nk;Nq/bhnk d/ Bt/A gqXkB wzsoh w'oh;B B{z fdZsh tXkJh
supported more than 4500
underprivileged school kids in
gZXo ofjzdk j? ezNo'b
gZXo ofjzdk j? ezNo'b u L
gZXo ofjzdk j? ezNo'b 'u L u L S'X'X 'X'X 'X
gZXo ofjzdk j? ezNo'b u L
Punjab, Haryana, Delhi and gZXo ofjzdk j? ezNo'b u L
Nigeria. Apart from raising funds
for the underprivileged, the team
members also go to India on their
own expense to deliver the
much-desired goodies for the
little needy angles. In last 8 years
more than 20 schools have been
supported. The lists of schools
and type of support given in
2017-18 are as follows.
* 200 kids in 3 schools were
provided with clean water
facilities; Government Elementary
School Khizarpur and Amarkot N'oKN'(fpT{o') BkSs/ ftu T[Zu gq'NhB tkbk d[ZX ghD Bkb S{ro d/ wohzK B{z y{B
Blocks in Sultanpur Lodhi and 'u rb{e'z B{z ezNo'b 'u oZyD ftu wdd fwbdh j?. fJj rZb e?B/vk dh :{Bhtof;Nh
Govt Primary School, Pati Sardar nkc r[t/bc ns/ :{Bhtof;Nh nkc N'oKN' d/ y'ieosktK B/ nkyh j?. T[BQK dZf;nk f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnk d/ Bt/A gqXkB wzsoh ;e'N w'oh;B B/ SBhtko B{z
Nabi Baksh, Sultanpur. fe BkSs/ ftu pdbkn zohJ/ NkJhg-2 S{ro B{z ezNo'b eoB ftu wdd fwb/rh. nkgD/ ekoiekb dh S[o{nks d/ gfjb/ fdB nwoheh okSNogsh v'Bkbv Nozg Bkb
* 160 school kids were S'X d/ BshfinK w[skpe BkSs/ d"okB bJ/ rJ/ d[ZX Bkb y{B ftu rb{e'z dh c'B 's/ rZbpks ehsh. w'oh;B B/ d/S d/ 30t/A gqXkB wzsoh d/ o{g ftu ;j[z u[Zeh.
supported with range of daily use wksok ftu ewh nkT[Adh j?. fJ; ftu Bkb jh fejk frnk fe T[Zu gq'NhB tkbk d[ZX w'oh;B fJ; s'A gfjbK ftZs wzsoh ofj u[Ze/ jB ns/ ;kpek gqXkB wzsoh w?bew
articles in Ropar District
nkw gq'NhB tkb/ v/noh T[sgkdK dh s[bBk 'u ykD/ s'A pknd rb{e'z dh wksok NoBp[Zb d/ ;fj:'r th oj/ jB. T[BQK B/ fejk fe nwoheh okSNogsh Bkb T[BQK dh
Government Schools in Kotla
ftu ewh fbnkT[D ftu ;jkfJe f;ZX j[zdk j?. 'ioBb nkc v/noh ;kfJz;' ftu rZbpks rowi'Sh Bkb Goh ;h.
Nihang, Falpur Grewal, Safelpur,
gqekSs nfXn?B BkSs/ d/ ;w/A d[ZX ghD d/ wjZst B{z o/yKfes eodk j?. fJ; Bkb ;e'N w'oh;B B/ NftZNo 's/ NthN ehsk, ''v'Bkbv Nozg Bkb SBhtko dh ;t/o
Panjola, Akalgarh, Gandho Kalan ekop'jkJhvq/N dk gkuB j"bh-j"bh j[zdk j? ns/ fJ; Bkb y{B ftu rb{e'z d/ gZXo
and Rangeelpur. B{z c'B 's/ wjZstg{oB uouk j'Jh. n;hA nwohek ns/ nk;Nq/bhnk ftukb/ ;pzXK B{z
* 400 students were B{z ezNo'b eoB ftu wdd fwbdh j?. y'ieosktK B/ fejk j? fe wkjo jw/Sk s'A wzp{s eoB 's/ ;fjwsh zkjo ehsh. Nozg B/ w?B{z w?bew NoBp[Zb dh EK gqXkB
g'Se sZsK Bkb Gog{o BkSs/ dh fjwkfJs eod/ oj/ jB ns/ fJj nfXn?B BkSs/ wzsoh pDB 's/ tXkJh fdZsh.'' gqXkB wzsoh dcso d/ fJe B[wkfJzd/ B/ dZf;nk fe
provided with shoes, socks, mats,
ftu d[ZX B{z th Skwb eoB B{z gfjb fdzdk j?. ;e'N w'oh;B B/ rZbpks d"okB Nozg B{z nk;Nq/bhnk nkT[D dk ;Zdk fdZsk j?.

37
37
37 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
37 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
37 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
fjohbh j[zdh ik ojh nkp'-jtk tZvk ysok,
fjohbh j[zdh ik ojh nkp'-jtk tZvk ysok,
zfjohbh j[zdh ik ojh nkp'-jtk tZvk ysok,fjohbh j[zdh ik ojh nkp'-jtk tZvk ysok, fJ; ftnesh B/ fiZsh 14 tko bkNoh,
fjohbh j[zdh ik ojh nkp'-jtk tZvk ysok,
fJ; ftnesh B/ fiZsh 14 tko bkNoh,
fJ; ftnesh B/ fiZsh 14 tko bkNoh,
fJ; ftnesh B/ fiZsh 14 tko bkNoh,
fJ; ftnesh B/ fiZsh 14 tko bkNoh,
GkoshnK u j' ;edh j? g'u j' ;edh j? g' e sZsK dh xkNe sZsK dh xkN
GkoshnK
GkoshnK u j' ;edh j? g' e sZsK dh xkN
GkoshnK
GkoshnK 'u j' ;edh j? g'u j' ;edh j? g'Se sZsK dh xkNe sZsK dh xkN
wip{o j' e/ ezgBh B/ pdb/ fB:w
wip{o j' e/ ezgBh B/ pdb/ fB:w
wip{o j' e/ ezgBh B/ pdb/ fB:w
wip{o j' e/ ezgBh B/ pdb/ fB:w
wip{o j' e/ ezgBh B/ pdb/ fB:w
j? fe wB[Zyh rshftXhnK ekoB
ekopBvkJhnke;kJhv d/ gZXo 'u
brksko j' fojk tkXk d[Bhnk ftu
17H5 eo'V b'eK ftu fzze dh xkN ns/
12H2 eo'V b'eK 'u gq'NhB dh xkN j'
;edh j?.
nfXn?B ftu fJj th dZf;nk frnk
j? fe fJe nop s'A tZX n"osK ns/
pZfunK d/ G'iB ftu b'j-sZsK dh tZvh
xkN j' ;edh j?. fJ; Bkb T[BQK d/ eJh
phwkohnK dh bg/N ftu nkT[D dk ysok
tX ;edk j?. nfXn?B ftu fejk frnk
j? fe Gkos B{z ;G s'A tZX B[e;kB
MZbDk g? ;edk j? ns/ seohpB 5 eo'V
b'eK ftu fzze dh xkN j'D dk nB[wkB
iskfJnk frnk j?.
y'ieosktK w[skpe Gkos ftu 3H8
eo'V b'eK ftu gq'NhB dh xkN j' ;edh
j? ns/ b'j-sZsK ftu xkN ekoB 50H2
eo'V n"osK ns/ pZfunK d/ fJ; Bkb
nk;No/bhnk (fpT{o') fznkdkso b'eK dk fJj ;gBk j[zdk j? fe T[BQK dh pZ;
;pzXs phwkohnK dh bg/N ftu nkT[D
fJe tko bkNoh fBeb ikt/ go nZi n;hA s[jkB{z nfij/ ftnesh pko/ dZ;D ik oj/
dk ysok j?. dZyDh J/Shnk, dZyDh-
jD fi; dh 14 tko bkNoh fBeb u[Zeh j?. yk; rZb fJj j? fe ;NhcB wzv/b B/
g{oph J/Shnk, ncohek ns/ gZSwh J/
fJe s'A pknd fJe bkNoh fiZsh go edh th ekB{zB dh T[bzxDk BjhA ehsh. w/b
Shnk d/ j'o d/SK 's/ th fJ; dk yk;
nkBbkJhB dh fog'oN w[skpe o'wkBhnk 'u iBw/ nk;No/bhnkJh Bkrfoe B/ f;;Nw
p';NB (GkSk)º Gkos ftu nfXn?B ftu fejk frnk j? fe n;o d/yD B{z fwb ;edk j?. dZ;D:'r
B{z eq?e eoB bJh nkgD/ rfDs d/ frnkB dk fJ;s/wkb eo fJe ckow{bk fsnko
ekopBvkJhnke;kJhv d/ gZXo ftu ekopBvkJhnke;kJhv r?; ekoB M'B/ j? fe wB[Zyh rshftXhnK fit/A fe
eo fbnk. T[BQK dhnK brkso bkNohnK bZrD s'A pknd wzp{o j' e/ bkNoh Bkb
tkX/ ekoB 2050 se eo'VK b'eK d/ ns/ eDe torhnK w[Zy c;bK xZN doZysK dh nzBQ/tkj eNkJh, iB;zfynk
;pzXh fB:w jh pdb fdZs/ rJ/.
;oho ftu g'Se sZsK dh xkN j'D dk g"SfNe j[zdhnK ik ojhnK jB. nwohek 'u tkXk ns/ tkjBK dh tXdh frDsh
o'wkBhnk 'u noESk;soh d/ s"o 's/ ezw eoB d"okB wzv/b B/ 5 nzeK d/ ckow{b/
ysok j?, feT[Afe fJe Bt/A nfXn?B ftu d/ jkotov NhH n?ZuH ukB ;e{b nkc ekoB ekopBvkJhnke;kJhv r?; 'u
s'A 6t/A Bzpo dk ;Nhe nB[wkB brkT[Dk S[o{ eo fdZsk ;h. tZvk fJBkw fiZsD s'A
fJ; rZb dk dkntk ehsk frnk j?. gpfbe j?ZbE d/ y'ieosktK B/ d/fynk tkXk j' fojk j?.
pknd T[j nkgD/ gfotko Bkb o'wkBhnk s'A ik e/ nk;No/bhnk 'u tZ; frnk.
fJZE/ th T[BQK B/ nkgDk g[okDk ckow{bk ngDkT[Dk S[o{ eo fdZsk. fJ; s'A pknd
fpZbhnK B{z p?B eoB ik foj? fJj fgzv, fdZsk ;hohnb ehbo dk BK
fpZbhnK B{z p?B eoB ik foj? fJj fgzv, fdZsk ;hohnb ehbo;hohnb ehbo dk BK dk BK
fpZbhnK B{z p?B eoB ik foj? fJj fgzv, fdZsk nk;No/bhnkJh nfXekohnK dh Bzo T[BQK 's/ gJh. fe; th soQK Bkb ekB{zB dk
fpZbhnK B{z p?B eoB ik foj? fJj fgzv, fdZsk
fpZbhnK B{z p?B eoB ik foj? fJj fgzv, fdZsk ';hohnb ehbo;hohnb ehbo' dk BK dk BK
T[bzxD Bk eoB d/ pkti{d wzv/b B{z pbke eoB bJh fB:w ;ys pDkJ/ rJ/. fJ;
s'A pknd fJe ftnesh bJh bkNoh d/ ;ko/ fNeN yohdDk r?o-ekB{zBh pDk fdZsk
fpZbhnK jB, T[j T[BQK B{z oZy ;ed/ jB
frnk. fJ; s'A pknd wzv/b B{z 5 fpiB; gkoNBo; dk ;kE fwb frnk. id'A ro[Zg
go T[BQK d/ woB s'A pknd e'Jh j'o fpZbh
'u b'eK d/ ;ko/ bkNoh fNeN yohdD 's/ gkpzdh brh sK T[BQK B/ fJe bkNoh cow
B{z gkb BjhA ;edk. fJ; fgzv 'u eohp
jh yVh eo fdZsh.
35 b'eK B/ 7 s'A8 fpZbhnK gkbhnK
nk;No/bhnk 'u fznkdk gq/SkBh fdyD bZrh sK T[BQK B/ nwoheh bkNoh f;;Nw
j'JhnK jB ns/ fJj j[D nZr/ j'o
's/ c'e; ehsk. fJ; Bkb T[BQK B/ 3 eo'V vkbo s'A fznkdk ewkJ/. T[BQK B/ 1 bkNoh
fpZbhnK BjhA gkb gkT[Dr/.
o'wkBhnk 'u, 12 nk;No/bhnk 'u ns/ nwohek d/ tozhBhnk 'u ;G s'A tZvk
fJ; nihp'-rohp c?;b/ d/ fgZS/ fJe
i?egkN fiZfsnk. T[BQK B/ fpqN/B ns/ fJiokfJb 'u th bkNoh yohdh. ckov d/ fJe
ekch tZvk ekoB j?. fJ; fgzv 'u
wkwb/ 'u T[BQK B{z 20 wjhB/ i/b 'u fpskT[D gkJ/.
fpZbhnK B{z p?B eoB dk c?;bk fJ; bJh
fbnk ik fojk j? feT[Afe fpZbhnK gzShnK
u :ksoh dh rbsh ekoB wfunk
ijk ijk ijk ijk ijkz 'u :ksoh dh rbsh ekoB wfunku :ksoh dh rbsh ekoB wfunk
u :ksoh dh rbsh ekoB wfunk
u :ksoh dh rbsh ekoB wfunk
B{z yk ojhnK jB. fgzv 'u fpZbhnK
gzShnK dk fSeko eo ojhnK jB, fi;
Bkb gzShnK dh frDsh xZN ojh j?.
jVezg, yso/
jVezg, yso/ u gJh :ksohnK dh ikBu gJh :ksohnK dh ikB
jVezg, yso/ u gJh :ksohnK dh ikB
jVezg, yso/
jVezg, yso/ 'u gJh :ksohnK dh ikBu gJh :ksohnK dh ikB
fJ; fgzv 'u gzShnK dh nfijhnK eJh
B;bK jB i' j'o fes/ BjhA gkJhnK
iKdhnK. fBT{zhb?Av T[BQK gzShnK dh
;[oZfynk B{z b? e/ ekch xZN ezw eo fojk
j?. gzShnK dhnK j' ojhnK w"sK B{z d/yd/
j'J/ fBT{zhb?Av B/ ;kb 2016 'u ;j[z u[Zeh
t/fbzrNB (fpT{o') e[Zs/ ns/ fpZbhnK fpZbhnK B{z p?B eoB dk c?;bk fbnk j? ;h fe 2050 sZe d/S 'u'A w?wb; B{z pkjo
gkbs{ ikBto d/ s"o 's/ ;G s'A g;zdhdk wbsp j[D fJE/ e'Jh th ftnesh fpZbhnK eo fdZsk ikt/rk. fJ; bJh jh fpZbhnK
B{z gzShnK s'A d{o ehsk ik fojk j?.
wzB/ iKd/ jB, go fJe fgzv nfijk th B{z BjhA gkb ;edk. fJ; fgzv 'u fpZbhnK
fBT{zhb?Av 'u ;kb 2013 'u fJe w{tw?AN
j? i' fJBQK B{z p?B eoB ik fojk j?. fJ; B{z p?B eoB fgZS/ pj[s tZvk ekoB j?.
fgzv B/ c?;bk fbnk j? fe j[D fJE/ e'Jh fBT{zhb?Av dk Omaui fgzv B/ th S[o{ j'Jh ;h. fBT{zhb?Av 'u fpZbhnK
fpZbh B{z ps"o gkbs{ ikBto BjhA oZy/ fpZbhnK B{z p?B eoB dk c?;bk fbnk B{z ;hohnb ehbo d/ BK th ikfDnk iKdk
rk. fBT{zhb?Av dk Omaui fgzv B/ j?. fgzv B/ s?n ehsk j? fe fiBQK e'b j?.
nk;Nq/bhnk L wrowZSK Bkb Goh Bdh u nNehu nNeh
nk;Nq/bhnk L wrowZSK Bkb Goh Bdh
nk;Nq/bhnk L wrowZSK Bkb Goh Bdh 'u nNehu nNeh
nk;Nq/bhnk L wrowZSK Bkb Goh Bdh
nk;Nq/bhnk L wrowZSK Bkb Goh Bdh u nNeh
r?o-ekB{zBh fe
r?o-ekB{zBh fe sh, ;tkoK dh Gkb ikohsh, ;tkoK dh Gkb ikoh
r?o-ekB{zBh feSsh, ;tkoK dh Gkb ikohsh, ;tkoK dh Gkb ikoh
r?o-ekB{zBh fe
r?o-ekB{zBh fe sh, ;tkoK dh Gkb ikoh
f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnk ftu wZShnK cVB tkbh
fJe r?o-ekB{zBh feSsh d/ wrowZSK Bkb Goh Bdh nkeb?Av$ e?bhc'oBhnk (fpT{o') fBT{zhb?Av d/ nkeb?Av s'A T[vkD GoB wro'A
ftu cZ;D s'A pknd T[; 's/ ;tko doiBK ftd/Sh fJe ijkz 'u jVezg wu frnk. dZf;nk ik fojk j? fe fJe :ksoh r?o-ekB{zBh
Bkrfoe c; rJ/ jB, fiBQK dh sbkS ehsh ik ojh j?. sohe/ Bkb g/go ;gq/n Gkt ekbhnK fwouK dh ;gq/n dh p'sb Bkb b? e/ ik
nk;Nq/bhnkJh ;ojZdh c'o; dk efjDk j? fe eJh SZeh fojk ;h ns/ SkfJd T[; e'b'A rbsh Bkb ;gq/n j' rJh. fJ; ekoB ijkz 'u p?m/
r?o-ekB{zBh r?o-BkrfoeK dh gSkD ehsh rJh j?. b'eK dk yzx-yzx e/ p[ok jkb j' frnk. ijkz 'u e[Zb 256 :ksoh ns/ 10 eo{
jkbKfe c'o; B/ T[BQK dh Bkrfoesk dk y[bk;k BjhA w?Apo ;B, fiBQK 'u'A 12 :ksohnK ns/ 3 cbkJhN nN?AvN B{z sK ;kj b?D 'u th
ehsk ns/ Bk jh fJj dZf;nk fe T[j b'e wS/o/ ;B iK gq/SkBh j'D bZr rJh. fJ;/ bJh ijkz dh n?woi?A;h b?Afvzr eotk e/ fJBQK b'eK
fco SoBkoEh. B{z w?vheb wdd fdZsh rJh.
i/eo fJj b'e SoBkoEh ;B sK fgSb/ eJh ;kbK J/nobkJhB tb'A :ksoh dh gSkD iBse BjhA ehsh rJh. fJe ftnesh B/
'u SoBkoEhnK dh feSsh nk;Nq/bhnk nkT[D dh fJj dZf;nk fe T[j nukBe T[Zfmnk feT[Afe T[; B{z fe;/ d/ brksko yzxD dh
gfjbh xNBk j't/rh, feT[Afe nk;Nq/bhnk nkw s"o 's/ nktkz nk ojh ;h go id T[; B/ nZyK y'bQhnK sK d/fynk fe pj[s ;ko/ b'e yzx
nfijhnK feSshnK B{z jko ftu'A jh tkg; G/i fdzdk j?. oj/ ;B ns/ T[BQK dh jkbs yokp j' ojh ;h. fJ; s'A pknd w?A th yzxDk S[o{ eo
;EkBe b'eK B/ feSsh 's/ ;tko b'eK B{z izrb 'u fdZsk. b'eK B/ nkgD/ fujo/ YZe bJ/ go T[BQK B{z pj[s gq/SkBh dk ;kjwDk
d"Vd/ j'J/ d/fynk. whvhnk ftu nkJhnK ypoK w[skpe eoBk g? fojk ;h.
fJj b'e thnsBkw d/ ofjD tkb/ j' ;ed/ jB go eo{ w?ApoK B/ b'eK B{z T[; gk;/ ikD dh ;bkj fdZsh fiZE/ fwouK dh ;gq/n
pukn ezw ftu i[N/ wohB B/ dZf;nk fe feSsh fJzv'B/ BjhA g[Zih ;h. b'e brGr fJe xzN/ se yVQ/ j' e/ ;co eod/ oj/. ijkz d/ b?Av
ShnkJh j?. e[JhBzb?Av g[b; fwfB;No wkoe fonkB B/ eoB s'A gfjbK w?vheb ;Nkc J/nog'oN 's/ g[Zi frnk ;h ns/ T[BQK B/ b'eK dk
dZf;nk fe ni/ se 15 b'eK B{z fjok;s 'u fbnk frnk fJbki ehsk. pj[s ;ko/ b'eK B{z nZyK 'u ibD j'D dh fSekfJs ;h. g[b; tb'A
j?. T[ZE/ jh fpq;p/B e[ohno w/b dk efjDk j? fe ni/ th wkwb/ dh iKu ehsh ik ojh j? fe :ksoh r?o-ekB{zBh sohe/ Bkb fJ; ;gq/n B{z
20 b'e izrbK ftu jB. feT[A b? e/ frnk. g[b; B/ fejk fe fJ; ftnesh B{z Gkoh i[owkBk j' ;edk j?.

38
38
38 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
38 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
38 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
e?B/vk
e?B/vk
e?B/vk u Gkosh ftnesh u Gkosh ftnesh s/ j'Jh B;bhs/ j'Jh B;bh pKp/ G/b o?;N'o?AN jwbk L ghVsK B/ o?;N'o?AN
e?B/vk u Gkosh ftnesh s/ j'Jh B;bh
e?B/vk 'u Gkosh ftnesh u Gkosh ftnesh 's/ j'Jh B;bhs/ j'Jh B;bh
pKp/ G/b o?;N'o?AN jwbk L ghVsK B/ o?;N'o?AN
pKp/ G/b o?;N'o?AN jwbk L ghVsK B/ o?;N'o?AN
pKp/ G/b o?;N'o?AN jwbk L ghVsK B/ o?;N'o?AN
pKp/ G/b o?;N'o?AN jwbk L ghVsK B/ o?;N'o?AN
fNZgDh, fejk-'nkgD/ d/nkgD/ d/S tkg; ikU tkg; ikU'
fNZgDh, fejk-nkgD/ d/ tkg; ikU
fNZgDh, fejk-nkgD/ d/nkgD/ d/ tkg; ikU tkg; ikU
fNZgDh, fejk-
fNZgDh, fejk-
wkbeK s/ ;kfXnk fBs/ ;kfXnk fB kBk, wzfrnk w[nktkBk, wzfrnk w[nkt
wkbeK
wkbeK s/ ;kfXnk fB kBk, wzfrnk w[nkt
wkbeK 's/ ;kfXnk fBs/ ;kfXnk fBSkBk, wzfrnk w[nktkBk, wzfrnk w[nktzkk kk k
wkbeK
vkbo d/D. T[BQK dk efjDk j? fe wkbeK
B{z gsk ;h iK gsk j'Dk ukjhdk ;h fe
f;ZXk T[BQK B{z fBSkBk pDkfJnk frnk
j?. fpnkB ftu fejk fe T[j rbs ;w/
A 's/ rbs ;EkB 's/ ;B ns/ fJe nfij/
fttkd dk fBSkBk pD/, fi; dk T[BQK
B{z nzdkik se BjhA ;h. fpnkB ftu
fJj th fejk frnk j? fe o?;N'o?AN T[Zfus
;[oZfynk d/D 'u n;cb fojk ns/ fJ;
d/ Bkb jh T[Zfus Nq/fBzr gqkgs ;[oZfynk
eowukohnK B{z gqdkB eoB 'u n;cb
fojk j?. o?;N'o?AN 'u fi; ;w/A Xwkek
j'fJnk, T[; ;w/A pj[s ;ko/ b'e nkgD/
d';sK ns/ gfotkoK Bkb oks dk ykDk
yk oj/ ;B go pdfe;wsh Bkb o?;N'o?AN
nzdo Xwkek j' frnk. UXo iKueosktK
B/ fejk fe thvhU c[N/i 'u d' SZeh
UNktk (GkSk)º N'oKN' d/ B/V/ fJe oks ;kY/ 10 ti/ d' SZeh ftnesh gj[zu/ ftnesh e?d j'J/ jB, fiBQK B/ o?;N'o?AN
Gkosh o?;N'o?AN ftu j'J/ Xwke/ d/ ghVsK ns/ Xwkek ehsk, fi; 'u 15 b'e zywh nzdo Xwkek ehsk. g[b; dk efjDk j?
B/ d'S bkfJnk fe d' fto'Xh tgkohnK j' rJ/ ;B. fe Xwke/ d/ ;w/A o?;N'o?AN 'u 40 b'e
ftukb/ MrV/ ekoB fJj jwbk ehsk jwb/ d/ 15 ghVsK 'u'A 6 B/ ndkbs w"i{d ;B.o?;N'o?AN dh w[ozws s'A pknd
frnk. dZ;D:'r j? fe phsh 24 wJh ftu fejk fe 'pKp/ G/b o?;N'o?AN' d/ wkbe e[M jcfsnK 'u y[ZbQD dh T[whd j?.
2018 B{z N'oKN' 'u Gkosh o?;N'o?AN 'pKp/ T[BQK B{z rzGho ns/ bzp/ ;w/A se ofjD wkwb/ ftu g[b; dh iKu ni/ th ikoh
nvfwzNBº e?B/vk d/ Sfjo nvfwzNB 'u fJe n"os B/ Gkosh w{b d/ ftnesh 's/
G/b o?;N'o?AN' 'u e?B/vk d/ ;w/A w[skpe tkbhnK ;ZNK bJh seohpB 46 bZy j?.
B;bh fNZgDh eofdnK T[; B{z nkgD/ d/S tkg; ikD se bJh efj fdZsk.. okj[b
e[wko BK d/ ftnesh B/ fJ; ;G dh thvhU pDk e/ fJ; rZb dk ;p{s g/S th ehsk
j?fNqe wkoB s'A pknd u"Eh tko fco c?vob u'DK bZVDr/ No{v'
j?fNqe wkoB s'A pknd u"Eh tko fco c?vob u'DK bZVDr/ No{v'
j?. okj[b B/ dZf;nk fe fgSb/ p[ZXtko dh d[gfjo B{z T[j ezw 's/ ikD bJh fsnko
j?fNqe wkoB s'A pknd u"Eh tko fco c?vob u'DK bZVDr/ No{v'
j'fJnk ;h ns/ fJ; d"okB T[; B/ d/fynk fe fJe rZvh ekoB okj pzd j'fJnk j?. j?fNqe wkoB s'A pknd u"Eh tko fco c?vob u'DK bZVDr/ No{v'j?fNqe wkoB s'A pknd u"Eh tko fco c?vob u'DK bZVDr/ No{v'
fJj rZvh T[; n"os ;h i' T[; d/ cb?N d/ T[Zgo ofjzd/ feokJ/dkoK d/ e'b nkT[Adh-
g?fgBT[ º e?B/vhnB gqXkB wzsoh i;fNB No{v' B/ 2019 'u
iKdh ofjzdh j?.
j'D ik ojhnK c?vob u'DK B{z b? e/ ewo eZ; bJh j?. n?stko B{z
okj[b B/ fejk,''w?A T[; n"os B{z tko-tko nghb ehsh fe T[j nfijk Bk efonk
fbpob gkoNh tZb'A wKNohnb 'u 2019 dhnK u'DK bJh Bkwzdrh
eo/ feT[Afe T[BQK B{z fJ; Bkb gq/SkBh j[zdh j?. fJ; wro'A T[j n"os T[; 's/ GVe rJh
whfNzr ehsh rJh. No{v' B/ fJ; whfNzr 'u jh w[V g?fgBT[ s'A u'DK
ns/ B;bh fNZgDhnK eodh j'Jh rkbh-rb'u eoB bZr rJh. okj[b dk d' ;kb dk
bZVD dk n?bkB ehsk j?. whfNzr d"okB No{v' B/ nkgDh gkoNh
pZuk th fyVeh 'u'A fJj ;G d/y fojk ;h ns/ okj[b B/ T[; B{z tko-tko fJj ;G d/
tZb'A ehs/ rJ/ ezwK dk fzeo ehsk ns/ ezzot/fNt gkoNh d/ bhvo
yD ns/ ;[DB s'A o'fenk.
n?AfvqT{ Shno 's/ fBSkBk ftzfBQd/ j'J/ nkfynk fe T[BQK dh gkoNh B/
okj[b B/ fejk fe w?B{z vo ;h fe T[j n"os fjz;e Bk j' ikt/ feT[Afe T[j
jw/Sk s'A jh b'eK 'u vo g?dk eoB ns/ tzv gkT[D dh Bhsh Bkb
brksko rkbK eZYd/ j'J/ uhe ojh ;h. okj[b dh gsBh roGtsh j? ns/ fJ; ekoB
ezw ehsk j?. fbpob gkoNh B/ e?B/vk tk;hnK Bkb tkndk ehsk
T[j T[; B{z th fJ; wkwb/ s'A d{o jh oZyDk ukj[zdk ;h. id T[j n"os u[Zg Bk j'Jh sK
fe T[j e?B/vhnB UShnB dh ;[oZfynk ns/ jo/e w[Sfeb 'u e?B/
okj[b B/ T[; dh thvhU pDk bJh. fJ; wro'A th T[j u[Zg Bk ehsh s/ tko-tko T[;
vhnB b'eK bJh jw/Sk yVQ/ ofjDr/.
dh uwVh d/ ozr 's/ fNZgDhnK eodh ojh. jkbKfe n"os B/ fejk fe T[; B/ e'Jh
dZ; dJhJ/ fe 2008 'u No{v' B/ gfjbh tko g?fgBT[ Sfjo s'A
B;bh fNZgDh BjhA ehsh. okj[b B/ fejk fe T[; fdB T[j ezw 's/ th Bk ik ;fenk
c?vob u'DK bZVhnK ;B ns/ fiZs jk;b eo gfjbh tko e?B/vk
feT[Afe T[; B{z vo ;h fe fes/ fJj n"os T[; d/ gfotko B{z B[e;kB Bk gj[zuk d/t/.
d/ gqXkB wzsoh pD/ ;B. fJ; s'A pknd T[j w[V fJ;/ Sfjo 'u'A
s[jkB{z dZ; dJhJ/ fe Gkosh w{b d/ e?B/vhnB wzsoh nwoihs ;'jh B/ th fJ;
2011 ns/ 2015 'u j'JhnK c?vob u'DK bJh yVQ/ j'J/ ns/ brksko
ypo B{z ;KMh ehsk j? ns/ fJ; soQK d/ fttjko dh fBzdk ehsh j?.
shih tko e?B/vk d/ gqXkB wzsoh. No{v' B/ SkfJd fJ; tko th fJ;/
;'u B{z nkgD/ ;kjwD/ oZyfdnK fJj c?;bk fbnk fe T[j w[V fJ;/
fpqfN e'bzphnk d/ izrb e'bzphnk d/ izrb u bZrh nZr,u bZrh nZr, Sfjo s'A u'DK bZV e/ fiZs jk;b eo ;ed/ jB go fJ; dk c?;bk
fpqfN
fpqfN
fpqfNS e'bzphnk d/ izrb e'bzphnk d/ izrb 'u bZrh nZr,u bZrh nZr,
fpqfN e'bzphnk d/ izrb u bZrh nZr,
;EkBe b'e jh eoBr/ fe T[j fJ; tko No{v' B{z e?B/vk d/ gqXkB
wzsoh tZi'A d/yDk ukj[zd/ jB iK BjhA.
b'eK B{z e[dos d/ ofjw dh T[vhe
b'eK B{z e[dos d/ ofjw dh T[vhe
b'eK B{z e[dos d/ ofjw dh T[vhe
b'eK B{z e[dos d/ ofjw dh T[vhe
b'eK B{z e[dos d/ ofjw dh T[vhe
TAFE HAS A BRIGHT FUTURE HELPING INDIANS
SKILL UP FOR THE ASIAN CENTURY
A Foley Labor Government courses cut and fees hiked by Opposition Leader Luke Foley
would equip TAFE NSW to export around a quarter, resulting in “There is a fantastic
its services to India to help the 175,000 fewer enrolments. opportunity for TAFE NSW to be
government achieve its goal of Labor has committed to re- part of India’s future, providing
lifting the skills levels of millions build one of the great institutions training to hundreds of
of its citizens. of our state and will guarantee thousands, potentially millions of
Mr Foley, who visited India at least 70 per cent of vocational Indians, over the coming years.
shortly after becoming education and training funding “Exporting its training
Opposition Leader in 2015, for TAFE. expertise provides TAFE with the
restated Labor’s commitment to Under Labor, exporting ability to earn a return which can
ramp up TAFE’s export program TAFE’s services to India would then be invested in rebuilding
to take advantage of India’s play a large role in that the TAFE system for the people
growth in the coming years. revitalisation.
TAFE NSW is regarded as a A recent report into the of NSW.
world-class institution for potential of Australian trade with “NSW can play a key role in
;oh (fpT{o') e?B/vk d/ ;{p/ fpqfNS e'bzphnk d/ izrb 'u bZrh nZr ekoB nboN lifting the skills levels of many
vocational training equipping India by a former senior public
ikoh j' u[Zek j?. nfij/ 'u c;N B/SB d/ b'eK B{z T[whd j? fe wK e[dos T[BQK 's/ Indians.”
people with a huge variety of skills servant, Peter Varghese AO,
ofjw fdykt/rh ns/ izrbh nZr T[BQK d/ xoK B{z B[e;kB BjhA gj[zukt/rh. Quotes attributable to
from business and finance to identified ten sectors where
fwoKvk b{Jh BK dh n"os B/ fejk fe T[; dk xo gjkV d/ j/mK j? ns/ nZr T[BQK Shadow Skills Minister Prue Car
skilled trades and hospital and Australia’s competitive
d/ fojkfJSh fJbke/ tZb tX ojh j?. T[; B/ fejk fe T[j pj[s fuzss j? go fJ; d/
tourism. advantages match India’s needs, Media Contact: Julian Lee
Bkb jh nk; eodh j? fe ckfJo ckJhNoz T[BQK d/ xoK B{z puk b?Dr/. fJZE/ ofjD
Mr Foley announced three education being right at the top 0419 859 542
tkb/ b'eK B/ fejk fe T[BQK tb'A xoK dh fuzsk eoBk ikfJz rZb j? feT[Afe T[BQK dh
years ago that TAFE should seize of the list. “TAFE has put a toe in the
ikfJdkd T[BQK d/ xo jh jB.
the opportunity to export its “There is no sector with water but should now
s[jkB{z dZ; dJhJ/ fe fJZE'A d/ S'tb b/e fJbke/ d/ izrb 'u fGnkBe nZr bZrh
services abroad, particularly to greater promise for Australia in dramatically increase its activities
j'Jh j?. fJ; ekoB eJh xoK B{z ykbh eotkfJnk ik fojk j?. fJj fJbkek fJBQK
India. India than education,” Mr offshore in India and other
b'eK d/ G'iB dk ;o's j? ns/ fJ; d/ BSN j'D Bkb T[BQK B{z ekch nkofEe B[e;kB
Since then the cuts by the Varghese concluded, singling out places.
MZbDk gt/rk. fgSb/ eJh fdBK s'A j?bhekgNoK okjhA nZr p[MkT[D bJh gkDh
Liberal-National Government Australia’s vocational sector as “Labor will work with the
fSVfenk ik fojk j?. nZr ns/ X{zJ/A ekoB ekch fJbkfenK 'u b'eK B{z gqd{fSs jtk
have kept on coming - since one with a great potential for Indian Government to deliver
'u ;kj b?D bJh wip{o j'Dk g? fojk j?. nfXekohnK B/ fejk fe T[BQK dh gfjb
2012, 5,700 teachers and growth. training where it can have the
b'eK dhnK fzzdrhnK B{z pukT[D dh j? ns/ T[j g{oh e'fSS eo oj/ jB fe T[BQK d/
support staff have been sacked, Quotes attributable to NSW
fojkfJSh fJbkfenK B{z ;[oZfyns pukfJnk ik ;e/. greatest impact.”

39
39
39 gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
39 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
39 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
IABCA Held Special Event To Celebrate Award Finalist



























































































Sydney (Bureau) A special celebrate the award finalists for The founder of IABCA - Sonia awards on a national stage and The finals this year will be held
event held by the Indian their achievements within Sadiq Gandhi - has put in further strengthen the bilateral in Brisbane, marking the time the
Australian Business and business, innovation and the tremendous effort over the past relations between Australia and event is being held outside of
Community Awards (IABCA) to community. couple of years to take these India. Sydney.

j[D e?A;o d/ fNT{wo th bZG bt/rh J/H nkJhH
j[D e?A;o d/ fNT{wo th bZG bt/rh J/H nkJhH
j[D e?A;o d/ fNT{wo th bZG bt/rh J/H nkJhH
j[D e?A;o d/ fNT{wo th bZG bt/rh J/H nkJhH
okp ghD Bkb pdb rJh fJ; ftnesh dh fe;ws
okp ghD Bkb pdb rJh fJ; ftnesh dh fe;ws
Sokp ghD Bkb pdb rJh fJ; ftnesh dh fe;wsokp ghD Bkb pdb rJh fJ; ftnesh dh fe;ws j[D e?A;o d/ fNT{wo th bZG bt/rh J/H nkJhH
okp ghD Bkb pdb rJh fJ; ftnesh dh fe;ws
tkfSzrNB (fpT{o') ftfrnkBhnK B/
pofwzxw d/ fJZe ftnesh dh fe;ws Sokp ghD Bkb pdb rJh. ;[D e/ s[jkB{z
nkoNhchShnb fJzN?bhi?A;h (J/H nkJhH)
pj[s nihp br/rk go nko'B ekb;kB Bkw d/ ftnesh dh fe;ws jh fJe phno
okjhA e?A;o d/ fNT{wo dh y'i eoB tkbk
pko ftu fpb d/D t/b/ tkg; fwb/ f;ZfenK Bkb pdb rJh. \
f;;Nw ftef;s ehsk j?. fJj f;;Nw
Sokp ghD s'A pknd T[;B/ id'A fpb u[ekfJnk sK d[ekBdko B/ T[;B{z u/Ai d/
;hH NhH ;e?B ftu c/cV/ d/ e?A;o d/
o{g ftu e[M f;Ze/ tkg; ehs/. nko'B B/ dZf;nk fe fJe f;Zek uKdh dk bZr fojk
XZfpnK dh ;jh sohe/ Bkb gSkD eo
;h ns/ e[ZM fznkdk jh uwe fojk ;h. fJ; f;Ze/ ftZu nko'B B{z e[ZM nihp brk sK
;edk j?. o/vhUbkfi;NK B{z fJBQK XZfpnK
T[;B/ w"i{d nk;gk; b'eK s'A g[ZfSnk. T[BQK b'eK ftZu w"i{d fJZe ekfJB eb?eNo
B{z gSkDB ftu eJh tko n"fynkJh
B/ T[;B{z fJZe gkT[Av dk fJj f;Zek 50 gkT[Av ftu d/D B{z fejk. T[;B/ nkco m[eok
nkT[Adh j?.
fdsh sK ekfJB eb/eNo B/ 100 gkT[Av dh nkco ehsh. j[D sZe nko'B B{z fJj rZb
:{Bhtof;Nh nkc ;?ANob cb'fovk
;wM nk rJh ;h fe fJ; f;Ze/ ftZu e[ZM yk; rZb j?. T[;B/ fJ;B{z nkgD/ e'b jh oZy
d/ o'vB/ bkb'Av/ B/ fejk fe fJj fJe
fbnk .
soQK Bkb 95 ch;dh sZe ;jh j?. T[E/
T[j fJ; f;Ze/ B{z ekfJB n?e;goN e'b b? frnk sK fJ; f;Ze/ dh yk;hns gsk
jh fJB;kB dhnK nZyK 65 ch;dh sZe
bZrh. don;b fJj fpqfNS ;oeko dk ;G s'A nB'yk f;Zek ;h fi;dh rbs SgkJh
jh fJBQK wkwfbnK dk ;jh w[bKeD eo
j'Jh ;h. fJj f;Zek uKdh Bkb pfDnk j'fJnk j?. T[; n?e;goN B/ nko'B B{z
gkT[AdhnK jB. n;hA seBhe ftef;s
dZf;nk fe fJ; f;Ze/ dh ehws bZyK gkT[Av th j' ;edh j?, feT[Afe fJj fJZe n?ANhe
eoB B{z fdwkr d/ wkvb d/ s"o 's/ fJ;s/
gh; j?.
wkb ehsk.

4 4 4 4 40 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo

ozro/i'
ozro/i'
ozro/i' n?; ;keh
ozro/i'
ozro/i'
n?; ;keh
n?; ;keh
n?; ;keh
n?; ;keh
w/oh fbyh gfjbh ejkDh ozro/i'
w/oh fbyh gfjbh ejkDh ozro/i' u[pko/ 'u nkT[Ad/ ofjzd/ ;B. J/; ezw uoyk eZs ojh ;h s/ ozro/i' w/o/ ;kwQD/ ih dh pdbh fe;/ j'o fgzv j' rJh.
w/oh fbyh gfjbh ejkDh ozro/i'
w/oh fbyh gfjbh ejkDh ozro/i'
w/oh fbyh gfjbh ejkDh ozro/i'
pj[s gfjbK dh rZb j?. T[; fgzv dh fizw/tkoh pkg{ ih B/ w?Bz{ ;"Ag oZyh p?mh fBzwk fBzwk w[;eok ojh ;h. n;hA w[V T[; fgzv ik jh BjhA ;e/.
dk BK u/s/ BjhA nk fojk fi; ftu ;h. tZv/ GkJh ;kfjp B{z fJj ;G eoBk c/o sK fJj o'idkoh dk ezw j' fszB ;kb bzx rJ/. e[dosh fJe
pkg{ ih gNtkoh bZr/ j'J/ ;B. jK :kd uzrk BjhA ;h brdk. w?A p'sb cV frnk. Gkt/A T[;d/ GkJh dhnK nZyK tkoh w?Bz{ ;[Bkw (gzikp) fe;/ foSs/
nkfJnk. T[; dk BK u'NhnK ;h fijVk vokgo Bkb nZyK ftu dtkJh gk ed'A dhnK mhe j' rJhnK ;B go T[;B/ dko d/ ftnkj ftu ikDk g? frnk.
;[Bkw (gzikp) s'A pkoK gzdoK e'j dh fdzdk. T[jdhnK nZyK ftu dtkJh g[nkT[Dh ;[Bkw gj[zu u'NhnK fgzv ns/ ozro/i'
d{oh s/ ;h. c/o fJe fdB T[j e[Vh w;K w/oh pzd BjhA ;h ehsh. j[D dtkJh sK dk fynkb nkfJnk. w?A ftnkj tkb/
id'A rowhnK dhnK S[ZNhnK T[wo dh nkgD/ d' fszB ;kbK d/ GkJh fit/A fJe pjkBk pDe/ ofj rJh ;h. xo'A ;kJheb wzr u'NhnK fgzv tb
nkT[AdhnK w?A ns/ tZv/ GkJh ;kfjp B{z r'dh u[Ze T[; dhnK nZyK ftu T[j o'i nkT[Adh ns/ w?Bz{ nkgDh N[o fgnk fiE/ ozro/i' ofjzdh ;h. w?A
ne;o S[ZNhnK eZND bJh pkg{ ih dtkJh g[nkT[D bJh u[pko/ ftu pkjK ftu x[ZN b?Adh. ;kj' ;kj j'fJnk ;kJheb B;kT[Adk
n?; ;keh
n?; ;keh
n?; ;keh
n?; ;keh
n?; ;keh
Bkb fgzv nk iKd/ ;h. fgzv nkT[Dk nkJh. fizBk fuo w?A T[; dhnK nZyK c/o fJe fdB id'A T[j u[pko/ 'u u'NhnK fgzv tb ik fojk ;h.
;kB{z uzrk th brdk ;h. T[;dk tZvk ftu dtkJh gkT[Adk fojk T[j fJe nkJh sK w?A T[;B{z fejk, S/sh jh d{o'A gfjbK fgzv
ekoB fJj ;h. gNtkoh d/ g[Zs j'D eoe/ NZe w/o/ tZb t/ydh ojh. ''ozro/i' w?A ebQ B{z gfNnkb/ w[V fdf;nk. c/o fgzv dk dotkik. w?A w?A ikD bJh yVk j' frnk. w?Bz{ t/y
fgzv d/ fiwhdko ;kvk pj[s fynkb c/o T[j nrb/ fdB nkJh. T[; iktKrk ;kvhnK S[ZNhnK ysw j' dotkik gko ehsk. c/o T[j rbh ozro/i' th nkgD/ g[Zs B{z r'dh 'u b?
oyd/ ;B. ;kB{z pj[s fJis dh Bzo s'A nrb/ fdB nkJh. j[D Gkt/A T[;d/ rJhnK B/.'' th nk rJh fi; ftu ozro/i' dk yVh j' rJh. w?A nZr/ tZX i/p 'u'A
Bkb t/fynk iKdk ;h. ;kB{z fe;kBK d/ GkJh dhnK nZyK mhe j' rJhnK ;B fJj ;[D T[j i'o i'o dh o'D bZrh xo ;h. fJe o[fgnk eZY T[; d/ pkb B{z cVk
xo'A oitK d[ZX xh fwbdk ;h. n;hA go sK th T[j dtkJh g[nkT[D bJh ns/ w?Bz{ nkgDh rbteVh ftu e; w?A ;kJheb pkjo yVQk eo xo fdsk ns/ pKj bzph eo T[;B{z fJ;
pkjo y/sK tZb x[zwD fBeb iKd/. T[E/ o'i jh nk iKdh. c/o fJe fdB id'A fbnk. w?A T[;B{z pj[s fgnko ehsk. c/o nzdo dkyb j'fJnk. nzdo ik w?A t/ soQK nkgD/ Bkb bk fbnk fit/A T[j
T[frnk e[M th s'V yk b?Ad/. wikb w?A vokgo Bkb dtkJh gk fojk ;h nrb/ fdB n;hA pkg{ ih Bkb gfNnkb/ fynk ozro/i' dh wK uoyk eZs ojh w[V u[pko/ ftu nkgD/ GkJh dhnK
e'Jh fiwhdko ;kB{z e[M th efj ;e/. sK T[;B/ w/oh pKj cV bJh. c/o T[j w[V nkJ/. ;h. w?B{z t/y fJe tkoh sK T[j nZyK ftu dtkJh g[nkT[D bJh
J/; tkoh th n;hA S[ZNhnK j'D o'i jh fJ; soQK eoB bZrh. nfijk xo nk fJj ;koh ejkDh w?A fit/A fit/A fyV jh rJh. nkJh j't/.
s/ T[BQK Bkb fgzv nk rJ/ ;h. n;hA j'Dk c/o w?Bz{ th uzrk brD bZrk. tkgoh T[;/ soQK ekri s/ fby nbwkoh ozro/i' d' tfoQnK d/ pkb B{z r'dh w?A u'o nZyK Bkb t/fynk ozro/i'
Bzpodko d/ pkjob/ xo d/ u[pko/ ftu c/o fJe fdB sK T[; B/ pKj nZr/ ftu oy fdsh. e[dosh ;G e[M fbfynk 'u bJh p?mh ;h. dhnK nZyK ftu Bwh Goh j'Jh ;h.
mfjo/ j'J/ ;h. T[; t/b/ w?A SkfJd S/ tXk w?Bz{ nkgD/ Bkb x[ZN fbnk. gsk BjhA fet/A tZv/ GkJh ;kfjp d/ jZE ''g[Zs n;hA fJ;dk ftnkj fJe xo gj[zu w?A fJj gfjbh ejkDh
thA iK ;sthA ftu gVQdk ;h. 'eh BK j? s/ok<' w?A T[;B{z g[ZfSnk. br frnk. c"ih Bkb eo fdsk. J/; dh r'dh ozro/i' d/ BK Bkb fbyh go w?B{z J/;
pkg{ ih id'A gfNnkb/ s'A fgzv ''ozro/i'.'' T[;B/ fejk. gfjbK sK T[BQK w?Bz{ e[Nkgk ukfVQnk ftu fJj fJ;dk d' tfoQnK dk g[Zso rZb dk nc;'; j? fe fJj gfjbh
nkJ/ sK vkeNo e'b'A ghb/ ozr dh T[BQK dk xo ;kv/ u[pko/ s'A n?B ns/ c/o T[BQK ejkDh ckV e{V/ ftu ;[ZNd/ j?.'' T[;dh wK B/ fejk. ejkDh w/o/ fe;/ th ejkDh ;zrqfj
nZyK 'u gkT[D tkbh dtkJh dh ;kwQD/ eoe/ ;h. c/o fJe fdB w?A T[BQK j'J/ p/p/ B{z fejk, T[j yk;k fuo T[; c"ih dhnK ftu Skwb BjhA j?.
n?;a ;keh
n?;a ;keh
n?;a ;keh
n?;a ;keh
p'sb Gotk e/ b? nkJ/ ;B. fgzv tkb/ d/ xo ubk frnk. gNtkoh dk g[Zs ''b? p/p/ s/o/ xo fJe oKMk izw rZbK eodh ojh fijVk ;kb ftu n?;a ;keh
nkg iK nkgD/ pZfunK dhnK nZyK j'D eoe/ T[jdh wK B/ w/ok pj[s fgnk.'' fJe wjhB/ dh S[ZNh nkT[Adk ;h. 0061 403848789
ftu dtkJh g[nkT[D bJh ;kv/ e'b ;[nkrs ehsk fijVh ghVQh s/ p?mh rZb nkJh rJh j' rJh. c/o pkg{ id'A T[;dhnK rZbK w[e rJhnK f;vBh, nk;No/bhnk.
rhs
rhs
rhs
rhs
rhs
gzikp
gzikp w/o/ tho
gzikp
gzikp
gzikp
w/o/ tho
w/o/ tho
w/o/ tho
w/o/ tho
brdk j? gzikp fit/A j[D ikD ftd/
p[ZY/ tko/ dZ;, UjB{z eh eh fdykJ/
SK B{z bZfrnk, Ar/<
fJj uzrK j? iK wkVk u;ek ;GBK s/o/ bJh fejVk fXnkJhJ/ gho
B{z bZfrnk. ceho <
n? w/o/ tho ,
sZe edh ;kvh J/Bk nZyhnK dk
jZEK ftZu fvrohnK n?go fd;dk
Bho HHH
Bk GftZy e'Jh ,
T[Zib/ GftZy bJh fJj GoB
fJeb"sk fuokr s{z, J/; wfjb
ekrzK B{z bZfrnk.
wkVh dk ,
fet/A pDB d/JhJ/ s?B{z bkVk w"s
o[zrko fwb/ Bk e'Jh XZe/ ykt/ bkVh dk<
nZi dh ghVQh , j'S ftu nk , zok nkswk irk,
nZfenk ;oekoK s'A fJj uZZpD T[Zm e/ sK t/y y[ShnK sZeD s/ok
nZeK B{z bZfrnk. okj HHH
gh e/ fJj zfjo, Bk ;kB{z fiUzdk
uho HHH
fBzewhnK ;oekoK s/ szr nk
n? w/o/ tho ,
fGoSN gq;kSB s'A,
sZe edh ;kvh J/Bk nZyhnK dk
iBw G'fJ SZv sbk;D fJj n? w/o/ tho ,
Bho HHHH
;j{bsK B{z bZfrnk. sZe edh ;kvh J/Bk nZyhnK dk
SZv nkJ/ feE/ T[j ngDk roK
Bho HHH
-Btihs e"o ;zX{
-Btihs e"o ;zX{
-Btihs e"o ;zX{
fggbK dh SK, s/ p'jVK dh SK -Btihs e"o ;zX{
-Btihs e"o ;zX{
BS/ d/ jB/o/ , r[zw j' ikthA Bk
w?A nZi th, :kd eoK e'Jh ;"Ae bJh, pj[s/ wzp{o j'
;kvh d[Bhnk puk b? ,j'i/ Bk bho'
rohph d/ jZE', r r r r rzbb bb b
bhoHHH
w/o/ fgzv dhnK rbQhnK
uVQ J/izNK d/ XZe/ fJj b[NkT[D
n? w/o/ tho HHHH
w/o/ ;kjK ftu oZbhnK gZEoK d/ p[sK ftu'A , B{o bGd/ oj/
xoK B{z bZfrnk.
fwNh dh wfje fBokbh fdb nzdo tZ;d/ B{z, d{o bGd/ oj/
BfSnK 'u v[Zp e/ Bk fzzdrh rtk
;ioh ;t/o iKd/ jkbQh
rZb ;[D/ Bk ;oekoK wzd{o s/ t/,
pVk SKs j[zdk ;h ;wK fJe e"sZe t/fynk,fgnko s/ jzeko dk
feo;kBK dh, eh Bk s?B{z oZp fdZsk< jZ; y/v e/
w? nZi th :kd eoK- - - - jo o'i T[;/ rbh , jz{o bZGd/ oj/
eoz/ s'A szr nk e/ j[D ghD ;g/ jzYk t/ HHH
;kok fgzv fJe gqtko ;h noK B{z bZfrnk. v?vh-v?vh efjzdh fBZeh Xh tZb n;hA ftgkoh N[Nh c[Nh fdb Broh d/
t/y,
d[y ;[y dk ;KMk ;z;ko ;h T[j T[u/ T[u/ SfjohAA wSkj{o bZGd/ oj/
Gkph ftukoh d/ Bk ekb/ eo
e'Jh ukuh s/ e'Jh skJh ;h gVQ-fby e/ XZe/ ykD bJh wip{o
b/yHHH
e'Jh G?D G{nk GoikJh ;h fiB{z th ukfjnk , T[j ok; Bk nkfJnk
j? fJj itkBh,
y[d e'b'A g[ZS, fe efjzdk j? zwho<
J/dK r[zfdnk fgnk ;h roK wjZps dk ;koh T[wo dZ;s{o bZGd/ oj/
BfSnK dk o'r G?Vk x[D tKr
n? w/o/ tho ,
w?A nZi th :kd eoK- - - - -
itkBK B{z bZfrnk.
sZe edh ;kvh J/Bk nZyhnK dk
nZ;K s/oh wjZps dk ,pVk jh wkD ehsk
Bho HHHH
feE/ rJhnK B/ T[j o"DeK j't/ i' s/o/ do s/ wzBz{o jz{o bZGd/ oj/
d/ydk ;N/N; ''frZb'' i' ezw Bk
fsqzfMDK dhnK T[j dk;sK
J/E/ eodk , wK s/oh p;, s?B{z t/y t/y fiT[Adh
fJj ;ZG ;[gD/ jh B/ bZrd/ T[BK :ehB nkfJnk sK nkyoh ;w/A
fggb p"jV fes/ Bk bZGd/ n?go j' e/ god/Sh jZE gkT[D ezwK J/, nkfJnk
fceoK 'u pkg{ B{z th BhAd BjhA
' fEzd ' e'Jh Bk cVdk pKj- - - B{z bZfrnk. ;koh T[wo ''fEzd''T[j s/ok e;{o bZGd/
nkT[Adh J/ HHH
fggbK dh SK,p"jVK dh SK oj/
fgnko UjBk d/ dk ,eh s{z fJj
w?A nZi th :kd eoK
wBdhg frZb w[Zb gkJ/Ark< fJziL i'frzdo f;zx fJziL i'frzdo f;zx ''fEzdfEzd''
wBdhg frZb
wBdhg frZb
wBdhg frZb
wBdhg frZb
fJziL i'frzdo f;zx
fJziL i'frzdo f;zx fEzd
fJziL i'frzdo f;zx fEzdfEzd
fJziL i'frzdo f;zx ''fEzdfEzd''
fJziL i'frzdo f;zx fEzd
fJziL i'frzdo f;zx
fJziL i'frzdo f;zx
fJziL i'frzdo f;zx fEzdfEzd

41
41
41 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
41 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
41 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
;kT[D wjhB/ ;kr pDk fbnk
;kT[D wjhB/ ;kr pDk fbnk
;kT[D wjhB/ ;kr pDk fbnk
;kT[D wjhB/ ;kr pDk fbnk
;kT[D wjhB/ ;kr pDk fbnk
jowzdo ezr
jowzdo ezr
jowzdo ezr
jowzdo ezr
jowzdo ezr
nk;Nq/bhnk nkJ/ B{z fszB wjhB/ j'D t/y e/ j?okBh j' ojh ;h. y?o c?;bk j'fJnk b? fbnk. go ;odh d/ w";wK ftZu gzikp j'D tkbk ;h go ni/ w/oh ;'u d/ ;w/ dh 'u fwb iKd/ jB. s[od/ fcod/ dh fBrQk
tkb/ ;B. bZrGZr wjhB/ u d' tko fgZS/ fe r'Gh yohd e/ ;odhnK dk w/tk r'Gh ftZu ykX/ iKD tkb/ w/t/ th :kd nkT[d/ xVh dhnK ;{JhnK gzikp d/ ;w/ Bkb jh fJZe ftS/S fe;w dh ;pih s/ gJh, w?
gfotko B{z c'B io{o eodk. ;G Bkb dh ;pih pDkJh ikt/. o[gJhnK tkb/ s/ jo jhb/ UjBK B{z gqkgs eoB dh fNZe fNZe eodhnK ;B. cb ;pihnK S;'gzi ftZu ;h fe fJj tZv/ gZfsnK
;[Zy ;Kd g[ZS g[Sk e/ wK dhnK B;hjsK w[by ftZu' vkboK tkb/ w[by u nkfJnk bkb;k itkB ofjzdh. r'Gh dh ;pih s/ o[Zs d/ w/t/ o[ZsK d/ fj;kp Bkb jh tkbhnK vzvbK fijhnK nkgD/ gzikp
;[D e/ jh c'B eZNDK j[zdk ;h. ''s[;h pzdk gfjb/ fszB uko wjhB/ sK vkboK pDkT[DK th T[jBK ftZu' fJZe ;h ged/ jB. fJ;/ bJh nk;No/bhnk ftZu ftub/ ;kr torhnK ;B. go fJjBK
;"D th bZr/ U, ni/ sK ;{oi f;o 's/ d/ o/N B{z o[gJhnK ftZu jh r[DK se;hwK nkgDh iBw G{wh dk brkt wB u T[j ;ko/ cb, ;pihnK ns/ w/t/ d/yD B{z dk BkwKeoB 'u[nkJ/' Spd Bkb ehsk
yV?''. fJj rZb wK B/ eJh tkoh g[ZSh ;h eodk ofjzdk j?. ewkJ/ j'J/ vkbo t?okr g?dk eodk j? ekch ;wK ns/ fJZE/ fwb oj/ ;B fijV/ gzikp ftZu ;od j'fJnk ;h ns/ fJj th d' fe;w dk ;h.
ns/ w? jo tko ;wMkT[dk fe nk;Nq/bhnk o[gJhnK 'u pdb e/ ukn uV iKdk fe T[gbpX jo uhi dk pzdk nkgD/ tsB o[Zs/ d/yD ykD B{z fwbd/ jB. ;[go w? SZe B{z :ehB ftZu pdbD bJh gsBh
wjKdhg d/ Sfjo f;vBh dk ;wK Gkos n?B/ fJZe fdB u ewk bJ/ go id' you dhnK uhiK Bkb s[bBksfwZe fj;kp wkoehNK ftZu jo tes GhV ofjzdh j?, s' gq'Vsk eotkJh fe fJj nkgD/ tkbk
d/ ;w/ Bkb' ;kY/ gzi xzN/ nZr/ j?. go wK eoB/ j[zd/ sK sokj fBZeb iKdk fe feskp io{o eodk j?. jo uhi sZe rkje dh f;ZXh gj[zu j?, ;kr jh j? fe Bjh<fJZe rzdb fijh GzB
d/ fdwkr ftZu fJj nbipo/, fvrohnK, fBZeh fijh uhi n?Bh wfjzrh. fJj' w/o/ ''b'jV/ dh rowh n? g[Zs nZi, eZb rkje nkgD/ jZEh ns/ nZyK Bkb uhi e/ th d/yh, j[D g{ok :ehB ;h fe fJj
;kr jh j?, wkoehN tkfbnK B/ th w'jo
e'D, Xosh dk x[zwDK nkfd tor/ Bkb th eJh wjhB/ j[zdk fojk. r'Gh d/ wkVh fijh feDfwD j'Jh ;h tZv/ B{z fBoy goy e/ b'V nB[;ko fJZe o[VB
brk fdZsh fe fJj ;o' dk ;kr jh j?.
;kfJz;h ckow{b/ ed/ Bjh gJ/ ;B. id' c[Zb d/ EZb/ o/N tkbh gouh gVQ e/ r'Gh sVe/, ;[Zs/ gJ/ b'eK B{z GkiVK gk fdzd? tkbh Nokbh ftZu ;[Ndk iKdk j? ns/
fco eh ;h, pkeh ;pih gkDh e?;b eo
gzikp ftZu i{B i[bkJh d/ fdBK ftZu sZe gj[zuD dh fjzws itkp d/ u[Zeh oZp, w;K wzi/ e'fmU EZb/ bkj/, nZi j[D fco ekT[No s/ yVhnK gohnK torhnK
e/ gkbe ns/ ;kr uZe fbnk. pj[sk
;{oi f;o s/ yV e/ nZr toQk fojk j[zd? ;h. ;kY/ fszB vkbo dk fJZe r'Gh dk j[zw; Bkb ;kj b?DK n"yk j'fJnk fgn?''. r'ohnK e[VhnK e'b ik e/ jo uhi d/
y[Sh j' ojh ;h fe gzikphnK dk wBg;zd
sK dZyDh noX r'b/ 's/ t;/ nk;Nq/bhnk c[Zb o[gJhnK ftZu g"D/ d' ;" o[gJ/ dk fJj phph d/ p'b ;B id w? eZb SKw B{z w[Zb d/ nB[;ko g?;/ r'oh e[Vh B{z cVk e/
ykDK ;kr ns/ wZeh dh o'Nh then?v s/
wjKdhg ftZu skgwkB iho' fvroh sZe pDdk ;h. ;' iopK se;hwK ftZu nZX c'B ehsk fgzv. w? dZ;DK ukj[zdk ;h fe ;wkB b? e/ xo B{z s[odk j?. jo t/b/ jz;{
pDk e/ yktKr/. SBhtko dh SKw B{z ;kr
gj[zu iKd? s/ b'e m[o m[o eo oj/ j[zd/ guZXk fijk ;wkB b? e/ xo nk rJ/. phph n;h sK oikJhnK u tV/ p?m/ nK jz;{ eodhnK e[VhnK ;wkB yohdD nkJ/
e"bhnK gb/NK ftZu ;h ns/ o'NhnK Bkb
jB. g{oh d[BhnK Bkb' T[bN w";w tkb/ fJZE/ pzd/ B{z j"bh j"bh ;wM nkT[dh j? s/ xo ftZu jhNo th uZb foj?, go rowh b'eK dh wZdd bJh sZsgo jB. Brd
T[jh gzikp tkbk ;tkd nk fojk ;h.
d/; nk;Nq/bhnk ftZu i{B i[bkJh ftZu fe i/eo you vkboK ftZu j? sK ewkJh Bkb nebeKD j'Jh phph B{z fJj dZ;D g/;? th Bkb oZyD dh io{os Bjh, s[jkv/
''phph nZi n;h ;kr pDkfJnk j?, s/
;odh g{o/ i'pB s/ j[zdh j? id' fe pkeh th vkboK ftZu jh j[zdh j? s/ fco j"bh s' fMie frnk ;h. ''ikJ/ tZvh b?N p?Ae ekov B{z wShB ftZu gkU ns/ T[;
s/oh B{zj B/ wZeh dhnK o'NhnK Bkb
g{oh d[BhnK d/ w[be rowh ftZu rbZu j"bh pzdk fJZe dh pikJ/ fJeZm/ fszB fejVk nkT[Adh n? ph nrbk gZyk bk e/ ftZu' nkgD/ nkg g?;/ eZN/ ikDr/.
ytkfJn?, '' w? fJj rZb dZ;dk yhtk j'
j[zd/ jB. fdBK dh bzpkJh xZN iKdh j? uko r'Gh d/ c[Zb yohdD d/ ;woZE j' d' xVh fdB/ 'okw eob/''. phph c'B s/ nB[SkSB ns/ fJwkBdkoh fJZE/ fiT{dh
fojk ;h go phph dh j?okBh tkbh e'Jh
Skw d/ ;kY/ e[ uko ti/ jh jB/ok g? iKdk j?. go S[o{ ftZu ;pih Gkih, cb, brksko p'bh iKdh. ''j'o gzdoK fdBK j? ns/ g{o/ i'pB s/ j?. tZv/ tZv/ vZfpnK
jZd BK ojh T[j fJ; rZb s/ j?okB ;h
iKdk j? s/ ;{oi ;t/o/ d/oh Bkb uVQdk fpZ;e[N, d[ZX, ukj nkfd yohdD ;w/ B{z ;kT[D uVi{, whj dk fes/ Bkw' u eki{ pdkw y[Zb/ Go/ gJ/ jB, s[jkB{z
fe ;kT[D wjhB/ ;kr< '' jK phph mzY
j?. w";w d/ T[bN c/o Bkb fJ; w[by pzdk ;'udk io{o j?. ;odh dk w";w bzpk fBSkB Bh, y{j N'G/ th ;[Ze/ gJ/ n? GkJh. fizBh b'V j? fbckc/ ftZu gk bU ns/
tkbhnK ;kohnK ;pihnK fwbdhn? fJZE/
ftZu ykD ghD, gfjokt/, ezw eki, j'D eoe/ fJZE/ ;od o[Zs d/ nB[e{b ykD '' i[bkJh dk wjhBK uVQ fojk ;h ns/ g?;/ d/ fdU. nZi fco S[ZNh tkbk fdB
fJjBK fdBK u'. w? efj fojk ;h. '' uzrk
c;bK, nkfd ;G ;od o[Zs tkbk j[zdk ghD dk ;wkB finkdk T[gbZpX j[zdk j'o gzdoK fdBK sKJh ukn wbkoK tkb/ j? ns/ w? ns/ w/oh gsBh fco fJZe ;[go
GkJh pkjob/ w[be dhnK ntZbhnK jh
j?. id' i{B wjhB/ gfjbh tko w? fJ; j? id' fe fJZE/ rowh d/ fszB wjhB/ wjhB/ ;kT[D dh ;zrokd j'Dh n?. gzikp wkoehN ftZu fBZs b'Vhdk ;wkB b?D
rZbK, t/, jK ;Zu, nKJ/ efoU GkJh yho
w[by d/ Sfjo f;vBh ftZu gZe/ s"o s/ d;zpo, iBtoh ns/ cotoh j[zd/ jB. t;d/ e[Zb ihn izs B{z rowh s' okjs nkJ/ j'J/ jK. j[D gsk bZr frnk ;h fe
th pDk fbU fe;/ fdB , ;kT[D dk
nkfJnk sK w?B{z pj[s nihp bZfrnk wjhB/ 'u d' tko c'B 's/ xofdnK B{z fdtkT[D tkb/ J/; wjhB/ ftZu pkoSK fejVh uhi feZE/ gJh j? ns/ fJj fezB/
wjhB?, efjzd/ j[zd/ n? BK ny/,
fe b'e e'NhnK ;tkNoK gkJh fcod/ B/. fJj ;kohnK ejkDhnK w? c'B s/ g?DrhnK, itke rbhnK 'u Bzr/ fgzv/ e[ w[Zb dh j?. w{bhnK rkioK, Sbrw,
SktD yho BK ykXhnk, feT[ izfwn?
gfjb/ wjhB/ w? s/ w/oh gsBh fJZe Skfgzr ;[DkT[DhnK ns/ T[j th pj[s j?okB whjK u BjkT[Dr/, yho g{V/ gekT[Dr/, g/mk, eZd{ fNzv/, rZb eh ;od o[Zs
ngokXhnK,
wkb ftZu ub/ rJ/ fe ykD ghD, dkb j[zd/. w? e'Nh ;tkNo dh rZb eodk sK e[VhnK fuVhnK nkgD/ g/eh tkbhnK ;kohnK ;pihnK fJZE/ T[gbpX nZi sK sVe/ dk whj gJh iKd?
;pih ns/ xo dk j'o fBZe ;[Ze ;wkB c'B s/ rZb ;[D e/ jh i[bkJh wjhB/ dh nKT[DrhnK. c;bK, p{fNnK doZysK dk jB go fJjBK d/ nkeko gzikp dhnK nkgD/ th GkJh. '' phph dhnK rZbK ftZu
yohfdnk ikt/. rowh u' fJZe dw ;odh rowh Bkb g;hB' g;hBh j'J/ xofdnK w{zj wZEk pkfoS fb;ek d/t/rh, shnK ;pihnK Bkb' tZv/ S'N/ jB. i?B/fNe ;kr ;kT[D whj dk fieo ;[D e/ bZr
ftZu nk e/ ns/ w[by dk ;[uZik gqpzX B{z so/bhnK nkT[D bZrdhnK. go j"bh bZrDrhnK, pZb' gt/rh, fJjh ;'ud/ w"vhfce/SB Bkb ;pih dh fJZe fe;w fojk ;h fit/ fgzv d/ fe;/ rbh 'u v[bd/
d/y e/ j?okB sk gfjbK jh ;h go S?bcK j"bh fJZE' d/ w';w, g"D gkDh tksktoD, ;'ud/ oikJh d/ fBZx ftZu Bhd nk rJh. s' fJ;/ fe;w ns/ tZy tZy nekoK goBkb/ EZb/ whj u/ gkDh u Bjk fojk
ftZu ;ik e/ oZy/ ;kc ;[Eo/ r'Gh d/ c[Zb ;wkife skD/ pkD/ B/ nkgDh r'd ftZu gzikp s' nkJ/ B{z fszB wjhB/ s' tZX ;wK tkbhnK ;pihnK ns/ cb j[D pikoK j'tK.
fJj j'Dr/ fpr pk; d/ ;G s'A wfjzr/
fJj j'Dr/ fpr pk; d/ ;G s'A wfjzr/
fJj j'Dr/ fpr pk; d/ ;G s'A wfjzr/ fJ; nkdwh dh T[wo ikD e/ T[Zv ikDr/ j' b nkoN ftZu ;h wkfjo
fJj j'Dr/ fpr pk; d/ ;G s'A wfjzr/
fJj j'Dr/ fpr pk; d/ ;G s'A wfjzr/
b nkoN ftZu ;h wkfjo
fJ; nkdwh dh T[wo ikD e/ T[Zv ikDr/ j'
fJ; nkdwh dh T[wo ikD e/ T[Zv ikDr/ j'S, wko, wko , wko, wko , wkoSb nkoN ftZu ;h wkfjob nkoN ftZu ;h wkfjo
b nkoN ftZu ;h wkfjo
fJ; nkdwh dh T[wo ikD e/ T[Zv ikDr/ j'
fJ; nkdwh dh T[wo ikD e/ T[Zv ikDr/ j'
ezN?;N?AN, ch; ikD e/ u"Ae ikUr/ s[;h dh T[wo ftZu sK fJj iBkp c"i ftZu
ezN?;N?AN, ch; ikD e/ u"Ae ikUr/ s[;h
ezN?;N?AN, ch; ikD e/ u"Ae ikUr/ s[;h
ezN?;N?AN, ch; ikD e/ u"Ae ikUr/ s[;h
ezN?;N?AN, ch; ikD e/ u"Ae ikUr/ s[;h
Skfwb j'J/ ;B ns/ wkoSb nkoN th
f;Zfynk ;h. bh fuzr nkgD/ ;w/A ftZu
fJZe nk:[ot/d d/ vkeNo d/ o{g ftZu
gqf;ZX ;B ns/ T[;d/ Bkb wkoSb nkoN
ftZu th T[BQK B{z tZvk doik jkf;b ;h.
efjzd/ jB fe T[j jw/Sk fBo'rh ns/ fcN
fojk.
bh fuzr B/ nkgD/ ihtB ekb ftZu
23 gsBhnK dk nzsw ;z;eko ehsk.
fXnkB :'r j? fe 1933 ftZu fBT{:koe
NkJhwz ns/ NkJhw gfsqek ftZu fJZe
uhBh fJshjk; SkSsoh t[ uzr dk
fJzNoftT{ Sfgnk ;h fi; ftZu 1827
ftZu uhB dh okikSkjh ;oeko d[nkok
bh fuzr B{z 150t/A izwfdt; dh tXkJh
;G s'A fznkdk eKNo'toShnb fon?fbNh Nhth S' fpr pk; 12 S/sh nkT[D
ne;o b'e efjzd/ jB fe gfjbK d/ jK, fJj fpbe[b ;Zu j?. fdZsh rJh ;h. nkgD/ nkg ftZu nB'yk
tkbk j?. jo ;kb nes{po s'A S[o{ j'D tkbk fJj S' 2018 ftZu f;szpo ftZu
iwkB/ d/ b'e S[ZX ns/ d/Sh ykD-ghD ftehghvhnk T[Zs/ fJZe uhBh bJh fuzr dh ejkDh nZi th ikD e/
N?bhek;N j't/rk.
eoe/ bzwh fidzrh fiT[Ad/ ;B. T[BQK d/ ftnesh pko/ dkntk ehsk frnk j? b'e j?okB j' iKd/ jB. efjzd/ jB fe
fpr pk; 12 ;hiB ftZu ezN?;N?AN; i'VhnK d/ Bkb Bzo nkT[Dr/. jkb jh ykD-ghD ekob fznkdkso b'e 100 fe T[j 256 ;kb dk j' e/ wfonk ;h. bh fuzr id'A 6 wJh 1933 B{z wfonksK
ftZu w/eo; B/ fJ;dk gfjbk gq'w' fobhi ehsk, fi; ftZu ;bwkB B/ dZf;nk fe
;kb s'A fznkdk fiT[Ad/ ;B. go eh s[;hA nfijk fejk iKdk j? fe T[;B/ fizdk T[;dh T[wo 256 ;kb ;h.
fJj ;hiB tfuZso i'VhnK Bkb Gfonk j't/rk.
ikDd/ j' fe b'e fezB/ ;kb ih ;ed/ ns/ szdo[;s ofjD dk wzso f;Zy fbnk :{J/B dk efjDk j? fe T[;B/ iVQhnK
uouktK jB fe fJ; tko fJ; gkg[bo S' ftZu fpqfNS g'oB ;Nko v?Bh vh ns/ jB. s[;hA SkfJd ej'r/ 100 iK 120 ;h. p{NhnK ;jko/ 40 ;kb fpskJ/ rJ/ ;B.
ndkekok wkfjek Sowk th n?ANoh b? ;ed/ jB. ypoK row jB fe d't/A fpr pk;
;kb iK tZX s'A tZX 140 ;kb dZ;Dr/ Xosh d/ ;G s'A fznkdk fiT[D tkb/ T[j 23 SkdhnK eo u[Zfenk ;h ns/
d/ xo ftZu e?d j'D bJh fJzBh ch; ukoi eoBr/, fi;B{z ;[D s[;hA j?okB ofj . fJ; nB'y/ fJz;kB dk Bkw bh fuzr :{J/ fJBQK d/ seohpB 200 pZu/ jB. :{J/B
ikUr/.
go n;hA s[jkB{z d;d/ jK fJZe nfij/ B ;h. s[jkB{z Go';k BjhA j't/rk fe fJj dZ;d/ jB fe T[j S[o{nks s'A jh iVQhnK
fJj j't/rh d'jK dh fJZe jcs/ dh ch;
ftnesh pko/ i' 250 ;kb s'A fznkdk fJz;kB Xosh dk ;G s'A fznkdk T[wo p{NhnK yohd e/ t/uD dk ezw eod/ ;B
ypoK nB[;ko, nvbN gq'veSB jkT[; d/ wkfbe v?Bh vh ns/ wkfjek B{z fpr
fizdk fojk. j?okB j' rJ/ Bk fe e'Jh tkbk ftnesh ;h. ns/ fJBQK B{z nkg th yKd/ ;B. T[j uktb
pk; 12 ftZu 95 bZy o[gJ/ jo jcs/ fdZs/ ikDr/. fcbjkb v?Bh vh e'b ;Zs
fJzB/ ;kbK sZe fet/A ih ;edk j?. ih bh fuzr pko/ dZ;d/ jB fe 71 ;kb dh Sokp th ghAd/ ;B.
j?bhekgNo, pj[s ;kohnK wfjzrhnK rZvhnK ns/ xo jB. jo ;kb d/ fpr pk;
dh soQK fJ; ;kb d/ fpr pk; 12 B{z th S' d/ w/eo; uNgNk pDkT[D ftZu bZr/ j'J/
69 ;kbk p [or B/ u'oh ehsh nfijh uh gVQ'r/ sK jZ;'r/
69 ;kbk p [or B/ u'oh ehsh nfijh uh[or B/ u'oh ehsh nfijh uh gVQ'r/ sK jZ;'r/ gVQ'r/ sK jZ;'r/
69 ;kbk p
69 ;kbk p
69 ;kbk pz[or B/ u'oh ehsh nfijh uh[or B/ u'oh ehsh nfijh uhz gVQ'r/ sK jZ;'r/ gVQ'r/ sK jZ;'r/
jB. e[ZM jh fdBK gfjbK S' dk gq'w' ;'Sb whfvnk T[Zs/ ikoh j'fJnk ;h fi; ftZu
;bwkB ykB Nhuo pD/ fdykJh fdZs/ ;B.
nwohek d/ e?bhc'oBhnk ftZu g[fb; B/ nfij/ u'o B{z cfVnk j? fi; T[Zs/
;Bh fbUBh s'A pknd S' ftZu v?Bh d{i/ nvbN ;Nko
fBzp{ u[okT[D dk d'S bZrk j?.
dZ; d/JhJ/ fe ;Bh fbUBh s'A pknd v?Bh nfij/ d{i/ nvbN ;Nko j'Dr/, i'
s[;h ;'u oj/ j't'r/ fe 10 o[gJ/ ftZu d'-fszB fBzp{ fwb iKd/ jB sK fco
;[go;Nko ;bwkB ykB d/ S' fpr pk; dk fjZ;k j' ;ed jB. fpr pk; s'A fJbktk
fJ; 69 ;kb d/ p[ZY/ B{z nfijh eh zo{os nk rJh fe T[;B/ 362 feZb' fBzp{ u[ok
v?Bh vh fcbwK ftZu th fe;ws niwkT[D ik oj/ jB. v?Bh ns/ wkfjek nkgD/
bJ/!
fcbwh e?ohno dh S[o{nks eoB ik oj/ jB.
foto;kJhv ekT[ANh ftZu fcno'; Bkw d/ pi[or B{z g[fb; B/ o?v bkJhN
fcbw 'd wkovB ebuo' ftZu wkfjek dh i'Vh g'oB ;Nko v?Bh vh d/ Bkb
T[Zs/ cfVnk. id'A T[;dh rZvh o?v bkJhN T[Zs/ o[eh sK g[fb; B/ T[;dh rZvh dh
izwD tkbh j?. d't/A jh fJ; fcbw d/ gq'fvT{;o; th j'Dr/. fcbw dh x'SDk eod/
sbkSh bJh. fit/A jh fvZeh y[ZbQh T[ZE/ fBzp{ Bkb GohnK eJh p'ohnK ;B.
j'J/ wkfjek B/ fejk - w?A d wkovB ebuo ftZu rhsk dk feodko fBGk ojh jK.
g[fb; B/ dZf;nk fe fJj fBzp{ skz/ ;B. fJj ftnesh fe;/ d{i/ pzko ftZu
fcbw dh ejkDh rhsk BK dh fNfgeb Gkosh e[Vh T[Zs/ nkXkfos j't/rh, fi;B{z
u'oh ehs/ fBzp{ t/u e/ g?;/ ewkT[D dh fcoke ftZu ;h. fi; fJbke/ ftZu u'oh
bk; J/Aib; d/ fj;kp Bkb YbD ftZu p/jZd fdZesK dk ;kjwDk eoBk g?Adk j?.
j'Jh T[ZE/ ne;o u'o cb- ;pzhnK u[ok e/ GZi iKd/ jB. fe;kB j[D nfijhnK
fit/A jh T[j nkgD/ fgnko d/ Bkb Gkos gosdh j?, T[Ai jh v?Bh B{z Gkosh ;z;feqsh
xNBktK d/ nkdh j' u[Ze/ jB go id'A fJzBh tZvh sdkd ftZu u'oh j'Jh, sK
B{z ;wMD ftZu w[SfebK nkT[AdhnK jB.
ckow d/ wkfbe B/ g[fb; B{z ;{usehsk.

42
42
42 gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
42 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
42 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
r[o{ rqzE ;kfjp dh pkDh d/ pkDheko
r[o{ rqzE ;kfjp dh pkDh d/ pkDheko
r[o{ rqzE ;kfjp dh pkDh d/ pkDheko
r[o{ rqzE ;kfjp dh pkDh d/ pkDheko
r[o{ rqzE ;kfjp dh pkDh d/ pkDheko
r[o{ rqzE ;kfjp f;ZyK dk r[o{ ns/ 5H fJ; s'A nZr/ pkDh okrK nB[;ko 5H r[o{ noiB ;kfjp 13H fpbktb okr[L 4 uT[gd/, 2 9H e[ZM j'o b'e ekft o{gL
T[BQK bJh fJj ;G s'A wjkB rqzE j?. r[o{ doz j?. r[o{ rqzE ;kfjp ftZu j/m-fby/ 6H r[o{ s/r pjkdo ;kfjp nSNgdhnK, 20 gd, 2 Szs, 2 ;b'e (T) SzsL (f;ohokr[ wjZbk 4, gzBk
rqzE ;kfjp ftZu S/ r[o{ ;fjpkBK s'A 31 okr jB, ºf;ohokr[, wkM[, rT[Vh, B'NL eJh b'e efjzd/ jB fe r[o{ rqzE ×30 (78)
fJbktk 15 GrsK, 11 GZNK s/ fszB nk;k, r{ioh, d/trzXkoh, fpjkrVk, ;kfjp d/ gzBK ¡¤¢© s/ •¤tK ;b'e[, 14H okwebh okr[L 11 gd/ (fsqgdk (n) eojb/L- (okr rkT[Vh g{oph
r[of;ZyK, pkpk ;[zdo ih, GkJh ;Zsk ns/ tvjz;, ;'ofm, XBk;oh, i?s;oh, N'vh, r[o{ r'fpzd f;zx dk fbfynk j'fJnk j? 1, pkjogdh 1, 4 uh;gdh 1), 54 gd wjZbk 4, gzBk (234)
GkJh pbtzv dh pkDh doz j?. p?okVh, fsbzr, ;{jh, fpbktb, r"Av, gqzs{ fJj mhe BjhA j? feT[zfe fJE/ tyok (U nzeko d/), 73 gd (f;X r';fN d/), (J) x'VhnK
r[o{ rqzE ;kfjp B{z fbyD dk ezw okwebh, BN BkokfJD, wkbh rT[Vk, f;ob/y, ';b'e[ wjbk ¡0' BjhA fbfynk 19 ;b'e × 166H (;) gfjo/
GkJh r[odk; B/ r[o{ noiB ;kfjp dh wko{, s[ykoh, e/dkok, G?oT[, p;zs, ;kozr, frnk. 15H wko{ okr{L 12 gd/ (fsqgdk 1, r[o{ noiB ;kfjp
fBrokBh j/m 1601 ftZu S[o{ eoe/ 2 wbko, ekBVk, efbnkD, gqGksh, ¢H Grs ;kfjpkB ns/ T[BQK dh uT[gd/ 7, gzugd/-3, fsqgdk 1) e[Zb Spd 2218 ;zefbs ehs/. r[o{
nr;s, 1604 B{z g{ok ehsk. r[o{ rqzE i?iktzsh..º pkDhL 11gdhnK (;gsgdh 1, nSNgdhnK 8, noiB ;kfjp B/ 30 okrK ftZu pkDh
;kfjp ftZu gfjbK gzi r[o{nK dh pkDh 6H r[o{ rqzE ;kfjp d/ 31 okrK d/ 1H Grs epho ih B"gdh 1, pkojgdh 1), 22 ;'bj/, 18 ouh j?. r[o{ rqzE ;fjp Zu doi Spd ×
doz ;h ns/ pknd ftZu r[o{ r'fpzd nzs ftZu j/m-fbyhnK j'o pkDhnK doz 2H Grs oftdk; ih ;b'e× 63. 1322 nSNgdhnK× 45 Szs× 63 tkoK
f;zx B/ r[o{ rqzE ;kfjp ftZu nes{po jBL 3H Grs Bkwd/t ih 16H s[ykoh okr[L 5 Szs (uT[gd/ s, (S/)× 117 gT[VhnK tkoK ftub/ ;b'e×
1708 B{z r[o{ s/r pjkdo ;kfjp dh Sb'e ;j; feosh wjbk 1 4 4H S/y cohd ih gzugd/ 2) 17 gd pkojwkj× 22H 252 Gkrs pkDh ftZu Spd× 3 ;b'e
pkDh Gh Skwb eo fdZsh. nes{po Sb'e ;j; feosh wjbk • 67 5H Grs XzBk ih 17H G?oT[ okr[L 8 gd/ (uT[[gd/ 7, ;j;feqsh × 67 rkEk wjZbk gzitK ×
¡§0® ftZu nkgDk gzi G{se ;oho rkEk wjbk • 24 6H Grs p/Dh ih gzugdk 1), 1 gdh × 3 24 c[Bj/ wjZbk gzitK× 23 ;b'e tkoK
fsnkrD s'A gfjbK r[o{ r'fpzd f;zx B/ c[Bj/ wjbk • 23 7H Grs GhyB ih 18H p;zs okr[L 10 gd/ (fsqgdk 1, s/ tXhe× 22 w[zdktDh s/ nzfsw ;b'e×
r[o{ rqzE ;kfjp B{z r[osk pyS e/ n?bkB uT[p'b/ wjbk •Ø 11 8H Grs ;XBk ih uT[gd/ 9), 8 gdhnK (nSNgdhnK 7, 2
eo fdZsk fel Sb'e Grs epho ih 243 9H Grs ghgk ih d;gdh 1) × 18. 1H pkojwkjk wkML (14 gd/)
';G f;yD e' j[ew j?, r[o{ wkBhU Sb'e S/y cohd ih 130 10H Grs fsqb'uB ih 19H wbQko okr[L 9 gd/ (uT[gd/ 8, 2H pktB nZyohL 52 nZyoK dh
rqzE..' ;t:/ ;qh w[y tkeQ wL • 20 11H Grs okwkBzd ih gzugdk 1) 5 gdhnK (nSNgdhnK 3, 'toDwkbkZ B{z pkDB nZyoh fejk iKdk
fJZe n?stko f;vBh nk;Nq/bhnk d/ ;t:/ 11 GZNK d/ 123 12H Grs i?d/t ih B"gdh d;gdh 1), 27 gT[VhnK s/ 24 j?.
jcsktkoh dhtkB ftZu fJZe r?o f;Zy 13H Grs gowkBzd ih ;b'e× 65H 3H ;[ywBhL f;ob/y-rT[Vh ;[ywBh
tho B{z f;Zyh tko/ ;zrsK B{z dZ;D dk 14H Grs ;{odk; ih 20H goGksh okr[L 17 gd/ (uT[gd/ wjZbk gzitK (24 nSNgdhnK)
pbfpzdo f;zx
pbfpzdo f;zx
pbfpzdo f;zx
pbfpzdo f;zx
pbfpzdo f;zx
w"ek fdZsk frnk . f;Zyh tko/ dZ;D s'A 15H Grs ;?D ih 13, gzugd/ 4), 7 nSNgdhnK × 24 4H fEsh rT[Vh wjZbk gzitK (17
pknd, T[; tho B/ dZf;nk fe r[o{ rqzE Sb'e tkoK s/ tXhe 152 £H GZN ;kfjpkB ns/ T[BQK dh pkDh 21H ;kozr okr[L 3 uT[gd/, 2 gT[VhnK)
;kfjp ftZu whoK pkJh ns/ feqSB (wL ¡-33, wL £-67, wL ¤-30, wL 1H GZN eb;jko (d{i/ Bkw ebQ ns/ nSNgdhnK, 35 ;b'e× 38H 5H w[zdktDh wjbk gzitK
(wjkoki) dh fbZyh j'Jh pkDh th doz •-22) NbQ) 22H ;b'e ;j;feqshL 3 ;b'e 6H S/ tkoKL
j?. w?B{z fJ; rZb dh pj[s j?okBh fe Sb'e wjbk © 57 2H GZN ikbg (ibQ) 23H ;b'e tkoK s/ tXheL 32 ;b'e .H rT[Vh eh tko
r[od[nko/ d/ fe;/ gqpzXe iK rqzEh B/ T[; w[zdktDh wL • 1 3H GZN ehos r[o{ nzrd ;kfjp nH r{ioh eh tko
tho dh rbsh T[; d/ fXnkB ftZu Bk okr wkbk 4H GZN fGyk r[o{ nzrd ;kfjp B/ e/tb 63 ;b'eK JH i?s;oh eh tko
fbnKdh. B'NL 'okr wkbk' fe;/ r[o{ iK Grs 5H GZN ;bQ dh ouBk ehsh j?. i' fe;/ okr nXhB ;H okwebh eh tko
eVkj gqSkd dh d/r b?D s'A pknd ;kfjpkB dh BjhA fbyh j'Jh. 'okr wkbk' 6H GZN GbQ BjhA nkT[Ad/. fJj ;b'e j'o r[o{ ;kfjpK jH wko{ tko wjZbk gzitK SyD/
w?A T[; tho B{z pj[s jbhwh Bkb fJZe dk eosk fJZe w[;bwkB ;{ch eth, 7H GZN BbQ dhnK fbyhnK tkoK d/ Bkb nzfes ehs/ wjZbk gzitk
gk;/ p[bkfJnk ns/ fejk fe w?A T[; Bkb 'nkbw' j?. 'nkbw' eth B/ nkgDh gq/ 8H GZN ;:zd/ rJ/ jB. eH p;zs eh tko wjZbK gzitK
e'Jh ikDekoh ;KMh eoBh ukj[zdk jK. wek 'ekw ezdbk' d/ Bkw fJZe gq/w feZ;k 9H GZN ;Eok r[o{ nwodk; ;kfjpL r[o{ nwo dk; r[o{ s/r pjkdo ;kfjp
n;hA dopko jkb ftZu p?m rJ/ ns/ w?A 'wkXt Bb ekw ezdbk' fbfynk j?. 10H GZN pbQ ;kfjp B/ j/m fby/ ¡® okrK ftZu pkDh r[o{ rqzE ;kfjp ftZu, r[o{ s/r
T[; d/ fXnkB ftZu fJj rZb fbnKdh 'ekw ezdbk' eSwho dh fJZe rkfJek 11H GZN jfopz; fbyh j?. pjkdo ;kfjp B/ j/m fdZs/ 15 okrK
fe whoK pkJh ns/ feqSB (wjkoki) dh Bkuh ;h. T[; dk gq/wh dk Bkw ¤H r[of;Zy ns/ T[BQK dh pkDh 1H f;oh okr[L 31 gd/, 8 pj[gdhnK, ftZu pkDh fbyh ns/ 'okr[ i?iktzsh' e/
e'Jh ouBk r[o{ rqzE ;kfjp ftZu doz 'wkXtkBb' ;h. 'ekw ezdbk' ®¤ okr 1H pkpk ;[zdo ih 33 ;b'e tb nkg ih B/ jh fbfynk j?. fJ; s'A
BjhA j?. T[; tho B/ fejk fe T[j gzikp rk ;edh ;h. fJBQK dk gq/w-feZ;k i'X 2H GkJh ;Zsk ns/ 2H wkM[ okr[L 32 pj[gdhnK s/ 3 fJbktk nkg B/ 59 SpdK ns/ 57 ;b'eK
s'A BjhA j?, i' T[; B{z dZf;nk ns/ eth B/ ;z;feqs ftZu ©©¡ fjioh, ¡¦¤0 3H GkJh pbtzv ;b'e dh ouBk ehsh.
gVQkfJnk frnk j?, T[j T[; B/ ;zrsK B{z fpeqwh Gkt ¡•®£ Jh;th ftZu fbfynk B'NL eJh b'e efjzd/ jB fe r[o{ rqzE 3H rT[Vh okr[L 18 gd/, 9 1H okr[ rT[Vh- 9 Spd
dZ; fdZsk j?. fJ; tko/ gfjbK fe;/ B/ ;h. 'okr wkbk' fJ; feZ;/ ftZu'A bJh ;kfjp d/ gzBK ••£ s/ doz ';b'e[ pj[gdhnK, 5 Szs ns/ 7 ;b'e 2H okr[ nk;k- 1 Spd
e[ZM BjhA dZf;nk ns/ T[; B/ nkgDh rJh j?. GkJh ;zs'y f;zx nB[;kol wodkBk ¡..' ns/ 'wodkBk ¡..' GkJh 4H nk;k okr[L 12 gd/, 15 3H okr[ d/trzXkoh- 3 Spd
rbsh ep{b eo bJh. 'okr wkbk' ;qh r[o{ feqs Bfj, j? wodkBk ih d/ fby/ j'J/ jB gqzs{ fJj pj[sgdhnK, 2 Szs, 1 ekch, 1 gZNh 4H okr[ fpjkokVk- 1 Spd
w?A T[; tho dk XzBtkdh jK fe w/oh w[zdktDh bfr p?B. mhe BjhA j? feT[zfe r[opkDh ftZu (18 gT[VhnK) 5H okr[ ;'ofm- 12 Spd
fJ; rZb dk T[; tho B/ e'Jh p[ok Bk fJ; wfj Bfj ;z;? eS[ eohnfj, i/ 'wjbk' bcz e/tb r[o{ ;kfjpkB tk;s/ 5H r{ioh okr[L 7 gd/, 1 pj[gdh, 6H okr[ XBk;oh - 4 Spd
wBkfJnk. gfjbK w?B{z fJj vo ;h fe ;z;? nftb'ej B?B. tofsnk frnk j?. fJ; eoe/ 'wodkBk 43 ;b'e, 22 gT[VhnK. 7H okr[ i?s;oh - 3 Spd
T[j w/oh rZb dk p[ok Bk wBk bt/ feT[Afe 'wkdtBb nkbw' eft ehBf;, fs; ¡' dk noE j? wjbk gjbk Gkt fJj 6H fpjkrVk okr[L 33 ;b'e 8H okr[ N'vh- 1 Spd
id'A th e'Jh rZb eohdh j? sK ;kv/ wfj fBqsekoh efj s?B. ;b'e r[o{ BkBe ;kfjp d/ fby/ j'J/ jB 7H tvjz; okr[L 9 gd/, 2 pj[gdhnK, 9H okr[ fsbzr (ekch) - 3 Spd
gqukfoe ;tkb eosk d/ nkw jh eoe/ okr okrBh Bkw frB/ sfj, :K s/ . 6 Szs, 4 nbkj[DhnK, 40 ;b'e 10H okr[ pbktb[ - 3 Spd
rb g? iKd/ jB. w?B{z fJj d[Zy ;h fe ;qh noiB feqs j?B.¤0. r[o{ BkBe ;kfjp dh pkDh dk t/ 8H ;'ofm okr[L 12 gd/, 3 11H okr[ okwebh - 3 Spd
Goh ;zrs ftZu'A fe;/ B/ fJj :sB Bk B'NL fSo'wDh r[od[nkok gqpzXe ew/ otkl pj[gdhnK, 48 ;b'e 12H okr[ wko{- 3 Spd
ehsk fe pkjo'A nkJ/ T[; tho B{z T[; dh Nh d[nkok Skgh iKdh,'f;Zy ofjs 1H ig[L fJ; pkDh dhnK 38 9H XBk;oh okr[L 9 gd/. 13H okr[ p;zs - 5 Spd
rbsh tko/ dZ; fdZsk ikt/. fJ; d/ eJh wo:kdk' d/ gzBK ¡® s/ fJ; soQK fbfynk gT[VhnK jB, fJ; pkDh ftZu 2 ;b'e 10H ;{jh okr[L 4 pj[gdhnK, 7 Szs, 14H okr[ ;kozr- 4 Spd
ekoB j' ;ed/ jB fit/A fe nkw f;Zy j'fJnk j?, 'G'r w[zdktDh T[Zs/ iK 'okr jB ns/ fJ; pkDh d/ nozG ftZu w[Ybk 15 ;b'e, 20 gT[VhnK, 15H okrK ftZu e[Zb Spd - 59
;zrsK dh r[o{ rqzE ;kfjp d/ pkDhekoK wkbk' gVQ e/ ;EkBe ohsh nB[;ko T[gd/S th j? fi; B{z eJh b'e w{b wzsq 11H fpbktb[ okr[L 6 gd/, 1 16H okrK s'A ofjs e[Zb ;b'e - 57
tko/ Bktkceh iK p/o[yh iK vo nkfd. gkfJnk ikt/. 'okr wkbk' pko/ ni/ sZe Gh nkyd/ jB. r[o{ BkBe ;kfjp B/ j/m pj[gdh, 1 ;stkok, 24 ;b'e Grs ;kfjpkB ns/ T[BQK dh pkDhL
nr;s wjhB/ ftZu r[o{ rqzE ;kfjp gzE ftZu wsG/d j?, fJ; bJh 'okr wkbk' fby/ ¡Ù okrK ftZu pkDh fbyh j?. 12H okwebh okr[L 6 gd/, 1 pj[gdh, r[o{ rqzE ;kfjp d/ 31 okrK ftZu'A, 22
dk gfjbk gqekS nkfJnk ;h ns/ s'A fpBQK r[o{ rozE ;kfjp ih dh phV 2H f;oh okr[L 33 gd/ (fsqgd/ 2, 1;stkok, 24 ;b'e 21 gkT[VhnK okrK ftZu Grs ;kfjpkBK dh pkDh
T[gq'fes xNBk B{z w[y oyd/ j'J/ fJj b/y fbyD iK SkgD dk jhnk e'Jh Bk eo/.' uT[gd/ 28, gzuBd/ 31), 18 gdhnK 13H wko{ okr[L 5 gd/, 1 pj[gdh, dk t/otk fJ; soQK j?l
fbyD dk :sB ehsk frnk j?. w?A nk; okrK ftZu pkDh dh soshpL okrK (;gsgdh 1, nSNgdhnK 14, B"gdh 24 ;'bj/, 23 ;b'e, 22 gkT[VhnK. 1, Grs epho ih L
eodk jK fe fJj b/y nkw f;Zy ;zrsK ftZu doz pkDh dh soshp nkw s"o 's/ 1, d;gdh 1, uT[ph;gdh 1), 2 gko/ 14H G?oT[ okr[L 21 gd/, 2 pj[gdhnK 17 okrK ftZu 224 Spd ns/
dh ikDekoh tk;s/ bkGdkfJe j't/rk. fJ; soQK j?L gfjbK Spd, c/o (uT[gdk 1, gzugdk 1) 7 ;b'e× 74 15H p;zs[ okr[L 20 gd/. 243 Sb'e r[o{ rqzE ;kfjp ftZu doz
r[o{ rqzE ;kfjp ih dh nzdobh pkDh nSNgdhnK, T[; s'A pknd Szs, tko 3H wkM okr[L 1 nSNgdh, 24 16H ;kozr okr[L 3 pj[gdhnK, 23 jB . 243Sb'eK ftZu e[ZM Sb'e r[o{
dh pDsoL ns/ GrsK d/ Spd. gT[Vhnk, 46 ;b'e × 74 ;b'e ;kfjpkB d/ th jB.
1H r[o{ rqzE ;kfjp d/ S[o{ ftu ;G fJj Spd, nSNgdhnK, Szs nkfd 4H rT[Vh okr[L 20 gd/ (fsqgd/ 2, 17H wbQko okr[L 13 gd/, 3 2H Grs oftdk; ih
s'A gfjbK wzrbkuoD j? fi; dk Bkw Gh yk; eqw nB[;ko doz jB. ;G s'A uT[gd/ 15, gzugdk 1, S/ gd/ 12) pj[gdhnK, 27 ;b'e, 16 okrK ftZu 40 Spd
j[D 'w{b wzsq' gqufbs j' frnk j?. gfjbK r[o{ BkBe ;kfjp d/ Spd jB, 18gdhnK (nSNgdhnK 12, B"gdhnK 18H gqGksh okr[L 7 gd/, 2 3H Grs Bkwd/t
wzrbkuoD 'r[o gq;kfd' s/ w[Ze iKdk fco r[o{ nwodk; ;kfjp, r[o{ okwdk; 5, pkojgdh 1), 2 Szs× 40 pj[gdhnK, 61 Spd
j?. ;kfjp, r[o{ noiB ;kfjp ns/ r[o{ s/r 5H nk;k okr[L 1 ;'do[, 39 gd/ 19H ;b'e tkoK s'A tXheL 67 4H pkpk S/y cohd
2H r[o{ rqzE ;kfjp dh ;G s'A gfjbh pjkdo ;kfjp d/ 'Spd' fi; 'okr' ftZu (u[gd/ 2, fsqgdk 1, uT[gd/ 30, gzugd/ 20H nBzd ;kfjp 1Hokr nk;k d/ d' Spd,
pkDh, 'ig[' pkDh j?. 'ig[' r[o{ BkBe th jB, T[E/ T[j Spd r[o{ noiB 5, fSgdk 1) 22 gdhnK (;gsgdhnK 21H tko eftL r{ioh eh tko (22 2H okr ;{jh d/ d' Spd ns/
;kfjp dh T[ukoh j'Jh pkDh j?. 'ig[' ;kfjp ih d/ SpdK s'A fgZS'A jh doz 2, nSngdhnK 16, B"gdhnk 2, gT[VhnK) ;{jh eh tko (20 gT[VhnK) 3H e[b fJZe ;" shj ;b'el fiBQK
pkDh ftZu 38 gT[VhnK jB. 'ig['pkDh jB. u;gdhnK 2) 5 Szs, 24 gT[VhnK ns/ okwebh eh tko wjbk 3 (21 gT[VhnK) ftZu'A ¡¡¢ Sb'e pkpk S/y cohd d/ ns/
ftZu d' Sb'e Gh jBl fJZe 'ig[' d/ S[o{ r[o{ nzrd ;kfjp dk e'Jh 'Spd' 45 ;b'e× 171H wko{ eh tko (22 gT[VhnK) ¡® Sb'e r[o{ ;kfjpkBK d/ jB.
ftZu ns/ fJZe 'ig[' d/ nyho ftZu. BjhA, T[BQK B/ e/tb 63 'Sb'e' jh fby/ 6H r{ioh okr[L 2 uT[gd/, 5 22H gZNhL (18 gfdnK u) 5H Grs XzBk
'ig[' pkDh ;t/o t/b/ gVQh iKdh j?. jB. eJh 'tkoK' dhnK gT[VhnK ftZu, nSNgdhnK × 7 23H nbkj[DhnK uko Spd-fszB okr nk;k ns/ fJZe
3H 'ig['s'A nrbh pkDh d/ d' fjZ;/ fJj 63 'Sb'e' r[o{ noiB ;kfjp B/, 7H fpjkrVk okr[L 2 ;b'e × 2 24H ;b'e tkok s/ tXheL wjbk 3 XBk;oh ftZu
jB, ';'do[' ns/ ';'g[oy['. ';'do[' ftZu r[o{ rqzE ;kfjp dh nkfd phV fsnko 8H tvjz; okr[L 3 gd/ (fJegdk 1, r[o{ okwdk; ;kfjp 6H Grs p/Dh
5 ns/ ';'g[oy[' ftZu 4 Spd jB. nZi- eoB t/b/ doz ehs/ jB. uT[gd/ 2) 2 Szs, 5 nDkj[Dhnk, 3 r[o{ okwdk; ;kfjp B/ 30 okrK u fszB Spd-fJZe f;oh okr[ (gzBk
eZb fJ; pkDh dk Bkw 'ofjokf;' 'SpdK' s'A pknd nSNgdhnK th ;b'e× 13H pkDh dh ouBK ehsh j?. nkg B/ 678 93) ftZu, fJZe okwebh okr[ (gzBk
gqufbs j' frnk j?. n;hA nkgD/ e'b'A fJ;/ soshp nB[;ko doz jB. r[o{ s/r 9H ;'ofm okr[L 12 gd/ (uT[gd/ 9, Spdk dh ouBk ehsh j?. nkg B/ e[Zb 974) ftZu ns/ fJZe gqGksh gzBk
fJ; ftZu eJh pkDhnK gk bJhnK jB pjkdo ;kfjp ih dh e'Jh nSNgdh BjhA gzugd/ 3, 4 gdhnK,) (nSNhgdhnK 3, 264 SpdK, 58 nSNgdhnK, 38 SzsK, (1351) ftZu
fit/A u"gJh, ;t:/, d'jok nkfd. u"gJh, j?. d;gdh 1), 2 ;b'e× 18 183 gT[VhnK, s/ tkoK Bkb nzfes 105 7H Grs GhyB
;t:/ d'jok nkfd, r[o{ rqzE ;kfjp dhnK r[o{ rqzE ;kfjp ftZu 'SzsK'dh 10H XBk;oh okr[L 9 gd/ (uT[gdk ;b'eK s/ tkoK dh ouBk ehsh j?. d' Spd-okr ;'ofm ftZu (gzBk 659
pkDhnK BjhA jB. fJj pkDhnK pfuZso soshp th fJ;/ jh soQK jh j?. 7, gzugd/ 2) 2 nSNgdhnK, 3 Szs 1H f;ohokr eh tko (wjZbk u"Ek) ns/ 660)
BkNe ftZu'A jB. fJj pkDh Skw t/b/ r[o{ rqzE ;kfjp dh ;koh pkDh dk (uT[gdk 1,gzugdk 2× 14H 2H rT[Vh eh tko (wjZbk u"Ek) 8H Grs ;XBk
gVQh iKdh j?. t/otk fJ; gqeko j?l 11H fsbzr okr[L 5 gd/ (u[gdk 1, 3H fpjokV/ eh tko fpbktb okr[ ftZu fJZe Spd gzBk
4H fJ; s'A nrbh pkDh ';'fjbk' j?, ¡H r[o{ ;kfjpkB ns/ T[BQK dh pkDh fsqgdk 1, uT[gd/ 3), 1 gdh × 6 4H tvjz; eh tko (858)
';'fjbk' ftZu 5 Spd jB. ';'fjbk' 1H r[o{ BkBe ;kfjp 12H ;{jh okr[L 9 gd/ (fJegdk 1, 5H ;'ofm eh tko 9H Grs ghgk ih
pkDh ;"D ;w/A t/b/ gVQh iKdh j?. 2H r[o{ nzrd ;kfjp uT[gd/ 6, gzugdk 1, fSgdk 1), 5 6H ;kozr eh tko XBk;oh okr[ ftZu-fJZe Spd (gzBk
T[gq'fes uko/ pkDhnK okrK s'A w[es 3H r[o{ nwodk; ;kfjp nSNgdhnk 2 e[uih-;[uih, 5 Szs 21 7H fpbktb eh tko 695)
jB. 4H r[o{ okwdk; ;kfjp ;b'e × 42 8H ekBV/ eh tko (15 gT[VhnK) pkeh ;ck 43 s/

43
43
43 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
43 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
43 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
gfjbk gqekS
gfjbk gqek
gfjbk gqek
gfjbk gqek
gfjbk gqek
;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dh ;zgkdBk N[ZN/, fwZms, gq/w, fgnko fBwosk, w'jB s/o/ T{u/ wzdo wjb ngkok.. dh XkV. p?okJh..
;qh r[o{ noiB d/t ih B/ ;zB 1604 fwbtosB s/ ;op ;KMhtkbsk dk w'jB s/o/ ;'jfB d[nko ihT[ Xow;kbk.. ekBQk T[ufonk L- Ujh o/ w? Ujh o/.. ;d ji{fo jkio[ j? Bkio[ esfj B
ftu ;qh nzfwqs;o ftu/ ehsh ns/ ;qh r[o{ gqdoSB j't/. fi; ftZu wkBtsk bJh Xow;kb ngko d/nko mke[o ;dk ikeT[ ;[o Bo w[B iB y'is G/d B GfJU d{okJh..2..
r'fpzd f;zx ih B/ ;qh dwdwk ;kfjp fty/ ;Zu s/ SKsh dk ;zd/S j't/. fi; d[nkok ehosB rktj/.. gkts e'Jh o/.. ;[y ;hsb ;oXk ;G g{oh j'J/ ;zs
;zg{oB eoe/ r[orZdh 1708 JhL ftu ;qh nksfwe fsqgsh s/ ;wkfie GbkJh ij ;kX ;zs fJesq j'tfj sjk Skj j[;?B p'fbnk L- u[g t/ nfVnk ;jkJh..
ji{o ;kfjp fty/ fdsh. j't/. s[Mfj fXnktj/.. u[g t/ nfVnk.. gktB gfss ehJ/ fyB Ghsfo wfjwk
;qh r[o{ rqzE ;kfjp ;koh wB[ysk d/ ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih eo dfJnk wfJnk dfJnkb ;[nkwh p'bD dh BjhA ik t/ nfVnk.. eEB[ B ikJh..3..
;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih
;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih
;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih
;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih
ofjpo jB, wB[ysk d/ ;KM/ nkswe dh wfjwk eh j? j'j[ dhB feqgkok.. ;gZSN jh j? fe fJBQK GrsK dh fBoGT[ GJ/ ;rb G? y'fJ r'fpzd
dh wfjwk eh j?
dh wfjwk eh j?
dh wfjwk eh j?
dh wfjwk eh j?
Gzvko ns/ nfij/ w'shnK dk yikBk jB o{jkBh SKsh bJh nzfwqs d/ nw[Ze fpBtzs BkBe do; fgnk;/ fwb pkDh r[o{ nkS/ s/ g{oh Bk T[soB eoe/ uoD UNkJh..
i' wkBth nkswk B{z uwek fdzd/ jB. ;'w/, Grsh, frnkB ns/ t?okr d/ Gzvko do;B ;[y[ ;kok.. ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih ftZu ;EkB gqkgs BkBe[ i;[ rkt? mke[o ek o?fD fdB;[
wB[y wkso B{z nekb g[oy Bkb o;kJh pkDh d/ p'fjE ns/ ;ZukJh d/ gqekS jB. fJj Spd ;[D e/ w'jB ih dh ;wkXh eo ;eD s'A tKMh ofj rJh. fbtbkJh..4..6..
eoB dh bk;kBh f;Zfynk ;qh r[o{ rqzE r[opkDh B{z phV o{g ftZu fsnko eoB y[ZbQ rJh. u[pko/ dh pkoh y'bQ e/ T[BQK B/ ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk gfjbh (gzBk 1000)
;kfjp ftu ;[GkfJwkB j?. fJBQK dk wkD ;qh r[o{ noiB d/t ih wjkoki EZb/ t/fynk sK gzuw gksSkj r[o{ tko Gkdo'A ;[dh 1, ;zws 1661 fpeowh r[o{ ih B/ j[ew ehsk
wjKg[oSK ftu 6 r[o{ ;kfjpkB ns/ B{z gqkgs j?. gfjb/ r[o{ ;qh r[o{ BkBe noiB d/t ih yVQ/ ;B. nkg ih B{z t/y B{z gqekS ehsk frnk. T[; ;w/A pkpk p[ZYk nkfrnk GJh nekb eh sGh
Gkos d/ tZy tZy fjZf;nK ftu d/t ih dh pkDh GkJh wB;[Zy s'A e/ pkpk w'jB ih B/ fejk L- ih B/ gfjbk w[Zy tke fbnk i' fJj ubkfJT[ gzE..
ftuodhnK 15 fjzd{ w[;bwkB, j;shnK fbytkJh rJh. ;qh r[o{ nzrd d/t ih B{z gqEw jwkoh t;s bJh fgsk gk; nkfJnk L- ;G f;yB e' j[ew j? r[o{ wkfBU
jB. 4 r[of;Zy ;kfjpkB ns/ 11 GZNK r[orZdh fwbD ;w/A ;qh r[o{ BkBe d/t s/. ;zsK e/ ekoi nkfg yb'fJnk jfo rqzE..
dh pkDh th doi j?. fe;/ wjKg[oy dh ih dh pkDh th Bkb jh gqkgs j'Jh. e[b Gfb:B eh j[sh i' r[o ik; ezw[ eoktfD nkfJnk okw.. f;Zy Xow ftu fJe gowkswk dh
pkDh doi eoB bJh T[; dh iks, Xow, d{;o/ r[o{ ;qh r[o{ nzrd d/t ih dh s/.. Xofs ;[jkth skb[ ;[jktk ftfu g{ik dk jh ftXkB fbys o{g ftu gqf;ZX
eow, d/S, GkSk nkfd dk fynkb BjhA pkDh GkJh g?V/ w'y/ gk;'A fbytkJh rJh. bki Bk Xfjj[ nkg np/ ufb nzfwqs ib[ SkfJnk okw.. j' e/ gquZbs j' u[fenk j? L-
oZfynk frnk. e/tb T[;dh pkDh r[o{ sh;o/ r[o{ ;qh r[o{ nwodk; d/ ;w/A pkpk nkfJT[.. nzfwqs ib SkfJnk g{oB ;ki[ gouk Spd ek.. dhdko ykb;/ ek..
nkS/ nB[;ko j't/. w'jB ih d/ ;g[Zso ;jz; okw B/ r[o{nK ;G r[o{nB e/ ;pd b?B fjs eokfJnk ;rb wB'oE g{o/.. g{ik nekb eh..
;qh r[o{ rqzE ;kfjp tor/ oZph rqzE dh pkDh fbyh i' ;?AuhnK d/ o{g ftZu XkfJT[.. i? i? eko[ GfJnk ir nzsfo bkE/
ftu e/tb f;Zy r[o{ ;kfjpkB dh pkDh pkpk w'jB ih d/ gk; ;qh r'fJzdtkb fJj ;[D e/ r[o{ ih B/ Spd dk d{ik ;rb ft;{o/.. phph GkBh d/ nZy d/ sko/ B/, ;kv/
jh nzfes BjhA ehsh rJh pbfe 6 r[o{ ;kfjp fty/ w"i{d ;h. ;qh r[o{ noiB nze T[ukoB ehsk L- g{oB g[oy nu[s nfpBk;h i;[ t/d s/ goT[geko ehsk.
;kfjpkB d/ Bkb Bkb 30 j'o wjKg[oyK d/t ih 1657 s'A 1662 fpeowh sZe w'jB s/o/ puB nB{g ukb fBokbh.. g[okDh rkfJnk.. r[o{ BkBe i' i's irkJh ;h, j'o
dh pkDh B{z th Ujh ;fsekos doik ;qh nzfwqs;o ih ftZu oj/. fJ;/ ;w/A ftZu w'jB s{z wkBfj J/e[ ihn nto ;G ngBk fpod[ ofynk gow/;fo BkBe T[;B{z o[SBko ehsk.
fdsk frnk j? fijVk r[o{nK dh pkDh phV fsnko ehsh rJh. pkpk w'jB ih okbh.. Bkw[ fXnkfJnk..1.. pkDh r[o{nK s/ GrsK dh, fJeZmh
B{z gqkgs j?. fJBQK30 wjKg[oSK ftu oki/ gk;'A ;?AuhnK fbnkT[D bJh pkpk p[ZYk fJ; Spd d/ d' nze j'o ;[D e/ w'jB i'sh i's ;wkT[D ;w/A r[o{ r'fpzd eo fJe ;fseko ehsk.
th ;B s/ oze th. ny"sh T[uhnK iksk ih s/ GkJh r[odk; ih B{z G/fink go ih dk wB g;hi frnk. fBwosk ns/ f;zx ih B/ fJ; ;o{g B{z jh r[orZdh s/ GkJh r[odk; dh ebw Bkb nkfd
tkb/ s/ S'NhnK iksK tkb/ th ;B. i/ r[o{ pkDh tork gdkoE e"D d/t/. pkpk gq/w d/ tZ; j' e/ nkg B/ ;?AuhnK d/ gqekSwkB eoe/ ftneshrs r[fonkJh rqzE ;kfjp fsnko ehsk.
gzikp d/ wjKg[oS fJ; ftu ;EkB gqkgs w'jB ih B/ fJBeko eo fdZsk. fJ; go fdZshnK. fJBQK B{z r[o{ ih ;fseko ;fjs dh ohs B{z ;wkgs eo fdZsk. fco nzfwqs;o d/ jfowzdo ftu,
eo ;e/ sK wjKokSNo, oki;EkB, nkg ;qh r[o{ noiB d/t ih Bzr/ g?ohA ;qh nzfwqs;o b? nkJ/. okw;o d/ feBko/ ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih B{z ;zws 1765 gfjbk fJ;dk gqekS ehsk.
r[ioks, :{HghH, wZX gqd/S nkfd d/ wjK ;zrs ;w/s ;qh r'fJzdtkb g[Zi/. fi; p?m e/ GkJh r[odk; ih gk;'A ;qh r[o{ rqzE B{z BKd/V fty/ r[orZdh fdZsh s/ Sy;h fJ;B{z T[uk doik d/D bJh, nkg
g[oSK dh pkDh B{z th fJ; ftu U;/ GktBk u[pko/ ftZu w'jB ih ofjzd/ ;B T[; d/ ;kfjp ih dh phV fbytkT[Dh nkozG g{ik pzd eo fdZsh s/ nkfynk fe nZi gfjbK goDkw ehsk.
Bkb doi ehsk frnk j?. ;qh r[o{ s/r EZb/ ik yb's/. w'jB ih w;skBh fposh ehsh. ;qh r[o{ noiB d/t ih id'A GkJh s'A w/ok f;Zy r[o{ rqzE ;kfjp s'A fpBK r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ id g{ok f;yh
pjkdo ih dh pkDh fgZS'A ;qh r[o{ r'fpzd d/ ns/ ;wkXh ftZu bhB ;B. T[BQK B{z r[odk; gk;'A X[o eh pkDh fbytk oj/ fe;/ nZr/ f;o BjhA M[ekJ/rk. T[; ;w/A dk wfjb pDk fdsk.
f;zx ih B/ ;zB 1706 ftZu doi ehsh. e"D p[bkt/< X/n fJZe tkfjr[o{ ns/ ;B T[; tes w"e/ s/ Grs nkJ/ s/ j[ewBkwk nkfJnk f;Zyh d/ r'ow fto;/ ftu nBw'b
fJ; wjkB rqzE ftZu 5871 Spd ns/ X/nsk w'jB ih ;B. fNZeh j'Jh ;{os B{z efjD bZr/ fe ;kvh pkDh th fby'. r[o{ wko{ wjbk 5.. yikBk gk fdsk.
pzd jB. fJBQK ftZu'A gzit/A r[o{ ih d/ ns/ fXnkB B{z e"D T[y/V ;edk ;h< gzuw ih B/ fejk fe fbytkU. y[fbnk eow[ feqgk GJh mke[o ;h; M[ek e/ rqzE ;kfjp B{z, fco fJj
2218 Spd jB. ;ko/ r[o{ rqzE ;kfjp gksSkj B/ ;'funk fe SkfJd w'jB ih ghb{ B/ nkfynk L ghb{ n;kE'A ;/ Gb/ ehosB[ jfo jfo rkJh.. j[ew ;[Dk fdsk.
ftZu e[b 31 w[Zy okrK ftZu Spd jB Bk p'bD fJ; bJh feT[A Bk ;z;ko i' izwfdnk wo rJ/. ;qw[ Ekek gkJ/ fpq;kwk fwfN rJh r[o{ wkfBU rqzE ykb;k, Spd d/ bV
fiBQK ftZu'A 30 okrK ftZu ;qh r[o{ noiB ftnkgh w'jB B{z nktkz wkohJ/ fi;d/ fuZeV gkT[A B p'fVnk Bk nkb{d ;rbh XkJh..1.. bk fdsk.
d/t ih dh pkDh j?. w[Zy nkSk e/tb fXnkB ftZu T[j p?m/ jB. nkg B/ f;ozdk GJ/.. np w'fj ihtB gdth gkJh.. ''pkDh r[o{ r[o{ j? pkDh'' ;G B{z ;pe
fJjh ;h fe ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ftZu doi ;[o ehsk. Skw dk tes ;h. pVh wX[o SZi{ B/ fejk L- ekrd ;zdh g{soh uhfu nkfJU wfB g[oy[ fpXksk gVQk fdsk.
ehsh ikD tkbh pkDh f;Zy Xow dh ;[o s/ b?n ftZu rT[Vh okr dk fJj sT[ Bk fsqnk fBjko. ;zsB eh ;oDkJh..1..ojkT[.. id ikD fbnk f;Zy ;wM rJ/, sK
XkoBk d/ nB[e{b j't/. fi; s'A jT{w/ Spd T[ukoB ehsk L- fJT[A jh wko fbiktjh fiT[A pb'uK ekw[ eq'X[ b'G[ w'j[ fBtko/ fBto/ ;rb d/jXkoh r[o{ fwNk fdsk.

r[o{ rqzE ;kfjp dh pkDh d/ pkDheko
r[o{ rqzE ;kfjp dh pkDh d/ pkDheko
r[o{ rqzE ;kfjp dh pkDh d/ pkDheko
r[o{ rqzE ;kfjp dh pkDh d/ pkDheko
r[o{ rqzE ;kfjp dh pkDh d/ pkDheko
;ck 42 dk pkeh
;ck 42 dk pkeh
;ck 42 dk pkeh
;ck 42 dk pkeh
;ck 42 dk pkeh r[o{ okwdk; -7 ;tZJhJ/ r[o{ noiB 'okwebh' Bkb'A jNk e/ bcz 'Unzeko[' go r[o{ rqzE ;kfjp ftZu fes/ fes/ fszB (8) p;zs eh tko wjb[ gzBK
10H Grs fsqb'uB d/t bJh 7 ;tZJhJ/ Bkb tofsnk ikDk ukjhdk j?. fJ; ns/ eJh EK uko s[eK tkb/ 'pzd' Gh ¡¡©£
uko Spd-fJZe f;oh okr ftZu, d' 10H GZN pbQ G[b/y/ B{z d{o eoB dh b'V j?. fJ; bJh fwbd/ jB.
Spd r{ioh okr[ ns/ fJZe XBk;oh okr[ r[o{ okwdk; bJh 5 ;tZJhJ/ fJ; pkDh dk Bkw 'Unzeko[' j?. 'dyDh fJj nze d' fe;w d/ jBl T[gq'fes s[eK ns/ f;ob/y ftZu
ftZu doz j?. 11H GZN jfopz; Unzeko[' BjhA j?. 1HfJZe 'nze' sK T[j jB i' jo/e ;GBhA EkJhA bcz 'wjb' iK 'wjbk' B{z
11H Grs okwkBzd r[o{ noiB d/t bJh 2 ;tZJhJ/ tkoKL ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ftZu e[Zb Spd, nSNgdh ns/ Szs d/ 'pzdK' dh T[;/ soQK gVQd/ jK, fit/A j/m-fbyh s[e
fJZe Spd-(gzBk 1195), okr[ p;zs r[o{ xo d/ £ r[of;Zy 22 tkoK jBl fiBQK dk t/otk fJ; soQK frDsh dZ;D tk;s/ j?. ftZu bcz 'rjbk' B{zl
ftZu doz j?. 1H pkpk ;[zdo, ';d[Z pkDh, okr[ j?l 2H d{ih fe;w d/ nze T[j jB, i' 'rjbk o{j[ Bk ikDJh, f;o[ Gh fwNh
12H Grs i?d/t okwebh ftZu gzBK ©¢£ s/ nzfes j?. 1H r[o{ BkBe ;kfjp dhnK 3 SpdK nSNgdhnK nkfd dh frDsh ykfJ'
d' Spd-fJZe r{ioh ftZu (gzBk 2H GkJh ;Zsk B/ £ gT[VhnK ns/ tkoK-okr wkM, nk;k ns/ wbko ftZu- tk;s/ jB. nZyo 'j' ns/ 'b' d/ T[Zgo nZXe
526) ns/ d{ik okr[ wko{ ftZu (gzBk 3H okfJ pbtzv B/ • gT[VhnK 3 r[o{ rqzE ;kfjp ftZu doz 'nzeK' d/ tosD dh b'VQ BjhA g?Adh. fJ; soQK jh
1106) fbyhnK. fJj tko fi; dk f;ob/y, 2H r[o{ nwodk; ;kfjp dhnK- bkGL f;o-b/y d/ bcz 'wjbk' B{z nZXe s'A
13H Grs gowkBzd 'okwebh eh tko okfJ pbtzv sEk ;s? r{ioh, ;{jh, okwebh, wko{ ftZu- e'Jh Spd bZGD ftZu ;j{bs d/D pr?o gVQBk j?.
fJZe Spd-;kozr okr[ ftZu (gzBk v{fw nkyh' j?. fJj tko okwebh okr 4 s'A fJbktk fJBQK 'nzeK' dk bkG fJj Gh bci 'wjbk' d/ Bkb tos/ nze ¡,
1153) ftZu r[o{ rqzE ;kfjp d/ gzBK ©¦¦ s/ 3H r[o{ okwdk; ;kfjp dhnK- j? fe ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ftu e'Jh tkXk ¢, £, ¤,•, HHH © nkfd dk T[ZukoB-
14H Grs ;{odk; doz j?. f;oh okr, rT[Vh, fpjkrVk, tvjz;, xkNk BjhA ehsk ik ;edk. fiBQK b'eK fJ; nze B{z fJe, d', fszB, uko,
e/tb fJZe gzesh (gzBk 1253) fwbt/A okrL r[o{ rqzE ;kfjp ftu ;'ofm, fpbktb, ;kozr, ekBVk ftZu- B/ fbysh phVK ftu e'Jh tkXk ehsk j?, gzi ns/ B" gVQBk rbs j?. r[o{ rqzE
15H Grs ;?D e[Zb 31 okrK ftu pkDh doz j?. go 8 T[j w[zdktDh wjbk • ns/ ;b'e wjbk ;kfjp ftZu j/m-fby/ EkJhA fJSko/ ti'A
fjdkfJs fwbdh j? fel
e/tb fJZe Spd eJh okrK ftZu e[ZM Spd n?;/ jB, i' 4H r[o{ noiB ;kfjp dhnK- Ø s'A pknd jh eo ;e/ jB fit/A T[Zgo
(1) okr[ f;oh okr[ wjbk gfjbk
GZN ns/ T[BQK dh pkDh d' d' fwbt/A okrK ftZu rkJ/ iKd/ jB. rT[Vh, r{ioh, i?s;oh, okwebh, wko{, dZf;nk ik u[Zek j? fe 'okr wkbk'r[o{
(gzBk 14) nze 1 B{z gVQBk j?, 'gfjbk'.
1H GZN eb;jko eJh okrK dhnK nrKj j'o fe;wK Gh p;zs ftZu- 6 feqs BjhA j?.
(2) rT[Vh r[nko/oh wjbk 4 u.Ek
gzi r[o{ ;fjpkBK dh T[;sfs ftZu fdZshnK rJhnK jB. ;qh r[o{ rqzE ;kfjp 5H GkJh ;Zsk ns/ okfJ pbtzv bcz 'wjbk' dk noE eh j? ns/
(gzBk 163) nze 4 B{z 'uT[Ek' gVQBk j?.
54 ;tZ:/ ftZu fdZs/ okrK ;zpzXh fJj d't/A rZbK dh-okwebh ftZu- 1 fJ; dk T[ZukoB fe; soQK eoBk j?.
(3) tvjz; wjbk 3 shik (gzBk
2H GZN ikbg Gh ikDBhnK zo{oh jB. e[b i'V 22 'wjbk' iK 'wjb' dk noE j?
582)
5 ;tZ:/ r[o{ nwodk; dh T[;sfs fwbt/A okr dhnK tZy tZy fe;wKL B'NL GkJh ;Zsk ns/ okfJ pbtzv 'ekfJnK' Gkt ';oho'. r[o{ rqzE ;kfjp
(4) ;'ofm wjbk 4 uT[Ek (gzBk
ftZu (1) rT[Vh-r[nko/oh, u/sh, dh 'tko' ns/ 'p;zs eh tko' s'A S[ZN ftZu 'wjb' ns/ 'wjbk' bcz e/tb r[o{
605)
3H GZN ehos p?okrfD, g{oph, wkbtk ns/ dZyDh. pkeh jo/e 'tko' dhnK gT[VhnK d/ Bkb ;kfjpkBK tk;s/ jh tofsnk frnk j?.
(5) ;'ofm wjbk 1 d[s[eh gfjbk
r[o{ nwodk; s/ okwdk; ih dh (2) tvjz;-dZyDh gfjb/ gzi r[o{ ;kfjpkB d/ Sb'e Gh doz bcz 'wjbk' ns/ 'wjb' e/tb f;o-b/y (gzBk 636)
T[;sfs ftZu 4 ;tZJhJ/ (3) fpbktb-dZyDh jB. ftZu jh BjhA, ;r'A r[opkDh ftZu Gh (6) XBk;oh wjbk 3 shik (gzBk
4H GZN fGyk (4) wko{-dZyDh B'NL r[o{ noiB ;kfjp tb'A ¢¢ tkoK eJh tkoh nkT[Adk j?l fit/AL- 664)
r[o{ nwodk; ih dh T[;sfs ftZu (5) gqGksh-dZyDh ftZu'A © tkoK B{z yk; ns/ tZy-tZy (1) cohdk 'wjb' fB;yD ofj rJ/ (7) p;zs wjbk 3 shik (gzBk
2 ;tZJhJ/ (6)okwebh-dZyDh X[BhnK s/ rkT[D dh jdkfJs th ehsh tk;k nkfJnk sfb. 1169)
fJ; fJSko/-wkso fjdkfJs B{z n;hA
5H GZN ;bQ B'NL gfjb/ gzi (rT[Vh, tvjz;, rJh j?. (2) 'wjbk' nzdfo j'dhnk, j[fD
jo EK tos e/ fJBQK nzeK B{z gfjbk,
r[o{ nwodk; bJh 1 s/ okwdk; fpbktb, wko{ ns/ gqGksh) okrK ftZu nzeL r[o{ rqzE ;kfjp s'A gVQ e/ t/y'. pjfD B fwbfB jd{fo.
d{ik, shik, uT[Ek, gzitK ns/ B"tK
bJh 2 ;tZJhJ/ sK e/tb e[ZM Spd, nSNgdhnK ns/ EK EK 's/ s[jkB{z nze (fjzd;/) fby/ (3) ejk ;[ xo do wzvg 'wjbk'
gVQBk j?.
6H GZN GbQ Szs jh n?;/ jB i' fJBQK rT[Vh r[nko/ fdZ;Dr/. fJBQK nzeK dh Gh yk; wjZssk ejk ;[ pze ;okJh.
B'NL ¡,¢,£, nkfd nze e/tb bcz
nwodk; ih bJh 1 ;tZJhJ/ dh oh, rT[Vh u/sh, rT[Vh g{oph, rT[Vh j?. (4) 'wjb' e[uih wVtVh ekbh
'wjbk' Bkb jh BjhA fwbd/, fJj nze
ouBk ehsh. wkbtk, tvjz; dZyDh, wko{ dZyDh r[o{ rqzE ;kfjp ftZu jo/e Spd, wBj[ e[;[X.
bcz 'xo[' d/ Bkb Gh fwbd/ jBl T[E/
7H GZN BbQ nkfd okrK ftZu fwbd/ jB, go nSNgdh s/ Szs 'pzdK' ftZu tzfvnk (5) 'wjbk' wzfM fBtk;[ ;pfd
th fJBQK nzeK B{z fJZe, d', fszB nkfd
r[o{ okwdk; bJh 16 ;tZJhJ/ 'okwebh dZyDh' ftZu fJe bzwh ;koh j'fJnk j?. r[o{ rqzE ;kfjp ftZu fJBQK ;tkohnk.
jh gVQBk j?. 'xo[' dk ;zpzX skb ns/
8H GZN ;:zd/ pkDh j? fi; dk Bkw j? 'Unzeko['. f;ZyK 'pzdK' tk;s/ bcz 'gd/' tofsnk frnk (6) wjbh 'wfjb' p[bkJhn?, ;' fgo[ rkT[D Bkb j?.
r[o{ okwdk; ih bJh 13 ;tZJhJ/ ftZu fJ; pkDh dk Bkw 'dZyDh Unzeko[' j?. r[o{ rqzE ;kfjp ftZu nkw s"o 's/ jo/ okt? ozfr. tkfj r[o{ ih ek ykb;k..
9H GZN ;Eok gqf;ZX j' u[Zek j?. bcz 'dZyDh' B{z e 'pzd' dhnK d' d' s[eK j[zdhnK jB. (7) wjow[ 'wjb' Bk e' nNekt?. tkfj r[o{ ih eh csfj..

44
44
44 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
44 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
44 gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
Bktb
Bktb
Bktb
Bktb
Bktb
S'Nk f;zx
S'Nk f;zx
S'Nk f;zx fe fe s 2s 2 n?;H ;keh
S'Nk f;zx
S'Nk f;zx
s 2
fe fe feSs 2s 2
n?;H ;keh
n?;H ;keh
n?;H ;keh
n?;H ;keh
w/o/ Bktb p/dyb dk nyhoh u?gNo db/o BjhA ;h ns/ Bk jh T[ZBk fBvo. w{zj'A c[Zb fvrd/ ;B ns/ id'A o'Adh sK d/y/. fJj th gsk Bk ;h fe T[BQK dk
gVQe/ w?Bz{ eJh b'eK d/ c'B nkJ/. T[BQK SkfJd fJ;/ eoe/ w/ok ;kok nzdo ezp nZy'A w'sh, fijVh x'V/ s/ uVQ/ nkT[Ad/ ;[nkd fej' fijk j[zdk. T[; pkr dh
B{z w/ok fJj Bktb pj[s uzrk bZrk. fojk ;h. fe;/ okie[wko dh tfoQnK s'A T[vhe okyh bJh ;odko B/ fJe p[ZYk fpjkoh
T[BQK ;kfonK dk w?A fdb'A S[eor[iko ';Zu fJj ejkDh g{oh eoB bJh eo ojh ;h, fi; B/ T[;B{z S[vkT[Dk oZfynk j'fJnk ;h. T[j sK n?t/A s's/
jK. o[bd{ pko/ ikDekoh d/Dk pj[s io{oh ;h. nfijhnK ejkDhnK ;[D w/ok nzdo T[vkD bJh ;h. n;b 'u sK fgzv B{z
T[whd eodk jK T[BQK B{z Bktb S'Nk j?. e"D ;h T[j< i/ T[; pko/ Bk dZf;nk ezp e/ ofj iKdk, w?Bz{ T[; ekD/ fdT[ gsk ;h fe T[j pkr ;odkoK dk ;h.
f;zx th uzrk bZr/rk. sK ejkDh nX{oh ofj ikT{.' p'bfdnK e'b'A p[s vo brdk fi;B{z w?A ed/ d/ fiZE'A nzp sK eh s'VD/ fe;/ dh eh
n?;H ;keh S'Nk f;zx B/ ejkDh dk o[y o[bd{ tZb fynk she BjhA ;h, go o[bd{ B{z ed/ wikb fe o[ZyK d/ bkr/ B{z bzx th
w'V fdsk. e[M Bk j[zdk. ikt/.
pj[s gkbk fvr fojk ;h T[; oks. w?A s/ o[bd{ fJe' fgzv d/ ;h. fJe' r[ofdnkb f;zx ;zX{ dh ;kv/ jkD c/o fJe fdB w/ok wB ekp{ 'u Bk
BQ/ok th pj[s ;h. fJzBk fe e'b yVk jkD d/. T[j uwkoK dk w[zvk ;h ns/ dh fJe e[Vh ;h. Gkt/A T[;dk g{ok BkT[A fojk. nzp ykD dk pj[s ihn ehsk.
pzdk th uZi Bkb f;nkD 'u BjhA ;h w?A iZNK dk. fgzv ftu uwkoK dh gZsh e[M j'o jh ;h, go jt/bh 'u ;ko/ T[;B{z gfjbK fdb 'u nkfJnk ihs' B{z ejK.
nk fojk. B/V/ s'A fXnkB Bkb d/fynk iZNK dh gshUA ekch d{oh s/ ;h. iK ihs' efj ;Zdd/ ;B. pj[s fsZy/ BeS fijVh e[Vh w?Bz{ bZ;h d/ Go/ SzB/ 'u n?; ;keh
n?; ;keh
n?; ;keh
n?; ;keh
n?; ;keh
th pzd/ dk goSktK fijk fd;dk ;h. fJt/A th fejk ik ;edk fe fgzv'A pkjob/ ;B T[;d/. jo t/b/ coke gfjBh oydh. xo'A u'oh Bkb T[u/uk wZyD gk e/ d/
yZbK fyutk e/ X[Zg/ ;[eDhnK gk d/
T[jdh gfjukD eoBh n"yh ;h fe T[j gk;/ ;h. gzikj e[ xo ;B T[; ftu, T[;d/ g?o ns/ NzrK jw/Sk BzrhnK ;edh j?, eh T[j nkgD/ pkr d/ nzp
tKrk.' E'Vk fuo ;kv/ d'jK ftu u[g
shthA j? iK wod. T[; oks ;ko/ n;wkB fiBQK 'u'A fJe o[bd{ dk ;h. fgzv ftu ofjzdhnK ;B. id'A w?A ns/ o[bd{ fJeZm/ BjhA y[nkJ/rh< go fJ; bJh pj[s
SkJh ojh. go fJe tkoh c/o ;odko
s/ pZdb jh pZdb fd; oj/ ;B. pj[s d' soQK d/ pzd/ t;/ j'J/ ;B, nwho ns/ y/vd/ sk T[j th ;kv/ ftu nk obdh. ukfjnK th w/ok wB Bk wzfBnk. j[D
dh eVethA nktkz ;kv/ ezBh gJh.
tZv/ ns/ Gko/ Gko/ ekb/ Skj pZdb, rohp. n;hA d't/A rohp xo'A ;h. fgzv T[j fJj ed/ wfj;{; Bk eodh fe e[Vh she th :kd BjhA nk fojk J/; soQK
'w?A ufVQnk ;h doys s/.' o[bd{ d/
fit/A eJh gjkV fJeZm/ T[Zv nekS s/ 'u uwkoK d/ sK ;ko/ jh xo rohp ;B j?, e[VhnK Bkb y/v/. T[; B{z w[zfvnK feT[A j'fJnk< fJj S'Nh fijh rZb th
w{zj'A fJj ;[D w?A sK T[; tZb t/ydk jh
uVQ rJ/ j'D.' S'Nk f;zx T[;/ soQK nZyK go iZNK ftu nfijk BjhA ;h. T[BQK Bkb y/vDk uzrk brdk ;h. T[j th w/ w?A T[;B{z feT[A Bk efj ;fenk< id'A
ofj frnk.
pzd eoh nZr/ dh ejkDh dZ;D bZrk, ftu seV/ ns/ wkV/ d' soQK d/ NZpo o/ ns/ o[bd{ Bkb. w;K ;Zs ;Zs ;kbK fe w?A ikDdk ;h T[j w/o/ nZr/ fgZS/
'T[J/ s/oh G?D dhHHHH. ezio fdnk
;kB{z BjhA ;h gsk eh tZfink ;B. w?A wkV/ xo'A ;h. w/o/ pkg{ dh e[b d/ j'tKr/ n;hA id'A b[eD fSZgh y/fvnk x[zwdh ;h. w/oh jo rZb wzBdh ;h. ns/
w?A sK gfjbK jh ikDdk ;h fe nfijk
j'Dk< jK fJzBk io{o ;h fe id'A n;hA gzi ftx/ iwhB ;h. T[;dh tkjh Bkb eod/ ;h. id'A th w/oh tkoh g[rdh sK fJe w?A ;h feT[A T[; e'b'A d{o ofjzdk
ezw e'Jh uwkoVk jh eo ;edk. w?A sK
N[o/ ;h sK ;kv/ Bkb d/ xo tkb/ ed'A sK e'm/ ftu wjhB/ Go d/ dkD/ th BjhA ihs' w?Bz{ fJSko/ Bkb o[bd{ d/ fSg/ j'D fojk< SkfJd T[j wkV/ ns/ seV/
nkg j?okB ;h fe iZNK d/ bj{ ftu
d/ o'Nh N[Ze w[ek, ;"A rJ/ ;B. rbhnK g?Ad/ ;B. fJ; bJh T[j fgzv d/ ;G s'A dk gsk dZ; fdzdh. c/o i/ ed/ T[; d/ ftukoK dh fJe ezX ;h fijVh ;kv/
fJj ;kbk u'o feE'A tV frnk<'
gko eofdnK fJ; soQK br fojk ;h seV/ ;odko r[ofdnkb f;zx dk ekwk g[ZrD dh tkoh nkT[Adh sK T[j ikD d'jK ftukb/ T[;oh j'Jh ;h. fi;B/ ;kB{z
pZ'; c/o eh T[; B/ wzi/ bkr/ gJh
fit/A ;ko/ dk ;kok fgzv jh ;[Zsk fgnk ;h. o[bd{ dk fgU th ;odkoK dk B"eo p[ZM e/ w?Bz{ Bk bGdh ;r'A o[bd{ B{z ed/ fJe d{i/ d/ B/V/ Bk j'D fdsk.
s{s dh SVh u[Ze bJh ns/ w/o/ d/yd/
;h. fJe dw T[ikV ns/ ykbh ykbh ;h. w/o/ ns/ o[bd{ d/ pkg{ dhnK iksK Yz{vdh. w?Bz[ T[; t/b/ ;wM Bk g?Adh fe w/A ukfjnK th T[j ezX bzx ihs' she
d/yd/ o[bd{ dk ;kok fgzvk ;{s SZfvnk.
br fojk ;h jo gk;k. p; fes/ fes/, Gkt/A nZv ;B go T[BQK d/ nkg; ftu T[j fJ; soQK feT[A eodh ;h< c/o T[d'A Bk gj[zu ;fenk. w/o/ nzdo S'N/ ns/
go o[bd{ d/ w{zj'A T[c she Bk fBebh.
fe;/ xo d/ pkjo pD/ u[bQ/ ftu'A X[ydh ;zpzX uzr/ ;B. n;b 'u sk fgzv 'u n;hA pj[s S'N/ th ;h. ;Zs ;kbK dh tZv/ d/ ftukoK dk vo fSfgnk fojk.
T[; s/ p?sK dh e[ZN uVQ ojh ;h. ;koh
gkEh dk X{znK T[mdk io{o fd; fojk uwkoK Bkb e'Jh f;ZX/ w{zj rZb th BjhA T[wo/ wB 'u fJjh ;'u T[rdh th feZE/ ns/ T[j vo jw/Sk w?Bz{ ihs' e'b'A d{o
i[Vh jt/bh d/y ojh ;h. T[; ftu B"eo
;h. fijVk ;ze/s d/ fojk ;h fe rqfjDh ;h eodk. go gsk BjhA w/o/ ns/ o[bd{ ;h< T[; t/b/ e[Vh w[zv/ d/ foSs/ dk gsk oydk fojk. c/o w?A o[bd{ B{z nzp ykD
ukeo, wod n"osk ;G ;B. T[BQK ftu
B/ e[M fuo gfjbK nZr s/ o'NhnK d/ pkg{ dk fJzBk w/b fwbkg fet/A ;h< E'V/ ;h. dh rZb ejh. Gkt/A ;odko dh wko'A
o[bd{ dk fgU th ;h. go e'Jh th w{zj'A
EghnK ;B. T[BQK eoe/ w/oh ns/ o[bd{ dh d';sh w?Bz{ jt/bh dh fJe rZb j'o :kd T[j uzrh soQK ikD{z ;h go sK th w/o/
T[c she BjhA ;h eo fojk. ;ko/ ;odko
jB/oh oks ftu n;hA u[Zg u[ghs/ th y{p gZeh ;h. nk rJh. ;odko dhnK BioK ftu bJh MN okih j' frnk.
s'A G?n yKd/ ;B. ikDd/ ;B e[M
N[od/ ik oj/ ;h. fco iZNK dk u"sok ghVQhnK s'A ;odko dh jt/bh 'u o[bd{ s/ w?A fJe BjhA ;h. T[;B/ ;kB{z n;hA nrb/ fdB ;t/o/ nzp s'VD
p'fbnK ;odko T[BQK Bz th T[X/V ;[ZN/
nfJnk. ;kvh g?V ukb ;[D fszB uko fJe ohs N[oh nk ojh ;h. jt/bh 'u ed/ th fJe nZy Bkb BjhA ;h d/fynk. dh ftT[Ad pDk xo'A vzro b? o'jhnK B{z
rk. pZ; T[; GhV ftu ;odko dk fJe
e[Zs/ e[zdoK ftu'A pkjo fBeb fJeZm/ ezw eod/ ekw/ dk g[Zs th ekwk jh T[j iks gks B{z pj[s wzBdk ;h. fJ;/ N[o gJ/. ;odko d/ pkr B/V/ gj[zu w?A
p[ZYk B"eo okw{ ukuk jh nfijk ;h
;kv/ s/ bge/, go fgzv d/ pzfdnK dh j[zdk ;h. T[jd/ GkrK B{z e'Jh BjhA ;h eoe/ ;kv/ d'jK bJh T[;dh Bio th d{o'A o[ZyK s/ bNed/ r[ZfSnK tZb
fi;dk ;kok ;oho fJ; tkgodh xNBk
w[Se fwbfdnK w[V gfjbK tkbhnK pdb ;edk. c/o ;kv/ Bkb th fJ;/ nZv ;h. BhthA iks d/ pzd/ B{z T[j bbukJhnK BioK Bkb d/fynk. n;hA
B{z d/y ezp fojk ;h. gsk BjhA vo Bkb
EktK s/ ub/ rJ/. soQK j'fJnk. ;kvh th fe;ws e"D pj[shnK rkbQK eZYdk, ;G w{jo/ wK N[od/ N[od/ gj/ 'u yV' rJ/ ns/ vzro
iK r[Z;/ ftu.
fJzBk efj S'Nk f;zx p'bdk j'fJnk pdbdk. id'A ;kv/ fgT[ ;odko d/ B"eo G?D fJe eo fdzdk. rkbQ ykD tkb/ j"b/ j"b/ nZr/ bzx rJ/. o[bd{ B{z th w?A
o[bd{ s/ toQdhnK p?sK d/y w/ohnK
e[M gbK bJh o[e iKdk j?. j[D T[; ;B c/o n;hA th T[BQK d/ eowK e'b'A dh eh wikb fe ;odko Bkb nZy th pkjo gj/ ftu yV/ ofjD fdsk. w?A
nZyK o' ojhnK ;B. go pj[s e'fSS
nZyK y'bQ oZyhnK ;B. w/o/ tZb d/y fet/A pud/. pugB 'u n;hA ;odko d/ fwbk e/ rZb eo ;e/. o[bd{ iks dk pkr d[nkb/ bZrh pkV NZg fJe doys
ehfsnK th w/o/ e'b'A ;Zu BjhA ;h
T[j c/o nZr/ dh rZb dZ;D bZrk. vzro uko/. T[E/ jh w/oh ns/ o[bd{ dh uwko ;h. T[;dh frDsh ewhfBnK ftu s/ uVQ frnk ns/ S/sh S/sh nzp s'V
p'fbnk ik fojk. SkfJd ;odko dh wko
'n;hA d't/A ;kXK d/ v/o/ B{z N[o/ ik :koh gZeh j'Jh. Gkt/A pkg{ dk pj[s j[zdh ;h, fiBQK dh fgzv ftu gZsh jh j/mK ;[ZND bZrk. go oZp dk GkDk
oj/ ;K. o[bd{ w/o/ w{jo/ ;h. fJzBk ;hs wB ;h w?Bz{ gVQkT[D dk go T[j fJ; nZv ;h. y{j nZv ;B. ofjD ;fjD T[bNk tos frnk. ni/ w?A o[Zy s/ ;h fi; d/ vo B/ nfijk Bk j'D fdsk.
j'D s/ th ;kv/ g?o ns/ NzrK BzrhnK soQK BjhA eo ;fenk. fJe fdB id'A nZv ;h. w?A sgke Bkb ;odko dh ufVQnk j'fJnk jh ;h fe nukBe fesB/ toQ/ bzx rJ/ fJBQK rZbK B{z. w/
;B. n;hA cN/ y/;K dhnK p[ZebK wko T[; ;odkoK e'b rZb ehsh sK ;odko p?me nzdo ik ;edk ;h. xo 'u fpjkoh p[ZYk nkgD/ e'fmUA pkjo o/ wB ftu j[D she th fJe gSsktk
oyhnK ;B. ;hNhnK wkodh jtk fJzBh B/ nZr'A fejk, ;odkoBh Bkb rZb eo b?Adk ;h. T[BQK fBeb nkfJnk. T[; d/ B/V/ gj[zuD s'A EK wZbh p?mk. ;'udK w/o/ e'b'A nfijk
s/i br ojh ;h fe cfNnk y/; pko 's/oh wZs sK BjhA wkoh rJh. s/o/ dhnK uhzK S{j ;edk ;h. id'A w/ok gfjbK jh w?A NkjD/ s'A Skb wko BZ;dk feT[A j'fJnk< s{s dh SVh dh T[j wko
pko w/o/ fgzv/ s'A bZE bZE g? fojk ;h. g[Zs B/ gVQ e/ fejVk ebeNo pDBk. fgU wZMK u'Adk ;h sK d[ZX dh Goh pkr'A pkjo j' frnk. o[bd{ ni/ th gj/ w?A o[bd{ s/ feT[A toQD fdsh< nkgD/
w?A nzrK B{z mzY s'A pukT[D bJh w[V fJ;B/ sK vzro jh ukoB/ B/. ekjB{z pkbNh ;odko dh o;'Jh she w?A jh b? 'u yV'sk ;h. w?AB{z BZf;nK nkT[Adk d/ fgzv/ s/ feT[A BjhA io bJh< ;odko B{z
w[V T[;B{z ;oho Bkb e; b?Adk ;h. o[bd{ fJ;B{z ezw'A th r[nkDk. s?Bz{ gsk s/ok e/ iKdk ;h. go o[bd{ fJBQK ftu'A e[M y T[j th d"VD bZrk. E'V/ fuo ftu feT[A Bk ;Zu p'b fdsk fe o[y s/ uVQ
y/sK dhnK v"bK s/ p/gqtkj bzphnK fgU fJj' ezw eodk ;h. s{z th S'Nk th Bk eo ;edk. ;odkoK d/ nzdob/ jh pkr fgZS/ ofj frnk. n;hA fJe' nzp w?A s'V/ ;B. SkfJd T[; t/b/ w/o/
bzphnK fvzxK g[ZNdk N[o fojk ;h. j[zdk vzro ukoB bZrk ;h. j[D s/o/ xo dh fvT{Vh she th T[; B{z dbQhi'A ;kj B;d/ j'J/ S/sh jh o'jhnK B{z N[o/ wB 'u fJe j'o vokeb wB fSfgnk
T[;dh ukb pj[s fsZyh ;h. N[odk fJt/ wB 'u fJjB{z nc;o pDkT[D dh ;{M pkjo i[Zsh bkj[Dh g?Adh ;h. T[;dh eh iKd/ vzroK Bkb ik fwb/. o[Zy'A s'V/ j'fJnk ;h. fijVk ;odko e'b'A G?n
A br fojk ;h fit/A pzdk BjhA ;r'A fJe fet/A nk rJh<'' wikb fe rZb eofdnK ;odko tZb nzp T[E/ Xosh s/ jh fvr/ ofj rJ/. w/
yKdk ;h. fi; B/ u[Zg ofj fJj ;G e[M
ekbk goSktK nZr/ ;oe fojk ;h. ns/ fJzBk efj ;odko i'o i'o dh jZ;D nZy u[Ze e/ d/y th ;e/. i/ ;odko ok nzdo ;kok fdB ;odko dh wko s'A
tkgoB fdsk ;h.
w?A T[;dk fgZSk eo fojk ;h. bZrk. ed/ T[; e'b'A vzroK pko/ g[ZSdk sK th vodk fojk. ikDdk ;K fpjkoh p[ZY/
w?A ;'funk o[bd{ B{z wko w?A g[nkJh
;kXK dk v/ok fgzv'A gj/ d/ o;s/ pkg{ ;odko dh wkoh u'G ;[D u[g o[bd{ dh Bzo jw/Sk Xosh s/ rZvh B/ w?Bz{ pkr'A ;ogN B;fdnK gSkD i'
j?, fJ; bJh nrb/ fdB T[j w/o/ Bkb
fJe e'j dh d{oh s/ g?Adk ;h. go o[bd{ eo frnk. p/ukok eodk th eh< T[jd/ ofjzdh. w?Bz{ T[d'A ;wM Bk g?Adh fe fbnk j'Dk. go o[bd{ B{z e[M Bk j'fJnk.
rZb BjhA eo/rk. p'b/rk th BjhA. go
B/ T[; she gj[zuD bJh y/sK tkbk nkgD/ jZEhA E'V/ e[M ;h. ;Zu w?A sk ;odko nfijk feT[A eodk ;h< o[bd{ 's{z fceo Bk eo w/o/ j[zfdnK s/o/
nfijk e[M BjhA j'fJnk. Gkt/A T[; oks
S'Nk okj cV ofynk ;h. j[D pZdbK o[bd{ dh rZb eo fojk ;K. fJj nkgD/ B{z w/o/ tKr ;ko/ xo 'u feT[A BjhA ;h Bkb e[M T[bNk BjhA j'Dk.'
o'Nh yk e/ n;hA fJe d{i/ B{z BjhA fwb/
Bkb Go/ nkekS 'u'A ed/ ed/ fpibh nkg B{z ftu feZE'A b? nkfJnk. c/o ;kv/ x[zwD fdsk iKdk< T[; B{z feT[A d[ZX 'go ;odkoHHHHHH<'
. fgzv d/ j'o w[zfvnK Bkb ob epZvh
th uweD bZr gJh ;h. id'A th T[; Bkb th Ujh j'fJnk i' ;kv/ fgU ns/ dh Goh pkbNh b? o;'Jh she BjhA ;h w/oh rZb nX{oh ofj rJh.
th BjhA y/v/. go id'A nrbh ;t/o
dh bSe'o u[soc/ c?bdh sK T[; ftu T[BQK d/ tZfvnK Bkb j'fJnk ;h. n;hA ikD fdzd/< fJ; rZb dk w?Bz{ eJh ';odko B{z w?A nkg/ d/y btKrk.'
o[bd{ w/o/ ;kwQD/ nkfJnk sK T[j T[j'
N[odk o[bd[ e[M fuo bJh ;zrwowo d/ th ;odko d/ vzro ukoB bZr/. w?Bz{ tfoQnK pknd ik gsk bZrk. o[bd{ B/ fdqVQsk Bkb fejk.
fijk ;h fijk w?A eZbQ ;odko dh wko
p[Zs fijk brdk. T[j e[M gbK bJh mhe Bkb :kd BjhA. pZ; fJzBk jh gsk ihs' d/ wB ftu ;kv/ d'jK bJh vzro b? id'A n;hA jt/bh g[Zi/ sK
s'A gfjbK d/fynk ;h.
fd; c/o jB/o/ ftu nb'g j' iKdk. fe ;'Mh ;zGkbfdnK ;kv/ jZE vzvk Ewk coe ;h. jt/bhUA ghD bJh ;kB{z wZmk soekbK Yb rJhnK ;B. fgzv d/
w?A fBs tKr vzro y'bQD bJh
fpibh uweD Bkb Gkt/A fJe tkoh vzroK fgS/ bk fdsk frnk ;h. n;hA fwbdk. SzBk cV w?A sK o;'Jh B/V/ pfj r[jkfonK s/ u[fbQnK 'u'A X{znK T[Zv
;odko dh jt/bh frnk. w/o/ nzdo ni/
jo gk;/ ukBD j' iKdk go T[; s'A fJeZm/ tZr b? o'jhnK B{z iKd/ ns/ iKdk, go o[bd{ fJ; soQK Bk eo ;edk. nekS tZb T[mdk fd; fojk ;h. ;odko
d{i/ jh gb d{o d{o she c?fbnk jB/ok fJeZm/ jh ;zM B{z xohA w[Vd/. T[j sK jt/bh dh fvT{Vh th Bk NZg jt/bh nZr/ pD/ u"e 'u wzik vkjh p?mk she th eZbQ tkbh rZb dh e[VsB
j'o rkVQk j' fd;D brdk. e[M e[M w?A wK B{z ed/ BjhA ;h d/fynk. pkg{ ;edk. c/o fijVh bZ;h w?Bz{ fwbdh T[j ;h. T[; bkr/ ;N{b s/ dko[{ dh p'sb Goh j'Jh ;h. fJe o'; ;h. fijVk w?Bz{
d{oh s/ tZNK s/ T[rh MkVh fe;/ pzd/ dh B/ dZf;nk ;h fe T[j w?Bz{ iBw d/Ad/ rkVQh j[zdh. T[; 'u b{D gkfJnk j[zdk. ns/ gb/N ftu Y/T{ dk nkuko fgnk fe;/ Bkb th BjhA ;h p'bD d/ fojk.
j'Ad dk G[b/yk gkT[Adh. fJ; soQK jh wo rJh ;h. c/o o[bd{ dh wK B/ w?Bz{ go o[bd{ B{z fJj ;j{bsK Bk fwbdhnK. ;h. T[; B/V/ wzi/ s/ j'o th fszB uko jt/bh dh fvT{Vh gko eo w?A o;'Jh B/
brdk fit/A e'Jh mzY 'u v"b s/ y/; gkfbnk. fgU iks gks B{z BjhA ;h fJj ;G e[M nZm ;kbK dh ihs' eodh. pdwkS p?m/ Sokp gh oj/ ;B. V/ gj[zfunk. w?Bz{ fJt/A bZrk fit/A o;'Jh
dh p[Zeb wkoh p?mk j't/. ;kv/ d'jK wzBdk. T[;B/ w?Bz{ o[bd{ dh wK B{z ;zGkb bZ;h cVk T[j w/o/ fujo/ tZb d/ydh 'j{z! nk rJ/, T[J/ ;kb/ e[Zs/ d/ d/ ;Zi/ gk;/ tkb/ ewo/ d/ p{j/ fgZS/
ftu u[Zg SkJh j'Jh ;h'. n;hA fpBK fdsk ;h. w?A T[BQK d/ xohA y/vdk tZvk ofjzdh. id'A she SzBk ykbh Bk j' g[so'. T[J/ s[jkvh wK dhHHH<' ;odko e'Jh fSfgnk yV'sk ;h. w/oh ;'u ;Zu
p'b/ ;kXK d/ v/o/ tZb tZX oj/ ;h. j'fJnk. T[; w?Bz{ wK tKr{z fgnko iKdk, T[; dhnK w[;ekD GohnK nZyK dh eVethA nktkz ;[D w/ok sK fit/A fBebh. T[E/ ihs' ;h. T[; dotki/ d/
c/o fJe tkoh i'o dh fpibh uweh fdZsk. T[j sVe/ jh rzY/ Bkb fszB fJe' NZe w?Bz{ t/ydhnK ofjzdhnK. fezB/ ;kj jh w[e frnk, go w?A d/fynk o[bd{ fgS'A fujok pkjo eZY ;ze/s Bkb w?Bz{
ns/ T[;d/ Bkb jh rVrV dh nktkz uko fwZ;hnK o'NhnK pzBQ fdzdh. n;hA toQ/ bzx rJ/ fJBQK rZbK B{z. go w?Bz{ B{z e[M Bk j'fJnk. T[j fJe' NZe ;odko nzdo ;Zfdnk. fJe tkoh w/ok wB ehsk
ezBhA gJh. ;kXK d/ v/o/ tb'A fszB uko vzro b? fgzv'A d{o fBeb iKd/. rowhnK j[D ik e/ ;wM gJh fe ihs' bZ;h Go/ tZb t/ydk fojk. fi; w[zv/ B{z w?A ed/ Bk iktK go c/o edw nkg/ T[ZXo T[m
w'oK B/ febekohnK wkohnK. bfjzd/ ns/ ;odhnK d/ ;ko/ fdB ;kv/ fgzfvnK SzB/ ftu T[; t/b/ T[u/uk b{D wZyD ;odko Bkb nZy fwbkT[Ad/ BjhA ;h
gJ/.
tb'A eJh frZdV fJeZm/ j{e/. fJ; d/ Bkb yfjzd/ bzxd/. n;hA ;kok ;kok feT[A gk fbnkT[Adh ;h.' d/fynk, fi; B/ jw/Sk Xosh tZb
'eh j?<' w?A ;ys nktkz Bkb fejk.
Bkb jh fit/A ;kok u[sock th vo fdB o[ZyK j/mK y/vd/ ofjzd/, bVd/ ;Zu w?A sK o[bd{ d/ db/o j'D dh MkefdnK T[; Bkb rZb ehsh ;h nZi
s{z nzdo sK bzx nk. fJZE/ e'Jh
frnk. i[nkBh dh T[wo/ gj[zu th w/ok ofjzd/, mzY/ ns/ sgd/ fdBK dk ;kwQDk rZb dZ; fojk ;h. fijVh xNBk j[D T[jh ;odko ;kjt/A fBvo j'fJnk
BjhA. pkg{ s/ wK d't/A r[od[nko/ rJ/
nzdo fJj nktkz ;[D ezp e/ ofj eod/ ofjzd/, iK c/o G{sK dhnK rZbK w?A efjD ik fojK fJj T[; dh db/oh yV'sk ;h. SkfJd nZi she w?A T[; dk
j'J/ B/. xzN/ s'A gfjbK BjhA w[VD/.'
frnk, fJe ;fjw fij/ Bkb Go frnk. eoB bZrd/. o[bd{ B{z G{sK gq/sK dhnK ns/ w/o/ ;tkb d/ itkp Bkb i[Vh j'Jh pkjoh o[bd{ d/ydk fojk ;h. w?Bz{ BjhA
ihs' B/ db/oh fdyKfdnK fejk, T[;
c/o fit/A w?B{z nkgD/ nkg e'b'A vo pj[s ejkDhnK nkT[AdhnK ;B j?. ;h gsk T[; nzdo fJe j'o db/o w[zvk
d/ wB 'u T[; t/b/ f;tkJ/ T[; d/ wK
brD bZrk, go o[bd{ B{z e[M Bk fijVhnK ne;o T[j wB s'A xVdk jt/bhUA E'VQk fijk uVQd/ tZb bzx th fSfgnk j'fJnk ;h.
fgU d/ j'o fe;/ dk G?n BjhA ;h. T[j
j'fJnk. T[; B/ fJe tkoh io{o rodB ;h. jo ejkDh ftu T[j ekDk fdT[ ;odko dk nzpK dk pkr ;h. nzpK dh 'feT[A T[J/ jokw fdT[ pkr 'u bZr/
jt/bh ftu j'o fe;/ e'b'A vodh th BjhA
x[wk w/o/ tb d/fynk go T[;dh N'o io{o b? nkT[Adk ;h, fijVk fiT[Ad/ o[Zs/ doysK s/ r[ZS/ d/ r[ZS/ cb brd/ nzp eh s[jkv/ fgU d/ ;B. fijV/ fpBK
;h. w?A ewo/ ftu ubk frnk.
ftu e'Jh mfjok Bk nkfJnk. T[j nkdwh B{z ezB' cV ;kpsk fBrb iKdk ;B. o[ZyK dhnK NfjDhnK nzpK d/ p'M g[S/ s'VD N[o gJ/< ;Zu ;Zu dZ;' s[jkv/
's{z w?Bz{ feT[A ;Zfdnk<'
p'fbnk th e[M Bk. T[;/ soQK s/i fvzxK ;h.. fi; d/ wjZb ftu fJe okie[wkoh Bkb j/mK B{z M[e iKdhnK ;B. go fJe ftu'A doys s/ e"D ufVQnk ;h< i/ s[;hA
pkeh ;ck 45 s/
pkeh ;ck 45 s/
pkeh ;ck 45 s/
pkeh ;ck 45 s/
pkeh ;ck 45 s/
g[ZN nZr/ tXdk fojk. w?A o[bd{ tKr e?d ;h fijVh id'A j;dh sK T[;d/ n;hA ;h fe ed/ nzp yk e/ th BjhA ;B M{m p'fbnk sk e[ZfsU w?A s[jkvhnK

4 4 4 4 45 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
wzrs/ do wzrs/
wzrs/ do wzrs/ pha n?;apho
ejkDh
wzrs/ do wzrs/
ejkDh
wzrs/ do wzrs/
wzrs/ do wzrs/
ejkDh
ejkDh
ejkDh
pha n?;apho
pha n?;apho
pha n?;apho
pha n?;apho
fJe wjhBk gfjbK jh ;ko/ d/S s'A tZvk s/ ysoBke wzfBnk ik fojk ;ko/ eod/ ;K s/ eod/ nk oj/ jK. w?A epho ih dk fJj ;b'e ;[DB B{z
ftu, fgzvK, e;fpnK s/ SfjoK ftu ;h. ;ko/ ;oekoh, r?o ;oekoh dcso, ;fs tuB ftu f;o fjbkfJnk s/ fwfbnk- 'fuVh u'Au Go b/ rJh,
fJj ypo izrb dh nZr tKr c?b ;e{b, ;z;EktK ;{oi rqfjD dhnK nkgD/ fdb'A XzBtkd th ehsk fe Bdh Bk xfNU Bho. dkB dhJ/ XB
rJh fe d[Bhnk ftu ;G s'A tZvk s/ gqe'gh s'A puD bJh pzd eoB d/ j[ew fszB xzN/ wro'A nkgK B{z S[ZNh j?, g{o/ Bk xN?, efj rJ/ Grs epho.'
ysoBke ;{oi rqfjD 18 i[bkJh B{z d/ fds/ rJ/. w/oh tZvh G?D nkgD/ r[bSZo/ T[vkT[D dk w"ek fwb jh fiT[A jh ;{oi rqfjD ysw j'fJnk
brD tkbk j?. ftfrnkBhnK B/ th fszB pZfunK Bkb fJ; d"okB ;kv/ ikt/rk. sK e[M wzrs/ wkioh ftu th dkB
fJ; pko/ e[M Sze/ s/ fusktBhnK ;Zd/ s/ ;kv/ xo nkJh j'Jh ;h s/ T[; fiT[A jh ;{oi rqfjD dk ;wK b?D bJh nk g[Zi/. u[okj/ s/ fJe xo
fdshnK fe e'Jh th Bzrh nZy Bkb dhnK B;hjsK nB[;ko n;hA ;{oi phfsnk s/ febQ/$EkD/ s'A xzNhnK d/ ftu fJe pi[or s/ T[; dh gsBh
;{oi rqfjD d/ ;w/A ;{oi tZb Bk rqfjD dh gqe'gh s'A puD bJh nkgD/ yVeD dh i'o i'o dh nktki nkJh. ofj oj/ ;B ns/ T[BQK d/ d't/A w[zv/ s/
t/y/. nfijk eoB Bkb nzBQ/ j' ikD nkgD/ ekoi eo oj/ ;K. ;gSN ;h fe ;{oi rqfjD ysw j' Bz{jK dkB eZmk eoB bJh e;p/ tZb
dk ysok ;h. soeShb s/ soeShbK B/ fejk ;h fe fJ; frnk j?. d' fwzNK ftu jh ;[zB;kB rJ/ j'J/ ;B. T[BQK d/ xo ftu d' fszB
ftfrnkBhnK B/ fejk fe fJj ;{oi ;{oi rqfjD d"okB NhHthH BjhA d/yDk rbhnK-;VeK nkw b'eK s/ wzrfsnK B{z d/D bJh e[M ;kwkB ;h
rqfjD fJ; bJh Gkok j? feT[Afe fJ; s/ yk; s"o s/ roGtsh fJ;sohnK wzrfsnK d/ Bkb Go rJhnK ;B s/ i' S/sh jh ysw j' frnk. fJe j'o
dh fsZyh s/ s/i soko o"SBh fJ; B{z fJ; dh wBkjh ;h. j'o th fJZek fJj pj[s/ wzrs/ wkioh d/ fJbke/ s'A wzrsk T[BQK d/ xo d/ p{j/ s/ nk yb'sk
rqfjD d/ ;w/A ysoBke ns/ d[Zek tfjw Gow wzB e/ n;hA nkgDh nkJ/ ;B. T[j T[Zuh T[Zuh nktki i' bzrVk j' e/ s[o fojk ;h s/ iok e[
B[e;kBdkfJe th f;ZX j' ;edh j?. tZvh G?D dhnK B;hjsK w[skfpe ftu efj oj/ ;B - ''dkB pJh dkB, tZvh T[wo dk ;h. p[ZYh xo/b{ n"os
e'jVh wzrs/ B/ T[; dk w[;eokjN Bkb
i'sShnK s/ gzvsK B/ nkgD/ nkgD/ rqfjD dh gqe'gh s/ d[yKs s'A puD ;{oi rqfjD dk wjK dkB.HHHi' d/t/ B/ T[; B{z uko gZe/ jo/ bZ;D tkb/
;[nkrs ehsk s/ nBki dhnK d't/A
Yzr Bkb fJ; rqfjD pko/ nkgD/ dk :sB eo oj/ ;K feT[Afe fJ; ;w/ T[; dk th Gbk, i' Bk d/t/ T[; dk go"Am/ d/D dh g/SeS ehsh i' T[; B/
g'NbhnK b? e/ nkgD/ nkg B{z
nkgD/ ftuko fdZs/ ns/ nB/eK A w/oh gsBh th roGtsh ;h. ne;o th Gbk. i' th d/t/ T[j ;[Zek nBki b?D s'A fJBeko eo fdZsk. T[j eZu/
M[ekfJnk. wkioh tkbk pi[or
tfjw Gow gqufbs j'J/. b'eK Bz{ fejk iKdk j? fe ;{oi rqfjD d/ d/t/HHHdkB pJh dkB, dkB pJh dkB. nBki dh wzr eo fojk ;h. T[; d/
nkgD/ xo tb w[V frnk. E'VQh d{o
B;hjs fdsh rJh fe T[j ;{oi d"okB j'D tkb/ pZfunK s/ gqGkt iK fjzd{, f;Zy, w[;bwkB ;G fJe' ikD.'' gsh B/ wzrs/ B{z fejk B{z fejk, 's{z
frnk sK T[; B/ t/fynk fe fJe
rqfjD s'A gfjbK fit/A fet/A th j't/ e[-gqGkt g? ;edk j?. b'e nkgD/ nkg xo'A s/ yk; s"o 's/ GkJh E'VQh d/o mfjo, w/o/ w[zv/ s/ B{zj wzfdo dk g[ikoh wZE/ s/ uzdB dk
nkgD/ nkgD/ xo g[Zi ikD ns/ fJ; ;{oi rqfjD d/ d"okB jo EK n"osK s/ p[VQhnK n"osK ;{oi rqfjD w[VD jh tkb/ jB.' wzrs/ B/ fejk fsbe bkJh e'jVhnK dh ekb'Bh
:sB eoB fe T[j jB/o/ tkbh e'mVh 's/ eofcT{ tork tksktoD ;h. dk dkB d/ e/ G?n w[es fijhnK j' fe T[j d[pkok nk ikt/rk go o[e tZb ik fojk ;h. ;gSN ;h fe T[;
ftu jh ;wK fpskT[D id'A ;{oi B{z n;hA th nkgD/ vokfJzr o{w ftu e[M ojhnK ;B ns/ T[j nkgD/ d'jK jZEK BjhA ;edk. pi[or i'V/ B{z pVk wkVk B{z th dkB dh b'V ;h. iK fJzM efj
rqfjD B/ fBrbBk ;h. T[AM ykD tkbhnK uhzK, ck;N c{v nkfd Bkb d'j/A ezBK B{z S{j e/ T[go tkb/ wfj;{; j'fJnk fe xo'A fJe wzrsk bU fe jo fJB;kB dkB d/ e/
ftfrnkBhnK nB[;ko ;kXkoD ;{oi b? e/ p?m rJ/. pZu/ e?ow p'ov y/v oj/ gk;/ d/ydhnK s/ fe;/ ;fjw nXhB ykbh jZE ik fojk j?. wkBf;e okjs iK s;Zbh fijh
wfj;{; eodk j?. wkioh tkbk pi[or
rqfjD d/ d"okB ;{oi, uzB s/ Xosh ;B iK ;Zg f;VQh dh y/v iK b{v' f;o B{z M[ek b?AdhnK. gzi ;Zs fwzN phs/ sK pi[or i'V/
fJj ;G e[M nkgD/ wB ftu th
fJe bkJhB ftu nk iKd/ jB ns/ nkfd 'u w;s ;B. T[j y/v pdb pj[s/ wzrs/ shj s/ gzikj ;kbK d/ fJe g[Zso s/ Bz{j B/ dkB dhnK
fust fojk ;h ns/ ;fji/ ;fji/ s[o
uzB ;{oi dh o"SBh B{z g{oh soQK Xosh pdb e/ nkgDh p'ohns d{o eo oj/ dh T[wo d/ ftueko tkb/ ;B. dkB fJeZmhnK ehshnK g'NbhnK xo/ oZy
fojk ;h feT[Afe T[; dk nkgDk fwSB
s/ BjhA ikD fdzdk. fJBQK gzvsK, ;B. tZv/ G?D ih r[opkDh dk r[Nek d/D tkb/ tX/o/ ;B s/ b?D tkb/ xZN. e/ w[V e;p/ tb ub/ rJ/ feT[Afe
g{ok j' u[Zek ;h. T[j nkgD/ wkioh
i'sShnK dh wdd 's/ p[VQhnK b? e/ ;[ywBh ;kfjp dk gkm u[gukg fJ; bJh fJBQK ftu'A ny"sh B"itkB dkBhnK dh frDsh pj[s finkdk
ftu T[;o/ GkJh ihtB f;zx
phphnK th nkD yb'shnK fiBQK ekch bzp/ ;w/A s'A eo oj/ ;B. w?Bz{ wzrs/ nkgDk ;[Zek dkB eZmk eoe/ ;h. pi[or B/ nkgDh gsBh B{z fejk
r[od[nko/ e'b'A dh bzfxnk fiE/
nkgDhnK roGtsh B{zjK iK E'VQk fijk e"Vk x[ZN ghD dh nkds xo oZyD ub/ iKd/ s/ pknd ftu fe j[D e'Jh th wzrsk ykbh jZE Bk
ehosB ub fojk ;h s/ nktkz nk
roGtsh g's B{zjK B{z B;hjs fdsh j? s/ nfij/ w"e/ dk w?A ne;o bkG w[V e;p/ 'u nkg' nkgDh fvT{Nh S[o{ w[V/. T[; B/ d' g'NbhnK gZe/ nBki
ojh ;h L
fe T[j BQ/o/ tkbh e'mVh ftu p?m e/ T[mkT[Adk jh jK. go w/oh tZvh G?D eo fdzd/. (eDe ns/ i"A) dhnK u[ZehnK s/ T[; d/dk d/ b?d/ Efe gkfj..
gowkswk dh GiB pzdrh eoB s/ B/ w/oh ihG 'u'A bkoK Nged/ d/y e/ wkioh - fiZE'A pj[s/ wzrs/ wzrs/ dh sbkS ftu fBeb fgnk i' i[rk i[rzso ykjh ykfj..
fp;so s/ b/N/ b/N/ T[j nkgDhnK fejk ;h, ''S'N/ s{z nkgDk Bk ;'u, rqfjDK d"okB nkT[Ad/ jB, fJj Sfjo gzi ;Zs fwzN gfjbK jh T[; d/ xo'A j[ewh j[ew[ ubkJ/ okj[..
nkgDhnK ;btkoK d/ Bkb/ fYZb/ gozs{ nkT[D tkb/ ihn pko/ ;'u. i/ s'A pkjo tko dk fJbkek j?. fJ; ykbh jZE s[o frnk ;h. pi[or B/ BkBe ftr;? t/gotkj[..
oyD. fJzM nB/eK nDfrDs tfjw s/o/ e"V/ x[ZN Bkb T[j pZuk ngzr j' fJbke/ ftu rohp-r[op/ s/ S'NhnK fJe jZE ftu vzr'oh cVh j'Jh ;h s/ wkioh tkb/ pi[or d/ g?o nkg
Gow fJBQK rqfjDK d/ d"okB ne;o frnk sK c/o eh eo/Ark< w/oh gsBh iksK d/ ftnesh ne;o ofjzd/ jB. d{i/ w'Y/ s/ T[; B/ d't/A g'NbhnK w[jko/ r[od[nko/ tkb/ gk;/ w[V rJ/
;B. T[; B{z bfrnk - fit/A Xos s/
cbkJ/ rJ/. wB jh wB w[;eokJh feT[Afe T[; ftu fJ; ;{oi rqfjD d"okB d; fwzNK ftu bNek bJhnK ;B. T[; B/ s/zh Bkb
ftuo oj/ ;G S'N/ tZv/ ihn wzrs/
w?A, w/oh gsBh s/ w/o/ d' pZu/ w?Bz{ Sokp ghD s'A toiD dh fjzws jh wkioh d/ pj[s/ itkB, n"osK s/ edw g[ZN/ sK i' T[j T[; wzrs/ e'b
jh jB i' fJe d{i/ s'A dkB b? e/
fgSb/ gzi ;kbK s'A fJe' e;p/ ftu BjhA ;h. G?D ih B/ nZr'A rZb ikoh nZXyVQ T[wo d/ ftnesh e;p/ ftu nZgV ;e/ i' ykbh T[; d/ xo'A w[V
nkgDh nkgDh jT{w? ftu jh nzdo
ofj oj/ jK fi; ftu g/Av{ s/ Sfjoh oyd/ j'J/ fejk, ''i/ s{z nkJh s'A BjhA nk g[Zi/. T[BQK d/ pi[or xoK ftu frnk ;h. T[j j?okB j' frnk id'A
nzdo y[S j[zd/ ofjzd/ jB. gozs{
d'jK ftukoK dk fwbr'Gk t/yD B{z NbDk sK fJzM eo, nkj d' xzN/ okw okw iK joh Uw iK tkfjr[o{ T[; B/ wkioh s'A pkjo s/ e[M ck;b/
gowkswk fJe tko 'u fJzBk e[M d/
fwbdk j?. w/oh gsBh ;oekoh ;e{b gutzik fwzN s/ d; ;?fezv d/ ;w/A tkfjr[o{ dk ikg eo oj/ ;B. e'Jh s/ fJe j'o ekb'Bh th t/yh, fiE/ T[j
fdzdk j? fe fe;/ B{z th fe;/ s'A w[V
(bVehnK) ftu nfXnkgek j? s/ w?A nkgD/ nkg B{z o'e b? s/ fJ; wro'A s[b;h dk;, e'Jh cohd s/ j'o e'Jh ftnesh dkyb j' fojk ;h. fJj
wzrD dh b'V jh BjhA g?Adh.
th ;oekoh ;e{b (w[zfvnK) ftu w?E r[od[nko/ wZEk N/e e/ nkgDk w{zj epho d/ Sb'e T[Zuh ;[o ftu rk fojk ekb'Bh e'jVhnK dh ;h. pi[or B/ pha n?;a pho
pha n?;a pho
pha n?;a pho
pha n?;a pho
pha n?;a pho
dk nfXnkge jK. fJj ;{oi rqfjD M[b; bJhA.'' ;h. fJe pi[or dh jzYh j'Jh fwZmh T[; B{z nktki fdsh - ''T[J/ GkJh, c'B L 919988886364
c'B L
c'B L 00919988886364919988886364
c'B L
c'B L
919988886364
919988886364
fgSb/ ;" ;kbK d/ fJfsjk; ftu ;G tZv/ G?D ih dk ;fseko n;hA s/ ;BksBh ;zrhs dh nktki 'u Gb/wkD;! nkgDh nwkBs sK b? ik. BkGk, gzikp
BkGk, gzikp
BkGk, gzikp
BkGk, gzikp
BkGk, gzikp
S'Nk f;zx
S'Nk f;zx
S'Nk f;zx
S'Nk f;zx
S'Nk f;zx
;ck 44 dk pkeh
;ck 44 dk pkeh
;ck 44 dk pkeh
;ck 44 dk pkeh ihn 'u nkfJnk T[;d/ jZE'A nzpK tkbh fijVk fJ; rZb ftu o[bd{ Bkb ;KM vokeb wB tkbk w[zvk eo th eh ;edk
;ck 44 dk pkeh
oZyVh
oZyVh
oZyVh
oZyVh
w?A nzdo ik fJe tkoh c/o r[Z;/ Goh g'Nbh b? btK ns/ T[; cZN s/ c{e wko gkT[D B{z fsnko Bk j'fJnk. ;h. w?A p?me'A pkjo nk frnk. nukBe oZyVh
nktkz Bkb fejk. T[; B{z dbk;k d/tK. go c/o d{i/ jh gb Gkt/A o[bd{ fJe d' fdBK ftu jh w/oh Bio ftjV/ tZb ubh rJh, fiZE/
'fJj b? s/o/ bJh B/.' w?Bz{ fJt/A bZrk fit/A o[bd{ d/ fgzv/ s/ ;odko dh wko G[Zb frnk go w/o/ fdb'A oZ;h s/ X' e/ ;[ZeD bJh pj[s ;ko/ egV/
'eh j?<' ni/ th s{s dhnK SVhnK dh wko toQ e'fSS ehfsnK th T[j rZb pkjo Bk gk oZy/ ;B. w?A e[M fuo bJh fmme e/
's{z nkg/ y'bQ e/ d/y b?.' ojh ;h. ns/ T[; dh ;koh fgZm bj{ b[jkD fBebh. wB eo/ w?A jo t/b/ u[Zg ukg yV' frnk. c/o gbK ftu w/ok wB fJzM
'BjhA gfjbK s{z dZ; fJj eh j?< BjhA j' rJh ;h. fJj ;kohnK p?sK fJ; e[Vh ojK. e[M nfijk j' ikt/ fi; Bkb j' frnk fit/A w?A T[; ekD/ fdT[ fizBk
sK w?A fJ;B{z jZE BjhA bktKrk.' d/ fgT[ B/ toQkJhnK ;B fijVh J/; t/b/ ;odko e'b'A o[bd{ dh wko dk pdbk b?
skesto j'tK fijVk g{o/ nkdwh B{z ezB'A
w?Bz{ gsk eZb o[bd{ B{z wko feT[A gJh w/o/ ;kwQD/ yV'sh ;h. o[bd{ d/ fgzv/ d/ ;eK. w?A o'z r[od[nko/ iktK. nZyK pzd
cV ;kps fBeb iKdk ;h.
;h.' cZN w?Bz{ ihs' d/ gZN d/ cZNK Bkb'A fes/ eoe/ tkfjr[o{ nZr/ nodk; eoK fe T[j
w/o/ wB ftu ;odko dh wko dk e'Jh
'feT[A gJh ;h<' tZX e/ bZr/. w?A T[; d/ iyw B{z G[Zb frnk T[; ekD/ fdT[ B{z xZb d/t/ fijVk fiT[Ad/
vo Bk fojk, ;r'A T[j sK w/o/ ;kwQD/
'nzp s{z s'V/ ;B go T[; fizwk nkgD/ ns/ T[; d/ jZE'A nzpK tkbh g'Nbh cV nkdwh B{z ezB' cV ;kpsk fBrb iKdk
s[ZS pfDnk yV'sk fdf;nk. fpbe[b
T[s/ b? fbnk ;h.'' bJh. c/o ewo/ ftu yV'fsnK r[Z;/ Bkb j?, ejK fe T[j ;odko B{z th yk ikt/.
'c/o s?Bz{ eh<' o;'Jh nZr/ pD/ ftjV/ ftu trkj wkoh. go nfijk ed/ Bk j'fJnk. pj[s fwzBsK fJe nkw pzd/ fijk.
w?A fJe tkoh fJZXo T[Xo d/fynk.
'w?Bz{ feT[A BjhA. nzp sK s?Bz{ c/o th g'Nbh y[bQ rJh ns/ ;ko/ nzp ftjV/ ftu ehfsnK th tkfjr[o{} B/ T[j fdT[ Bk
BjhA fwb/.' fybo rJ/. nfijk eo w?A fJe tkoh th xZfbnk. ns/ T[j ;odko ;ko/ dk ;kok ns/ c/o oZ;h s/ ;[eD/ gkJ/ egfVnK B/
tho t/ pBQk oZyVh
'BjhA fwb/ sK Bk ;jh. ;kbk e"D ihs' tb Bk d/fynk. pbfe r[Z;/ 'u ;kps w/o/ ;kwQD/ x[zwdk fojk. V/ gj[zu frnk. T[BQK 'u ;odko dk
pBQk wkD Bkb t/
gotkj eodk fJBQK dh. w?A sK T[BQK tZb fejk, fdB bzxd/ rJ/. go w/ok nzdo T[;/ ukdok ns/ o/Swh e[Vsk th ;[Ze fojk
nzwk dk ikfJnk
Mkedk th BjhA.' ';zGkb ;kb/ fJj nzp. o[bd{ dh d';sh soQK p/u?B ofjzdk. w?A ;odko dk e[M th ;h. gsk BjhA w/o/ nzdo fJzBh skes feZE'A
pkpb dk tko; s{z t/
w?A fJj rZb ihs' B{z efj sK fdsh w{jo/ sK w?A fJBQK s/ E[Zedk th BjhA.' Bk ftrkV ;fenk. c/o fJe fdB T[j nk rJh. w?A jZE tXk oZ;h s'A ;odko dk
id'A fe w/o/ nzdo ni/ she th nzp ykD fJj efj w/oh Bio fJe tkoh nkg/ p?me 'u p?mk dko{ gh fojk ;h. w?A T[; B{z
o/Swh e[Vsk bkj fbnk ns/ gbK ftu
wkfgnK B{z s/o/ s/ wkD t/
dk bkbu Gfonk j'fJnk ;h. ihs' d/ fujo/ s/ ubh rJh. T[; dhnK nuko dh gb/N d/D frnk. nfijk ezw
T[; Bz{ rb/ tkb/ gkf;UA dzdK 'u c;k
oZyh G?DK dh s{z SkB t/
'b? fJj nzp B/. w?A nkg w{zj jB/o/ nZyK fit/A nzdo'A fGZi rJhnK j'D. fJ; ne;o w?A jh eodk ;h. ;odko B/V/ dko{
j/mK she ckV e/ d' N[eV/ eo fds/.
doys s/ uVQ s/o/ bJh s'V e/ fbnkJh s'A gfjbK fe T[j gkDh pkjo fBeb w/ dh p'sb gJh ;h. T[; ftu'A nZXh T[; p{j/ s'A Bk ykbh w'Vh t/
fJ; soQK eo w?A T[E'A BZ; pkjo
jK. fJj d/y o[Zy s/ uVQfdnK w/oh ;koh ok nzdo ewi'o g?Adk w?A s/i s/i fvzxK ykbh eo fdsh ;h. T[; B{z w/oh j'Ad dk foie Bkb Gfonk
nEkJh e'b r[Zbh vzvk y/vd/ o[bd{ Bkb
;Zih bZs fSZbh rJh ns/ bj{ th f;zw Bkb T[E'A vzroK tkb/ xo tb N[o fgnk. e'Jh gsk Bk bZrk. j' ;edk T[j BS/ pkpb dk ftjVk t/
ik ofbnk. S'N/ fij/ wB tkbk pZuk
fgnk. n;hA vzro y'bQ fBZs tKr o'jhnK ftu ;h iK T[; B/ T[AM jh fXnkB Bk oZyh pkpb dh ;odkoh t/
fJj ;G eoe/ fezBk y[S ;h. fit/A ;odko
;Zih Nzr'A coke T[Zs/ u[Ze T[j w?Bz{ tZb ub/ rJ/. fdb 'u nkfJnk ihs' fdsk. w?A e[M fuo u[Zg yV'sk T[; d/ wkfgnK B{z s/o/ s/ wkD t/
dk e[Vsk ckV e/ w?A ;uw[u jh T[; e'b'A
nkgDk iywh gZN fdykD bZrh. ihs' tkbh ;koh rZb o[bd{ B{z dZ; d/tK, go BfSnkJ/ fujo/ B{z fBjkodk fojk. fdb
dk bj{ fbpfVnk gZN d/y fJe tkoh w/o/ e'b'A fJj Bk j'fJnk. gsk BjhA T[; ukj fojk ;h e[M nfijk eoK fi; Bkb o[bd{ s/ tokjh s{s dh SVh dh wko dk
noftzdo ;zX{{{
noftzdo ;zX{{{
noftzdo ;zX{{{
noftzdo ;zX{{{
noftzdo ;zX{{{
e[M gbK bJh w/ok wB g;hfink frnk. t/b/ w/o/ wB ftu nfijk fejVk wB ;h T[j Xosh uNdk fdZ;/. go w?A S'N/ fij/ pdbk b? fbnk ;h.

46
46
46 gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
46 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
46 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
ejkDh
ejkDh
ejkDh
ejkDh
ejkDh
pZu/ u[ZeD tkbh
pZu/ u[ZeD tkbh
pZu/ u[ZeD tkbh
pZu/ u[ZeD tkbh
pZu/ u[ZeD tkbh
eoB?b f;zx t
eoB?b f;zx t
eoB?b f;zx t hokpkdhokpkd
eoB?b f;zx t hokpkd
eoB?b f;zx tzhokpkdhokpkd
''eh j'fJnk J/, okw oZyh i[nkb/ dh d[y j'fJnk feT[Afe T[j nkgDh iwks pzd/ s/ shthnK jh ofj rJ/ ;B. oks d/ w[V e/ :kd Bk nkT[D d/thA. ;kB{z g[Zs
xo tkbh d/<'' pzsh B/ ;t/o/ nZm ti/ ftu ekch j'fSnko uZb fojk ;h. T[;B/ d; ti/ i[nkb/ B{z jehw tb'A fdsh rJh s/o/ s'A pj[s T[whdK B/. s[oB bZfrnK
e{V/ dk N'eok ;[ZN e/ w[Vdh j'Jh B/ okw gfjbh iwks dk f;b/p; fszB wjhfBnK fJe g[Vh fdsh rJh ns/ Bkb jh d' uwu/ p'u p'u e/ g?o oZyhA, iwkBk pj[s wkVk
oZyh B{z i[nkb/ d/ xo'A fBebdh B{z g[ZfSnk. ftu jh f;Zy fbnk ;h. j[D T[j d{ih row gkDh d/ w{zj ftu gk fdZs/. T[;h J/.''
''Bh pzshJ/, Bh s?Bz{ tXkJhnK j'D iwks d/ pZfunK e'b pfj e/ ;tkb pVh tes i[nkb/ B{z i'odko jZE{ nkfJnk s/ ''pkg{ s[;hA fceo Bk efoU. id w?A
GkJh. i[nkb/ dh xo tkbh ;odko' d/ ibdh eZYdk ofjzdk. pj[s ;koh nNeh j'Jh pbrw pkjo nk fe;/ uzrh fijh B"eoh s/ bZr frnk,
;t/o/ w[ork p'bd/ B{z eke/ B/ iBw fbnk wk;No ih B/ uko wjhB/ pknd rJh. e[zdB B/ T[;dh Sksh dh wkbS fco s[jkB{z e'Jh ezw eoB dh b'V BjhA
;[Zy Bkb. w?A sK GkJh pzshJ/ oks dh e[zdB B{z d{ih iwks ftu eo fdsk. S[o{ eo fdZsh. d; fwzNK pknd i[nkb/ gt/rh.'' e[zdB B/ nkgD/ pkg B{z Go';k
p?mh nK ;odko' d/ f;oQkD/. fJe tko sK ;odko' B{z fJj ;[D e/ pj[s y[Sh j'Jh go B{z j'S nk rJh s/ T[;B/ nZyK y'bQ e/ fdsk.
w?A vo Jh rJh, pJh ;odko' dk eh fgzv d/ i[nkeK B{z E'VQh fijh sebhc nkb/-d[nkb/ d/fynk. ekch pzd/ T[;d/ ''t/ d/y b? n;hA s?Bz{ feBQK jkbsK
pD/rk, c/o eke/ izwD t/b/ w[or/ B/ pKr io{o j'Jh ;h. fgzv d/ pZu/ T[;B{z T[;dh nkb/-d[nkb/ yVQ/ ;B. Bkb gVQkfJnk J/. n;hA G[Zy/ g?Ad/ oj/ go
fdZsh s/ eke/ B/ uzxkV wkoh. w?A GkJh iks dk BK b? e/ S/Vd/ ofjzd/ ;B. gkDh ''w?Bz{ eh j' frnk J/, s[;hA fJZE/ s/oh gVQkJh BjhA o[eD fdsh. ;kok fgzv
oZp dk S[eo ehsk.'' jw/SK Bht/A gk;/ jh trdk j?. fet/A yVQ/ j'<'' s/oh gVQkJh dhnK f;csK eodk Eedk
''s?A sK okw oZyhJ/ pkjbk Jh g[zB i[nkb/ dh f;js mhe BjhA ofjzdh ''pkg{ E'B{z E'vh yzx B/ p/j'S eo BjhA. b'ehA efjzd/ i[nkb/ dk w[zvk fJe
dk ezw ehsk J/ fpuko/ i[nkb/ dk. ;h feT[Afe foeS/ d/ ezw ftu ikB ukjhdh fdZsk ;h. jehw dh g[Vh B/ E'B{z nokw fdB tZvk nc;o pD ikt/rk. w?A sK
ftnkj B{z pkjbk jh fuo j' frnk ;h, j?. i[nkb/ B{z ezw d/ pdb/ y[oke xZN jh eo fdZsk J/. j[D s[;hA nokw Bkb wzi/ efjBhnK pJh b'eK dh Gkfynk io{o g{oh
j[D ik e/ i[nkb/ d/ t/jV/ 'u oZp B/ fwbdh ;h. d[ZX sK T[j w[Zb jh b?Ad/ ;B. s/ g? ikU.'' e[zdB B/ nkgD/ pkg dh j't/rh.'' ;odko' nzdo'A-nzdo y[S j[zdh
skJh ih T[jB{z sK fszB ;kb j' rJ/ B/
Gkr bkJ/ B/. T[jB{z w/o/ tb'A tXkJh d/JhA e[zdB dh gVQkJh Bk o[e/, i[nkbk foeSk jkbs d/y e/ nokw eoB bJh fejk. ik ojh ;h ns/ nkgD/ w[zv/ B{z ;ktXkB
B"eoh s/ bZr/ B{z.''
okw oZyh, uzrk w?A ubdh nK pE/ok ezw ubkT[Adk fojk. ;odko' xo dk ezw eodh ''i[nkfbnk j[D s{z pj[sk ezw Bk th eo ojh ;h.
'';odko', fezBh sBykj b?Adk J/
fgnk J/ xo ftZu. pzsh B{z ;odko e/;o ofjzdh, ;wK bzxdk frnk. efonk eo. ;oho pkjbk jh ewi'o j' ''p/p/ w?A fe;/ fdB io{o tZvk nc;o
s/ok w[zvk<''
f;zx dk r'jk e{Vk eodh B{z pkoK s/oK e[zdB B/ d;thA gk; eo bJh ns/ frnk brdk J/.'' fJe r[nKYh pi[or pDKrk ns/ i/ w/oh B"eoh uzvhrVQ bZr
''skJh ih ;kB{z Bh gsk fJ; pko/,
;kb j' rJ/ B/. T[jB/ ekbi ftu dkybk b? fbnk. B/ T[; d/ wzi/ s/ pfj e/ fejk. ;odko' rJh sK w?A E'B{z d'jK B{z nkgD/ Bkb jh
pJh fezB/ g?;/ fwbd/ B/HHH.''
i[nkbk, ftjV/ 'u'A pzsh dk fdT[o ekbi dh gVQkJh dk youk ;e{b Bkb'A wzi/ d/ g?Adh pfj e/ nkgD/ xo tkb/ d/ uzvhrVQ b? iktKrk fco s[;hA ;kc-;[Eo/
''ed/ s?A g[ZfSnk th Bh, E'B{z fezB/ e[
brdk ;h. i[nkb/ dk fJe S'Nk fijk finkdk jh j[zdh j?. e[zdB ekbi B{z fJe g?o MZ;D bZr gJh. d/o oks se i[nkb/ egV/ gk e/ piko 'u x[zwd/ fojk eoBk.''
d/ iKdk J/<''
eZuk e'mk ;h fi; B{z fJe g[okDk fijk ;kfJeb s/ iKdk ns/ ezNhB s/ xZN jh B{z nokw nk frnk. T[;B/ fJe o'Nh dkb e[zdB wK-pkg dh ;/tk eoB pko/ ;'uD
''skJh ih fJ; pko/ Bk g[ZS'. id'A s'A
dotkik bZfrnk j'fJnk ;h fi; B{z ukj ghAdk. jo t/b/ T[;dk fXnkB gVQkJh ftu u{o e/ ykXh ns/ nokw Bkb g? bZrk.
B"eoh s/ frnk pZ; skJh ih fJe d'
;zrbh tkbk e[zvk ;h. e'm/ dh fJe eZuh ftu bZrk ofjzdk. T[; d/ gq'c?;o th T[; frnk. pkeh ;odko' ns/ e[zdB B/ th d' ''g[Zs, n;hA fojk sK fgzv jh eoKr/
tkoh c/ok wkfonk J/ T[;B/.'' fJj efj
fijh skeh ;h fi;B{z i[nkbk f;nkb dh wdd eod/ ofjzd/. d' o'NhnK yk e/ nkgD/-nkgD/ wzfinK go s{z fJ; wekB B{z tXhnk fijk pDk
e/ ;odko' dk rbk Go nkfJnk.
ftu E?fbnK dh gZbh pDk e/ pzd eo fJe fdB rowh dk w";w ;h. i[nkb/ s/ g? e/ ;"A rJ/. d/thA fiZE/ fco n;hA s/ok ftnkj th
''fco ;odko' T[;B{z fe;/ e[Vh Bkb
fdzdk ;h go rowhnK ftu y[bQh ofjzdh dk ;tkohnK Y'j e/ p[ok jkb j' frnk. d{i/ fdB i[nkbk ekch nokw wfj;{; eoKr/.'' i[nkbk nkgD/ g[Zs B{z ;ehwK
B{Vd/, fco nkgD/ nkg j"bh-j"bh xo
;h. T[; skeh okjhA e[Zsk sK BjhA tV Sfjo s'A E'VQh fijh d{o fe;/ gho s/ w/bk eoB bZr fgnk go T[;d/ gfotko B/ frDk fojk ;h.
nkT[Adk oj{. Bkb E'vh ;/tk th eo{.''
;edk ;h go fpZbh io{o bzx iKdh. bZfrnk j'fJnk ;h. jo e'Jh s[oBk BjhA T[;B{z ezw s/ ikD dh fJikis Bk fdZsh. e[zdB B/ n?wHJ/H dh gVQkJh g{oh eoB
''skJh ih, T[;B{z sK d' ;kb j' rJ/
i[nkbk Sfjo ftu foeSk ubkT[Adk ukj[zdk ;h. fJ; eoe/ i[nkb/ B{z eJh e[zdB ekbi ubk frnk. ;odko' xo wro'A n?i[e/SB p'ov ftu nc;o bJh
B/ ftnkj eotkJ/ B{z, T[; e'b sK fJe
j[zdk ;h. T[;d/ fgzv s'A gzi S/ feb'whNo r/V/ ikD s/ ns/ T[sB/ jh r/V/ nkT[D go jh ojh. tko'-tkoh ftjV/ tkb/ noih gk fdZsh. wjhB/ pknd gzi
ekek th j? ;[y Bkb fszB wjhB/ dk.
s/ Sfjo g?Adk ;h. T[j ;t/o/ o'Nh yk e/ d/ bZr rJ/. o'Nh th T[;B/ gzi S/ fwzN i[nkb/ dh ypo b?D T[; d/ xo nkT[Ad/ nc;oK ftu e[zdB f;zx dk BK th nk
;kB{z sK fgSb/ wjhB/ jh gsk bZrk fe
ns/ d[gfjo dh o'Nh g'D/ ftu pzBQ e/ ftu yke/ fco uZeo bkJ/. Skw B{z fgzv oj/. fgzv 'u'A th eJh pzd/ T[; e'b nk e/ frnk. T[j nkgDh g';N 's/ jkio j'
n;hA dkdk-dkdh pD rJ/.''
foeS/ s/ uVQ e/ Sfjo s[o g?Adk ns/ Skw dhnK fszB ;tkohnK fwb rJhnK. T[; ypo b?Ad/ oj/. frnk. T[;B/ fJe S'Nk fijk ewok
''E'B{z ehjB/ dZf;nk ;h< fJ; y[Sh
B{z w{zj jBQ/o/ xo tkg; nk iKdk. i/ fdB d'-YkJh ;" o[gfJnk sK tZfNnk eJh fdBK se i[nkbk ekch jZd feokJ/ s/ b? fbnk. wjhB/ pknd T[j
ftu T[j xo th Bh nkfJnk, fezBk
Sfjo s'A fJe d' ;tkohnK fwb iKdhnK frnk go ;oho T[; dk ewi'oh ekoB se szdo[;s j' frnk go T[j j[D foeS/ fgzv iKdk, wjhB/ wro'A E'VQ/ fij/ g?;/
ftrfVnk j'fJnk J/ E'vk S'eok. w?Bz{
sK i[nkbk y[S j' e/ fpmk e/ tkg; nk BYkb j' frnk ;h. s/ uVQ e/ Sfjo BjhA iKdk ;h. T[;d/ xo nkgD/ wK-pkg B{z d/ fdzdk. ;wK phsdk
brdk J/ T[;B{z uzvhrVQ dk gkDh br
iKdk. d{i/ fdB i[nkb/ s'A pkjo nzdo ikD dh jkbs gsbh j[zdh rJh. p/Se ;odko' frnk.
frnk j?. uzvhrVQ dhnK S'eohnK th
i[nkb/ dk ftnkj shj ;kb dh T[wo bJh T[fmnk th Bk frnk. e[zdB sK eJh xoK dk ezw w[V s'A eoB B{z fsnko T[; dh n?i[e/SB p'ov ftu fJe
mhe BjhA j[zdhnK ;odo'.'' r[oBkw e"o
ftu j'fJnk ;h. T[j nkgD/ gfotko 'u'A ekbi ubk frnk go i[nkbk xo/ jh j' rJh go e[zdB T[; B{z wBQK eodk fojk. pkDhnK dh e[Vh Bkb d';sh g? rJh.
B{z e[zdB s/ r[Z;k nk fojk ;h.
fJeZbk jh ;h. wK-pkg T[;d/ id'A T[j wzi/ s/ fgnk jh p[DshnK p[Ddk nkyo fJe fdB d' xoK dk r'jk e{Vk eJh ;kb o'wK; ubdk fojk. nkyo fJe
''skJh ih, bkrb/ fgzv dk w[zvk
gzi-S/ ;kb dk ;h, r[io rJ/ ;h. uku/ T[X/Vdk fojk. o'Nh T[; B/ e'Jh BjhA ykXh, eoBk S[o{ eo fdZsk. e[zdB d/ ekbi fdB T[j ftnkj d/ pzXB ftu pzBQ/ rJ/.
fijVk T[jd/ Bkb ezw eodk J/, T[jh
-ukuh B/ jh T[;dk gkbD-g'SD ehsk ;r'A ukj d/ d' x[ZN gh e/ fco wzi/ s/ g? ikD s'A pknd jh T[j r'jk e{Vk eoB e[zdB B/ nkgD/ wK pkg B{z d' wjhfBnK
g?;/ d/ e/ iKdk pZ; r[iko/ i'r/. T[jB/
;h. id'A T[; dh T[wo gzdoK ;kb dh ;h frnk. ;odko' T[; bJh ed/ e[M iKdh ns/ ikD bZfrnk T[j w[orhnK pknd jh dZf;nk fe w/ok ftnkj j'
jh ftuko/ B/ ;kB{z eke/ dh ypo fdZsh
sK uku/ B/ T[; B{z fJe g[okDk fijk pDkT[Adh s/ ed/ e[S. nyho ;odko' fgzv Bz{ y[Zv/ ftu pzd eoe/ e[zvh wko fdzdh. frnk go T[;B/ ;koh ejkDh BjhA dZ;h.
;h.'' ;odko' nkgD/ g[Zs s/ oZie/ r[Z;k
foeSk b? e/ fdZsk ;h. T[d'A s'A b? e/ j[D d/ jehw e'b ik e/ ;koh ftfEnk tkg; nk e/ w[orhnK B{z y'bQ fdzdh. i[nkbk s/ ;odko' nZX/ y[S th j'J/ go
bkj[Dk ukj[zdh ;h.
se T[j foeS/ Bkb jh x[bdk fojk ;h. ;[DkJh. jehw B/ uko g[VhnK d/ fdZshnK i[nkb/ B{z ukj dk x[ZN d/ e/ nkg nokw finkdk wB s'A d[yh th j'J/ fe T[BQK B/
''E'v/ i[nkeK B{z sK w;K w;K B"eoh
gfjbK sK fe;/ B/ T[; d/ ftnkj pko/ s/ fejk fe fJ; s'A pknd T[;B{z r{VQh eoB wzi/ s/ g? iKdh. eh ;'funk s/ eh pD frnk.
fwbdh J/ fco fJj i[nke oZp B{z NZp
jkwh BjhA Goh ;h go fco th T[; dh BhAd nkt/rh feT[Afe eZbQ dk T[j i[nkbk wzi/ s/ fgnk fgSb/ ;w/A dhnK ''e[dB d/ pkg{ nkgD/ sK ukn th
dZ;D br iKd/ B/. GkJh s[;hA sK w;K
fJe r[nKYD B/ so; eoe/ T[;d/ xo finkdk jh EZfenk j'fJnk j?. phs u[ZehnK rZbK B{z :kd eoB bZfrnk, g{o/ BjhA j'J/.'' ;odko' B/ oks dh o'Nh
gkfbnk ;h s/ n"yk ;"yk j' e/ gVQkfJnk
fJe rohp e[Vh dk ;zi'r pDk fdsk. Skw d/ uko ti/ i[nkb/ B{z s/i p[yko ''w/o/ dkd/ d/ d' Gok j[zd/ ;B, e'Jh nZi ykD fgZS'A nkgD/ xo tkb/ B{z fejk.
;h. pVhnK T[whdK bkJh p?m/ ;h s[;hA fe
;odko' pkjbh jh ;kT{ Sohc n"os ;h. uVQ frnk. T[;dh jkbs d/y e/ ;odko' s'A ;" ;kb s'A T[go dh rZb j'Dh J/. T[BQK ''nZi eZbQ iwkBk pdb frnk J/
tZvk j' e/ B"eoh s/ bZr/rk s/ fco ;kvh
;odko' B/ fszB fiwhAdkoK d/ xoK B/ nkgD/ B/V/ d/ eJh r[nKYhnK B{z p[bk d/ ;oho seV/ Bo'J/ ;h. T[j nykV/ ftu ;odko', pZfunK dh jh ubdh J/, nkgK
tv/oh T[wo ftu oZi e/ ;/tk eo/rk.''
dk r'jk e{Vk ;KfGnk j'fJnk ;h. xo fbnk. ;ko/ ikD/ T[; d/ nkb/ d[nkb/ eJh ;kbK s'A BjhA jko/ ;h. T[BQK dh sK yk-w-yk j'Ae/ bJh ikB/ nK. w/oh
''skJh ih, ;/tk sK fJe gk;/, tj[Nh
ftu f;oc dkb o'Nh jh ubdh ;h. fiBQK fJeZm/ j' rJ/ go fe;/ B/ th fJj BjhA y[oke wZMK d/ d[ZX dh xZN j[zdh ;h go ikD/ fieD T[j eodk J/ iK eo/rk ;G
th Bh fdykJh pJh fej' fijh J/< ;kvk
xoK ftu T[j ezw eodh ;h T[BQK d/ xoK fejk fe fJ;B{z fe;/ rZvh s/ gk e/ Sfjo T[j G/bh G/bh r[V dh yk iKd/ ns/ nZXk mhe jh eo/rk. nkgK sK d' N[e o'Nh d/
sK ukn th Bh g{ok j'fJnk. efjzdk j[zdk
'u'A fJe fJe rbk; d[ZX b?Adh ;h. eJh b? uZb'. nZXk ghgk o; dk vhe bk e/ gh iKd/. ykD/ B/ yk e/ ;po eoh iktKr/.''
;h tXhnk wekB pDktKrk, s[;hA ftjb/
tko T[BQK d/ xoK 'u'A jh dkb ;pih e"bh e[zdB th ekbi 'u'A xo nk frnk. SZbhnK uZpDhnK, rzB/ u{gD/, S'b/ G[zB i[nkbk ;odko' B{z Yko; d/ fojk ;h.
pfj e/ w"iK efoU. s/o/ ;kjwD/ n? skJh
ftu g[tk e/ xo b? nkT[Adh. id'A s'A T[;d/ T[;B{z sK xo nk e/ jh gsk bZrk. T[j e/ ykD/ ns/ eJh eJh rVphnK bZ;h ''e[zdB pZu/ B/ ;kv/ tZb G'ok th
ih, ;kvk wekB s/ T[jh w[orhnK tkbk
xo fJe bkb B/ iBw fbnk T[d'A s'A fgzv ftu frnk fe fe;/ dh rZvh fwb dhnK fe;/ s'A wzr e/ gh iKd/. e;os fynkb BjhA ehsk. nkgK B{z sK tj[Nh
y[Zvk ihjd/ nko/ ;kvk r[ikok ubdk
T[;B/ d' xoK ftu ezw eoBk SZv fdsk ikt/ go fe;/ B/ jkwh BjhA Goh. jo fJe eoBh T[BQK dk o'i dk ezw ;h. id'A ed/ th BjhA fdykJh. fej' fijh j't/rh eowK
J/. n;hA sK fe;/ B{z dZ;D i'r/ th Bh,
go ed/-ed/ T[BQK d/ xo j'o eJh soQK B/ fJj' fejk, ''e'Jh rZb BjhA oks se fe;/ d/ i'o Gko dk ezw j[zdk, T[j MZN tkbh ;kvh B{zj<''
gZbk u[ZeKr/ g/N sK ;kvk jh fdy/rk.
d/ ezw eo nkT[Adh. pZu/ B{z T[j nkgD/ p[yko T[so ikt/rk, jehw s'A fJe d' ub/ iKd/ ns/ T[E/ jh nkgDh pDdh fjZ;/ ''nrbh tko id'A nkt/rk efj
''pZ; ;odko', eowK dh y/bQ J/.
Bkb jh oZydh ;h. g[VhnK j'o fbnk e/ d/ d/. fJj Ee/t/A dk dh y[oke yk nkT[Ad/. efjzd/ fJe fdB d/thA, id'A nkthA tj[Nh B{z b? e/ nkthA,
;/tk eowK Bkb jh fwbdh J/. fJj jo
pZuk e[zdB y/bQdk-y/bQdk S/ ;kb p[yko J/HHH.'' e[zdB fBokS j' e/ xo w[V T[j nkgD/ BkBe/ fgzv B{z ik oj/ ;h, sK BjhA Bk nkthA.''
xo dh ejkDh J/ GkJh, i/ T[j E'B{z uzr/
dk j' frnk ns/ i[nkb/ B/ T[;B{z fgzv d/ nkfJnk ns/ nkgD/ pkg{ B{z p[bkT[D dh fe;/ fgzv ftu eZuk wekB pD fojk ''BkHHHBkHHHfJj ed/ th Bk nkyhA pJh
g?;/ fdzdk oj/ sK E'B{z p[Ykg/ ftu nkj
;e{b ftu gVQB gk fdZsk. T[; d/ you/ e'fSS eodk go i[nkb/ dk xzv p'bD ;h. fgzv d/ d; pzd/ bN?D uVQkT[D bZr/ Bk nkJhA. T[j w/ok g[Zs J/, bkfJe g[Zs
rzd Y'jD dh eh b'V J/. nokw Bkb
bJh ;odko' B/ S/-;Zs w[orhnK b? oZyhnK bZr fgnk. eJh r[nKYh sK vo fij/ j'J/ ;B go bN?V BjhA uVQ ;eh. T[BQK J/. T[;B/ jh w?Bz{ wo/ gJ/ B{z fizdk ehsk
xo ftu jh fojk ik ;edk J/. e'Jh rZb
;B. id'A th e[zdB B{z fe;/ uhz dh b'V rJ/. ''xzv p'bDk mhe BjhA j[zdk, fJj B/ ;kfonK B{z fejk pkJh s[;hA fgS/ jN ;h id'A fe ftjV/ tkb/ gkm eoB bZr
Bh, j";bk Bk Ykj[Dk, oZp Gbh eo/rk
g?Adh ;odko' T[; dh gVQkJh Bk o[eD sK pzd/ d/ nkyoh ;kj j[zd/ B/.'' fJe ikU fJj bN?D n;hA jh uVQktKr/. ;ko/ gJ/ ;h. T[j pj[s ;wMdko g[Zs j?. w?A
s/ T[;B{z neb th d/t/rk.'' r[oBkw e"o
fdzdh ns/ io{os g{oh eo fdzdh. j[D iBkBh B/ j"bh fijh fe;/ j'o iBkBh B{z pkjo nk rJ/. T[BQK dkfdnK B/ bN?D nkg/ jh ;wMk d/tKrk, s{z s"ybk Bk
;odko' B{z j";bk d/ ojh ;h.
;odko' fe;/ d/ xo e'Jh Bk e'Jh ezw fejk. dk fJe f;ok ezX s/ fNek fdsk ns/ efonk eo.'' i[nkbk ;odko' d/ Yfj oj/
;odko' Bkb/ r'jk e{Vk eodh ojh
eodh ns/ ezw d/ pdb/ wkbe s'A xo ''GkJh nmZsh g"VhnK dk gkm d{i/ f;o B{z g"Vh bk e/ j"bh j"bh d{ik wB B{z j"A;bk d/ fojk ;h. rZbK eod/
s/ Bkb/ nkgD/ g[Zs d/ e[bZSD/ c'b ojh
tk;s/ nkNk s/ r[V pr?ok b? nkT[Adh. gVQDk S[o{ eo'.'' fJZe f;nkD/ pzd/ B/ f;ok th ezX s/ oZy fdsk. ;kfonK B/ eod/ T[j d't/A ;"A rJ/.
;h. d[gfjo t/b/ ;odko' nkgD/ xo nk
g/goK d/ fdBK ftu e[zdB dhnK nZyK fejk. T[BQK dh f;cs ehsh. feZE/ w/o/ dkd/ ns/ nrb/ fdB ;t/o/ T[m e/ T[BQK B/ d'
rJh ;h. d;zpo dk wjhBk ;h. i[nkbk
d[yDhnK nk rJhnK. ;odko' ed/ ''s[;hA jehw B{z feT[A BjhA feZE/ T[BQK dk g'sk fijVk nZi dh xVh d' o'NhnK ykXhnK. ;odko' r'jk e{Vk
oikJh dh p[Zeb wkoh nzdo p?mk ;h.
cNeVh tkb/ gkDh dh Ne'o eodh, edh p[bkT[Ad/HHH< fJe pi[or B/ fejk. jZvhnK dk fgzio pfDnk j'fJnk fgnk eoB ubh rJh s/ i[nkbk w[orhnK dh
T[;B/ w[orhnK B{z y[Zv/ ftu th pzd Bk
peoh d/ d[ZX d/ c'j/ eodh, ed/ fe;/ s'A ;bkjK dk piko row j[zdk ik fojk J/.'' nkgD/ fgsoK B{z :kd eoe/ nZyK d/y Gkb ftu o[ZM frnk.
ehsk. id'A ;odko' B/ w[orhnK frDhnK
jE"bk eotkT[Adh go fJe wjhB/ pknd ;h go ;wkB yohdD s/ t/uD dh fjzws ftu jzM{ nk rJ/. ''e[V/ ;odko', s?A dZf;nk th Bh pJh
T[BQK ftu'A fJe w[orh rkfJp ;h. eJh
T[; B{z nokw nkfJnk. T[ZXo e[zdB B/ fe;/ ftu BjhA ;h. e[zdB ;okjD/ yVQe/ fJe fdB i[nkb/ B/ nkgD/ gVQke{ ;kvk w[zvk uzvhrVQ ftu nc;o bZr
xoK s'A gsk eoe/ ykbh jZE xo tkg;
g/go BjhA fds/ ns/ T[;dk ;kb wo o'Jh ik fojk ;. ;odko' g?Adh p?mh nkgDh g[Zs B{z fejk, ''e[zdBk, g[ZsoK uzrh soQK frnk. tXkJhnK j'D GkJh s?BzHHH.''
nk rJh.
frnk. ;ko/ NZpo B{z pj[s d[y j'fJnk. u[zBh Bkb tko-tko nZyK ;kc eoh ik gVQ fby e/ fe;/ uzrh fijh B"eoh s/ ;odko' fiBQK d/ xo ezw eoB iKdh T[BQK
''e[zdB d/ pkg{ mhe th n?, nZi ;kio/
e[zdB fco gfjbh ftu gVQD bZr fgnk. ojh ;h. pj[s ;ko/ nkdwh s/ shthnK bZr ikthA ns/ xo dh rohph B{z coS dh ;odkoBh r[oBkw e"o B/ fejk.
Jh i[Zbh b? e/ pfj frnk J/<''
wk;No ih B{z T[;d/ phwko j'D s/ vkjvk nkgD/-nkD/ xoK B{z ub/ rJ/. d'-uko tKr X' d/thA. fgSbh ;koh ezrkbh B{z ''jK skJh ih E'B{z th tXkJhnK j'D.
pkeh ;ck 47 s/
pkeh ;ck 47 s/
pkeh ;ck 47 s/
pkeh ;ck 47 s/
pkeh ;ck 47 s/

47
47
47 gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
47 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
47 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
ejkDh
ejkDh
ejkDh
ejkDh
ejkDh
esb
esb
esb r[opki f;zx
esb
esb
r[opki f;zx
r[opki f;zx
r[opki f;zx
r[opki f;zx
;t/o s'A jh nihp fijh go/SkBh ;wki ftZu Bkw, ykBdkB dh t/b dh bVh s'Vh. ckow, ekjdk ckow < ekjbh-ekjbh T[j vkeNo d/
dk Gfonk irsko f;zx nkgDh wK tXkT[D dk fceo tZX ;h. ni/ p; s[;hA ;kfJB eo fdU, G?D ih, ewo/ ftu rJh fiZE/ T[;dh ;Z; s/
;[oihs e"o B{z gZeh eo fojk ;h fe fgSb/ ;kb jh r[nKYh BSZso d/ Bo; c/o p'bh. go j' eh fojk j?, fe; gsh irsko vkeNo ;kwD/ p?m/ ;B
p/p/, s/o/ efjD s/ w?A vkeNo e'b'A xo/ i[Vt/ w[zv/ j'J/ ;B. fi;d/ iSB uhi dk ckow j?, nZi n;hA vkeNo s/ rZbK eo oj/ ;B. fszBK B{z d/yd/
NkfJw b? fbnk j?/. SBhtko B{z vkeNo s/ Y'b T[;d/ ni/ sZe f;o gkV oj/ ;kfjp e'b feT[A nkJ/ jK. w?B{z e[M jh ;opihs fJZe' ;kj/ eJh e[M p'b
efjzdh j? fe T[j ebhfBe nk ;ed/ ;B. ed/-ed/ T[j uko pzfdnK d/ sK dZ;'< ;opihs dh fceo j'o tZX rJh, @Sow eo' e[M, gkgh j' s[;hA
jB. irsko dh gsBh ;opihs e"o ;kjwD/ efj fdzdk ;h fe w/o/ xo/ d' ojh ;h. c/o Bo; p'bh, @feT[A s[jkB{z ;G, ekfsb j' nDizwhnK XhnK d/,
B{z e[M-e[M ;[M ojh ;h feT[Afe e[M g[Zs j'J/ B/, fJj w/ohnK pkjtK B/ Bjh gsk < s[;hA fe; ezw bJh nkJ/ fJj esbrkj j?, f;oc esbrkj,
fdB s'A wK g[Zs x[;o w[;o eo oj/ HHHpkjtK. wK d/ Bj'o/ s/ nodk;K th j'<@ Bjh G?D fpbe[b Bjh, w?B[{z sK w?A nkgD/ pZu/ dk esb Bjh j'D
;B. go g{ok gsk Bjh ;h. T[;B/ th T[; dk d{i/ gk;/ ekbik ftzBdhnK w/o/ gsh t?;/ jh w/o/ s/ w/o/ j'D tkb/ fdnKrh.@ wzwh ih efjD B{z sK s[;hA
rZb Bk r"bh feT[Afe T[;B{z irsko ;B fe oZp fJ; tko g[Zs d/ d/t/ s/ pZu/ d/ u?Ze nZg tk;s/ fbnkJ/ B/, th fJZe wK j', iok w/oh EK b? e/
s/ g{ok Go';k ;h fe T[j nkg jh dZ; nrbh tko Gkt/A e[Vh j'i/. w/o/ g[Zs gfjbK th n;hA nkT[Ad/ jK. ;'u', s[jkv/ n"bkd B{z e'Jh e[Zy ftu
d/t/rk. T[; B{z gsk ;h ni/ sK u"Ek B{z iZr Bkb obk d/t/. j[D sK T[; Bo; c/o p'bh, @iK sK s[;hA ;ZuhA wko fdzdk sK fe s[;hA fJj ;G j'D
wjhBk j? roG B{z goHHHH< c/o gsh B{z d/ wB ftu th fJj rZb xo eo rJh pj[s G'b/ j' G?D ih, iK c/o s[;hA fdzd/, s[;hA th fJZe Xh, fJZe p/Nh
g[ZfSnk ,'' eh rZb j? ih, vkeNo ;h fe T[;B{z w[zvk jh ukjhdk j?. fJ; ikDp[ZM e/ G'b/ pD oj/ j'<@ ;opihs pD/ ;h i/ s[jkvh wK s[jkB{z fJdK
e'b feT[A ikDk <'' w?A sK fpbe[b bJh T[j fJj edw io{o T[mkt/rk. p'bh, @BjhA, BjhA, G?D/ w?B{z ;ZuhA e[M jhHHH.@, @BjhA nfijk s[;hA edh Bk esb eo d/AdK sK fe s[;hA J/j
mhe jK. c/o irsko B/ fejk, ''U ;opihs i' fBZs jh j'D tkb/ Bjh gsk<, w/oh S'Nh G?D pDe/ dZ; j'D fdzd/, s[;hA wK Bjh j', fJZe d[BhnK d/y gkT[Ad/, eh s;hA fJZe Xh,
Bjh BjhA e[M BjhA, ;opihs e"o/ s{z pZu/ d/ uktK-ohMK ftu r[nkuh d/ fe eh rZb j?<@ jk, jJ/< s[jkB{z eksb j'HHeksb j', T[;dhnK nZyK fJZe p/Nh, fJZe wK Bjh pD/, Sow
mhe j?A, go w?A ukj[zdk ;h fe vkeNo ofjzdh ;h, fBSfus fdB ukJhA ukJhA iok th Bjh gsk, J/E/ b'e ne;o r[Z;/ ftZb bkb ;B s/ jzM{ s/ j"fenK nkT[Adh j?, s[jkB{z vkeNo efjzd/,
B{z fwb bJhJ/, j'D tkb/ pZu/ bJh fsnko j' rJh. j;gskb gj[zu/ sK nkT[Ad/ B/, T[j th wKtK dh oikwzdh dk ;?bkp jZdK pzB/ s'V fojk ;h, s[;hA ibkd j', ibkdHHHfJj s[jkvk
g[ZS nkJhJ/ fe s[;hA d'B'A mhe j' Bk, fJZe sK wohi t/y-t/y T[;dk fdb Bkb, eJh e/; j[zd/ B/, s[jkv/ gsh B/ irsko f;zx ih s[;hA, @s[;hA fJ; ebhfBe, fJj fizdrh d/D tkbh EK
w?B{z fceo fijh ofjzdh j?'' Bkb/ xpok fojk ;h d{ih nihp fijh s[jkB{z e[M th Bjh dZf;nk, ewkb esb d/ w[Zy d'Sh j', T[BK B{z g[ZS e/ Bjh, fJZe esbrkj j?, gsk Bjh
NhHth s/ th sK fdykT[Ad/ ofjzd/ B/ fceo nkgD/ gsh s/ ;Z; d/ u/jo/ s/ j?< j[D ;opihs dh XVeB s/ fceo t/y' fiBK d/ n"bkdK Bjh j[zdhnK, fezBhnK wk;{w fizdK B[{z s;hA esb
fe iZuk ns/ pZuk d'BK B{z vkeNo d/y T[;dh fceo th d{Dh j' ojh ;h. jZdK pzB/ NZg ojh ;h. Bo; c/o p'bh eh jkb j[zdk j? T[BK dk, s[jkvh ;'u ehsk, s[jkB{z fe;/ ijkB ftZu wkch
s'A u?Ze eotkT[Ad/ ofjDk ukjhdk j?. c/o T[;dk gsh s/ ;Z; wfjzdo e"o s/ ni/ fJZe Spd T[;d/ p[ZbK s/ feT[A yV rJh j?, w[zv/ e[Vh ftu e'Jh Bjh fwb/rhHHoZp s[jkB{z edh wkc Bh
T[; fdB irsko B{z ;koh oks T[Zm e/ vkeNo d/ ewo/ ftZu ub/ nkfJnk jh ;h,, @np'oSB@ J/j coe Bh nZi, nZi XhnK fes/ th eo/rkHHedh th BjhHH@
BhAd Bk nkJh. fJBK ;'uK ftu jh rJ/, fJ; d/ Bkb jh T[;dh fceo j'o ;[DfdnK jh ;opihs dk fdb ezG xZN Bjh g[ZsK s'A, g[Zs eg[Zs j' iKd/ ;opihs o'Adh fvZrdh, Yfjzdh
T[j r[nkuk fojk fe T[j ;opihs B{z tZX rJh fe T[;B{z Bkb feT[A Bjh frnk, Xosh g?oK j/m'A fBeb rJh, B/, go XhnK ed/ th fgZS/ Bjh ebhfBe u'A fBeb e/, xo gosB
fet/a dZ;/ fe w?B{z w[zvk ukjhdk j? s/ fbikfJnk frnk ;h. nZi fe; uhi fJZe uZeo fijh nkfJnk s/ T[j Bo; jZNdhnK, J/BK mzvhnK SktK j[zdhnK bJh N?Ag{ ftu ik p?m rJh ;hHHs/
;kv/ xo e[Vh j'D ik ojh j?. T[j dk N?;N j?< i' irsko B/ fJzB/ g?;/ dk jZE x[ZNdh bzp/ ;kj b?D bZr B/HHfeT[A Bh ;wM/ s[;hAHH @s/ vkeNo ;opihs dh ;Z;, gsh s/ vkeNo
nkgDh gsBh s'A fJj ;G b[ekT[Dk yh;/ ftZu gkJ/ B/. rJh, w{zj ftu'A nukBe Spd ;kfjpk s[;hA, @s[jkB{z ;ko/ oZp o{g ;kfjpk d'Sh s/ w{e doSe pDe/,
Bjh ukj[zdk ;h, go wK jZE'A wip{o ;h ni/ J/BK ;'uK ftu jh T[j r[zw fBefbnk, @J/Bk tZvk gkg, wzBd/ B/, b'eK B{z fizdrh d/Ad/ j', Bio M[ek e/ yV/ ;B fit/A fe;/
. T[; dh wK p/fiZd ;h fe T[;B{z g'sok ;h. nkj bU, G?D ih. nkj ckow esbHHHfJj esb j?HHfBok esb j?. pZfunK B{z d[BhnK fdykT[Ad/ j', w/oh ndkbs B/ T[BK B[{z bzph ;ik ;[DkJh
jh ukjhdk j?. T[;B{z xZN iwhB, Go', efjzfdnK Bo; B/ T[;dh ;'uK w?A fJj edh Bjh j'D fdnKrh.@ irk b? e/ d/y', s[jkB{z e'Jh roG ftu j't/HH esb dh ;ikHH.


pZu/ u[ZeD tkbh
pZu/ u[ZeD tkbh
pZu/ u[ZeD tkbh
pZu/ u[ZeD tkbh
pZu/ u[ZeD tkbh
;ck 46 dk pkeh yVQ e/ nkgD/ xo tkb/ B{z efj ojh fejk. j?. gsk-fNekDk fe;/ ekri s/ fbyd/ e[zdB B/ d'jK w[zfvnK B{z g[ZfSnk.
;ck 46 dk pkeh
;ck 46 dk pkeh
;ck 46 dk pkeh
;ck 46 dk pkeh
;odko' i[nkb/ B{z tko-tko ;h, ''e[zdB d/ pkg{ wyK p'bd/ Bh, ''eh T[j xo go ;h<'' fJe j'o B/ w/ok g[Zs pDe/ HHH.'' ;odko' Bkb/ o' ojh '':ko pkjo e'Jh wzrsh yVQh ;h,
p[bkT[D dh e'fSS eodh ojh go T[j ;/whnK mzvhnK j' ojhnK B/, d' uwu/ g[ZfSnk. ;h Bkb/ w[zv/ Bkb rZbK eo ojh ;h. fJj efjzdk ;h fe T[j n"os pZu/ u[ZeD
xZN jh nktkz Bkb j{z-j{z eodk ;h. yk b? fgzv/ B{z g;hBk nk i{, ;oho y[bQ ''w?A skeh e'b yVQ/ B{z d/fynk ;h, T[; w[zv/ B/ nkgD/ p?r ftu'A fJe tkbh J/. n;hA cNk-cN nzdo nk
;odko' ;wM rJh pJh nZi fJjB{z mzY i{, T[m ibdhHHH.'' ;odko' tko-tko T[j xo go jh ;h. w?A T[Zuh nktki ekrz eZY e/ e[zdB dk g{ok gsk fby rJ/.''
bZrh j'Jh brdh J/. T[;B/ cNk-cN i[nkb/ B{z ntkiK wko ojh ;h. ftu fejk ;h fe s/ok pkg wo frnk fdsk. w[zvk j'o pj[s ;kohnK rZbK ;odko' B{z nzdo Srb eoB dhnK
r[V dh s/i gZsh gk e/ ukj pDk e/ ;odko' B/ T[;d/ w{zj s'A oikJh dk J/ e[zdBkHHH. d{i/ w[zv/ B/ fejk. i[nkb/ pko/ ;[D e/ ubk frnk. ;" o[gJ/ ntkiK ;[DkJh d/ ojhnK ;B. ;odko'
fdZsh go i[nkb/ B/ d' x[ZNK ukj dhnK gZbk T[sko e/ d/fynk sK T[j fpbe[b d{i/ fdB pkoK ti/ i[nkb/ dk dk B'N ;odko' B/ oZy fbnk. mzv Bkb ;[zrVdh ik ojh ;h. pkoK
gh e/ rbk; EZb/ oZy fdZsk ns/ bzpk SKs fgnk ;h. e'Jh fjbi[b BjhA ;h. ;z;eko eo fdsk frnk ns/ shi/ fdB iBtoh dk wjhBk ;h. mzv th pj[s ti/ se pZu/ dk iBw fdB wBkfJnk
g? frnk. w{zj y[bQk ;h, nZyK th y[bQhnK j'JhnK c[Zb gk fds/ rJ/. ;ko/ fgzv B/ obe/ g? ojh ;h. pkjo fBebD B{z fe;/ dk s/ ;G B/ dko{ th ghsh. ;ko/ ;"A rJ/.
''wyK e[zdB d/ pkg{, mzv brJh J/ ;B. i[nkb/ dk r[od[nko/ G'r th gk fdsk. th fdb BjhA ;h eo fojk. ;odko' B/ ;t/o/ ;ko/ jh T[me/ dcso ikD
i/ w?A gkEhnK dh nZr s/i/ wzi/ EZb/ gk ''wyK e[zdB d/ pkg{ s{z p'bdk feT[A j[D xo ofj frnk ;odko' dk eZbk fgzv dk N?Ag{ cV e/ yzBk Sfjo ftu bJh fsnko j' oj/ ;B. ;G B/
fdzBhA nK< ;oho B{z g;hBk nki{ Bkb/ BjhA, w?A s/o/ tk;s/ ;/whnK bJh p?mh jZv. T[j feZE/ ikt/, fet/A ikt/, ehjd/ ubh rJh s/ fco uzvhrVQ tkbh pZ; nkgDhnK-nkgDhnK NkJhnK
w?A ;/thnK eoe/ d/ d/BhA nK. ;oho y[ZbQ nK. T[Zm e/ d' uwu/ w{zj ftu gk, s{z Bkb d[y ;KMk eo/. cVe/ d[gfjo s'A pknd uzvhrVQ ubh pzBQhnK, gZrK pzBQhnK s/ nkgDk-
i{ nkokw nki{HHH.'' mhe j' ikt/Ark, T[m ibdh.'' d;-gzdoK fdB sK nKYhnK- rJh. T[E/ T[j ed/ fe;/ B{z nkgD/ w[zv/ nkgDk p?r u[Ze e/ gfjbK d't/A d';s
;odko' ibdh ibdh u[bQ/ 'u nZr T[; dh T[Zuh nktkz ;D e/ eJh r[nKYhnK d/ nkT[D eoe/ ;odko' B{z dk gsk g[ZS/, ed/ fe;/ B{z go e'Jh mhe pkjo fBeb/ sk g"VhnK 'u d/fynk
s/i eoB bZr Jh. T[;B/ r[V dhnK r[nKYh i[nkb/ d/ nkb/ d[nkb/ fJeZm/ Yko; fwbdk fojk, j"bh j"bh T[j th soQK Bk dZ;/. fJe g/Av{ w[zv/ B/ T[;B{z fe T[jh wzrsh woh gJh ;h. T[BQK B/
;/thnK th pDkT[DhnK S[o{ ehshnK. j' rJ/. e'Jh T[;dh Bpi d/y fojk ;h, nkT[D'A jN rJ/. T[;B/ r'jk-e{Vk eoBk fJe N?Ag{ s/ fpmk fdZsk, Bkb/ ;wMk
e[zdB B{z nktki wko e/ p[bkfJnk,
''ukuh ih, eh eodh J/A<'' fJe e'Jh fYZv B{z jZE bk e/ ;kj pko/ gsk pzd eo fdZsk. w[orhnK th t/u fdZsk. T[d'A oks d/ ;Zs tZi u[Ze/ ;B. '':ko fJj ;h oks wzrsh s/ pZu/ u[ZeD
r[nKYD tj[Nh B/ ;odko' B{z fejk. brk fojk ;h. e'Jh nZyK d/ v/fbnK B{z fdZshnK. T[j j[D eo/ iK eh Bk eo/. nZX/ xzN/ ftu nkN' foeS/ tkbk
tkbh. j[D fJ;B{z j;gskb SZv
''s/ok ukuk ih fYZbk J/, T[;B{z d/y fojk ;h. fJe B/ oikJh dk gZbk T[j ed/ fe;/ e'b pfj e/ d' N[Ze p[oehnK e[zdB d/ wekB ;kjwD/ ;odko' B{z T[sko
nkJhJ/ fes/ nkgD/ rb y{B Bk g? ikt/
;/whnK pDk e/ fdzdh nK. brdk J/ mzv T[;d/ w{zj T[Zgo d/ e/ fejk, ''GkJh okw- wzr e/ yk b?Adh. Bk fdB B{z u?B ns/ e/ s/ eokfJnk b? e/ ubk frnk. ;odko'
iK fco uzvhrVQ 'u fe;/ ;[zB;kB EK s/
br rJh J/HHH.'' okw ej' GkJh. fJj ;oho nkgK ;G B{z Bk oks B{z BhAd. vodh wkoh nzdo BjhA iKdh ;h, T[j
;[ZN nkT[Ad/ jK.''
''uzrkHHHuzrk, S/sh d/ d/ p[Ykg/ 'u SZv e/ s[o frnk J/.'' bkrb/ fgzv dk w[zvk fJe fdB fJe fe;/ pzd/ dh T[vhe eo ojh ;h fi; s'A
e[zdB ;z[B yVQk ;h, T[;dh tj[Nh
mzv ibdh br iKdh J/. w?A sK w[orh ftjV/ dhnK iBkBhnK ;odko' B{z ;" o[fgnk cVkT[D ;odko' d/ xo g[ZS e/ jh nzdo ikt/rh.
xpokJh j'Jh ;h fes/ ;kv/ rb
pko/ gsk eoB nkJh ;h, fes/ fwbh pok ojhnK B/, pzd/ pkjo gZbhnK s/ nkfJnk. d' rZvhnK 'u'A d' w[zv/ T[so/. T[;B/
fGykoB dk e/; Bk g? ikt/. uko/ yVQ/
fes'A<' p?m/ i[nkb/ pko/ rZbK eo oj/ ;B. fJe ''nKNh ih, nkj ;" o[fgnk e[zdB T[BQK B{z fJSkok eoe/ nkgD/ gk;
d/y oj/ ;h d't/A d';s s/ tj[Nh, p'b
''BjhA GkJh pj{ fwbh Bh, ub' iK B/ fejk, ''fJjd/ w[zv/ e[zdB B{z ;[B/jk B/ E'v/ bJh G/fink J/.'' p[bkfJnk, ''fJj e[zdB dk Jh xo J/
oj/ ;h go e[zdB e[M BjhA ;h p'b fojk.
e[Zsk yk frnk iK fco fe;/ B/ G/i d' GkJh, T[j Skw se uzvhrVQ s'A ''GkJh ekek fJjdh eh b'V J/. fJj p/Nk<''
nkgDhnK w[orhnK Bkb obk bJh.'' S/sh nk ikt/rk. fJjdk ;z;eko sK ;" o[gJ/ th T[jdk ezw ;ko fdzd/ e'Jh. fJZe B/ fejk, ''fJj wzrsh brdh ''e[zdB eh ;'u fojk J/A, ibdh
''ukuh ih, oZp T[BQK dk th Gbk eZb B{z jh eoKr/.'' T[jB{z T[jd/ pkg d/ woB dk gsk uZb J/ G[fonk, uZb uZbhJ/.'' fJ;B{z goQ/ eo.'' e[zdB d/ xo tkbh B/
fejk.
eo/. rohp B{z jw/SK wko jh g?Adh J/. ftjV/ d/ d' w[zv/ w'No ;kJheb go frnk ;h Gbk<'' ;odko' f;;ehnK b? ''BjhA HHHHBjhA fJj' fijhnK oks
e[zdB Xkj ik e/ nkgDh wK B{z iZch
s/ok g'sk fezB/ wjhB/ dk j' frnk J/ uzvhrVQ B{z uZb gJ/. fJe d' foSs/dkoK e/ p'b ojh ;h. t/b/ pZfunK B{z u[Ze b?AdhnK B/.'' d{i/
ukuh ihHHH<'' B{z p[bkT[D ub/ rJ/. Skw se e[zdB ''nKNh ih, gsk sK io{o bZfrnk B/ fejk. gk e/ i'o i'o dh o'D bZr fgn.
''dZ; frnkoK wjhB/ dk j' frnk Bk nkfJnk go d' w[zv/ tkg; nk rJ/. j'Dk J/, w?A th g[ZfSnk ;h. go T[j ''sK jh fJjB{z gsk j'Dk J/ fe nZi ''wK, w?A E'vk fej' fijk pdB;hp
j'Dk J/. nk ikt/rk E'VQ/ fij/ fdBK ''feT[A GkJh w[zfvU, e[zdB feT[A fpbe[b BjhA p'fbnk. ezw SZv e/ p?m e[zdB d/ p/N/ dk iBw fdB J/HHH.'' g[Zs jK fijVk nc;o j[zdk j'fJnk th
B{z.'' ;odko' B/ rZb dk Ujbk oZfynk. BjhA nkfJnk<'' fJe pi[or B/ iKdk ;h.'' T[j d't/A w[zv/ nzdo ub/ rJ/. ;odko' d'jK B{z w"s d/ w{zj ftu G/i e/ nkgD/
''uzrk ukuh ih, w?A ubdh nK, g[ZfSnk. ''t/ g[Zs, s?Bz{ gsk J/ T[j feZE/ j[D fJ; mzvh oks B{z ikt/ sK feZE/ iSB wBkT[Adk fojk.''
w/ok x'bk o'Adk j'Dk J/.'' r[nKYD pj{ ''T[jdh tj[Nh jh pkjo fBebh ;h, ofjzdk J/< w?A fJe pko io{o T[;B{z fwb ikt/. T[j toKv/ dhnK g"VhnK s/ p?m T[;B/ nkgDh p[Zeb ftu wK B{z
iKdh j'Jh efj rJh. efjzdh T[jB{z ftjb Bh, s[;hA T[BQK dk e/ d/y e/ tkg; nk iktKrh, p; w/oh rJh nkgD/ e[zdB dh T[vhe ftu. u[Zfenk s/ nkgDh rZvh ftu gk e/
;/thnK B{z SzB/ 'u gke/ T[;d/ f;oQkD/ ;z;eko nkg jh eo fdU.'' fJe B/ o{j T[;B{z fwbD bJh ekjbh gJh j'Jh ''feT[A pJh d/o feT[A eo fdZshHHH<'' fgzv B{z s[o fgnk.

48
48
48 gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
48 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
48 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
AUSTRALIA RANKS THE SECOND MOST

TRANSPARENT PROPERTY MARKET IN THE WORLD


CROWN GROUP CEO SHARES INSIGHTS INTO PROPERTY INVESTMENT



Sydney, (Bureau) Monday development, located 6km from
August 20, 2018 – The CEO of Sydney’s CBD, Eastlakes Live.
a leading Australian developer has Designed by fjm, the $1 billion
highlighted Australia as the mixed-use development was
world’s second most transparent recently announced among the
real estate market; adding that winners of the 2018 Melbourne
transparency contributes to Design Awards in the category
Sydney’s strong property market. of “Graphic Design – Identity and
According to JLL’s Global Real Branding – Lifestyle”.
Estate Transparency Index, Stage one will include 134
Australia's property market ranks luxury apartments and 15 retail
the most transparent property outlets below. The development
market in the Asia- Pacific region, also features resort-style health
and the second most transparent and fitness facilities including an
in the world. infinity-edge 25m swimming pool,
Crown Group Chairman and gymnasium, barbecue facilities,
Group CEO Iwan Sunito said function rooms, water features,
Australia’s property market has landscaped gardens, a rooftop
attracted more offshore investors lounge and entertainment
into the residential developments facilities.
and its transparency has added The construction is scheduled
to Sydney’s international appeal. for completion in 2021. A
“Offshore investors place a premium range of apartments is
high value on property market now available for sale starting
transparency - they want a safe, from $669,400. The display
stable and healthy market for centre is now open daily from
investment,” Mr Sunito said. 10am to 4pm, located at 19a
Transparency is now one of growth, a sound economy and several decades. Investing in one but invest and wait - the earlier Evans Avenue, Eastlakes.
the key factors to be considered solid economic fundamentals. of the world’s most transparent the better,” he said. For more information, please
while investing in property, "Australia’s overall property property markets is always a safe Crown Group recently visit www.crowngroup.com.au/
alongside strong population market has been strong for move. You don’t wait to invest, launched its latest mixed-used eastlakes or call 1800 853 162.
Chubb Launches Flight Delay Insurance in Australia




SINGAPORE (Bureau) Chubb insurance plan, a payout is only books, magazines or any other efficient service. Flight delay allowing customers to purchase
announced the launch of Flight possible when the flight delay is expenses. insurance is timely in meeting the through the Chubb Connect app
Delay Insurance, an insurance more than six hours and for a Swiss Re validates the demand for relevant and and receive updates on flight
coverage for air travelers. specified loss, such as extra incidents in real-time using data affordable insurance. Without delay status."
Partnering with Swiss Re and accommodation. With Flight from FlightStats, a provider of the need to file a claim or submit Gianni Biason, Swiss Re's Head
FlightStats, the insurance is Delay Insurance, a delay of as real-time global flight data to the supporting documents to of Parametric & Emerging
available through the Chubb short as 30 minutes will trigger a consumers and the travel prove a flight delay, Chubb offers Solutions, added: "Our flight
Connect Appwhich was fixed payout. There are three industry. Once Swiss Re has an enhanced customer delay solution brings much-
launched in October last year. It policy options ranging from 30, confirmed the incident, United experience in our digitised needed transparency and
is powered by United Networks 45 and 60 minutes; any one of Networks will pay the amount world."
(ASX.UNL), an Australian global these will trigger a payout of directly into the customer's Nicholas Ghattas, CEO United simplicity to consumers. Swiss
connectivity, engagement and $100 for the affected customer. PayPal account without the Networks Ltd said: "We are Re's unique dynamic pricing and
payments platform provider. The Flight cancellations and diversions customer having to obtain any excited to be able to work with end-to-end solution helps
app offers a range of value-added automatically trigger a similar reports from the airline to file a Chubb and Swiss Re to innovate insurers and aviation partners
services to leisure travelers such payout. claim. and drive the insurance digital speed up their time-to-market
as access to a network of global The payout is usually Donna Dorairajoo, Chubb Asia revolution. Our leading global and steer their businesses real-
wi-fi hotspots and SOS alerts. processed within an hour, but at Pacific's Head of Travel Insurance connectivity, engagement and time."
Flight Delay Insurance the latest, within 72 hours of said: "Flight delays continue to payments platform will streamline A video introducing Flight
provides fixed compensation for arriving at the destination airport. be the top incident disrupting uptake, sale, onboarding and the
the inconvenience travelers may The payout may help travelers travel plans for today's automated claims process. The Delay Insurance, with a
face when their flight is cover unexpected costs travelers[1]. With more air travel, Flight Delay Insurance has been demonstration of the Chubb
cancelled, diverted or delayed. incurred, for example, ground Chubb recognises their need for integrated into the global Connect App, is available via
Typically, for a standard travel transportation, refreshments, tailored insurance protection and connectivity and SOS alerts app https://vimeo.com/282972050.

fJBQK o;fsnK B{z t/y e/ ezp ikt/rh o{j, ;co eoBk fgnk sK nNe ikt/rh ikB !
fJBQK o;fsnK B{z t/y e/ ezp ikt/rh o{j, ;co eoBk fgnk sK nNe ikt/rh ikB !
fJBQK o;fsnK B{z t/y e/ ezp ikt/rh o{j, ;co eoBk fgnk sK nNe ikt/rh ikB !
fJBQK o;fsnK B{z t/y e/ ezp ikt/rh o{j, ;co eoBk fgnk sK nNe ikt/rh ikB !
fJBQK o;fsnK B{z t/y e/ ezp ikt/rh o{j, ;co eoBk fgnk sK nNe ikt/rh ikB !
d[Bhnk ftZu eJh nfij/ ysoBke o;s/ jB i' w"s d/ w{zj ftZu th
b? ik ;ed/ jB. e[ZM o;s/ gjkVK d/ ftZu pDkJ/ iKd/ jB sK e[ZM v{zxhnK
ykJhnK d/ ftZu. nfij/ o;s/ fiZE/ ikDk sK d{o, d/yD Bkb jh fJz;kB
dh o{j ezp T[Zm/.
nwohek ftZu T[Nkj Sfjo ftZu NkT[B nkc wkp BK dh fJj irQk
pj[s wSj{o j?. fJ; irQk dh yk;hns j? fJZE'A d/ p/jZd ysoBke
o;s/. fJZE/ fJZe 13 feb'whNo sZe dk bzpk o;sk j? ns/ fJj o;sk
fJZe gjkV T[Zs/ pfDnk j?.
fJ; irQk T[Zs/ jo e'Jh rZvh BjhA ubk ;edk. fJZE/ rZvh ubkT[D
bJh wip{s fdb dh b'V j[zdh j?. Bkb jh fJzBh fjzws th io{oh j?. i'
th b'e fJZE/ iKd/ jB T[j nkgD/ Bkb io{oh fJeftgw?AN io{o b? e/ iKd/
jB.
fJ; o;s/ T[Zs/ okfJvo; w;sh eoB bJh nkT[Ad/ jB. fJj fJZe soQK
dk No?fezr gkfJzN th pDkfJnk frnk j?. fJ; Nq?e T[Zs/ eJh ;wZf;nktK
nkT[AdhnK jB fit/A yVQh uVQkJh, v{zxh ykJh, T[Zu/-Bht/A o;s/ nkfd.
fJ; o;s/ bJh ;g?Sb rZvh pDkJh iKdh j? i' fJZE/ uZb ;e/. NkT[B
nkc wkp d/ Nkg T[Zs/ gj[zu e/ p/jZd y{p;{os Bikok fd;dk j?. fJZE'A
gjkV, xkNh ns/ e'b'okv' foto d/yD B{z fwbd/ jB.

49
49
49 gzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
49 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
49 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
r[oihs f;zx n"ibk Bkb ehsk whN n?Av rqhN gq'rokw nk:'fis
r[oihs f;zx n"ibk Bkb ehsk whN n?Av rqhN gq'rokw nk:'fis
r[oihs f;zx n"ibk Bkb ehsk whN n?Av rqhN gq'rokw nk:'fis
r[oihs f;zx n"ibk Bkb ehsk whN n?Av rqhN gq'rokw nk:'fis
r[oihs f;zx n"ibk Bkb ehsk whN n?Av rqhN gq'rokw nk:'fis











































f;vBh (fpT{o') fgSb/ fdBhA efj ;eD s/ e[M T[BQK dhnK ;[D j't/ iK nzfwqs;o J/nog'oN s/ cbkfJNK ;qh n"ibk dk GkSD pj[s jh fdb fJ; w"e/ ;qh fdbi's ozXktk B{z
NSW Indian Overseas Congress
nzfwqs;o s'A w?Apo gkobhw?AN ;odko ;eD. T[BQk B/ nkJ/ ftS/S wfjwkBK pjkb eoB dk w[Zdk j't/. T[BQK dZf;nk fyutK s/ Bg/ s[b/ SpdK ftu ;zy/g
r[oihs f;zx n"ibk fJzvhnB Uto;hi B{z ;zp'XB eofdnK ekch jZd se fe nkgDh o'iwok dh fizdrh ftu T[j ikDekoh d/D tkbk ;h. fJ;d/ Bkb dk gqXkB n?bkfDnk frnk ns/ T[BQK
eKro; f;vBh, nk;Nq/bhnk d/ yk; ikDekoh fdZsh fe T[BQk B/ gkobhw?AN iBfjs dh oZfynk tk;s/ fet/A Bkb T[BQK B/ NRI's Bkb i[VhnK B{z ;BwkB gZso th fdsk frnk.
;Zd/ s/ f;vBh nkJ/. T[BQK d/ wkB ftu iBfjs d/ w[Zd/ fet/A ns/ fe; j;gskbK ftu nkg ik e/ T[E'A d/ ;wZf;nktK B{z th pj[s fXnkB Bkb e[b fwbk e/ fJj gq'rokw pV/ jh
;BwkB ftu meet & greet dk soQK T[mkJ/, Gkt/A T[j nzfwqs;o s'A gqpzXK dk ikfJik b?Ad/ jB ns/ T[ZE'A ;[fDnk ns/ tkndk ehsk fe T[j ;[uZi/ Yzr Bkb organize ehsk frnk
gq'rokw nk:'fis ehsk frnk sK fe ubD tkbhnK rZvhnK d/ vZfpnK dh d/ b'eK dhnK ;wZf;nktK B{z ;[Dd/ jB nzfwqs;o tkg; g[Zi e/ fJBQK fi; ftu ;qh wB'i, fdbi's ozXktk,
T[j f;vBh ftu t;d/ gzikphnK Bkb p[oh jkbs B{z b? e/ j'D, Border d/ s/ g{oh fJwkBdkoh Bkb b'eK Bkb ;wZf;nktK d/ jZb bJh g[oi'o T[gokb/ ;[Zyk f;zx, jowB ;oekohnk ns/ T[BQK
o{-p-o{ j' ;eD e[M nkgDhnK rZbK Bkb brdh fe;kBK dh iwhB dk w[Zdk i[VhnK ;wZf;nktK B{z ;[bMkT[Ad/ jB. eoBr/. dh g{oh Nhw tXkJh dh gkso j?.



CROWN GROUP

5 5 5 5 50 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw
The UIA Mateship fair a huge success


























































































































More Photos and News on Page 51


Click to View FlipBook Version