The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Punjab Times, 2016-04-02 14:47:39

Punjab Times April 2016 Edition

gzikp NkJhwzgzikp NkJhwz FOR

BETTER RESPONSE,

ADVERTISE

s[jkB{z fej' IN
PUNJAB TIMESfijk bZfrnk<
Monthly
PUNJAB TIMESf;vBh s'A gqekfSs gfjbk gzikph wjhBktkoh nypko
nkgD/ ;[MkU THE FIRST PUNJABI INDIAN MONTHLY PUBLISHED FROM SYDNEY, AUSTRALIA

P O Box 8055, Glenmore Park, NSW 2745, Sydney, Australia This is its 15th successful
;kB{z io{o G/i' MOBILE: 0431 377 716
year in the market
Editor: Harpreet Singh, E-mail: [email protected]

Year 15, Edition 10, Australia's Top Leading, Most Popular, Reliable & Successful free copy

Sydney, April 2016 Punjabi Indian Newspaper

BZu b? rk b? ;kv/ Bkb, nkJh ft;kyh y[ShnK Bkb

ykb;k ;kiBk fdt;, ft;kyh dhnK bZy bZy tXkJhnK

Wishing you a very Happy Baisakhi!

‘Punjab Times’ extends its is a legend in the making. here to promote the Indian light three months before the
Unfortunately Australia didn’t Government’s vision for Smart elections are held. This time
heartiest congratulations to its make it to the knock-out stages Cities in India and for the benefits however, we see the people of
in this edition of the world cup of manufacturing goods in India, Punjab in a dire need of change
readers on the auspicious and currently do not have any as opposed to China, due to the due to the lack of progress and
world T20 titles to their name. fact that India can provide a large lack of development. There is
occasion of Baisakhi, As Twenty20 cricket has become workforce and currently has a also a new entrant in the political
more mainstream, Australia now young population, with 65% race, the Aam Aadmi Party
commemorating the needs to focus more on this being under the age of 35. (AAP), promising large changes,
format along with Tests and One progress and to rid the state of
establishment of the Khalsa and Day matches. We can look We would like to welcome corruption. We can only hope
forward to another entertaining the new Consul General of India that whoever comes into power
celebrating the start of the cricket series in the form of the to Sydney NSW, Mr. B. in 2017 will bring progress and
Indian Premier League (IPL), this Vanlalvawna, and hope he development to the state and
harvesting season. May this year with two new teams taking maintains a good public its people.
part, and again, may the best relationship with the Australian
occasion of Baisakhi bring you team win! Indian community. Again wishing you all the best
on this auspicious occasion of
happiness, peace and prosperity. Indian Finance Minister, Shri Punjab is gearing up for the Baisakhi!
Arun Jaitley, was on a visit to 2017 state elections and the
I would like to congratulate launch the Make in India campaigns from each political Harpreet Singh
campaign here in Australia, and party have already started. As it
the winners of this year’s ICC to welcome Australian Super is normally seen, election Editor: Punjab Times
Funds to India. Mr. Jaitely was campaigns normally come into
Twenty20 Cricket World Cup and

in doing so becoming the only

nation to have won the

Twenty20 world cup Twice. The

Indian Cricket team looked

extremely promising throughout

the tournament but fell short of

a few runs in the Semi-finals

against the West Indies. Virat

Kohli has been a star performer

throughout the tournament and

ft;kyh dk fJj fdjkVk nkg ;G bJh S[G j't/, ndkok gzikp

NkJhwz fJj tkfjr[o{ nZr/ nodk; eodk j?

Punjab Times Pty Ltd. Trading as Punjab Times ACN No. 110 708 579

2 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

VALET MIGRATION

3 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

SALEASE

4 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

5 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

MONEY GRAM

6 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

Jaitely's four day visit to Australia for the Make in India
conference & Smart City projects A Huge Success

Jaitley Welcomes Australian Super Funds to India

Sydney, (Bureau) Hon. Others that attended the Deepak Sexsena, MD, Rivenna - Railways approximately 240 people from
Finance Minister of India, Shri. Make in India conference include Oils & Bio-Energy Pty Ltd. - Textiles various parts of the Indian
Arun Jaitely had a four day visit Hon. Andrew Robb, AO, MP, - Earth Sciences - Ocean community attended.
to Australia for the Make in India Special Envoy for Trade Australia, The following projects ready Technology
conference & Smart City Mr. Navdeep Suri, High for procurement in FY 2016-17 - Oil & Gas On the 1st of April, a meeting
projects held on 30th March at Commissioner of India to and in the next 3-5 years: - Food Processing was held at Melbourne between
Shangri-La Hotel Sydney. Australia, Smt. Kalpana Awasthi, - Defence Manufacturing the top 30 CEO's of
Joint Secretary, Department of - Road Transport and Hon. High Commissioner of Superannuation funds in Australia
Mr. Jaitley had meetings with Industrial Policy & Promotion, Mr. Highways India to Australia, Shri Navdeep and Mr. Jaitley, where he
the Prime Minister, the Premier Bhavik Damodar of KPMG India, Suri, hosted a special reception welcomed them to tap into the
of NSW, and various Business Mr. Shaun Miller, Head of Sales & - Ports & Shipping dinner on 31st March, at Hyatt Super Industry of the largest
Leaders in order to attract Business Development and Dhruv - Chemicals & Petrochemicals Hotel Canberra where democracy in the world.
investments for India. - Power
- Delhi-Mumbai Industrial
Corridor

7 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

WESTERN UNION

8 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

BFS TRUCK TRAINING

9 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

MERITON

10 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

gb/B eqS? s'A gfjbK fyZuh ;?bch fJ; e[Vh bJh pD rJh nkyoh s;tho

wk;e' (fpT{o') d[pJh s'A o{;h Sfjo o';s't ik fojk cbkJh d[pJh dk gb/B eq?S j' frnk ;h. fJ; DREAMS AUSTRALIA
'u ;tko ;ko/ 62 b'eK dh w"s j' rJh ;h. fJBQK 'u'A fJe :ksoh J/Bk ;orhtk B/ T[vkD s'A mhe
gfjbK fJe ;?bch b? e/ nkBbkJhB g';N ehsh ;h go T[; B{z BjhA gsk ;h fe fJj ;?bch T[; dh
nkyoh ;?bch pD ikt/rh.

o{; dh ofjD tkbh J/Bk fJe w/enZg nkofN;N ;h s/ phs/ 6 wjhfBnK s'A d[pJh 'u ezw eo ojh
;h. T[j fJe jcs/ dh S[ZNh 's/ xo ik ojh ;h. T[; dh fJe d';s e?ohBk B/ dZf;nk, 'J/Bk d/ xo dh
jkbs mhe BjhA ;h. T[j ezw eoe/ nkgDh wK s/ 11 ;kb d/ Gok dh wdd eodh ;h.'

16 ;kb gfjbK wo u[Ze/ p/N/ dh nkyoh fJZSk g{oh

eoB bJh o/fr;skB ftZu brkJ/ bZyK p{N/

SzxkJh (fpT{o') p/N/ dh nkyoh fJZSk g{oh eoB bJh SzxkJh dh :h ihc/Ar B/ wzr'bhnk d/ o/fr;skB
'u bZyK p{N/ T[rk fdZs/ jB. :h d/ p/N/ :/Ar dh 16 ;kb gfjbK fJe ;Ve jkd;/ 'u w"s j' rJh ;h. uko
;kb ;dw/ 'u ofjD s'A pknd T[; B/ :/Ar dh nkyoh fJZSk g{oh eoB dk c?;bk ehsk. :/Ar B/ fJe tko
T[; B{z wzr'bhnk 'u p{N/ brkT[D dh nkgDh :'iBk pko/ dZf;nk ;h, sK fe T[ZE/ s/zh Bkb c?bd/ o/
fr;skB B{z o'fenk ik ;e/.

nkgD/ p/N/ dh fJj fJZSk g{oh eoB bJh :h s/ T[; d/ gsh B/ T[j 30 fwbhnB :?B (1H80 eo'V
o[gJ/) dh okSh you eo fdZsh, i' T[BQK B{z p/N/ dh fJzS'o?A; ti'A fwbh ;h. fJ; Bkb T[; B/ rqhB bkJhc
BK dk fJe n?BHihHUH pDkfJnk s/ j'o b'eK Bkb ezw 'u o[ZM rJh. fgSb/ 12 ;kbK s'A ikoh T[; dh
fJj fwjBs j[D ekw:kp j[zdh fdykJh d/ ojh j?.

11 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

fpZbh wk;h d/ nihp'-rohp S"Ae, ftfrnkBhnK B/ ehsh nB'yh

pzfdnK d/ eZS/ eodh j? u'oh y'i, S/sh p[ZY/ BjhA j'Dr/ b'e

bzvB (fpT{o') jo fJB;kB dh ukjs ns/ T[; dh T[gbpXsk tkb/ sZsK dk ;/ (;hH n?BH nkJhH UH) tb/A;hnk
j[zdh j? fe T[j ed/ p[ZYk Bzo Bk nkt/ tB eoB Bkb T[wo tXD d/ ekoB
, fi; bJh T[j eJh soQK d/ B[;y/ ;oho 'u nkT[D tkb/ pdbkn d/oh Bkb :{Bhtof;Nh ns/ w?fvqv d/ nkJhH n?wH
ngBkT[Adk ofjzdk j?. j[D nfij/ b'eK Bzo nk ;ed/ jB ns/ S{ro tor/ T[wo
bJh ftfrnkBhnK tb'A ehsh y'i fJe Bkb ;pzfXs o'r th ftnesh B{z S/sh vhH JhH J/H c{v d/ wkjoK B/ fJe iK e[M
uwseko ;kps j't/rh. don;b fJ; jh x/ok gk b?Ad/ jB.
y'i 'u gsk bZrk j? fe ftNkfwB ph3 nke;hiB o'Xh gkuB szso dh pikJ/
;g?fBS B?SBb e?A;o fo;ou ;?ANo
;?Zb dh ;w[Zuh nke;hiB o'Xh ;woZEk

'u tkXk eoB dh e'fSS ehsh.
fJ; B{z gkT[D bJh fo;ouo; B/ n?ZBH

J/H vhH ghH n?ZuH d/ gZXo 'u tkX/ 's/
fXnkB e/Adfos ehsk. fJj fJe nkw

nD[ j?, i' nke;hiB o'Xh ekotkJhnK

'u nfjw G{fwek fBGkT[Adk j?.
fJ; s'A pknd i' Bihs/ ;kjwD/ nkJ/

T[; 'u fJj d/fynk frnk j? fe iht
e[dosh nke;hiB o'Xh ;woZEk 'u tkXk
j'fJnk j?, fi; Bkb T[wo Bkb i[VhnK

;wZf;nktK 'u ewh d/yh rJh, fi; 'u
fJz;{fbB gqsho'Xh th Skwb j?. fJj th
gkfJnk frnk fe fJ; Bkb fJB;kB dk

ihtB j'o fznkdk bzpk j' ;e/rk. fJ;
nfXn?B dk gqekSB B/uo efwT{Bhe/SB
ioBb 'u j'fJnk j?.

fBT{zhb?Av (fpT{o') fJZE'A dh fJe gkbs{ fpZbh wk;h B{z pVk jh nihp'-rohp S"Ae S/sh jh fwb ikt/rh eZgV/ X'D s'A okjs MATRIMONIAL
g?dk j' frnk j?. fpqfrN BK dh fJj fpZbh fgSb/ d' wjhfBnK s'A nkgD/ nKY-r[nKY
w?bp'oB (fpT[o') ezwekih b'eK ns/ xo/b{ n"osK bJh eZgV/ X'Dk fe;/ u[D"shg{oD Looking for a suitable
'u ofjzd/ pzfdnK d/ eZS/ u'oh eo nkgD/ fmekD/ 's/ fbnkT[Adh j? ns/ EK-EK 's/ ezw s'A xZN BjhA j? go S/sh jh fJ; ;zeN s'A okjs fwb ;edh j?, feT[Afe fJe match for Sydney based Sikh
fJBQK B{z b[ek fdzdh j?. fJ; Sokosh fpZbh dh wkbeD ;kokj BkEB T[; dh fJ; nfijh seBhe dk ftek; ehsk frnk j?, fi; okjhA gqekS g?Ad/ jh fwzNK ftu s[jkv/ Dentist girl 30, 5’7”, slim, fair,
joes s'A pj[s go/SkB j?. T[; B/ c/;p[Ze 's/ fJe s;tho g';N ehsh j?, fi; 'u T[; eZgV/ y[d ;kc j' ikDr/. nk;Nq/bhnk dh nkoH n?ZwH nkJhH NhH :{Bhtof;Nh d/ very beautiful. Currently
dh gkbs{ fpZbh u'oh ehs/ j'J/ eZfSnK ns/ z[okpK d/ i'fVnK Bkb Bzo nk ojh j?. y'iekoK B/ nfij/ 'B?B' n?BjK;v' eZgV/ dk ftek; ehsk j? i' nkgD/ nkg dkr working in Dental clinic in
o'ue rZb fJj j? fe fpqfrN f;oc pzfdnK d/ eZS/ jh u'oh eodh j?. fi; fdB T[; B{z ns/ izwh j'Jh w?b eZYD ftu ;woZE j?. fJ; bJh eZgfVnK B{z f;oc pbp dh o'SBh Sydney. Family very well
ftu oZyDk j't/rk. X[Zg ftu gfjB e/ fBebD 's/ th fJj ;kc j' ikt/rk. y'iekoK settled in Sydney. Boy
eZS/ BjhA fwbd/, T[; fdB T[j j'o uhzK u[Ze fbnkT[Adh j?. j[D sZe fpqfrN dh ftu fJe Gkosh w{b dk ftfrnkBh th Skwb j?. nkoH nkJhH n?ZwH NhH :{Bhtof;Nh should be qualified and
wkbeD B/ nkgD/ xo 'u'A u'oh ehs/ j'J/ 60 eZS/ pokwd ehs/ jB. T[; dk efjDk d/ oki/S okwBkEB B/ fejk fe fJBQK eZgfVnK dk ckfJdk fJj j? fe fJj gfjbK s'A smart. Please email Bio with
j? fe fpqfrN B/ j'o th eJh uhzK tZy-tZy EKtK 's/ b[ek e/ oZyhnK j'DrhnK, jh Eqhvh ;ozuBk d/ nkXko 's/ ftef;s ehs/ rJ/ jB, fJ; bJh fJj uzrh soQK gqekS Photo at
fijVhnK fcbjkb T[; B{z BjhA fwbhnK jB. B{z ;'y b?Ad/ jB, fi; Bkb ekopfBe gdkoE nk;kBh Bkb fBeb iKd/ jB.
[email protected]
;kokj B/ dZf;nk fe T[; B/ nkgDh rbh 'u w"i{d ;ko/ xoK d/ b?Nopke; 'u
fuZmh gk e/ g[ZfSnk j? fe fes/ T[BQK dh e'Jh uhz r[nkuh sK BjhA j?. i/eo r[nkuh
j? sK T[j T[; Bkb ;zgoe eoB.

IMPERIAL CONVEYANCING

12 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016 ;w[zdoh r[ck ftZu
12,400 ;kb s'A pknd ftfrnkBhnK B{z fwfbnk fJj es{ok

pfDnk j? fJj o?;N'o?AN

bzvB (fpT{o') fJB;kB ed'A Xosh 's/ j?, fJ; dk f;oc nzdkzk jh brk ;ed/ o'w (fpT{o') dZyDh fJNbh d/
jK. go T[; dk g{ok ;oho ;dhnK g[okDk ed/ BjhA fwfbnk, f;tkJ/ wwh EktK B{z g'bhrBkB' 'u pDkfJnk frnk fJe
SZv e/. go ftfrnkBhnK B{z fJe nfijk es{ok fwfbnk j? fi; dh w"s 12 jzko o?;N'o?AN d[Bhnk d/ pkeh o?;N'o?AN; s'A
400 ;kb gfjb/ j' u[Zeh j?, go T[; dk ;oho g{oh soQK Bkb ;[oZfyns j?. nfijk tZyok j?. don;b 'u fJj o?;N'o?AN
fJ; bJh j? feT[Afe T[j ;kJhp/ohnk dh poc 'u iw frnk ;h. ftfrnkBhnK B{z i' ;w[zdo Bkb fxoh fJe r[ck d/ nzdo
es{ok fwfbnk j? fe T[; dk ;oho g{oh soQK Bkb ;[oZfyns j?. T[; d/ dzd sZe th pDkfJnk frnk j?. fJZE'A s[;hA uZNkBK
BjhA rb/, ns/ fdwkr th g{oh Bkb izfwnk j'fJnk j?. fJ; B{z gkbs{ es{ok wzfBnk d/ y{p;{os BzkfonK dk wzk b? ;ed/
ik fojk j?. ftfrnkBh fJ; e'fSS 'u j? fe T[; fgZb/ dhnK e'fSektK B{z ihfts j'. fJj uZNkBK fiBQK B{z bkJhw ;N'B
eoe/ BtK fgZbk pDkfJnk ik ;e/. fJe thvhU 'u fJ; fgZb/ dk g';NwkoNw j[zd/ fejk iKdk j?, jzkoK ;kb g[okDhnK
fdykfJnk frnk j?, i' o{;h oki oZfynk fogpfbe dh okiXkBh :ke[u;e 'u S{N jB. fJ; o?;N'o?AN 'u b'e nkgD/
ehsk frnk. fJE'A dh Bdh o:kbky d/ d'nkp 'u fJj es{ok fwfbnk ;h. fJj es{ok wB'oziB bJh nkT[Ad/ jB. fJ; ftu
don;b g{oh soQK Bkb ;[oZfyns oZfynk frnk ;h, fpbe[Zb wwh dh soQK. 20 ewo/ jB. ykD bJh, x[zwD bJh
ns/ ofjD bJh ftS/S gqpzX j?. fJ; dh
w'zwphe ftu fwfbnk bkgsk wb/ShnkJh ijkz dk N[ZeVk y{p;{osh d/yD tkbh j? ns/ fdb B{z
fyZu b?D tkbh j?. fJ; o?;N'o?AN B{z d/
tkfSzrNB (fpT{o') ncoheh d/S w'zwphe d/ sZN 's/ p'fJzr 777 ijkz dk yD bJh d{o'A-d{o'A b'e nkT[Ad/ jB.
fJe N[ZeVk bZfGnk j?. wzfBnk ik fojk j? fe fJj seohpB 2 ;kb gfjbK G/sGoh
jkbs ftu bkgsk wb/Shnk J/nobkfJz; d/ n?ZwHn?ZuH 370 ijkz dk N[ZeVk j?. 3 shthnK, 33 fBnkD/ 2 nk
wb/Shnk B/ th fejk j? fe S[o{nksh iKu d/ nkXko 's/ fJ; rZb dh g{oh ;zGktBk
j?. oj/ B/ j'o, pkeh nZbQk ikD/

;hH n?BH n?BH w[skpe jcs/ d/ nyho ftu fwb/ fJ; wbp/ B{z nrbh iKu bJh gkfe;skB (fpT{o') gkfe;skB d/ d/ fgsk pDB ik oj/ jB. ikB w[skpe fgsk pD ;ed/ jB. T[BQK dh fJe gsBh
wb/Shnk G/fink frnk j?. nwoheh nfXekohnK B/ dZf;nk fe fJ; ijkz d/ ;N/ T[j fJzB/ tZv/ gfotko Bkb y[S jB. T[BQK
fpbkJhio s'A fJbktk j'o e'Jh p'fJzr 777 bkgsk BjhA j'fJnk j?. wb/Shnk d/ et/Nk 'u fJe xo 'u 3 gsBhnK, 19 w[skpe fizBk tZvk gfotko j't/rk, fJ;/ jcs/ fJe pZu/ B{z iBw d/ ;edh
nktkikJh wzsoh fbU fNUr bkJh B/ fejk j? fe wb/Shnk wbp/ dh iKu bJh p/NhnK ns/ 14 p/fNnK Bkb ofjzd/ ikB T[Bk jh tXhnk j't/rk. ikB B{z T[whd
nk;No/bhnk Bkb fwb e/ ezw eo fojk j?. j? fe T[j fJ; ;kb 2 j'o p/NhnK d/ j?.
w[jzwd fJBhA fdBhA y{p uouk 'u jB.
fzeo:'r j? fe 8 wkou 2014 B{z 5 GkoshnK ;w/s 239 w[;kcoK d/ Bkb wb/ don;b ikB fJ;/ jcs/ d' j'o pZfunK vkeNo ns/ g/S/ s'A tgkoh ikB
ShnkJh n?ZwHn?Zu 370 ijkz bkgsk j' frnk ;h. ijkz B/ bkgsk j'D dk ojZ; efjzd/ jB fe T[j pZfunK dk fynkb
j[D se ;[bM BjhA ;fenk. fJ; ijkz d/ e[nkbkbzg[o s'A phfizr dh T[vkB Goh
;h. y[d oZyd/ jB. T[BQK B{z fJBQK pZfunK B{z

;{no B/ fdZsk jkEh tor/ pZu/ B{z iBw ;zGkbD 'u f;oc fJe ;wZf;nk nkT[Adh
j? T[j T[BQK dk BK G[Zb iKd/ jB. ikB
p?Aeke (fpT{o') d[Bhnk 'u eJh nihp'-rohp xNBktK ;kjwD/ nkT[AdhnK
jB. nfijh jh fJe xNBk ezp'vhnk d/ gqw': s'A ;kjwD/ nkJh j?, fiZE/ fJe ;{no B/ gkfe;skB dh fJe nzro/zh nypko
B/ fJe jkEh tor/ iht B{z iBw fdZsk. ;{no d/ pZu/ dh ;[zv ns/ ezB p/jZd nihp'- B{z dZf;nk fe T[j pZfunK dh gVQkJh 's/
rhop j'D ekoB fJj uouk dk ftSk pfDnk j'fJnk j?. ikDekoh w[skpe ;{no jo wjhB/ eohp 1 bZy o[gJ/ you eod/
dk pZuk ekch ewz'o j?. fJ; dh fJe bZs th ezw BjhA eo ojh j?. ni/ sZe fJj
nkgDh nZy BjhA y'bQ gk fojk j?. jkbKfe jkEh tor/ iht B{z iBw d/D tkbh fJj jB. e[Zb 33 pZfunK 'u'A T[BQK B{z ;G s'A
gfjbh xNBk BjhA j?, fJ; s'A gfjbK th uhB 'u ;kb 2014 'u nfijk ;{no g?dk fznkdk g;zd j? T[BQK dh p/Nh Sr[csk
j' u[Zek j?, fi; d/ iBw d/ d' xzfNnK pknd jh w"s j' rJh ;h. B;ohB i' ni/ 9thA ebk; 'u gVQ ojh
j?. Sr[csk B/ dZf;nk fe id'A gkgk nk
iKd/ jB sK fizBh ibdh j' ;edk j? w?A

dotkik y'bQD dh e'fSS eodh jK sKfe
gkgk B{z fznkdk d/o sZe pkjo Bk yVQ/
ofjDk gt/. fJzB/ tZv/ gfotko d/ pko/

'u bJ/ rJ/ c?;b/ pko/ id'A ikB s'A
g[ZfSnk frnk sK T[BQK B/ dZf;nk fe

T[BQK e'b f;oc fJe Gok ;h. id'A T[j

tZv/ j'J/ sK fJ; ;Zu Bkb ekch fyZM

rJ/ ns/ T[j jw/Sk s'A tZvk gfotko
ukj[zd/ ;B.

uwseko! fJe s'A pknd fJe 13 Nq/BK bzx

rJhnK ''b'eh'' T[s'A, fco th fiT{Adk pZu frnk

nwohek (fpT{o') ne;o o/b rZvh ezw 's/ rJ/ ;B, fgZS'A T[BQK dk fJe j'o b'eh T[go'A bzxdhnK rJhnK. o/b ukbeK
j/mK nkT[D Bkb ikBh B[e;kB j[zdk e[Zsk o'zh w/B r/N okjhA pkjo ubk B/ ;wfMnk fe SkfJd T[j wo frnk j?,
eJh tko d/yD 'u nkfJnk j? go fJ; frnk, fi; d/ fgZS/-fgZS/ b'eh th ubk fJ; bJh rZvh B{z o'eDk ;jh BjhA j? go
B{z e[dos dk feqSwk jh fejk ikt/rk frnk. id'A nkyoh rZvh d/ ukbe B/ T[; B{z
fe nkgD/ T[go'A 13 o/b rZvhnK bzxD f;o fjbkT[AfdnK d/fynk sK T[j ;wM
s'A pknd th 14 wjhfBnK dk fJe gkbs{ b'eh d/ wkbe o';h dk efjD? fe frnk fe b'eh ni/ fiT{Adk j?.
e[Zsk b'eh fiT{Adk pZu frnk. jkbKfe o'zh sK gfjbK th d' tko xo'A pkjo
fJ; jkd;/ 'u T[; dh fJe fgSbh bZs, frnk ;h, fco gos nkfJnk go b'eh ypo nB[;ko b'eh dk wkbe o';h
yZph nZy ns/ g{S eZNDh gJh. B/ fJzM gfjbh tko ehsk ;h. id'A T[j o/ ns/ T[BQK dh gsBh id'A ezw s'A tkg;
b rZvh dh gNVh e'b gj[zfunk sK nkJ/ sK T[BQK B/ d/fynk fe b'eh xo 'u
b'eh d/ wkbeK nB[;ko T[j gfjbK nukBe rZvh nkT[D Bkb gNVh d/ BjhA j?. oks 8 ti/ T[BQK B{z c'B nkfJnk
ed/ th xo'A pkjo BjhA fBefbnk ;h. ftukb/ fvZr frnk ns/ zywh j' frnk. fe T[BQK dk e[Zsk b'eh o/b rZvh dh
jkd;/ tkb/ fdB id'A T[j nkg'-nkgD/ fJ; fgZS'A fJe s'A pknd fJe 13 rZvhnK gNVh 's/ zywh jkbs 'u fwfbnk j?,
fi; B{z t?;N t?ZN n?Bhwb n?woi?A;h
;?ANo fty/ fbikfJnk frnk.

o';h ns/ T[BQK d/ gfotko B/ ;'funk
fe SkfJd fJ; jkd;/ 'u b'eh dh ikB
ubh rJh j't/rh go T[j T[; t/b/ j?okB
ofj rJ/, id'A b'eh B/ T[BQK B{z d/y e/
nkgDk f;o T[sKj u[Zfenk. fJj d/y e/
o';h pj[s y[S j'J/ ns/ fejk fe T[j b'eh
dh ikB pukT[D bJh e[M th eoB B{z
fsnko jB.

T[BQK fejk, ''i/eo T[j ;jh ;bkws
pZu ;edk j? sK fzzdrh dh fJ; izr 'u
T[j th T[; d/ Bkb jB.'' fJzM jh j'fJnk.
S/sh jh b'eh nkgDhnK fszB bZsK d/
;jko/ uZbD bZrk ns/ S/sh jh szdo[;s
j' frnk.

13 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

HOPE COLLEGE

nzfvnK s/ ouBk eoB tkbh Gkosh bdky ftZu bZr/rk d[Bhnk dk ;G s'A tZvk N?bh;e'g!
ebkeko nwohek ftu wuk ojh X[zwK
frnk. j[D e[M jh wjhfBnK 'u e"wKsoh
bdky (fpT{o') Gkos 'u d[Bhnk dk dk gq;skt j?. Nh n?Zw Nh p'ov B/ bdky wkjoK dk fJe db bdky dk d"ok eo/
;G s'A tZvk N?bh;e'g gqki?eN bZr d/ jKeb/ B{z fJ; bJh u[fDnk j?. fJ; s'A
;edk j?. 1H47 fpbhnB vkbo dh fJ; gfjbK fJj gq:'rSkbk jtkJh 'u rk. fJZE/ jKeb/ 'u gfjbK jh fJe Gkosh
:'iBk sfjs EoNh whNo N?bh;e'g (Nh ftef;s ehs/ ikD dh :'iBk ;h. go yr'bh gq:'rSkbk j?.
n?Zw Nh) e"wKsoh gq:'rSkbk pDkJ/ ikD e[M w[SfebK ekoB fJj gq;skt oZd j'
Gkosh Nh n?Zw Nh d/ fBod/Se ph
JhSto o/vh B/ dZf;nk fe T[BQK B/ j/Bb/
ns/ fuZbh 'u 2 ;EkBK B{z u[fDnk j?.
T[BQK dZf;nk fe T[Zsoh ns/ dZyDh

r'bkXo' 'u gq:'rSkbk bJh irQk y'iD
dk ezw ikoh j?. Gkos B{z fJ; gqki?eN

'u 212 fwbhnB vkbo dk fBt/S eoBk
j? ns/ ;kcNt/no 'u th Gkos ;fj:'r
d/t/rk.

o/vh B/ dZf;nk fe Nh n?Zw Nh B{z 2

;kb nzdo fJ; gq:'rSkbk bJh fBowkD
S[o{ eo d/D dh T[whd j?. T[BQK dZf;nk
fe fJ; bJh seBheh ezw S[o{ j' frnk
j?. gq:'rSkbk fe; irQk 's/ pDkJh ikt/
, fJ; pko/ 'u nkyoh c?;bk j'D sZe Nh
n?Zw Nh B{z pkeh f;;Nw fsnko eo b?D

dh T[whd j?.

rK g{Bw ns/ p?b noi[B dk 18 bZy 'u j'fJnk nB'yk ftnkj

tkfSzrNB (fpT{o') nwohek ftu Gkosh nzvk ebkeko cojk ;Jhd B/ tZy-tZy r[ioks (fpT{o') nfjwdkpkd dh
gzShnK d/ nzfvnK d/ y'bK 's/ pj[s jh fXnkB Bkb fsnko ehshnK rJhnK 70 g{Bw rK dk ftnkj GkrtBro fzb/
ouBktK dh fJe gqdoSBh brkJh j?. cojk B/ 'fJfsjk;e fSekr' f;wcBh ;?ANo' d/ p?b noi[B Bkb j'fJnk. S[Zeotko
ftu 20 wkou s'A 22 wkou se 2 fdBK dh 'd Jh;No n?r;' gqdoSBh brkJh. dh ;t/o eohp 8 ti/ j'J/ fJ; ftnkj
T[BQK fejk j? fe nkgDhnK ebktK ftu T[BQK B/ tZy-tZy gzShnK Ssow[or, fonk, 'u 5 jzko wfjwkB Skwb j'J/.
J/w{, jz;, s[oeh ns/ frzBh d/ nzfvnK d/ y'bK dh tos'A ehsh j?. cojk B/ fJBQK B{z wfjwkBK B{z ;Zdk d/D bJh ekov th
SgtkJ/ rJ/ ;B. ftnkj 'u eohp 19
efo;Nb, ;'B/ ns/ uKdh d/ XkfrnK Bkb ;ikfJnk j? fi; B{z d/yD bJh jzkoK bZy o[gJ/ you j'J/. rK d/ wkbe dk
ebk gq/wh, ;oekoh nfXekoh ns/ eJh j'o d/SK d/ fvgb'w?fNe nkJ/ ;B. fJ;
;wkrw dk w[Zy e/Ado wjkswk rKXh ns/ wdo No/;k B{z SoXKibh d/D bJh pDkfJnk efjDk ;h fe nZi-eZb e'Jh rK
frnk 'n?r;No?t?r?Aik ns/ 'fBotkDk' d/ Bkb-Bkb 'ngk;Nb; nkZc gh;' ;h gkbDk BjhA ukj[zdk. nfij/ 'u rKtK
fi; B{z J/w{ d/ nzv/ d/ y'b 's/ fsnko ehsk frnk ;h. fSekr' ftu Gkos d/ tDi dh xZNdh frDsh B{z d/yd/ j'J/ ;wki
fvgb'w?N vkeNo n";kc ;Jhd dh gsBh cojk ;Jhd B/ dZf;nk j? fe T[BQK B/ 17
dk fXnkB nkeoSs eotkT[D bJh
;kb gfjbK nzv/ Bkb pDh ouBk dh gqdoSBh eso ftu brkJh ;h. fJ; s'A gfjbK fJ; ftnkj dk nk:'iB ehsk frnk.
T[j e'g/wj/rB, i/ddk, BthA fdZbh ns/ ;Bk ftu th nkgDh fJ; gqdoSBh B{z brk
u[Zeh j?.

14 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

15 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

NITIN SOLAR

MINTO CELLARS

16 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

25th Marriage Anniversary fJj j? UgB jkoN ;oioh eotkT[D tkbk gfjbk

e[Zsk, vkeNoK B/ d/ fdZsk ;h itkp

Parvind and Harleen celebrate their 25th Wedding bzvB (fpT{o') fpqN/B dk w?p/b d[Bhnk dk gfjbk nfijk e[Zsk j?, fi; dh UgB
Anniversary with their children Harsh and Sachnoor jkoN ;oioh j'Jh j?. fJ; dh wkbe n?Bkp/b/ whe B/ fejk fe T[j fJ; nkgo/SB s'A
pj[s y[S s/ T[sSkjs j?, feT[Afe T[j w?pb d/ puD dh T[whd SZv u[Zeh ;h.
dZ;D:'r j? fe fJj e[Zsk nkgDh wkbe dk fJZe'-fJe ;jkok j?, feT[Afe T[; d/
gsh dh ;Ve jkd;/ 'u w"s j' rJh ;h s/ p/Nk ftd/S 'u gVQdk j?.

w?pb BK d/ fJ; e[Zs/ dh UgB jkoN ;oioh ethB wdo j;gskb 'u j'Jh. vkH
v?B pqkew?B B{z fJj ;oioh eoB 'u S/ xzN/ bZr/. vkeNoK dk efjDk j? fe w?pb d/
puD dh f;oc 20 ch;dh ;zGktBk ;h.

j[D Xosh s'A wzrb s/ f;oc v/Y wjhB/ ftZu

gj[zfunk ik ;ed?, o{; B/ ehsk dkntk

tkfSzrNB (fpT{o') o{; B/ fJe gowkD{ oke/N fJziD pDkfJnk j?. o{; B/ fejk j?
fe T[j ;kb 2018 'u fJ; gowkD{ oke/N fJziD dk gohyD eo/rk. o{; B/ dkntk
ehsk j? fe fJ; gowkD{ oke/N fJziD zohJ/ wzrb 's/ f;oc v/Y wjhB/ 'u gj[zfunk
ik ;e/rk. o{; B/ fejk fe T[j 2033 'u wzrb 's/ fJe :kB fJ;/ oke/N s'A G/i/rk.
fJj th ;zGktBk zkjo ehsh ik ojh j? fe o{; B/ nfijk :kB pDk fbnk j?, i'
wzrb s'A tkg; gos e/ Xosh 's/ nk ;edk j?.

dZ;D :'r j? fe ni/ sZe wzrb 's/ i' th fwSB G/i/ rJ/ jB, T[BQK 'u'A e'Jh
tkg; BjhA nkfJnk j?. fJ; gowkD{ oke/N pDkT[D tkb/ gqki?eN d/ w[yhnk eor/Jh
feoh:/B/ B/ dZf;nk fe fJ; gki?eN 's/ 274 fwbhnB vkbo dk you nkfJnk j?.
o{; s'A gfjbK nwohek B/ gowkD{ oke/N gqki?eN S[o{ ehsk ;h. nwohek B/ 1968 'u
fJe oke/N dk gohyD ehsk ;h, go 1973 ftu nukBe gqki?eN pzd eo fdZsk
frnk.

ROYAL SWEETS

17 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

fpBK gZr d/ j'bh y/vD s/ fttkdK ftZu c;/ ;[ypho pkdbl ;qh Holi Mela in Blacktown attended by the leader of opposition
nekb sys ;kfjp s/ sbp eoB dh wzr

uzvhrVQ (fpT{o') Sq'wDh nekbh db dh T[bzxDk d/ d'S ftu ;[ypho B{z ;qh eKro; ftXkfJe db d/ w[yh uoBihs Sydney, (Bureau) Hon Bill Shorten, The Leader of Opposition,
d/ gqXkB s/ gzikp d/ T[g w[Zy wzsoh nekb sys ;kfjp 's/ sbp eoB dh f;zx uzBh B/ fejk fe ;[ypho B/ f;Zy accompanied by Hon Michelle Rowland Shadow Minister for
;[ypho f;zx pkdb fpBK gZr Bzr/ f;o wzr ehsh j?. fJ; d/ fybkc nkw b'eK f;XKsK dh y[ZbQ/nkw T[bzxDk ehsh j?. Multiculturalism and Citizenship and Senator and Senator Sam Dastyari
j'bh y/v e/ Bt/A fttkd ftu c; rJ/ fJ; bJh T[BQK B{z B?fse nkXko 's/ gkoNh , Parliamentary Secretary attended the Holi Mela in Blacktown.
jB. fJ; d/ fybkc eKro;, nkw nkdwh B/ th NftNo s/ c/;p[e 's/ gqshfefonk d/ gqXkB nj[d/ s'A n;shck d/Dk ukjhdk
gkoNh s/ db ykb;k B/ f;Zy gozgoktK d/Dh S[o{ eo fdZsh j?. j?. T[BQK fejk fe gfjbK th ;[ypho d/ He was mobbed the crowded and asked for photos to be taken
nzfwqs SeD B{z b? e/ ;tkb yVQ/ j[zd/ oj/ with him.
eKro; fto'Xh fXo d/ B/sk s/ jB s/ T[BQK dh n;bhns fJ; soQK gZr
B{z Bzonzdkz eoe/ j'bh wBkT[D Bkb Whilst addressing the crowd when he said Namaste, Satri ya
;kjwD/ nk rJh j? s/ ;qh nekb sys Kal, Kem Cho and Vanakam the crowd ruptured into euphoria.
;kfjp B{z fJ; dk B'fN; b?Dk ukjhdk
j?. He further said "Thank you for inviting me to share in this
magnificent celebration.And congratulations to the organisers who
nkg nkw nkdwh gkoNh (nkg) have worked so hard to make this event possible. "
gzikp d/ p[bko/ ;[ygkb f;zx yfjok B/
fejk fe Sq'wDh nekbh db dk gqXkB "In particular, Bikram Singh Cheema, Indu Takher, Nitin Madan
j[zd/ j'J/ ;[ypho pkdb tb'A fi; soQK and Ashish Kumar Kumar."
gZr T[sko e/ j'bh y/vh rJh, T[; Bkb
f;ZyK d/ gzi eZekoK dk fBokdo j'fJnk "I acknowledge my outstanding parliamentary colleagues and
j?. T[BQK fejk fe j[D fJj d/yDk j? fe your local champions – Michelle Rowland and Sam Dastyari.
;qh nekb sys ;kfjp d/ iE/dko fJ;
wkwb/ ftu fe; soQK dh G{fwek fBGkT[Ad/ "I also wish to acknowledge two good friends of mine who
jB s/ j[D fJj th gsk bZr/rk fe iE/ have helped introduce me to the great Indian community of Sydney:
dko f;Zy gozgoktK s/ wfonkdk d/ gqsh Harish Velji and Aisha Amjad
fezB/ rzGho jB. fJj th d/fynk ikt/rk
fe T[j ;[ypho pkdb B{z sbp eoB dh as well as."
fjzws i[Nk gkT[Ad/ jB iK BjhA. T[BQK "We gather here in a spirit of Rung and Rawnak, colour and joy.
fejk fe fJe gk;/ sK gZr B{z b? e/ ;[ypho "May the colours of love and joy rain upon you and your families.
tZv/-tZv/ fpnkB fdzd/ jB go j[D T[BQK "Rang Bharase app ke uphar"
y[d jh gZr dk ngwkB eo fdZsk j?.

IMPORTANT NOTICE REGARDING FRAUDULENT CALLS

Sydney, (Bureau) Some even spoofed the phone offices. Affairs & Trade, Government of report be forwarded to
Indian nationals, who have numbers allotted to the High It may be noteworthy that Australia and Australian Federal [email protected]. Guidelines
recently arrived in or migrated to Commission of India, Canberra or Police have been informed about are also available in the following
Australia, have been receiving its Consulates in Sydney, the Indian High Commission or its these suspicious calls. Since, this link:
fraudulent calls from Melbourne, Perth or their Service Consulates usually do not deal is a matter concerning Australian
unauthorised persons about their with the immigrant Indians Visa, it is suggested that such http://www.border.gov.au/
Australian visa / immigration Provider viz., M/s VFS Global. regarding their Australian visa / incidents be reported to local Trav/Visa/migration-fraud-and-
status. At times the callers have These calls are not made by immigration status. police authorities and a copy of scams
any authorized officials from these
The Department of Foreign

F&G

18 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

Holi Celebrated with Assistant Minister for Multicultural Affairs Hon. Craig
Laundy MP & Assistant Minister to the Treasurer the Hon Alex Hawke MP

On 23 March 2016, a full Pallavi for her suggestion that this up-to-date with current affairs a "wedding" in that the Craig Diversity is Australia’s greatest
house ticketed dinner function dinner be held and her efforts in and community issues. This dinner Laundy, Suzie Laundy & Alex strength."
was held to celebrate the Indian organizing this event in such a is an important way to recognize Hawke were being wedded to
festival of Holi with Assistant short time. He added that she is the positive contribution that the the “Indian community and There was colourful
Minister for Multicultural Affairs an example of a multicultural Indian community makes to culture” & are now even more Bollywood dancing by Monsuun
Hon Craig Laundy MP & Assistant success story.” Australia in numerous fields. aware of a festival that is Group and entertaining singing
Minister to the Treasurer the Hon important to the Indian by Kedarnath Pagdinnamath &
Alex Hawke MP at Concord Alex Hawke MP, former Chair Colours were applied on Craig community. She also commented Shobha Ingleshwar. This was
Function Centre. of the Parliamentary Friends of Laundy MP, Suzie Laundy & Alex that Craig Laundy MP and Suzie enjoyed by the packed hall of
India, also praised Pallavi’s efforts Hawke MP & Pallavi explained the Laundy looked like newlyweds. attendees and people danced to
Craig Laundy MP said that and political acumen, and said symbolism of colours like red, the songs, including Suzie
”Holi is one of the most vibrant, that ”Particularly in light of what yellow, blue & green. Pallavi said The function was attended Laundy.
colourful & energetic cultural happened in Brussels recently, it’s that “Holi signifies things such as by numerous business and
events in the world. It is important to function as a the beginning of Spring, good community leaders, and people Craig Laundy MP & Suzie
important to continue harmonious multicultural prevailing over evil, and also from many different cultural Laundy presented Pallavi with
celebrations like Holi that country”. commemorates the divine love backgrounds. Said Pallavi, "I flowers to appreciate the time
reinforce fun, laughter and between divine Lord Krishna & welcome attendees from non- and energy she put into
communal engagement and it’s Pallavi thanked the Federal Radha which is playfully expressed Indian backgrounds. The organizing the dinner.
strong signal to us & the world Ministers and appreciated the role by people throwing coloured dye opportunity to participate in
of our commitment to of volunteers and members of on each other, with everyone festivals of different Australians The Indian subcontinent
continuing as a successfully the Reid FEC in assisting with the being allowed to participate, from different cultural community is pleased that one
culturally diverse nation. Cultural event. She acknowledged the irrespective of age, gender and backgrounds is a great part of of their important festivals was
diversity has a positive impact on attendees and the important socio-economic status”. multicultural Australia. As Prime recognized in this special way and
Australia’s prosperity. I thank role of the Indian subcontinent Minister Turnbull said recently, that they could celebrate it with
media, especially in keeping us She added that it seemed like Federal Ministers.

RAJ SUPER MARKET

19 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

AVLC COLLEGE

29th Sikh Games Held At Brisbane

Sydney, 29th Australian Sikh the atmosphere was very lively share his ideas with the wider activities from the main stage and Volleyball. The final Kabaddi
Games were held this year in and engaged. Langar was also Sikh community of Australia. worldwide 4eb 98.1fm radio in tournament was amongst two
Brisbane from 26 to 28 March very thoughtfully provided collaboration with Harman Radio Melbourne teams and Melbourne
2016 at the sporting grounds throughout the 3 days and stalls Furthermore, Brisbane Sikh and Haanji radio. Academy won. The runner up
around Tingalpa, about 20 were set up with additional Games gave another opportunity team was Singh Sabha Sports
minutes from the city centre. On options. The opening ceremony to create awareness about the In sport, the Sydney Sikhs Club Melbourne. Overall it was a
day one, the games kicked off was also very well done with activities of the Care One Care Black netball team came first. New successful Mela event in Brisbane.
from 7 am and the crowds were Gidha, bhangra and Gatka being All Group (COCAG) and to raise farm Brisbane won the final The management committee for
looking energized and excited for the main attractions. Maharani funds for the needy. against New Zealand in boys the games deserves credit for
the next few days ahead. With Parneet Kaur also came all the soccer. SCSAS girls won the organizing such a wonderful
a variety of activities for all to way from India to attend the For COCAG, it was a busy and soccer final. Western Sydney event.
enjoy watching and participating opening ceremony. On 26th entertaining three day event won against Melbourne in
in including netball, soccer, March, HS Phoolka from AAP also where the volunteers enjoyed basketball, the Volleyball was Jasjot Kaur
volleyball, basketball and kabaddi came along to the games and to watching games and promoted taken out by Sikh United
COCAG via direct Melbourne against Khalsa
announcements about group

20 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

;zgkdeh ;wkfie ftek; d/ n;b wkDe s?n eo ojh j? e/iohtkb ;oeko

gzikp NkJhwz fdZbh ;oeko dk 2016-17 dk f;js torhnK wB[Zyh ftek; dhnK j?. fJ; eqw ftZu f;Zfynk ns/ f;js
piN eJh wkfJB/ ftZu r?o-wkw{bh p[fBnkdh uhiK jo fe;/ B{z fpBK fe;/ ns/ j?bE T[Zs/ piN xZN j[zdk frnk.
nZstkdhnK d/ fBSkB/ ns/ ;kjf;e j?. nkw nkdwh gkoNh G/dGkt d/ T[gbZpX eotkt/. fJ; go fJ; d/ Bkb ;wki ftZu fJZe tZvh
dh ;oeko B/ f;Zfynk T[Zs/ 23 ns/ ;zpzX ftZu fJZe ejkts j? fe ykJh g?dk j'Jh. ftek; d/ Bkw T[Zs/
T[Zs/ :{o'gh w[be f;js T[Zs/ 16 ch;dh oew you eoB gVkJh, dtkJh ns/ bVkJh :kBh fJZe S'Nk fijk tor soZeh eodk
dk c?;bk ehsk j?. ;zGt s"o s/ f;Zfynk, f;js ns/ fBnK g{oh soQK frnk ns/ ftnkge ;wki fJ; d'V
p?bihnw dh okiXkBh pq;/bi ftZu j'J/ Xwke/ fJj dZ;d/ gfjbh tko fe;/ ;oeko B/ fejk j? w[cs j'Dk ukjhdk j?. ftZu fgZS/ ofj frnk. phs/;kb nkJh
jB fe fJ; t/b/ :{o'g dk jo d/S nZstkdhnK d/ fBSkB/ T[Zs/ 'n;h ;oekoh ;e{bK B{z gqkJht/N fJzvhnk n?e;eb{iB fog'oN 2015
j?. fJ;s'A gfjbK fJzrb?Av ns/ ;g/B th tZv/ nZstkdh ;e{bK s'A fpjso pDkT[Dk ukj[zd/ jK. ;kv/ okSNo fBowksktK ns/ d/ w[skfpe nZi th tZvh frDsh
jwfbnK d/ fSeko j' u[Ze/ jB, go pq;/bi jwb/ B{z eJh ' nZi id'A finkdkso oki ;oekoK wjKg[oyK dk fJjh ;[cBk ;h. ;kv/ ftZu b'e iBse ;/tktK w;bB
wkwfbnK ftZu jkb d/ g?fo; jwb/ dk jh ft;Eko fejk ik nkgD/ NhuoK dh sBykj d/ e/ ;zftXkB fBowksktK B/ fJ; rZb B{z f;Zfynk, wekB, ezw, ekB{zBh
;edk j?. g?fo; jwb/ d/ 10 SZeh nZstkdhnK ftZu'A nkyoh f;Zfynk, d/ cozN s'A fBSfuzs j'Dk fXnkB ftZu oZy e/ Gkos B{z fJZe nfXeko, gkDh ns/ ;kc-;ckJh
dh sbkS pq;/bi ftZu jh g{oh j'Jh, id'A T[ZE'A ;bkj npd/ ukj[zdh j?, y[d e/Ado ;oeko brksko efbnkDekoh oki n?bkB ehsk ;h. torhnK p[fBnkdh ;j{bsK s'A tKM/
;bkw B{z cfVnk frnk. nkgD/ f;Zfynk you ftZu eN"sh eo pdfe;wsh Bkb fJj Nhuk fes/ jB. Gkos d/ fvt?bgw?AN dh jo
ojh j?, T[d'A e/iohtkb ;oeko rtku frnk. nkzkdh d/ pknd n;hA ;e;?; ;N'oh fJZE/ nke/ dw s'V fdzdh
ikDeko b'e fJ;d/ pknd fJ; rZb dh Szek iskT[D f;Zfynk dk ekfJnk-ebg eoB dh fwSos noEftt;Ek ngBkJh go j?.
bZr/ ;B fe nZstkdhnK d/ fJZe ro[Zg d/ ysw j'D d/ pknd fJZSkSesh fdyk ojh j?. T[g w[Zy T[; ftZu fJj ;gZSN ;h fe e[ZM y/
:{o'g d/ j'o nZstkdh ro[Zg ;orow j' ikDr/. fJ; Szek B{z wzsoh wBhS f;;'fdnk d/ nB[;ko so ;oeko bJh ;[oZfyns j'Dr/, T[; fJ; bJh phs/ e[ZM ;w/A s'A B'p/b
;u ;kfps eod/ j'J/ nZstkdhnK B/ Bk f;oc fJ; frqcskoh fdZbh ftZu fJ; ;kb 21 Bt/A ;e{b ftZu fBZih y/so dh G{fwek BjhA oj/ fJBkw i/s{ noESk;soh nwofsn
dk itkp fdZsk j? pbfe T[jBK B/ nfijhnK j'o nZstkdh y'bQ/ ikDr/ ns/ 8, 000 Bt/A ebk;o{w rh. fco j"bh-j"bh fJj ftt;Ek ;/B tor/ b'e Gkos d/ ftek; T[Zs/
ekotkJhnK dh fusktBh th fdZsh j?. fJ;dk wsbp fJj pDkJ/ ikDr/. ebk;o{w ftZu ;h ;h ewi'o j' rJh ns/ G/d th ysw j[zdk ;tkb u[Zed/ oj/ jB ns/ fJj
thj eZfYnk ik ;edk j? fe T[Ze/ jwfbnK ns/ itkph Nh th e?wo/ brkT[Dk ;oeko dh fJZe frnk. eJh p[fBnkdh dkfJfonK fusktBh th fdzd/ oj/ jB f;js,
jwfbnK dh ;fEsh pD u[Zeh j?. j'o uzrh gfjb j?. ftZu th fBZih y/so dk dyb S[o{ j' f;Zfynk ns/ wB[Zyh nfXeko tor/
frnk. fJ; soQK fJZe ;wkBKso ;wkfie ;{ueK T[Zs/ fXnkB Bk fdZsk
nZstkd fto'Xh ;z;foe izr dh wkBf;esk 9$11 d/ j?bE ;?eNo B{z th fdZbh ;oeko ftt;Ek pD rJh. fJZe gk;/ ;oekoh frnk sK jkbs fGnkBe j' ;edh
B/ rzGhosk Bkb fbnk j?. fJZE/ T[;B/ ;e{b ;B sK d{i/ gk;/ gqkJht/N th j?. T[BQK d/ ftuko B{z fBshS e[wko
e'Jh BthA :'iBk BjhA bkr{ ehsh j? ;B. fJjh jkb j;gskbK dk th ;h. ns/ noftzd e/iohtkb tor/ e[ZM
go T[;dk fXnkB phs/ ;kb S[o{ ehsh j"bh-j"bh T[BQK ftZu r[Dkswe nzso okiB/sktK B/ rzGhosk Bkb fbnk
rJhnK ;ehwK B{z jh fpjso Yzr Bkb nkT[D bZrk. etkfbNh dk wsbZp j?. T[BQKB{z nfj;k; j? fe f;oc ftd/
nwb ftZu fbnkT[D T[Zs/ j?. fdZbh gqkJht/N j' frnk. ;wki d/ g{o/ spe/ Sh ftZsh g{zih d/ ;jko/ d/S dk ftek;
ftZu 150 gkbh efbfBe y'bQ/ ikDr/ B{z uzrh f;Zfynk ns/ uzrh f;js :ehBh BjhA ehsk ik ;edk. nZi
, fiBQK ftZu 22 y[Zb th u[Ze/ jB. ;j{bhns fwbD bZrh, rohp spe/ i/eo uhB tor/ d/S B/ soZeh ehsh
;oekoh j;gskbK ftZu 10, 000 d/ fjZ;/ nkfJnk buo n?i[e/SB j? sK T[;dk w[Zy ekoB fJjh j? fe
Bt/A p?v nrb/ d' ;kb ftZu i'V/ f;;Nw ns/ pdjkb j;gskb. T[;B/ ;Gs'A gfjbK nkgDhnK
ikDr/. fdZbh ;oeko dk fJj edw p[fBnkdh ;j{bsK B{z wip{s ehsk.
nZi dh sohe ftZu jtk d/ T[bN BthA nkofEe Bhsh ns/ fdZbh ;oeko B/ f;Zfynk ns/ f;js
ubD tork fd;dk j? go n;b ftZu T[dkoheoB d/ d"o ftZu jkbs j'o B{z b? e/ i' gfjb ehsh j?, T[;s'A pkeh
fJjh ;jh fdSk j?. fJZe b'e yokp j'Jh. ;oeko fBZih ns/ ftd/ ;oekoK B{z th gq/oBk b?Dh ukjhdh j?
efbnkDekoh oki dk we;d fJjh Sh ezgBhnK d/ nZr/ M[e rJh. T[;B/ feT[Afe fJjh ;w/A dk sekik j?.
j'Dk ukjhdk j? fe T[j f;Zfynk ns/ wzB fbnk fe f;Zfynk ns/ f;js
T[gbZpX eotkT[Dk T[;dk ezw BjhA
ftnzr

nZstkdh jwb/ s'A pknd nwohek ftZu th pDh, go :{o'g ;t/o s'A oks sZe vokw/pkih eodk
ns/ nwohek d/ jkbks fJ; wkfJB/ ftZu p[fBnkdh s"o s/

tZy jB fe nwoheh ;wki fJ; izr ftZu d' gZyK ftZu

ofjzdk j? ;dh dk ;G s'A tZvk vokw/pkitzfvnk Bzo BjhA nkT[Adk. w[;fbw nkpkdh T[ZE/ fJzBh xZN

j? fe T[;B{z nkXko pDke/ T[ZE/ ;wkfie tzv torh jkbs fJZe ;h fGnkBe fe;w dk vokw/ gqpzX eotkT[Dk g?Adk j?! ftd/SK s'A t/uD tkb/ j' rJ/ j[zd/! nkovhB?A;
BjhA pD ;edh. d{i/ gk;/ fJ; wkwb/ ftZu :{o'g dh jkbs pki. nfijk vokw/pki ed/ ;dhnK ekbkXB fbnk e/ jo Bkrfoe dh i/p fbnke/ Bt/A b'eK dk ukj t/uDk pzd
Gkos torh jh j?. fJZE'A d/ xZN frDsh w[;fbw ;wki ftZu ftZu fJe tko jh g?dk j[zdk j?. nfijk ftZu 15 bZy o[gJ/ gj[zukT[D dk eotkT[Dk g?Adk !
nZstkdh sZsK dh jkzoh Gkt/A u"bK ftzu o'V torh jh j't/ ed/ fgSbh ;dh ftZu eJ' h gd? k jf' Jnk tkfJdk eoe/ dkb dk Gkn d' ;" o[gJ/
, go fJj fJZek-d[Zek b'e nkgD/ GkJhuko/ B{z pkeh nkpkdh th j't/rk, sK ftukok rbs ;w/A s/ feZb' sZe T[mk d/Dk g?Adk j?! b'eszso fcbwh ;Nko, Skjo[y ykB tor/
ns/ ;oekoh szso dh Bzo ftZu SZeh io{o pDk fdzd/ jB. ns/ rbs EK T[Zs/ g?dk j' frnk j't/ dh wkbk ige/, skBkSkjh skw-Mkw j'fSnko th, ed/ - ed/ vokw/pkih
nfij/ sBkU rq;s ns/ SZeh wkj"b ftZu nZstkd B{z nkgDh rk ns/ iwkB/ dh wko yk - yk e/ fes/ pDke/ oZyDk g?Adk j?! SZve/ nkdwh pD iKd/ jB, dS/ GrsK
T[wo bzph eoB d/ pjkB/ fwb iKd/ jB. wo-yg frnk jt' r/ k. oi' h-oN' h th ewk B{z ;ZN gj[zukT[D tkbhnK rZbK eoe/
BjhA ;fenk j't/rk, d/S dh iBsk dk jK sK, fJ; ;dh dk T[j ;G s'A c; iKd/ jB ns/ nZbQk - nZbQk eoe/
:{o'g ftZu brksko ikoh SoBkoEh ;wZf;nk B{z th fJ; ;t/ e pDB dk ;f[ Bjok we" / jkf;b BjhA tZvk vokw/pki nkgD/ j[Bo d/ gqsh fe;/ soQK pu ;ed/ jB. go fco s'A
;zdoG ftZu t/yDk j't/rk. ysok fJj j? fe fes/ :{ogh eo gkfJnk j't/rk. T[; B{z sK j[D p; fJzBk finkdk ;wogs ;h fe fp;so/ T[;h soQK dh rbsh eoe/, fco s'A d/S
okiB/sk eZNVtkdh sZsK d/ dpkn ftZu nk e/ gZSwh J/ SoXKibh jh fdZsh ik ;edh j?. ns/ s'A T[ZmD s'A b? e/ ;'D sZe vokwk jh GrsK B{z gqGkth fe;w dh ;ZN gj[zuk
Shnk s'A nk oj/ SoDkoEhnK d/ fybkc ;ysh Bk tosD ;wK nB[e{b j't/, vokw/pkih i'odko eodk ofjzdk ;h ! fJj ed/ th io{oh fdzd/ jB ! i/n?B :{ d/ eBZQJhnk e[wko
bZr ikD. fJ; Bkb fJj ;wZf;nk j'o th T[bM/rh. zo{os j't/, sK fco T[; dhnK w"iK j' iKdhnK BjhA fe e'Jh T[; B{z d/yD-;[DB tkbk NkJhg b'e sK fpBK vokwk ehs/ jh
fJoke, ;hohnk ns/ bhfpnk ftZu ihtB B{z ;kXkoB pDkT[D jB! T[AM sK ;hohnb; ns/ fcbwK j't/, T[d'A T[j vokwk eo/ iK ShSk u'fNb eo fdzd/ jB ns/ fJ;dh wkch
dh j?, sKfe fJ; ;wki ftZu ;fEosk nk ;e/. fij' fijk ftZu th ne;o ckbs{ fe;w dh vokw/ ;kjwD/ oZye/ fJ;dh gq?efN; eo/ ! T[j BjhA wzrd/ jB!
gqshfeqnktkdh o[MkB nZi eZbQ nwoheh okiBhsh ftZu f;o pkih j[zdh j? ns/ okiBhsh sK y?o fes/ th, ed/ th ukb{ j' iKdk ;h,
u[Zedk fdy fojk j?, T[j' fijk fes/ :{o'g ftZu th j' frnk nZieZbQ c[bNkJhw vokw/pkih jh j?! pbfe ne;o ukb{ jh ofjdz k ;h, NtNz h ;kvh fJ; ;dh dk vokw/pki
sK d[BhnK bzp/ ;w/A sZe fJ;dk ;zskg MZbD bJh Skgrq;s fJ; ftZu 10 bZy dk ;N{ gkfJnk iKdk c'o nkto ;oft; fdzdk ofjzdk ;h. T[; nkdwh sK rbsh Bkb th Skjo[Zy
j' ikJ/rh. j? ns/ ;Zso bZy dh xVh. fdB ftZu d/ ;/te T[; B{z t/ye/ xpok iKd/ ;B torh rbsh BjhA eodk ;h feT[Afe
d; tko eZgV/ pdbD j[zd/ jB ns/ fe ;kv/ ;kfjp ckbs{ ftZu gsk BjhA vokw/pkih fJZe bJh g/Sk j? sK d{Zi/
gzikp NkJhwz ftZu Sg/ fJSfsjkoK bJh fJSfsjko d/D tkb/ y[d thj tko ukbQh soQK dhnK SebK fJj ;G eh eod/ ofjzd/ jB, fes/ e[ZM bJh ihtBw{b j?. GrtkB dk fdZsk
fizw/tko jB ns/ SghnK ouBktK d/ gkso ekbgfBe jB i' nkw fizdrh pDkT[DhnK j[zdhnK jB. Bk B{z jK dh rVpV sK BjhA j? fJBQK d/ Bkb! gozs{ gq;kd j?, T[;dk nShotkd j?. ;dh d/
d/ ftZu fe;/ Bk fe;/ Bkb fwbd/ i[bd/ j' ;ed/ jB. b/yeK dhnK nkgDhnK soQK ns/ jK B{z Bk dh soQK efjDk j[zdk T[BQK ftukfonK B{z eh gsk fe BjhA, wjkB vokw/pki B{z gsk j[zdk j? fe
ouBktK T[jBK dh ebgBk s/ nkXkfos jB ns/ b/ye nkgDhnK ouBktK j?. b'eK Bkb wB dh sEkefEs rZb rVpV fpbe[Zb BjhA j?. fJ;B{z efjzd/ vokwk eoB ftZu E'VQh fijh th T[;s'A
bJh y[d fizw/tko jB. eoe/ T[BQK d/ wB dh rZb ;[DB s'A jB vokw/pkih dh T[j gow ;kXBk, rbsh j' rJh ns/ rJ/ sK fco nfij/
fJBeko eoBk j[zdk j?. ;kwQD/ tkbk fi;d/ Bkb vokw/pkih eoe/ gow iK rJ/ fe jo-jo rzr/. fJj e'Jh fcbw
finkdk o"bk gkt/ sK T[; d/Sdo'jh gqXkB nj[dk jkf;b ehsk ik ;edk sK j? BjhA fe fJZe cbkg j' rJh sK
dk ;BwkB d/Dk j[dz k j?. ;{N ns/ e[Vs/ j,? fiZE/ fBo'b vokw/pkih d/ ;jko/ eJ' h d{ih uZb ikt/rh, fe;ws fco s'A
-gikw/ c?SB fvikJhBo s'A pDtk e/ fpobk jh gj[zu ;edk j?. fit/A e'Jh gbNk yk ikt/rh. fJj sK f;oc fJZe
gfjBD/ g?Ad/ jB! rohpK bJh jzM{nK fpobk jh w'dh ih dh soQK ukj t/u e/ tko ubD tkbh fcbw j?, Bk uZbh,
dk okytKeoB eotk e/ nwhoK bJh gqXkB wzsoh pD ;edk j?, toBk n;h sK gj[zu rJ/ fJfsjk; d/ e{V/dkB
p?AeK d/ jikoK eo'V o[gJ/ vekoB dk - s[;h ;G ukj t/uDk ed'A dk S[o{ eo ftZu, fi; ftZu gfjbK jh m'e-m'e
jh u[Ze/ j[zd/ ns/ ghD tkb/ s'A fznkdk e/ e{Vk Gfonk fgnk j?.

Á ftSB{z Bkro

21 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

GOPIO Sydney presented GYAAN

Sydney, Bureau) GOPIO (Global event among the Indian diaspora. Centre, Carlingford, NSW 2118 and health, a theme adopted by GOPIO Tej Singh, Grand Finalist for Spelling
Organisation of People of Indian GYAAN stands for GOPIO Young was well received and attended by Sydney this year. The profits from Bee.
Origin) is dedicated to the promotion Achievers Award Night each year. In about 400 audience. Prof John the events along with the fund raised
and well being of people of Indian Hindi it means knowledge. GYAAN is Simons, Deputy Vice Chancellor, for mental health will be donated to The presence of Sukhjit Kaur
origin. It has become a premiere to knowledge as knowledge is to Macquarie University presided over The Australian Foundation for Mental Khalsa, who uses satire and humour
global advocacy body representing power and GOPIO is to the function and applauded the Health and Reserch to address core social isses and
the interests and continues to be at empowerment. young achievers.The event involved (www.affirm.org.au) recently featured in Australia Got
the forefront of monitoring and a three course sit down dinner, Talent show and one of the awardees
addressing critical issues of relevance GOPIO Sydney also acknowledges complemented by a wide range of The awardees in the academic proved to be a major attraction of
and benefit to the non-resident and awards the young, not so young cultural activities and lucky draws. category included Ashray Narula, one all particularly the young. GOPIO
Indian (NRI) community across the but young at heart who have excell The event was by parents, politician, Aangad Bedi, Devansh Shah, Dhey Sydney is pleased to announce that
globe and India. in sports, performing arts, visual arts, prominent community and business Shah, Ganesh Chandrasekharan, she has agreed to be their Brand
public speaking, leadership and leaders thereby provided an ideal Mansi Gupta, Neha Dave, Prasanth Ambassador for 2016.
GOPIO Sydney, a local chapter literature etc, have represented at environment professional and Parsu, Sachin Kinger, Syam Iyer,
of GOPIO International, in its GYAAN state or national level or have made business networking opportunity. Tamanna Sapra, Thanuja Premkumar Balvinder Ruby, President GOPIO
series of annual events has been significant contribution in that sector. and Vidhi Nanda. Sydney briefed about scope and
recognising and honouring students GOPIO Sydney also acknowledges Hon Dr. Geoff Lee, MP, Member extent of the work by GOPIO Sydney.
of Indian origin for the last seven and awards organisations, that have for Parramatta and Parliamentary The non academic category Amarjit Dhot, Vice President thanked
years who burning midnight oil, come significantly contributed in community Secretary for Multiculturalism spoke included Sukhjit Kaur Khalsa, the guests, awardees, audience,
out with flying colours from HSC and services, teaching and promoting on the occasion and praised the Jugandeep Singh and Aditya Pillai GOPIO team, sponsors and media
obtain high ATAR doing their parents Indian Languages. awardees for their hard work. Mr partners for the valuable support that
proud. Over the years it has become David Citer, a prominent psychologist (Leadership and Public Speaking); made the event to happen.
a much sought after and awaited This year GYAAN 2016 was and counsellor spoke on the mental Dave Passi, Anju Kalra, MP Singh,
organised at Roselea Community Kittu Randhawa and Harman
Foundation (Community Service) and

HERBAL, HAIR & BEAUTY

22 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

Harmony Day Celebrated in Sydney

Sydney, (Bureau) Harmony across different locations, started valuable Chief guests Rob Mason, command. Many Breath stopping Varun Tiwari and his group. The
Day Celebrations by Sydney Trains from Lidcombe Station, event Howard Collins, Chris Walsh and event symbolised Diversity,
(Celebrating Australia’s Diversity) organised by Janet Colvin and our members of local Police performance's including Equality and Harmony.

Bollywood dance performance by

nkU c[ZbK tKr ihthJ/ fzzdrh

c[Zb e[dos dh n?;h eZbQk eohsh ;kjBh Bjh j? go n;h i/ e[dos s'A eo fbnk ikt/. go j[zdk ;kv/ fJ; d/ uZeo d/ ftZu c; u[Zek fJB;kB f;oc
pj[Zs T[bZN j? ;kB{z itkBh ;zGkbd/
j? fi;dk G/d nZi sZe e'Jh Bjh gk e[ZM f;yDk ukjhJ/ sk pj[Zs e[ZM f;Zy jh d[BhnK dh GhVQ ftZu ftuoB bJh fzzdrh Bkb id'A ifjd eoB s'A
;fenk, ozr Gozr/ wfjeK tzvd/, G/z fdZsk iKdk j?. wB[Zyh b'VK dh fJbktk e[M Bjh eo fojk j? < nkU
;ed/ jK. nZi ;;z ko dZ[yK Bkb sebhck g{osh bJh Xosh s/ nkgd/ wB gkT[Ad/
jZ;d/, Nfjed/,fyb fybkT[Ad/ Xosh t;hb/ dh toBD eoBk f;yk fdZsk cZ[bK tKr pDk bJhJ/ fzdz rh orz Gorz h
T[gZo pjko fpy/od/ c[Zb ;kvh fzzdrh Bkb bpo/z j? Xosh s/ fzzdrh p;o iKdk j? go i/ ;kv/ iBw d/D tkb/ y[Sh tkbh,fssbhnK dh nkU Grs
dk fJe nfjw fjZ;k jB go pSos/ fe eo fojk fJB;kB fzzdrh B{z ihn Bjh goto fdrko B{z gsk j't/ iK ;kB{z th eoB tkbh cZ[b nBwb' jdz[ / jB fzdz rh
fJj c[Zb Bkb fgnko Bkb, ngBs fojk, jzvk feT[A fojk j?. Gkosh j'S j't/ sK fe n;h c[Zb Bjh ;h pugB th nBw'b j[zdh j?. fJ; dh e'wbsk
ftZu Tj[ cZ[b fijV/ wfjed/ ;h Nfjed/
Bkb ;fji dk toskok pDe/ d/fynk ;fGnsk nB[;ko i/ rZb eohJ/ 84 ;h, y[S ;h, id n;h gZb oj/ ;h go dh gkehzh ftZu tf;nk Sfjd tork
ikt/. jo c[Zb dh nkgDh ozrs d/ Bkb id n;hA tZv/ j'J/ d[BhnK dhnK fwZmk nfj;k; fzzdrh ftZu fwSoh dk
jzko eo'V i{BK s'A pknd wB[Zyh w[;hpsK B/ ;kB{z ;kvh NkDhU nZbr ezw eodk j?. c[Zb ns/ ;kvh fzzdrh
;[Gkn j[zdk j? i' wB B{z w[{zj e/ wB dh fzzdrh gqkgs j[zdh j?. Gkos ;fGnsk eo fdZsk s/ w[;hpsK ftu c;k fdZsk dk w/bk r/bk fJe tork j? fJe fpz
u"rhodh ftZu nke;hzB dk ezw eod/ nB;[ ko fJj wBZ[ yh fzdz rh we' S gkgs iKdk j? i' ;kvh fzzdrh d/ ;[Gkn s'A s'A g[zro e/ fe;/ d/ rZb dk jko pDdh
jB. c[Zb B[{z id th n;h d/yd/ jk c[Zb eoB tkbh j[zdh j? fi; ftZu nkgD/ nbr j[zdk j?. y?o fzzdrh d/ fJ; r'b
nkgD/ nkg wB B{z nktkz fdzdk j? fJe fgnko d/ nfj;k; tkbhnK
j'fJnk fgnko Goh Bzo Bkb d/yD nZbk B,z{ okw B,z tkfjro[ { nkgD/ goto
ftZu wzp{o eo fdzdk j?. fJj e[dos pkjk dk jko pDdh j?. fzzdrh y[Sh
dk fB:w j? e[dosh dks dk e'Jh fdrko nkgD/ ofjpo dk Bkw igB ofjD dk sohek ;bhek jo fe;/ e'b

tk;s/ fwbdk j? fe fJj fzzdrh s'A j[zdk j? go ofjzdk e'Jh ftobk j?.
pknd n;h fe;/ j'o z{B dh pikJ/ oZp
dh Grsh ftZu bhB j' e/ w'eS gqkgs ;opihs f;zx GkNhnk

BSK FABRICATION

Glenwood Medical Centre

23 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

24 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

fJ; wjhB/ dk s[jkvk okShcb

w/yL ftrV/ ezwK ftu eoeL nkb; xZN ns/ s[bkL jkbksK ftu weoL fJ; wjhB/
;[Xko j't/rk. oki gZy T[sSkj Sesh ftu fe;/ ftS/S gfotosB d/ dk cb fwfbnk
s'A th bkG d/ :'r jB. ftS/S tkXk oj/rk. :'r j?. nkwdB nkw
Xkofwe o[uh pDh oj/rh. ftfdnkoEh gZy bJh fJj i[fbnk oj/rk. XB
ftfdnkoEhnK d/ bJh ;wK T[sw iK T[ZBsh tKr pDh oj/rh.
;wK S[G oj/rk. d[SwD tkbk oj/rk. B"eoh gZy ftu T[Zu nkwdB mhe ns/
gZy dZfpnk oj/rk. ;zskB gZy s'A fe;/ nfXekohnK s'A g{oD ;fj:'r dk :'r wkBf;e ;fEsh th mhe
S[G ;wkuko d/ :'r jB. wjhB/ d/ nzs j?. B"itkB tor B{z tZv/ pi[orK dh eko'pkoh o[ZM/tK fznkdk oj/rk.
ftZu :ksok d/ th :'r jB. ftd/S Bkb ;bkj b?Dh bkGdkfJe j't/rh. jh oj/rh. jo/e e'fSS ekw:kp oj/ f;js gZy s'A jbeh gq/SkBh iK
;zgoe bkGdkfJe oj/rk.gq/w ;zpzXK rh. eko'pko ftu tkX/ dh :'iBk pDh wkBf;e sDkn th oj/rk. GftZy
ftu fwmk; oj/rh. f;zxL f;js ftu ftS/S
;[Xko oj/rk. ;wkfie oj/rh. Xkofwe ezwK ftu th wB dh p/eko dh fuzsk th wB ftu
fpqyL xo ftu rshftXhnK ftu o[M/tK
wfjwkBK dk nkT[Dk oj/rk. wkD ;BwkB ftu fznkdk bZr/rk. ;wkJh oj/rh. d[SwD gZy th
ikDk fznkdk oj/rk. th tkXk j't/rk . d[SwD fpqSueL fJ;soh ;orow oj/rk. ftd/S Bkb
cb;o{g o[M/tK th gZy dZfpnk oj/rk. ;zgoe th pfDnk oj/rk.
fznkdk oj/rk. ;ohfoe gfotkfoe tksktoD tkX/ d/ :'r j?. tor bJh ;wK T[Zsw oj/
EektN wfj;{; j't/rh. gozs{ ;KM/dkoh d/ ezwK ftZu ftS/S e[zGL zwhB
xo/b{ you th ;kXkoB s'A fznkdk ofjD T[sSkj Bk fdykU. wkD-fJZzs ftZu rk. jko fSzrko dhnK ikfJdkd dh yohd t/
dk :'r j?. eko'pko dofwnkBk ns/ XB tkXk ns/ fzzw/tkohnK fBGkT[D tkbk t;s{nK s/ fznkdk XB
nkwdB th T[whd nB[;ko ;wK oj/rk. you j't/rk ns/ u ftu bkG d/ :'r
oj/rh. Xkofwe wB' GktBk pDh oj/rh.
ezfBnkL nkwdB xZN fznkdkso ;wK x[zwD fcoB ftu jh jB. eko'pko ftu th
fwE[BL xo/b{ ezwK ftu ns/ xo/b{ you fznkdk yokp j't/rk. ftfdnkoEhnK B{z ;fj:'r
fJ; wjhB/ o[ZM/tK fznkdk j'D d/ ekoB nkofEe fJ; wjhB/ soZeh oj/
oj/rk. gfotkfoe ;zs[bB ftu rVpV oj/rh. fwb/rk. gq/w ;zpzX wX[o ofjDr/. d[SwD
tksktoB nkw s"o s/ mhe fe;/ fgnko/ ftnesh s'A gZy dZfpnk oj/rk. zwhB dh yohd rh. e'Jh BthA :'iBk th pD/rh.
jh oj/rk. XB nkwdB nkofEe wdd th b?Dh gt/rh. ekoi t/u eoB tkfbnK B{z bkG oj/rk.
r[zko/ :'r jh oj/rh. wkBf;e ;fEsh y/so ftZu fznkdk o[M/tK oj/rk. gfotkfoe tksktoD ;kXkoB
mhe oj/rh gozs{ ;ohfoe EektN wkBf;e ;fEsh th T[ukN fijh oj/rh. XB[L fJ; wjhB/
fznkdk ofj ;edh j?. Xkofwe ezwK ftS/S ftneshnk dk ;zr pfDnk oj/rk. ;zskB gZy s'A th g{oD
ftu wB fznkdk bZr/rk. oj/rk. ;kohnK e'fSSK ekw:kp
ofjDrhnK ns/ fe;/ ;fj:'r d/ :'r jB.
whBL nkb; xZN
ftS/S fzzw/tkoh
fBGkT[D dk ;wK oj/ ns/ T[sSkj Sesh
ftu tkXk oj/rk.
rk. ftfdnkoEh tor bJh ;wK T[Zsw wkBf;e ;fEsh th S[G
oj/rh. ekoi y/so
oj/rk jh, B"itkB tor B{z tZv/ pz[orK ftu o[ZM/tK sK fznkdk oj/rk gozs{
dk g{oB ;fj:'r fwb/rk. gfotkfoe wB th fznkdk bZr/rk.
gfotkfoe tksktoB ;kXkoB jh
tksktoB th y[SwJh oj/rk. xo ftZu oj/rk. pz[orK dh ;bkj bkG
;Ksh pDh oj/rh. xo ftZu foSs/dkoK dkfJe oj/rh. T[u nfXekohnK dk
dk nkT[D ikD pfDnk oj/rk. g{oD ;fj:'r oj/rk.

VIGIL TRAINING

2 5 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

SAKA NANKANA SAHIB

26 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

VAISAKHI LIST

27 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

KILLER PUNJABI





30 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016 jZE sK w/o/ ;kc B/ gkso B/ ;kpD jh w?bk oZfynk-

d' s/ohnK d' w/ohnK

rZb g[okDh J/, id'A ;[oihs gkso fJe tkoh w?A ;{N f;bDk fdZsk sK '' p/;pok NZpo uko fdB ;[eh o'Nh B/ ;bkj[s u f;o fjbkfJnk !! r[ouoB f;zx B/ T[BQK B{z efj jh fdZsk.
Ujd/ fgZS/ v'oK sDhnK bk e/ Bh yk ;fenk Hw? worh sk yk yk e/
phV pkpk p[ZYk ekbi ftZu b?euoko fvzkJhB pDk fdZskHHH nZr/ rJ/ sK fe;/ czeSB u pqjw ''iBkp fJj th d/y' Bk w?A ikBK
xo T[ikV'r/ s[;h ;ko/ '' wkJh dk irdhS p'b fojk ;h, vqkJhto fco th sK ;G s'A gfjbK jK Bk!''
ti'A ;/tk eo fojk ;h. UjBhA fdBhA w?A ;{N d/y e/ fejkH H itkp ;h . w'r/ d/ B/V/ e;p/ ftZu w/o/ g[Sdk ,'' fJj e"D p'bdk ;o - ''fJj
''wk;No ihH Hw?A sK n?dK d/ pqjw irdhS - nkgB/ ;shS dk ;KY{'' gq'H r[ofdnkb f;zx dh jkzo-
T[j dkVQh th SKr e/ pDk-;[nko e/ fvzkJhB BjhA pDtkJ/H HHs[;hA nkj ikD{ ;B fJZe j?vwk;No ;kfjp, T[BQK i[nkph B/ fgqz;hgb r[ouoB f;zx B{z
eh ehsk '' vqkJhto g'bk fijk w{zj pDk fe
'' b? fJjd/ ftu eh n?HH<Hj[D pD dh pdbh j' rJh s/ u'yhnK f;ckoSK r[ofdnkb f;zx d/ 'ekbi s'A gfjbK
frnkH Hpj[s tXhnk bZr{rk '' bk e/ T[BQK gzikp d/ f;Zfynk wzsoh efjzdk '' ;o Gbk fJjBK d/ ;j[o/ foSs/ fBZeb ikD' pko/ ;[DkT[D dk w"ek jh
w?A jkb/ e[M efjD Jh bZrh ;h fe s'A gfjbk fJzNoftT{ b?Ad/ B/ fe eke/ Bk fdZsk.
sZe gj[zu pDk bJh s/ ik gj[zu/
vk nwoihs NKvk (f;vBh) ;N/i s'A uzrk p'b b?Ad/ B/ '' ! gq'H dbpho u/sB s/ i'frzdo e?o'A
f;ckoSh B{z Bkb b? e/, id'A wzsoh ih r[ofdnkb f;zx (Bktbeko) ;oekoh
n"os r[Z;/ ftu nkJhH B{z fwbD dh tkoh nkJh sK nozh gfNnkfbUA nk oj/ ;B sK ;[oihs
'' wk;No ih nkj eh ehs? H< ;kjwD/ oZy fdZsh, pdbh dh ;koh fpqfizdok ekbi cohde'N dh B"eoh
w/o/ pbkT{z d/ fgZS/ j[ZeK oZy gkso d/ xo o[e/ . vk e?o'A tkS p/f;B
ejkDh ;[Dk e/ efjzd/ 'wko fdU m{zrk d"okB i?s' s'A cohde'N pZ;K dh yuyu s/ jZE X'D bZr/ sK u/sB vk e?o'A d/
fdZshnKHHH'' J/B/ Bkb jh w/ok ezw j' ikDk' s/ wzsoh
'' ih fJjd/ Bkb fcZfNzr ;'jDh ih g? fBZeb/ nZr pp{bk j' e/, s'A pud/ j'J/ o/b rZvh 's/ jh nkT[Ad/- jZEK u'A y[odh w?b tZb t/yd/ p'b/ , ''
iKd/ ;B. T[BQK d/ ekbi nkT[D-ikD e?o'A s/o/ jZE J/B/ rzd/ feZdK j'r/ ''. vk
nkT[Adh J/ '' j?vwk;No ;kfjp B{z s/ Bkb rJ/ e?o'A dk w'VtK itkp ;h - ''jZE sK w/
''fcfNzr B{z w?A eh eoKHHH< Bk j[ZeK dk ;wK o/b-rZvh d/ Bkb jh pZMk o/ ;kc B/ pZ; nkj gkso B/ ;kpD jh
f;ckoSh B{z ;wM Bk nkt/ fe n?vh eh
s[;hA nk e/ bkUAr/H <'' rZb j' rJh fijVh rZb s'A wzsoh ih j'fJnk ;h. w?bk oZfynk.
w?A u[Zg eoe/ nkgD/ v'ohnK sDhnK
oZydk ;h. ;kb dh ;/tk s'A pkd fJZe fyM rJ/. uzvhrVQ'A nXhnk nXhnk bk ''gq'H ;kfjp s[;hA ekbi ne;o jh
tkb/ ;{N dk fbckck u[Zfenk s/ jk;k b/N nkT[Ad/ U.'' fJZe fdB fgqz;hgb
fdB vkH e?o'A B{z efjD bZrk, ''pkfpnK o'edh j'Jh d[ekB s'A pkjo nk rJhH H e/ tkg; s[o gJ/ s/ ;ko/ okj ;'ud/ nkJ/

B{z fJBeohw?AN pko/ th ejhJ/.'' nZr'A e/oK fe;/ xo dh pi[or ezi{; fe n;b ftZu j'fJnk eh ;h. w'r/ gj[zu
wksk gzi S/ fdB bJh fes/ tkY/ ubh
e?o'A efjzdk, s{z nkg jh rZb eo b?.'' rJh ,iKdh j'Jh d/;h fxT[ tkbk vZpk e/ j?vwk;No ;kfjp B/ f;ckoSh B{z gzikpD w/o/ ytkp fijhHHH
;d{e u oZy pkjo fizdk bk rJh . rZvh ftZu'A bkj[zfdnK dZf;nk fe
fJZe fdB Medk-Medk S'N/ pkpk tkg; nk e/ Npo B{z g[Sdh ,
rbsh w/oh ;h w?A nkw p'bh ikD tkbh
ih doSB f;zx B{z ik fwfbnk s/ '' g[s ;zd{e dh ukph G[b/y/ Bkb w/ s{z ;'jDh d/; gzikp fijh, gzikpD w/o/ ytkp fijhHHH
efjD bZrk, ''pkpk ih, ;kb s'A eJh o/ p'M/ u ubh rJh ;h ,fxT[ fpBk o'Nh GkSk ftZu jh efj fdZsk ;h fe 'wko s/oh ;kdrh d/ w?A ;de/ Bh ,s{z ;Zio/ fyV/ r[bkp fijhHHH
wjhB/ T[Zgo j' rJ/ nk, e'Jh s/ y[;e jh ykDh gJh j'Dh nk ;ko/ fdU m{zrk', f;ckoSh B{z c/o ;wM Bk
wj?D B{z < '' bZrh fe n;b ftZu fi; B{z 'm{zrk' 1H Bhb/ B?D s/o/ e[M efjzd/ B/,
fJBeohw?AN Jh btk fdU.'' pkpk ih wkoB B{z fejk ;h T[j wzsoh s'sk f;zx p[ZbhnK s/ jk;/ ofjzd/ B/HHH
'' ek; B{z wK ih nkj ;d{e d/ fizd/ w?B{z oks ukBDh brdh J/, Sowk e/ bJ/ Bekp fijh,
gkso d/ w{zj tZb t/y e/ dkVQh tZb Bkb o'NhnK x;k 2 u'gV e/ ykXhnK ;h! gfNnkb/ tkb/ ;shS towk ih s{z ;'jDh d/; gzikp fijh, gzikpD w/o/ ytkp fijhHHH
n;h ;ko/ fdB '' pV/ tXhnk p[bko/ B/ , T[jBK d/ ;KY{
fJSkok eod/ j'J/ 2H s/oh M[Zeh fBrQk fdb w'j fbnk,
tZvk w[zvk p'fbnk . pqjw irdhS th -d't/A p'bd/ j'J/ bciK s/oh u[Zg B/ bZr/ ikB bJhHHH
p'b/, ''J/jB{z th zok tX b?D fdnk dk n?;k nkGk wzvb f;oid/ B/ e/ s{z noS'A T[soh brdh J/, j;sh J/ fe;/ Btkp fijhHHH
s{z ;'jDh d/; gzikp fijh, gzikpD w/o/ ytkp fijhHHH
eo'.'' ;B[ D tkb ft;wkd dh nt;Ek u gjuz[
3H f;o s/ i' c[Zbekoh J/, d;dh s{z eowk tkbh J/HHH
''fJj th fJBeohw?ANK Bkb Jh iKdk j? ! fJZe tko fes/ ;shS towk G'bh-Gkbh Skw fijh, ;tkbK d/ ;ob itkp fijhHHH
p'b fojk ;h sK u/sB dk vqkJhto s{z ;'jDh d/; gzikp fijh, gzikpD w/o/ ytkp fijhHHH.
tXdh nk, pkpk ih.'' efjzfdnK gkso
g[Sdk , ''fJj e"D p'b fojk ;o <'' Btihs e"o ;zX{
B/ UE'A fy;eD dh ehsh. u/sB dk itkp ;h ''fJj ;shS

uzvhrVQ nkJ/ sK ;?eNo 17 towk <'' -
''pVk tXhnk p'bd/ ''- vqkJhto
'' b/vhz ;g?Sfb;N '' rouk N/bo s'A
Jh ;{N ;tkT[D/ .

wk;No ih eZgV/ tXhnk ;hAd/ ;h

go ed/ ed/ wB-wozh eo iKd/ ;h

VEE MECH

31 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

KAPLAN HOMES

32 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

VAISAKHI CELEBRATION

33 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

MULTICULTURAL CHAMPION RECEIVES TOP HONOURS AT PREMIER’S HARMONY DINNER

Sydney (Bureau) A member “He was the recipient of an year, was a fitting celebration of Harmony Award interfaith projects in Wagga
of Sydney’s Jewish community Australian Human Rights Medal for the state’s cultural diversity. Medal – Mr Jeremy Jones AM Wagga
who has served the community his work against racism in 2007 Commendation – Together
for more than 40 years promoting and is a deserving recipient of “We are committed to Economic Participation
multicultural and interfaith tonight’s top honours. ensuring NSW is a place where for Humanity Ms Anne Bi for establishing
dialogue has received top everyone from everywhere can Youth the B1 Group and attracting
honours at the 2016 Premier’s “I would also like to feel at home,” Mr Ajaka said. Medal – Mr Ram Khanal for foreign investment
Harmony Dinner. congratulate all of the recipients Multicultural Honour Roll
of tonight’s Multicultural “Tonight’s Multicultural supporting Bhutanese refugees Ms Eva Grace Byrne OAM,
NSW Premier Mike Baird Community Medals for their work Community Medals recognise the who settle in Albury Wodonga 1923-2006, for exceptional
presented the Stepan to keep our society peaceful and exceptional, invaluable and often service in helping refugees to
Kerkyasharian AO Harmony harmonious.” unseen work done by members Commendation – Ms Mawa resettle in Australia
Award to Jeremy Jones AM at of our community. Sannoh for helping young West Dr William Chiu, 1947-2015,
tonight’s event at Rosehill Mr Jones AM was a founder Africans resettle in for strengthening economic and
Gardens Racecourse. of the Australian Partnership of “I congratulate all of tonight’s cultural exchanges between
Religious Organisations, and winners. They are true Sydney Lifetime Australia and China
“Mr Jones has demonstrated serves on the NSW Police champions of multiculturalism and Achievement Mr Alfred Fenech OAM, 1934-
a commitment to building bridges Commissioner’s Multicultural have made our state all the 2014, for outstanding
between various communities Advisory Council. better and richer for their Mr Om Dhungel for helping contributions to uniting diverse
and religious groups in our efforts.” empower Bhutanese refugees communities
multicultural society,” Mr Baird Minister for Multiculturalism Mr Saing Heang Seng, 1944-
said. John Ajaka said the Premier’s Recipients of the 2016 Arts and Culture 2001, for exceptional service to
Harmony Dinner, now in its fifth Multicultural Community Medals Ms Saba Vasefi for promoting the Khmer community in Australia
social justice through poetry and
Stepan Kerkyasharian AO film festivals
Regional Communities
Ms Joan Saboisky for
supporting refugees and

PT. RAJU

34 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

c?vob nkg'ihSB b/po bhvo fpb S"oNB r[od[nkok ;kfjp fotzph fty/ j'J/ Bsw;se

f;vBh, (fpT{o') Federal ehsk. r'bw/z ekBcoz; d/ d"okB f;Zy d"okB nk;N/qbhnk fty/ f;ZyK dhnK ;qL fsqb'uB f;zx B{z bzro dh ;/tk fBGkT[D bJh ;BwkfBs th ehsk.
opposition Labor Leader Shri Xow ns/ f;ZyK dh gfjukD pko/ ;qh T[gZbpXhnK B{z ;okfjnk.
Bill Shorten yk; s"o s/ Revesby Bill Shorten B{z ikD{ eotkfJnk 2025 sZe 1H8 nop b'eK ;kjwD/
Gurudwara Sahib dh gqpzXe ns/ Shri Bill Shorten B/ pV/ fXnkB ;qL ntsko f;zx f;ZX{, Bfozdo
ew/Nh d/ ;Zd/ s/ ;qh r[o{ rzqE ;kfjp ih Bkb T[BQK B{z ;[fDnk ns/ nkStk;D ro/tkb, uoB f;zx e{Bo, ;[yd/t yVQk j't/rk gkDh dk ;zeN!
fdZsk fe b/po gkoNh nk;Nq/bhnk Xkbhtkb ns/ r[od[nkok ;kfjp dh
d/ nZr/ Bsw;se j'D bJh r[od[nkok ftu t;dh fe;/ th xZN frDsh gqpzXe ew/Nh B/ Bill Shorten B{z ;qh ;z:[es okSNo (fpT{o') ;z:[es okSNo tb'A ;'wtko B{z ikoh ehs/ rJ/ nzefVnK
tkbh ezfwT[BNh d/ fjZsK dk g{ok- jfowzdo ;kfjp dh s;tho G/AN ehsh. w[skpe ;kb 2025 sZe bZrGr 1H8 nop b'eK ;kjwD/ gkDh dk ;zeN yVQk j't/
;kfjp fty/ nkJ/. T[BQK d/ Bkb e?woB g{ok fynkb oZydh j? ns/ nkT[D w[zy rqzEh fJepkb f;zx jkoNk B/ ;qh rk ns/ d[Bhnk dh d' fsjkJh nkpkdh gkDh d/ ;zeN s'A g?dk j'D tkbhnK w[SebK
tkb/ ;w/A ftu th fynkb oZydh oj/ dopko ;kfjp pko/ dZf;nk. Bill Bkb i{M/rh.
woch, i?;B eb/no ns/ feq; rh. fJ; s'A T[gozs T[BQK B/ r[od[nkok Shorten B/ gzikph w{b dh jfozdo
;kfjp ftu ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih d/ f;ZX{ dk Gkos ftu nk;N/qbhnB ;z:[es okSNo w[y dcso ftu oZyh rJh fJe g?Bb uouk ftu fJ; rZb 's/
r?wphnB th yk; s"o s/ gj[zu/. fJj ji{o wZEk N/fenk ns/ GkJh gdw High commissioner fB:[es eoB ukBDk gkfJnk frnk j? fe skz/ gkDh d/ ;q'sK B{z ftt;fEs eoB ns/ gkDh d/
dhg f;zx ih tZb'A ehs/ ik oj/ pko/ th fieo ehsk. TB[ KQ B/ ro[ dn[ kok ;zeN s'A puD bJh izrbK ibh y/so ns/ ibh G{wh fJj dZ;dh j? fe whAj fet/A ns/
;kok gq'rokw johS ftbzh ns/ o;fGzB/ ehosB dk nkBzd wkfDnk. ;kfjp dh gqpzXe ew/Nh ns/ ;zrs dk feZE/ g?Adk j? ns/ gkDh B{z fet/A ;kc ehsk ik ;edk j?.
nkfJSk nwid d/ T[dw ;dek jh Shri Bill Shorten B/ nkgD/ GkSD sfj fdb'A XzBtkd ehsk ns/ ohNk
;zGt j'fJnk. gqpzXe wfjzdo f;zx e[wkoh B{z gzikph ;e{b ubkT[D bJh s/

fpZNk, gqXkB oDihs f;zx, ;?eNoh

gdw dhg f;zx, wBfizdo f;zx ns/

j'o ew/Nh d/ w?ApoK B/ T[BQK d/ r[od[nkok

;kfjp gj[zuD s/ fBZxk ;tkrs

JURIS AUSTRALIA

35 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

fejVk fXnkBg[oh-GS{ B fXnkBg[oh

fJe gqfsSmk wJh Sy;hns ,p/nzs Bkw T[Zs/ phHn?; Sowk B/ nkgDk Bkw (2 ngq?b iBw fdB 's/ ftS/S) fi; ftu G{SB ih d/ nB[Gt d';skBk jwkfJsfroh d/ ;Bw[Zy eNkyS
;o{g Sowk T[oc G{SB fXnkBg[oh G{SB oZy fbnk s/ syZb; 'fXnkBg[oh' ,f;nkDgK,eth s/ eth B{z goyD dh th eod/ jB. nfijk gZy nyfsnko
ftbZyD s/ fBt/ebh fdZy d/ XkoBh ;B i'V fbnk. G{SB ih B/ nekdfwe ih dh eftsk 1985 JhL s'A brksko ftXh,;kfjse s/ ihtB d/ nB/e
f;Zfynk phHJ/,gqGkeo,frnkBh(r'bv Sgdh ojh. fJj nfijk ;wK ;h id'A toskfonK B{z fBt/eb/ o{g ftu gq;s[s ehsk i' ;t?-gqfsSmk dh pikJ/
. G{SB fXnkBg[oh ;kfjse jbfenK w?vb) sZe gqkgs ehsh. pknd ftu gzikp ;zeN d/ d"o ftu'A bzx fojk ;h. eod/ jB. G{SB ih dh tkose S?bh ;Zu,fBnK,i[bw d/ fto[ZX bkwpzd ;h.
ftu jwT[/wo b/yeK Bkb ;ztkd oukT[Ad/ r"ofwzN ekbi o'gV ftu ps"o gzikp ;zeN dh ekft gqftosh dk ;wK ;ob,;gZSN s/ nd[Zsh j?. w;bB
nfXnkge fB:[es j'J/. nkg ih dk 1978JhL s'A 1992JhL sZe fwE fbnk 'f;oiDXkok ouBksfwe rZd' ftu'A G{SB ih B/ nzsb/ toQ/
ns/ fzjB B{z j'o ;{yw s/ shyD eoB ftnkj ;[fozdo e"o Bkb j'fJnk ns/ d' iKdk j?. nfijh vKtKv'b ;fEsh pko/ šgzikph :{Bhtof;Nh ftu nzfwqsk dhnK uzvhrVQ ftu r[iko/. nkyoh ;kbK d"okB
dh id'-ifjd eod/ ;h . p/N/ nzS{wkB s/ nbzeko g?dk j'J/. G{SB ih dhnK eftsktK yk; wknB/ BzwK ;[D e/ tkfg; nkT[fdnK e[btzs
oZydhnK jB ns/ ;wekbh ;wki dhnK f;zx ftoe B{z g[ZfSnk s[;hA sK efjzd/ j' e?A;o torh Bk-w[okd phwkoh B/ jZbk
gzikph ;kfjs d/ y/so ftu G{SB G{SB ih ;zt/dBShb,rfjBShb ns/ gq;fEshnK B{z nfGftnes eodhnK jB. fe w?B{z eftsk dh e'Jh ;wM BjhA,Bk
fXnkBg[oh B/ ngDh ekft g[;se 'fJe u/szBShb gkoy{ ;B . T[j ;kfjs B{z eftsk ;[Dd/ j',Bk eftsk pko/ okfJ p'fbnk s/ T[j 4 i[bkJh 2009JhL B{z
w;hjk j'o' okjh gqt/S ehsk . fJ; ihtzs j'Ad wzBD tkb/,fizdrh pko/ yk; fej' fijh e[bZSDh MVh bZrh, fdzd/ j',fco nZi J/Bh d/o p?m/ feT[A oj/< ;dk bJh ftS'Vk d/ rJ/. T[jBK dh :kd
g[;se d/ SgD s'A gfjbK g?db gqsheow oZyd/ ;B,fi; ;zpzXh T[j fJt/ e'mk-e'mk gzikp dk u'D bZrk. w?A e'Jh BzwK E'VQh ;[Dk fojk ;K,w?A sK
A fbyd/ jBL HHHHHHHHHHHHHHH nzfwqsk B{z ;[D fojk ;K. fJj ftoe dk ftu j'Jh nzfsw nodk; tkb/ fdB G{SB
fXnkBg[oh dh gq/oBk ;dek G{SB B/ Skj wj[zwdk t/y b? c/o w[Ve/, itkp ;h@. nfijh tkose g[;se ftu ih dh ;t?-ihtBh 'w/oh feskp' fobhz
eftsktK o;kfbnK ftu G/iDhnK S[o{ fizdrh dk okj d[Stko sK j? wro, izr fjzd -gzikp dk j'D bZrk. doi b/yK s'A ;wM nkT[Adh j? fe G{SB ehsh rJh. fi; ftu fJZe b/y j?
ehshnK . nzfwqs;o s'A SgD tkb/ o;kb/ X'yk g?oK B{z d/ e/ r[zo iktKr/. j'o ekft ;soK ftuL ih nkgD/ ;wekb Bkb fezBk B/fVT[A
ikB id she j? r's/ yk b?D d/j, Bhb/ sko/ s'A gfjbk ;h eh j[zdk, i[V/ j'J/ ;B. jw T[wo ethnK Bkb 'fejVk fXnkBg[oh-G{SB fXnkBg[oh'
'fcbwh ebhnK' ftu fdZs/ ftS/ T[Zgo w"s nkt/rh nkg/ so iktKr/. Bhb/ sko/ s'A pknd u eh j'fJnk. tkgohnK ihtB dhnK S'NhnK-S'NhnK fi; ftu G{SB ih fbyd/ jB šgfjbK
eftsk fbyDh s/ Sg ikfJnk eoBh i' ;wki dk oZph j'Ad B{z n;theko eo fbfynk ikT{ skohy d/ tofenK s/ ;ZfunkJhnK B{z fbysh nzfes eoB bJh b'e g[Sd/ ;B fejVk fXnkBg[oh dZ;Dk
b?Dk s/ gdkoEtkd d/ tZXd/ o[MkB pko/ ,
fe b/ye bJh nEkj y[Sh d/ gb s/ G{SB ih do;kT[Ad/ jBL wjkokDh dh :kd u eh j'fJnk. g?Adk ;h G{SB. j[D b'e g[ZSd/ B/ fejVk
w[ZYbh gq/oBk ;h. j[D G{SB ih brksko w?A nzBQk jK, p'bk jK,w?A e'jVh jK, nfijhnK gzikp ;zeN Bkb ;zpzfXs G{SB< sK dZ;hdk fXnkBg[oh. w/oh iKu/
fbyD bZr/ s/ ps"o eth d/ s"o s/ T[ZGo d[BhnK d/ b'ek,w? s/ok oZp bZrdk swkw ekft ouBktK eth-U-tku fJjh G{SB dh tZvh gqkgsh ;h.
jK. ftu SgdhnK ojhnK. G{SB ih d[nkok
e/ ;kjwD/ nkJ/. 'fJe w;hjk j'o' ekft w/oh sbh 's/ fJZe fJe nZXk g?;k fJ;/ nypkoh nze dhnK ;kohnK ekft wBgqhs f;zx wzwD
g[;se dh G{fwek ftu fSt e[wko e"D Xo/rk< ouBktK B{z fJeZso eoe/ feskph o{g
pNktbh ih fbyd/ jB šG{SB dh ebw pzd/ B{z sK gZEoK s'A jh ftjb BjhA 'iKdh tko dk ;Zu' f;ob/y j/m 1986JhL n"os fdt;
fJe yk; b?n s/ skb dh grvzvh pD j?, B{z gqekfSs ehsk frnk.
fJe ;id/ bJh so; fojk j? i[ZrK- n"os fdt; B{z jkb/ e[M fdB pkeh ;B s/ f;wo B/ ngDh eftsk i' fe Bkoh
e/ s[odh j? . iifpnK dk J/vk shyD i[ZrK s'A. wdB
wk; d/ wzdo dh godZyDk e"D eo/ w'jB B/ fejk ;h fjzdhnK B{z, Bkb ;zpzfXs ;h jkb/ e[M d/o gfjbK jh Jhw/b okjhA nypko tkfbnK B{z G/ih ;h. e[M
tjk ns/ ;t? fBofws fB:wK dh ;[:'r rk<
f;nk;s pko/ fsZyh ;[o ngDkT[Ad/ fJZe-fJZe f;Zy ;ki',jo gfotko d/o jh nypko s'A n"os n?vhNo dk c'B nk frnk fe s[jkvh eftsk Bkoh fdt; s'A
gkbDk gkoy{ s/ ;[fjod wB jb{D fdzd/ jBL nzdo.
gzi ;kbK 'u t/y' eh c[Zb fyVd/, fJZe fdB gfjbK Skgh ikJ/rh s[;hA s[ozs ngDhA gk;g'oN ;fJi c'N' G/i'. fpBK ;wK
jB.@ epzk pkr dk fwb frnk wkbhnK uhz ftu'A go ;tkd Bk ed/ bZG/,
B{z. fijVk ;tkd j[zdk fJSfsjko nzdo. rtkJ/ f;wo B/ ngDh s;tho th G/i fdZsh. f;wo ekch y[S ;h fe T[; dh eftsk
G{SB fXnkBg[oh dk iBw 'gzikph fNqfpT{B' ftu eth-U-tku fejV/ tor dh eo/ B[wkfJzdh fJj, fJZe Bkwh nypko ftZu SgD ik ojh j? s/ T[; B/ ngDh fJj y[Sh nkgD/ xofdnK
fgzv o;hAjtkb sfj;hb Bko'tkb fibQK fJe ekbw Sgdk ;h, fi; ftu G{SB g"Dk wzsoh g{oh ;oeko nzdo. ns/ d';sK Bkb ;KMh ehsh fe T[;dh eftsk cbkD/ fdB T[; nypko ftZu Sg/rh
ihtB B{z eftsk s/ eftsk B{z ihtB
f;nkbe'N (ni'e/ gkfe;skB) fty/ pDkT[D tkbk G{SB tkose b/yK dk s[;hA ;G T[; fdB T[j nypko io{o yohdDk s/ w/oh eftsk gVQBk. ;G f;wo d/
;zfrqj th fbydk j?. g[;se 'f;oiDXkok
2,ngq?b 1945JhL B{z j'fJnk . G{SB ih ouBksfwe rZd' 1982JhL ftu Sgh. Bkb y[S fd; oj/ ;B s/ nZi T[j fdB nk frnk ;h, Bkoh fdt; s'A fJZe fdB
o;hAjtkb ftu pugB d/ w[Yb/ toQ/ gfjbK tkbk. f;wo B/ nypko u[Zfenk s/ T[s;[esk Bkb nypko co'bD bZr fgnk

r[ikoB s'A pknd fgsk ;qh nwo BkE s/ ;kfjs tkb/ gzB/ s/ d/yD bZrk. go nypko u f;oc n"osK dhnK eftsktK jh

Skdkp s/ gfotko ;w/s fXnkBg[o (fibQK ;B. nypko d/yd/ d/yd/ f;wo d/ foSs/dko s/ d';s th c'B eoB bZr/,'' f;wo s/oh
r[odk;g[o) nk rJ/ . fXnkBg[o ;qh pktk eftsk BjhA nkJh ''. f;wo ;G ikDd/ j'J/ th fJjh itkp d/ fojk ;h fe, ''d/ydK w?A
nypko c/o d;dK.'' f;wo B{z fJzM bZr fojk ;h fe w'Y/ Bkb w'Yk fwbk fe ubD
bkb ih d/ wzfdo Bkb wSj{o Bro j?. dhnK rZbK eoB tkbhnK n"osK ftZu'A n"os n?vhNo s/ n"os eftsohnK T[; B{z
G{SB fXnkBg[oh ih B/ w?fNqe sZe dh
f;Zfynk fJE/ jh rqfjD ehsh. vkb/ uZe fpBK fe;/ rZb s'A fmZph d/e/ ;[ZN rJhnK ;B s/ T[; tZb jZE eo eo jZ; ojhnK
;B. jodhg f;zx
d/ jwiwksh d';s G{SB dk; B/p d/

SINGH MECHANIC

36 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

ejkDh fsVed/ foSs/ vkL sob'uB f;zx n"ibk

nkgD/ g'so/ B{z ;t/o/ BkSsk eokT[D nkgD/ p?Zv o{w ftu'A fJZe c'N' fbnk e/ T[;B/ th jK eo fdsh. ekrih ekotkJh n?BK nZSk BjhA ;h fizBK fe T[j nk; edh edh id'A g'so/ dh :kd nT[Adh
t/b/ gb/N sK g'so/ d/ jZE'A fvZr e/ N[ZN fgnkok f;zx B{z fdykJh ns/ fejk,'' fJj S/sh jh g{oh j' rJh ns/ T[j nkgD/ eod/ ;B, sK T[j d't/A ihn nzdo' nzdo sK fgnkok f;zx d/ fdb 'u x/o fij/
c'N' ft;kyh go/v t/b/ dh j?''. f;o T[Zs/ ekbi s'A 6 wjhB/ dh S[ZNh b?e/ No"AN' pj[s d[yh j'J/ ;B. n?E/ th o[fgzdo g?Ad/ ns/ T[; ;'uD bZrdk fe gfjbK
rJh ;h go B{zj B/ p[ok Gbk nkgD/ ;j[o/ e/;oh gNek gfjfBnk ns/ ewhz ;btko nk frnk. pbihs 's/ eJh tko rbpk gT[D dh sK id'A T[j ;t/o/ T[Zmdk ;h sK T[Zuh
gkJh i?Bhco fJ; c'N' 'u pj[s y{p;{os e'fSS eodh iK eJh rZbK 'u T[;B{z ntki 'u 'dkdk ih' efj e/ ntkz
fgnkok f;zx B{z efj fdZsk ns/ T[j ukj br ojh ;h. fgnkok f;zx d/ fdb dh n?E/ nke/ T[;d/ gfjb/ d' YkJh wjhB/ N'edh sK pbihs nZr'A ;"oh efj e/ u[Zg wkodk ;h ns/ w?A x'Vk pDe/ T[;B{z
y[Sh nZi T[;d/ fujo/ s'A ;kc fd; ojh sK pj[s nZS/ fBeb/. rowhnK dk w";w j' iKdk. fJZe d' tkohA fgnkok f;zx B/ g"VhnK s'A j/mK b/? nT[Adk ;K. j[D id'A
ghs/ pr?o jh g'so/ B{z ;e{b SZvD ubk ;h. fJZe gb T[;B/ nZyK whN e/ ;h. fBnkrok ckb ns/ ;h n?ZB Nkto fJ; pko/ id'A pbihs Bkb rZb S/Vh, T[j ntkz wkodk j't/rk, w?B{z T[ZE/ BK
gowkswk dk e'NkB e'N S[eo ehsk ns/ dk Bzkok d/fynk. gbkfinK 'u ike/ sK p/N/ B/ jT{ go/ eoe/ rZb Nkb fdZsh. t/y e/ T[j eh ;'udk j't/rk< xo p?mk
frnk. ;e{b d/ e'b pj[sh GhV j'D eoe/ wB jh wB 'u fejk,'' ;Zu/ gksSkj, gohnK torhnK r'ohnK iBkBhnK t/ pZuk sK nZe iKdk J/, gsk BjhA pbihs
XzB s[;hA ns/ XzB s[jkvh f;Zyh''. ikD yhnK. seohpB o'i jh T[j g'so/ B{z Bkb ;kok fdB g'so/ d/ Bkb ofjD ns/ T[;B{z gkoe fbiKdk j't/rk fe BjhA<
T[;B/ nkgDh eko bkr/ fJZe rbh ftZu t/b/ id'A fgnkok f;zx eko 'u p?mD b?e/ xo d/ B/V/ gkoe 'u ub/ iKdk. T[;B{z yvkT[D dk fJj n;o io{o j'fJnk fJ; soK ;'uK ;'udk T[j T[dk; fijk j'
bZrk sK i?Bhco B/ fejk,''id'A fes/ nkgD/ gzikp tkb/ e[Vw Bkb fJZe tko fe T[;B{z g'so/ Bkb pj[s fgnko j' iKdk ns/ gowkswk nZr/ nkgD/ fdb
yVQh eo bJh. ni/ T[j eko s'A pkjo tes fwfbnk sK nkgDh xo tkbh B{z rZb pks eofdnK T[;B/ dZf;nk frnk. id'A g'sok jo rZb 's/ ''dkdk dh d[fpXk d{o eoB bJh nodk; eodk.
Bkb b? e/ nkT[Dk, fJeZm/ p?m e/ ykDk ;h,'';zX{ ;kjp, tkfenk jh fJj d/S ih, dkdk ih'' eodk, sK T[;dk feb'
fBefbnk jh ;h fe ;kjwD/ xo tkbh yktKr/''. ''ih, d' e[ ;kb gfjbK fdb pfjSs J/. S[X jtk s/ gkDh, BK wZyh y{B tX iKdk. id'A SkwK j[zdhnK s/ eJh fdBK dh ;ZS'gzz s'A fgZS'A nyho
dk d"ok g?D Bkb T[;dh w"s j' rJh wZSo ns/ BK jh pko pko j"oB wkoB rowh e[M xN iKdh, sK T[;/ t/b/ T[j fgnkok f;zx B/ c?;bk eo jh fbnk fe
fJZe r'oh iBkBh B/ fejk,''fw;No f;zx, ;h''. i?Bhco dk T[Zso ;[BD s'A gfjbK dk S'o, jo gk;/ jfonktb jh 'dkdk gkoe, dkdk gkoe' eoB bZr T[j ;w/A s'A gfjbK B"eoh s'A ;/tk w[Zes
nZi w/oh f;js e[M mhe BjhA. eh s[;hA jh T[j T[E'A ubk frnk. jfonktb. p{NK T[Zs/ gkfbS sK eh eoBh, g?Adk. fit/A fuVh nkgD/ p'NK dk fXnkB j'e/ tkg; e?B/vk ubk ikt/rk. b'VhAd/
jcsk jcsk eZgVk wkoB dh th b'V oZydh J/, T[t/A jh fgnkok f;zx gkoe 'u ekrz gZso Go e/ T[;B/ nkgD/ ekbi
w/oh d'jsh B{z th ;e{b SZv nkT[r/''< e[M sK fgnkok f;zx gfjb'A jh xo'A BjhA g?Adh feT[A fe fJZE/ jo gk;/ iK xo nkgD/ g'so/ d/ nZr/ fgZS/ x[zwdk ofjzdk. d/ dcso d/ ftZu d/ fdZs/ ns/ Bkb jh
T[; r'oh B/ fJzrfbS ekch j"bh j"bh p'bh d[yh ;h, pkeh ofjzdh y{zjdh e;o i?Bhco jB, iK xkj ns/ iK ;Ve , e'Jh d' j[D sK pj[sh tko oks t/b/ dkdk g'sok fJjBK ekrzK dh g?otkJh tk;s/ T[;B/
fi; dh fgnkok f;zx B{z g{oh soK ;wM B/ T[;dh xo tkbh pko/ :kd dtk e/ fJzu EK ykbh BjhA fiE'A xZNk T[Zv/rk''. fJeZm/ ;"Ad/ ;B. eboeK tk;s/ ukj gkDh dk fJzsikw
g{oh eo fdZsh. xo nke/ T[j ;'c/ T[Zs/ th eo fdZsk. fJ;/ d[okB T[;B{z pbihs
bZr rJh. fJZe r'oh iBkBh d/ w{j'A 'f;zx' f;o gSKj ;[ZN e/ p?m frnk ns/ ;'uK d/ fgnkok f;zx d/ eJh d';s ns/ foSs/ j[D id'A b'eK tZb nT[Dk ikDk B/ c'B okjh fejk,'' gkgk ih, eokJ/ 's/
bcz ;[D e/ fgnkok f;zx pj[s y[S ;w[zdo 'u v[Zp frnk. T[;dk fgzv dkoK th n?E/ ofjzd/ ;B. T[;d/ p/N/ d/ th xN frnk sK fgnkok f;zx B/ fJe fdB ofjzfdnK pj[s ;kb j' rJ/ B/. i/ s[;hA
j'fJnk, T[;B/ jK 'u f;o fjbkfJnk ns/ nzfwqs;o Sfjo d/ e'b ;h ns/ ykb;k eJh d';s ;B. ;kfonK B/ fgnkok f;zx p/N/ B{z fejk,''g[Zs, j[D pE/ok x[zw fco mhe ;wM' sK e[M g?;/ dk fJzsikw eo
d'jK pZfunK B{z b?e/ ;e{b tZb s[o fgnk. ekbi, nzfwqs;o ftZu gq'c?;o d/ s"o 's/ dh nkT[ Grs bJh fJjBK B{z nkgD/ fbnk tk. xo ftjb/ p?fmnK w/ok ihn bT[ sK fe nkgK wekB b? ;ehJ/''.
;/tk eo fojk ;h. nkgDh bVeh dh xo gkoNh 's/ p[bkfJnk. fiZE/ fJZe gk;/ nZe frnk J/. i/ w?A e'Jh wkVk w'Nk ezw fgnkok f;zx B/ nkgDh p/Nh Bkb ;bkj
tkg;h t/b/ ni/ T[j eko d/ e'b gj[zfunk Skdh T[;B/ nkgD/ Bkb jh ezw eod/ fgnkok f;zx B{z fJjBK gkoNhnK 'u ike/ eo btK sK w/ok fdb bZrk oj{, s/ Bkb/ eoe/ fgzv tkbh e[M iwhB t/u fdZsh.
d';s d/ bVe/ Bkb eo fdZsh. T[;d/ y[Sh jzdh, T[ZE/ eJh tko T[j d/o sZe d' vkbo jh xo nT[Dr/''. pbihs B/ e[M g?;/ T[;B/ jtkb/ okjhA G/i fdZs/,
jh ;h fe pkjo yb'sh T[; r'oh B/ bVe/ pbihs B/ ni/ n?ZwE n?ZS ;hE ikrD eoe/ szrh th wfj;{; eodk. rZb jk;/ gT[Afdnk fejk,''gkgk ih, e[M e?B/vk ikD bZfrnK nkgD/ Bkb b?
gk; ehsh jh ;h fe T[; tk;s/ T[;d/ fijV/ d';s fwZsoK B{z e?B/vk nkfJnK nokw eo'. ;koh T[wo ezw jh eod/ oj/ frnk ns/ pkeh nkgDh p/Nh B{z d/ fdZs/
fejk,''eh s[;hA w/oh e[M wdd eo'r/''< ;kb/ B/ nkgD/ fe;/ d';s dh e?B/vk ftZu ekch ;wk j' frnk ;h, T[j gkoNh ftZu j'. fszB uko wjhfBnK B{z s[;K ub/ ikDk ns/ b'V g?D t/b/ jtkb/ okjhA G/iD bJh
fgnkok f;zx gfjbK sK e[M ;'u ftZu g? No"AN' ofjzdh bVeh d/ foSs/ pko/ i'o gk fgnkok f;zx B{z soQK soQK dhnK rZbk tK ns/ n?E/ E'VQ/ tes tk;s/ e'Jh ezw efj fdZsk.
fdZsk. p/Nk sK pkjo ikD B{z wzBdk ;[DkT[Ad/. pi[orK B{z nZS/ r[iko/ i'rh th Bjh fwbdk. j[D s[;hA tkg; ike/
frnk go fco T[;B/ jK dk fJSkok ehsk BjhA ;h go id'A fgnkok f;zx B/ nkgD/ fwbdh g?ABSB ns/ w[Zcs dhnK vkeNoh nkgD/ ezw s'A ;/tk w[es j't', nkgDh e?B/vk gj[zuD s'A ibdh pknd
ns/ T[j r'oh d/ fgZS/ fgZS/ ub fgnk. e[M d';sK Bkb rZb ehsh sK pj[fsnK ;/js ;/tktK dhnK rZbK ;[De/ sK T[j g?ABSB dk e/; w[eZwb eo' ns/ ibdh pbihs d/ BKj eoB d/ pkt:{d fgnkok
dh ;bkj ;h fe i/ bVeh dh rZb j[zdh pj[s y[S j[zdk go eJh tko id'A T[j tkg; nkT[''. fgnkok f;zx fJj rZb f;zx B/ B"eoh bJh e'fSS ehsh ns/
p?Zv o{w 'u ike/ T[; r'oh B/ fejk,''nkj sK ;'uD dh b'V ;h. gzikp dhnK pi[orK d/ p/;w?ANK 'u o[bD pko/ iK j'o ;[D e/ u[Zg eo frnk go pknd 'u T[;B{z ;feT[oNh dh fJZe ezgBh 'u ezw eoB
d' nN?uh fJ; nbwkoh 'u T[Zgo oZyD/ bVehnK d/ pkjob/ w[beK 'u ehs/ foSs/ BKj gZyh rZbK ;[Ddk sK T[; dk fdb gsk bZrk fe n;b 'u T[;d/ B{zj g[Zs bZr fgnk. ezw Skw d/ 4 ti/ s'A oks
B/. Gkoh j'D eoe/ w?A fJjBK B{z u[Ze s'A fgZS'A T[jBK Bkb ehs/ iKd/ d[o-ftjko pj[s d[yh j[zdk ns/ T[j vo iKdk. T[j B{z fceo ;h fe i/ T[j ezw eoB br 12 ti/ sZe ;h. T[j 3 e[ ti/ pZ; okjhA
dhnK ypoK ne;o nypkoK 'u gVQD ;'uD bZr g?Adk fe fijBK pZfunK B{z fgnk sK pZu/ dh d/y Gkb e"D eo/rk< ezw 's/ ubk iKdk ns/ oks 1 e[ ti/
BjhA ;edh''. ezw w[ZeD fgS'A T[; r'oh B{z fwbdhnK ;B. edh edh fJj ypo wkg/ ;" ;[ZyK wzr e/ iBw fdzd/ nk, fco y?o n"y/ ;"y/ T[;B/ nkgDk tes g{ok nke/ ;"A iKdk. fdB t/b/ T[j nkgD/ g'so/
B/ fejk,'' e"ch gh e/ ikDk. w?A e"ch pj[s th gVQB B{z fwb iKdh fe pkjo'A nkJ/ nkg w[SebK ;fj e/ T[jBK B{z gkbd/, eo fbnk ns/ tkg; ikD bJh fsnkoh B{z ;zGkbdk. ezw 's/ ikD bZr/ T[;B{z
nZSh pDk b?Adh nK''. jkbK fe fgnkok ftd/Sh bkVQ/ B/ fe;/ gotko s'A 10-15 gVQk1[Ad/ ns/ tZvk eod/ B/, f;oc fJj' eo bJh. fizBh y[Sh T[;B{z fJzvhnk s'A nkgD/ xo e'b fJe p/ph f;No d/ xo
f;zx ;t/o/ xo'A ukj ghs/ pr?o jh ;e{b bZy o[g? b?e/ ftnkj ehsk ns/ wjhBk jh nk; Bkb fe fJj pZu/ tZv/ j'e/ wksk e?B/vk nT[D t/b/ ;h ns/ T[j n?E/ nke/ SZv iKdk fiZE'A pbihs nkgD/ ezw s'A
e[ n?S eoe/ bVeh B{z e?B/vk p[bkfJnk fgsk dh vzr'oh pBDr/. i/ fJj' pZu/ gfjb/ d' YkJh wjhB/ fizBk y[S fojk, nke/ T[;B{z b? nT[Adk. xo dk wj"b sK
nk frnk ;h ns/ T[;B{z e"ch dh b'V th jh BjhA ns/ pknd 'u T[j bVeh nkgD/ pi[orK B{z p/;w?ANK 'u o'bD iK ;fji/ ;fji/ T[;dk ;kok wik feofeok fgnkok f;zx d/ ikD s'A gfjb'A th e[M
roGtosh j' rJh. gzikp ftZu fJ; soK T[jBK Bkb wkVk ftjko eoB, fco sK j' frnk. mhe BjhA ;h, go j[D fgnkok f;zx B/
;h go gsk BjhA feT[A T[j fJj efj e/ d/ 5 jiko s'A tZX e/; jB. eJh jkbsK T[jBK tk;s/ fJj Boe Bkb'A th wkVk wfj;{; ehsk fe jkbks j'o yokp j'
'u pkjo'A nkJhnK e[VhnK B/ th fJj' j'fJnk. fJ; Bkb'A sK p/jso j? fe T[j fJzvhnk gj[zu e/ T[j d[fpXk 'u g? rJ/ ;B ns/ B{zj dk pbihs Bkb tshok
fe ''fes/ fco ;jh'', ekjbh ekjbh xo eVhQ x'bh. go T[;d/ pj[s/ d';sK B/ bVe/ tkg; fJzvhnk jh ub/ ikD. go id'A frnk. id'A T[j nkgDh nZSh B"eoh ns/ j'o wkVk j' frnk ;h. fJZe tko fgnkok
s'A pkjo ub/ frnk. bJh e?B/vk d/ foSs/ pko/ 'jK' 'u ;bkj T[j fJj ;[Ddk fe eJh pi[orK B/ sK nkgDh ikfJdkd tZb t/ydk sK e?B/vk f;zx B/ d'jK B{z fgnko Bkb ;wMkT[D
fdZsh. pbihs dk e?B/vk ofjzdh bVeh gzikp tkbh nkgDh ;koh ikJ/dkd t/u tkg; ikD dk T[;dk tZfYnk o{j BK dh e'fSS ehsh go o[fgzdo nZr'A r[Z;/ 'u
jcs/ e[ fgZS'A fco id'A fgnkok f;zx Bkb ftnkj j' frnk ns/ T[j ibdh jh fdZsh J/ ns/ j[D T[j tkg; th BjhA ik eodk. go id'A T[j e?B/vk d/ ;[EX p'bh,''v?vh, s[jkB{z ;kvh rZb 'u dyb
No"AN' gj[zu frnk. ftnkj t/b/ T[jBK ;ed/, sK T[;dk fdb j'o d[yh j[zdk. tksktoD, nZS/ eB{zB ns/ ;[yK d/ d/D dh e'Jh b'V BjhA''. pbihs u[Zg
nkgD/ g'so/ B{z ;e{Eb SZvD ik fojk dh B{zj o[fgzdo d' e[ wjhB/ T[jBK d/ e'b Gkt/A T[;B{z g{ok :ehB ;h fe T[;dk p/ w[ekpb/ gzikp 'u jo gk;/ c?bh rzdrh, fojk ns/ T[;dh e[M th p'bD dh fjzws
ojh. T[;dk tshok ns/ rZbK pksK ;[D Nk T[;dh ;/tk io{o eo/rk go eJh tko f;nk;sdkBK ns/ tZv/ nc;oK tZb'A BK gJh. fgnkok f;zx u[Zg eoe/ pkjo
;h sK T[; r'oh B/ fejk,'' fw;No f;zx, e/ T[jBK B{z fGDy g? rJh fe ekjbh 'u id'A T[j BKj gZyh ;'udk sK T[;dk fdb ehsh iKdh foStsy'oh, r[zvkrodh ns/ ubk frnk ns/ ;'uD br fgnk fe i/
eh nZi fco w/oh d'jsh B{z ;e{b SZv T[j fJj foSsk eoe/ c; rJ/ ;B. go ezp iKdk. pdbd/ ;w/A Bkb foSs/ sK eB{zB dhnK XZihnK T[vkT[D tZb fJj' jkbks ikoh oj/ sK T[;dk fJ; soK
j[D e[M BjhA ;h j' ;edk. fgnkok f;zx fJzvhnk 'u th j[D ekch fsVeD bZr fBrkj wkodk sK T[;dk fdb eodk fe xo 'u ofjDk w[Seb j' ikt/rk. T[j
nkT[r/''< fgnkok f;zx dk fJSkok dh xo tkbh fdb dh phwkoh dh o'rh sK gJ/ jB go T[;B{z ikfgnk fe e?B/vk 'u T[j T[Zv e/ fco tkg; e?B/vk gj[zu ikt/ edh edh fJj th ;'udk fe pbihs
T[vheD s'A gfjb'A jh T[; r'oh B/ efj gfjb'A jh ;h, fJ;/ rw ftZu ;kb e[ fgS'A foSfsnK dk rzXbkgB pj[s finkdk . gfjb'A gfjb'A sK T[;d/ d';sK B/ T[; ftukok d' g[VK 'u fgZ; fojk j?. BK sK
T[;B{z fdb dk d"ok fgnk ns/ T[j j? ns/ b'eK dk bj{ pj[s ;c?d j' frnk Bkb ekch jk;k wy"b ehsk,''T[J/ dZ; T[j nkgDh xo tkbh B{z e[M efj ;edk
fdZsk,''nZi e"ch ghD s'A pr?o BK ikDk. gowkswk B{z fgnkoh j' rJh. j[D fgnkok j?. gzikp 'u ofjzfdnK i' T[;B/ gZSwh :ko, efjzd/ nk gJh eB/vk gohnK dk J/ ns/ BK jh nkgD/ fgsk B{z SZv ;edk
w?A s[jkvh T[vhe eoKrh''. fgnkok f;zx f;zx B{z fJeZbk gB tZY tZY e/ ykD ;fGnsk pko/ ;[fDnK ;h, j[D T[;B{z d/S nk, fco s{z fezBhnK e[ gohnK t/ J/. pbihs B/ fJZe tkoh nkgD/ fgsk B{z
B{z e[M xpokjN fijh wfj;{; j'Jh. T[;B{z bZrk. go fizdrh o[edh BjhA, nkgDh gosZy Bzo nk fojk ;h. xoK ftZu gsh yhnK< d[o'A d{o'A Jh t/yhnK fe fe;/ B{z efj th fdZsk ;h,''v?vh ih, w?A BK sK
ukb uZbh iKdh j?. gsBh dk MrVk, B{zj ;Z; dh bVkJh, jZE bke/ th t/fynk''< go id'A fgnkok e?B/vk nT[D pko/ ns/ BK jh foSs/ pko/
jk;/ s/ jzM{nkgD/ d';sK d/ ej/ j'J/ bcz u/s/ nk nypkoK 'u tZN/ d/ ftnkj d/ fJSsjko, f;zx e?B/vk d/ uzr/ ns/ wkV/ d'jK gZyK wzBdk ;K. s[;K jh sK w?B{z fJ; Boe 'u
pbihs d/ ftnkj s'A d' e[ ;kb fgS'A nkgD/ itkB pZfunK dk d/o oks sZe dh rZb ft;Eko Bkb dZ;dk sK T[j XZek fdZsk J/. i/ fJj pZuk BK j'fJnk
oj/ ;B,''T[J/ fgnkok f;jK, n?jBK T[jBK d/ xo gowkswk B/ g[Zso dh dks xo'A pkjo ofjDk ns/ d{;o/ Xow tkfbnK u[Zg j' iKd/. j[zdk, sK fco w?A e[M j'o ;'u ;edk ;K.
r'ohnK s'A iok pu e/ ojhA. fJjBK d/ pySh. seohpB fJZe ;kb sZe sK Bkb ftnkj eokT[D dhnK eJh rZbK j[D s[;hA dZ;', w?A fejV/ y{j 'u Skb
o[fgzdo B{z nkgDh ezgBh s'A S[ZNh fwb T[;dk fdb ezpk fdzdhnK. T[;B/ nkgDh p/Nh Bkb pbihs ns/ wkoK''<
gZs/ uZN/ ed/ jo/ BjhA j'J/. i/ e'Jh T[ok rJh. fco pZu/ dh ;zGkb tk;s/ e[M fuo o[fgzdo dhnK ;kohnK rZbK, fijVhnK
T[;d/ wkfgnK B/ wdd ehsh, go T[j th T[;d/ eJh d';sK B/ T[;B{z j'o fe;/ Bkb BjhA ;h eo ;edk, eo rowhnK d/ fdBK 'u o[fgzdo eJh
g[ok j' frnk sK ;koh T[wo gSskt/Ark. fezBk e[ fuo pZuk ;zGkb ;ed/ ;B. g[ZfSnk,''fgnkok f;jK, s/ok bVek n?E/ bJhnK. gfjb'A sK T[j e[M BK p'bh go tko nfij/ eZgV/ gT[Adh fi; s'A fgnkok
B"eoh eoB bJh fJjBK B{z pZuk p/ph fet/A nkfJnK ;h''< id'A fgnkok f;zx pknd 'u T[;B/ nkgD/ wB dh rZb efj f;zx B{z e[M Sow fijh nT[Adh.
s/ok ohekov yokp j' ikDk JhA s/ fco f;No tZb G/iDk g?Adk fi; dk youk dZ;dk fe e?B/vk dh bVeh B/ T[;d/ bVe/ fdZsh,''gkgk ih, s[;K ;koh T[wo n?;
T[jBK B{z pj[s u[GD bZrk. pbihs B/ B{z p[bkfJnk ;h sK T[j nZr'A u[Zg j' iKd/ wj"b 'u bzxkJh nk. Bt/A wj"b 'u pkeh ;ck 37 s/
B"eoh fwbDh th w[Seb j' ikDh nK''. nkgD/ v?vh B{z f;ZXk sK BK fejk go ns/ e[M BK p'bd/. fgnkok f;zx T[jBK ftuoD bZfrnK E'VQk pj[s ;wK sK
fco T[;d/ wB 'u nkfJnk fe e"ch dk pko pko c'B okjhA fJj' ejh dh u[Zg Bkb j?okB fijk j' iKdk. fJe brdk Jh nk. s[;hA fceo BK eo'. BKj
eZg jh ghDk tK, T[j fejVh T[;B{z fes/ frnk,''v?vh, s[jkv/ fpBK w/ok fdb BjhA fdB T[;B/ nkgD/ fJZe d';s B{z fJ; gZyh fynkb fdb 'u'A eZY fdT[, uVQdh
brdk. e?B/vk pj[s nZSk d/S nk, s[;hA u[Zg dk ekoB g[ZS jh fbnk ns/ T[;B/ ebk 'u oj'. ihs tho pko/ wkVk BK
w{zj 'u gk b?D bZrh J/. ;/tk w[Zes j' e/ n?E/ nk ikT[. id'A nkgK nZr'A dZf;nk,''fgnkok f;jK, p[ok BK ;'u', T[j s[jkB{z c[ZbK tKr oZy/rk. n?E'A
tkg;h t/b/ T[;B/ t/fynk fe T[j r'oh fJeZm/ ojKr/ sK pj[s y[S ojKr/. wBkthA. nkgD/ ;wki 'u n?E/ fJZe G/v d/ fdB' fdBh ftrV oj/ jkbks sK s[;hA
s[jkvk fJeZbkgB th d{o j' ikt/rk''. ukb j?. Gkt/A fJzvhnk s'A bVek p[bkfJnk t/y jh oj/ j'. fJ; bJh s[jkB{z w/oh fJj'
nkgD/ dotki/ e'b pkjo jh yVh T[;dk fJj rZb b'eK B/ th ejh ;h ns/ T[;B/ j't/ s/ Gkt/A bVeh, n?E/ tkb/ T[;B{z ;bkj j? fe fJj ;[Bfjoh w"ek jZE'A BK
nypkoK 'u th gVQh ;h fe e?B/vk nkgD/ pokpo BjhA ;wMd/ ns/ eJh tko rtkT[''. n;b ftZu fgnkok f;zx d/ e?B/
fJzszko eo ojh ;h. T[;B/ nzdo ike/ d[BhnK d/ ;G s'A nZS/ d/SK u'A fJZe j?. wkVk ftjko th eod/ jB''. j[D fgnkok vk ikD fgZS'A T[jBK d/ xo ftZu e?B/vk
fgnkok f;zx B{z ;'c/ 's/ p?mD dk fJSkok T[;B/ nkgDh p/Nh Bkb th ;bkj ehsh. f;zx d/ fdb 'u ;fji/ ;fji/ ;kohnK pko/ eJh tko rZb fSVh ;h ns/ T[;d/
ehsk ns/ nkg o;'Jh nzdo ub/ rJh. rZbK ;wM 'u g?D bZrhnK. ftnkj s'A gsh B/ fJZe d' tko fejk ;h,''ub', gkgk
fgS'A id'A o[fgzdo dk T[jBK Bkb ftjko ih sK j[D e?B/vk ub/ rJ/ B/. e[M fuo
e[M fuo fgS'A T[j ekbh e"ch d/ d' eZg pknd ;kvh tkoh th nk ikt/rh''.

ns/ e[M fp;e[N b?e/ nk rJh. ekbh

e"ch t/y e/ fgnkok f;zx fJZe dzw

p'fbnk,''w[nkc eoBk. w?A ekbh e"ch
BjhA ghAdk. w/o/ tk;s/ d[ZX 'u e"ch ns/
yzv gke/ T[pkb fdT[''. E'VQ/ fuo fgS'A
T[j e"ch pDk e/ b? nkJh ns/ eZg

cVkT[Ad/ j'J/ T[;B/ fejk,'' w/ok Bkw
i?Bhco e{go j?. s[jkvk eh Bkw j?''<
itkp fwfbnk,'' fgnkok f;zx''. i?Bhco
B/ w[;eok e/ fejk'' s[jkvh d;sko w?B{z
pj[s nZSh brdh n?''. d;sko dk bci
;[De/ fgnkok f;zx n?Bk y[S j'fJnk fe
fJZe gb T[;B{z ;wM BK nkJh fe T[j

eh p'b/< e[M fuo mfjo e/ T[j p'fbnk,''
s[jkv/ w{zj s'A d;sko dk bci ;[De/

w?B{z p/jZd y[Sh j'Jh J/. s[jkB{z fet/A gsk
fe ;odko dh grVh B{z d;sko efjzd/

B/''< i?Bhco B/ jZ;dh j'Jh B/
fejk,'';kvh c?ZeNoh 'u fJe f;Zy bVek
;[gotkJhzo d/ s"o 's/ ezw eodk ;h.
nkgDh grVh B{z T[j d;sko ns/ nkgD/

f;o dk ski efjzdk ;h. T[j w?B{z d' tko

nkgD/ r[odtko/ b? e/ frnk ;h/. f;Zy

Xow ;pzXh ezXK T[Zs/ NzrhnK s;thoK

ns/ bzro pko/ T[;B/ w?B{z ft;Eko Bkb

ikDekoh fdZsh ;h. d' e[ ;kb gfjbK

T[j ;kB{z ;kfonK B{z ft;kyh t/b/ j'Jh

ykb;k go/v 'u th b?e/ frnk ;h. pj[s
;'jDk Bzkok ;h ns/ n;hA ;kfonK B/
pj[s y[;hE wfj;{; ehsh''. fco T[;B/

37 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

fsVed/ foSs/HHHH

;ck 36 dk pkeh bZr/ sK o[fgzdo dh wksk B/ nf;ZX/ s"o sK noih d/ fdT[''. nZBQK eh Gkb/ d' e'b'A pue/ ofjD dh b'V j? ns/ T[;B/ fJ; sA' d' fdBk fgZS'A pZu/ ;e{b SZv e/
fJZe d' tko id'A T[;B/ pbihs Bkb 's/ fgnkok f;zx B{z fJZe fNZuo i/jh eo nZyhnK. fgnkok f;zx dk fujok y[Sh fJj th gZeh ehsh ;h fe T[j ni/ Bt/A
fJ; pko/ rZb ehsh sK T[;B/ jk;/ Bkb fdZsh. fgnkok f;zx sK fJ; bJh u[Zg Bkb fyV T[Zfmnk ns/ T[;B/ fJZe dzw Bt/A e?B/vk nkJ/ jB ns/ jo rZb 'u T[j d't/A i?Bhco d/ xo ub/ rJ/. i?Bhco
rZb NkbfdnK fejk,''v?vh, fJj e?B/vk fojk fe fJj ;kv/ xo nkJ/ wfjwkB jB, pbihs tho dh ;bkj io{o b?D. go
J/. s[;K gbkfinK 'u t/y jh fbnk j? u[Zg ofjDk jh p/jso j?, go pbihs B{z fejk,'' ;Zu''< d' e[ fdBK pknd fgnkok fgnkok f;zx B/ sK p/Nh B{z xo dh n;bh fJZe bVeh d/ Bkb ;/p dk i{; b?e/ nkJh
fe fJZE'A dhnK iBkBhnK fe; soK d/ T[j rZb pj[s u[GthA bZrh. gfjbK th f;zx B/ i?Bhco tkbh ezgBh 'u ezw s;tho fdykbh jh BjhA ;h fe xo 'u
eZgV/ gT[AdhnK B/''. T[j id'A pkjo'A o[fgzdo dh wksk B/ eJh tko fJjBK d/ eoBk S[o{ eo fdZsk. i?Bhco dk ezw fe; soK dh eVQh x[bdh J/< T[j SkfJd ns/ fejk,''fJj w/oh p/Nh f;zEhnk j? ns/
nkgD/ xo nzdo tVdk sK gzikph xo nke/ 'n?A eo', n?A Bk eo'' efj e/ Skw 4 ti/ s'A oks 12 ti/ ;h ns/ fJj' fJj' ;'udk ;h fe p/Nh eo sK e[M BjhA w?A uj[zdh jK fe fJ; rZb pks ftZu fJj
;fGnkuko w[skpe nkgD/ nT[D dk j[ew ubkT[D dh e'fSS ehsh ;h. fScN T[;B/ fgnkok f;zx B{z dtk fdZsh. ;edh, n?At/ d{o p?mh d[yh j't/rh. id'A
nfj;k; eokT[D bJh j"bh fijh yzx{ok pbihs fJ; eoe/ u[Zg ofjzdk fe ub' e[M fdBK fgZS'A i?Bhco B/ fgnkok f;zx fes/ pbihs nkgDh G?D Bkb rZb th pokpo dh GkJhtkb j't/''. fgnkok
wkodk sK fe B{zj B{z gsk bZr ikt/ fe pi[or jB, nkg/ jN ikDr/ ns/ rZb eodk sK T[j th ;o;oh fijhnK d' uko f;zx ns/ eosko f;zx d't/A T[; bVeh
T[j nkfJnk j?. fJ; rZb T[Zs/ th B{zj jT{ go/ eoe/ Nkb fdzdk go fJ; tko B{z fejk,''s[jkvk jo o'i pZ; 'u ;co rZbK eoe/ c'B pzd eo fdzdk.
B/ fgnkok f;zx B{z fJZe d' tko nfijhnK fJj rb T[;dh podkSs s'A pkjo ;h eoBk w?B{z nZSk BjhA brdk. i/ s[;hA dh fJ; rZb pks ftZu Sw{bhns bJh
fNZuoK ehshnK fi; Bkb T[;B{z e[M ns/ T[;B/ T[;B{z fJZe gk;/ eo e/ efj e[M fdBK fgS'A fgnkok f;zx id'A j?okB th j'J/ ns/ y[S th. d' e[ xzN/
Sofwzdrh ;fjDh gJh. o[fgzdo B{z xo fdZsk,''wzwh ih, s[jkvh rZb w?A ;[D th wfj;{; BK eo' sk nkgK d't/A fJeZm/ eko nkgD/ g'so/ B{z ;e{b SZvD frnk sK T[jBK dk ft;Eko Bkb ftuko tNKdok
'u ;ckJh oZyD dk pj[s S"e ;h. T[j bJh J/ s/ ;wM th bJh J/. i/ fco ;kv/ T[;B{z nkgD/ s'A e[M tZvh T[wo dk fJZe
uj[zdh ;h fe xo 'u jo uhi mhe EK 's/ xo 'u dyb d/D dh e'fSS ehsh sK 'u nk ik ;ed/ jK''. fgnkok f;zx B/ j'o g{o/ f;Zyh ;o{g tkbk ;odko T[ZE/ j'fJnk ns/ fco T[j d't/A nkg' nkgD/
oZyh j't/. n?Xo n"Xo gJh uhz T[;B{z ;kv/ xo g?o Bk gT[Dk''. id'A Skw t/b/ y[Sh dk fJzjko eod/ j'J/ 'jK' dk fJSkok fwb fgnk i' nkgDh d'jsh B{z ;e{b
g;zd BjhA ;h. xo tkbh dh w"s fgZS'A o[fgzdo B{z fJ; rZb dk gsk bZrk, T[;B/ ehsk. fJZe dzw i?Bhco B/ nkgDk jZE SZvD nkfJnk ;h. T[;B/ nkgDk Bkw xo ub/ rJ/. fJ; soK j'o d' fszB tko
gzikp 'u ofjzd/ fgnkok f;zx 'u e[M sK xo f;o 's/ u[Ze fbnk. BtK xo eosko f;zx dZf;nk. BKj eoB d/
broi-g[DK nk frnk ;h. fijVh uhi b?D dh y[Sh i' T[j ;ko/ eJh fuok s'A nZr/ ehsk ns/ fgnkok f;zx B{z gsk jh pkt:{d T[j fgnkok f;zx B{z ukj ghD i?Bhco d/ xo fJ;/ ftS/ B{z poheh Bkb
fiZE/ gJh j?, T[ZE/ gJh ofjD fdzdk. d' b'u oj/ ;B, T[;dk oZsh Go fjZ;k th d/ pjkB/ ;e{b d/ bkr/ nkgD/ xo b? x'yD bJh whfNzrK j'JhnK. j[D id'A
fszB fdBK fgZS'A iK T[j nkg ;ckJh eo fJjBK B{z T[; fdB B;hp BK j'fJnk. BK bZrk fe jK u jK fwbkT[D bJh frnk. ukj ghD t/b/ eosko f;zx B/
b?Adk iK edh T[;dh p/Nh nke/ eo fdzdh. fgnkok f;zx B/ f;nkDg dykT[AfdnK fgnkok f;zx B{z nkgD/ pko/ ;zy/g fijh fgnkok f;zx B/ nkgDh p/Nh Bkb fJ;
id'A e'Jh wkVh nkds g? ikt/, T[j ibdh d'jK B{z u[Zg sK eok fdZsk go xo dk fe; t/b/ T[;dk jZE i?Bhco d/ jZE ftZu ikDekoh fdZsh ns/ fco T[;B{z nkgD/
d{o BjhA j[zdh. fJ; nkds eoe/ th wj"b fdB' fdB yokp j[zdk frnk. e?B/ pko/ dZ;D bJh fejk. fgnkok f;zx B/ r'oh iBkBh Bkb ;pzXK pko/ ft;Eko
fgnkok f;zx B{z B{zj e'b'A eJh tko rZbK vk B{z nT[D bZfrnK y[Sh d/ fijV/ phi nk frnk< ;koh rZb ;[D e/ id'A eosko f;zx dh
;[BDhnK gJhnK. T[;B/ nkgD/ fdb 'u phi/ ;B, T[jBK fizdrh dk nkgDh fizdrh Bkb w[ekpbk Bkb rZb ehsh, T[j sK f;o s'A g?oK
j[D T[jBK B/ xo 'u ;bkj eo bJh B{z j[D c[Zb BjhA, ezv/ fBeb nkJ/ ;B. fJZe fdB ezw t/b/ fgnkok f;zx B/ ehsk sK T[;B{z ikfgnk fit/A iwhB
fe eokJ/ s'A S[Nekok gT[D bJh wekB ;'uK ;'ufdnK eJh tko nZXh s'A tZX n;wkB dk coe j't/. gfjbh jh fwbDh sZe ezp rJh. T[;B{z :ehB jh BjhA ;h
yohd fbnk ikt/. e[M wekB t/y/. fe;/ oks bzx iKdh, go T[; dhnK nZyK dhnK t/fynk fe i?Bhco pko pko nkgDk f;o 'u fJZe nBikD nkdwh Bkb nkgD/
wekB 'u e[M uzrk ;h ns/ fe;/ 'u j'o po{zjK 'u BhAd BK Ngedh ns/ T[j ;'uD xo pko/ ;kohnK rZbK eoBhnK T[;B/ j' fojk fe T[;dk gkgk e?B/vk ike/ fJj
e[M. nyho id'A fJZe wekB g;zd bZr g?Adk fe T[j e?B/vk eh b?D nkfJnk cVQ e/ x[ZN ojh ;h, id'A T[;B/ g[ZfSnk mhe BK ;wfMnk ns/ ;kXkoB fijh rZb
nkfJnk sK o[fgzdo B/ J/izN B{z SkwK t/ ;h ns/ n?E/ nke/ T[;B/ eh yZfNnk ns/ pks eoe/ T[j xo nk frnk. ezw th eo ;edk ;h. T[j fJj ;'u e/ th
b/, id'A fgnkok f;zx nkgD/ ezw s/ frnk eh rtkfJnk ;h< sK i?Bhco B/ dZf;nK fe T[;B{z uZeo
;h, xo p[bkfJnk ns/ d'jK ihnK B/ e[M sK xo ftubh sbyh ns/ e[M d[yh j'Jh fe id'A b'eK B{z fJZE/ fJ; rZb
ekriK T[Zs/ d;sys eo fdZs/. fgnkok f;zx dk g'sok j[D 4 e[ nk oj/ ;B ns/ e"ch ghD pknd T[j i?Bhco Bkb pDh d';sh dhnK rZbK
d' e[ fdBK fgS'A id'A pbihs nkgD/ ;kb dk j' frnk ns/ T[;B{z nkgD/ bkr/ T[;d/ wB 'u fdB/ oks x[zwD bZrhnK. dk gsk bZrk sK T[j ;wki ftZu w{zj
ezw 's/ ikD bZrk sK fgnkok f;zx B/ d/ ;e{b 'u e/E ihE ebk; 'u dkybk ekch mhe wfj;{; eo ojh ;h. ezw fgZS'A fit/A nkw ejkts j? fe ezX e'b'A th
fejk,''p/Nk, wekB sK g;zd eo fbnk. fwb frnk. fJ; ebk; dk ;wK ;t/o/ ;bkj b? b?Dh ukjhdh j?, T[;B/ eosko dykT[D i'rh BjhA oj/rh. go fgnkok
fco nkgD/ J/izN B{z ekriK 's/ ;kJhB ;kY/ 8 ti/ s'A ;kY/ 12 ti/ sZe ;h. xo tkg; nke/ id'A T[j eko 'u'A pkjo f;zx B{z nkgDk jwokz pBkT[D dk
eoB tk;s/ p[bk b?Dk ;h''. pbihs B{z g'so/ B{z ;e{b SZvD ns/ T[E'A fbnkT[D fBebh sK fco uZeo fijk nkfJnk ns/ ftuko pDk fbnk. T[;d/ fdb ftZu fJj f;zx B/ nkgDh wip{oh ft;Eko Bkb
fit/A ezpDh fijh nk rJh. T[j j"bh fijh dh fizw/dkoh fgnkok f;zx B/ b? bJh. th ftuko ;h fe Gfty 'u i?Bhco tkbh fpnkB eo fdZsh.
p'fbnk,''v?vh, go;'A J/izN dk c'B fJ;/ d[okB T[;dh fJZe r'oh iBkBh T[j fvrd/ fvrd/ w;K puh. fgnkok f;zx rZb dk i/ e'Jh gzrk g? frnk sK ew ;/
nkfJnk ;h fe n"co ibdh d/Dh j?/, i?Bhco i' nkgDh d'jsh B{z ;e{b SZvD ew T[;dk e'Jh rtkj sK j't/rk. id'A dotki/ dh xzNh tZih. pbihs B/
BjhA sK wekB jZE'A y[Z; ikt/rk. fJ; iKdh jzdh ;h, Bkb tkech j' rJh. B/ T[;B{z ;jkok fdZsk ns/ T[Zgo ike/ T[;B/ eosko f;zx B{z xo ns/ i?Bhco dotkik y'fbQnk ns/ T[j fgnkok f;zx
bJh T[;B{z xo p[bk e/ n;hA ekriK T[Zs/ Bkb ;pzXK dh ft;Eko Bkb rZb dZ;h ns/ fJZe r'oh B{z rb 'u jko gkJ/ j'J/
go;'A ;kJhB eo fdZs/ ;B''. fgnkok f;zx o'i tKr fJZe fdB id'A fgnkok f;zx fp;so/ 's/ fbNk fdZsk. sK T[j fgnkok f;zx dh xo d/ eb/S t/y e/ jZek pZek ofj frnk ns/ fEVedh
B{z fJZe dzw r[Z;k nk frnk ns/ T[j g'so/ B{z ;e{b SZvD frnk ;h sK i?Bhco i?Bhco B/ j"bh fijh fejk,''fJZe tkbh rZb Bkb'A i?Bhco Bkb ;pzXK tkbh ntkz 'u g[ZfSnk,''v?vh, fJj w?A eh t/y
T[Zuh ntki 'u p'fbnk, '';' s[;K w?B{z T[;B{z T[ZE/ fwb gJh. tkg;h t/b/ T[j th rZb T[Zs/ pj[sk fceowzd ;h. e[M fdB fojk jK''< fgnkok f;zx B/ jZ;fdnK
g[ZSDk iK w/oh ;jkj b?Dh mhe BjhA fgnkok f;zx d/ Bkb jh s[o gJh ns/ eZg e"ch dk pDk fdT[. fgnkok f;zx B/ ;'u ftukoB fgZS'A eosko f;zx B/ fgnkok j'fJnk fejk,''nkgD/ g/Av{ ;ZfGnkuko
;wMh''. T[j fJZe dzw nkgD/ ewo/ 'u nkgD/ xo e'b nke/ T[;B/ fejk,''nkT[ f;zx Bkb fJ; ftS/ Bkb ;pzXs eJh jK nB[;ko w?A id'A pkjo'A xo nzdo nT[Adk
ubk frnk. pbihs B/ ;wM fbnk fe fJeZm/ e"ch ghB/ nK, Bkb/ w?A s[jkv/ Bkb pj[s y[Sh wfj;{; ehsh ns/ jZ;d/ j'J/ gZyh ns/ BKj gZyh rZbK pko/ ftuko ;K, sK j"bh fijh yzx{ok wkodk ;K. B{zj
e'Jh s[cQkB nT[D tkbk j?. T[j th T[;d/ fJZe rZb eoBh J/A''. fgnkok f;zx e[M B/ fejk,''io{o, pZ; w?A j[D/ d' fwzNK 'u tNKdok ehsk ns/ fJj ;bkj ehsh fe okDh B/ d' fszB tko w?B{z n?;h fNZuo
fgZS/ fgZS/ ubk frnk ns/ g'uk fijk BK p'fbnk ns/ T[;d/ Bkb xo nzdo nkfJnk''. e"ch dk eZg i?Bhco d/ jZE e'Jh nzsw c?;bk b?D s'A gfjbK T[j d't/ ehsh fe w?A podkSs Bk eo ;fenk.
gT[D bZrk,''v?vh, n;b 'u ekjbh ubk frnk. fgnkok f;zx B{z e"ch dk 'u cVkT[AfdnK fgnkok f;zx B/ A T[; r'oh Bkb nkjwD' ;kjwD/ p?me/ fJZe tkoh fJ;B/ fejk ;h fe fet/A x'V/
ekjbh ezw eoBk fgnk. xo d/ j'o ezwK eZg cVkT[AfdnK i?Bhco B/ fejk,''T[; fejk,''w?vw, nZi w/o/ jZE dh pDh w/o/ e[M rZbK eo b?D. fgnkok f;zx B/ fJ; tKr{z fjDedk tk ns/ fJj T[; w/jD/
'u o[ZM/ ofjD eoe/ s[jkB{z dZf;nk BjhA fdB s[jkE'A s[jkvh gsBh pko/ ;[D e/ torh e"ch ghT[''. e"ch ghAd/ j'J/ i?Bhco ftZu ;fjwsh gqrNkJh ns/ T[;B/ i?Bhco dk itkp j? fe j[D x'V/ Bkb x'Vh th
frnk''. fgnkok f;zx B/ fejk,''p/Nk, fizB/ pj[s d[Zy j'fJnk. T[jBK dh w"s fet/A B/ jZ;d/ j'J/ fejk,''fJj sK n?Bh Bkb rZb eoe/ ;wK Bh:s eo fbnk. fjDe/rh. fJ; dk Bkw i?Bhco J/ ns/
g?;/ w?A fJzvhnk s'A s?B{z G/i/ nk, fJ; dk j'Jh''< fgnkok f;zx B/ f;oc fJzBk jh ;[nkdbh J/ fe fdb eodk J/ jo tko nZi n;K d'jK B/ r[od[nko/ ike/ Skdh
w?B{z u?Ze j[D/ d/ d/j ns/ pkeh rZb nkgK fejk,''fdb dk d"ok g?D Bkb''. e[M fuo ftok;s eo bJh J/''. fJzB/ fuo B{z o[fgzdo th nk
fJeZm/ pfj e/ eoKr/''. pbihs fJZe dzw u[Zg ofjD fgS'A i?Bhco B/ fejk,''fJeZb/ s[jkv/ jZE dh pDh j'Jh e"ch ghtK''. rJh ns/ v?vh B{z fJ; soK t/y e/ T[j
p'fbnk,'' v?vh, g?;/ s[jkv/ e'b j'D iK ofjD dk d[Zy w/o/ s'A finkdk j'o e"D fgnkok f;zx fJj ;[D e/ y[S sK j'fJnk eJh y[nkp d/y/aaaaaaaaa th jZeh pZeh ofj rJh. nkgD/ g'so/ B{z
w/o/ e'b, rZb sK fJZe Jh nk''. fgnkok wfj;{; eo ;edk J/< uko e[ ;kb gfjbK go Bkb jh ;'uK 'u g? frnk fe i/ T[j e[ZM g[o/ j'J/, e[ZM oj/ nZX tkN/ r'd 'u b?e/ nzdo ;'c/ 's/ p?mfdnK
f;zx fejVk eZuk e{bk ;h, T[;B/ T[;/ t/ w/o/ gsh B/ w?B{z sbke d/e/ nkgDh ezgBh nkgD/ xo ub/ iKdk j? sK fJj ;'u/rh e'fSSK th ehshnK, jzGb/ th wko/ fgnkok f;zx B/ T[jBK d'jK B[{z fusktBh
b/ itkp fdZsk,''w?A th fJj' efjBK tK 'u ezw eodh fJZe bVeh Bkb ftnkj fit/A ukfjnK, pDh Bk T[t/A pks fdzfdnK fejk,''i/ s[;hA ;kv/ Bkb y[Sh
fe g?;/ s/o/ e'b j'D iK w/o/ e'b, rZb eok fbnk. w?E'A th gfjb'A gfjb fJj fe f;js yokp j'D d/ pkt:{d fJj :sB zkoh oj/, Bk SZvh T[whd y[Sh oj'r/ sK mhe j?, BjhA sK nkgK B{z
sK fJZe jh nk. fJ; tk;s/ w/o/ g?f;nK d[Zy BjhA ;h ifonk frnk. ub', fJZe gsk BjhAaaaaaa fJj wekB t/uDk gt/rk. fco s[;hA fiZE/
dk u?Ze w?B{z d/ d/j''. fJj ;wMfdnK fe nfj;kB T[;B/ w/o/ T[Zs/ eo fdZsk fe nkgD/ xo feT[A ub/ frnk< i/ T[j T[E/ woih oj'''. j[D pbihs ns/ o[fgzdo d't/
i/ w?A BKj B[Zeo ehsh, fes/ rZb j'o fJj wekB i' eoi/ s'A w[Zes j?, w?B{z fzzdrh o{gh ;Ve s/ A p[Zs pD/ fJZe d{i/ tZb ;tkbhnk BioK
ftrV BK ikt/, pbihs B/ d;sys s'jc/ d/ s"o s/ d/ fdZsk ns/ w?A do do mfjodk j? sK fJj ;'u/rh fe gsk BjhA tZXfdnK-tZXfdnK Bkb t/y oj/ ;B. SkfJd ;G s'A tZvk
eoe/ u?Ze T[;B{z cVk fdZsk. T[; fdB GNeD s'A pu rJh. w/oh fJZe bVeh j? ed'A pj[s nr/ tZX nkJ/ ;tkb v?vh dh iwhB ns/ e'mh 'u'A fjZ;k
fgnkok f;zx B{z S[ZNh ;h. Skw B{z id'A i' fJ; xo s'A d' e[ rbhnK d{o ofjzdh J/ w/o/ wB 'u e'Jh y'N j?. ni/ T[j fJ; s/, i' y[d s'A p/t; ikfgnk fwbD pko/ ;h.
pbihs ns/ o[fgzdo ezw s'A nk rJ/ sK . T[j nkgDh bVeh B{z ;t/o/ ezw ikD d[fpXk 'u T[bM jh fojk ;h fe i?Bhco ed'A T[j pD frnk Nh;.
ukj ghD t/b/ fgnkok f;zx B/ d'jK B{z s'A gfjbK n?E/ SZv iKdh J/ ns/ SkwK B{z B/ fejk,''fgnkok f;zx ih, w?A ni/ g{oh s/ ik p?mk wB dh fe;/ BZ[eo/. fJSe
nkgD/ e'b ;Zd e/ b?D tkb/ wekB pko/ tkg; b? iKdh J/''. fgnkok f;zx B/ soK mhe BjhA j'Jh. i/ w/oh f;js fe;/ gkb bJhnKaaaaaa n;hA
rZb S/V bJh ns/ ft;Eko Bkb ftuko g[ZfSnk,''sbke s'A fgS'A s[;hA nkgD/ xo fJSe nzBPk Bk ej'
tNKdok eo fbnk sKfe pknd 'u e'Jh tkb/ B{z edh fwb/ j' fe BjhA''< i?Bhco t/b/ yokp j' rJh sK oks t/b/ w?A fe; B{z BthnK T[whdK i/ fi;w se ;hws BjhA.
MrVk BK gt/. fJj c?;bk j'fJnk fe B/ fejk,''n;hA seohpB wjhB/ 'u fJZe Bt/A ;[gB/ fJSe dk o[spk y[dkJh
T[j wekB 'u nZX dk wkbe j't/rk ns/ tkohA fJeZm/ fvBo eod/ nK. edh T[j p[bktKrh< i/ s[;hA wfj;{; BK eo' sK
T[j S[o{ tkbh ns/ T[; s'A fgS'A w"oNr/i fJZE/ nk iKdk J/ s/ edh n;hA wktK BthnK ohMK dh ehws BjhA.
dh nZXh ndkfJrh eo/rk. pkeh/ fpZbK XhnK T[;d/ xo ub/ iKd/ nK''. nZi oks fJZE/ jh mfjo ikT[''. fdb'A sK Bt/A Mknaaaaa s/ fJj ;G fJ; ijK ftu fJSe s'A
dh ndkfJrh ftZu T[j sh;o/ fjZ;/ dk fgnkok f;zx th fJj' uj[zdk ;h go rzGho nkgD/ tZfvnK dh soPK fwZmh e'Jh t;s{ BjhA,
GkJhtkb j't/rk. o[fgzdo i' j[D sZe i?Bhco B/ fJZe bzpk j"ek fbnk ns/ nDG'b/, nDg'b/ jh Bhu w?bh Bhs s'A xNhnK
nkgD/ ;j[o/ B{z n?t/A fNZu fijk ;wMdh fgnkok f;zx B{z g[ZfSnk,''s[;hA feZE/ ezw fijk j'e/ j"bh fijh p'fbnk,''w?vw, ;Zu nrbh ghVh d/ rZb fdZsk gk
;h, B{z nkgDh ns/ nkgD/ ;j[o/ dh eod/ j'''< fgnkok f;zx B/ fejk,''w?A fJZe g[ZS' sK w?B{z s[jkvh f;js dk pj[s fceo SkfJdaaaaaa e'Jh tfjSs BjhA.
j;hns dk ukBDk j' frnk. ;feT[ohNh ezgBh 'u ezw eodk ;K. d' T[jh eo/rh, j[D g{o/ ;kv/ ukn. fJSe uSwK Spkp dk s/,
Bt/A wekB 'u ehosB ns/ bzro s'A e[ wjhB/ gfjbK T[j ezgBh pzd j' rJh. j?. w?A fJZE/ oks ofj e/ pj[s y[Sh wfj;{; w?A y[nkpK ftZu T[jBK fwbdk ;h.
fgZS'A id'A ;ko/ foSs/dko ns/ d';s ikD nZi eZb w?A xo/ jh ofjzdk jK''. i?Bhco eoKrk''. go T[jBz{ Bk Xos s/ sB feqSwk wkS{e dk,
B/ fejk,''w?A n?E/ bkr/ jh fJZe ezgBh 'u edh th fvZmk ;h. zfjo iK nzfwqs fgbkJ/
;[gotkJhzo d/ s"o 's/ ezw eodh jK. T[; oks T[; ewo/ dh fpibh pzd do T[jd/ ;[gd/ d/ pfjzdk ;K.
T[ZE/ fJZe d' n;kwhnK ykbh jB, i/ ukj' w/o/ do s'A T[jdk do sK T[Zuk ;h. U;Bz{ tofis BjhA.
BjhA ;h j'Jh ns/ T[jBK B/ Y/o ;kohnK e{e e'fJb dh
vka r[ogqhs e"o frZb
rZbK ehshnK. w{zj wBQ/ok fijk j'fJnk eNkoh tKr ;hB/ u[ZG ojh,
e"D nky/ fJSe d/ ftZu
sK i?Bhco n?Bh y[S ;h fe T[;dk fdb n?Nwh skes BjhA.
eodk ;h gJh T[j pkjo fBeb e/ T[Zuh fJSe ftu whoK

T[Zuh jZ;/ ns/ nkgD/ fdb dh y[Sh ;koh dhtkBh zfjo gh e/ efj BjhA,
jtk 'u ybko d/t/. id'A ;t/o t/b/ fJSe fpBk ;z;ko s/
fgnkok f;zx nkgD/ xo ikD bJh pkjo d{ih e'Jh izBs BjhA.
fizd pdb/ fizd fdzdk
fBefbnk sK Bkbd/ xo tkbk pkjo fdb tZN/ fdb tkodk,
ehwsh ;"rks fJSe j?
yVQk ekbk nkdwh T[; tZb t/ye/ w[;eok U[;Bz{ c[o;s BjhA.
bkb;k s/ jt; fuZNk
fgnk. fgnkok f;zx B{z nkgD/ fdb dk
fi;w fJ; dh jZd BjhA,
gkbk jh wko frnk ns/ T[j BhthA gke/ o{jK d/ foSs/ s'A

xo tZb s[o fgnk. tZyoh fJSe dh ;{os BjhA.
j[;B, d"bs, SkB S[jos
fgnkok f;zx id'A ;t/o/ fij/ nkgD/ fgnk; j? GNeD fBoh,

xo frnk sK pbihs d/ g[ZSD 's/ T[;B/ fJSe ftu ;hos
fejk fe T[;d/ fe;/ d';s dh f;js yokp fpBk ;{os dh ehws BjhA.

j' rJh ;h ns/ T[;dh wdd eoB tk;s/ fdnkb f;zx fgnk;k

T[;d/ xo ofjDk fgnk. j[D fgnkok f;zx

jo jcs/ fJZe d' tkohA i?Bhco d/ xo

oks t/b/ mfjo iKdk ns/ pbihs B{z

jo tkohA e'Jh BK e'Jh BtK pjkBk pDk

e/ dZ; fdzdk. fJ; s'A puD bJh j[D

T[jBK B/ pZfunK B{z ;e{b SZvD s'A

pknd fwbDk S[o{ eo fdZsk.
fJZe d' tko fgnkok f;zx B/ nkgDh

p/Nh Bkb ;o;oh fij/ rZb ehsh fe T[;d/

rtKY 'u ofjzdh fJZe r'oh iBkBh dh
wdd Bkb T[;B{z B"eoh fwb rJh J/ ns/

w?A j[D pj[s y[S jK. p/Nh B/ itkp ftZu
fJj' fejk ;h fe T[jBK B{z prkB/ b'eK

38 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

Sydney Sikhs Sports Club (Black) Netball Team remain undefeated for
6 games, played final against Perth Sharks with the score of 55 - 21.

From Left to right: Captain - Rusna Roopra, Vice Captain - Alinapreet Mattu, Sharon Padda, Karen Padda, Jasmeet
Mudhar, Petrina Mattu, Simran Bansal, Sarman Johal, Navneet Saggu, Sohan Judge, Jessmeet Bhangal, Coach

India’s top sporting goods exporters hosted a B2B Meet in Sydney and Melbourne

S yd n e y, (B u re a u ) India is $310.1m recorded for 2010-11. The goods between Australia and India is Some of India’s top sporting goods to reputable brands all across
Australia’s fastest-growing major value (in current prices) of sport and fairly limited, thereby providing lot goods exporters have hosted a the world.
trading partner, which reflects well physical recreation goods imported more opportunities to grow this Business to Business Meet in Sydney
with the complementary nature of the into Australia during 2011-12 was trading relationship. and Melbourne. They displayed a Those interested can to contact
two economies. Sport and physical $2,006.7m. wide range of sporting goods and the delegates directly by visiting
recreation goods exported from The Indian sports industry is keen equipment available for export to the http://sportsgoodsindia.org/PDF/
Australia during 2011-12 were valued While substantial trade of sports- to increase India’s share in Australia’s Australian market. The attending BSM_Australia-India_2016_
at $285.5m, decreasing 8% from the related goods and services occurs in imports of sporting goods and exporters have delivered high quality participants_catalogue.pdf
both countries, trade of sporting equipment.

TANDA PEST CONTROL

39 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

okfJ;kwfg' enTko[/ eek[;obkf[ Jp;sk,ktfijs[ [e;'Jdhk .;.[y[ j'Jh ..

r[ows wkoszv d/ gzBK £0£ s/ GkJh ý ;fsr[o gq;kfd.. nkg jh ;ko/ ;[Zy ns/ ;ko/ nkBzd t;k ;oho, ;zs gq;kfd-r[o{-;zs dh feqgk ns/ Gow fJZe gb ftZu BkS j' iKd/
ekBQ f;zx BkGk nB[;ko e[Sb dk noE, wjbk • okr[ rT[Vh r[nko/oh fdzdk j?. Bkb, gow gd[-;G s'A T[Zuk nkswe jB. T[BQK ihtK d/ nzdo'A w'j dk jB/ok
'eb:kD ns/ nBzd j?'. GkJh ekBQ f;zx uT[gd/.. doik, ;jkfJ-;jkfJsk, dk;j gkfJ- d{o j' iKdk j? ns/ nkswe ihtB dk
BkGk fJj Gh dZ;d/ jB fe pqkjwD fe;/ feB fpfX e[;b[ j's w/o/ GkJh.. rT[Vh wjbk • .. dk;K dh g?ohA, nkg[-nkgk Gkt,nkgfj- ukBD g?dk j' iKdk j?. r[o{ BkBe
B{z nkShotkd fdzd/ ;w/A 'e[Sb j'' nkyd/ feT[ gkJhn? jfo okw ;jkJh..¡.. XzB[ fJj[ EkB[ r'ftzd r[D rkJ/.. nkfg jh, gqG{ nkfg jh, gqwkswk dk o{g ;kfjp e/tb gqwkswk B{z jh f;wodk j?.
jB. ojkT[.. e[;b y/w gqfG nkfg p;kJ/..¡.. jh, feqgk fBXkB- feqgk dk yzkBk, i' j/ GkJh! T[; gqwkswk s'A ;dk ;de/ ikDk
e[;b[ B frqfj w/oh ;G wkfJnk.. ojkT[.. ukj-fi; B{z fwbDk ukj[zdk j?, ;'Jh- ukjhdk j?.
y/w d/ noE GkJh ekBQ f;zx BkGk T{u/ wzdo ;[zdo SkfJnk.. fpgfs sjk ijk jfo f;woB[ Bkjh.. T[jh gqwkswk, ejk-feZE/. e'-e'Jh,
'e[Sb', 'wzrb', 'w[es' ns/ 'w'y' Gh eod/ M{m/ bkbfu iBw[ rtkfJnk..¡.. e'fN nBzd ij jfo r[B rkjh..¡.. n;fEo-nv'b-fuZs, ;[y nk;B-nkBzd ¦H j/m fbZy/ Spd ftZu r[o{ noiB
jB. (gzBK £®¤, wjkB e'S) j;sh x'V/ d/fy ftrk;k.. jfo fp;fon? d[y o'r xB/o/.. d/ nk;D T[Zs/, ;[y pk;B-;[ZyK ftZu ;kfjp dZ;d/ jB fe ;G d/ fdb dh
b;eo i'V/ B/p ytk;k.. gqG ;/tk iw[ br? B B/o/..¢.. tZ;D tkb/. ikDB tkbk w/ok gqG{ jo t/b/ w/o/ Bkb
fJ; soQK r[ows nB[;ko 'e[Sb, ns/ rfb i/tVh jT[w? e/ ck;k..¢.. ;' tvGkrh fBjub EkB[.. j?. fi; iht B{z fJj fB;uk j' frnk sK
'y/w' gqwkswk Bkb fJZe fwZe j'D tkbh oki[ ewkt? dj fd; ;koh.. ij ighn? gqG e/tb Bkw[..£.. noEL j/ GkJh! ;kX ;zrs ftZu T[j iht B{z gqG{ dk f;woB eoB Bkb
nt;Ek dk Bkw j?. nBzd y/w iK e[Sb wkD? ozr G'r pj[ Bkoh.. ij ikJhn? sj Bkfb w/ok ;[nkwh.. fwbD Bkb wkfJnk dh geV d{o j' iKdh b'e ns/ gqb'e dk ;dk ;[y-nkBzd
dk ;zpzX fe;/ nwhoh- rohph, XB-d"bs, fiT[ Bogfs ;[gB? G/ykoh..£.. BkBe eT[ fwfbnk nzsoikwh..¤.. j?. fijV/ gqkDh ;kX ;zrs ftZu i[Vd/ pfDnk ofjzdk j?.
oki-Gkr nkfd Bkb BjhA j?. nBzd, J/e[ e[;b[ w' eT[ ;fsr[o{ gzBK ¡©§ jB T[BQK gqkDhnK B{z nkswe ;[Zy fwb
y/w iK e[Sb dk ;zpzX ;oho Bkb Gh pskfJnk.. gd noEL XzB[-GkrK tkbk, fJj[ iKdk j?. T[j gqkDh nkBzd dh nt;Ek ;kor wjbk •..
BjhA j?. nBzd, y/w iK e[Sb dk ;zpzX jfo i' feS[ eo/ ;[ jfo fenk Grsk EkB[-fJj fjodk xo, e[;b y/w-;[y ftZu fNZe iKd/ jB.¡. ojkT[. w/ok gqG[ ;zr/ nzsoikwh..
wB Bkb j?. fJ; b/y ftZu r[opkDh GkfJnk.. nkBzd, fpgfs-w[;hps, e'fN-eq'VK, nkr? e[;b gkS? y/w ;{yk f;wos
d[nkok n;hA n;b 'e[Sb' ns/ 'y/w' B{z iB BkBe jT[w? wkfo rkjh-rkJ/ iKd/ jB, jfo fp;fon?-i/ j/ GkJh! ;kX ;zrs ftZu ikD d/ Bkw[ ;[nkwh..¡.. ojkT[..
;wMD dk :sB eoKr/. ;wkfJnk..¤.. joh ft;o ikJ/, xB/o/-pj[s, B/o/-B/V/, T[Zdw Bkb iht SKs-fuZs j' iKd/ jB. ;kiB whs ;yk jfo w/o? r[B r[gkb
fJfB fpfX e[;b j's w/o/ GkJh.. EkB[-fjodk, ij-fiZE/, ;[nkwh-wkbe- ;kX ;zrs d/ okj T[Zs/ s[ofdnK ;ko/ jfo okfJnk..
ykb;k ;EkgBk fdjkVk ngq?b d/ fJT[ gkJhn? jfo okw ;jkJh..¡.. gqG{, eT[-B{z, nzsoikwh-fdb dh ikDB nkswe d[Zy d{o j' iKd/ jB Gkt T[BQK fp;fo B ikJh fBwy fjod? s/ g{o?
wjhB/ j?. fJj T[j ;wK j? id'A f;Zy Xow ojkT[ d{ik.. gzBK ¡§• -§¦ tkbk. B{z e'Jh d[Zy S'j BjhA ;edk. j/ GkJh! r[o{ fwbkfJnk..¡..
ftZu dkybk b?D bJh yzv/ dh gkj[b gd noEL feB fpfX-feBQK noEL j/ GkJh! r'fpzd d/ r[D rkT[D ;G s'A T[Zu/ nkswe nkBzd d/ wkbe- efo feogk oky/ dk; ngB/ ihn izs
tkbh ofjs S[o{ j'Jh ;h. yzv/ dh gkj[b sohfenK Bkb. e[;b[-nkswe nkBzd, Bkb iht dk fJj fjodk-xo GkrK tkbk gqG{ d/ r[D gq/w Bkb rkT[D Bkb, gqG{ tf; ik e?..
b? e/ r[o{ tkb/ pD ikDk r[of;Zy d/ feT[-fet/A. ;jkJh-;jkfJe, frqfj-xo pD iKdk j? feT[Afe fi; fjod/ d/ ftZu dk Bkw igD Bkb wB ftZu nkswe J/ek fbt g{oB gow/;[o GT[ Bjh
nBzd ns/ e[Sb dh f;yobh gT[Vh j?. d/ w'j ftZu, ;[zdo SkfJnk-;[zdo pkrK gqG{ dh f;cs-;kbkj nk tZ;dh j? sK nkBzd g?dk j' iKdk j?. j/ GkJh! gqG{- BkBe sk e?..¢.. gzBK¡¢¢¢-¢£
dh SK, bkbfu-bkbu ftu, j;sh- T[; iht bJh gqG{ nkg ;ko/ ;[y ;ko/ r'fpzd dk doSB eoB Bkb nkswe gdnoEL ;zr/-Bkb jh, nzsoikwh-
r[opkDh f;Zy d/ ihtB dh wzp{s jkEh, d/fy-t/y e/, ftrk;k-y[Sh, i'V/- nkBzd fbnk t;k fdzdk j?.¡. ojkT[. nZyK gftsq j' iKdhnK jB ns/ fteko jo/e d/ fdb dh ikDB tkbk, nkr?-
Ezwh j?. r[opkDh s'A pr?o ihtB wB'oE fJeZm/ ehs/, B/p-BkfJp, ;bkjeko, j/ GkJh! fpgsk ;dk T[; fjod/ ftZu dhnK tkSBktK s'A ofjs j' iKdhnK jB. nrKj nkT[D tkb/ ;w/ ftZu, gkS?-r[zo
g{ok BjhA j' ;edk ns/ iht ftekoK dh ytk;k-Skjh B"eo, rfb-rb ftZu. tkgoh ofjzdh j? fi; ftZu gqwkswk d/ j/ GkJh! GkrK tkb/ T[j iht jB ns/ u[Ze/ ;w/ ftZuGkt fJ; b'e ftZu, e[;b,
yZv ftZu ik fvrdk j?. r[opkDh ftZu ck;k-ckj/, dj fd;-d;hA gk;hA Gkt ;ko/ Bkw dk f;woB BjhA j?. fi; fjod/ ftZu T[j wZE/ jB fiBQK B{z gqG{-r'fpzd d/ ;'jD/ y/w-;[Zy-;Kd, okfJnk- gkfsSkj,
fzzdrh dk jo gZy pj[s ;[zdo sohe/ gk;, ;koh-;koh f;qSNh dk, Bogfs- gqwkswk d/ r[D rkJ/ iKd/ jB T[E/ eq'VK uoBK dh S'j fwbdh j?. gqwkswk dh fBwy- nZy MweD fisBk ;wK, oky/-
Bkb ;wMkfJnk frnk j?. fJ; bJh jh okik, G/ykoh-wzrsk, GkfJnk-uzrk jh nkBzd jB. j/ GkJh! i/ iht B{z ;/tk-Grsh eoB Bkb iht dk ;oho oZfynk eodk j?, tf; ik e?-fi; d/ tZ;
r[o{ r'fpzd f;zx ;kfjp B/ r[o{ rqzE ;kfjp bZrdk j?, fJfB fpfX-fJ; sohe/ Bkb. gqwkswk dk Bkw ft;o ikJ/ sK T[; iht ;cb j' iKdk j?. r[o{ dh feogk Bkb ftZu.
B{z r[o{ dk dozk fdZsk j?. r[of;Zy bJh noEL- j/ w/o/ tho! iht d/ nzdo B{z nB/eK d[Zy ns/ nB/eK o'r nk x/od/ ;G s'A T[Zuh nkswe nt;Ek fwb iKdh noEL j/ GkJh! ;G d/ fdb dh ikDB
r[o{ rqzE ;kfjp B{z SZv e/ fe;/ j'o eZu/ nkswe nkBzd feBQK sohfenK Bkb j?. j/ GkJh! gqwkswk B/ nkg fi; iht tkbk w/ok gqG{ jo t/b/ w/o/ Bkb j?.
fgZb/ rqzE dk nk;ok b?D ftZu e'Jh g?dk j' ;edk j?. ;kvk n;bh fwZso pbfpzdo f;zx dh ;jkfJsk ehsh, T[; iht B/ gqwkswk e/tb T[; gqG{ dk jh f;woB eoBk
f;nkDg BjhA j?. joh-gqwkswk ;kB{z fet/A fwb ;edk d/ GrsK dh uoBhA bZr e/ nkswe ukjhdk j?. fi; iht B{z fJj fB;uk pD
j?..¡. ojkT[. jB. go gqwkswk dh ;/tk-Grsh eoB nkBzd wkfDnk j?. fijV/ iht dfJnk iKdk j? T[; iht bJh jo EK ns/ b'e-
jo Spd dk e/Adoh Gkt 'ojkT[' r[o{ ;kfjp dZ;d/ jB fe xo d/ w'j Bkb nkswe w"s dk vo B/V/ BjhA d/ yzkB/ Gkt gqwkswk dh SoB nk rJ/ gqb'e ftZu ;dk ;[y-nkBzd pfDnk
tkbh s[Ze ftZu j[zdk j?. pkeh d/ Spd ftZu nkswe ;[Zy BjhA j?. i/ fJj nkT[Adk Gkt T[; iht B{z nkswe w"s T[BQK d/ nzdo'A id'A nkgk-Gkt d{o j' ofjzdk j?.¡. ojkT[.
ftZu 'ojkT[' tkbh s[Ze dh ftnkfynk ;wfMnk ikt/ fe ;z;ko dh ;koh wkfJnk BjhA nkT[Adh. j/ GkJh! T[; iht dk frnk sK T[j gqwkswk dk o{g jh j' j/ GkJh! fi; iht B{z g{o/ r[o{ B/
ehsh j[zdh j?. fJ; b/y ftZu 'nBzd', w/oh jh j? fJ; ftZu Gh e'Jh nkswe fjodk-xo tZv/ GkrK tkbk j? ns/ T[; rJ/. j/ GkJh! id fe;/ iht B{z r[o{ dh gqwkswk Bkb fwbk fdZsk j? T[; iht B{z
'e[Sb, ns/ 'y/w' B{z ;wMD bJh n;hA ;[Zy BjhA j?. T[Zu/ wjb-wkVhnK ns/ iht dk fjodk ;dk nv'b ofjzdk j? fi; feqgk Bkb T[j gqwkswk fwb iKdk j? gqwkswk dh :kd ed/ Gh BjhA G[Zbdh.
;ko/ Spd 'ojkT[' tkbhnK s[Ze d/ bJ/ ;[zdo pkrK dh SK wkDB ftZu Gh e'Jh fjod/ Bkb gqwkswk dk Bkw ifgnk sK T[j iht fco pkjo izrbK gjkVK T[; iht dk fJj fB;uk pfDnK ofjzdk
jB. nkswe nkBzd BjhA j?. fi; gqkDh B/ iKdk j?. r[o{ noiB ;kfjp efjzd/ jB nkfd ftZu gqwkswk B{z bZGD bJh BjhA j? fe gqG{ jh T[; tk;s/ ;ZiD ns/ fwZso
xo d/ w'j ftZu, T[Zu/ wjb-wkVhnK fe j/ GkJh! ;G d/ fdb dh ikDB tkbk iKdk. j?. r'gkb-gqG{ d/ r[D jh w/o/ ;kEh jB.
rT[Vh ;[ywBh ftZu r[o{ noiB nkfd ftZu nkswe ;[Zy ;wfMnk j? sK gqG{ nkgDh feqgk Bkb w?B{z fwb frnk r[o{ noiB ;kfjp efjzd/ jB fe j/ GkJh!
;kfjp ;kB{z ;wMkT[Ad/ jB fe j/ GkJh s{z ;wM' fe T[; gqkDh B/ M{m/ bkbu ftZu j?. j[D w?A fiXo Gh iKdk jK T[Xo w/ok nzs ftZu r[o{ noiB ;kfjp efjzd/ fi; gqwkswk d/ tZ; ftZu ;ko/ ihn izs
gqG{ dk f;woB eo. fJ; soQK s?B{z nNZb c; e/ nkgDk wB[Zyk ihtB p/noE rtk gqG{ w?B{z nkgD/ Bkb fdZ;dk j?. fJj j? jB fe gqwkswk B{z nkgD/ nzdo jh bZGD jB T[j jw/SK nkgD/ dk;K dh oZfynk
;[Zy, ;"yk ihtB ns/ nkswe nv'bsk fbnk j?. gqwkswk dh ozk ftZu uZbD dk bkG. tkb/ gqkDh nv'b-fuZs j' iKd/ jB. T[j nkg eodk nk fojk j?. fi; iht d/
d/ nkBzd gqkgs j'Dr/. gqkDh jkEh, x'V/ nkfd t/y e/ y[Sh gqkDh ;dk nkswe nkBzd nt;Ek ftZu nzdo ;op-ftnkge gqwkswk dh jh jo
wfj;{; eodk j?. T[j c"zK fJeZmhnK ¤H fJ; Spd ftZu r[o{ noiB fNZe/ ofjzd/ jB. r[o{ dh feqgk Bkb T[j t/b/ gqhs j? T[; iht d/ wB ftZu fe;/
¡H y/w e[;b ;ji nkBzd.. eodk j?, wzsoh ns/ Skjh B"eo oZydk ;kfjp fco d[jok oj/ jB fe fijV/ iht gqkDh ;dk nkswe ;[ZyK ftZu nkgDk soQK dk e'Jh vo BjhA ofjzdk.
;kX;zfr Gi[ gowkBzd.. j?. fJ; jzeko Bkb T[; iht d/ rb ftZu ;kX ;zrs ftZu i[V e/ gqG{ dk f;woB ihtB pshs eod/ jB. §H GrsK dh pkDh r[o{ BkBe
Boe fBtkfo T[Xkoj[ ihT[.. jT[w? dh oZ;h d/ ckj/ jh g?Ad/ jB go ns/ T[; dh f;Zfynk T[Zs/ uZbd/ jB T[BQK ;kfjp B/ nkg fJZemh ehsh feT[Afe T[BQK
r[B r'fpzd nzfwqs o;[ ghT[.. gqwkswk dh gqkgsh fco th BjhA j[zdh. ihtK B{z nkswe ;[Zy fwb iKdk j?. fJ; •H fJ; Spd ftZu Gh r[o{ noiB d/ fynkb r[o{ ;kfjp Bkb fwbd/ jB.
fufs fustj[ BkokfJD J/e.. okik pD e/ iht d;hA gk;hA Gkt soQK T[j iht nkswe nkBzd tkbh ;kfjp ;kB{z ;wMkT[Ad/ jB fe fi; iht fJ; Spd ftZu Grs epho ih Gh fJj
J/e o{g ik e/ ozr nB/e.. ;koh Xosh s/ oki ewkT[Dk ukT[Adk j?. nt;Ek ftZu fNZe iKd/ jB. B/ T[; gkopqjw-gqw/So dk Bkw f;wfonk efj oj/ jB fe id'A dk w?A nkgB/ gqG{ B{z
r'gkb dkw'do dhB dfJnkb.. oki Gkr d/ wkD ftZu w"iK wkDdk j? j? T[; iht d/ nzdo nkswe SKsh, ;[Zy gSkD fbnk j? sK w?B{z ;ko/ nkswe
d[y GziB g{oB feogkb.. ns/ nB/eK fJ;sqhnK G'rdk j? go fJj rT[Vh wjbk •.. ns/ nBzd pD/ ofjzd/ jB. ;[y-nkBzd gqshs j' oj/ jB. gqG{ Bkb
f;wfo f;wfo Bkw[ pkoz pko.. ;G e[ZM fJT[A jh j? fit/A e'Jh okik wzrsk T[dw[ eos ;hsb wB GJ/.. ;KM gkT[D Bkb w/o/ nzdo fNekT[ nk
BkBe ihn ek fJj? nXko..¢.. gzBK pD iKdk j? ns/ d[Zyh j[zdk j?. nkswe wkofr ubs ;rb d[y rJ/.. fpbktb[ wjbk •.. frnk j?.
¢©• ;[Zy d/ EK fJ; soQK d/ oki ns/ G'rK Bkw[ igs wfB GJ/ nBzd.. fi; s/ T[gfink fs;fj gSkB[.. rT[Vh epho ih fsgd/ ukos[e/..
gdnoEL y/w-nNZb ;[Zy, e[;b-;[Zy ftZu Gh d[Zy jh d[Zy j?. of; rkJ/ r[B gowkBzd..¡.. gkopqjw[ gow/;o[ fXnkfJnk e[;b iw s/ T[bfN GJ/ j? okw..
;Kd, ;"yk ihtB, ;ji-nkswe r[o{ BkBe ;kfjp d/ gzit/A ;o{g r[o{ y/w GfJnk e[;b xfo nkJ/.. y/w j'J/ efbnkB..¡.. ojkT[.. d[y fpB;/ ;[y ehU fp;okw..
nv'bsk, fBtkfo-jNk e/, T[Xkoj[-puk noiB ;kfjp ihtK B{z ;wMkT[Ad/ j'J/ G/Ns ;kX;zfr rJh pbkJ/.. ojkT[.. r[o[ g{ok G/fNU pv Gkrh nzsoikwh p?oh T[bfN GJ/ j? whsk..
b?, ihT[-fizd, fustj[-;'u', d[y GziB- dZ;d/ jB fe ;fsr[o{ B/ w?B{z nkswe B/sq g[Bhs g/ys jh do;.. ;[xV[ ;[ikB[.. ;kes T[bfN ;[iB GJ/ uhsk..¡..
d[ZyK dk BkS eoB tkbk, ihn ek- ;[Zy dk n;bh w{b dZ; fdZsk j?. T[j XfB w;se uoB ewb jh go;.. jkE d/fJ oky/ efo ngB/ pv ;woE[ np w'fj ;op e[;b efo wkfBnk..
fizd dk, nXko-nk;ok. ;[Zy gqwkswk dh ozk ftZu okzh ofjDk r'fpzd eh Njb ;cb fJj eKfJnk.. fBwkfDnk e' wkB[..¡.. ;Kfs GJh ip r'fpd[ ikfBnk..¡..
noEL j/ GkJh! ;kX ;zrs ftZu j?. i' e[ZM th gqwkswk eodk j? T[; d/ ;zs gq;kfd gow gd[ gkfJnk..¢.. Gqw G? fpBf; rJ/ fyB Ghsfo nzXeko ojkT[..
gow-;[Zy gqG{ B{z f;wo. fJ; soQK s?B{z GrsK B{z T[j ;ZG fwZmk bZrdk j?. fJ; iB eh ehBh nkfg ;jkfJ.. gqrN/ ukBkD[.. sB wfj j'sh e'fN T[gkfX..
nNZb ;[y, ;"yk ihtB ns/ nkswe soQK oZp d/ T[j Grs nkswe ;[Zy wkDd/ ;[y[ gkfJnk bfr dk;j gkfJ.. ;kf; ;kf; nkokX? BkBe[ ;dk ;dk T[bfN GJh ;[y ;jfi ;wkfX..
nv'bsk d/ nkBzd gqkgs j'Dr/. j/ GkJh! jB ns/ jT[w? B{z wko e/ tvGkrh iht nkg[ rfJnk sk nkgfj GJ/.. ikJhn? e[opkD[..¢.. gzBK ®¢• nkg[ gSkB? nkg? nkg..
gqwkswk- r'fpzd d/ r[D rk e/ Bkw- gqwkswk ftZu jh bhB ofjzd/ jB. feqgk fBXkB eh ;oBh gJ/..£.. gdnoEL G/fNU-fwfbnk, pvGkrh- o'r[ B fpnkg? shB" skg..¢..
nzfwqs dk o; gh. fJ; soQK Bkb s{z j/ w/o/ tho! fJ; sohe/ Bkb Gkt i' ukjs ;'Jh ip gkfJnk.. fi; tZv/ GkrK tkb/ B{z, ;[xV[-;'jDk, np wB[ T[bfN ;BksB[ j{nk..
nksfwe o'rK B{z d{o eo e/ nkgDh fizd gqwkswk dh ozk ftZu okzh ofjD Bkb sp Y{zYB ejk e' ikfJnk.. ;[ikB[-f;nkDk. sp ikfBnk ip ihts w{nk..
puk b?. j/ GkJh! fi; fJZe nekb g[oy nkswe nkBzd g?dk j[zdk j?. fJ; soQK n;fEo GJ/ p;/ ;[y nk;B.. noEL- j/ GkJh! fi; gqwkswk s'A s{z ej[ epho ;[fy ;jfi ;wktT[..
d/ nB/eK ozr jB T[; fJZe g[G{ dk gqwkswk dh ozk ftZu ofjD Bkb jh r[o gq;kfd BkBe ;[y pk;B..¤.. g?dk j'fJnk j?A T[; gqwkswk Bkb ;dk nkfg B voT[ B nto voktT[..£..
fXnkB fuZs ftZu Xo. j/ GkJh! dhBK joh-gqwkswk fwb ;edk j?.¡. ojkT[ gzBK ¢0¡-¢0¢ ;KM gkJh oZy. fi; iht B/ T[; gkopqjw- gzBK £¢¦-¢§
T[s/ dfJnk eoB tkbk r'gkb-dw'do- d{ik.. gd noEL ;hsb-wB-mzY/ wB tkb/ gqw/So dk Bkw f;wfonk j? T[; d/ nzdo gd noEL T[bfN-gbN e/, pdb
gqG{ d[ZyK dk BkS eoB tkbk, ;G ftZu £H j/m fbZy/ Spd ftZu r[o{ noiB , SKs-fuZs, wkofr-o;s/ ftZu, ;rb- jw/SK SKsh, ;[Zy ns/ nkswe nkBzd e/, fpB;/-BkS j' rJ/ jB, d{o j' rJ/
ftnkge ns/ w/jo dk xo j?. fJ; bJh ;kfjp dZ;d/ jB fe gqwkswk d/ r[D ;ko/, of;-gq/w Bkb, r[B gowkBzd- pD/ ofjzd/ jB.¡. ojkT[. jB, fp;okw- fNekDk, GJ/ j?-j' rJ/
j/ BkBe! T[; gqwkswk B{z jw/SK :kd rkT[D Bkb iht dk fjodk-xo GkrK gqwkswk d/ r[D, gowkBzd-;G s'A T[Zu/ j/ GkJh! fiBQK tZv/ GkrK tkb/ ihtK jB Gkt pD rJ/ jB, whsk- j/ fwZso,
eo. fizdrh dk nk;ok e/tb gqwkswk tkbk pD iKdk j? feT[Afe id'A fe;/ iht nkBzd dk wkbe gqG{, y/w-;[y, e[;b B{z g{ok r[o{ fwb g?Adk j? T[BQK ihtK B{z ;ZiD, ;kes-oZp tb'A N[ZN/ j'J/ iht,
dk Bkw jh j?. d/ fjod/ ftZu gqG{ dh f;cs-;kbkj nk xfo-;[y d/ xfo ftZu, ;[y dh nt;Ek gqG{ nkgDk jZE d/ e/ ns/ nkgD/ pDk ;[iB-Gb/, r[ow[y, uhsk-nzso nksw/,
¢H j/m fbZy/ Spd ftZu r[o{ noiB tZ;dh j? sK T[; iht d/ fjod/ ftZu gqG{ ftZu, G/Ns-fwfbnK, pbkJ/-wkfJnk- e/ ;G voK ns/ GowK s'A pukJh oZydk e[;b-;[y-;Kd, nBzd, sB wfj-;oho
;kfjp dZ;d/ jB fe iht d/ nzdo u[V/b, B/sq-nZyK, g[Bhs-gftsq Gkt j?. gqwkswk jo/e d/ fdb dh ikDB tkbk ftZu, j'sh-j[zdhnK ;B, e'fN T[gkfX-
nkswe nkBzd feBQK sohfenK Bkb gokfJnk o{g sZeD dh pkD s'A ofjs, j?. gqwkswk ;'jDk ns/ f;nkDk j?. ftekoK d/ eq'VK py/V/, T[bfN-gbN e/,
g?dk j' ;edk j?. n;b fwZso joh- g/ys-t/yfdnK, go;-S[j, eKfJnk- gqwkswk ;ZG skesK dk wkbe j? ns/
gqwkswk fet/A fwb ;edk j?. fJ; Spd gqwkswk fBwkfDnK B{z wkD d/D tkbk pkeh ;ck 41 s/
dh 'ojkT[' dh gfjbh s[Ze ftZu ;tkb j? j?.¡. j/ GkJh! fijVk iht gqwkswk dk
ns/ 'ojkT[' dh d{ih s[Ze ftZu fJ; dk Bkw f;wodk j? T[; iht d/ ;ko/ vo
ztkp j?.

40 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

ejkDh J/j iBw s[wjko/ b/y/ pha n?;apho

Eeh-wKdh, p/nk; T[dk; ns/ o'w y[Sh Bkb Bu T[Zfmnk j?. T[; d/ u/jo/ i?ANbw?B nk rJ/ jB. wzwh, s[;hA ;[D e/ ikt/rk.@ vkeNo B/ th nk e/ y[Sh dk aaaajodhg nwohek bJh cbkJhN b?D
rwrhB j?Zvfw;No?; ifszdo e"o id'A 's/ nrzwh B{o T[so nkfJnk j?. T[; B{z gqrNktk ehsk j?. fco T[; B{z e[M :kd s'A d' fdB gfjbK uzvhrVQ nkfJnk ;h.
ghaihankJh g[ih sK vkeNo B/ T[; B{z bfrnk fit/A T[; dh T[wo d; ;kb tX y[S j't'r/ fe T[j gzikp d/ jh jB. f;zx nkfJnk, fit/A e'Jh nZGVtkj/ BhAd s'A ifszdo th T[ZE/ g[Zi rJh ;h. fJe j'Nb
nzdo p[bkfJnk-''eKro?u[b/SBz rJh j't/. vkeNo dk XzBtkd eoe/, T[j ;kfjp, g{o/ r[of;y. eb okshA T[j w/o/ T[Zmdk j?. ''vkeNo T[; Gb/ wkB; dk eh ftu d't/A p?m/ ;B. d'jK B/ fJeZm/ ykDk
(tXkJh), fwf;z ifszdo. ;kB{z eb oks f;ZXh jogqhs d/ ewo/ tb d"Vdh j?. T[; jkb j?. fi; B/ r[odk fdZsk j?@ vkeNo ykXk ;h. id'A ifszdo T[; B{z p; ;N?Av s'A
B{z ftd/S s'A fJe Noze ekZb fwbh j?. fJe B{z y[Sh dh ypo ;DkT[Adh j?. jogqhs dhnK ewo/ ftZu nkJ/ ;B s/ w?B{z j"A;bk d/ e/ w[;eokfJnk s/ efjD bZrk ''T[; ftnesh nbftdk efjD nkJh sK jodhg B/
ftnesh B/ df;nk j? fe T[; dk pbZv nZyK ftu jzM{ nk rJ/. ifszdo B/ nkgD/ ftZu pVh ftb gkto j?.@ T[j sK dbhnk gfjbh tko T[; d/ ;i/ jE dhnK T[ArbK
ro[Zg wkJhB; j? ns/ T[j fevBh (r[odk) -nkg 's/ ekp{ oZfynk s/ T[; B/ nkgD/ rJ/ s/ Bkb jh nkShotkd. T[j w?B{z fJe yk oj/ jB. ;t/o/ jogqhs pko/ g[Sd/ jB. B{z cfVnk ;h ns/ nkgDk jZE T[; d/ jZE
d/D bJh fsnko j?. i/a Nha fJS{ fwb rJ/ o[wkb Bkb g[Zso jogqhs d/ jzM{ g{zM/ jB N/gfoekov s/ e[M r[opkDh dhnK e?;NK T[d'A jogqhs B{z j'S BjhA ;h nkJh. id'A w?A s/ oy e/ fejk ;h ''ihsh, J/j iBw
sK fco s[jkv/ bVe/ dh ikB puD dh s/ j"A;bk fdzd/ j'J/ fejk ''jogqhs w?A Bkoh u[g fojk sK T[BQK pVh fdqVQsk Bkb fejk s[wjko/ b/y/.@ ifszdo s/ jodhg B{z p;
;zGktBk j?.@ fwf;z ifszdo B/ vkeNo jK. s{z sK wod j?. s?B{z db/o j'Dk ukjhdk th d/ rJ/ jB. w?A BKj Bk eo ;fenk.@ ;h-''vkeNo, w[zv/ B{z e[M BjhA j'D bZrk. nZv/ s/ ;kc-;kc dZ; fdsk ;h s/ fejk
dk XzBtkd ehsk s/ wB jh wB T[; B/ j?. ;r'A s{z w?B{z j"A;bk d/. tkfjr[o{ B/ ;kvh dtkJh dh p/j'Sh j'Dh J/. w?B{z tkfjr[o{ s/ ;h-''n;hA e[M th rbs BjhA ehsk. jK,
tkfjr[o{ B{z :kd ehsk s/ fejk, '';Zu/ ;[D bJh j?. pbZv ro[Zg tkbk ftnesh ifszdo B/ gbeK pzd ehshnK, jE i'V/ s/ g{ok ftStkS j? fe w[zvk zo{o mhe j' w?A jodhg bJh jK s/ jodhg d/ nkT[D dk
gksSkj, s{z ;GBK dh ;[Ddk j?.@ fwb frnk j?. T[; B/ bkZ; J/Aib; s'A Noze ikt/rk s/ w/ok fJZE/ nkT[Dk fBScb BjhA fJzszko eoKrh.@
ekZb ehsh j?. gsk BjhA nzro/z j? fe T[go tZb t/fynk, '';Zu/ gkfsSkj ih j'D bZrk.@
ifszdo e"o fpnkbh-fsoskbh ;kbK gzikph. ub' eJh th j't/, ;kv/ bJh s[;hA jh okyDjko j'.@ fJ; wro'A ifszdo ni ifszdo ghaihankJh j;gskb d/
dh nXyV T[wo dh n"os j? s/ T[j w[jkbh cfoSsk j?. tkfjr[o{ B/ T[; d/ fdb ftZu r[opyS f;zx B{z jogqhs e'b Sv e/ ;g?Sb o{w ftu T[;/ jodhg d/ ;kjwD/
ftu ykb;k robz ;e{b fty/ j?vfw;No?; ngko ofjws Goh j?.@ jogqhs d/ w{zj'A B/ jogqhs B{z g[ZfSnk fe T[j ;kfjp fej' nrb/ jh gb ifszdo bkZ;-J/Aib; tkb/ p?mh j? i' SZph gZsMVK phs ikD wro'A
brh j'Jh j?. T[; dk fJe' fJZe w[zvk fBebdk j?-''wzwh i/ Nha fJS{ Bk fwb/ sK ;ZiD d/ doSBK B{z ub gJh j?. fiT[A jh T[; B{z fwfbnk j?. T[; dh fzzdrh 'u pjko
jogqhs f;zx ghaihankJh ftu dkyb j?. fco@ ifszdo B/ itkp fdZsk ;h- fij/ ;B.@ jogqhs B/ itkp fdZsk, ''e'Jh T[; B/ dotkzk y'fbQnk, T[j ;iD p?Zv dh sK edh jh BjhA ;h. d't/A ekch d/o u[Zg
vkeNoK B/ df;nk fe T[; d/ d't/A r[od/ ''MZfbnk, e[M tkfjr[o{ 's/ th Go';k gziskbh-fSnkbh ;kb d/ brd/ ;B. Y'n Bkb Y'n bkJh p?mk ;h. f;o s/ p?m/ oj/. d'jK d/ fdwkr ftu fgSbhnK
ezw eoB'A ofj rJ/ ;B. xN'- xN fJe oyDk ukjhdk j?. v'oh jkE s[wjko/. aaas{z d;sko pzBQh j'Jh ;h s/ dkVQk y'fbQnk :kdK dh ohb ub ojh j?.
r[odk pdbDk zo{oh j?. T[; dk pbZv e'Jh Bk e'Jh r[opkDh dk Spd gVQdk T[BQK d/ dkVQ/ ftu d'-uko jh fuZN/ tkb j'fJnk ;h. fi; ftu EZb/ tb/N/ gJ/ j'J/
ro[Zg wkJhB; ;h i' ;"fynk BjhA ;h fwb fojk eo, ;G mhe j' ikt/rk.@ ;B, go T[; dhnK gbeK pzd jB. ifszdo B{z :kd nkfJnk fe phan?;a-
fojk. ifszdo fgSb/ thj ;kbK s'A fJeZbh j'D/ B/. fujo/ s/ B{o Mbedk ;h s/ eZd ifszdo T[; tb fNefNe pzBQ e/ t/yD ;h d/ d"okB jodhg dhnK fuZmhnK T[; B{z
ofj rJh j?. T[; d/ ftnkj B{z ni/ gzi S/ fJ; wro'A ifszdo f;ZXh r[odtko/ bZrh. e[M fuo bJh T[j cfsj p[bkT[Dh nkT[AdhnK ojhnK, T[j th T[; B{z fuZmhnK
wjhB/ jh j'J/ ;B fe T[; d/ gsh B/ T[; B{z iKdh j? ns/ r[o{ rqzE ;kfjp Bkb ;ih w/o/ e[ fizBk j'Dk j?. jK E'VQk fijk bzC th G[Zb rJh j?. T[j ;iD nkokw dh gkT[Adh ojh. phan?;a;h eoB wro'A T[j
SZv fdZsk ;h. nkyo d'jK B/ sbke b? gkbeh d/ ;kjwD/ gbeK pzd eoe/, T[j nt;Ek ftu j? s/ gbeK pzd jB. T[; B/ phan?v ftu dkyb j' rJh ;h. T[; B{z nk;
fbnk ;h. iZi B/ jogqhs B{z T[; dh M'bh d; fwzN yb'sh ofjzdh j?. fJzM brdk ;h wko e/ zo{o ubd/ ;B.@ ifszdo B/ id'A ifszdo B{z BjhA t/fynk j?. ifszdo j'o ;h fiT[A jh T[j phan?v gk; eo/rh s/
ftu gk fdZsk ;h. T[AM th T[; dk gsh d'- fit/A fe T[j tkfjr[o{ B{z jkzo-Bkzo BK g[fSnk sK jogqhs B/ BKj ftu f;o B/V/ rJh j?. T[; B{z bfrnk fe T[j fes/ jodhg th w?vheb dh gVQkJh ysw eoe/
fszB wjhfBnK d/ pZu/ dh w[;hps ;j/VBk ;wM rZbK eo ojh j't/. T[; B/ fJZeh o[gJ/ X'yk sK BjhA yk ojh. id'A T[; B/ d't/A jE fjzd[;skB gos nkt/rk, o?Bp?e;h Bkb
BjhA ;h ukjz[dk. sbke dk ekoD ifszdo dk gqSkd eotkfJnk s/ fco gqSkd b? e/ fjbk fdZsk fe BK sK T[; B/ g[ZfSnk jh i'V e/ ;fs ;qh nekb p[bkJh sK T[; T[; dk eKNo?eN i' j' frnk ;h. o?Bp?e;h
d/ gsh dk Seh ;[Gk j'Dk ;h. T[; B{z j;gskb g[idh j?. jogqhs dh ihG 's/ ;ZiD B/ nZyK y'bQhnK. T[; dhnK nZyK ftu T[; B/ fo;ou i[nkfJzN vkfJo?eNo
ifszdo d/ ukb ubD s/ SZe j' frnk ;h. T[; ;hs-gqSkd oZfynk j?. jogqhs B/ pVh BjhA. e[M z'o bkT[D dk :sB eo ojhnK ;B. brDk ;h. ifszdo dhnK nZyhnK ftZu
ifszdo d/ gsh B/ d{ik ftnkj eotk SoXk Bkb gqSkd Se fbnk j?. T[; jZE Bkb fJSkok ehsk fe ifszdo jw/Sk jodhg jh tf;nk ofjzdk. ifszdo
fbnk ;h. ifszdo d/ wksk-fgsk B/ pj[s fJ; wro'A ifszdo vkeNo e'b rJh ;N{b s/ p?m ikt/. d/ wksk-fgsk B/ T[; B{z ;wMkT[Ad/ j'J/
z'o bkfJnk ;h fe T[j th d{ik ftnkj d't/A wK g[Zs T[; cfoSs/ dh T[vhe fejk ;h-''ihsh, gfjbK sK T[j w[VB
eotk bt/ go ifszdo B/ fJe BKj ftu ;B fi; B/ bkZ; J/Aib; s'A nkT[Dk sK gsk brk fe vkeNo s/ T[BQK dh Nhw T[; B{z E'VQk fijk dod j'fJnk j?. go BjhA bfrnk. i/ T[j w[V th nkfJnk sK
nfijh cVh fe xo d/ ;ko/ ihn T[; B{z j?. ifszdo ;'uD bZrdh j?-''i/ T[j Bk tX/o/ dod T[; B{z bfrnk fit/A T[; d/ T[; B/ s/o/ Bkb ftnkj BjhA eotkT[Dk.@
wBkT[D ftZu n;cb oj/. ifszdo B/ nfJnk sK fco eh pD{z< w?A vkeNo s'A T[; bkZ;-J/Aib; tkb/ f;zx ;kfjp B{z b? e/ fdb ftZu j'fJnk j't/. d't/A fJZe d{i/ B{z ifszdo B/ fejk ;h-''w?Bz{ jodhg s/ oZp
phan?;-;h, phan?v eoe/ ;e{b ftu B"eoh dk gsk N?bhc'B Bzpo g[SDk jh G[b gSkBD dk :sB eo oj/ jB. go d'jK tork Go';k j?.@ fco T[; B/ jodhg dh
eo bJh ;h. T[; dk gsh nzfwqs;o ofjzdk rJh.@ T[; wro'A fco T[j vkeNo e'b nkgo/SB EhJ/No ub/ rJ/ ;B. T[j B{z vo ;h fe d't/A rbs Bk j'D. ifszdo T[j fuZmh fdykJh fi; ftu fJj fbfynk
;h . sbke wro'A T[j nzfwqs;o s'A nkgD/ ubh iKdh j?. veNo B/ SKs bfji/ Bkb nkgo/SB EhJ/No d/ pkjo yb' rJh j?. d' B/ fMied/-fMied/ g[fSnk-''s[;hA ;h fe T[j nr;s iK ;szpo d/ wjhB/ zo{o
g/e/ w[jkbh nk rJh ;h. e[M ;kb gfjbK- df;nk j?-''T[; ftnesh B/ pV/ ftStkS ti/ vkeNo pkjo nkJ/ T[BQK ifszdo B{z b[fXnkD/ d/ ofjD tkb/ sK BjhA<@ nktkz jh gos nkt/rk feT[Afe T[; dh
gfjb T[j nkgD/ wksk- fgsk Bkb ojh. Bkb fejk ;h fe T[j fszB uko fdBK d/ ikDh gSkDh ;h. fJj ;[De/ T[; bkZ;- N/qfBzr i[bkJh ftZu ysw j' ojh j?.
nzdo-nzdo uzvhrVQ gj[zu fojk j?. s[jkvk dZf;nk fe r[odk b? fbnk frnk s/ ni J/Aib; tkb/ ;iD B{z nkgD/ nkg s/ ifszdo s/ T[; d/ wksk-fgsk B/ jodhg
id'A T[; d/ wksk-fgsk dk d/jKs j' n?vo?; T[; e'b BjhA ;h. ghaihankJh dk ftStkS j' frnk ;h. T[; B/ fJe bzpk dh ;szpo sZe T[vhe ehsh go T[j Bk
frnk sK T[; B/ fJe cb?N w[Zb b? fbnk Bzpo T[; B/ n?wp?;h s'A fbnk ;h. s[;hA op Skw B{z T[j T[j r[odk jogqhs B{z uVQk jT[ek fbnk s/ nZyK pzd eoe/ fJe r[ZMh gofsnk. ifszdo B/ fwzBsK eoe/ j'o S/
s/ nkgD/ p/N/ jogqhs Bkb fJeZbh ofjD s/ Go';k oy'. T[; B/ Gkt/A nkgDk gsk fdZsk ikt/rk. ifszdo B/ g[ZfSnk -''eh ghV Bkb w[;eokfJnk-''jK ihsh. wjhB/ T[vheD bJh fejk. fJ; wro'A
bZr gJh ;h. ;e{b ftu T[j brB Bkb BjhA fdsk go fi; Yzr Bkb rZbpks eo w?A T[; wjkB ftnesh B{z fwb ;edh jK< tkfjr[o{ B/ fet/A s/ feZE/ fwbkfJnk j?. nr;s d/ wjhB/ wro'A jodhg dh fuZmh
gVQkT[Adh ;h. ;t/o dk ;wK T[j gkm- fojk ;h, brdk ;h fe T[j ;Zu/ fdb'A T[; dk e'fN-e'fN XzBtkd .@ T[; B/ nkT[Dh th pzd j' rJh ;h. nrb/ ;kb
pzdrh ftu r[zko fdzdh s/ Skw B{z nk e/ r[odk dkB eoBk ukj[zdk j?. j[D s[;hA vkeNo B/ BKj ftZu f;o fjbk e/ fejk d't/A jZE c?bk e/ T[Zgo tZb t/fynk. T[; ngq?b se id'A jodhg dh e'Jh fuZmh Bk
;kfjs gVQdh ofjzdh. ;"D s'A gfjbK fob?e; j't'.@ dk fujok B{o'-B{o j' frnk j?. ifszdo nkJh s/ e[M nsk-gsk Bk brk sK
ofjok; s/ ehosB ;'fjbk gkm th zo{o j?-''ni/ T[BQK B{z j'S nkT[D ftZu uko- dhnK nZyK y[Sh s/ j?okBh Bkb u"VhnK ifszdo d/ wksk-fgsk s/ GoktK B/
eodh. T[j ne;o r[od[nko/ ehosB th T[; s'A nrb/ fdB ifszdo B{z ;e{b d/ gzi xzN/ bZrDr/. ifszdo B/ p/Bsh ehsh j[zdhnK rJhnK jB ''-s[-;-;h jodhg fet/A Bk fet/A T[; B{z ftnkj bJh wBk
eodh s/ ehosB ftu nzsK dk t?okr fJe pj[s zo{oh ezw bJh ibzXo ikDk g? f;zx.@ ifszdo tfjDK ftu tfj s[oh j?. fbnk ;h. T[; dk ftnkj nzfwqs;o d/
j[zdk. T[; B{z nzro/zh, fjzdh s/ gzikph frnk j?. fJe oks T[; B/ T[E/ nkgD/ wk;h s/ fejk-''i/ s[;hA p[ok Bk wzB' sK w?A d{o'A T[; d/ ;kjwD/ SZph-;skJh ;kb gfjbK ewbihs f;zx Bkb eo fdZsk frnk ;h
;kfjs dk u'yk frnkB j' frnk j?. e'b fpskJh j?. T[; dk ebp{s zo{o jh t/y e/ T[; d/ ;kjwD/ Bs-w;se j'Dk dh ejkDh fcbw tKr uZbD br gJh j?. i' fe T[E'A dh fJe gqf;ZX egVk fwb ftu
r[opkDh dk nfXn?B th T[; B/ ekch ibzXo frnk j? go T[; dk wB s/ nkswk w?B/io ;h. ifszdo B/ fJj ftnkj nkgD/
ehsk j?. nypkoK- o;kfbnK ftu T[; ghaihankJh ftu jogqhs e'b jB. p; ukjz[dh jK.@ vkeNo ifszdo dh SoXk s'A ifszdo T[d'A ;'bQK e[ ;kb dh ;h id'A nowkBK B{z esb eoe/ ehsk ;h. gfjb/
dhnK e[M BzwK s/ ejkDhnK th SgD ftu p?mh B/ o[wkb 'u fbgfNnk r[Nek ekfJb j' frnk ;h. T[j ifszdo B{z T[j jkfJo ;?ezvoh Gkr d{ik ftu gVQdh fszB-uko wjhB/ ftnkj d/ uzr/ r[zko/ s/
bZr gJhnK jB. jkbKfe T[; B{z eJh efYnk s/ d' tko ;[ywBh ;kfjp d/ gkm ;h. T[; B/ w?vheb ;kfJz; ro[Zg fbnk ;h. ifszdo j"bh- j"bh jodhg B{z e[M-e[M
;kfjs-;GktK d/ ;Zd/ nkT[Ad/ jB go T[j dk G'r gkfJnk j?. fi; oks T[j ibzXo nkgo/SB EhJ/No d/ nzdo b? iKdk j?. ni/ T[; B{z frnkoQthA ftu j'fJnK uko- G[bD br gJh ;h. T[j jBhw{B wBkT[D
fe;/ th ;wkrw ftu BjhA iKdh j?. T[; fpskT[Adh j?, T[;/ oks B{z ;kY/ nZm ti/ bkZ; J/Aib; tkbk ;ZiD p/;[ZX fgnk ;h. gzi wjhB/ jh j'J/ ;B fe jodhg f;zx bJh wz;{oh rJ/ ;B. fJe fdB ewbihs
dh ihtB dh nk; jogqhs B/ n?waphaJ/ eo bkZ;-J/Aib; tkbk ftnesh uzvhrVQ ekbi s'A phan?;a ;h eoe/ T[BQK d/ ;e{b B{z ekrz co'bd/ j'J/ ifszdo d/ Noze ftu'A
bJh ;h. ni/ T[j B"eoh dh sbkS ftu jh g[i iKdk j?. ;G s'A gfjbK T[j ;pzfXs T[; d/ ;oho B{z ;c?d ukdo Bkb Yfenk ftu e[M wjhfBnK bJh ;kfJz; Nhuo nk jodhg dh d' ;kb g[okDh fuZmh fwb rJh
;h fe fJ; nDfenk;h Bkw[okd fpwkoh vkeNo B{z fwbdk j? s/ T[; wro'A T[j bfrnk ;h. T[j ifszdo d/ ;e{b ftZu ;h. fJ; fuZmh B/ d'jK B{z sbke d/ feBko/
B/ T[; B{z nk x/fonk. gfjb/ S/ wjhB/ sK jogqhs d/ ewo/ ftu nkT[Adk j?. vkeNo j'fJnk j?. d;sko Bkb gJh j? s/ f;o 's/ pkZNBh s/ i'nkb'ih d't/A ftS/ gVQkT[Adk gj[zuk fdZsk ;h. nkyo ifszdo BzB/Q
T[; fpwkoh dk gsk jh Bk bZfrnk. B/ T[; ftnesh B{z df;nk j? fe nrb/ egVk j?. fujok th nZX Yfenk j'fJnk ;h. T[; ;w/A thj e[ ;kb dh T[wo j'Dh j? jogqhs B{z b? e/ w[jkbh gos nkJh ;h.
ifszdo B/ joqghs bJh r[od/ dk gqpzX fdB ;t/o/ d; ti/ jh T[; dk r[odk fbnk T[; dh. bzwk gsbk ;o{ tork eZd, ozr
eoB bJh f;os'V :sB ehs/ ;B. T[; dk ikt/rk. NhafJS{ fwb rJ/ ;B. jogqhs dk j?. ifszdo B/ Bzo Go e/ T[; d/ fujo/ tb r'ok. nZyhnK pkz tkr{z s/z. d;sko e[M d/o bJh ifszdo s/ jodhg
nkgDk pbZv roZ[g jogqhs Bkb BjhA ;h fujok nk; Bkb r[bkp tKr fyV frnk t/fynk j?. fJZe gb bJh T[j fNe-fNeh pVh cZpthA s/ Y[ethA pzBQdk. gVkT[D d't/A u[Zg Xkoh p?m/ oj/ s/ fco jodhg f;zx
fwfbnk. T[j jogqhs d/ r[od/ bJh d' j?. T[j ftnesh id'A jogqhs d/ ewo/ ftu ftu wkfjo. p?vfwzNB dk tXhnk fyvkoh. B/ u[Zg s'Vh -''eke/ dk eh jkb j?. T[j
fszB-bZy se you eoB bJh fsnko ;h. nkfJnk sK T[; B/ jogqhs dk w'Yk pzBQ e/ T[; tb t/yD bZrh. T[jB{z bfrnk ifszdo th ;e{b dh p?vfwzNB dh fyvkoB p'fbnk fe BjhA<@ ifszdo B/ jK ftu f;o
r[od/ t/uD tkb/ nB/eK ftnesh fwb/ EgEgkfJnk s/ fejk-''xpokT[D dh e'Jh ;h. ;pZph jodhg f;zx B{z ewok th fjbkfJnk j?. fiE/ fJe gk;/ T[j jodhg
;B. go T[BQK dk pbZv ro[Zg jogqhs rZb BjhA. tkfjr[o{ 's/ Go';k oy'. w?Bz{ fit/A T[j fujok ikfDnk-gSkfDnk j?. ifszdo d/ w[jZb/ ftZu fwfbnk ;h. fJe dh XzBtkdh j?, T[ZE/ pkJh ;kb gfjbK dk
Bkb BjhA ;h fwb fojk. ifszdo B/ fdZbh, gzikph d/ nypko ftu id'A gsk bfrnk wjhB/ ftu jh T[j fJZe-d{i/ tb fyu/ r[Z;k fco T[wfVnk s/ T[; B/ fejk-''w?A
pzpJh, ebeZsk r[od/ bJh nghb ehsh fe fe;/ B"itkB B{z r[odk ukjhdk j? s/ fco T[j nkgD/ MZb/gD s/ nkg jh jZ; rJ/. ifszdo B/ nkgD/ fgnko dh fGDe g[ZSD dk je sK BjhA oydh s/ Bk jh e[M
;h go fe;/ gk;'A j[zrkok BjhA ;h fwfbnk. w/ok pbZv ro[Zg T[; Bkb fwbdk j? sK nkgD/ xo tkfbnK sZe BjhA ;h g?D g[SD dk ckfJdk j?. pkeh ;ck 41 s/
T[j p/nk; j' rJh ;h. T[; d/ fiT[D dk w?A nkgD/ nkg B{z GkrK tkbk ;wfMnk gJh j?. wB jh wB ftu nkgD/ nkg B{z fdZsh. jodhg B/ T[; d/ fi;w B{z ed/ BjhA
eh ji< T[j ;'udh ojh j?. T[; B/ ;w/A ;h. p/Nk ih, j[D s[;hA nkokw Bkb BhAd ;h S'fjnk. d'jK ftu n;hw fgnko j'
Bkb NZeo bJh ;h. jkbks s/ ;wki Bkb bt'. tkfjr[o{ B/ ukfjnk sK ;t/o/ w[V T[; B/ MZbh fejk j?. T[; B/ jZE i'V e/ T[; frnk ;h. fgnko fi; ftu iBw-
NZeo bJh ;h. jkbks Bkb bVh ;h. fwbKr/.@ iBwKsok dk ;zpzX brdk ;h. ewb d/
f;oc fJ; nk; T[Zs/ fe ub' jogqhs T[; Gb/ g[oS d/ ;kjwD/ f;o M[ek fdZsk s/ c[Zb tork nS'j fgnko. fi; ftu ekw
dk j?. tZvk j' e/ T[; dk ;jkok pD/rk. fJ; wro'A T[j ftnesh j'Nb tkfg; nodk; ehsh-. ''tkfjr[o{, fJ; cfoSs/ d/ ehV/ B/ gqt/S BjhA ehsk ;h. ifszdo
fJBQK thj ;kbK d/ d"okB T[; B/ fJZe ubk frnk ;h. j'Nb ftu nkokw eoB B{z w/oh T[wo br ikt/. fJ; cfoSs/ B{z nkgDh ebk; ftu c;N th nkJh ;h s/
fe;w dh sgZf;nk jh ehsh j?. fJBQK wro'A T[j ;t/o/ S/sh jh T[m frnk s/ szdo[;sh d/U.@ ifszdo dhnK gbeK T[; B/ ekbi ftu phan?;a;h eoB dk wB
thjK ;kbK d/ d"okB T[; B/ fe;/ j'o wod r[opkDh dk gkm eoB wro'A T[j nZm pDkfJnk ;h. T[jBhA fdBhA jodhg B/
B{z nkgDh fzzdrh ftZu MkeD sZe dh ti/ jh j;gskb gj[zu frnk ;h. vkeNo fGZi rJhnK s/ d' jzM{ T[; dhnK nZyK u'A T[u/oh gVQkJh bJh nwohek ftu ngbkJh
fJikzs BjhA fdZsh j?. sbke wro'A sK fJ; e/; ftu ftS/S fdbu;gh fdyk oj/ ehsk j'fJnk ;h. gzikp ftu'A f;oc d'
T[; B{z fit/A wod iks Bkb fuVQ fijh j' jB. vkeNo th ;w/A s'A nZXk xzNk gfjbK T[; Gb/g[oS d/ g?oK s/ nkg w[jko/ nk feo/ ftnesh jh u[D/ rJ/ ;B. nwohek ftu
rJh j?. T[; d/ nk;o/ jB-r[opkDh, T[ZE/ gj[zu rJ/ jB. B" ti/ vkeNo T[; B{z jB. vkeNo B/ ifszdo B{z pkjo ikD jodhg B{z uko ;kb brD/ ;B. jodhg B/
;kfjs s/ ;zrhs. T[; dh fzzdrh j? nkgo/SB EhJ/No ftu b? iKd/ jB. id'A ifszdo B{z rZb dZ;h sK ifszdo e[M
jogqhs. fiT[D dh nk; j? sK p/Nk bJh p/Bsh ehsh s/ ifszdo o[wkb Bkb T[dk; sK zo{o j'Jh ;h go T[; B/ nkgDh
jogqhs. ifszdo frnkoQK e[ ti/ gha iha nkJh T[dk;h fSgkT[Ad/ j'J/ fejk ;h-''nkdwh B{z
j;gskb f;ZXh jh g[i iKdh j?. gfjbK nZyK g{zMdh pkjo nk rJh j?. e[M gkT[D bJh e[M Bk e[M, e[M ;w/A bJh
ni id'A j;gskb ftu vkeNo B/ T[j jogqhs d/ ewo/ ftZu rJh. jogqhs dk r[nkT[Dk th g?Adk j?. id'A sZe s[;hA
T[; B{z fJj ypo ;[DkJh sK T[; dk o'w- fujok ewb d/ c[Zb tork fyfVnk t/y e/ fJ; wro'A ifszdo fco o[M rJh j? gosd/ BjhA, ihsh s[jkvk okj t/y/rh.@
T[; B/ T[; d/ wZE/ B{z u[zw fbnk ;h. jogqhs
B/ dZf;nk-''T[j bkZ; J/Aib; tkb/ feT[Afe Skw B{z T[; d/ fJeb"s/ g[Zso
jogqhs dk nkgo/SB j?. T[j ukjz[dh j? fe
T[j T[; wjKg[oS d/ j'S ftu nkT[D sZe
T[; d/ p?v d/ B/V/ jh yb'sh oj/. go T[j

wip{o j? feT[A fe jogqhs bJh dtkJhnK

s/ j'o uhzK dk fJzsikw eoBk g?Dk ;h.
T[; c'B eoe/ nkgD/ tZv/ Gok r[opyS
f;zx B{z th T[ZE/ jh p[bk fbnk j?. T[; dh

GoikJh th T[ZE/ nk rJh ;h. Skw B{z gzi
e[ ti/ jogqhs dk nkgo/SB S[o{ j[zdk j?.
oks d/ frnkoQK e[ ti/ nkgo/SB g{ok
j'fJnk j?. jogqhs B{z nke;hiB bkJh

rJh j? s/ y{B th uVQkfJnk frnk j?.

f;oc fJe tko ifszdo s/ r[opyS f;zx
B{z d/yD bJh p[bkfJnk frnk j?. fJ;

wro'A T[BQK d'jK Bz{ pkjo G/i fdZsk frnk

j?. ;koh oks T[j nkgo/SB EhJ/No d/
pkjo p?m/ jB, ifszdo r[opkDh dk gkm

eodh ojh j?. r[opkDh B/ T[; B{z nEkj

wB'pb fdZsk j?. jogqhs dh fuzsk ftu

T[j T[; ftnesh B{z jh G[b rJh j? fi;

B/ r[odk dkB ehsk j?. oks d/ d' ti/ T[;

B{z Gb/-wB[Zy dh :kd nkT[Adh j?. T[;

ukfjnk fe T[j T[; B{z fwb e/ nkt/. fco

;'funk fJ; tes sK T[j ;[Zs/ j'Dr/ iK

nkokw eo oj/ j'Dr/. d{ih rZb T[; B{z

jogqhs dh th fceo j?. nrb/ fdB ;t/o/

nZm ti/ jogqhs B{z j'S nkJh sK T[; d/
w{zj ftu'A gfjbk Spd fBefbnk-''wzwh
gkDh@ ifszdo dhnK nZyK ftu'A jzM{nK

dh MVh S[eokB/ ti'A MVB bZrh s/ T[j
jzM{ tkfjr[o{ dk XzBtkd eod/ oj/. ifszdo

d/ d't/A jE i[V rJ/ s/ gbeK whNhnK

rJhnK ;h. T[; d/ tZv/ tho r[opyS B/
T[; B{z w[pkoetkd fdzfdnk fejk ;h,

''ihsh, nkgDk jogqhs j[D mhe j'

41 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

J/j iBw s[wjko/ b/y/

;ck 40 dk pkeh wjhB/ pknd, w/ok bzC wkoBk e[M xN w/oh fzzdrh ftu nkJh ;h.@ zo{o nkT[Dr/. ;ed/< jkdf;nK s/ j'Dh s/ wB[Zy dk e'Jh
w?Bz{ uko ;kb Go';k d/ e/, fJedw feXo frnk. go g{oh soQK BjhA. w?A i{B d/ wjhB/ ifszdo B/ u[zBh dzdK ftu b? bJh j?. ifszdo s/ r[opyS ekch d/o pknd z'o BjhA.@ jodhg gfjbK w[;eokfJnk
rtku rJ/ ;h< pknd fjzd{;skB gofsnk s/ w[jkbh s/ fco e[M rzGho j' e/ p'fbnk-''p/N/ w?A
nkfJnk. s/ok ftnkj j' uZ[fenk ;h. w?A T[j gkrbK tKr o'Dk ukj[zdh j?. T[j o'- ftu p?m/ rZbK eod/ oj/. id'A jogqhs ;"A jw/Sk s[jkv/ Bkb jK. w/ok p/Nk, B{zj s/
i/ s[;hA T[Xo jh ftnkj eotk e/ s/ohnK y[ShnK ftu eKih BjhA ;K x'bDk o' e/ nk;wkB s/ Xos B{z o[nk d/Dk frnk sK ifszdo B/ r[opyS B{z bkZ;- g'sk bkZ; J/Aib; ftu w/ok fJzszko eo
t;Dk ;h sK w?B{z ;kc-;kc fby fdzd/. w?A ukjz[dk. go s?B{z t/yD dh fdb ftu ukjzdh j?. nZyK ftu jzM{nK dh MVh J/Aib; tkb/ ;iD dh n;bhns pko/ oj/ jB.@
s[jkvk ekch fuo fJzszko ehsk. nkyo fJZSk b? e/ tkg; th BjhA ;K ikDk o[eD dk BK BjhA b? ojh j?. T[j T[m df;nk. r[opyS dh j?okBrh ftu y[Sh
wksk-fgsk B/ ;wki d/ vo s'A wJh ftu ukjz[dk. w?A nzfwqs;o gj[zfunk. s[;hA yb'sh j?. Eow; ftu'A gkDh fbnk s/ th ;h s/ gSsktk th feT[Afe ;G s'A tX e[M fdBK wro'A jodhg f;zx dh
w/ok ftnkj eo fdZsk ;h.@ jodhg d't/A wz;{oh rJ/ j'J/ ;h. w?A T[E/ th gj[zu gkDh dk x[ZN gh e/ rw nzdo bzxkT[D ifszdo B{z ftnkj bJh T[; B/ jh wip{o gkbw J/no g'oN fdZbh s'A bkZ;-J/Aib;
w[;eokfJnk-''uzrk j't/ i/ s{z w/o/ pko/ frnk. w?A s[jkvk j'Nb th bG fbnk ;h. dk e[M e[ :sB ehsk j?. T[; dhnK nZyK ehsk ;h. T[; d/ fujo/ B{z gSskt/ d/ bJh cbkJhN fBSfus j[zdh j?. r[opyS,
e[M th Bk g[ZS/A. go s{z g[SDk zo{o j?, fJ; w?A doysK d/ fgS/ s?B{z b[e-b[e t/ydk. ;[i rJhnK jB s/ T[; B/ f;oc fJzBk jh pZdbK B/ x/o fbnk. ifszdo B{z ewo/ ifszdo e"o s/ jogqhs f;zx fJzdok rKXh
bJh d; jh fdzdk jK. ftnkj w?A ni se fdb B{z w;';dk, go /s/oh y[Sh B{z nkgDh fejk j?-''dhg ih, i/ fJ; pko/ d' ;soK ftu Sv e/ r[opyS f;zx jodhg f;zx B{z fJzNoB?SBb J/no g'oN s/ T[; B{z
BjhA eotkfJnk. Gkt/A w/ok fJe w[zvk s/ y[Sh ;wM fbnk. d' e[ fdB w?A wz;{oh fojk. th fby fdZshnK j[zdhnK iK fbyk fwbD ubk frnk ;h. go gSskt/ dh nbftdk efjD bJh gj[zu rJ/ jB. id'A
B{zj th j? s/ fJZe g'sk th.@ ifszdo dhnK w?/A nkgD/ wB dk p'M bkj[D dk n;cb fdZshnK j[zdhnK sK w?A xZN'-xZN fJj o/s ftu'A j[D eh T[rwDk ;h< r[opyS f;zx s/ jogqhs e[M mzYk b?D
nZyK gqSB fuzBQ pD rJhnK jB s/ T[j :sB ehsk ;h. w? s?B{z s/o/ gsh Bkb iBw sK T[vhe ftu bzxk fdzdh.@ bJh o?;N'o?AN tb rJ/ sK jodhg B/ e[o;h
;'u ojh j? ''ftnkj s'A fpBK w[zvk s/ B{zj y[Sh-y[Sh ftuofdnK t/y, e[M wB jbek jodhg f;zx s/ jogqhs B{z j;gskb s/ Bkb p?mh ifszdo dhnK T[ArbK s/ fJe
fet/A j' ;ed/ jB.'' eo fbnk. w?A nwohek gos frnk. fJ; wro'A jodhg B/ ifszdo B{z ftu d; e[ fdB mfjoDk fgnk. jodhg tko fco nkgDk jZE-''ihsh, J/j iBw
B"eoh eodk s/ Sokp gh e/ ;wK fpskT[Adk. g[fSnk fe T[; dk gsh feE/ j? sK ifszdo f;zx B{z S[ZNh fwb rJh ;h. T[j j"bh-j"bh s[wjko/ b/y/.@ fJ; wro'A T[j j'o e[M BjhA
jodhg B/ bzpk jT[ek Gfonk s/ fszB ;kb brksko Sokp ghAdk fojk B/ ;koh xNBk ;[Dk fdZsh. jodhg ezp s[odk jogqhs d/ ewo/ ftu nkfJnk j? s/ ;h p'fbnk s/ ifszdo dhnK nZyK ftZu
efjDk S[o{ ehsk, ''w?A nr;s ftu fJe fdB w?A Sokp gh e/ bkZ;-J/Aib; frnk ;h. e[M fuo bJh T[j nv'b T[; d/ wZE/ s/ jZE oZy e/ T[; B{z nkShotkd fJe ;?bkp T[wV nkfJnk j? s/ nZyK ftu
fjzd[;skB gosDk ;h go nr;s d/ x[zw fojk ;K sK T[E/ d/ d' e[ ;kb dk fBofizd pD p?m/ ofjzd/ jB. nukBe fdZsk j?. fco T[; B/ ifszdo s/ r[opyS nrzwh fbSe j?. T[; jodhg dk jZE
gfjb/ jcs/ w/oh eko dk n?e;hv?AN j' gzikph pZuk nkgD/ wK fgU s'A ftSfVnk jodhg B/ ifszdo B{z fejk-''j[D ikU, e'b'A ikD dh nkfrnk wzrh. r[opyS fgnko Bkb x[N fdsk s/ T[; dhnK
frnk. vokJhftzr w?A nkg eo fojk ;h. j'fJnk w?B{z fwb frnk. T[; d/ wksk- ekek s[jkvh T[vhe eo fojk j't/rk.@ f;zx B/ fejk j?-''id'A se jogqhs B{z nZyhnK ftu'A jodhg dh ewhz s/ fJe
w/o/ puD dh e'Jh nk; BjhA ;h. go T[E'A fgsk fe;/ n?e;hv?AN ftu wko/ rJ/ ;B ifszdo id'A jogqhs d/ ewo/ ftu nkT[Adh S[ZNh BjhA fwbdh s[;hA bkZ;- J/Aib; e';k jzM{ nk fefonk j?. id'A jodhg f;zx
d/ vkeNoK d/ pfbjko/ ikJhJ/ fe T[BQK s/ gzikp s'A T[; B{z e'Jh b?D bJh BjhA ;h j? sK r[opyS f;zx T[E/ p?mk j?. jogqhs BjhA ik ;ed/. j[D s[;hA ;kv/ Bkb d/ jtkJh ijkz B/ T[vkD Goh sK
god/;h dh ikB pukT[D dh g{oh tkj bk nkfJnk. nkyo T[; B{z Xow g[Zso pDk dhnK nZyK y[bQhnK j'JhnK jB s/ T[j wK oj'r/.@ jodhg f;zx e[M ;wK j'o o[eD ifszdo e"o dhnK BzoK ijkz dk fgZSk
fdZsh. uko wjhB/ w?A j;gskb ftu fgnk e/ gkbDk S[o{ eo fdsk. e[M gzikph s/ dh T[vhe eo fojk j?. wK dhnK nZyK bJh fsnko j' frnk j? go T[j fJ; 's/ eo ojhnK jB s/ T[j ;'u ojh j?-
fojk. id'A w?A j;gskb s'A pkjo fBefbnk nwoheB e[VhnK B/ w/o/ Bkb ftnkj ;[ZihnK j'JhnK t/y e/ jogqhs B/ wZXw p/fzZd fojk ;h fe T[j uzvhrVQ j'Nb ftu ''cfoSfsnK dh EK Xosh 's/ nk;wkB s/
sK w/oh bs ftzrh j' u[Zeh ;h s/ w?A ekch eotkT[Dk ukfjnk, go w?A jo tko nktki 'u fejk j?-''wzwh s[;hA o' oj/ j'< jh mfjo/rk, T[BQK d/ xo BjhA. id'A j[zdh j?.@ fJ; wro'A jtkJh zjki T[BQK
bzC wko e/ uZbdk ;K. ;'Nh dk ;jkok fJBeko eo fdzdk. w?B{z fe;/ ftu'A th s[jkB{z sK y[S j'Dk ukjhdk j? fe w?A mhe jogqhs B{z S[ZNh j'Jh sK T[j szdo[;s j' dhnK nZyK s'A UMb j' frnk j?.
b?Dk g?Adk ;h. w?A nkgD/-nkg B{z s/o/ ihsh Bk bZGh. fgS/ fij/ id'A nypkoK j' fojk jK. bkZ;- J/Aib; tkb/ nzeb dk frnk sK jodhg f;zx B/ ;G B{z j'Nb
ekpb Bk ;wfMnk fe b'e eh efjDr/ fe ftu gfVQnk fe fJe B"itkB B{z r[odk eh jkb j?< eh s[;hA T[BQK B{z t/yD BjhA p[bkfJnk s/ fvBo fdZsk. B"itkB g[Zso pha n?;a pho
ihsh B{z bzrVk-b{bQk ihtB ;kEh fwfbnk ukjhdk j?< T[;/ t/b/ vkeNo B{z c'B rJ/< eh T[j w?B{z t/yD BJh nkT[Dr/<@ jogqhs B{z T[; dh wK ifszdo B/ nkgDh c'B L 00919988886364
j?. w?B{z s/o/ s/ ftStk; ;h go s/o/ wksk- ehsk. w?B{z fpbe[b gsk BjhA ;h fe T[j ifszdo B/ nkgDk oki fSgkT[D dk ;koh ejkDh ;[Dk fdZsh j?. jogqhs d/
fgsk fJ; foSs/ dk fto'X eo ;ed/ ;B. B"itkB T[; ihsh dk g[Zso j? i' ed/ :sB ehsk s/ fejk-''j[D T[j mhe jB. efjD s/ ykD/ bJh jodhg f;zx T[BQK d/ BkGk, gzikp
d{ih rZb w?A T[E/ ofj e/ fJbki ikoh id'A s[oB fcoB d/ ekpb j'Dr/ sK T[j xo nkfJnk j? sK jogqhs B/ fejk-
ofynk s/ T[E/ jh B"eoh eo bJh. S/-;s ''nzeb, eh s[;hA ;kv/ Bkb BjhA ofj

w' eT[ e[;b[ psktj[ e'Jh ..

;ck 39 dk pkeh nt;Ek ftZu i[fVnk j'fJnk jK. Bk w?A epho ih ;wMkT[Ad/ jB fe fgsoK dh fBfws G'iB y[nkT[Ad/ jB. ftuko/ fgZso ;wkgsh eod/ jK. fJj Sb'e ';b'e-
;jfi-;ji ftZu, nv'b nt;Ek nkg fe;/ s'A vodk jK ns/ Bk jh j'oK nkswe SKsh bJh SokX eoBk e/tb T[j SokXK dk G'iB fet/A jk;b eo ;ed/ ;fj;feqsh' ftu'A j?.
ftZu, gqG{ d/ Bkw-o; ftZu, ;wkfX- B{z vokT[Adk jK. fJ; soQK id'A Bkw f;wo fJZe tfjw j?. nkswe nBzd sK jB. T[; G'iB B{z sK eK-e[Zs/ jh yk
;wkXh bkJh oZyD d/ ekoB, i[V/ ofjD f;wo e/ gqG{ d/ uoBK ftZu iht dk fuZs gqwkswk dh f;Zfynk s/ uZbD Bkb jh iKd/ jB. nzXeko f;wos gqek;z r[D owzs
eoe/, nkg[-nkgD/ nkg B{z, nkg? nkg- i[V ikt/ sK fJ; dk wB ;[yh j' iKdk fwbdk j?. nx yzvBj..
gqG{ jh gqG{ fdZ; fojk j?, B fpnkg?-g'j j?. wB wkfJnk d/ ftekoK tb'A jN iKdk fwZNh d/ d/th-d/ts/ pDk e/ b'e T[;
BjhA ;edk, nkgDk dpkn BjhA gk j? ns/ wB wkfJnk ftZu ofjzdk j'fJnk ý ;fsr[o gq;kfd.. d/th iK d/ts/ nZr/ pZeo/ nkfd dh fod p;zfs G? Ghs d{sj eow eos
;edk, T[bfN-nkgD/ gfjb/ ;[Gk tb'A Gh wkfJnk d/ w'j ftZu BjhA c;dk. okr[ rT[Vh p?okrfD epho ih e[opkBh fdzd/ jB. j/ GkJh! fJ; soQK d/ wjk fBowbj..
jN e/, ftekoK tkbh tkdh SZv e/, ihts fgso B wkB? e'T{ w{J/A f;okX fwZNh d/ pDkJ/ j'J/ s[jkv/ fgZso
;BksB[-g[okDk, g[oksB, w[ZYbk, i' ®H B'N¡ L wo u[Ze/ pz[orK bJh fjzd{ eokjh.. nytkT[Ad/ jB. s[;hA T[BQK nZr/ Gh i' iBw woD ojzs ;q'sk ;[y ;w{j
fJj gfjbK gfjb ;hl Gkt, nkgD/ n;b/ b'e jo ;kb nZ;{ d/ wjhB/ SokX eod/ fgso Gh pg[o/ ej[ feT[ gktfj s[jkvk fuZs eodk j? Xo fdzd/ j'. nw'x do;Bj..
dk o{g, gqG{ dk o{g, ikfBnk-;wM gJh jB ns/ pqkjwDK B{z G'iB fybkT[Ad/ jB. eT{nk e{eo ykjh..¡.. fBoiht j'D eoe/ T[j ykD bJh nkgD/
j?, ihts w{nk-ihT[Adk jh wo frnk, T[BQK dk ftStkS j? fe y[nkfJnk j'fJnk w' eT[ e[;b[ psktj[ e'Jh.. w{zj'A e[ZM BjhA wzr e/ yk ;ed/. ;ofD i'rz ;zs fgqn BkBe ;'
d[BhnK ftZu tZ;dk j'fJnk Gh d[BhnK fJj G'iB fgsoK B{z nZgV iKdk j?. SokX e[;b[ e[;b[ eos/ ir[ fpB;? e[;b[ GrtkB y/wz eo'fs..¡©.. gzBK ¡£••
tb'A fBo-ukj j' frnk jK, bhB j' frnk nZ;{ dh g{oBwkSh s'A S[o{ j' e/ wZf;nk Gh e?;/ j'Jh..¡.. ojkT[.. b'e b'ekukoh o;wK d/ vo ftZu
jK, w;s jK, voT[-vodk jK, nto- sZe uZbd/ jB. nyhobk SokX ektK wkNh e/ efo d/th d/tk fs;[ nkr? roe j' oj/ jB. ihT[Ad/ ihtK B{z d/th d/ gd noEL nzXeko-jB/ok, nx-
j'oK B{z. e[ZfsnK dk Gh j[zdk j?. uzd d/ wjhB/ d/ ihT[ d/jh.. tfsnK nZr/ G/N eoB bJh wkod/ jB gkg, d{sj-iw d/ d{s, nw'x do;Bj-
noEL id'A dk w?A nkgB/ gqG{ B{z fj;kp Bkb fi; sohe (fEs× fsfE) B{z n?;/ fgso s[wko/ ejhnfj nkgB ns/ fJ; soQK fwZNh nkfd d/ pDkJ/ j'J/ T[; dk dhdko ;cb j?, y/wz-e[Sb, ;[y,
gSkD fbnk j? sK w?B{z ;ko/ nkswe e'Jh gqkDh wodk j?, SokXK d/ fdBhA T[;/ efjnk B b/jh..¢.. fBofizd d/tfsnK B{z g{id/ jB. fJ; soQK owzs-f;wfonK, u/s/ ehfsnK, ;oD i'r-
;[Zy-nkBzd gqshs j' oj/ jB. gqG{ Bkb fEs s/ T[; gqkDh dk SokX eotkfJnk ;oihT[ ekNfj fBoihT[ g{ifj nzs eoB Bkb T[j nkgDk nZrk ftrkVh ;oB nkJ/ dh ;jkfJsk eoB d/ ;woZE,
;KM gkT[D Bkb w/o/ nzdo mzY g? rJh iKdk j?. pqkjwDK B{z o'Nh y[nk e/ ektK ekb eT[ Gkoh.. ik oj/ jB. n?;/ b'eK B{z T[; nkswe ;zs fgqn- r[ow[yK dk fgnkok, eo'fs-
j?.¡. ojkT[. e[ZfsnK B{z Gh SokX y[nkfJnk iKdk j? okw Bkw eh rfs Bjh ikBh G? v{p/ nt;Ek dh ;wM BjhA g? ;edh i' eodk j?.
nkswe d[Zy pdb e/ j[D gqG{ dk ns/ pZeo/ nkfd dh e[opkBh Gh fdZsh ;z;koh..£.. nkswe nt;Ek gqG{ d/ Bkw f;woB Bkb
o{g j' rJ/ jB Gkt gfjbK i' w?B{z efEs iKdh j?. d/th d/tk g{ifj v'bfj gkopqjw[ Bjh pDdh j?. noEL- gqwkswk dk Bkw f;woB
iw-o{g fdZ;d/ ;B j[D T[j gqG{ dk o{g ikBk.. Bkb nfrnkBsk dk jB/ok d{o j' iKdk
fdykJh d/ oj/ jB. j[D w/o/ nzdo'A ;ko/ B'N ¢ L ftnkj-SkdhnK ;w/A g[okD/ ejs epho ne[b[ Bjh u/fsnk Grs epho nkyd/ jB fe nfij/ j? ns/ nkswe ihtB dh ;{M nk iKdh
d[Zy d{o j' rJ/ jB ns/ ;[ZyK B/ w/o/ fynkbK tkb/ fjzd{ ;ZiD nkgD/ xoK fpfynk f;T[ bgNkBk..¤..¡.. gzBK ££¢ b'e fwZNh d/ pDkJ/ j'J/ d/th-d/tfsnK j?. gqG{ d/ r[D u/s/ eoB Bkb gkgK dk
nzdo v/ok bk fbnk j?. i' gfjbK w?B{z ftZu bVe/-bVeh B{z wkJhJ/A gkT[D tkb/ gd noEL ihts-ihT{Ad/, fgso- B{z g{id/ jB ns/ ;fjw/ Gh ofjzd/ jB BkS j' iKdk j?. gqG{ dk Bkw fjod/ ftZu
t?oh bZrd/ ;B j[D T[j w/o/ fwZso pD fdB 'fgZsoK' B{z g{ikT[Ad/ jB Gkt T[j tZv/ tv/o/, fgT[ pkpk gVdkdk nkfd feT[Afe n;b 'e[Sb' d/D tkb/ nekb tZ;k e/ iwd{s Gh voB bZr iKd/ jB.
rJ/ jB Gkt i' w/o/ frnkB fJzdq/ gfjbK xo ftZu fJZe fBt/eb/ EK g'uk d/ e/ tv/o/ i' wo e/ gqb'e ftZu ik u[Ze/ jB, g[oy B{z T[j ikDd/ jh BjhA. T[j zks- gqwkswk d/ Bkw dk f;woB eoB tkbk
w?B{z ftekoK tb b? e/ ik oj/ ;B j[D fwZNh d/ 'tZv/ tv/o/' pDk e/ T[BQK d/ nZr/ f;okX-fgsoK d/ fBfws pqkjwDK B{z e[b ofjs gqG{ B{z f;wod/ jh BjhA. fJ; iht gftsq ihtB ns/ gftsq eow eoB
T[j w?B{z uzr/ gk;/ fbik oj/ jB. gfjbK gkDh dk xVk Go e/ oZyd/ jB. ftnkj y[nkfJnk j'fJnk G'iB, ;oihT[- ihT{Ad/ eoe/ T[j ;dk wkfJnk Bkb bgN/ ofjzd/ tkbk pD iKdk j?. gqG{ dh f;cs-;kbkj
fJj frnkB fJzdq/ oZp Bkb'A N[ZN/ j'J/ ;B tkb/ e[Vh ns/ w[zvk T[BQK B{z wZEk N/ed/ ihn, fBoihT[-fBofizd d/tfsnK s/ jB. ;[DB tkb/ iht dk nkswe iBw-woB
j[D T[bN e/ nzso-nksw/ r[ow[y pD jB ns/ fJ; soQK nkgD/ fgZsoK gk;'A fgZsoK B{z i' fwZNh d/ pDkJ/ j[zd/ jB, dk r/V w[Ze iKdk j?. gqG{ dk f;woB
rJ/ jB. w/o/ ;oho ftZu eq'VK fteko 'e[Sb' dh n;h; b?Ad/ jB. okw Bkw eh rfs-T[j nkswe nt;Ek rT[Vh ;[ywBh ftu'A T[Zgo T[dkjoD nMkJhz BjhA iKdk. gqG{ dk f;woB nB/
;B. gqG{ d/ Bkw-o; ftZu i[VB Bkb i' gqG{ dk Bkw f;woB Bkb pDdh j?, d/ e/ n;hA fJj dZ; fdZsk j? fe ;[ZyK dk eK jh nkswe ;[Zy fdzdk j?. r[o{ noiB
T[j ;ko/ fteko ;[Zy pD rJ/ jB. w/o/ b'eK ftZu fJZe Gow j? fe wo/ j'J/ ;z;koh G?-b'ebki ftZu, v'bfj-v'bd/ yzkBk e/tb tkfj r[o{ dk f;woB ns/ ;kfjp ;kB{z ;wMkT[Ad/ jB fe gqwkswk
wB B/ nkgD/ n;b ;o{g gqwkswk B{z pz[orK dh nkswe SKsh bJh jo ;kb jB, ne[b[-T[j gqG{ i' fe;/ e[b-iks T[; dh ozk ftZu ofj e/ nkgDk ihtB r[ow[yK dk fgnkok j?. gqwkswk nkgB/
gSkD fbnk j?. j[D w?AB{z ;ko/ gk;/ gqG{ gkm ns/ SokX eotkT[D/ ukjhd/ jB. ftZu BjhA izwdk. fpskT[Dk j?. go xo ftZu jo soQK dk SoB nkfJnK dh ;jkfJsk eodk j?.
jh fdZ; fojk j?. j[D ;ko/ o'r ns/ fszB/ eJh G[bV tho r[o{ BkBe ;kfjp dk th noEL w?B{z e'Jh fJj dZ;' fe fgZsoK ;[y-nkBzd pD/ ofjD dh ykso Gowh gqwkswk nkgD/ GrsK B{z ;ko/ nkswe
skg w?B{z g'j BjhA ;ed/. j[D w/ok wB SokX eod/ jB. eJh G[bV b'e SokXK d/ Bfws SokX y[nkT[D Bkb fgZS/ xo b'e fgZsoK fBfws SokX eod/ jB. T[j ;[Zy fdzdk j?.
nkgD/ gfjb/ ftekoK tkb/ ;[GkT[ tb'A d/ fdBK ftZu gzvsK dh EK gzi ftZu ;[y-nkBzd fet/A j' ;edk dk j?. fwZNh d/ d/th d/ts/ pDk e/ T[BQK d/ nZr/
jN e/ gqG{ dk o{g j' frnk j?. fJ; rZb fgnkfonK B{z G'iB SZekT[Ad/ jB. Grs ;kok ;z;ko fJ; Gow-tfjw ftZu yg pZeo/ nkfd dh e[opkBh Gh fdzd/ jB. Bkw f;woB dh poes Bkb jh ;jh
;wM nkT[D Bkb fJj wB wkfJnk ftZu epho ih ftzr eod/ j'J/ g[ZSd/ jB fe fojk j? fe fgZsoK fBfws SokX ehfsnK fJ; s'A fJbktk T[j ftnkj SkdhnK t/ ihtB iku nk ;edh j?. fJ; soQK iht
ofjzdk j'fJnk Gh wkfJnk d/ w'j s'A T[Zuk w?B{z e'Jh fJj sK dZ;' fe fgZsoK d/ Bfws xo ftZu nkswe ;[Zy-nkBzd pfDnk b/ 'tZfvnK B{z g{id/ jB' Gkt nkgD/ dk ;z;ko ftZu nkfJnk ;cb j' ;edk
j' frnk j?. Grs epho ih efjzd/ jB SokX y[nkT[D Bkb fgZS/ xo ftZu ;[y- ofjzdk j?.¡. ojkT[. fgsoK B{z g{id/ jB. fJ; d/ pkt:{d ;fjw j?. e'Jh th eqw-eKv ;kv/ nkswe ihtB
fe j[D w?A nkswe-nBzd dh nv'b nkBzd fet/A j' ;edk dk j?. ;kok ;z;ko b'e ihT{Ad/ wkfgnK dk sK nkdo- fco Gh pfDnk ofjzdk j?. fJ; dk ekoB bJh ;jkJh BjhA j' ;ed/. ;kfonK eqw-
fJ; Gow-tfjw ftZu yZg fojk j? fe wkD BjhA eod/, go wo rJ/ fgZsoK fJj j? fe b'e gqG{ B{z ft;ko e/ wkfJnk eKvK B{z SZv e/ ;dhth e[Sb bJh ;kB{z
fgZsoK fBfws ;okX ehfsnK xo ftZu d/ w'j ftZu cZ;/ ofjzd/ jB. e/tb gqwkswk dk nk;ok sZeDk
;[y-nkBzd pfDnk ofjzdk j?. Grs ukjhdk j?.
nzs ftZu n;hA r[o{ noiB ;kfjp
dk fJZe ;b'e ftu'A d/ e/ fJ; b/y dh ykb;k ;EkgBk fdjkV/ dh ;G
;zrsK B{z bZy bZy tkXkJh j't/ ih.

tkfj r[o{ ih ek ykb;k..
tkfj r[o{ ih fe csfj..

42 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

frnkBh fwjo f;zx ykb;k

ykb;k noph GkSk dk bcz j?, fJ; gfjbK Grs epho ih B/ tofsnk j?L ykb;/ dh T[gwk sK gqw/So dh T[gwk j?, dk NeokT[. ;kesK Bkb fJ; r[o{ B{z f;wodk jK, fijVh fe ;G s'A gfjbK
dk noE j?, okik iK gow/So. r[owfs ''ej[ epho iB GJ/ ykb;/ gq/w fJ; ;ku-Spd dh T[gwk w?E'A fpnkB ykb;/ (nekb g[oy dh c"i) dk NeokT[ r[o{ BkBe d/t ih d/ fXnkB ftZu
nB[;ko okik e/tb gow/So jh j?. :Ek BjhA ehsh ik ;edh, feT[Afe w/oh sK r[owfs o{gh frnkB-yVQr ekoD jz[dk nkJh, Gkt geV ftu nkJh. fXnkJh
r[otke j?L Grfs fij ikBh..@ fJe jh ihG j?. ;' w?A fJ; dk gko BjhA j?, feT[A fe id'A fJj nkydk j?L dk noE j? ;wMh. fJE/ 10 t/A r[o{ ih
(gzBk 655) gk ;edk, fJ; dh T[gwk w?A dZ; BjhA efj oj/ jB, w?A th fJj' jh fXnkJh.
e'T{ jfo ;wkfB BjhA okik.. ;edk. ''epho wkfJ w{vT[ fsj r[o[ eh ik fJj' jh ;wMh j?. r[o{ BkBe d/t ih B/
J/j G[gfs ;G fdt; ukfo e/ fco d;w gksSkj B/ fJ; ykb;/ dh s/ Gow[ B ikfJ..@ ;G s'A gfjbK fJ; ws B{z p[fMnk Gkt
M{m/ eos fdtkik..@ pj[s bzwh ftnkfynk eod/ j'J/ Gkt wkfJnk s'A w[es j'fJnk wB ;wfMnk. fco fJj nZr/ ;ko/ r[o{
c[owkfJnk j?L ;ku Spd ftu bhB j'fJnk wB jh (gzBk 1369) ;kfjpkB e'b ubdh ojh, s/ j[D ykb;/
(gzBk 856) ykb;k j?. T[; dk nkgDk nkgk ysw sK T[jBK ny"sh ;kesK s/ r[o{nK e'b Gh w"i{d j?. fJ; sohe/ Bkb S/t/A
;z;koh okfinK B{z r[owfs G{gsh, ykb;k w/o' o{g j? yk;.. ykb;/ wfj j' u[Zfenk j?. T[j gow/So dk jh o{g j' B{z fet/A uzrk br ;edk j?. id'A ykb;k gksSkj s'A pknd fJj d't/A sbtkoK
Gkt Xosh d/ e[M N[efVnK d/ wkbeh j" eo" fBtk;.. fBpfVnk j?. izwD woB s'A go/Q, s[ohnk fJj nkydk j? feL ykb;/ d/ nzr-;zr ojhnK jB.
wzBdh j?. i' fe ;dk ofjD tkb/ BjhA gd dh nt;Ek, ihtB w[es dh ekj/ eT[ gkjB g{is j? g;[, gkjB
j[zd/ ;r'A fJjBK d/ oki sK jw/SK fJBQK ykb;k w/o' w[y j? nzrk.. ykb;/ e/ nt;Ek gqkgs eo u[Zek j'fJnk j?. w? gow/So Bkfj.. go d;w fgsk ;qh r[o{ r'fpzd f;zx
bJh fuzsk dk ekoB jh pD/ ofjzd/ jB. j"A ;d ;d ;zrk.. ih s'A pknd id'A fJZe pj[s rfjoh
nzro/zh ejkts j?L j'o nZr/ fJ; ykb;/ dh nt;Ek (gksSkjh 10 thA) ;kfiS sfjs, :'iBk pX Yzr Bkb fJ;
'Un Easy Lies the Head that ykb;k w/o' fJSN ;[fjod.. ykb;k fpnkB eod/ j'J/ d;w/S fgsk ih sK T[jBK eo'VK gZEo g{iD tkfbnK frnkB yVQr B{z nb'g eoe/, d{ih b'j/
Bears the Crown' w/o' ejhns fpod.. c[owkT[Ad/ jBL dh nZy ftZu fJj ykb;k oVeD br dh sbtko jh (ghoh dh sbtko d/ s"o
Gkt T[j f;o nSKs jh ;T[Adk j? iKdk j?. sd ;kes ;ko/ fJew[Zm j' e/ s/) gquko fdZsh rJh, sd s'A ykb;/
fijVk f;oski gfjBdk j?. r[opkDh ykb;k w/o' gS no gksk.. ykb;k ''irs i'fs ig? fB; pk;[o J/e ;u dk w{zj pzd eoB bJh, woB wkoB e'b'A fJj frnkB yVQr nb'g j' rJh.
ftu '';rb f;q;fN e' okik dyhnk.. w/o' ;[y nfjbkdk.. fpBk wB B?e B nkB?.. se fsnko j' iKd/ jB. fco tkoh go eh ;u B{z eJh nb'g eo ;edk j?.
jfo ek Bkw[ igs j'fJ ;[yhnk..@ dk nkT[Adh j? ;[bQk ;ckJh dh. ykb;k ;u B{z nb'g eo d/DK ;kesK dh ;'u
fzeo j?. fJ;/ eoe/ ykb;/ bJh j[ew j? ykb;k w/o' fwZso ;ykJh.. ykb;k g{oB gq/w gqshs ;i? pqs r'o wVh nkgDk gZy g/S eodk j'fJnk fJj sK j' ;edh j?, r[ow[yK dh BjhA. ;u
fe T[j fJzM nky/L wks fgsk ;[ydkJh.. wN G{b Bk wkB?.. dbhd fdzdk j? fe;/ G[b/ GNe/ wB[Zy B{z id'A ukj/ fiE/ ukj/ nkgD/ nkg B{z
'oki B ukjT[ w[efs B ukjT[A.. f;X/ okj gkT[Dk, fe;/ Gh w[be d/ gorN eo d/D dh ;woZEk oZydk j?.
wfB gqhfs uoB ewbko/..@ ykb;k w/oh ;'Gh ;hbk.. ykb;k pzX shoE dkB dfJnk sg, ;ziw J/e ekB{zB w[skpe iK fe;/ Gh Xow d/ ;u id'A th gorN j[zdk j? fJj ';u dh
;yk ;d vhbk.. fpBk Bfj J/e gSkB?.. f;XKs nB[;ko e'Jh ngokX BjhA j?. eksh' o{g XkoB eoe/ jh gorN j[zdk
(gzBk 534) go d{ih ;kesK dh fXo, i' fe ;u s'A j?. ;u eh eksh frnkB yVQr o{g j[zdh
j[D fJZE/ G[b/yk g?dk j' ;edk j? fe ykb;k w/oh iks no gs.. ykb;k g{oB i's ir? xN w? sp ykb;k jko ykJh j'Jh j[zdh j?, f;oc fJe' rb j?. ;qh r[o{ rozE ;kfjp ih fty/ gzBk
eh ''oki eo/rk ykb;k@ ns/ ''oki B ;' wk e' T[sgs.. skfj Bykb; ikB?.. s/ nV iKdh j? fe e/tb ;u nkgDk w{zj 956 s'A nzfes j?L
ukjT{A w[efs B ukjT[A@ fJj d't/A nkgk pzd oZy/. BjhA sK fJ; d/ f;ZN/ rzGho j'
fto'Xh rZbK jB. i/ fJj d't/A rZbK ykb;k w/o' GtB Gzvkok.. ykb;/ (s/sh ;tJhJ/) ;ed/ jB. '';u eh eksh ;u[ ;G[ ;ko[, xkVs
nkgk fto'Xh j[zdhnK iK jB sK fco eo w/o' ;fsekok.. fJE/ ''irs i's ig?' efjD s'A r[o{ w"s B{z fiZs u[fenk ykb;k fJjBK fs;[ eh ngo ngko..
fJj ni se ykb;k gzE ftu gqubs ih dk Gkt fJj ;h fe ykb;k T[; i's w"s dhnK XwehnK s'A ed'A vo ;edk
fet/A jB. nZi dk yk;bk sK Gkt/A ykb;k w/o' ;`iB gqtkok.. ykb;k dk g[ikoh j?, fi; i's d/ ukBD/ s'A ;ko/ j?. fco T[j tes Gh nk iKdk j?, id'A Spd/ ;kD oykJh bkfJ, r[D eh
fJjBK d'jK gzrshnK d/ noE nkgk w/o' eos T[Xkok.. fjofdnK ftZu o"SBh j[zdh j?. r[opkDh ykb;/ B{z nkgDh fBoG?sk dk ;p{s E/e? ftfu ;wkfJ..@
fto'Xh jh eodk ns/ ;wMdk j?. don;b ftu c[owkB j?L d/Dk j[zdk j? ns/ fJ;/ fe;w d/ ;p{sK dh
g[oksB ;w/A d/ ykb;/ B/ n?;h e'Jh ykb;k w/o' fgzv gokB.. ykb;k w/oh fs; e? ukBfD ;G wfj ukBD[ bzwh fb;N S[o{ j' iKdh j?, gzuw gksSkj fJj ;u eh eksh fBo'b ;u ;o{g
XkoBk g?dk jh BjhA j'D fdZsh fijVh ikB eh ikB .. j'fJ.. r[o{ noiB d/t ih dh Sjkds pknd jh j[zdh j?. fi; B{z Grs epho dh 'p[fX
fe nkgk fto'Xh j't/. r[o{ jfo r'fpzd ;kfjp ih B{z fJ;/ pdbh f;fX gkJh' nkyd/ jB.
r[ofws fi;dk fe ykb;k g[ikoh wkB wjs w/oh ykb;k ;jh.. ykb;k (gzBk 663) r[owfs o{gh frnkB yVQr d/ Bkb-
j?, wzBD jkok j?. fJ; ftu fe;/ th w/o' ;`koE ;jh.. id fe d{ihnK wZsK tkb/ fe;/ Bkb d{;oh sbtko i' fe T[AM sK r[owfs XkoB eoe/ pdbh j'Jh
nkgk fto'Xh fynkb bJh e'Jh irQk ;z;koh i's d/ doSB dh rZb eod/ jB ;kesK dh sbtko jh j[zdh j?, gfjBD p[Xh jh frnkB yVQr nytkT[Adh j? i'
BjhA j?, fco fJE/ fJj d't/A ftuko ykb;k w/o' eo/ fBopkj.. ykb;k fijVh fe wB[Zy dh nkg jh pDk e/ dh b'V gJh ns/ T[jBK B/ gfjBh Gh. fe j'o gqeko d/ Gow frnkB B{z eZN
nkgk fto'Xh fet/A j' ;ed/ jB. fJj w/o' d/j no ;kj.. ibkJh j[zdh j? s/ fJ; dk doSB th id'A n;hA fJj efjzd/ jK fe ;kfjp d/D dh ;woZEk oZydh j?. fisBk fuo
pj[s rzGhosk Bkb ftukoB dk ftSk nZyK Bkb ehsk ik ;edk j?. ;' fJj ;qh r[o{ jfo r'fpzd ;kfjp ih B/ d' fJj p[X gokgs Bk j't/, T[sBh d/o
j?. go r[owfs nB[;ko i/ n;hA thukohJ/ ykb;k w/o' Xow no eow.. ykb;k i's sK wkfJnk (nZr) o{g jh j[zdh j?. sbtkoK gfjBhnK sK fJ; dk noE fJeZbh b'j/ dh sbtko, ;kesK tkbh
sK fJ; dk i[nkp ;kB{z fwb ;edk j?. w/o' G/d fBi wow.. idfe ykb;k sK nkgD/ nzdo gqw/So ;kc j? fe gfjbh r[owfs o{gh frnkB sbtko jh pD e/ ofj iKdh j?. ;u ns/
;kfjp ;qh r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ id'A dh g{oB i's gorN eoB bJh j? yVQr d/ pukn bJh jh d{;oh b'j/ dh M{m dh gfjukD s'A fpBK ;u dh bVkJh
fJj fejk ;h fe- ykb;k w/o' ;fsr[o{ g{ok.. ykb;k r[opkDh d/ bV brdk j?. ns/ nkgD/ sbtko, fJe jh gfjBh rJh ;h. b'V Gh bVh jh BjhA ik ;edh. ;r'A b'j/ dh
''ykb;k nekb g[oy eh c"i.@ w/o' ;ZiB ;{ok.. fjod/ nzdo g{oB i's gorN eoe/ fJe' sbtko dh jh ;h. d{;oh frnkB sbtko dh tos'A sK nfs wip{oh t/b/
n;h ykb;/ sK c"i jK. n;b ykb;k fBykb;L Gkt wkfJnk s'A goQ/ nkgD/ yVQr, ghoh dh sbtko sK T[jh sbtko eoB dk jh j[ew j?. ykb;/ B{z sK ;u
sK T[j gqw/So nkg j?. ;u T[j nkg j?. ykb;k w/o' p[X no frnkB.. ykb;/ fBi ;o{g ftu nkgD/ Bkb ;dk bJh ;h, fi; B{z ;qh r[o{ BkBe d/t ih B/ d/, r[owfs d/, sZs` frnkB gouko dh
ukoK i[rK ftu Gh T[j nkg jh j?. T[; ek j' Xo' fXnkB .. i[V iKdk j?. gorN eoe/ nZr/ r[o{ nzrd d/t ih B{z fzzw/tkoh fBGkT[D dh fvT{Nh ;/tk
B/ nkgDk j[ew o{g, (Spd o{g) XkoB ykb;k nekb g[oy eh c"i j? ns/ pySh. fi; dh rtkjh nkfd Sqh r[o{ rzqE ;kfjp ;qh r[o{ r'fpzd f;zx ih wjkoki
ehsk j?L T[gwk ykb;/ iks B ejh.. fijtk nekb g[oy ;u j?. ;z;ko ftu Gkt/A ;kfjp ih ftZu fJzM fwbdh j?L B/ gzi fgnkfonK d/ o{g ftu ;"Agh ;h.
BkBe i[fr i[fr Bkw tfvnkJh J/e gko Bfj bjh.. e'Jh th nkdwh ;u B{z wkVk BjhA wfs r[o nksw d/t dh yVfr i'fo d{ih sbtko f;oc ;u dk w{zj pzd
j'Jh.. efjzdk, go fco Gh fJj rb ;G nkyd/ goke[fJ ihn d?.. eoB tkbhnK SeshnK d/ fybkc,
(;op b'j rqzE) jB fe ;u Spd pj[s e"Vk jz[dk j?. nkgD/ pukn ti'A jh tosD dh
(gzBk 880) fJjBK gzrshnK B{z i/ rj[ Bkb r[opkDh ftu th nzfes j?L (gzBk 966) fjdkfJs j?L
j[D fij' fijk e'Jh e[M wzrdk j?, ftukohJ/ sK ;gSN zkjo j? fe d;w ''nzfwqs eT[ok fpfynk whmh.. fi;s'A Gkt fJj j? fe nksw frnkB
Gkt fij' fijk e'Jh frnkB wzrdk j?, gksSkj ih B/ fJj Spd ykb;k, gqw/So ;kes eh fpfX B?Bj[ vhmh.. o{gh fJj sbtko, frnkB-yVQr, wB u{z eko nz jwK jhbs/ do r[z;s..
T[j' fijk T[j d/ d/Adk j?. d/ goEkfJ jh tofsnk j?. nZr/ fJBQK d/ gfjBD tkbh j?. i' ihn fJ; B{z jbkb n;s p[odB p SwSho
dk noE j? fe w/ok yk; o{g j?, T[go'es bkJhBK d/ noE thukod/ jK. (gzBk 892) gfjB bt/, T[; B{z ;d ihtB gqkgs j' d;s..
ykb;k. c"i sK shik o{g j?. ''phiT[A r[o{ ih efj oj/ jB fe ykb;k w/ok yk; Gkt ;kes dk ;[Gkn ;u B{z BjhA iKdk j?. i/ r[owfs nB[;koh ykb;k j't/ sK
;[M? e' BkjhA..@ fit/A phi B{z e'Jh ;'Mh o{g j?. i' fe fBokekoh o{g j?. gzi G{se ep{bdk. wBw[yK B{z ;u nfs e"Vk fJj fBokekoh sbtko, fBokekoh T[; ftu ns/ r[o{ ;kfjpkB ftu iK
BjhA j[zdh, feT[A fe phi ;[gB nt;Ek ;oho B{z T[j nkw o{g wzBd/ jB feT[Afe brdk j?. T[go'A Gkt/A T[j ;u B{z uzrk iht d/ gfjBD tkbh ghoh dh sbtko gow/So ftu e'Jh th Gow-G/d BjhA
ftu j[zdk j?, fJ; bJh fJ; B{z e'Jh th fJj pdbD jkok j?, fJ; eoe/ fJj yk; Gh wzBdk j't/ s/ ;u Bkb gq/w th eodk j?. r[o{ BkBe d/t ih B/ ;Zu dk oki ofj iKdk. :Ek r[otke j?L
frnkB BjhA ;[Mdk. ;' ykb;k gqw/So o{g BjhA j' ;edk. r[o{ ih efjzd/ jB fe j't/. ;u ftu M{m B{z eZN d/D dk ;[Gkn ubk e/ fJj frnkB yVQr r[o{ nzrd gqG wfj w[M wfj sk; wfj ozue
dk Bkw j?. pkjobk ;oho sK nkw o{g w?A j[D wkfJnk B{z SZv e/ fBokeko j?, ;u, M{m fto'Xh j[zdk j?. wB, n;b d/t ih B{z pySh i' fe nZr/ shi/ u"E/ s/ BkfjB G/t..
j[zdk j?. ykb;k sK nzdobk o{g j?. sK gow/So ftu jh fBtk; oZydk jK. j[D ftu M{m s'A rq;s j?. fizBh d/o se wB gzit/A gksSkj s'A T[gozs S/t/A gksSkj pbfe fJ;s'A th nZr/ ;fsr[o{ ih
jh T[j yk; o{g ejkT[Adk j?. id'A n;hA w/ok Sohoe w[y, nzr BjhA fojk. M{m s'A rq;s ofjzdk j?, T[sBh d/o se r[o{ jfo r'fpzd ;kfjp ih gk; th w"i{d efjzd/ jBL
'oki eo/rk ykb;k efjzd/ jK sK fJ;dk fBokekoh jh w/ok w[y j?, fBokeko jh jh fJj ;kes nytkT[Adk j?. ;h. iiB GiB ww ykb;k, ykb;k
noE j? fe ykb;kk jw/Sk oki eo/rk. Soho, fBokeko w/ok nzr j?. w?A j[D ;dk r[opkDh ;Zuh pkDh j'D eoe/, wB d;w gksSkj B/ 'uzvh dh tko' dh g{ip/ i'r..
e'Jh T[; d/ oki B{z jNk BjhA ;edk, ;dk bJh fBokeko d/ Bkb i[fVnk B{z M{m SZvD bJh i'o gkT[Adh j?. i/ gfjbh gT[Vh ftZu fJ;/ frnkB yVQr dk; r'fpzd csj ykb;k, do;
id fe d[nkBth okfinK dk oki sK ofjzdk jK, w/ok fJSN fBokeko s/ gow/So dh feogk j't/, sK wB M{m dh rZb ehsh j?, id'A T[j efj oj/ jBL go; fwN/ ;'r..
nkT[D ikD tkbk j[zdk j?. ykb;kJh ;[fjod Gkt/A S[X fjod/ tkbk j?. w/ok SvDk wzB b?Adk j?. ns/ r[opkDh s'A fgqEw Gr"sh f;wo e? r[o BkBe ykb;/ dh T[gwk dh f;yo s/ gj[zu
c"i B/ ;u s/ gfjok d/Dk j?. ;u dh ;[fjod Gkt wddrko th gqw/So ;'Mh gqkgs eoe/ nkgDk nkgk ;[nko bJh fXnkfJ.. e/ fco nZr/ eoVh fusktBh d/Ad/ j'J/
okyh eoBh j?, ;u jh ;kvk XVk j? ns/ fBokeko jh j?. gow/So jh w/ok fwso s/ b?Adk j?. M{mk XB, M{mk frnkB fsnkr fJE/ w{b gkm bJh (h) fpzdh ofjs ;fsr[o{ ih efjzd/ jBL
;u jh ykb;k j? iK ;u dk jh d{ik ;ykJh j?. e/ ;Zuk frnkB, Bkw XB gqkgs eoe/ j?, h ;fjs bJh gkm BjhA, fit/A fe n;hA ip br oj/ fBnkok.. sp br s/
Bkw ykb;k j?. fJj w/oh wksk-fgsk s/ ;[y d/D ykb;/ dk o{g j' iKdk j?. ykb;/ B{z nkw T[ukoB eod/ jK. fJ; dk noE j? i dhT[ w?A ;kok..
r[opkDh ftu 'ykb;k' bcz ;G s'A tkbk Gh j? ns/ w/oh g?dkfJS th fJ;/ nkgDk yk; o{g pDk e/ fJj nkyD :'r fe, w?A gfjbK T[; Gr"sh frnkB-yVQr ip fJj rj? fpgoB eh ohs.. w?A B
ykb;/ s'A j?. w/ok sK iBw Gh fJ;/ ykb;/ j' fBpVdk j?. eo'A fJB eh gqshs..
s'A j'fJnk j?. ykb;k w/o/ nzdo ;u o[{g ''ykb;k w/o' o{g j? yk;.. ykb;/
u gorN j'fJnk j?, sK jh w/ok ;fseko wfj j"A eo" fBtk;..
j?. w/ok fgzv (pkjobk Soho) s/ gokD gozs{ fJ; s'A pknd i' ;wZf;nk
;s ;o{g jB Gkt j[D w/ok fJ; Bk;tzs yVQh j' iKdh j?, T[j j? ;kesK Bkb ;u
;oho Bkb e'Jh ;pzX BjhA fojk. fJj
;G ;s ;o{g j'D eoe/ p[X pdb rJh
j? s/ f;Xh gokgs j' rJh j?. w/ok fXnkB
f;oc ;u Bkb j?. w?A j[D ;u Bkb i[V
frnk jK. ;ku Spd, g{ok ;fsr[o{ i'
w/o/ nzdo gorfNnk j?, T[jh ykb;k j?.
i' w/o/ fjod/ ftu j? T[;/ B{z w?A g{ok
;fsr[o{ wzBdk jK.
T[j ykb;k ;fsr[o ;iD ;{ok j?,
feT[Afe T[;B/ w/ok wB fiZs fbnk j?.

g'Eh dkdk ih dh

jfo jfo p[zd GJ/ jfo ;[nkwh d/ doSB o{w ;tKsh p{zd dk ftobkg eo g?Adk. gq/w Bkb jh T[;dh gqkgsh jz[dh j?. eoe/ :jK ojsk j?, w?A T[; ek xo Y{zY bfjDk ih, ;/tk, f;woB, j[ew eh
jw ukfsqe fpbkb fpbbksh oj/ jK. n?;h jh sVc j[zdh bfjDk ih gq/w dh fyZu eoe/ r[o{ ojK j{z. t'j ;iD ejs/ j? ub' w?A gkbDk eos/ j{J/ BkBe ek o{g nzrd
(668 s.g.g.s) b/ ubsk j{z. TBj'B/ x'Vh eh brkw geV pD/.
nto B ;{M/ d{ih mkjo jkfo gfoT[ '';fD :ko jwko/ ;iD fJe, eoj[ BkBe gk; nkJ/. bh. ip xo fe gk; gjz[u/, pj[s pVk xo
d[nkoh.. p/Bzshnk@ pkDh r[o{ j?. i/ n;h r[opkDh B{z j?, pj[s pVk ;K feb/ eh soQK dotkik ;kvk fus{ o{g gghjk pj[s fpbb
gq/w n"o gq/wh iB' eh nt;Ek fpnkB j?. ejK fe T[; yzNh e/ ;kE x'Vh pKX d' eodk j?. tkfjr[o{ ih nkgD/ Bkw o{gh
eos/ j?. ;fsr[o{ ih eJh fdqSNKs d/eo ;kvk fus[ o{gh gghjk fgnkbk j?. SoXk Bkb ftukoKr/, T[; B/ ;kB{z n"o T[; dotki/ eh n'o ub/ ikDk. t'j ;tKsh ;kv/ w[Zy ftu gk fdT[. T[; dh
jw/A ;wMk oj/ j?. ftobkg eo fojk j?. i/ ;tKsh pz{d bG/ tkfjr[o{ Bkb fwbk d/Dk j?. r[opkDh ;iD ub/ rJ/. ip bfjD/ ih B/ dotkik :kd jh ;uk ihtB j?.
r[o{ r'fpzd f;zxL-;u[ ej' ;[B bj[ sd jh gghj/ B{z fsqgsh j[zdh j?. gqG{ d/ okj fdq;Kdh j?. BtK g/qw T[gidk j?. yNyNkfJnk s' nkg T[;h ;iD B/
;G? fiB gq/w ehU fsB jh gqG gkfJU.. fgnkfonK nzdo fgnk; tXdh iKdh j? fgnk;k wkor gkDh bJh sVcdk j?. dotkik y'fbnk. bfjD/ B/ ejk fe nkg fBoXBL- rohp
;ko/ ;[BBk eo', M{mhnK gqhshnK j'V jh ''r[o{ BkBe j'@ uoBK go fro gVQk oy rohph t/;- nkgD/ nzdo fBwosk
e/, r[o{ Bkb gq/w ehsk j? T[; B/ jh wZSh gkDh ftu jh fsqgs jz[dh j?. Gztok c[ZbK B{z bGdk j?. GkJh i'Xk nky'A ;/ Sw Sw nK;{z pfjB/ br/, w[nkch oZy, nkgDk fBowsk dk pb BjhA jko/
gkfJnk j?. gszr/ dh dht/ Bkb'A gqhs Bjh xNdh. r[o{ BkBe eh pkDh gVsk j?. GkJh wKrB/ brk fe w?A x'Vh T[go p?mk Bkw XBL- jh jT{w? s'A S[ZNk ;edk
fiE/ gq/w dh nt;Ek j?, T[E'A ofjnk wzvoKdk ofjzdk j?. c[Zb Bkb GT[o/ dh bfjDk ih B/ g{Sk :j pkDh s/ wB e' nkfJnk nkg g?db ub oj/ E/. r[o{ j?.
BjhA iKdk. gq/w ftu c; Bk gt/.. gqhsh j?. gzSh nkekS d/ nzdo T[vkohnK SKs eosh j?, :j fe;eh j? n"o ejK ;kfjp B/ T[; e' T[mkfJnk rb/ e/ ;kE ip wkbe feqgkb{ j'sk j? s'A :j
j/ joh ;G B{z jo/ Go/ eoB tkb/, nkg wkodk j?. w'o pdbK dh roi B{z g?bk ojs/ j?. bfjDk ih Gh fdB oks pkDh brkfJnk, g{Sk s/ok Bkw eh j?, ''bfjDk@ (fus) pure intellect joh e/ i; eoB/
f;tKsh p{zd j', n;h gghj/ dh soQK nkg gkT[Adk j?. fwor xv/j/V/ dh nktki ;[D gVfdnK B/soK ftu ib tfjzdk j?. nro s{z bfjDk j? s/ n;hA d/Dk j?. GkJh w/A i[VB/, brsh j?A
e/ ehfbnk iKdk j?. g'soh
GkJh bfjDk ih x'Vh s/ ;tko r[o{ gowihs e"o
Bkw d/ o;hJ/, o'w o'w gqG{ dk g/qw BkBe d/ doSBK B{z ik oj/ jB. o;s/ w/ B?SBb e?ghNb e?Bpok
Gfonk j'fJnk j?, gq/w ftu coe Bjh J/e ;iD fwbs/ j? g{Sk fe e'Jh BkBe

43 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

ozr Go' fdwkrh e;osgtBe[wko

pZfuU\ nkgDhnK ozrdko g?A;bK u[Ze' ns/ ozr Go'. pZfuU, Gkb{ dh nkgD/ xo gj[zuD ftZu wdd eo'.

pkb n;h b? nkJ/ GkV/ d/ poksh
ejkDh

b'N/ N?AN jkT[; d/ wkbe rVtk uzd -bzw/ pk;K s/ sD/ bzo nkT[Ad/ jB. J/. fJe ;" p?foPnK dk :edw fJzszkw ftu pfj e/ ubk frnk. bJh, ehoB/ gkT[D bJh, uzrh soPK
b'N/ nkgDh d[ekB dh ;kc -;[ckJh dk ekT{ANo fgZS/ vkjh e[o;h s/ p?mk eoBk w[Sfeb Gfonk ezw J/. fco th ;wZf;nk Bz{ jb eoB ftu jZE nZEo{ tjkT[D bJh cZce[ZNDhnK n"osK
ezw w[ek e/, X{c X[yk e/, oZp dk BK b? s[;hA d;', s[jkBz{ fe; fdB p?oP/ ukjhd/ dk th fJzszkw efonk eohJ/. fJzM
e/ ekT{ANo-fgZS/ oyh e[o;h s/ pfj e/ rVtk uzd b'N/ rkjeK dh T[vhe eo jB<@ tNkT[D pdb/ b'N/ B/ b/N BkE Bz{ x[ZN w[ekDK d/ nkovo th G[rskfJnk
rkjeK dh T[vhe fJT[A eoB bfrnk, fojk ;h. fJe eko T[jdh d[ekB nZr/ e/ iZch gkJh s/ fejk, tkj UJ/ w/o/ eohJ/. ewkJh eoB bJh b'e eh eh
fit/A mkD/ tkb/ 'nk;whnK' dh eod/ jB. nk e/ o[eh. T[; ftu'A e'N-g?AN gfjB/ j'J/ pkJh ih, ;kBz{ p?oP/ BjhA, poksh :kok. r[nKYh j't/ sK s/o/ tork j't/. BjhA eod/< s[jkvk Xzdk th wzdk J/ s/
j[D T[jdk Xzdk ekch wzdk ub fojk ;h. , rZb ftu NkJh c;kJh j'Jh, g?oK ftu ukjhd/ B/. T[j th eZbP ;t/o/ jh. poks j[D nkgK Bz{ pzd/ eZm/ eoB ftu o[ZM w/ok th wzdk J/.
feT[Afe b'e Bk f;oc ftnkj SkdhnK, fbS-fbS eod/ p{N gfjB/ fJe nkdwh d{o Y[eD ikDh J/A. ikDk ukjhd?.
e[VwkJhnK th j'Nb, o?;N'o?ANK s/ w?foi pkjo fBefbnk. T[j ekjbh-ekjbh jK :ko, b'V ekY dh wK jz[dh J/.
g?b; ftu BjhA eoB bZr/, ;r'A w[zvk edw g[ZNdk d[ekB nzdo nk frnk. fJj rZb ;[D e/ rVtk uzd b'N/ Gk, ih s[;hA fceo Bk eo'. fJE/ j[d sz{ GkV/ d/ pokshnK dk c"oB fJzszkw
izw/ dh y[Sh, wz[BD ;z;eko, iBw fdB T[; Bz{ rkje ;wM d/ b'N/ ;kj; Bz{ r'v/ gfjbK sK ueok frnk. fco jk;/ Bkb ftjb/ ntkok pzd/ pE/o/ s[o/ fcod/ B/. eo. feT[Afe eZbP Bz{ nkgK c"oB tkfbnK
wBkT[D dh y[Sh nkfd d/ gq'rokw th r'v/ ukn uVP frnk. T[; B/ nkdo ;fjs b'Ng'N j' frnk. jZ; jZ; e/ T[jdhnK T[BPK B/ tXhnK G'iB ykD d/ bkbu ftu dk nkovo G[rskT[Dk J/.
fJBPK ftu jh eoB bZr/ jB. j[D fe;/ T[; nkdwh Bz{ fpmkfJnk s/ nkovo p[e tZyhnk d[yD br gJhnK. w[cs'-w[csh ikDk wzB ikDk j/. o[gJhJ/
p[VP/-p[VPh dh w"s s/ pknd ehs/ ikD eoB tkbh ekgh y'bP e/ jbhwh Bkb nkgK nZX'-nZX tzv btKr/. id'A d/ b'e Gk ih, w?A GkV/ d/ poksh n?;/ bZGKrk
tkb/ 'eZm' iK fe;/ Bt/A wekB iK g[ZfSnk, jK, d;' ih, eh-eh ;wkB pkJh ih, s[;hA jZ; oj/ U< ;kBz{ e[M o?vhw/v eZgV/ yohd e/ gfjBD br gJ/ fe e[Vh tkfbnK Bz{ zok fizBK th SZe
e'mh dh uZm t/b/ jh b'e rVtk b'N/ ukjhd?<@ ;[M BPhA fojk e/ n;hA eh eohJ/< w/o/ ;kb/ B/, T[d'A s'A w/ok Xzdk th wzdk ub fojk. BjhA j't/rk fe fJj Bebh B/ fe n;bh.
e'b'A szp{-eBksK, gb/NK, rbk;, dk ftnkj J/. ;kv/ fznkdk foSs/dkoK w?A sk efjBk Gk ih, nkgK ob e/ fJe p;, bkVk n;bh j'Dk ukjhdk J/. nZi
eVShnK, uwu/, dohnK e[o;hnK ;wkB sK e'Jh BPhA ukjhdk. jK, c"oB ezNoh ftu ub/ rJ/ B/. T[BPK B/ BtK tgko S[o{ eo bJhJ/-GkV/ d/ pzd/ eZbP b'e ftnkj eotkT[D bJh GkV/ d/
nkfd feokJ/ s/ b?D nkT[Ad/ jB. eJh e[M pzd/ ukjhd/ jB. T[; eko tkb/ B/ c'B eoe/ ;{uBk fdZsh J/ fe T[j ftnkj ;gbkJh eoB dk. ibf;nK-ib{;K wK-fgT[A Gok, uku/-skJ/, wkw/-wk;hnK
tko fJBPK w"fenK s/ th BjhA nkT[Ad/. fejk. ftu Skfwb j'D bJh BjhA nk ;ed/. bJh, ftnkj-SkdhnK bJh. i/ fe;/ Bz{ bZG b?Ad/ B/. eh n;hA GkV/ d/ poksh
fe;/ wzdo iK r[od[nko/ dh gqpzXeh ew/ n;hA poks g{o/ X{w-XVZe/ Bkb b? e/ fJZzs tXkT[D ykso nkgD/ p[VP/ iK p[VPh BjhA bZG ;ed/<
Nh e'b'A b'e fJj ;wkB b? b?Ad/ jB. b'N/ ;kjp B/ nzdkzk bkfJnk fe fe;/ ikDh J/. e[Vh tkb/ eh efjDr/, i/ n;hA d/ iBkz/ dh o"De tXkT[D bJh pzd/
feT[Afe T[E/ e[M e[ o[fgnk dh dkB-gouh w?foi g?b; ftu fJBPK d/ ftnkj-Skdh E'VP/ fij/ poksh b? e/ rJ/< fJXo ;kv/ ukjhd/ j'D, sK nkgK T[j th pzd/ b/N BkE, p?Av tkik tikT[D
eNk e/ ;o iKdk j?. ;wkB d/ feokJ/ d/ d/ g'qrokw ofynk j'D?. p?oP/ ukjhd/ j'Dr/ pj[s xZN foSs/dko ofj rJ/ B/. ;' ;gbkJh efonk eohJ/. nZi eZbP dhnK tkfbnK Bz{ skehd eoBh g?Dh J/A fe fJj
tZv/ fpb dk youk pu iKdk j?. gz[B . gbhz, s[;hA ;" e[ pokshnK dk fJzszkw gVPhnK-fbfynK n"osK Bz{ fe;/ dh w"s X[B Bk tikT[D fe n;hA b? nkJ/ GkV/ d/
ewk wkJh GkJh iBw ;cbk pDk b?Ad/ eo fdT[A. T[go uZi Bkb o'Dk th BjhA nkT[Adk. poksh. gkT[ fJBPK d/ rbK ftu jko
jB. jK, fezB/ pzd/ ukjhd/ jB< T[; B/ w?A sK efjBk tk fe fgZN-f;nkgk eoB ;[nkrsh.
g[ZfSnk. T[BPK dofwnkB j' ojh fdbu;g
SkB-U-S"es d/ ezwK ftu nwho rZbpks ;[D e/ b'N/ ;kjp dk r[nKYh B{o ;zs'yg[oh
b'eK dh oh; eoB ftu dofwnkB/ spe/ '';Zs e[ NkNk ;{w' ekoK ftu fezB/ e[ dozh b/N BkE th T[E/ nkD g[Zik. T[;
d/ b'e nkgDh g{oh tkj bk fdzd/ jB. pzd/ p?m ;ed/ jB<@ B/ T[BPK dh rZbpks dofwnkB nkgDh fgnkoh p/Nh
c'eh tkj tkj ykso nZvhnK uZ[e e/ zpkB dh e?Auh ubkT[AfdnK fejk, s[;hA
ckj b?Ad/ jB. fco eoi/ bkjz[fdnK n"y/ brd?, iBkp j[DK B/ e'Jh tZvk e'Jh fceo Bk eo'. ;" pokshnK dk ;kvh p/Nh pVh fgnkoh,
n"y/ ;kj b?Ad/ jB. ofj rJ/ ftuko/ rohp czeSB eoBk J/A< fJBPK ;Zs e[ ekoK ftu pzd'p;s j' ikJ/rk. go jo pzd/ Bz{ ;"-;" wB dh ;Zuh pVh ;funkoh.
spe/ d/ b'e N?AN-jkT{; tkfbnK d/ nkokw Bkb ;Zso d/ eohp pzd/ p?m ;ed/ o[gJ/ fdjkVh d/Dh gJ/rh. nkgDk
frbk; gb/NK, uwu/-eVShnK, gshb/ B/. sz[B-sz[B e/ fJe ;" pzd/ th fpmkJ/ gsk fbyk ikT[ s/ e[M oew n?vtK; d/ ed/ fe;/ dk p[ok Bk ;'u/,
nkfd tosD bJh. j[D sK ftnkj ik ;ed/ B/. ikT[. ;G Bkb B/eh eoBk b'u/.
SkdhnK d/ fdBK d"okB fJBPK b'eK d/
nk;o/ jh N?AN jkT{; tkfbnK d/ szp{ bzw/ fco s[;hA s[zB s[zB e/ fJe ;" pzfdnK eko tkbk y[S j' frnk. T[; B/ y[Sh vka nB[ohs e"o
dk fJzszkw c"oB eo fdT[. rZvhnK y[Sh n?vtK; ftu e[M oew iwPK eotk
feokJ/ s/ n;hA nkg eoKr/. ;kv/ c"oB fdZsh s/ nkgDk Ej[-fNekDk th dZ;
tkb/ foSs/dkoK B/ ;kBz{ w[;hps ftu c;k fdZsk. fco t/b/ f;o GkV/ d/ pokshnK
fdZsk. d/ gjz[u ikD dh skehd eoe/ T[j eko

e'Jh rZb BPhA iBkp. ;[Zy Bkb c"oB
tkb/ foSs/dkoK dk ;[Zy th pVk jz[dk

44 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

ejkDh XhnK g[ZsK fij/

pj[s ;'jDk fdjzdk T[j xkN fijVk ''c/o ed'A dkaaaa<@ ;h. rbk; gh frnk. pj[s e'fSS eoB s/ th n?; ;keh
fit/A rzrk d/ Bkb-Bkb N[odk iKdk ''uko ;kb j' rJ/.@ w?A nkgD/ nkg B{z uzrk wfj;{; BjhA ;h eo
pj[s d{o fBeb frnk j't/. fiZE'A she ''fJ; s'A gfjbK<'' ''gfjbK y/sh pkg{ eodk ;h. id'A gk fojk. th w/ok e'Jh ;zpzX BjhA fojk, Bk p/p/, Bk
w/ok nB[wkB j? T[j jfod[nko 'u rzrk ''fgzv ofjzdk ;h.@ n;hA tZv/ j'J/ sK ;kok ezw n;hA ;KG pkg{ Bkb, Bk Gkph Bkb, Bk pZfunK
dk ;G s'A bzpk ;kc ;[Eok xkN j?. d{o ''feZE/ j? s/ok fgzv<@ fbnk ns/ pkg{ B{z fJ; ezw'A S[Nekok fwb ''nyho w?A xo ikD dk c?;bk eo Bkb.
she coS s/ bkb gZEo dhnK NkJhbK ''w'r/ B/V/.@ fbnk. w?A e'm/ B{z fizdok wko xo tZb N[o
bZrhnK j'JhnK B/. p?mD bJh ;c?d gZEo ''s/ok BK<@ frnk. fdB eZND bJh T[j iK sK ;ZE fgnk. oks pj[s jB/oh ;h. okj th uzrh ''c/o fJZE/ ofj w?A eh eoBk j?<@
d/ p?Au ns/ fJe gk;/ B{z eoe/ T[BQK Bkb ''w/ok n;bh BkT[A sK ;[yftzdo j? go soQK BjhA ;h fd; fojk. u[soc/ u[Zg SkJh ''fJj ;'u w? xo SZvD dk c?;bk eo
T[Zr/ c[Zb p{N/. fgzv 'u ;ko/ w?B{z ;[Zyk efje/ p[bKd/ ;B. ftu iK pfjzdk iK c/o r[od[nko/ ubk j'Jh ;h. N[ofdnK fe;h MkV ftu'A ed/ fbnk. wB 'u nkfJnk fJZe tkoh p/p/
''xo ftu eh e'Jh BjhA.@ iKdk. edkJhA fe;/ frZdV d/ j{eD dh nktkz pkg{ B{z sK fwb nktK. T[BQK B{z dZ; d/tK
fijV/ j'Nb 'u n;hA mfjod/ jK T[; ''BjhA ;ko/ B/aaa.@ ;[DkJh d/ iKdh. u[Zg tksktoB ftu e[M w?A feT[A xo SZv e/ ik fojk jK. go w/o/
d/ fgSb/ gk;/ e'Jh d; g"VhnK T[so T[; T[j w/o/ g[ZS/ S'N/-S'N/ ;tkbK dk ''T[; B/ gfjbK s/i/ B{z ftnkj fbnk. gbK bJh jbub fijh jz[dh go c/o gfjbK e'b'A fJ; soQK th BjhA j'fJnk.
xkN she ikDk j[zdk j? fi; dh w?A rZb e[Vh pj[s uzr/ xo dh ;h. T[; B/ nkT[AfdnK tKr ;kok e[M SKs j' ikdk. fgzv tb'A ''p; c/o eh ;h. w?B{z T[E'A fijVh pZ;
eo fojk jK. ;kb ftu d' tkoh BjhA sK itkp fJe iK d' SpdK Bkb dJh ik fojk ;ko xo ;KG fbnk. p/p/ B{z th T[; B/ pkg{ eJh e[ZfsnK d/ fJeZmk G"AeD dh nktkz fwbh, cV jfod[nko nk frnk. fJ; EK
fJe tkoh n;hA zo{o T[; j'Nb ftu nk ;h. e[M fuo o[e T[j nkgD/ nX{o/ ;tkb ;[DkJh d/ ojh ;h. gsk BjhA T[j feT[A G"Ae nk fJe d' fdB G[Zyk GNedk fojk. c/o
mfjod/ jK. nfijk eoB Bkb fJZe d' tKr ftjbk eo fdZsk. T[j th d't/A t/b/ oj/ ;B, fe; B{z G"Ae oj/ ;B< fJe pzd/ Bkb w/b j' frnk. T[j th eJh
fdB T[; EK ofj e/ fdZbh dh o'z dh B{z g{ok eodk j'fJnk p'fbnk, toQ/ gfjbK fezBhnk ;kohnK w[SfebK B{z
o[M/t/A Goh fzzdrh e'b'A S[Nekok fwb iKdk r[od[nko/ ikD bZrh. fdB ftu T[j E'V/ ''N[ofdnK w?A T[Zgo nkekS tZb SZv e/ jfod[nko nkfJnk ;h. T[; B/ jh
j?. ''xo ftu p/p/ j?, pkg{ j?.@ pj[s/ ezw ftZu Gkph dk jZE tNk fdzdh. t/fynk. Gkt/A tes dk mhe gsk BjAhA w?B{z fJj r[pko/ t/uD dk Yzr f;ykfJnk.
''j'oaaaa<@ bZrk go fJzBk zo{o ;h fe oks nZXh ''fJ; EK nk gfjbK w?A nkgDk j[bhnk
n;hA ne;o nes{po wjhB/ dhnK ''tZvk Gok s/ik j?.@ nkT[Ad/ toQ/ xo ftu gfjbk i[nke w[zvk N[ZND tkbh ;h. pdfbnk, nkgDk gfjoktk pdfbnk.
S[ZNhnK ftu jh jfod[nko nkT[Ad/ jK. ''j'oaaa.@ j[D w?A fdB ftu ;Zso nZ;h o[gJ/ she
T[BQK fdBK 'u Bk pj[sh rowh j[zdh j? ns/ ''Gkph j? T[; d/ pZu/ B/.@ pD e/ nk frnk. g's/ B{z ;KGD bJh T[; ''S/sh jh fgzv nk frnk ns/ c/o ;kvk ewk b?Adk jK. yk gh e/ nk ;N/SB s/ ;"A
Bk jh rzrk dk gkDh pj[s mzYk. eJh ''ns/ s/ok aaaa<@ B{z fzzw/tkoh fwb rJh. xo. iKdk. e'Jh fceo BjhA fe;h dk. e'Jh
tfoQnK s'A brksko nkT[D eoe/ j'Nb d/ ''w/oh gsBh j?.@ brkn BjhA. fdB bzxd/ iKd/ B/ gsk BjhA
gqpzXeK Bkb th ;kvh yk;h B/Vsk j' rJh ''s/o/ pZu/ <@ ''Gkph w/o/ Bkb'A tZvh ;h. T[j tZvgD xo gj[zu e/ w?A pkjo p{jk XZe bZrdk.@
j?. T[j nkgD/ j'Nb 'u, j/mK d/ pbke d/ ''d' w[zv/ B/.@ B{z ekfJw oZyD bJh w?A T[; dh pj[s t/fynk. T[j nzdo'A pzd ;h. gfjbK w/o/ wB ''go eh s?B{z edh xo :kd BjhA
d' ewo/ ;kB{z d/ fdzd/ B/. T[AM th ;kvk d{i/ ''fgzv fezB/ fdBK pknd uZeo brdk fJZzs eodk. T[; d/ g?ohA jZE bkT[Adk. nkJh fe dotkzk yVektK go w?B{z fJj nkfJnk<@
:ksohnK Bkb'A tZX fynkb oZyd/ B/. s/ok<@ T[j th w?B{z fdT[o BjhA ;r'A g[Zs tKr uzrk BjhA bZrk fe w?A nZXh okshA xofdnK ''w?A T[; dh N[odh rZb eZN e/ g[ZfSnk.
B{z T[BQK dh BhAd 'u ftxB gktK. ''id'A ;kfjp n;hA fe;h uhz dk
w/oh ;t/o/ ;d/jK T[ZmD dh nkds ''w?A sK uko ;kbK ftu fJe tkoh th ;wMdh. eJh tkoh w?B{z Gkph ns/ s/i/ fsnkr eo fdzd/ jK c/o T[; dh :kd th
jfod[nko nk e/ th pDh ofjzdh j?. BjhA frnk.@ ftu p/p/ ns/ pkg{ dk o{g fdZ;D bZrdk. ''p{j/ Bkb S'Nh fijh ezX ;h. w?A T[; ekjdh. T[BQK dh :kd w?B{z sK nkT[Adh i/
Gkt/A gfotko d/ pkeh ihn fJZE/ X[Zg T[s'A NZg ftjV/ ftu nk frnk. c/o u[pko/ T[BQK ftu'A w/ok nkgDk e'Jh j[zdk.@
ufVQnK s'A gfjbK BjhA T[Zmd/ go w?A ''feT[A <@ pj[s uzrk bZrdk w?B{z fJj foSsk. tZb ikD tkbhnK g"VhnK uVQD bZrk. ;kv/ d'jK ftu c/o u[Zg Sk rJh. go
;t/o/ jh pkjo'A ewo/ dk izdok wko d{o fJ; tko T[; B/ ekjb Bkb w/o/ g[ZS/ '';kvk xo y[Sh-y[Sh N[o fojk ;h. T[; w?A S/sh jh u[pko/ B/V/ gjz[u frnk. dotkzk fJ; tkoh T[; u[Zg B{z nkg/ s'V T[; B/
she fd;d/ xkN s/ ufbnk iKdk jK, fi; nzdo'A pzd ;h. w?A ni/ T[; B{z yVekT[D jh w/o/ Bkb rZb S[o{ eo fdZsh. T[; B/ w/o/
s/ ;t/o/ gzi ti/ th eJh fJ;sohnK wod ;tkb dk e'Jh itkp BjhA fdZsk ;r'A T[j B{z y[Sjkb pDkT[D bJh w?A y/sh dk ezw bZrk ;h fe w?B{z nzdo'A fe;/ d/ rZbK eoB nZr/ fJZe ;tkb oZfynk.
;?o eod/ fdykJh fdzd/ B/. fgSb/ fJZe d' nkgD/ ftZs s'A tZX e/ eodk. gS{nK dk dh nktkz ;[DkJh fdZsh. w/ok T[Zgo ''nZSk ;kfjp fJZe rZb dZ;'. w?A sK
tfoQnK s'A sK T[; EK ;?o eoB tkfbnK nZyK BhthnK eoe/ Bzo Xosh tZb b? ;kok ezw w/o/ fizw/. Gkph ns/ s/i/ B{z w?A e[M u[Zfenk jZE Ekt/A jh o[e frnk. fJe tkoh pj[sk gfVQnk j'fJnk BjhA-fgzv d/ ;e{b'A
fJZe BthA ohs S[o{ eo oZyh j?. frnk. w?A T[; d/ T[Zso dh T[vhe eodk th Bk eoB fdzdk. w?B{z G[b/yk fijk zo{o bZrk pJh u[pko/ gzi gk; jK. s[;hA sK Sfjo d/ ofjD tkb/
ftu puBh s'A f;tk d{ik j'o e"D j' j'. gVQ/ fby/ th bZrd/ j'. nZSk w?A s[jkv/
T[j d' d' iK fszB fszB d/ ro[ZgK ftZu j'fJnk T[; tZb t/y fojk ;h. ''c/o id'A s/ik d{ih pZuh e[Vh dk fgT[ ;edk. fijVk T[; Bkb rZbK eo fojk e'b'A fJe ;tkb g[ZSdk jK.
jZE ftu cVh w'N/ wBfenK dh wkbk c/od/ pfDnk sK T[; B/ fszB wjhB/ pknd Gkph j't/. go d{i/ jh gb w?A fXnkB Bkb nzdo'A ''n;hA sK S'N/ j[zfdnK s'A p/p/ pkg{ e'b'A
j'J/ xkN d/ Bkb-Bkb rZbK eod/ N[o/ ''jK pJh ;[yftzdo s{z dZf;nk BjhA ns/ p/p/ B{z nky w/ok ftnkj eotk fdZsk. nk ojh nktkz ;[DB bZrk. ;[Dd/ nkJ/ ;h fe xo ftu, NZpo ftu
iKd/ fdykJh fdzd/ B/. SkfJd nfijk eoe/ uko ;kbK ftu s{z fgzv feT[A BjhA frnk< fe;/ th tZv/ foSs/ tkb/ bJh gfotko d/
T[j nkgD/ ;[or dk okj w'ebk eod/ jB. ''puBh w/oh gsBh fJzBh uzrh n"os ''w?B{z pj[s tes BjhA bZrk fJj pkeh d/ ;G S'N/ ihn XhnK g[ZsK fij/ j[zd/
T[ZE/ ofjzd/ s/o/ pZu/, eh s?B{z T[vhed/ BjhA BjhA ;h. T[; dhnK gfotko ftu s'V GZi ;wMD bJh fe u[pko/ nzdo sK s/ik ;h. B/.
w?A xkN d/ d' fszB uZeo bk ;kjwD/ eoB dhnK nkdsK dk w?B{z S/sh jh gsk ''s/ik sK w/ok tZvk Gok ;h. w?A sK S[o{
d{o fd;d/ g[b s/ uVQ pzko tZb fBeb j'Dr/< eh s{z T[BQK B{z :kd BjhA nkT[Adk ''fJj ;kv/ ewo/ ftu feT[A<@ s'A T[; ftu pkg{ dk o{g t/ydk nkfJnk
iKdk jK. T[; EK o/VQh tkb/ e'b'A ;g?Sb bZr frnk ;h. xo dk ezw sK T[j eodh ''fJj ;'ufdnK fJZe XZek fijk tZik ;h. tZvk j'D d/ Bks/ T[; bJh th sK n;hA
ukj dk eZg gh e/ id'A tkg; w[Vdk jK. j't/Ark<@ w?B{z. s/i/ ftu fdjzdk pkg{ dk o{g gbK XhnK g[ZsK fij/ jh j'J/ Bk < c/o s[;hA dZ;'
sK yk;h X[Zg uVQ rJh j[zdh j?. jh Bk. p; ;kok fdB nkgD/ nkg B{z ftu wo fwN frnk. ;koh rZb ;wMfdnK T[; B/ fJ; soQK feT[Aaaa<@
w?A w[V nkgD/ S'N/ ;tkb B{z bzpk eoe/ ;ztkoD ftu bZrh ofjzdh. id'A th T[jdk w?B{z d/o BjhA bZrh. T[; Bkb jZ;-jZ; e/ T[; dk ;tkb nX{ok ofj frnk. fJ;
rzrk d/ gkDh 'u, eJh b'e fJSBkB rZbK eoB tkbh j'o e'Jh BjhA ;r'A w/oh s'A nZr/ ;[Zyk e[M Bjh p'fbnk. w?A t/fynk,
eod/ fdjzd/ B/. eJh fGZy wzr/ rzrk ezY/ g[ZfSnk. wB eodk nkgDh wK d/ xo ubh iKdh. gsBh jh sK ;h. fJzBk n"yk ;tkb g[ZSfdnK sK T[; d/
oks eZN e/ ;t/o/ fubw ghAd/ iK rZbK ''w?A yk;k fuo u[pko/ d/ pzd p{j/ w{jo/ u/jo/ s/ fit/A fe;/ B/ oky dk g'uk wko
eod/ j[zd/ B/. ''xo tkbh feZE/ fJeZbh j?.@ T[; B/ i/ w?A ;wMkTA[D dh e'fSS eodk sK T[j yV'sk fojk . gfjbK w/o/ wB nkJh o"bk gk fdZsk ;h. T[; dhnK nZyK BhthnK j'
fejk. T[bNk g? iKdh. i/ w?A T[; pko/ s/i/ Bkb e/ b'eK B{z ;G e[M dZ; d/tK. go sd/ Xosh s/ rZvhnK rJhnK ;B. Sow d/
T[; B{z th w?A fJZe fdB xkN s/ pD/ p/p/ ns/ pkg{ w/o/ wB dhnK nZyK w{jo/ nk wkfonK T[; dh m'vh Sksh Bkb ik bZrh
;c?d gZEo d/ p?Au s/ p?m/ t/fynk ;h. id'A '';Zu s{z fes/ gsBh Bkb bV e/ sK rZb eodk sK T[j jw/SK T[; dk jh gZy yV's/. p[ZY/ t/b/ T[BQK B{z Sofwzdrh ns/ ;h.
w?A ukj dk eZg gh e/ w[fVnk sK X[Zg yk;h BjhA nkfJnk <@ b?Adk. nkg/ ;wM ikt/rh nky rZb w[ek d[Zy d/D dk w/ok wB BjhA j'fJnk. w?A sK T[; B/V/ p?mk w?A T[; okjhA g[ZS/ n"y/
uVQ nkJh ;h. w";w y[ZbQk-y[ZbQk ;h. xkN fdzdk. fJj' ;'u u[Zg eo frnk fe fJ; ftu p/p/ ;tkb dk itkp bZGD brk, go w?B{z sK
d/ okj 'u, T[Zr/ fgZgb d/ tZv/ o[Zy s/ ni/ ''BjhA-.@ pkg{ dk eh d'S. ;wM jh BjhA ;h nk ojh fe eh itkp d/
th eJh prb/ p?m/ fit/A e';h X[Zg ;/e oj/ ''c/oaa<@ ''N[od/ xo ftZu n;hA E'VQh j'o zwhB ''w?A yk;k fuo u[pko/ d/ pzd dotkz/ tK fJ; n"y/ ;tkb dk.
;B. xkN d/ Bkb eoe/ pD/ wzdo ;kjwD/ ''w/o/ jfod[nko nkT[D dk sK fe;h B{z yohd bJh. s/ik T[;/ soQK w/o/ Bkb ezw w{jo/ yV'sk fojk. s/i/ ns/ puBh d/ w?B{z yk;k fuo u[Zg t/y ;[Zyk e[M
Grt/A p;so gfjDh d[pb/ ;oho tkbk gsk jh BjhA.@ jZ;D ns/ rZbK eoB dh nktkz w/o/ ezBK tes bJh sK w/o/ e'b p?mk fojk go c/o
fJe pzdk rzrk d/ gkDh Bkb xkN B{z X' eodk fit/A T[j S[o{ s'A eodk ;h. go T[; B{z ;[DkJh fdzdh ojh. T[j nkgDh Ekt'A T[fmnk. T[; B/ pK; dk
fojk ;h. T[; B/ jZE ftu shb/ tkbk MkV{ fJj nky T[; B/ rZb o'e fdZsh. ftu fJe gohtosB zo{o j' frnk ;h. ''w?A fit/A ezX NZg e/ ftjV/ ftu frnk vzvk ;KfGnk fi; s/ ozr fpozr/ r[pko/ pzBQ/
cfVnk j'fJnk ;h. j[D T[; dk xo 'u ofjD B{z pj[s wB ;h, w[V T[jh ezX NZg pkjo rbh ftu nk j'J/ ;B ns/ T[j u[Zg ughsk rzrk d/ Bkb
''c/o th dZ; sK ;jh eh j'fJnk ;h.@ eoB bZrk ;h. frnk ns/ u[Zg-ukg y/s tZb s[o fgnk. pD/ xkN s/ ;kjwD/ d{o ofjzd/ g[b tZb
T[j pzdk SkfJd w/oh Bzo dk e/Ado ''eh dZ;K ;kfjp pj[s n"yk ;tkb j? w?B{z oks t/b/ N[fonk iKdk t/y rbh d/ N[o fgnk. T[j jZE ftZu vzvk cVh j"bh-
Bk pDdk i/ T[; B/ pK; d/ vzv/ Bkb jtk s[jkvk.@ ''e[M jh ;kbK dh w/jBs Bkb n;hA eJh e[Zs/ fJe tkoh fJeZm/ z'o Bkb G"Ae/ j"bh N[odk ik fojk ;h. T[; B/ sK fJe
Goe/ eJh ozr-pozr/ r[pko/ Bk pzBQ/ j[zd/. y/s 'u gkDh tkbh w'No brtk bJh ns/ ns/ c/o nkg/ u[Zg eo rJ/. N[fonk iKdk tkoh th fgZS/ w[V w/o/ tZb BjhA t/fynk.
''T[;/ soQK Xosh tZb t/yfdnK T[j gZek e'mk th yVk eo fbnk. id'A dh w?A e[M th BjhA ;h ;'u gk fojk. p; wB w?A ni/ th fJeZbk T[; EK ;c?d gZEo
N[ofdnK w/o/ g?o o[e rJ/. j'Nb d/ p'fbnk.@ ftu tko-tko fJe' rZb nk ojh ;h fe tkb/ p?Au s/ p?mk ;h ns/ T[; okjhA g[ZS/
ewo/ 'u ;[Zs/ nkgD/ g'so/ dk fynkb y/s 'u w'No bZrh ;h s/ik okshA y/s 'u fJj eh j' frnk< fJj feT[A j' frnk< rJ/ n"y/ ;tkb dk itkp bZG fojk ;h
nkfJnk, fijVk ni/ w;K YkJh ;kbK dk ''eJh n"y/ ;tkbK d/ itkp BjhA jh ;"D bZrk ;h. T[j SkwhA ;d/jK o'Nh ;z;ko d/ ;ko/ foSs/ wB dhnK nZyK B{z fijVk T[j SkfJd w/o/ s'A gfjbK th gsk
;h. fi; B{z nfijhnK uhzK pj[s uzrhnK j[zd/.@ yKdk ns/ jB/ok j'D s'A gfjbK y/s fd;D bZr/. BjhA fezB/ b'eK e'b'A g[ZS u[Zfenk ;h.
bZrdhnK ;B. r[pko/ yohdD bJh w?A T[; ''xo'A y/s nk w?A c/o fp;so s/ bzwk g? go pj[s n"yk ;h fJj ;tkb. eh j?
e'b ubk frnk. ''BjhA nfijh rZb BjhA. n"y/ ;tkb ufbnk iKdk. frnk . pkeh dh puh oks j"bh-j"bh fJ; dk itkp< w?B{z e[M ;wM BjhA ;h nk
eJh ;[ykb/ th j' iKd/ B/. i/ T[BQK dh ;KM w?A ns/ gsBh T[go u[pko/ ftu ;"Ad/. w/ohnK nZyK okjhA bzx rJh. fojk.
e'Jh g?Ash ukbh ;kbK dk ;h T[j, ''w?A ;kok fdB y/s 'u jh fojk. o'Nh rzrk d/ ;kc-;[Eo/ bzp/ xkN ftueko
d[pbk fijk SyS. fujo/ s/ wShB Bkb fe;h d{i/ Bkb gk bJh ikt/. wB dk Gko p/p/ vzroK d/ Bkb pD/ e'm/ ftu ns/ Gkph ykD xo th BjhA frnk. s/ik y/s nkT[Adk fgZgb d/ tZv/ o[y s/ ni/ th eJh prb/
w[zBh j'Jh dkVQh. f;o d/ T[bM/ tkb fiBQK j'fJnk w/o/ bJh d' o'NhnK pzBQK b? nkfJnk p?m/ e';h X[Zg ;/e oj/ jB.
B{z T[; B/ SkfJd gsk BjhA ed'A s'A s/b Bk zo{o xZN iKdk, i' T[; B{z d{i/ Bkb tzv pZfunK Bkb dbkD ftu ;"Adh ;h.@ ;h. T[; B/ w?B{z xo Bk nkT[D pko/ g[ZfSnk
bk e/ tkfjnk jh BjhA ;h. wNw?b/ fij/ bJhJ/.@ ''pJh ;[Zy/ j[D s{z okshA y/s ftu ;"A sK w?A NkbD tkbh rZb nky e/ itkp d/ c'BL 0061-403848789
eZgfVnK dk j'o jh soQK dk ;h T[; dk fdZsk.
gfjoktk. T[; B{z gfjukDBk pj[s n"yk ''fJ; tkoh ;wMkT[D bJh w?A bzph ikfJnk eo.@ fJe fdB SkwhA o'Nh yKfdnK ''uko fdB bzx rJ/. w?A y/s 'u jh
;h fe T[j fe; EK dk ;h. rZb nkyh. w?A t/fynk fJ; soQK efjD s/ s/i/ B/ fejk. fojk. fJBQK fdBK ftu w?A nkgD/ nkg
Bkb x'b eodk fojk. p/p/ pkg{, xo
'':/j J/e fesB/ ek j?<@ T[; dk fujok fit/A ef;nk frnk ;h, ''fdB mzv d/ ;B. w?A ;'funk fJjdk tkbh, pZu/ ;G tkoh tkoh nZyK ;kjwD/
w?A T[; B{z fjzdh GkSk 'u p'bfdnK wB nkgD/ NZpo 'u ofjD dk eodk nkTA[d/ oj/. wB ftu jo tkoh fJe' ;'u
g[ZfSnk. fit/A e'Jh rZb efjDh T[; B{z n"yh bZr j't/rk. ;h.
''fJzM sK fJZe w?A fJe o[gJ/ dk t/udk ''fejd/ pZu/, fe; dh gsBh. w/o/ sK
jK go fJ; vzv/ Bkb fJj pkoK r[pko/ pzBQ/ ojh ;h, go S/sh jh T[; B/ nkgD/ nkg B{z ''w?A Gbk fet/A BKj eo ;edk ;h. e'Jh foSsk fe;h Bkb BjhA fojk. ;G e[M
j'J/ B/. i/ s[;hA ;ko/ yohd'r/ sK w?A d; o[gJ/ nrb/ fdB s'A SkwhA s/i/ tKr ;d/jK o'Nh fet/A N[ZN GZi e/ fyZbo frnk. w/ok e'Jh
ftu d/ d/tKrk.@ fsnko eo fbnk ;h feT[Afe fujo/ s/ yk w?A y/s 'u ik ;'D bZrk. th ezw eoB B{z wB BjhA eodk. G[Zy
gzikph ftu itkp d/D eoe/ w?A ;wM fit/A wo jh rJh. i/ s/ik w?B{z xo ikD
frnk ;h fe fJj zo{o gzikp d/ fe;/ fgzv gfjbK tkbk fyukT[ BjhA ;h fd; fojk. ''f;nkb/ d/ uko wjhB/ fJ;/ soQK bzx bJh nkydk sK w?A Nkb wN'b eoe/ rZb
dk ofjDk tkbk j?. w?A n?t/A rZbK eoB rJ/. Gkt/A eJh tkoh w/ok wB eodk w?A w[ek fdzdk. j"b/-j"b/ xofdnK Bkb i[V/
bJh T[jd/ B/V/ p?Au s/ p?m frnk. ;zx ;kc eodk j'fJnk T[j p'bD bZrk, w/o/ ;ko/ foSs/ N[ZN rJ/. xo 'u fe;/ Bkb
''s{z gzikp dk ofjD tkbk<@ nkgD/ NZpo 'u ;"tK go s/i/ d/ tZvk j'D
''jKaaaaa.@ ''n;hA ;kfjp S[o{ s'A fgzv d/ ofjD d/ foSs/ eoe/ w?A T[; dk fejk BjhA ;h w'V
''eh S[o{ s'A jfod[nko 'u ofj fojK<@ tkb/ jK. Gkt/A j[D fgzvK ftZu th Sfjoh ;edk.
''BjhA.@ gqGkt fdZ;D brk go ;kv/ fij/ wZX Sq/Dh
fe;kBK ftu pj[sk pdbkn BjhA ''iBtoh wjhB/ d/ nyhoh fdB ;B.
mzv E'VQh xZN rJh ;h fJe fdBaaa.@
nkfJnk.
bzph rZb B{z N'odk j'fJnk w/o/ B/V/
''n;b ftZu ;kv/ e'b seV/ fe;kBK
fijh zwhB BjhA ;h. e[M ftZx/ EK j?. T[j p?mk T[j pzdk o[e frnk. yk;k fuo ;kv/
th ;kv/ pkg{ B/ ;kv/ bJh ;KG oZyh ;h. d'jK ftZu e'Jh rZb BjhA j'Jh. go T[;

''n;hA d' GkJh jK. s/ik w/o/ Bkb'A fszB u[Zg B{z c/o ;[Zy/ B/ jh s'fVnk. T[j ;zx ;kc
;kb tZvk! ;kvh G?D e'Jh BjhA.@
eodk j'fJnk nZr/ p'bD bZrk,
''xo ftu p/p/ j?-pj[s Xkofwe ''w?A o'z tKr o'Nh yk e/ ;'D bJh y/s
ftukoK tkbh. d't/A t/b/ fgzv d/ r[od[nko/
ubk frnk. w?B{z T[; EK pj[s fJeZb
ikD tkbh! n;hA pj[sk gVQ/ BjhA. fgzv d/
wfj;{; j'fJnk eodh ;h. feT[Afe bkr/
;e{b'A gzi gk; ehshnK B/. fgzv ftu skr/ e'Jh th BjhA ;h ofjzdk. e[M y/sK

;e{b jh gzithA she ;h. Gkt/A j[D sK fgzv ftu w'NoK zo{o bZrhnK j'JhnK ;B. e'm/
th pD/ j'J/ ;B. T[BQK ftu b'e ;"Ad/ th ;B
d/ w[zv/ e[VhnK gzithA gk; eoe/ d{o d/ go T[j ekch d{o-d{o ;B.

;e{bK ftu nZr/ gVQD bJh ikD bZr/ B/ ''w?A e'm/ ftu wzik vkj fp;sok ftSk
fbnk ns/ ;"D bJh ozkJh T[Zgo b? bJh.
go ;kv/ t/fbnK ftu fJ; soQK BjhA ;h. w/oh nZy ed'A bZrh gsk jh BjhA bZrk.

''w/o/ ns/ s/i/ dh T[wo ftu coe sK go nukBe okshA w/oh nZy y[bQ rJh. w?B{z
Gkt/A fszB ;kbK dk jh ;h go w?A gsk BjhA
fJ; soQK wfj;{; j'fJnk fit/A w/ok ;kj
feT[A jo tkoh nkgD/ nkg B{z T[; s'A pj[s o[e fojk ;h. ihn wub fojk ;h. w?A T[;

S'Nk ;wfMnk ns/ T[; dk tvZgD jw/Sk xpokjN B{z xNkT[D bJh gkDh d/ fszB
jh w/o/ s/ Gko{ fojk. n;b ftu p/p/ ns/

pkg{ B/ w?B{z nfijk eoB dh jh wZs fdZsh

45 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016 vodh jK w? b/yek L nkSk ;keh
nB[tkdeL n?; ;keh
fjzdh ejkDh

''nZSk dhdh ih-s[;hA fJ; B{z xo ezw eoB tkb/ fJe B"eo dk BK ;h sK w?B{z jh e[M BjhA ukjhdk j[zdk ;h gzdoK fdB phs rJ/, fJe wjhBk ed'A ns/ fet/A< eh T[j thaaaa<@
fet/A ;wMd/ j'< w/ok wsbp j?aaafJj ns/ T[j sK fjzd{ ;h. gqzs{ fJj BK sK ns/ pj[sk sK w?A T[; B{z ndo'A jh phfsnk ns/ nZi c/o shik wjhBk
;G i' j'fJnk iK j' fojk j? eh mhe j? fe;h w[;bwkB dk th sK j' ;edk. w?A dotkz/ s/ bZrh ikbh ftu'A t/y nDd/ th S[o{ j' frnk ;h. go T[; fdB s'A ''BjhA-BjhA phph ih. T[j sK
;'uD bZrh ;h. yk eoe/ nkgD/ ezw ftu bZrh ofjzdh pknd nkfJnk jh BjhA ;h. pj[s Sohc ns/ B/e fJB;kB ;h. T[j
s[jkvh Bzo ftZuaaaa<@ ;h fe i/ pkjo fBebKrh sK j' ;edk d/ wB ftu sK fe;h bJh th Bcos
''pJh eh efj fojk j?A s{z< ns/ fe; ;koh ;pzh d/ g?;/ b?d/A j'J/ fJe T[j c/o T[;/ soQK dh e'Jh rZb g[ZS bt/ 'eh j' frnk Skdhnk B{z< feT[A
tkoh c/o g[fSnk T[; B/ ns/ w?B{z ns/ fJ; soQK nkgDk Xzdk th yokp BjhA nk fojk ;h T[j< nfijk sK Bjh BjhA ;h. Bkjh fjzd{ bJh Bk jh w[;bwkB
pko/ g[ZS fojk j?A<@ p'bDk jh fgnk, eo/rk ns/ w/ok tes th popkd j't/
rk. fe;/ w/oh fe;/ rZb eoe/ T[; B/ fJZXo bJh. T[j sK pZ; Bk ;wM b'eK B{z
T[; d/ fJ; soQK g[ZSD s/ j?okB 't/y Skdhnk xo Gkt/A fjzd{ dk nkT[Dk jh SZv fdZsk j't/< BjhA-
fijk j' e/ fejk w?A fejk. j't/ iK w[;bwkB dk fJ; soQK s'V gsk BjhA w?B{z sK feT[A T[j ;pzh BjhA fJj th e'Jh rZb j'Jh. c/o w?A jh Bcos eodk ;h. g;zd BjhA eodk ;h
d/Dk uzrh rZb BjhA j[zdh. c/o Gkt/A t/uD tkbk Bk bZr e/ e'Jh dkoSfBe
''fJj' dhdh ihaaaapkpoh w;fid nZbk ofjzdk j't/ T[; ftu iK JhSto bZrD bZrk ;h. j[D o'z jh nktkz fJ; soQK feT[A ;'u ojh ;h. T[j th T[BQK B{z. d' toQ/ gfjbK T[jdh uko
s'V e/ T[BQK uzrk ehsk iK rbsaaa dk tk; j't/. j? sK fJe jh j;sh. T[;h brk e/ T[j g"VhnK s/ p?mdk. w?A fJe ;pzh t/uD tkb/ bJh. nkgD/
ehskaaaa<@ d/ sK o{g B/ fJj ;ko/ nZv-nZv.@ t/fynk fe ukj/ w?A pkjo fBebK iK nkg B{z fJ; soQK ;wMkT[D dh e'fSS tfoQnK dh e[Vh B{z r'bh bZr rJh ;h.
BjhA go T[j d't/A jZEK 'u f;o cVh sK zo{o eodh ns/ nzdo'A w?A ikDdh ;h
w?A T[; d/ w{zj tZb t/yD bZrh ;h. w?A T[go tZb jZE u[efdnK nkfynk yk;k fuo g"VhnK s/ p?mk ofjzdk ;h. fe w?A go/SkB th zo{o ;h T[jd/ Bk sd th T[j b'eK B{z g/qw dk gkm jh
''fJ; fJe o{g B{z N[efVnK ftu fit/A gsk BjhA eh-eh ;'u fojk j[zdk. nkT[D dh rZb b? e/ ns/ d{o'A jh fe;h
fJj feT[A g[ZS fojk j? w/o/ e'b'A< c/o w?A tzv e/ ;ko/ nZv-nZv xoK ftu sK T[; t/b/ T[j ;Zu jh e'Jh dkoSfBe iK gVQKdk ;h. pkpoh w;fid N[ZNh sd'A
eh itkp d/tK fJ; B{z< fejdh n;hA jh fpmk fdZsk j?. fco s{z jh dZ; :'rh ;zs fijk gqshs j[zdk. pkeh ;pzh tkb/ dh nktkz ;[D e/ pkjo
socdkoh eod/ j'J/ itkp d/tK< w?B{z Skdhnk fJe d{i/ okjhA pDkJ/ xoK B{z o/VQhnK tkb/ T[; e'b'A nZr/ bzx e/ MkeD bJh th nkgD/ nkg B{z BjhA o'e th T[j fJjh ezfjdk ;h fe Bk eo' dzr/
s'V d/Dk nZSh rZb j? feaaaa< w?A Bk ;pzh t/u fdzd/. ''fJzM p?m/ ofj T[j eh gkJh ;h w?A.
eh gsk fe fJj fjzd{ j? iK w[;bwkB< sK fjzd{nK bJh jh nZSh rZb ;wMdh ewkT[Adk j't/rk<@ c;kd.
w?A sK fjzd{ j[zd/ j'J/ th ;kc Bhns Bkb jK ns/ Bk jh w[;bwkBK bJh. j[D e'Jh w?B{z fJ; soQK p/u?B ns/
;Zu dk BkE fdzfdnk j'fJnk jh itkp T[j fybybke/ jZ; fgnk s/ fJe fdB fJ;/ soQK g"VhnK s/ p?m/ fceowzd t/y/ sK fet/A s/ feT[A nkgDh ''wzfdo w;fid 'u fJe jh nbk
p'fbnk.@ s[jkB{z sK dhdh okiBhsh t/y fJj' ;G efjD bJh w?A pkjo go/SkBh dh tiQk dZ; ;edh ;h. fJe jh y[dk ofjzdk j?. r[BkjrkoK B{z
d/tKrh, gqzs{ fJj fe; soQK dh rZb ftu j'Dk ukjhdk ;h. fJzM sK T[j fBebh sK T[j w?B{z t/y fJe' tkoh T[m
Bkb y[S j't/rk w?A BjhA ikDdh ;h< w/oh rZb ;[D e/ pj[s y[S j'fJnk ;h. e/ yVk j' frnk. nyho eh efjzdh fe jK w?A fJe T[j nkg ;ik d/t/rk. s[;hA b'e nkg;
gqzs{ B/sktK tKr r'b-w'b itkp ;[D ;pzh t/uD tkb/ bJh go/SkB jK. ;'u
T[j fJe ;pzh tkbk ;h. fJzM sK e/ w?B{z B/sk dk fyskp d/D s/ w?A T[; ''dhdh ihaaapj[s fdB j' rJ/ e/ w?B{z nkgD/ nkg s/ j;h sK nkT[Adh ftu Bk bV'. T[j dhnK rZbK ;[D e/
fdB ftZu eJh o/VQhnK nktkzK dh ;wMdkoh dh ekfJb j' rJh ;h. s[jkB{z ;pzh dh b'V BjhA gJh eh< w?A
fdzdhnK j'JhnK xo w{jo/ s'A j[D T[j nktkz d/ e/ o'z jh ;kv/ sK d'-fszB fdBK s'A brksko skzk go c/o th w?B{z o'z jh T[vhe sK ;h T[; dh jh iks d/ b'e T[j d/ d[SwD
fBebdhnK ;B, gozs{ w?A ne;o T[; xo dhnK g"VhnK e'b e[M fuo bJh ;o'A dk ;kr fbnk fojk ;h s[jkv/ Skdhnk dh. pD rJ/ ;B.
yfVnk ofjzdk. nzdo'A ikbh tkb/ bJh. dksh th Bkb b? e/ nkfJnk ;h
e'b'A jh ;pzh b?Adh ;h. dotkz/ ftu'A w?A T[; B{z yV/ j'J/ B{z fe eZN e/ jh d/ d/tKrk. s[jkB{z sK ;pzh sK w?B{z b?Dh jh ;h j[D w?A ''tZvk gq/w dk cfoSsk pfDnk
fJjd/ th d' ekoB ;B. fJe sK t/y b?Adh ;h. ns/ ed/-edkJh pj[s BjhA eZNDk nkT[Adk j't/rk, dhdh fe;h th o/VQh tkb/ B{z o'e e/ b? b?Adh fcodk ;h. jNkT[ fJ; B{z okj u'A. wko
zo{os Bk j[zfdnK th E'Vh fijh r?o ih<@ ;h.
d{i/ ;pzh tkb/ dh ;pzh th skzh zo{oh ;pzh b?D bJh dotkzk y'bQ d/t' ;kb/ B{z.
BjhA jz[dh ;h. d{i/ ;pzh fdzfdnK th fdzdh ;h. T[j w?B{z t/y u[;s fijk j' w?B{z bZfrnk T[j T[go'A-T[go'A rZbK brGr j'o d' wjhB/ bzx ikD s'A
fJwkBdkoh BjhA tosd/ ;B. wsbp iKdk. ;pzh fdzdk sK w?B{z brdk nZi eo fojk ;h. BjhA T[jd/ fdb ftu sK ;ko/ T[j dh ikB d/ d[SwD jh j'
i/ nZXk feb' ukjhdh j't/ sK T[j T[j c/o e'Jh Bk e'Jh rZb w/o/ e'b'A g[ZS/ j'o jh e[M x[zw fojk ;h. T[j dh T[j pknd fJe fdB e[M ;pzh b?D bJh rJ/ iks pokdoh d/ b'e. fJ; bJh xo
rk! ns/ ;Zu-w[Zu jh T[j g[ZSD d/ joes e'b'A pudh ojh ;h w?A. fJj rZb fJe o/VQh tkb/ dh nktkz ;[D e/ T[;
zpod;sh g"D/ feZb' she s'b fdzd/ w{v ftu j[zdk! SkfJd T[j ;wM frnk ;h fJ; bJh B{z nzdo'A jh nktkz d/ e/ o'e fbnk w?A. tkfbnK d/ z'o d/D s/ T[j BZ;e/ fJZE/
iK c/o fJe d' o[gJ/ tkg; eoB/ j'D sK nZSk dhdh ih fJe rZb T[; B/ nkg jh e'Jh rZb BjhA ;h pkjo ik e/ id'A ;pzh b?D bZrh sK nk frnk ;h. o/VQh bk bJh ;h T[;
T[BQK B{z pj[s n"yk brdk. T[j d;Dk aaaa! dzrJh fijV/ j[zd/ B/ fJj ehsh. id'A w?A T[; B{z fejk ;h feaa e[M j?okBh fijh j'Jh w?B{z. fJj o/VQh B/.
;kv/ iK s[jkv/ fij/ pkb pZfunK sK fpbe[b T[;/ soQKaaafijh Skdhnk
ipod;shaaadh ;pzh tZX d/ d/Dr/. tkb/ b'e sK BjhA j[zd/ Bk< sK c/o Skdhnk sK c/o d/ ik ;kr eZN e/ dh ;h. T[j fpbe[b j/mK B{z eoe/ ehsk gsBh fYZv'A ;h-T[; B{z jh b?D
fJ; soQK dhnK joesK t/y T[BQK e'b'A fejV/ b'e j[zd/ B/ T[j c/o< aaasK T[j p'fbnk ;h feaaa. j'fJnk bkb ozr. T[;/ soQK fJe gk;/ frnk ;h. go phph ih fJj fijVh
;pzh b?D dk wB BjhA ;h eodk. gqzs{ ''fJe fdB ;pzh yohdD d/ t/b/ pzBQh j'Jh N'eoh 'u oZy/ gsb/ g"bhfEB d[SwBh j? fJj sK ed/ th BjhA w[edh.
fJ; ;pzh tkb/ B/ fJ; soQK ed/ BjhA T[; B/ c/o g[ZfSnk w/o/ e'b'A. dhdh ihaaani sK b? e/ BjhA d/ fbckc/ fi; ftu T[j ;pzh gk e/ fJ; ftu sK jo t/b/ Bcos dk
;h ehsk. ns/ c/o uzrh rZb fJj ;h ''jK Skdhnk nky sK s{z mhe jh nkfJnk w?Aaaa. i/ nky' sK eZbQ b? fdzdk ;h. T[;/ soQK j/mK d{i/ gk;/ p'bpkbk jh j? ns/ fijV/ gq/w dk gkm
fe T[j ;pzhnK th johnK s/ skzhnK fojk j?A. w?A ns/ s{z xo frqj;sh tkb/ nktKrk.@ ns/ c/o E'VQh fijh zo{os fezBhnK jh oZ;hnK Bkb p[Be/ pDkJ/ ikDd/ B/ T[j nkgDh iks s'A pki
b? e/ nkT[Adk ;h. b'e BjhA nfij/ ezw eo ;ed/. n;hA dh ;pzh d/ e/ u[g-ukg o/VQh b? e/ ubk BjhA nkJ/. fJ; tkoh th ik e/ ;kfonK
b'e ihts fJzB;kBk B{z-g[oSK ns/ frnk ;h T[j. j'J/ ikb ftu eZgV/ oZy/ j'J/ ;h ns/ B{z fgnko w[jZps dk ;zd/S fdzdk fco
w/o/ xo yVk j' d' fszB ntkzK fJ;sohnK B{z, fBod'S ns/ wk;{w gbk;fNe th T[;/ ozr dhaaaa ;h. fi; fojk ;h. d[SwB sK xks bkJh p?m/ jh
brKdk T[j. i/ w?A pkjo fBeb ;pzh pZfunK B{z bkSK ftu pdb ;ed/ jK gsk BjhA feT[A fJt/A t/y so; Bkb whAj nkT[D s/ T[j nkgDhnK ;B. gsBh B{z b? e/ j;gskb ik fojk
b? btK sK mhe BjhA sK ubk iKdk fes/< n;hA sK S'Nh fijh u'N brD fijk nk frnk ;h w?B{z T[; s/ gsk ;h. G[zB fdZsk r'bhnK Bkb. fwzN Bjh
sd T[j. id'A fe d{i/ ;pzhnK tkb/ s/ bj{ trdk BjhA t/y ;ed/. fJj sK BjhA eh efjDk g[ZSDk ukj[zdk ;h T[j. ;pzhnK YZe fdzdk ;h. w?A t/fynk T[j bZfrnk. T[; B{z Y/o j'D ftu. ;kfbnK
sK xzNh tik e/ BZe ftu dw eo fdzd/ j'o jh b'e j[zd/ B/ fiBQK d/ fdb BK dh fe;h rZb dk E'Vk fijk ;wkXkB gk o/VQh tkbk th e'Jh BtK jh ;h fi; B{z B/ fJj th BjhA t/fynk fe T[j d/ Bkb
e'Jh uhz BjhA jz[dh, zwho BjhA j[zdk e/ E'VQh fijh y[Sh sK fwb ikDh ;h w?A gfjbK ed/ BjhA ;h t/fynk. T[jdh gsBh ns/ nBizw/ pZu/ dh th
;B. fiBQK dk.@ T[; p/uko/ B{z, T[j th d/D s'A w?A pudh ikB b?D ik oj/ B/.
fJ; fj;kp Bkb fJj ;yS Bk w?B{z bZfrnk nkgDk nkSzek dk ojh, feBkok eodh ojh. ;ko/ ;pzh ''pJh s?B{z gfjbK sK ed/ BjhA
mhe fijk brD tkbk itkp ;[D T[j tkb/ fJe' soQK d/ fJB;kB sK BjhA j[zd/ t/fynk fJZXo< BtK j?A eh<@ w?A ;pzh ezpys dzrkJhnK e'b fdb E'V/ jh
e/tb uzrhnK ;pzhnK eoe/ ;r'A pj[s y[S fdyD bZfrnk ;h. ns/ Bk< fezBk nbZr fijk j? T[BQK ;kfonK SKN d/ j'J/ g[ZfSnk T[; B{z. j[zdk phph ih. BjhA j[zdk Bk phph
nkgDh fwZmh p'bh eoe/ th ;pzh c/oaaaa! Bkb'A Skdhnk. d[BhnK Go dh ikDekoh ih<@
d/D ftu ;cb ofjzdk j?. p; T[; Bkb ''dhdh ihaaaafJj fGzvh b? bt'. oZyD dk fJS[Ze . jo ;wZf;nk dk jZb ''jK ih w?A sK j[D/ jh bZfrnk jK
w/ok fJj rkje ns/ t/uD tkb/ dk jh fJe' tkoh skzh j?! xhnk sK zo{o ikBD bJh T[sktbk. p/jZd-p/jZd fJ; XzX/ ftu.@ ''u[Zg ofj rJh ;h w?A T[j d/ fJ;
bt' ni. d[ZX jh d[ZX Gfonk fJ; ;wMdko fijk bZrD tkbk ftnesh. soQK d/ g[ZSD s/. fpbe[b Skdhnk
Bksk j? . Bk T[; B/ w/o/ Bkb ed/ e'Jh ftu. fJzBK uzrk j?.@ ''fJj o/VQh eh s/oh j?< T[; B{z BtK tKr. T[jh T[wo, T[jh G'bkgB, T[jh
rZb ehsh ns/ g[ZSh iK w?B{z ejh ns/ w?B{z bZrk fe gfjbK nfij/ ;tkb ;wMdkoh gVQ/-fby/ iK tZv/ b'eK ikD e/ w?A g{oh rZb ikBD bJh o/VQh ;wM, T[jh o/VQh!
Bk jh w?A ed/ zo{os ;wMh ikBD dh T[; nzdo y"o/ nkT[Ad/ ofjzd/ B/ ns/ T[; dh jh ikfJdkd BjhA j[zdh. fJe S'N/ pko/ g[ZfSnk.
fe T[j fjzd{ iK w[;bwkB j?< T[j dk B{z T[dk; pDk fdzd/ B/, gozs{ id'A T[; s'A S'Nk ;pzh t/uD tkbk ftnesh ''phph ih fJj xhnk sK nZi b?
BK eh j?< fJj T[BQK fdBK dh rZb B{z fJjBK dk itkp fwb iKdk j? sK th fdwkr s'A p/jZd ;wMdko j' ;edk BjhA ih fJj w/o/ uku/ d/ g[Zso dh jh bT[. fpb[eb eZuk j?. ;kok d[ZX
SkfJd S/ d;zpo dh id'A pkpoh w;fid T[j pj[s-pj[s y[S fdZ;D brdk. j?. w?A ;'udh. ;Zu i/ T[; B{z fes/ gVQD Bkb Gfonk j'fJnk. eZbQ ;kr b?
B{z s'fVnk e[M jh tes j'fJnk ;h. ;wM' j"bk fijk j'e/ u[;sh-c[osh dk w"ek fwbdk sK gsk BjhA eh dk eh j?. T[jh t/funk eodk ;h ;pzh fJ; s/ nktKrk phph ih. pj[s jok ;kr
SkfJd fJe nZXk wjhBk jh- Bkb ;pzhnk fdykD bZrdk. pD iKdk. bZd e/. go j[D sK w?A jh nkfJnk nkfJnk j'fJnk nZieZbQ.@
gfjbK sK T[j nktkz d/ e/ g"VhnK eoKrk phph ih.@
ns/ ni T[jd/ fJ; soQK d/ ;tkb e'b E'V/ fuo bJh yVk j' iKdk ;h go fJ; tkoh nkt/rk sK T[; B{z ngD/ jzM{ g{zMdk j'fJnk p'fbnk
j[D T[j nktkz brk e/ w/o/ xo dhnK ;wMktKrh fe fceo fJBQK ;G rZbK ''feT[A s/ok Gok feZE/ frnk<@ ;h T[j.
ekoB w?B{z T[jdk BkT[A g[ZSD dh zo{os g"VhnK s/ p?mD bZrk ;h. eJh tkoh dk Bk efonk eo/ T[j. w;s fojk eo/ ih T[j sK fojk BjhA j[D fJ;
wfj;{; j'Jh. ns/ zo{oh bZrD tkbh rZb zo{o g[ZS ;z;ko ftZu.@ ''jKaaaaab? btKrh. b? nkT[Dk
fbnk eo/. T[j d/ ikD pknd w?A ebQ.@ w?A fejk T[; B{z.
''dhdh ihaaaas[;hA dZf;nk BjhA< ;'funk fe ebQ jh T[j d/ nkT[D s/ ''eh BK ;h T[jdk<@
itkp BjhA fdZsk s[;hA w/oh rZb ejKrh fJj ;G. ns/ e[M g[ZSD s/ ;pzh SKNfdnK w/o/ jZE o[e rJ/. '';pzhnK sK o'z jh b? nkfJnk
dk@< itkp th zo{o d/tKrh T[jdh fe;/ ''Skdhnk BkT[A ;h ih T[jdkaaaa.@ eo s{z.@
rZb dk. w/ok ihn XZe eoe/ j' frnk T[j
w?B{z fJ; soQK u[gukg ;pzh SKN e/ dh rZb ;[D. fJe uhe w/o/ ;zx ftu gozs{ nfij/ ;tkb Bk g[ZShA w/o/
N'eoh ftu gkT[Adh B{z t/y T[; B/ w[V nk e/ nNe rJh. pj[s w[Sfeb Bkb e'b'A ed/ th Skdhnk tKr toBk w?A
T[j ;tkb g[ZfSnk. nkgD/ nkg B{z ;KGfdnK g[ZfSnk w?A. s/o/ ;tkbK dk itkp BjhA d/ ;eKrh
ns/ Bk jh nDd/fynk eo ;eKrh
'jK sKaaas/ok BK eh j? ;pzh ''feT[A eh j'fJnk ;h s/o/ GkJh B{z< s?B{z. ;Zg d/ w{zj u bJh frorN fijh
tkb/< w?A j'fSnkoh ftykT[AfdnK j'fJnk w/o/ T[sktb/gB Bkb g[ZS/ fJ; ;tkb jkbs j' ikt/rh w/ohaaaaaBk sK ykJ/
g[ZfSnk T[; e'b'Aaaa.@ s/ gfjbK sK T[j w/o/ tZb t/ydk fojk jh pD/rk. ns/ Bkjh E[ZfenKaaanyho
s{z GkJh sK Skdhnk dk jh j?.@
ihaaaSkdhnkaaa! Skdhnk BK j? s/ c/o nkg/ o[nK;h fijh nktkz ftu
w/ok.@ p'fbnk, ns/ c/o fpBK w[b Gkn ehfsnK
;pzh b? e/ nzdo nk rJh w?A. j[D fe;h
j[D fJ; SkdhnK BK s'A sK e[M th dzfrnk ftZu wo frnk phph ;pzh tkb/ dh nktkz s/ w?A ikbh
gsk BjhA bZr ;edk fe T[j fjzd{ jB tkb/ dotkz/ ftu'A Mkedh th BjhA.
iK w[;bwkB. ihaaa. dzfrnk ftZuaaa.@ vodh jK gsk BjhA fJzBhnK ;kohnK
o/VQhnK tkfbnK ftu'A g/qw dk ;Zuk
Skdhnk fJzM sK pj[s gfjbK ;kv/ cfoSsk w/o/ xo dhnK g"VhnK s/ nk
e/ Bk p?m ikt/ ns/ w?A pktbh c/o T[j
B{z Bk gfjukD nDd/yh Bk eo iktK
fes/!

fJjdk jh sK vo j? w?B{z!
nkSk ;keh

0061a403848789

46 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016 ;{os s/ ;hos fJepkb f;zx N'eh

ejkDh

;o'i nkgD/ wksk fgsk dh fJZe' bkb Bkb ;KMk ehsk. irB BkE s/ okw fzeo ehsk T[BQK dk wB pdb frnk. bJh T[wV fgnk. oj'aaaitkBhnK wkD'A.@
fJZe Ubkd ;h. pbkn dh ;'jDh, bkb ;e{b ftZu fJeZm/ gVQ/, fby/ tZv/ j'J/ e[dosh j?aaaajo e'Jh ukj[zdk j? nkgD/ s'A ''tkj[Nh sK uzB dk N[eVk j?aaajB/o/
dofwnkBk eZd, fsZy/ B?B BeS, ;kc . d't/A nkgDk ;[Zy-d[Zy fpBK fe;/ fMie fdB Go ;'jo/ fgzv 'X[b/sk' dhnK
eDe ftzBk ozr s/ ne?jok fi;w. d/ c'bd/ ;B. tXhnk ihtB ;kEh fwb/. wzB fbnkaaani ftZu th ukBD j' ikT{aaajofwbkg dh n"osK, ;o'i B{z t/yD nkT[dhnK ofjzdhnK.
j;w[Zy s/ fwZmk ;[Gkn. nkgDhnK ;j/ sK fe;ws y[ZbQrJhaaaafgSb/ eowK 'u
bhnK ftu jowB fgnkoh s/ ezw nkT[D '':ko irB, w?A s/ok d[Zy ;wMdk nK. dh xVh ;G e[M mhe j?aaatXhnk j?. fJ; g[zB ehs/ j'TA{r/, ihjdk cb fJ; iBw ;o'i nkgDhnK f;csK ;[Ddh s/ y[S
tkbh . phaJ/a eoB T[gozs T[; B/ fgSb/ ;o'i jo fbjkz Bkb fJZe nZSh p/Nh j?. 'u fwfbn?. tj[Nh sK wb{e ijh j?aaajZE j[zdh. wB Jh wB 'u c[Zbh BK ;wkT[Adh.
;kb phan?Zv gk; ehsh. T[; dh fJZSk ;h jo e'Jh ukj[zdk j? fe T[; dh pj{ ;'jDh dh eh rkozNh j? fe ;dk Jh ;G e[M fJ;/ bkfJnK w?bh j[zdh n?! jofwbkg th xN
fe tZvh j' e/ nfXnkgek pD/. nkgD/ s/ ;/jswzd j't/, eZi ofjs j't/. pzd/ dh BjhA aaaGfonk g{ok itkB wod j?aaaaaXzB ;o'i jo oks ;Zi e/ nkgD/ gbzx
Jh fgzv 'S'eoK' (fzbQk ibzXo) d/ fJe ;hos dk sK pknd ftZu gsk uZbdk j?. soQK oj/rk< fJ; ;z;ko ftu i' th T[gfink XzB eok dT{! jhok j? fdb dkaaaa;/tk eo{
gqkJht/N jkJh ;e{b ftZu T[; B{z w/oh Bzo ftu j? fJZe bVekaaaajofwbkg. ;koh T[wo! xkNk BjhA j'D fdzdk fe;/ T[Zs/ p?m iKdh s/ jofwbkg dk fJzszko
nfXnkgek dh B"eoh fwb rJh ;h. Bkb d/ fgzv 'X[b/Bk' T[BQK dh thj feZb/ j?, T[j BkStkB j? aaaT[; dk ftBkS uhz dkaaaasB wB eo dT{ fsqgs!@ eodh. nzdo nkT[D s/ T[j ;o'i dk jkb
nkgD xo/b{ s/ ;e{b d/ ezw ftZu T[; dh zwhB j?. uzrk yKd/ ghAd/ B/. ;o'i tKr :ehBh j?. e'Jh S?n ;fEo BjhA. fJB;kB
fdB uoh:k ftn;s ;h. id'A th ;o'i d/ nkgD/ wkfgnK dh fJZebh Ubkd j?. eZd dh Seb ;{os Jh ;G e[M BjhA j[zdhaaa;hos d/o Skw se ;o'i nkgD/ s/ jofwbkg ukb g[ZSdk s/ nkgD/ gk;/ b/N iKdk.
pugB dh fe;/ ;j/bh dk ftnkj j[zdk ekm T[Zuk bzwk j?, ;oho'A seVk j?, T[wo th ;'jDh ukjhdh j?. n?;h ;hosaaai' wB pko/ ej/ i[wb/ ;[Ddh ojh. ;ko/ gqkj[D/
sK T[; dk th fdb eodk, nkgDk ;z;ko th mhe j?agoaaa.@ ukn g{o/ eoe/ nkgD/ xo'A xohA ub/ rJ/ ;o'i th fSSNkuko d/ Bks/ jofwbkg dh
t;kJ/. T[; B{z th uzrk bZrdk ihtB dh gftZsosk s/ foSfsnK gqsh ;Zuh . e/tb uko ihn ofj rJ/. BthA d[bjB sphns pko/ g[ZSdh. ;hB/ ftZu fdb dh
;kEh fwb/. T[; d/ th pZu/ j'D i' T[; B{z ''go eh okw bkb<@ fBSmk B{z gfjukD/, T[; dh edo eo/ s/ ;o'i, d{bjk jofwbkg s/ T[; d/ wksk
wK efj e/ p[bkT[D. ;o'i dh fJj dSk ''w[zv/ dk ozr pj[sk ;kc BjhA. B?B ;koh T[wo, T[; B{z fBGkt/. ;'jDhnK fgsk ;o'i B{z ;ikJ/ ewo/ 'u ftS/ gbzx XVeD ;w/Nh d't/A fJZe d{i/ dh gfjb dk
t/y e/ T[; d/ wksk fgsk gq/SkB j[zd/. BeS p; mhe-mke B/. jKaaafJj rZb w? s/ fpmk fdZsk frnk, fiZE/ T[; d/
T[BQK dh oks dh BhAd s/ fdB dk u?B dknt/ Bkb efj ;eBK fe w[zvk pj[s Jh ;{osK tkfbnK 'u bVkJh MrV/ s/ SZv ftnkjsk ihtB dk gfjbk ;co S[o{ fJszko eod/ s/ fynkbK ftu r[nku/
T[Zv iKdk. T[j gqwkswk nZr/ nodk;K Sohc j?. e'Jh n?p BjhA. ;[Gkn tZb'A SZvJhJ/ fznkdk t/y/ rJ/ B/. ;'jDh ;hos j'Dk ;h. ;o'i nkT[D tkb/ gbK pko/ BhAd dh nkx'S ftu ub/ iKd/. n?B/ eohp
eod/, ;[ZyDk ;[yd/, T[BQK dh p/Nh fJ; fpbe[b rT{. fe;/ dh Xh G?D B{z nZy u[Ze tkb/ d[Zy ;[Zy ftu fBGkT[Ad/ B/. Gkrtzsh pVh p/;poh s/ T[Zs;[esk Bkb ;'u ojh j[zfdnK th d' fi;w e';'A d{o ;B. fJj
fJeZb/gD s'A w[es j't/. ;o'i torh e/ BjhA t/ydk. fgzv tkb/ T[; d/ nkuko, ;haaaafJzszko eo ojh ;h. jofwbkg T[;
p/Nh B{z fe;/ n/o/ r?o/ Bkb sK BjhA ;h ftuko s/ ftjko dhnK e;wK yKd/ B/. B/ ;o'i B{z ihtB iKu dk cb;ck B{z eh ej/rkaaaaaT[; Bkb eh eo/rk<aaaT[j f;bf;bk eohp d' jcs/ ubdk fojk. fJe
ftnkj ;ed/. xo xokDk th uzrk j'Dk d;thA iwks s'A nZr/ BjhA gfVQnk. nkgDh T[; d/ c"bkdh ti{d B{z fet/A ;jko gkJ/
ukjhdk j?. p/Nh B{z d{i/ xo t;kT[D dk y/sh pkVh pE/oh j?. okw bkb B/ t;kjs ;wMkfJnk. rh. T[; d/ fwbB dh gfjbh oks e?;h j't/ oks ;o'i d/w{zj'A fBefbnk, ''s[;hA jo oks
wsbp j?, fJe g[zrod/ p{N/ B{z d{;oh ehsh. rh< eh ej/rh T[j jofwbkg B{z! w/oh w/ok jkb ukb s/ sphns pko/ g[ZSd/
zwhB ftZu phiDk. i/ gfjb/ torh '';o'i sK gVQh fbyh j?. ;[Zy Bkb ''wK ihaaaw?A s[jkv/ ftukoK Bkb g'bhU wkoh bZs B{z t/y e/ jofwbkg eh
zwhB tkbk tksktoB fwb/rk, sK Jh ;'jDh j?aaafet/A iu{ i'Vh.@ ;fjws nK. w?A sK f;oc fJj efjDk wfj;{; eo/rk< w/ok fso;eko sK BjhA Uaaaaw/oh zo{os g{oh eoB bJh sZsgo
p{Nk tX/ c[Zb/rk, BjhA sK w[oMk ikJ/rk, '':ko irBaaaarb s/oh fpbe[b mhe j't/rk< soQK soQK d/ fynkbK ftZu ofjzd/ U. s[jkvh u[Zg s/ n?Bh d{oh s'A w/o/
wo ikJ/rk. T[j BjhA ;B ukj[zd/ fe j?. ;ukJh fJj th j? fe fzzdrh ftu eJh ukj[zBh nKaaaaw/o/ ekoB s[jkB{z fe;/ fe;w r[nkuh ;o'i dk fdb XVe fojk ;h.
;o'i dk foSsk, n?;/ fJB;kB Bkb i'V tko ;wM"sk eoBk g?Adk j? sK Jh r[zo jofwbkg nzdo nkfJnk, wB 'u tfjw fijk T[mdk j?aaaSkfJd s[;hA
fdZsk ikJ/ i' pknd ftu T[; B{z ngDk j[zdh j?. i/ ;o'i ftu g'bhU dk eZi Bk dh Bw'Sh BK ;fjDh gt/. w?B{z fJ; rb dk fJ; foSs/ s'A y[S BjhA.@
BK ;e/. T[; dk fso;eko eo d/t/ s/ jz[dk sK foSsk eoB ftu e'Jh fdZes BK nfj;k; j? fe w/o/ ;oho ftu eZi j?. w?B{z ''s[;hA ;[Zs/ BjhA ;o'i ihaaaa EZe rJ/
fzzdrh fJe wzke pD e/ ofj ikJ/. nkT[Adh. T[wo j[D s/Jh tfoQnK dh j' rJh j'D/ U pj[s! ;kv/ o;w fotki Jh n?;/ B/ ''Bk ;o'i BkaaafJzi Bk nky! fJj
j?. i/ d' uko ;kb j'o phs rJ/ sK pj[s e'Jh je BjhA fe d{;o/ dh Seb ;{os d/ aaab/N ikT[ s[;hA. xo nkTA[fdnK Jh gkg Bk uVQk w/o/ T[Zs/. w?A gqwkswk B{z
pugB ftZu ;o'i B{z g'bhU j' frnk d/o j' ikJ/rh. c/o e'Jh okzh th j' frnk eZi t/yK.@ wfjwkBK B/ x/o fbnk. j[D ik e/ E'Vk
;h. Bshi/ ti'A T[; dh yZph bZs, gsbh sK tv/oh T[wo dk fwb{ iK d[jki{ fwb{! t/jb fwfbnk j?.@ efjzfdnK T[j b/N jkzo Bkzo ikD e/ fJj foSsk ep{fbnk
s/ ewz'o ofj rJh. id'A p?mh j[zdh sK jo ezw mhe T[wo 'u jh iudk j?.@ okw ''g[saaaas/o/ fgsk d/ d';s okw bkb B/ frnk. ;o'i, jofwbkg d/ yZp/ gk;/ b/N j?.@ jofwbkg dh nktkz ftu ;ukJh dh
fe;/ B{z fJ; dk nkGk; BK j[zdk. s[odh bkb B/ ;[Mk fdZsk. fgzv X[bsk d/ fJe w[zv/, jofwbkg dh dZ; rJh. jofwbkg fco p'fbnk, ''s[jkB{z Mbe ;h.
sK wkw{bh fijk bzC wkodh, i' T[; dh ''jofwbkg dk foSsk feT[A BjhA fJBQK, eZgfVnK 'u nk ikT{rh BhAd!
ukb dk fJe ;NkJhb pD frnk. wksk- j'fJnk<@ gkJh j?. ed ekm s/ ;oho'A Bo'nk j?aaaa;/ e'Jh jbe/ egV/ gk bU. aaat?;/ th j[Z;V ''fJj rb w?A fJ; bJh efj ojh nK
fgsk BjhA ;h ukj[zd/ fe foSsk eoB ''pJhaaaa;kc rb j?. ;'jDhnK e[VhnK fijk j?.@ feT[A i' nZi d' jcfsnK pknd th ;kvh
bZfrnK fJ; sZE B{z b[ekfJnk ikJ/. B{z T[j g;zd BjhA nkfJnk. gVQhnK- jswzd j?. d;thA gk; eoB pknd,
ftnkj s'A pknd T[; d/ gsh s/ ;'jo/ xo fbyhnK e[VhnK nkgD/ s'A tZX gfVQnk ;o'i e[M Bk p'bh. T[; B/ d[bjB d/ T[j ;KM s/ fBeNsk BjhA pDh i' ftnkj
tkfbnK B{z gsk br Jh ikJ/rk, s/ bZGdhnK jB. e'Jh th fXo nkgDhnK nkgDh thj feZb/ zwhB s/ y/sh pkVh egV/ pdb e/ rkT{B gk fbnk s/ fco b/
;kfonK tk;s/ w[;hps pD ikJ/rk. ewhnK tb BjhA t/ydk. nkgDhnK f;csK eodk j?. fdb dk jhok j?. ;ko/ fgzv tk;h N rJh. nkgD/ XVed/ fdb dh nktkz s'A T[gozs gsh gsBh ftu pDdh j?.
foSs/ sK pj[s nkT[Ad/, ;o'i Bz{ g;zd th frDKdk j? s/ nkgD/ s'A fJZeh ihtB ;kEh T[j ;[D ;edh ;h. T[; dhnK SkshnK
eod/. go id'A g'bhU tkbh jehes b'Vdk j?. ukjhdk sK fJj j? fe fJe d{i/ T[; B{z fgnko eod/ B/. Seb ;{os tZb'A T[Zgo EZb/ j' ojhnK ;B. jofwbkg dk SkfJd ;kv/ fi;wK s/ o{jK dh fgnk; ftu
dZ;h iKdh sK fJj efj fdZsk iKdk, dhnK ewhnK Bkb ;wM'sk ehsk ikt/. oZp B/ g{ok fJB;kc BjhA ehsk, go ;{os nrbk edw eh j't/rk< fJzB/ B{z jofwbkg T[ZBh T{oik, i'S BjhA, sKx BjhA i' nkw
''n;hA nkgD/ pz[orK Bkb ;bkj eoe/ fJjh ;'u ftnkjsk fzzdrh dk nkXko j?. B/ gk;k pdfbnk. ;o'i mmzpo s"o s/ ;[BD ftZu nkT[Adh j?. Bt/A ftnkj/
dZ;Kr/aaat?;/ bVeh ;kB{z g;zd j?.@ T[BQK ftnkj j'D s'A pknd th e'Jh jkd;k j' dh e;o, ;hos ftu g{oh eo fdsh j?. rJhaaa;kj wkB'A o[e fijk frnk. jkJ/
d/ jkt-Gkt s'A ;gZSN j' iKdk j? fe ;edk j?aaaaphwkoh j' ;edh j? fi; ekoB oZpkaaabki oZyhA. nrb/ Jh gb jofwbkg i'V/ nkgDh ;[jkr oks pko/ pj[s i'Shb/
fJj foSsk wBi{o BjhA. gfjbK- gfjb, e'Jh eZi g? ikJ/aaaSeb ;{os ftrV g[Zsaaaaftnkj Skdh s/ rqfj;s ihtB dk x[okVk ;[fDnk. feZ;/ ;[DKd/ B/. w?B{z fJj ;G ;'u e/ Jh
;o'i B{z nkgD/ fJ; eZi T[Zs/ fBokSk ikJ/.@ okw bkb B/ nZr/ rb s'oh. fJZe gftZso foSsk j?aaafJeoko j? ;koh
j[zdhaaar[Z;k nkT[Adk. fJeKs ftu p?m e/ ''w?A Gkrtzsh B{z ej{zrkaaaawktK XhnK fzzdrh fJeZfmnK r[zkoB dk. w/ok fdb aaaajofwbkg EZe frnk j'D?! T[; B/ tfjw fijk j[zdk j?aaaafJ; dk ekoB
o'Adh s/ fdb j"bk eodh. tes phsD Jh nkg; ftu y[bQ e/ rb eo ;edhnK efjzdk j? fe aajofwbkg s/o/ bJh fJe nzdo nkT[fdnK Jh fJ; pko/ fejk th
Bkb T[; B/ fJ; n;bhns Bkb ;wM"sk B/. i/ T[BQK B/ jkwh Goh sK nZr/ ;'uKr/. ;h. EZeDK sK e[dosh j?aafJ; ftu T[j SkfJd w/ok nX{okgD j?. w/oh g'bhU wkoh
eo fbnk. T[j nkgDk fXnkB T[;ko{ s/ s{z n?A eo, jofwbkg d/ xo tkfbnK Bkb uzrk, B/e s/ tckdko ihtB ;kEh ;kfps dk eh e;{o< w?A th sK EZe rJh nKaaago bZs s[jkB{z w/o/ tZb tXD ftu o[ektN
nrKj tX{ ;'u tb bkT[Adh. fJ; ftu ;o;oh rb eo sK i' T[BQK dh fJZSk dk n?Bh th ekjdh EektN< fJj gb, fJj
e'Jh SZe BjhA ;h fe ;o'i jo fbjkz th gsk bZr/. ;o'i pko/ ;koh rZb y'bQ e/ j't/rk. i/ s/ok wB th wzBd? sK n;hA nZr/ oks o'z o'z sK BjhA nkT[Adh< fJj oks pDdh j?aaaw/ok fso;eko eoB s/ wip{o
Bkb fJe nkdoS p/Nh ;h s/ tXhnk pj{ , dZ; dJhA sK i' pknd ftu fe;/ soQK dk sK tbtfbnK Gog{o oks j?. jofwbkg
pBD d/ jo r[D T[; ftu w"i{d ;B. T[bQkwK Bk nkt/. i/ T[BQK dk ftuko rb s'ohJ/.@ Gkrtzsh B/ nk; Goh BzoK e'Jh rb sK eo ;edk ;h. w?A fej' ijh eodh j?.@ ;o'i dk rb/v{ Go nkfJnk.
tes phsdk fojk. ;o'i s/Jh ;kbK dh pDdk bZr/ sK foSs/ pko/ rb Bkb ;o'i tb t/fynk. brBh nK< T[; B{z g;zd nK fe BjhA< T[j
j' rJh. ;o'i dh tXdh T[wo Bkb ubktKr/.@ irBBkE B/ nkgDk ftuko fJ; foSs/ s'A y[S j? fe BjhA< fco fynkb '';o'iaaaafJj ;Zu BjhAaaaaafJj s/ok
wksk-fgsk dk fceo th tX fojk ;h. ;KMk ehsk. ''wK ihaaaafJ; pko/ c?;bk b?D dk jZe nkfJnkaaaafJBQK rZbK 'u eh fgn?< pzd/ tfjw j?. s?B{z SkfJd gsk BjhA fJ; sZE
i/ j'o d/o j'Jh sK pj[s d/o j' ikJ/rh. irB BkE d/ efjD s/ Gkrtzsh B/ s/ ekpbhns w/o/ wB 'u BjhA. w?A s[jkv/ B{z Bkekofwe ;'u BjhA gkbDh ukjhdh. dk nkGk; s/ nzdkzk BjhA, s{z fezBh ;'jDh
oZp BK eo/aaa;o'i ;koh T[wo eztkoh ofj ;o'i Bkb fJeZfbnK wwsk Go/ nzdkz 'u c?;b/ s/ j[ew nB[;ko Jh uZbKrh. wksk j[D sK T[wo Go dk ;kE j?aaaekjbh n?A. s/ok fdb fezBk ;'jDk j?aaas/oh ;'u
ikJ/. xo ftu itkB e[nkoh p/Nh, fejk, ''g[Zs ;o'iaaa;kvh fdbh fJZSk j? ekjdh j?< fJBQK fynkbK ftu ;o'i B{z th
wksk fgsk tk;s/ fceo pDh ofjzdh fe fpBK j'o d/o ehs/ s{z nkgD/ xo ikt/ fgsk s'A tX js?Sh s/ Gbk ;'uD tkbk j'o BhAd nk rJh. ;{oi dh gfjbh feoB fezBh ftSkb j?.@ jofwbkg B/ t;kjs
j?aap'M pDh ofjzdh j?. p/Nh d/ fdB oks A s/ n;hA ;[oy[o{ j'JhJ/.@ e'D j' ;edk j?< w/o/ tZb'A g{ok nyfsnko Bkb T[; dh ikr y[bQh sK;Zik gk;k ehsh.
dk fJeZbkgD Boe ;wkB j[zdk j?. ''eh rb wK ihaaaaw/ohnK d' o'NhnK ykbh ;h. ;o'i pkjo nkJh. jofwbkg d/
;o'i B/ ed/ th fJj wfj;{; BjhA ;h j'D nyodhnK B/! w?A ftnkj eotkT[Dk Jh j?aaihjd/ bV bkUr/aaaabr iktKrh.@ wksk fgsk B{z g?AohA jZE bkfJnk. ''w?A sK fJ; soQK ed/ th wfj;{; BjhA
fdZsk fe T[j fJ; ;ZyD/gD ekoB BjhA. w?B{z brd?aaafJj ;G w/o/ GkrK 'u ehskaaaas[;hA fJj ;G feT[A efj oj/ U<@
T[dk; j?aaad[yh j?. T[; d/ nzrk dh BjhA. pj[s sebhc j[zdh j? w?B{z id'A g'bhU ;o'i B/ nZyK BhthnK gk bJhnK. ''fiT{Adh o?j g[ZsaaaitkBhnK wkD
skzrh, g[ysrh s/ u/jo/ dh uwe nZr/ ekoB jo e'Jh w/ok fso;eko eo fdzdk aay[S o?j jofwbkg sK sVe/ Jh y/sK tZb ;o'i B/ fJBekoh bfji/ 'u fejk.
Bkb'A xN zo{o ojh ;h. T[; d/ j;w[Zy j?. nkgD/ nkg ftu fJe xNhnkgD s/ ''sK mhe n? g[s, w?A s/o/ fgsk B{z fJ; ufbnk frn?. jZE w{zj X'n b? g[Zsaaaayk ''fJ; s'A tZvk j'o ;p{s eh j' ;edk
;[Gkn dh uzubsk fJe rfjoh ;'u ftu nX{okgD wfj;{; eoBhA nK w?A. mhe pko/ s/o/ ftuko dZ; fdzBhnK sK i' T[j gh e/ fsnko j' ik. jofwbkg th nkT[Adk
r[nku ojh ;h. j?aaaajo fJ;sqh dh fJZSk j[zdh j?aaaT[; dk Jh j'D?. c/ok gkT[D ibdh ub/ ikDk s/ j? fe s[;hA w/o/ tor/ g[oS Bkb foSsk
nkgDk fJe ;z;ko j't/. T[; dk fJZe jofwbkg d/ wksk fgsk Bkb s/o/ foSs/ Skw s'A gfjbK w[V nkT[Dk.@ jofwbkg ep{fbnk fi; e'b ;'jD/gD BKn dh e'Jh
;o'i d/ fgsk irB BkE B{z fJj ihtB ;kEh j't/. T[; d/ pZu/ j'D, fiBQK pko/ rb eo ;eD! fiT{Adh ofj w/ok dh wK B/ ;o'i d/ f;o T[Zs/ jZE c/fonk.
fceo ykJ/ ik fojk ;h. ;o'i dk ftnkj B{z T[j nkgD/ s'A tXhnK fJB;kB pDkJ/ S?n BjhA. s/oh y{p;{osh dk ;kok fgzv
T[; d/ g'bhU tkbh bZs d/ eZi ekoB . gqwkswk dh fJ; p/fw;kb syshe dk g[Zs!@ Gkrtzsh B/ ;o'i d/ f;o s/ jZE c/ ''uzrk wK ih.@ efjzfdnK fsnkoh ekfJb j?aaaajo e'Jh skohc eodk j?
BjhA ;h j' fojk. irB BkE B/ nkgDk nkBzd wkD/. j[D w/ok wB T[ukN j' frn?. eoB br gJh.@
fJj fceo pugB d/ fJe d';s okw w?A BjhA ukj[zdh aaaw/o/ ekoB s[jkB{z e'Jh fonk. s[jkvh! w?B[z wfj;{; j[zdk j?aaas[jkBz{ zw/o/
fzZbs ;fjDh gt/. fJj f;bfb;k j[D g'qrokw nB[;ko ;o'i s/ jofwbkg
ysw eo d/Dk ukjhdk j?. s[;hA w?B{z gVQk Gkrtzsh B/ ;o'i Bkb j'Jh nkgDh 'S'eoK' fgzv nk rJ/. ;o'i d/ wksk fgsk Bkb'A ;'jDk gsh fwbDk ukjhdk ;h. n?;k
fbyk fdZs? aaaaaE'Vk pj[s ewk th b?Bh B/ pV/ ukn s/ fgnko Bkb d'tK dk
nK. s[jkv/ T[Zs/ p'M BjhA pDKrh. s[;hA ;koh rb pks gsh B{z dZ;h, '';o'i B/;kvh ;tkrs ehsk. Gkrtzsh pV/ rj[ Bkb g[oS i' s/o/ Bkb p?mk iudk,
fJ; pko/ fuzsk SZv fdU s/ w/o/ fJ;/ xo ;wM s/ c?;b/ B{z ;ftekfonk j?. j[D ;kvk ;o'i dhnK nZyK 'u Mke ojh ;h wkB'A ;Zidkaaaauzrk bZrdk. s[jkv/ Bkb
'u ofjD B{z oZp dk GkDk ;wM e/ wzB T[; dh wBd'Sk B{z gVQB dh e'fSS eo
bU.@ ;o'i B/ wK B{z Yko; fdZsh. coz pDdk j? fe foSsk gZek eoB ojh j't/. fznkdsh j' rJh bZrdh j?.@ jofwbkg B/
''fJzi BK nky XhJ/aaaaafJzi Bk ;'u! bZfrnK T[; dh y[Sh s/ GftZy B{ zjo gfjb{ nkgDk fdb y'fbQnk.
n;hA ukj[zd/ ;Kaaaas?B{z jo soQK, Bkb s'A iKu goy fbnk ikJ/ sK i' pknd ftu ''xo ;G mhe mke j? BK g[Zs!@
;wgzB gsh fwb/. jo wK pkg fJjh ukjz[dk Gkrtzsh jofwbkg tb w{zj eofdnK ''gsh gsBh dk foSsk, SebK ;{osK
j?. fizB/ th foSs/ nkJ/aaaT[BQK B/ s?B{z g;zd fe;/ soQK dk fttkd Bk j't/.@ p'bh. dk r[bkw BjhA jz[dk. fe;/ t/b/, fe; tiQk
ehsk. id'A g'bhU ekoB s/oh bZs dk
''Gkrtzshaaaaw?A ;koh ;fEsh B{z ''jK wK ihaaaw/jo j? gqwkswk dh Bkb, fe; pzd/ ftu, e/jVk eZi g? ikJ/
GbhGKsh ;wMdk nK. okw bkb B/ :ehB aaa;G y[S B/.@ jofwbkg B/ fejk.
Gkrtzsh d/ eb/i/ ftu mzv g? rJh. u/jo/ aaaafJ; pko/ e[M BjhA fejk ik ;edk.
Bkb fejk j? fe jofwbkg uzr/ eZd ekm T[Zs/ o"De nk rJh. Skw B{z ftdk eoB
bfrnK irB BkE s/ Gkrtzsh dhnK ftnkj s'A pknd th e'Jh jkd;k j' ;edk
s/ seV/ ;oho d/ Bkb pj[s Jh fBowb nZyK fGZi rJhnK. Gkrtzsh dk rb/v{
Go nkfJnk, ''xo ;[zBK j' frn? j?, fpwkoh j' ;edh j?, fi; ekoB gfjbK
;[Gkn tkbk j?. i/jVh T[DskJh T[; d/ g[Zsaaaaibdh fwbd/ fojk eo'aaay[S
torh Seb ;{os s/ ;zg{oBsk BK oj/. d/
w{zj w[Vzr 'u j? T[j T[; dh SkBdko ;hos S dh ;/tk 'u bVd/ c"ihnK d/ nzr wko/
B/ g{oh eo fdZsh j?. ekw:kp ftnkjsk iKd/ B/aaaaT[j T[wo Go bJh ngkji s/

fzzdrh tk;s/ uzr/ ;z;eko ;G s'A T[Zgo B/ ngzr j' iKd/ B/. n"osK B{z fe;/ o'r ekoB
. Seb ;{os s/ gfjoktk sK nkozh S?n
j?. s{z fuzsk BK eoaaagqwkswk ;G Gbh Ubkd BjhA j[zdh. fJ; ;G d/ pkti{d gsh

eo{rk. irB BkE B/ Gkrtzsh B{z Go';/ gsBh d/ foSs/ ftu so/V BjhA nkT[Adh.
fgnko s/ BzdhehnK j'o tX iKdhnK B/
Bkb fejk. irB BkE s/ okw bkb 'X[b/ . ftnkj dh o;w fJe e;w j?aaatkfJdk
sK' fgzv jofwbkg d/ wksk fgsk B{z fwb/
. okw bkb B/ jofwbkg dh w"i{drh ftu j/aaafJeZfmnK fzzdrh r[zkoB dk! Seb
;{os s'A fznkdk nfjw j?aaaafJZe fBowb
;o'i d/ eZi pko/ ;kc-;kc dZ; fdZsk. s/ gftZso ;hos! w?A oZp B{z jkzo ikD
e/ efjBhA nKaaaw?B{z s[jkvh Seb ;{os
jofwbkg d/ fgsk JhSto B/ th ;kcr'Jh ftZu oZsh fizBh th pd;{osh BjhA fdZ;h
ehsh, ''w?B{z pVk ;e{B fwfbnk j? s[;hA w/
o/ xo n?;h ;[Shb p/Nh dk foSsk b? e/ nkJ/ iK wfj;{; j'Jh. s[jkvh ;hos B/ w?B{z fJj
U. w?B{z :ehB j?, ;o'i p/Nh fJ; xo B{z
foSsk ep{bD tk;s/ gq/fonk. fJj rZb
;tor pDk d/t/rh. w?A ukj[zBK, fJ; pko/ fe;/ s'A S[gh BjhAaaaaw/o/ tk;s/ eJh foSs/
nkJ/aaaw/oh g'bhU wkoh bZs d/ eZi B/ T[BQK
jofwbkg th nkgDh wBSk s/ wozh dZ;
d/t/ sK i' pknd ftu e'Jh fdZes BK dk wB pdb fdZsk. e'Jh foSsk f;o/ BK
uVQ ;fenk. jo e'Jh pkjobh ;z[dosk t/
nkt/. fzzdrh sK fJBK B/ fJeZfmnK
r[zkoBh j?.@ jofwbkg tb fJSkok ydk j?aaawB nzdo e'Jh BjhA Mkedk.
eofdnK JhSto B/ fejk.
w?B{z nfj;k; j'D bZrk fe n"os dh
''fgsk ihaaaafJ; pko/ w?A s[jkv/ c?;b/
s/ uZbKrk s/ fzzdrh Go fJ; foSs/ B{z ;zg{oBsk, T[; dh ;z[dosk s'A fpBK nX{oh
fJwkBdkoh Bkb fBGktKrk.@
j?aaaaBKw[ezwb j?. s[;hA w/o/ nX{o/ gD d/
Bshi/ ti'A ;o'i s/ jofwbkg dk
pkti{d, w?B{z ep{fbnk. fJjh ekoB ;h fe
foSsk s?n j' frnk. ;kohnK o;wK pj[s
y[Sh s/ ukn Bkb ;wgzB j'JhnK. ;o'i dh w/o/ wksk fgsk s/ w?A fJ; foSs/ tk;s/
v'bh ;'jo/ xo Y[eh. jofwbkg dh wK B/ okzh j'J/. goaaaa.@

gkDh tko e/ d{bjk, d[bjB dk ;tkrs ''go ehaaaa;o'i.@
pkeh ;ck 47 s/
ehsk. ;kok fgzv BthA d[bjB B{z t/yD

47 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

n;b o'; c/;p[Ze, NftZNo ns/

ukj tkbk fuZpk fijk rbk; j/mK gZfsnK dh yV-yV EkgV/ wko T[;B{z ftZu nzp d/ nkuko Bkb tb/Nh o'Nh eZY :{fNT{p s/ p?B!
oZyfdnK, vZphdko tZN' tZN, fwZNh Bkb ;[nKT[AdhA/ Gk;dh s/ ed/-ed/ T[j irs e/ GkB/ tZb tXkT[Ad/ j'J/ fejk. GkB/ B/
fbZpfVnk goBk ;{s eoe/ w'Y/ s/ d/ GftZy ;pzXh ;[nkbK u T[bfMnk j?okBh Bkb fejk,@ s?A Bh G[Zy bZrh, s{z fgUAr:Kr (fpT{o') j?okB j'D dh rZb BjhA j? fJj p?B Gkos BjhA ;r'A T[Zsoh
oZyfdnK, GkB/ B/ nkgD/ w[zv/ irs B{z n;wkB tZb sZedk-sZedk r{Vh BhAd/ yk b? g[Zs, w/oh nki{rh j[D/.irs B/ e'ohnk ftu bZrk j?. T[Zsoh e'ohnk B/ c/;p[Ze, :{fNT{p, NftZNo ns/ dZyDh
ntki wkoh, ''iZfrnk, nZi bZe ;"A iKdk. GkB/ dk fgU wZxo f;zx th J/ T[Zso fdZsk,@pkg{, w/oh G[Zy sK xo'A s[oB e'ohnkJh t?Zp;kJhNK 's/ p?B brkT[D dk nfXekos n?bkB ehsk j?. vke ns/
pkjbk d[Zydk, g[Zs w/o/ Bkb y/sK Î ftZu BK ;odkoK dk ezw eodk j'fJnk w'fJnk bZr/ jh wo rJh ;h, Bkb/ fJBK y/sK d{o;zuko wzsokb/ B/ d/S dh w[Zy w'pkJhb ;/tk gqdksk e'ohUfbze ns/ fJzNoB?ZN
ezw eokd/, s/o/ eoe/ w?A th S/sh t/jbk ;h T[d' GkBK w;K ;'bK ;skoK dk ;h s/ ftZu nkD e/ w/?B{z iok th G[Zy Bjh T[gG'rsktK B{z ikDekoh d/D tkb/ j'o wzuK s'A fJ; jcs/ fJ; dk n?bkB ehsk.
j' ikT{Ark, irs B/ Bk ukj[zfdnK j'fJnK ;odkoK dk ekwk pD frnk ;h. bZrdh@.
ejh dk d;sk jZEK u x[ZNd/ w;K jh jK T[Zsoh e'ohnk d/ pj[s xZN b'e fJzNoB?ZN dh tos'A eod/ jB. T[j th f;oc
u jK fwbkJhA s/ y/sK B{z ikD bJh ejh p/SZe fJZe g[okDh s/ fYZbh fijh d'jK fgU-g[Zs B/ ob e/ fJZe-fJZe ;oeko tZb'A wBz{oS[dk fJzNoB?ZN dk tos'A eod/ jB. jkbKfe fJZE/ nkT[D tkb/
B{z fsZyk eoB bZr fgnk.irs dh wK wzih Gkt/A ikwB{z d/ j/m gJh ofjzdh ;h o'Nh ykXh s/ irs c/o E'Vh d{o x[zwD ftd/Sh b'e fJzNoB?ZN dh tos'A eo ;ed/ jB go fJBQK BthnK gkpzdhnK s'A pknd
sko' i{m/ GKv/ u[Ze, t/jV/ ftub/ u"Ae/ go J/; wzih s/ ;odko p?mdk ;h, id ubk frnk.J/B/ B{z T[; B/ gj/ dk xZNk T[Zsoh e'ohnk ftu ;?bkBhnK iK ftd/Sh BkrfoeK bJh th pkjoh d[Bhnk Bkb
ftZu o'Nh N[Ze ftu o[ZM iKdh j?. ed/ y/sK B{z r/Vk wkodk ;h. T[vkT[Zdh ;odkoK dh ;c?d d[ZX fuZNh ;zgoe eoBk w[Sfeb j' ikt/rk. wzsokb/ B/ dZf;nk fe fJZE/ ';?e; ns/ nvbN'
rZvh nkT[Adh t/yh.;odko rZvh ftZu'A ftfSnK Bkb ;zpzXs t?Zp;kJhNK B{z th pbke eo fdZsk frnk j?.
irs Go B"i[nkB rZGo{ ;h,T[Zuk ;odko wfjzdo f;zx dh gzikj x[wK T[Zsfonk s/ jZEbk o'Nh tkbk vZpk s/
bzpk s/ dkVh c[ZN ojh ;h, pkoK iwksK iwhB ;h, d' w[zv/ ;B, fJZe tb?s gVB/ ukj tkbk v'b{ GkB/ tZb tXkT[Adk NkNk B/ fejk fpqN/B B{z NkNk,
gk; eoB s'A pkd Sfjo ftZu ekoykB/ frnk ;h s/ fJZe T[; d/ e'b ;h.fizBk p'fbnk,@GkB f;nK,pJh nk b? o'Nh s/
u wi{oh eoB bZr fgnk ;h, rohph ftZu ;odko row ;[Gkn dk wkbe ;h T[Bh ukj, d{i/ ekw/ B{z pkiko xZfbnk ;h, J/ yso/ ftZu 40000 B"eohnK
th pkoK iwksK gk; eoBhnK pj[s jh ;odkoBh jopz; e"o fBZx/ s/ fwZm/ ;/ eoe/ o'Nh b/N j' rJh.@
tZvh rZb ;h. gVkJh nkb/ ;w[zdo ftZu ;[Gkn dh n"os ;h. bzvB (fpT{o') Gkosh ;Nhb ezgBh 'NkNk' B/ fpqN/B ftu nkgD/ gbKNK B{z pzd
T[j v[Zpeh s/ j'o v{zxh bkT[Dh ukj[zdk GkB/ B/ E'Vh pj[s o'Nh yk bJh s/ eoB dk c?;bk ehsk j?, fi; B/ fpqN/B B{z g{oh soQK fjbk e/ oZy fdZsk j?. fpqN/B d/
;h go xo s/ pkg{ dh ewi'oh B{z sZe ekw/ Gkt/A j'o th ;B go ;odko B[{z pkeh oZy e/ irs B{z ntki wkoh,@ gqXkB wzsoh v/ftv e?wo{B B/ NkNk d/ fJ; c?;b/ s'A pknd jzrkwh jkbs ftu p?me
u[Zg tZN b?Adk ;h, y/sK dh r[bkwh Bkb'A GkB/ dh tckdkoh s/ fBwosk pj[s N[zpdh iZfrnk, nkik o'Nh yk b?@. irs B/V/ p[bkJh. n;b ftu NkNk d/ fpqN/B ;fEs gbKNK ftu 40,000 eowukoh bZr/ j'J/
T[; B{z ekoykB/ dh wid{oh u[DBh uzrh ;h. fgSb/ ;kb GkB/ dh e[Vh d/ ftnkj nkfJnk sK o'Nh tZb t/fynk th Bk, B/ jB. nfij/ ftu fJBQK ezgBhnK d/ pzd j' ikD Bkb 40,000 b'eK dk o[zrko y[;
bZrh ;h. s/ ;odkoK B/ E'Vh wkbh ;jkfJsk ehsh Vb/ ykb ftubk BZek w'VB bZr ikJ/rk ns/ fpqN/B d/ nkofEesk B{z tZvk MNek bZZr/rk. NkNk d/ fJ; c?;b/ s'A
;h, z' GkB/ bJh pj[s e[M ;h, T[;dh fgnk.GkBk ukj dhnK u[;ehnK GoB pknd v/ftv e?wo{B B{z nkgDh Jh;No dhnK S[ZNhnK ftu jh oZd eoe/ bzvB
GkBk Xkofwe fposh tkbk fJB;kB fBrkQ ftZu ;odko pj[s ;fsekos bZr fgnk, fJzB/ B{z ;odko y/sK dk r/ nkT[Dk fgnk.
j'D ekoB, pkjbk p'bdk Bjh ;h, ftnesh ;h, ;odkoK dk jo j[ew GkB/ Vk bk e/ w[fVQnk s/ p'fbnk,@ GkfBnk,
;odkoK d/ y/sK ftZu ezw eodk j'fJnk bJh fyV/ wZE/ ;h. ezw tXhnk eodk s/ok w[zvk, fJZe rZb NkNk ;Nhb B/ fJj c?;bk fpqN/B ftu xkN/ ftu uZb oj/ eko'pko ns/ tZvhnK
th oZp-oZp eo b?Adk ;h s/ d[gfjo B{z j'o, w?A eZb iZE/ Bkb ;oeko fto[ZX M'B/ bkrsK ekoB fbnk. fpqN/B ftu eko'pko dh bkrs :{og dh s[bBk ftu gzi r[Dk
ed/-ed/ ezw xZN j'D ekoB, o[Zy fwZ;h fgzv ftu d' r[od[nko/ ;B, fJZe dk o/N xZN fB:s eoB d/ fto[ZX o'; fznkdk j?, nfij/ ftu ezgBh fpqN/B ftu eko'pko nZr/ ikoh BjhA oZy ;edh.
o'Nh yk, pzph d/ d[nkb/ bZr/ ikwB{z s/ tZvk r[od[nkok r[o{ r'fpzd f;zx ih dk XoB/ u Skfwb j'D ik fojk jK, ezw ;oeko B/ ezgBh d/ ;fj:'r bJh piN ftu e'Jh th n?bkB BjhA ehsk. j[D fpqfNS
NkjbhnK dh Skt/A p?m ofjzdk, s/ ed/ ;h z' fgzv d/ fiwhAdkoK d/ t/jV/ ;h d{ik finkdk j?, s{z eZb t/b/ Bkb nk ikthA ;oeko ukj[zdh j? fe NkNk ;Nhb nkgD/ gbKNK B{z pzd BjhA eo/, ;r'A fJBQK B{z t/u
EekD j'D s/ goBk ftSk e/ iK ed/ pkpk ihtB f;zx ih dk r[od[nkok ;h s/ w[zv/ B{z th Bkb b? nkthA, Bkb/ fJZe d/t/ go ezgBh fpqN/B ftu nkgD/ gbKNK B{z fe;/ j'o B{z t/uD dh EK 's/ pzd eoBk
fpBK goB/ s'A fpBK jh NkjbhnK dh Skt/ fiZE/ GkBk id'A ed/ ;[Gk-Skw ;wK s/ fJZe :koK j[zd/ B/, ezw S/sh ukj[zdh j?. gqXkB wzsoh e?wo{B nZr/ jzkoK b'eK B{z BthnK B"eohnK d/D dk ysok
nZy bk b?Adk ;h, NkjbhnK j/m e{b/- fwbdk f;o fBtk nkT[Adk ;h. fBZpVdk@. GkBk f;o M[ek e/ jK ftZu wzvkn fojk j?. e?wo{B fJ; w[Zd/ B{z tkfSzrNB ftu Gkosh gqXkB wzsoh Bfozdo w'dh
e{b/ xkj s/ bzw/ gJ/ B{z NkjbhnK d/ jK fwbk fojk ;h s/ irs nkgd/ pkg{ d/ nZr/ th u[Ze ;ed/ jB.
d't/A fgU-g[Zs w'Y/ s/ ejh s/ dksh- M[Ze/ f;o B{z sZe fojk ;h. ;odko rZvh
sZgV oZye/ y/sK B[{z nk rJ/, GkBk vzroK w'VB bZr fgnk, J/B/ B{z irs ykb ftu'A NkNk B/ 2007 ftu fpqN/B ftu 14 nop vkbo ftu e'o; ;Nhb B{z yohfdnk
bJh E'V/ gZm/ tZvD bZr fgnk.e[M d/o g?o X' e/ pkg{ d/ e'b nk e/ p?mk jh ;h ;h. :{og ftu ezgBh 12 ;kbK d/ xkN/ s'A pkjo BjhA fBeb ;eh j? ns/ fpqN/B ftu
pkd T[Zm e/ bZe B{z BZgdk-EZedk wZE/ fe GkBk p'fbnk, @g[Zs! ;odko nKjdk ezgBh d/ yokp gqdoSB ekoB ezgBh dh jkbs pZdso j[zdh ik ojh j?. d{i/ gk;/
s/ jZE Xo d{o irs nZb/ fBrkQ wko ;h tJh, w?A eZb B{z ;oeko fto[ZX o'; Gkos ftu ezgBh dk eko'pko tXhnk uZb fojk j?.
SZvdk s/ fco p?m e/ gZm/ tZYD bZr gqrN eoB bJh XoB/ u Skfwb j'D ik
g?Adk. pzph s'A gkDh gh e/ Xo/eK dh mzvh fojk jK ezw finkdk j?, eZb B[{z d't/A w?u s'A gfjbK jh jko rJh ;h Nhw
mzvh SK j/m p?m frnk. irs gkDh d/ ezw s/ nkfJU,.@
BZe/ w'Vdk, tZNK pzB/ NZgdk, d{o fBeb
frnk. gZm/ tZYD s'A pkd, ;kj b? e/ irs s'A fojk Bk frnk s/ T[j p'b
GkBk fenkohnK dh r'vh d/ ezw ftZu T[Zfmnk,@ pkg{, J/BK dk o'; sK ;oeko
o[ZM fgnk. y/sK dk ezw eod/ d[gfjo j' fto[ZX j?, d'-fszB fdB ftZu Jh ep{b
rJh ;h. j'i{.@ go ;kvk o'; z' ghVQhnK s'A uZbdk
nk fojk, ed ep{b j'T{HH<< T[;d/ p'bK
r'vh eodk GkBk gj/ tZb pko-pko s/ nZyK ftZu eoVkJh s/ g[ysrh Mbe
d/y fojk ;h, T[j th pVh fSZds Bkb. ojh ;h.@
irs B/V/ nkfJnk s/ p'fbnk ,''pkg{!
ehjB[{z T[vhedk<< GkBk p'fbnk, @g[Zs! j[D GkB/ B{z nZyK s'A Uib j[zdh, d{o
o'Nh Bh nkJh ;odkoK d/ xo'A, T[jh ik ojh ;odko dh rZvh tb'A T[vkJ/ ik
T[vhedk.@ irs c/o p'fbnk, @ U oj/ xZN/ d/ pZdb ftZu irs d/ p'b
Gfbnk wkD;k, T[BK B{z nkgDh dk u/ fpibh tKr fbSed/ fd; oj/ ;BHH.
sk j[zdk, s/oh dk Bjh< b? cVQ, nkj b?
o'Nh yk@ irs B/ nkgD/ goB/ j/m'A g'D/ r[opkz f;zx

;[go noE d/ Bt/A BeS/ B/ y'bQ/ bktk y/so d/ ojZ;

tkfSzrNB (fpT{o') ftfrnkBeK B/ th j?. Bk;k d/ ;fgNzo ;g/; N?bh;e'g Bshi/ fJj dZ;d/ jB fe fJ; rqfj 's/ fJzvhnk, fJj ;h fJe nihp tik!
gfjbh tko fJe ';[go noE' rqfj dk s'A fwbh ikDekoh dh tos'A eoe/ oksK row ns/ fdB pj[s jh row j[zd/
ft;Eko g{ote ikDekoh w[jZJhnk y'ieosK B/ d/fynk fe row gZy dk jB. w[zpJh (fpT{o') t?;NfJzvhz B/ thotko B{z w[zpJh 'u Nh-20 ftSt eZg ;?whckJhBb
eotkT[Adk BeSk fsnko ehsk j?, fi; skgwkB 2500 fvroh ;?b;hn; sZe 'u Gkos B{z 7 fteNK s'A jokfJnk ns/ fJ; d/ Bkb jh tkBy/V/ ;N/vhnw dk
B{z d' fjZf;ZnK 'u tzfvnk frnk j?. fJ; gj[zu ;edk j?, id'A fe mzv/ gZy dk T[BQK dZf;nk fe fJj doSkT[Adk j? foekov ekfJw oZfynk. tkBy/V/ ;N/vhnw 'u nzsookSNoh Nh-20 w?uK 'u ed/ th
'u gfjbk fjZ;k g{oh soQK fgxfbnk skgwkB 1100 fvroh ;?b;hn; j?. fJ; fe fJ; rqfj 's/ jhN NoK;fwSB uzrh Nk; fiZsD tkbh Nhw w?u BjhA jkoh j?.
j'fJnk j? ns/ d{ik fznkdkso m'; nfXn?B d/ u'Nh d/ b/ye ns/ fpqN/B d/ soQK BjhA j[zdk. v/w'oh B/ fejk fe ;kvk
dZf;nk frnk j?. ftfrnkBeK dh fJ; e?Afpqi :{Bhtof;Nh 'u ezw eo oj/ pqkJh; wzBDk j? fe fJ; dh ftnkfynk fdB t/ tkBy/V/ ;N/vhnw 'u Gkos-t?;NfJzvhz w?u fwbk e/ e[b 5 nzsookSNoh Nh-
Nhw 'u fJe ftfrnkBe Gkosh w{b dk Ubhthno v/w'oh B/ fejk fe jkbhnk b/ ofjD tkb/ tk:{wzvb iK rqfj dh 20 w?u y/v/ rJ/ ns/ ;ko/ w?uK 'u Nk; fiZsD tkbh Nhw jh fiZsh j?. Nk; fiZsD
zwhB 's/ bktk d/ tjkn okjhA ehsh ik tkbh Nhw B/ uko pko r/Adpkzh u[Dh ns/ jo tko Nhu/ dk fgZS/ eod/ j'J/ fiZs doi
;ck 46 dk pkeh ;{os s/ ;hos ;edh j?. fJ; nfXn?B d/ Bshi/ fJe ehsh.
''go, s[jkv/ ni se d/ tsho/ s/ nfij/ rqfj tZb fJSkok eod/ jB, fi;
d{ohnK B/ w/o/ wB ftu tfjw g?dk eoB/ nzdo s{ckB T[Zm/aaaaaaGKpV wu/, go w?A 's/ tk:{wzvb j? jh BjhA. fJj fJe bktk fJ; w?u s'A gfjbK jkb/ se fJ; ;N/vhnw 'u uko Nh-20 w?u y/v/ rJ/ ;h ns/
S[o{ eo fdZs/! w/o/ izpks w/oh z[pkB s/ T[BQK B{z dpk fbnk. M[b; e/ ofj frnk y/so tZb fJSkok eod/ jB, fiZE/ bktk T[; 'u fszB tko Nk; fiZsD tkbh Nhw B/ gfjbK chbfvzr dk c?;bk ehsk ns/
nk rJ/.@ ;o'i jofwbkg d/ B/V/ j' rJh. w?A.@ jofwbkg izpksh j' frnk, T[; oks d/ ;w/A m'; j' iKdk j? ns/ jhN fszBK tko Nhw fiZs doi eoB 'u ekw:kp j'Jh.
'';o'iaaaid'A th w?A s/ok ;zrwowoh s/ dhnK nZyK fGZi rJhnK. NoK;fwSB BjhA j[zdh. e?Afpqi 'u
uwedk u/jok t/ydk ;K sK w?B{z vo fJz;NhfuT{N nkc n?;Nq'Bkwh d/ fBZe{
brdk, fe w/oh S'j Bkb s/ok Bkz[e s/ ''w/o/ ;oskiaaaafJj j[;B i'pB ;dk wX[;{dB B/ fejk fe n;hA pkjoh uZNkBh
e'ok ti{d i{mk BK j' ikJ/aaaaw?bk BK j' BjhA ofjDk. fJ; T[Zs/ wkD eoBk cz{b rqfjnK dh tk:{wzvbh fow'N ;?Af;zr d/
ikJ/. fJ; dk nbkjh B{o fcZek BK g? j?. aaaw{oysk j?. fJj fi;w aaafJj Seb fJe Bt/A d"o 'u dkyb j' rJ/ jK. j[D
ikJ/. n?Bh ;'jb s/ gftZso ek:k fGZN ;{os BkStkB j?. id'A d' o{jK fJe foSs/ n;hA fe;/ pkjoh uZNkBh rqfj dh ;sQk
BK ikJ/. w?A s/o/ ;[jZgD B{z e'Jh u'N BjhA ftu go'JhnK rJhnKaaaaapZM rJhnK sK 's/ ftnkge gZXo dk skgwkB wkg
;h gj[zukT[Dk ukjz[dk. eJh tko w/o/ fi;wK dh d{oh dk e'Jh wsbp BjhA j?. ;ed/ jK.
t?;/ th gsBh B{z noXKfrBh wzfBnk
frnk j?aaaaT[; dk ti{d nZXk j?. T[j ;zg{oB j[zdh j?. gsBh d/ n;fsZst B{z
nkgD/ gsh Bkb fJZe fwZe j' e/ Jh gsh s'A e'Jh B[e;kB BjhA j' ;edkaaaaT[j
sK gsBh d/ o'w o'w dk wkbe
j?aaaaoytkbk j?.@ ;o'i jofwbkg d/ j'o
B/V/ j' rJh. fJSe B{z j[;B dh wBi{oh
fwb rJhaaaafJzkzs fwb rJhaaaapbfe
j[ew j' frnk. jofwbkg dk itkbkw[yh
p/dko j' frnkaaaaac[ZN fgnk. d'tK fi;wK
B/ fJZe d{i/ dk ti{d Ye fbnk, ;kohnK
d{ohnK fwN rJhnK.

fJepkb f;zx N'eh

48 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

pfjpb ebK r'bheKvL i;fN; ekNi{ tb'A ikoh ;[ypho dh fvBo gkoNh ftZu fGV/ nekbh,

ehsh fog'oN ftZu g[b; d'Sh eoko pkdb d/ itkJh B{z ;[DkJhnK yohnK-yohnK

uzvhrVQ (fpT{o') porkVh fty/ ;qh nZfsnkuko Bkb g{oh soQK Bekok j' ehsh rJh j?. efwSB d/ ;eZso ti'A uzvhrVQ (fpT{o') T[g w[Zy wzsoh ;[ypho pkdb d/ rqfj fty/ nekbh-Gkigk d/
ezw eoB tkb/ ;kpek vhH ihH ghH SSh ftXkfJeK B{z oksoh G'i eotkfJnk frnk. fJ; d"okB pkdb gfotko 'u uZbdh
r[o{ rqzE ;kfjp ih dh p/ndph dh xNBk frnk j? ns/ fJ; ;w/A th z/o/ fJbki j?, eKs B/ dZf;nk fe T[BQK tb'A ;oeko ykBkizrh iZr zkfjo j' rJh id'A nekbh db d/ ;hBhno nkr{nK B/ ;[ypho d/
fi;dk ;[gBk phH n?Z;H n?ZcH 'u Gosh ihik ns/ ;{p/ d/ y[oke s/ f;tb ;gbkJh wzsoh nkd/S gqskg f;zx e?o'A 's/ GVk;
s'A pknd 14 nes{po B{z SKswJh o'; j'D dk ;h. ikoh ehsh rJh fog'oN 'u ns/ ;oekoh nfXekohnK dk gZy b?D eZYDh S[o{ eo fdZsh. fJ; oksoh G'i ftu e?o'A th w"i{d ;B. w[Zy wzsoh gqekS f;zx
gqrN eo oj/ f;Zy gqdoSBekohnK 's/ w[Zy s"o 's/ 6 g[b; nfXekohnK B{z fzzw/ pkdb d/ itkJh fybkc w[Zy ;z;dh ;eZso fto;k f;zx tbN'jk ns/ j'o eJh
pfjpb ebK 'u g[b; tb'A ehsh rJh tko mfjokfJnk frnk j? i' fe T[; ;w/ bJh th tko-tko ;zgoe ehsk frnk ftXkfJeK B/ iw e/ GVk; eZYh, fJzBk jh BjhA nekbh nkr{nK B/ e?o'A 's/ nekbh
ckfJfozr d/ wkwb/ 'u foNkH i;fN; db fto[ZX ezw eoB d/ d'S th bkT[D/ S[o{ eo fdZs/.
wkoezv/ ekNi{ dh nrtkJh 'u f;Zy ns/ A g[b; gkoNh dh nrtkJh eo oj/ ;B. go e'Jh th ;kjwD/ BjhA nkfJnk. f;oc
fjT{wB okJhN; ;zrmBK tb'A rfms ehs/ fJ; d"okB ;[ypho pkdb B/ wkj"b B{z SKs eod/ j'J/ gkoNh nkr{nK B{z SKs
fJBQK 'u d' n?Z;H n?Z;H ghz s'A w[Zy ;eZso tb'A efwSB d/ w?ApoK s'A ofjD dh nghb ehsh go T[BQK dhnK nghbK dk e'Jh n;o Bk j'fJnk. ;{soK
rJ/ ghgbz efwSB B/ SBhtko B{z nkgDh fJbktk fJZe n?Z;H ghH, d' vhH n?Z;H ghH c'B eoe/ ikDekoh bJh rJh. T[BQK fJj w[skpe e?o'A fto[ZX GVk; eZYD tkb/ nekbh nkr{nK B/ fJZE'A se efj fdZsk fe
iKu 's/ nkXkfos sZE y'i fog'oN g/S y[oke wzsoh, fiBQK dk fgS'eV eKro;h j? ns/ fJj ni/ se eKro; s'A d{o BjhA
eo fdZsh j?. ns/ fJZe n?Z;H n?ZuH UH dk BK Skwb th d'S bkfJnk fe fJ; d/ T[bN ;oeko j'J/ jB.
j?. fejk frnk fe g[b; tb'A fpBk e'Jh tb'A ghVs gfotkoK B{z ekNi{ efwSB
fzeo:'r j? fe g[b; ckfJfozr 'u ;kjwD/ fpnkB d/D s'A o'eD bJh w'dh d/ fJSko/ s/ pkdb B/ jfonkDk
d' f;Zy B"itkB feqSB GrtkB f;zx fusktBh T[; ;w/A ckfJfozr s/
ns/ r[oihs f;zx dh w"s j' rJh ;h ns/ vokfJnk XwekfJnk frnk ns/ xNBk B{z ;N/n b?D dk ;wK fdZsk L e?gNB
bkmhukoi ehsk frnk, id'A
nB/eK b'e zywh j'J/ ;B. eJh t/b/ dh ;hH ;hH NhH thH c[N/i th efwSB
gqdoSBekoh g[b; ckfJfozr ns/ gqdoSBekoh XoB/ s'A T[m e/ ik oj/ ;B. B{z BjhA fdZsh rJh.
bkmhukoi d"okB p[oh soQK Bekok j' fzeo:'r j? fe fJBQK nfXekohnK
T[BQK ydSk gqrN ehsk fe ;oeko
rJ/. fJe 12 ;kb d/ pZu/ ;w/s eJh 'u'A uoBihs Sowk B{z gzikp ;oeko tb'A g[b; nfXekohnK B{z pukT[D bJh ;p{sK
w[nZsb ehsk j'fJnk j?. fog'oN 'u
wfjbktK d/ th ;ZNK bZrhnK ;B. ;oeko B{z f;ckoS ehsh rJh j? fe Bkb S/VSkV eo ;edh j?. T[BQK fJj
r'bheKv bJh fzzw/tko ;w{j g[b;
27 ;fcnK dh ikoh ehsh rJh tkfbnK dh gSkD eoe/ T[BQK fybkc th dZf;nk fe p/Se e'Jh th ;oekoh
nfXekoh ekNi{ efwSB d/ ;kjwD/
fog'oN 'u uSwdhdK ns/ ;zpzfXs y/so ekB{zBh ekotkJh ehsh ikt/ ns/ ;[gohw ;oeko d/ dpkn ekoB g/S BjhA j'fJnk
d/ b'eK d/ efwSB tb'A brksko fszB go nzdoyks/ eJh nfXekoh dZ;d/ jB
fdB pfjpb ebK ns/ e'Neg{ok 'u ofj e'oN dhnK nfij/ wkwfbnK ;zpzXh
e/ bJ/ rJ/ 35 jbchnk fpnkBK ns/ fe T[go'A nkJ/ j[ewK nB[;ko jh g[b;
iZiw?ANK nB[;ko fJj th cozh w[ekpb/
i[NkJh rJh j'o ikDekoh w[skpe g[b; dk e/; pDdk j?, fi; bJh cK;h dh B/ ekotkJh ehsh.

ckfJfozr p/b'Vh ns/ g{oh soQK r?o ekB{zBh ;zk dh ftt;Ek j?. efwSB d/ w[yh i;fN; ekNi{ B/
;oeko B{z fJj th f;ckoS ehsh rJh fejk fe T[BQK B/ sK nkgDh y'i gVskb
;h. fJj jbchnk fpnkB d/D tkfbnK
j? fe fwqse f;Zy B"itkBK d/ gfotkoK dh fog'oN g/S eo fdZsh j? ns/ i/eo
'u sys ;qh dwdwk ;kfjp d/ ;kpek ;oeko fJ; 's/ e'Jh ekotkJh BjhA eodh
iE/dko frnkBh e/tb f;zx ns/ Xkofwe B{z fJZe-fJZe eo'V o[gJ/ dh ;jkfJsk sK f;Zy ns/ fjT{wB okJhN ;zrmBK d/

nkr{ gzEgqhs f;zx th Skwb jB, i' ns/ gfotko d/ fJZe-fJZe w?Apo B{z B"eoh gqshfBXh nrbh ekotkJh pko/ c?;bk
gqdoSB w"e/ w"i{d ;B.
fdZsh ikt/. b?Dr/. fJBQK ;zrmBK d/ gqshfBXhnK B/
d' B"itkBK dh w"s s'A fJbktk p/
Bekok j'J/ p/nzs f;zx B{z th 50 bZy dZf;nk fe T[j ;oeko tb'A rfms ehs/
nzs f;zx BK dk fJZe B"itkB g[b; o[gJ/ dh ;jkfJsk d/D ns/ j'o zywhnK
B{z th ftZsh ;jkfJsk d/D dh f;ckoS rJ/ i;fN; z'ok f;zx dh fog'oN dk
fJzszko eo oj/ jB ns/ i/eo fog'oN
s;ZbhpyS Bk j'Jh sK T[j jkJhe'oN
'u ghH nkJhH n?ZbH dkfJo eoBr/. T[BQK
fejk fe jkJhe'oN B{z y[d th fJ; fog'oN

dk B'fN; b?Dk ukjhdk j? ns/ g[b; tb'A

ehsh rJh r?o ekB{zBh ekotkJh dh ;hH

phH nkJhH iKu b'eK B{z fBnK fdtkT[D

bJh pj[s zo{oh j?.
T[BQK fejk fe ;oeko dh Bhns mhe

BjhA brdh ns/ gfjbK th fJ;/ soQK dk

otZJhnk ;h fi; ekoB jh T[BQK B{z

ghgbz efwSB dk rmB eotkT[Dk
fgnk.

T[BQK fejk fe ;oeko tb'A pDkJ/

efwSB d/ w[yh i;fN; z'ok f;zx th
jkJhe'oN d/ uhc i;fN; dh ;fjwsh s'A

fpBk jh ;oeko tb'A fB:[es ehs/ rJ/

jB ns/ eJh wjhB/ bzx ikD pknd th

;oekoh efwSB dh iKu dh ocsko th
ekch fYZbh wZmh ub ojh j?.

e?gNB s/ e/iohtkb gzikp d/ b'eK B{z eo oj/ B/ r[zwokj L jof;wos

pfmzvk (fpT{o') e/Adoh c{v gq';?f;zr w[Zy wzsoh dk T[whdtko pDkfJnk j?, id'A fe T[j shih tko th jko dk w{zj d/
wzsoh jof;wos e"o pkdb B/ n?stko yDr/. phph pkdb B/ nkw nkdwh gkoNh
B{z pfmzvk Sfjo 'u ftek; ekoiK d/ d/ eBthBo ns/ fdZbh d/ w[Zy wzsoh
eJh BhAj gZEo oZy/. fJ; w"e/ T[BQK B/ noftzd e/iohtkb 's/ th szi eZf;nk
egskB nwfozdo f;zx ns/ nkw nkdwh ns/ fejk fe fdZbh d/ b'eK B{z fJ; gkoNh
gkoNh d/ eBthBo e/iohtkb 's/ th szi pko/ gsk bZr u[Zek j? ns/ j[D gzikp
eZ;/. T[BQK fejk fe fJj d't/A gkoNhnK d/ b'eK B{z th ikro{e j' ikDk ukjhdk
b'eK B{z r[zwokj eo ojhnK jB. j?.

nkgD/ pfmzvk d"o/ d"okB phph pkdb n?;H tkJhH n?Zb d/ w[Zd/ 's/ p'bfdnK
B/ b'eK B{z fejk fe Sq'wDh nekbh db phph pkdb B/ fejk fe gzikp d/ w[Zy
;oeko B/ pfmzvk dk BeSk jh pdb wzsoh dk c?;bk ;jh j? feT[Afe gzikp
fdZsk j? ns/ nZr/ th fJ;/ soQK ftek; e'b fznkdk gkDh BjhA j? ns/ Bk fe;/
j[zdk oj/rk. fJ; w"e/ T[BQK B/ e?gNB ;{p/ Bkb gkDh ;KMk jh ehsk ikt/rk.
nwfozdo f;zx B{z eKro; tb'A w[Zy wzsoh fJ; bJh phph pkdb B/ b[fXnkDk s'A
d/ nj[d/ dk T[whdtko n?bkB eoB 's/ eKro; d/ n?wH ghH otBhs fpZN{ d/
fejk fe T[j eKro; dk XzBtkd eoBk fpnkB dh fBy/Xh ehsh ns/ T[BQK 's/
ukj[zdh j? fiBQK B/ shih tko e?gNB B{z ekotkJh eoB dh rZb th nkyh.

pkdb dk pkdbK s/ jwbk, oZi e/ eZYh GVk; gfNnkbk (fpT{o') gzikp eKro; d/ gqXkB s/ ;kpek w[Zy wzsoh e?gNB nwfozdo
f;zx B/ fejk fe gqXkB Bfozdo w'dh d/ fJSko/ 's/ jh w[Zy wzsoh gqekS f;zx pkdb B/
wb'N (fpT{o') ;hBhno eKro;h nkr{ wBgqhs pkdb B/ fejk j? fe w"i{dk nekbh-Gkigk jfonkDk B{z ;[gohw e'oN s'A ;N/n b?D dk ;wK fdZsk. T[BQK fejk fe w[Zy wzsoh
;oeko dk ekoiekb dk ;wK nkzkdh s'A pknd ;G s'A wkVk ;wK j? id'A oki nzdo BSk y'oh, tb'A n?;H tkJhH n?bH d/ w[Zd/ 's/ ftXkB ;Gk tb'A gk; ehs/ rJ/ ws/ dh ekgh bJ/
fGqSNkuko ns/ wkchnK oki j?. ;oeko dhnK rbs BhshnK ekoB fe;kB, wzd{o, tgkoh, S'N/ fpBK jh oki GtB ikDk fJ; g{o/ f;nk;h vokw/ B{z Bzrk eodk j?. T[BQK fejk fe
d[ekBdko ns/ w[bkzwK ;w/s jo tor nzsK dk d[yh j?. wBgqhs pkdb wb'N T[g wzvb d/ w[Zy wzsoh ns/ nekbh db B/ ws/ 's/ j;skyo eotkT[D bJh okigkb 's/ e'Jh
gzBhtkbk cZsk, r[o{;o, vZptkbh Ykp, nkwbtkbk, eZfNnktkbh ;w/s tZy-tZy fgzvK ftu dpkn BjhA gkfJnk, fi; ekoB jh jfonkDk B{z ;[gohw e'oN ftu ikD dk ;wK
toeo whfNzrK B{z ;zp'XB eo oj/ ;B. fgzv eowrVQ fty/ gZsoekoK Bkb rZbpks eofdnK T[BQK fwfbnk ns/ gzikp dk tZvk B[e;kB j' frnk. fJE/ eKro;h toeoK B{z fwbD s'A
fejk fe ;{p/ d/ ;e{bK ftu nfXnkge BjhA, j;gskbK ftu vkeNo ns/ dtkJhnK BjhA, B"itkB pknd e?gNB u'Dt/A gZsoekoK Bkb rZbpks eo oj/ ;B.
BfSnK d/ okj g? frnk ns/ fe;kB y[de[ShnK eo fojk j? id fe j[ewokB ftek; d/ dknt/ eo
oj/ jB. T[BQK fejk fe w[Zy wzsoh ns/ T[g w[Zy wzsoh B/ f;oc ;Zsk G'rD bJh gzikp dk r"ot fJ; w"e/ fzbk eKro; d/ gqXkB gq/w feSB g[oh ns/ fzbk iBob ;eZso fti/
wJh fJfsjk; ebzes eo fdZsk j? ns/ gzikp d/ w[ZE/ 's/ bZrk fJj ebze dk dkr X'D dk t/bk nk e[wko e{ek dh nrtkJh j/m gzikp d/ gkDhnK d/ wkwb/ 's/ vN e/ ;N?Av b?D tkb/
frnk fi; B{z gzikph nrbhnK ftXkB ;Gk u'DK ftu X'Dr/. e?gNB nwfozdo f;zx B{z c[ZbK dk p[ek d/ e/ ;BwkfBs ehsk frnk. nwfozdo f;zx
B/ fejk fe T[BQK bJh gzikp d/ fjZs ;G s'A T[go jB. fJjh ekoB j? fe T[j Gkt/A
;oeko ftu j'D iK fto'Xh fXo ftu gzikp d/ fjZsK bJh jo ;ys s'A ;ys c?;bk
b?Ad/ oj/ jB.

49 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016 fJe c'B ekb B/ pdb fdZsh fJe

fJj ;wK rkfJeK bJh ;[Bfjok w"ek j? L whek f;zx

y{p;{os e[Vh dh g{oh fzzdrh

w[zpJh (fpT{o') pkbht[Zv ns/ gkbht[Zv d/ wSj{o rkfJe whek f;zx dk efjDk jo ;cb ftnesh eJh T[sko-uVQkn
j? fe nZi dk ;wK rkfJeK bJh ;[Bfjok ;wK j?. whek B/ fejk, ''fJj fJe pj[s
tXhnk w"ek j?, fiE/ jo fe;/ B{z nkgD/ nkg B{z f;ZX eoB dk w"ek fwbdk j?. fJ; gko eoe/ jh nkgD/ w[ekw sZe gj[zudk

s'A gfjbK w[Sfeb Bkb f;oc 5-6 rkfJe j[zd/ ;B. ekch ;ko/ rkfJe p/o'zrko j[zd/ j?. nfijk jh w[ekb jk;b ehsk j?,
;B. nZieb rkfJeK dh ewh BjhA j? ns/ fJj nkgD/ nkg 'u pj[s tZvh rZb j?.
jo fe;/ e'b nkgD/-nkgD/ gqSz;e jB. j[D d/ doSe th ekch ikro[e ofjzd/ jB. fJ; y{p;{os e[Vh B/. fJe c'B ekb B/
nZieb d/ gqSz;e ;kv/ ezw 'u o{uh oZyd/ jB. T[BQK B{z ;kv/ fBih ihtB s'A e'Jh
coe BjhA g?Adk. T[j ;kB{z f;oc T[; ;w/A sZe :kd oZyd/ jB, id'A sZe n;hA ezw fJ; e[Vh dh g{oh fzzdrh jh pdb e/ oZy
fdZsh.
tXhnk eod/ jK.''
T[BQK j'o fejk nZieb d/ rkfJe pj[s S/sh wSj{o j' iKd/ jB, feT[Afe T[j fJj y{p;{os e[Vh e'Jh BjhA, ;r'A

nkgDk rhs foekov eo e/ :{-fNT{p 's/ gk fdzd/ jB. fJ; ekoB rkfJeK dh fcbw ndkekok JhSk foZyh j?, i' y[d B{z
frDsh ekch tZX ojh j?. fzeo:'r j? fe whek NhHthH S'n ';kHo/HrkHwk' 'u iZZi dh pj[s fe;ws tkbh wzBdh j? feT[Afe T[;
G{fwek fBGkn oj/ jB.
d/ e?ohno dh S[o{nks nfwskG pZuB
dkok f;zx B/ fwNkJh ;h dZyD J/Shnk s/ dZyD-g{op J/Shnk dh d{oh Bkb j'Jh. uzvhrVQ g[Zih JhSk B/ whvhnk
Bkb rZbpks eod/ j'J/ nkgDh fzzdrh
uzvhrVQ (fpT{o') ;cbsk ed'A fe; w'V 's/ fwb ikt/, e'Jh BjhA ikDdk. Bkb i[VhnK e[M rZbK ;KMhnK ehshnK.

JhSk B/ dZf;nk fe id'A T[j w[zpJh fScN
j'Jh sK e[M fdB pknd jh T[; B{z

nfwskG pZuB Bkb fJe n?v eoB dh

ekb nkJh.

gfjbK sK T[; B{z bZfrnk fe fJj

e'Jh c/e ekb j? feT[Afe nfwskG pZuB

Bkb ezw eoB pj[s tZvh rZb j?. id'A

JhSk S{N 's/ rJh sK T[sSkfjs th j'Jh
ns/ Bkb jh xpok th rJh, fJZE'A sZe

fe vkfJbkr th BjhA p'b gk ojh ;h.

vkfJo?eNo B/ JhSk B{z fejk fe T[j fJe
tko ShS/ nZr/ ik e/ fojo;b eo/.

fJ; s'A pknd JhSk B/ nkgDk S{N
g{ok ehsk sK ;G B/ T[; bJh skVhnK

tikJhnK. fJBQK skVhnK B/ T[; dk

nksw ftStk; B{z tXk fdZsk. pZ; fco
eh ;h JhSk brksko nZr/ tXdh rJh
ns/ fJe ekb B/ T[; dh g{oh fzzdrh jh
pdb fdZsh. fzeo:'r j? fe fJSk fJBQhA
fdBhA nkgDh BthA fcbw 'nodk;' B{z b?
e/ uouk 'u j?.

pkbht[Zv dh p/p' pko/ fdbihs

f;zrkg[o (fpT{o') Gkosh e[Ssh d/ wjkoEh dkok f;zx B/ dZyD J/Shnk ns/ d[;KM B/ dZ;hnK fJj yk; rZbK
dZyD g{op J/Shnk ftukb/ d{oh fwNkT[D dk ezw ehsk ;h. T[BQK B/ ;kb 1948 'u
NhH phH-o'e{ czv i[NkT[D bJh e[Ssh th bVh ;h. jkb jh 'u ikoh fJe feskp ftu ibzXo (fpT{o') fJj sK ;ko/ ikDd/
fJj rZb ejh rJh j?. jh jB fe fdbihs d[;KM pj[s ibd
pkbht[Zv v?fpT{ eoB ik oj/ jB. eohBk
'B?SB n?N gb/n L J/ fj;Noh nkc ;g'oN fJB fJzvhnk' Bkwe fJ; feskp dk eg{o, nkbhnk GZN, Skfjd eg{o s/
b/yB f;zrkg[o :{Bhtof;Nh d/ fEze N?Ae wzB/ ikD tkb/ fJz;NhfuT{N nkc ;kT{E J/ fdbihs d[;KM ;Nkoo 'T[Vsk gzikp'
Shnk ;Nvhz d/ ;hBhno y'ieko o'Bik: ;/B B/ ehsk j?. fcbw brGr nkgD/ nkyoh d"o dh
S{fNzr 's/ j?. fdbihs fJ; 'u pkbht[Zv
'iZN n?Av i{bhnN' d/ fjzdh ohw/e 'u dh p/p' eohBk eg{o Bkb ;eqhB 's/ Bzo
nkT[Dr/. eohBk pko/ fdbihs B/ rZb
;bwkB eoBr/ d';s d/ p/N/ B{z bKu eofdnK dZf;nk, 'fcbw dh S{fNzr d/
gfjb/ fdB w?B{z bZrdk ;h fe eohBk
w[zpJh (fpT{o') pkbht[Zv d/ dpzr p/N/ B{z nkgD/ j'w gq'veSB dh fcbw ;?ZN 's/ BjhA nkt/rh go id'A T[; B{z w?A
GkJhikB ;bwkB ykB eJh ebkekoK 'jho'' okjh bKu ehsk ;h. j[D fJe tko gfjbh tko d/fynk sK nzdo'A p/jZd
d/ rkvckdo pD/ jB. T[BQK B/ eJh fco ;bwkB ykB nkgD/ fJe d';s d/ y{p;{os nfj;k; pkjo nkfJnk. fJzB/
ebkekoK B{z bKu eo e/ T[BQK dk e?ohno tZv/ ebkeko Bkb rZb eoBk, uZbDk
pDkfJnk j?. fgSb/ wjhB/ jh T[BQK B/ p/N/ zjho B{z bKu eoB ik oj/ jB. s/ p?mDk pj[s tZvh rZb j?.'
nkgD/ firoh d';s ;[Bhb S?Nh dh p/Nh ikDekoh nB[;ko zjho gkbht[Zv
nkfEnk S?Nh ns/ nkfdZfs: gzu'bh d/ fdbihs B/ fJj th fejk fe i/eo
dh ;[gofjZN fcbw 'iZN n?Av i{bhnN' e'Jh ebkeko nZi T[Zu w[ekw 's/ j? sK
d/ fjzdh ohw/e okjh pkbht[Zv 'u nkgDk T[j fJ; bJh feT[Afe T[j T[; w[ekw dk
v?fpT{ eoB ik oj/ jB. fzeo:'r j? fe jZedko j?. eohBk p/jZd fwjBsh j?.
;kb 2012 'u gqdofSs gzikph fcbw vkfJo?eNo id'A g?enZg nky fdzd/ ;B
'iZN n?Av i{bhnN' 'u gzikp d/ wSj{o s/ th b'V g?D 's/ eohBk B{z oh-S{N bJh
;[go;Nko fdbihs d';KM ns/ Bho{ pknd 'u p[bkT[Ad/ ;B sK T[j fpBK e'Jh
;tkb ehs/ S{fNzr eodh. eohBk dhnK
pkitk B/ w[Zy G{fwek fBGkJh ;h. ;bwkB fJBQK rZbK B/ fdbihs B{z gq/oBk fdZsh
j?.
B/ fJj gzikph fcbw d/yh ns/ T[BQK B{z
;[zdohnK Bkb fxo/ j'J/ i/w; p"Av d/
fJ; dh ejkDh g;zd nkJh j?, fi;
ntsko ftZu Bzo nkT[Dr/ fpr ph
ekoB T[BQK B/ fJ; fcbw dk fjzdh ohw/e
w[zpJh (fpT{o') pkbht[Zv d/ wjkBkfJe nfwskG pZuB
pDkT[D dk c?;bk ehsk j?. fJ; fjzdh jkbht[Zv d/ wSj{o ;Nko i/w; p"Av d/ ntkso 'u Bzo
nkT[Dr/. s[jkvh ikDekoh nB[;ko dZ; dJhJ/A fe n;hA
ohw/e 'u ekch pdbkn d/yD B{z fwb/ fe;/ fcbw dh rZb BjhA eo oj/. n;b 'u nfwskG
rk. fJ; ohw/e 'u 5-6 rhs j'Dr/. fJ; pZuB fJe w?rzhB d/ eto g/z 's/ ;[zdohnK Bkb fxo/
'u ;bwkB d/ d';s zjho ykB w[Zy j'J/ i/w; p"Av tKr Bzo nkT[Dr/. T[BQK fejk fe 73
G{fwek 'u Bzo nkT[Dr/ go ndkekok ;kbk dh T[wo 'u SkfJd jh b'eK B{z fJ; soQK dk w"ek
dh u'D ni/ pkeh j?. fJ; ohw/e dh S{fNzr fwbdk j?. T[BQK B/ nkgD/ pbkr 'u fbfynk, ''eb ;t/
S/sh S[o{ j' ikt/rh. o/ fJe w?rzhB bJh c'N'S{N j'fJnk, fi; 'u w?B{z i/w;
p"Av tKr Bzo nkT[Dk ;h. fe;/ th ;fEsh 'u ;[zdohnK
Bkb fxo/ j'J/ E'VQk fw;w?u (p/w/b) bZrdk j?.''''

50 gzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b 2016

jZpb B/ ;{oi s'A 100 r[DkfJfsjk; ouD bJh nwoheh pz[or B/ Goh g[bkV bJh T[vkD

tZv/ skfonK dh y'i ehsh

p?ekB{o (fpT{o') fJe BtK foekov pDkT[D bJh fJe nwoheh pz[or ftnesh fBT{:koe (fpT{o') Bk;k$JhHn?Z;HJ/ ftfrnkBhnK B/ fJ; soQK d/ 9 ftSkb w[ekpb/ 100 r[Dk s'A th fznkdk tZv/
;w/s fszB g[bkV :ksohnK B/ nzsookSNoh g[bkV ;N/SB (nkJhH n?Z;H n?Z;H) bJh H dh jZpb g[bkV d{ophB d/ zohJ/ skfonK dh y'i ehsh j?, i' ;kv/ ;{oi d/ jB. yr'b wkjoK B/ fJBQK B{z nko136
T[vkD Goh j?. ezky;skB d/ p?ekB{o g[bkV e/Ado s'A fJe o{;h oke/N nzsookSNoh
;w/A nB[;ko oks B{z 9H26 ti/ g[bkV ;N/SB bJh otkBk j'fJnk. T[; ;w/A s/z skok ;w{j s'A bZfGnk j?. fJj skok ;w{j
jtktK uZb ojhnK ;B. dZf;nk ik fojk j? fe nwoheh pz[or i/c ftbhnw d/
Bkb o{;h g[bkV :ksoh Ub/r f;eqgq'uek ns/ nb?eih UtfufBB th jB. nkekSrzrk 'u bkoi w?r/b?fBe ebkT{v
sfjs soBs[bk B/p[bk 'u 1 bZy 70
Bk;k B/ fejk fe nkJhH n?Z;H n?Z;H dh S/ wjhfBnK dh :ksok ;wkgs eoB s'A jzko gqekS ;kb d{o ;fEs j?. y'iekoK
pknd ftbhnw g[bkV ftu e[Zb 534 fdB fpskT[D tkb/ gfjb/ nwoheh Bkrfoe dk efjDk j? fe fJj gfjbk w"ek j?,
pD ikDr/. j[D sZe ftbhnw g[bkV ftu 362 fdB fpsk u[Ze/ jB, fiBQK ftu
T[BQK dh g[bkV ftu fszB tko ehsh ufjbedwh th Skwb j?. fJ; s'A gfjbK fJj id'A J/Bh tZvh frDsh 'u ftSkb
foekov nwoheh g[bkV :ksoh ;ekN e/bh B/ pDkfJnk ;h. e/bh B/ g[bkV ftu skfonK B{z bZfGnk frnk j?.
520 fdB fpskJ/ ;B.
nkgDh fog'oN 'u Bk;k B/ fejk fe
o{;h g[bkV J/iz;h o';e';w'; B/ fJe fpnkB ftu dZf;nk fe ;':{i oke/N B/ nko136 skok ;w{j 'u fJBQK s'A fJbktk
;cbskg{ote fJj T[vkD Goh ns/ 3H11 ti/ fJj oke/N g[bkVh gzX ftu gj[zu eJh j'o ftSkb, row s/ pj[s uwehb/
ikt/rk. g[bkV :ksoh nkgD/ Bkb rkrfoB dh s;tho b? e/ rJ/ jB. fzeo:'r j? sko/ th jB, fijV/ brksko T{oik g?dk
fe nZi s'A seohpB 55 ;kb gfjbK ;'thns ;zx d/ Bkrfoe rkrfoB B/ g[bkV
ftu edw oZy e/ fJfsjk; ofunk ;h. fJj T[gbZpXh jk;b eoB tkb/ T[j gfjb/ eod/ ofjzd/ jB. fog'oN 'u dkntk ehsk
ftnesh ;B. frnk j? fe ;{oi s'A nkeko s/ dqtwkB

fpqN/B dk ;G s'A T[Zuk gjkV, fi;dh T[ZukJh ni/ th tZX ojh j? 'u eJh r[Dk tZv/ j'D s'A fJbktk bZG/
rJ/ 9 sko/ ekch uwehb/ th jB. fJBQK

'u ;{oi s'A eJh bZy r[Dk fznkdk uwe
j?. ftfrnkBhnK B/ nkgDh y'i 'u fJj
th gsk brkfJnk fe ;ko/ 9 sko/ jo

wjhB/ Xosh dqtwkB d/ pokpo gdkoE

gqekS dh ocsko s'A pkjo ;[ZNd/ jB.

ed/ w/enZg Bk eoB tkbh fJ;

n"os dh T[wo j? 100 ;kb!

bzvB (fpT{o') fpqN/B dk ;G s'A T[Zuk gjkV fgSb/ 65 ;kbK 'u fJe whNo 'j'o bzvB (fpT{o') o{ph w?Eh;B g{o/ 100 fdydhnK. fJ; 'u oki dh fJj j? fe ;ekNb?Av d/ rbk;r' dh ofjD tkbh
T[Zuk' j' frnk j?. y'iekoK dh Nhw w[skpe fgSb/ ;ot/yD ns/ j[D d/ ;ot/yD ;kb dh j' rJh j?, go fJ; T[wo 'u T[; B/ nkgDh fzzdrh 'u ed/ Sokp BjhA
ftu fJj coe d/fynk frnk j?. gjkV dk fgSbk ;ot/ 1949 'u ehsk frnk ;h. M[oVhnK T[; dh fujo/ 's/ BjhA ghsh ns/ Bk jh ed/ w/eng ehsk j?. o{ph dk iBw gfjb/ ftSt :[ZX d/ ;w/A
p?B B?ft; BK d/ fJ; gjkV dh T[ukJh i' fgSb/ ;w/A 1344 whNo ;h, j[D tX e/ 1916 'u j'fJnk ;h. T[j nZi th nkw
fzzdrh fiT[Adh j?. T[; d/ pko/ 'u yk;
1345 whNo j' rJh j?. y'iekoK w[skpe T[BQK dh 7 w?Apoh ;ot/ Nhw B{z Bt/A ;ot/ rZb fJj j? fe T[; B/ ed/ w/eng BjhA

'u 20 oksK dk ;wK bZrk. fJ; ;w/A Bkgh rJh T[ukJh 1344H527 whNo j? Gkt ehsk, fJE/ sZe eh nkgD/ ftnkj 'u
brGr 1345 whNo j?. fJj Bzkok d/yD tkbk j?. e[dos dk pj[s ;[zdo fdqS d/ BjhA. T[j w/eng B{z 'J/ftb ;NZc' efjzdh
yD B{z fwbdk j?. zok d/y' fJj s;thoK s[;hA th ej'r/ fe fJ; dh ;[zdosk p/fw;kb j?. T[j efjzdh j? fe f;oc ;kc gkDh
j?.
Bkb w{zj B{z X' b?Dk jh ;G s'A tZvk w/
uhB d/ ftfrnkBhnK B/ pDkfJnk 'Bebh ;{oi'
eng j?.

o{ph dhnK s;thoK ukj/ 1930 d/
djke/ dhnK j'D iK 1980 dhnK. T[j
fJzM jh e'wb w[;ekB fujo/ 's/ bJ/ j'J/
j?. T[; dh p/Nh o'Bk w?fN; j[D 59 ;kb

dh j' u[Zeh j?. T[j efjzdh j? fe T[; dh

wK B{z w/enZg ed/ g;zd BjhA nkfJnk.

w/oh wK dh ;fezB pj[s fgnkoh j? ns/

j[D sZe T[j ;G s'A uzrh jkbs 'u j?.
o{ph B/ f;oc 14 ;kb dh T[wo 'u ;e{b
ikDk pzd eo fdZsk ;h ns/ eZgV/

pDkT[D bZr rJh ;h.

Gkos ftZu ysw j'D ezY/ J/ShnkJh

S/o, j[D bzvB ftZu djkVDr/

phfizr (fpT{o') uhB d/ ftfrnkBhnK B/ Bebh ;{oi pDkT[D dk tZvk ekoBkwk bzvB (fpT{o') wjkokBh n?bhzkp/E- j?, fiZE/ ;?bkBhnK B{z r[ioks d/ fro g"Av dh bkrs tkbk fJj gqki?eN 2500
2 B/ gqf;ZX bzvB d/ fuVhnkxo 'u fJe tor whNo d/ y/so 'u c?fbnk j?. fJE/
eo fdykfJnk j?. fJ; Bebh ;{oi B{z 'fd n?e;g?ohw?ANb n?vtK; ;[goezvefNzr J/ShnkJh S/o gqdoSBh dh S[o{nks ehsh tD 'u brGr ysw j' u[Ze/ S/oK B{z B/ nkT[D tkb/ b'e b?Av nkc fd bkfJzz
N'ekwke' dk BK fdZsk frnk j?, fi; B{z uhB dh ne?vwh nkc ;kfJz; d/ j/c/Jh fVUA d/yD dk w"ek fwb/rk. 51 bZy 'u dkyb j'D ns/ ;k;B fro Nq/B ;N/
fJz;NhfuT{N nkZc fcfieb ;kfJz; B/ pDkfJnk j?. ftfrnkBhnK tZb'A pDkJ/ rJ/ SB d/ BzkfonK dk nkBzd wkBDr/,
fiZE/ T[BQK B{z e[M jh whNo dh d{oh 's/
fJ; Bebh ;{oi 'u gzi eo'V fvroh s'A th tZX skgwkB g?dk eoB dh ;woZEk j?. e'Jh S/o Bzo nk ikt/rk. ftSt d/ ;G
'ghgbz v/bh nkZBbkJhB' uhBh ne?vwh nkZc fJziBhnfozr d/ S{ fznkBkB d/ s'A g[okD/ ftfrnkBe fuVhnkxo 'u fJ;
jtkb/ Bkb dZf;nk j? fe Bebh ;{oi p/jZd S[ZX T{oik T[gbpX eotk ;edk j?. gqdoSBh 'u uko J/ShnkJh S/o j'Dr/
don;b, fvT{N/ohnw ns/ NohNhnw BK tkb/ jkJhvq'iB o/vhT[n?efNt (fcT{zB) d/ ns/ fJE/ nk e/ bzvB d/ ;?bkBh Gkos d/
Bkb ;{oi dh o'SBh ns/ skgwkB g?dk j[zdk j?. ;{oi 'u jhbhnw gqwkD{ fcT{iB
d"okB Gkoh wksok 'u T{oik fBebdh j?. fznkBkB B/ dZf;nk fe pDkJ/ rJ/ Bebh r[ioks 'u ;fEs ;k;B fro dk szopk
;{oi 'u th x[zwD tkbh seBhe B{z ngBkfJnk frnk j?. b? ;ed/ jB, i' J/ShnkJh S/oK dk nkyoh
rVQ j?. fJ; gqdoSBh okjhA r[ioks d/
fro tD 'u ;fEs fJe fgzv dk wkj"b
pDkT[D dh e'fSS ehsh rJh j? sK i'
fJE/ nkT[D tkb/ b'e J/ShnkJh S/oK B{z
T[BQK d/ e[dosh tk; 'u d/y ;eD.
gqdoSBh bJh fszB S/oBhnK ns/ fJe S/
o oZfynk frnk j?. S/oBhnK d/ BK jhdh,
oph ns/ fJzdh j? ns/ S/o dk BK GkB{ j?.


Click to View FlipBook Version