The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Punjab Times, 2015-03-06 00:28:20

Punjab Times January 2015 Edition

51 gzikp NkJhwz, f;vBh, iBtoh 2015

fizwh S/ofrZb B/ ehsh pkbht[Zv d/ pZp{ wkB B/ nkgD/ ukj[D tkfbnK Bkb

dpzr ykB dh Beb! ;KMh ehsh nkgD/ fdb dh rZb

ibzXo (fpT{o') gkbht[Zv s/ ibzXo(fpT{o') gzikph ;zrhs irs n?tkov ftu t'NK gkT[D dh p/Bsh ehsh wB'oziB eoB tkb/ s/ ;N/i 's/ BZuD
pkbht[Zv 'u ndkekoh Bkb fJe tkb/ fJe i'eo jB. nkgD/ d[Zy G[bk e/
tZyoh gSkD pDkT[D tkb/ fizwh S/ ftu nkgDh fJe tZyoh gSkD pDk u[Ze/ ;h, fi; fgZS/ ekoB fJj ;h fe ;kvh b'eK B{z y[S eoBk jh T[BQK dk ezw j?.
ofrZb B/ pkbht[Zv d/ dpzr ;Nko jkbKfe nfijk BjhA j? fe T[j fe;/ Bkb
;bwkB ykB dh Beb ehsh j?. fizwh wSj{o rkfJe pZp{ wkB B/ nkgD/ c/;p[Ze gzikph wK p'bh dh nzsookSNoh gZXo w[ekpbk BjhA eoBk ukj[zd/. T[BQK dk
S/ofrZb dh nkT[D tkbh fcbw 'jho' g/i 's/ fJe yk; ;[B/jk ;KMk ehsk j?. 's/ jkzoh bZrh ;h s/ wK p'bh gzikph dk f;ZXk-f;ZXk wsbp fJj j? fe i/eo
Bkw :kd oZyh' dk g';No ;bwkB fJ; ;[B/j/ ftu pZp{ wkB nkgD/ doSeK BK d[Bhnk d/ w[ekpb/ 'u nkfJnk ;h. nzsookSNoh gZXo 's/ T[BQK B{z fe;/ Bkb
dh fcbw J/e Ek NkJhro dh Beb B{z p/Bsh eod/ Bzo nk oj/ jB fe T[BQK w[ekpbk eoB dk w"ek fwbdk j? sK p/
bZr fojk j?. fJ; ftu fizwh S/ofrZb B{z 'p?;N f;zro' ti'A t'NK Bk gkJhnK T[BQK nZr/ fbfynk fe fJe BtK S'Sk SZe T[BQK dk BK fdZsk ikt/, T[j fJ;
B/ ;bwkB ykB tKr jh fg;s"b cVh ikD s/ Bk jh T[BQK B{z fJ; bJh BkwhB/ B?ZN 's/ nk frnk j? fe t'N eo' fe fejVk bJh fjZe skD e/ yVQ ikDr/ go p?;N
j'Jh j? s/ T[; d/ tKr jh rb 'u f;zro tXhnk j?. T[BQK fejk fe w[nkc f;zro dh e?Nkroh ftu T[BQK B{z Bk
goBk bg/fNnk j'fJnk j?. fizwh dh N ehsk ikt/. T[BQK B/ fJe tko oZfynk ikt/.
fJj fcbw th n?eSB fcbw j? s/ eoBk go T[j fJ; fb;N 'u BjhA jB.
fJ; 'u ekch ;;g?A; th j?. fcbw 'J/ nzsookSNoh gZXo 's/ j'J/ fwT{fze T[BQK fejk fe T[j f;oc b'eK dk i/eo w[ekpbk rkfbp iK fe;/
e Ek NkJhro' dh ejkDh 'u th jkbht[Zv f;zro Bkb j[zdk j? sK T[j zo{o
ekch n?eSB s/ ;;g?A; ;h. j[D fJj nkgDh gj[zu pDkT[Dr/ feT[Afe T[E/
sK fcbw d/y e/ jh gsk bZr/rk fe gzikph wK p'bh dh SkB dh rZb j't/rh.
fes/ fcbw dh ejkDh th J/e Ek T[BQK fJj th fbfynk fe i/eo fe;/ B{z
NkJhro tKr sK BjhA j?. fcbw p?;N f;zro dh fb;N ftu oZyDk j? sK
jho' dk fBod/SB pbihs f;zx fdU bsk wzr/Seo, och ih, feS'o ih s/
B/ ehsk j? s/ fcbw dh w[Zy ndkekok irihs tor/ fdZri ebkekoK B{z fJ;
;[othB uktbk j?. fJj fcbw nrb/ fb;N ftu gkfJnk ikt/. T[BQK B/ y[d
;kb fobhz j't/rh. pko/ rZb eofdnK fejk fe T[j ni/
fJzB/ i'r/ BjhA j'J/ fe fe;/ Bkb w[ekpbk
fJe tko fco nkgD/ rhsK ekoB fttkdK eo ;eD. rhs rkT[Dk s/ b'eK dk
wB'oziB eoBk jh T[BQK dk ezw s/ Xow
'u nkJ/ :' :' jBh f;zx j?. SkfJd pZp{ wkB dk fJj ;[B/jk T[BQK
rkfJeK bJh ;pe pD e/ nkt/rk, fijV/
nZieb rkfJeh B{z S"e BjhA, ;r'A fJe
tgko ;wM e/ T[; B{z ngDkT[Ad/ jB.

;[yfSzdo fSzdk s/ fdbihs d';KM dk rkDk

'f;zx Bkb i'Vh' ;o'fsnK dh g;zd pfDnk

b[fXnkDk (fpT{o') jBh f;zx ni/ nkgDh f;js ;pzXh w[Sfeb 'u'A fBeb/ BjhA ibzXo, (fpT{o') ยบ;[yfSzdo fSzdk ns/ fdbihs d';KM dh Nh ;hohz tb'A ikoh n?bpw 'e'b?po/SB-3' dk rkDk 'f;zx
jB fe T[BQK bJh fJe j'o tZvh w[;hps yVQh j' rJh j?. jBh f;zx 's/ nkgD/ rhsK Bkb i'Vh' ;o'fsnK dh gfjbh g;zd pD
'u voZr; B{z pVQktk d/D s/ ngSpd tosD dk d'S bZrk j?. b[fXnkDk dh fJe u[Zek j?. e'e' dhg d/ fby/ fJ; rhs B{z
n?ZBH ihH UH wjkso ;kEh ikfrqsh wzu B/ c/;p[Ze 's/ jBh f;zx fybkc B"itkBK B{z
ikro{e eoB bJh fJe g/i th pDkfJnk j?. fJj edw T[BQK B/ jkb jh 'u fobhz ;zrhse X[BK ftu ;[yfSzdo fSzdk tb'A
j'Jh pkbht[Zv fcbw 'fd S"ehBz' ekoB u[Zfenk j?. jh fgo'fJnk frnk j?. :{-fNT{p T[Zs/

fd S"ehBz 'u jBh f;zx d/ rhs 'wBkbh No?A;' s/ 'n?bekj'fbe' 'u Sokp s/ f;oc 2 fdBK ftu jh 1 bZy s'A tZX
voZr; B{z pVQktk d/D tkbk eoko eofdnK T[BQK B/ b'eb e'oN 'u fSekfJs th
doi eotkJh j?. fJj fSekfJs :' :' jBh f;zx, nfGB/sk neS? e[wko, vkfJo?eNo doSeK tb'A fJj rkDk d/fynk ik u[Zek
nfGS/e f;zx s/ fcbw Bkb i[V/ j'oBK b'eK fybkc doi eotkJh rJh j?. fJ; j? ns/ fJ; ;pzXh bkJhe ns/ e[w?AN; th
;z;Ek d/ w[yh ehwsh okeb B/ e'oN ftu fJj fpnkB fdZsk j? fe gzikp ftu
brksko nk oj/ jB. e[bdhg i'XKtkbk
brGr 70 ch;dh B"itkB gfjbK jh BfSnK d/ nkdh jB s/ nfij/ rhs BfSnK
torhnK G?VhnK nbkwsK B{z j'o tXkT[D dh e'fSS eod/ jB. fJBQK rhsK d/ p'b s/ pZbh i/m{tkb B/ dZf;nk fe ;kc-
Sokp s/ voZr; nkfd B{z pVQktk d/ oj/ jB.
;[Eoh SkfJoh tkb/ fJ; rhs dk thvhU
fzeo:'r j? fe nfijk gfjbh tko BjhA j'fJnk fe jBh f;zx fybkc T[; d/ th gzikph ;ZfGnkuko B{z w[Zy oZy e/
rhsK B{z b? e/ fSekfJs doi eotkJh rJh j't/. fJ; s'A gfjbK th jBh f;zx dk
fJe rhs 'w?A j{z pbksekoh' th fttkdK d/ x/o/ ftu nkfJnk ;h, fi; B{z o/g B{z pDkfJnk frnk j?, fi; ekoB gzikph
pVQktk d/D tkbk dZf;nk frnk ;h. jkbKfe fJ; ;pzXh th e/; e'oN ftu uZb
doSeK tb'A fJ; rkD/ B{z ep{b ehsk
fojk j?, fi; dk c?;bk ni/ se BjhA nkfJnk. frnk j?. T[BQK dZf;nk fe nZieb fJj

'uzB fijk rZGo{' Bkb uouk 'u j? i?bh rkDk ftnkjK-SkdhnK ftu uouk dk
ftSk pfDnk j'fJnk j? ns/ gfotkoK
tb'A fJj rkDk nkgDh y[Sh d/ ;wkrwK
ftu ;[D e/ y[ShnK B{z j'o tXkfJnk ik
fojk j?.

'jz; oki jz; d/ Gkigk 'u

ibzXo, (fpT{o') 's?B{z ;'jDhJ/ p[bk e/ ikB ikB', 'n?vh rZb BjhA ;h fiZvh Skwb j'D dh fceo BjhA'
s{z pDk e/ pfj frUA t/' nkfd rhsK
Bkb B"itkB fdbK 's/ oki eoB tkbk ibzXo (fpT[o') ;{ch rkfJe ns/ Sq'wDh nekbh db
rkfJe i?bh nZi-eb ;ghv foekovz d/ ;hBhno B/sk jz; oki jz; tb'A Sq'wDh nekbh db
tb'A o{ph fdB/S dh g/SeS nXhB ikoh s'A n;shck d/D s'A pknd fJj ;zGktBk bkJhnK ik
ehs/ rJ/ f;zrb Nq?e 'uzB fijk rZGo{' ojhnK jB fe jz; oki jz; j[D ibd jh Gkigk gkoNh
Bkb g{oh uouk ftu j?. ftu Skwb j' ;ed/ jB. fJ; soQK dhnK ;zGktBk bkJ/
ikD dofwnkB gzikp d/ NoK;g'oN wzsoh nihs f;zx
i?bh d/ fJ; rkD/ d/ p'b bZeh uZe e'jkV B/ fejk fe i/eo jz; oki Gkigk 'u Skwb j[zd/
jB sK T[BQK B{z fJ; rZb dh e'Jh gotkj BjhA j?.
wfjohnk B/ fby/ jB idfe fJ; B{z
fzeo:'r j? fe jz;oki jz; B/ Sq'wDh nekbh db
B"itkB ;zrhseko nwfozdo ekjb'A B/ gkoNh B{z nbftdk efj fdZsk j?. fJ; w[Zd/ B{z b? e/
whvhnk B/ id'A T[BQK B{z ;tkb g[ZS/ sK T[BQK B/ fejk fe
;zrhspZX ehsk j?. fJ; rkD/ B{z gqf;ZX T[j okiBhsh ftu ihtB pshs BjhA eoBk ukj[zd/.
T[BQK B/ fejk fe j[D T[BQK B{z SKsh dh fzzdrh pshs
thvhU vkfJo?eNo fti/ w'wh B/ fJzrb?Av eoBh j?.

dhnK wBw'je b'e/SBK s/ T[u gZXoh
thvhU N?eBkb'ih Bkb fcbwkfJnk j?.

fJ; rkD/ B{z ;'Sb ;kJhNK :{fNT{p,
tQN;n?g, c/;p[Ze nkfd 's/ Gog{o j[zrkok
fwb fojk j?.

52 gzikp NkJhwz, f;vBh, iBtoh 2015

fJe bkV/ dhnK 3 bkVhnK, bkV/ B/ y/fvnk Gkigk ns/ nekbh fcoe{
SowBke y/v, eh eodhnK ftukohnK! gkoNhnK, w";wh pN/o/ L e?gNB

ibzXo (fpT{o') nZi dh fJzNoB?ZN dh d[Bhnk 'u n;hA uzd fwzNK 'u ;ou eo e/ n?; J/ n?; Bro (fpT{o') nzfwqs;o fe eKro; ftZu e'Jh nzsoeb/S BjhA 125 ;kb g[okDh ;?e[bo gkoNh j? fi;
;koh d[Bhnk pko/ ikD b?Ad/ jK. fJj ;kv/ bJh ckfJd/wzd th j? fe n;hA xo p?m/ fJzgo{tw?AN Nq;N x[Nkb/ d/ n?; J/ n?; j?. T[BQK fejk fe eKro; d/ e[ZM w?Apo ftZu ;kohnK iksK, wiZQpK d/ b'e jB.
Bro ndkbs ftZu uZb oj/ e/; ftZu nkgDh okJ/ gkoNh w[yh B{z d/Dk ukj[zd/ T[BQK fejk fe nekbh db iK Gkigk
d[Bhnk d/ e'B/-e'B/ pko/ ikDekoh jk;b eo b?Ad/ jK go fJe gk;/ fJj ;kv/ bJh nZi ftd/S ikD dh nkfrnk b?D bJh jB go pdfe;wsh Bkb gkoNh gqXkB sK w";wh pN/o/ jB ns/ fJj ezw finkdk
e?gNB nwfozdo f;zx, ;kpek w[Zy wzsoh ;'Bhnk rKXh dh f;js mhe BjhA j? ns/ d/o BjhA uZbDk.
w[;hps th pD ;edk j?. fJzNoB?ZN 's/ bZyK nfijhnK t?Zp;kJhN jB, fiBK 's/ ndkbs ftZu g[Zi/. ndkbs dh T[j j;gskb ftZu dkfyb jB. T[BQK
n;hA nZyK pzd eo e/ Go';k eo b?Ad/ jK. fJBQK t?Zp;kJhN 'u'A fJe j? 'Skdh vkN ekotkJh T[gozs jbek ftXkfJe ;qH fejk fe fJj w?Apo w/o/ e'b th nkJ/ ns/ nko n?; n?; ns/ Gkigk dh jZbk
ekw'. fJzNoB?ZN okjhA rohp gfotko dhnK bVehnK Bkb fgnko gk e/ T[BQK B{z pbpho f;zx f;ZX{ d/ xo g[Zi/ e?gNB phph nzfpek ;'Bh B{z th fwb/ jB. T[BQK p'b w[fjzw pko/ T[BQK fejk fe fJ; Bkb
c;kfJnk iKdk j?. e[M fJ; soQK dk wkwbk ;kjwD/ nkfJnk j?, ibzXo 'u. fiZE/ nwfozdo f;zx B/ gzikp NkJhwz Bkb fejk fe nkr{nK ftukb/ ftukoK dk T[BQK B{z e'Jh coe BjhA g?Adk. i/eo coe
fJe ftnesh B/ fJ; t?Zp;kJhN dk ;jkok b? e/ ftnkj bJh eJh bVehnK B{z ftS/S rZbpks ehsh. wsG/d j? fi;B{z gkoNh gqXkB sZe g?Adk j? sK ipod;sh Xow gfotosB
gj[zukfJnk ik fojk j?. T[BQK fejk fe ekoB g?Adk j?. T[BQK fejk fe Xow
c;kfJnk ns/ T[BQK dhnK nSbhb thvhU pDk e/ pb?ew/b eodk fojk. fJ; w"e/ ;[Zuk f;zx bzrkj wkwb/ s/ fJj ;kvh fvT{Nh th pDdh j? feT[Afe nzdo{Bh iipk j? ns/ i' Xow e'Jh
xNBk ibzXo d/ r'gkb Bro dh j?, fJZE/ ofjD tkb/ NoK;g'oNo i;gkb f;zx p'bfdnK e?gNB nwfozdo f;zx B/ fejk u'DK B{z f;oc d' ;kb ofj rJ/ jB ns/ ftnesh ngBkT[Dk ukj[zdk j?, s[;hA fe;/
fe :{BhnB mhe ezw eo ojh j?, fe;/ B{z fJ; ;pzXh s[ozs edw u[Ze/ ikD dh b'V B{z ipod;sh BjhA pdb ;ed/. T[BQK
GkNhnk d/ g[Zso joB{o f;zx GkNhnk B/ y[d B{z n?BH nkoH nkJhH dZ; e/ fszB fJ; soQK rkbQK eZYD dk e'Jh wsbpb j?. fejk fe rohpK B[z geV e/ g?;/ d/ e/
BjhA j?. T[BQK fejk fe nekbh nkr{ fJZE/ ipod;sh Xow spdhbh ikfJi BjhA
bkVhnK Bkb ftnkj eokfJnk. ftnkj s'A pknd T[j nkgDhnK bkVhnK dh nSbhb jh BjhA j'oBK wkwfbnK ftZu th oc e?gNB nwfozdo f;zx d/ Gkigk ftZu j?.
thvhU pDk e/ T[BQK B{z pb?ew/b eodk ;h. joB{o B/ nkgDh gfjbh gsBh B{z fpBK p'bd/ jB. T[BQK fejk fe i/eo fJj ikD pko/ bZrhnK ypoK pko/ g[ZS/ ikD
;oeko nkgD/ nkg B{z b'eK dk ;oeko s/ e?gNB nwfozdo f;zx B/ fejk fe fJj gzikp d/ yikB/ dh jkbs pko/ g[ZS/
sbke fdZs/ fJzNoB?ZN zohJ/ d{ik ftnkj eokfJnk. joB{o dh gfjbh gsBh dk wzBdh j? sK b'eK dh ;[oZfynk eoBk ;G whvhnk dk ezw j?. T[BQK fejk fe ikD s/ e?gNB nwfozdo f;zx B/ fejk
efjDk j? fe T[; dk ftnkj 2012 B{z j'fJnk. ftnkj s'A e[M ;w/A T[; B/ e[ZNwko eo T[BQK dk coi j?. fJ; ;pzXh ypoK brkT[D s'A gfjbK T[BQK fe fgSb/ ;Zs ;kbK s'A gzikp dk yikBk
e/ T[; B{z xo'A eZY fdZsk. g[b; B/ id'A gfjbh gsBh dh fSekfJs 's/ iKu ehsh sK s'A sK g[ZS b?Dk ukjhdk ;h. T[BQK fejk pzd fgnk j?. eowukohnK B{z sBykjK
gsk bZrk fe joB{o B/ d' j'o ftnkj eotkJ/ j'J/ jB. gzikp eKro; ftZu uZb oj/ nzdo{Bh fe Gkigk ns/ nekbh db fcoe{ BjhA fwb ojhnK ns/ wzsoh ftd/SK dhnK
eb/S pko/ g[ZS/ rJ/ ;tkb dk itkp gkoNhnK jB. T[BQK fejk fe eKro; ;?oK eo oj/ jB. T[BQK fejk fe xzN/
fJ; ;w/A T[j nkgDh shih gsBh B{z b? e/ nzpkbk ftu ofj fojk j?. joB{o B/ fdzfdnK e?gNB nwfozdo f;zx B/ fejk tk;s/ yikBk y'bQ e/ fpb gk; eod/
jB ns/ fco yikBk pzd eo fdzd/ jB.
2013 'u d{ik ftnkj eokfJnk. g[b; B/ dZf;nk fe joB{o d/ d{i/ ftnkj dk T[; T[BQK fejk fe T[BQK d/ w[Zy wzsoh d/
;w/A gsk bZrk id'A T[j nkgDh d{ih gsBh B{z ftd/S b? frnk ns/ ewo/ 'u pzd eo ekoiekb ;w/A fJZe xzN/ bJh th yikBk
e/ T[; Bkb e[ZNwko eodk fojk. fJ; d"okB T[; dh d{ih gsBh B/ T[; d/ b?gNkg pzd BjhA fojk. T[BQK fejk fe nekbh-
Gkigk ;oeko nkofEe BhshnK ;pzXh
ns/ w'pkJhb d/y/ sK T[; B{z brGr fJe doiB bVehnK dh nSbhb thvhU ns/ wkV/ gqpzX eo ojh j?. efjD B{z g?;k
c'N'nK d/yhnK. joB{o dh d{ih gsBh dk efjDk j? fe fJj ;G d/y e/ T[j gq/SkB j' BjhA j? go nkgD/ nkg bJh tos oj/
rJh ns/ fe;/ soQK Gkos tkg; gosh. shik ftnkj th T[; B/ Skdh vkN ekw okjhA jB.
ehsk. shih gsBh Bkb T[j nzpkbk ofj fojk ;h. gfjbhnK d' gsBhnK dh fSekfJs
's/ g[b; B/ nzpkbk 'u Skg/wkoh eo e/ joB{o B{z frqcsko eo fbnk. shih gsBh B{z fJ; w"e/ ;qH f;ZX{ s'A fJbktk
th T[; B/ fJzM jh c;kfJnk ;h. g[b; B/ T[; dk b?gNkg epz/ 'u b? fbnk j?. ftXkfJe ;[yftzdo f;zx ozXktk, Bro
e"A;b n?; J/ n?; Bro d/ ;kpek gqXkB
;qh ofizdo f;zx okDk, ;qH f;ZX{ d/ Gok
nwoihs f;zx ihsh, joe/S uzd
wZSbhebK, johgkb u"Xoh, r[fozdo f;zx
wiks, iro{g f;zx Gzr{, ;ziht e[wko,
byftzdo f;zx bZyk ns/ j'o eKro;h
nkr{ jkfio ;B.

S[Zeo 's/ ekb'Bh t;kT[D dk fwSB

300 o[gJ/ d/ e/ bZygsh pfDnk fGykoh! Bk;k jtkJh :kB G/i/rk

j?oh;B B/ T[; bZGD dh w[fjzw S/Vh j?. tkfSzrNB, (fpT{o') Bk;k B/ S[Zeo rqfj 's/ tksktoD pko/ ikDekoh fJeZmh
p/BNi/B B/ dZf;nk fe id'A xo iKd/ eoB ns/ ;EkJh o{g ftu ekb'Bh t;kT[D dh ;zGktBk bZGD bJh ;{oih T{oik
;w/A T[;B{z gsk uZfbnk fe T[;d/ e'b Bkb ;zukfbs jtkJh :kB G/iD dh :'iBk pDkJh j?. Bk;k ';g/; fwSB n?Bkbf;;
g?;/ BjhA jB s/ T[;dk ekov th fes/ pqKu' Bkb i[V/ v/b nkowh ns/ feq; i'A; B/ g/SeS ehsh j? fe jtkJh :kB d/ G/i/
r[nku frnk j?. T[d'A fJ; fGykoh o"ph ikD Bkb gsk bZr ;e/rk fe feBQK jkbsK ftu fJB;kBK B{z G/fink ikt/rk.
B/ nkgD/ e'b pu/ nkyoh 3 gkT{Av T[; nwoheh g[bkV J/iz;h d/ 'jkJh nbNhfuT{v thB; nkgq/SBb eK;?gN fwSB' dk
B{z fdZs/. fJ; s'A pknd p/BNi/B B/ fJj we;d S[Zeo rqfj 's/ ;sQk pko/ gsk brkT[D dh pikJ/ tksktoD pko/ ;{uBktK
xNBk c/;p[Ze 's/ g';N ehsh sK o"ph fJeZmhnK eoBk j?. y'ihnK dk wzBDk j? fe S[Zeo rqfj T[gobk tksktoD SkfJd
tb'A j'o b'eK dh wdd dh rZb ;kjwD/ fgqEth d/ tksktoD Bkb fwbdk-i[bdk j?.
nkJh. b'eK dk go; d/D s/ mzv s'A
pukT[D bJh nkgDk ;ekc d/D tor/ uhB fBT{ebhno gkto Bkb b?;, nwohek vfonk
o"ph d/ eJh c'N' j?oh;B B{z c/;p[Ze 's/
bzvB (fpT{o') fJzrb?Av d/ bzekSkfJo fwb/. phfizr (fpT{o') uhB d/
'u fJe fGykoh B{z e[M gkT{AvK dh wdd
d/ pdb/ jzkoK gkT{Av fwb/. n;b 'u fJ; bJh p/BNi/B B/ nkgD/ d';sK fBT{ebhno gkto Bkb b?; fJe
fJ; fGykoh B/ ww gq/;NB fpT{Nh Bkb fwb e/ e?Ag/B ubk e/ 21,000
gkT{Av (brGr 21 bZy o[gJ/) s'A nfijh fwzkJhb dk gqhyD ehsk j?,
ekBN?;N dh 22 ;kb dh fpT{Nh ethB fznkdk iwk eo ehs/ jB, sK i' T[j fi; dh id ftu nwohek th nkT[Adk
;Zs wjhfBnK s'A p/xo T[; ftnesh B{z
v'whfBe j?oh;B-p'BNi/B dh 3 gkT{Av feokJ/ dk xo fdtk ;e/. feT[Afe xo j?. fJj fJzNoeKNhB?ANb p?b/;fNe
Bk j'D ekoB T[; ftnesh dk e'Jh ezw
(brGr 300 o[gJ/) d/ wdd ehsh, sK BjhA fwb fojk j?. p/BNi/B dk efjDk fwzkJhb ftu 12000 feb'whNo dh
i' T[j ;[oZfyns nkgD/ xo gj[zu ;e/. j? fe T[j 24 xzN/ T[;d/ Bkb ;Ve d{oh sZe fBSkBk brkT[D dh ;woZEk
feBko/ th pshs eo/rh, sK i' p/xo j'D j?.
j?oh;B ;?ANob bzekSkfJo :{Bhtof;Nh dk dod wfj;{; eo ;e/.
dh ftfdnkoED j?. wdd d/ pdb/ 'tkfSzrNB cqh fpnke'B' d/
w[skpe uhB dh ghg[bz fbpo/SB
'84 dzr/ L nwohek 'u eKro; fto[ZX e/; ykoi nkowh B/ phsh 11 d;zpo B{z fwzkJhb
'vhn?Zc-41' dk ;cb gqhyD ehsk.
fBT{:koe - fJe ;zxh nghbh ndkbs B/ fJe nfXeko ro[Zg tb'A eKro;
jKreKr ;fEs nypko ';kT{E
fto[ZX dkfJo 1984 ftu f;Zy nfXekoK dh T[bzxDk pko/ e/; ykoi eo fdZsk ns/ ukJhBk wkofBzr g';N' B/ ypo fdZsh
j? fe fJ; fwzkJhb dh wkoe ;woZEk
fejk j? fe e/; nwohek ftu s;ZbhpyS ;zdoG ns/ ;zpzX BjhA oZydk. :{H n?Z;H 12000 feb'whNo j? ns/ fJj nkgD/
;?fezv ;ofeN e'oN nkc nghbB d/ fszB iZiK 's/ nkXkos g?Bb B/ nfXeko ro[Zg Bkb 10 jfEnko fbik ;edh j?.
'f;yz cko i;fN;' tb'A bkJ/ d'SK B{z ykoi eod/ j'J/ e/; B{z oZd eo fdZsk. d'SK jkbKfe fJ; gqhyD d/ pko/ ftu uhBh
ftu fejk frnk ;h fe jZfsnktK ns/ dzfrnK bJh eKro; B/sk fzzw/tko BjhA.
g?Bb B/ fJ; rZb'A th fJBeko eo fdZsk fe eKro; B/sk ewbBkE f;ZyK fto[ZX c"i tZb'A e'Jh g[SNh BjhA ehsh rJh
j?.
fjz;k d/ bJh fzzw/tko ;h. f;yz cko i;fN; (n?Z;H n?ZcH i/) d/ ekB{zBh ;bkjeko
r[ogqskg f;zx gzB{z B/ fejk fe ro[Zg e/; B{z d[pkok dkfJo eo/rk.

53 gzikp NkJhwz, f;vBh, iBtoh 2015

t?B s'A fvZr/ 1H77 eo'V i/eo y[chnk J/iz;hnK ofjzdhnK u"e;

o[fgnK dk y[fbQnk oki sK Bk j[zdk 26$11 tork jwbk

gNBk (fpT{o') e'beksk s'A rkfJp p?Ae d/ 1H77 eo'V o[gJ/ iw[Jh d/ beSwhg[ok w[zpJh(fpT{o') w[zpJh 'u nZstkdhnK
EkDk y/so d/ ;keb s/ nkBzdg[o fgzv s'A pokwd j'J/ jB. fJ; wkwb/ 'u 10 b'eK tb'A 2008 B{z ehsk frnk 26$11 w[zpJh
B{z frqcsko ehsk j?. don;b, e'beksk 'u phs/ 22 ;szpo B{z n?Z;H nkJhH n?Z; jwb/ d/ fgZS/ y[chnk J/iz;hnK dh
f;feUfoNh t?B s'A n?ZuH vhH n?ZcH ;h p?Ae dh pzvhb pqKu 'u g?;k fbikfJnk ik Bkekwh j?. i/eo nwohek, fJzrb?Av ns/
fojk ;h. Gkos dhnK y[chnk J/iz;hnK u"e;
ofjzdhnK sK fJj jwbk Bk j[zdk. fJe
t?B 'u p?m/ rkov w[skpe 4 eo'V o[fgnK Bkb Gfonk pe;k fvZr frnk. nzro/zh nypko ftu Sgh fJe
fJ; s'A gfjbK fe T[j t?B o[etkT[Adk, t?B dk dotkzk y[d jh bke j' frnk. fgZS/ ft;Ekog{ote fog'oN ftu fJ; rZb dk
p?mk rkov vokJhto B{z BjhA d; ;Zfenk feT[Afe t?B 'u gkoNhSB BjhA ;h. id'A y[bk;k j'fJnk j? fe w[zpJh ftu nZstkdh
t?B gosh sK pe;k BjhA fwfbnk. xNBk tkbh EK s'A frqcsko fJe d[ekBdko B/ jwb/ ezfgT{No seBkb'ih zohJ/
dZf;nk fe T[ZE/ w"i{d b'eK B/ 20-20 bZy o[gJ/ tzv bJ/ ns/ nkgD/ xo iw[Jh ub/ fBrokBh Bk oZyD ekoB j'fJnk.
rJ/. T[; dh fBSkBd/jh 's/ pzrkb g[b; iw[Jh gj[zuh. iw[Jh d/ n?Z;H gh T[g/Ado
gq;kd f;zx B/ dZf;nk fe pzrkb dh eqkJhw pqKu ns/ iw[Jh d/ beSwhg[o pojN fog'oN 'u beSo-J/-nZstkdh dh
EkD/ dh g[b; dh Skg/wkoh 'u o[gJ/ pokwd j'J/ jB. nkBbkJhB rshftXhnK dh ikDekoh
fpqfNS ns/ Gkosh y[chnk J/iz;hnK B{z
p'o/ 'u Go/ B'N ns/ zwhB 'u rZY fdZs/- frqcsko fznkdkso b'e i[Zs/ gkfbS ;h go J/iz;hnK nZstkdhnK dhnK
eod/ ;B. fJBQK B/ B'N d/ pzvbK B{z posBK, egfVnK ns/ gbk;fNe d/ p'fonK 'u fJj rshftXhnK B{z fJeZmk eoB 'u
Gfonk ns/ nkgD/ xo 's/ iK foSs/dkoK d/ fJZE/ rZY fdZsk ;h. fszB wjhB/ 'u n;cb ojh. fi; dk Bshik w[zpJh
fJBQK B/ e[M g?;/ you th eo fdZs/. Skg/wkoh ni/ ikoh j?. ;zGktBk j? fe S/sh jh jwfbnK d/ o{g 'u j'fJnk. nZstkdh
j'o g?;/ pokwd j'Dr/. 2008 'u w[zpJh 'u esb/nkw dh ;kfiS
oud/ oj/, fpqfNS J/iz;hnK B{z T[; dh
nkJhH n?;H 'u Skwb j'D rJ/ wihd GDe bZr rJh ;h. fogo'N 'u fJj th
fejk frnk j? fe f;oc fpqfNS J/iz;hnK
d/ d';s ibd fbnKd/ ikD rJ/ Gkos jh BjhA ;r'A Gkosh y[chnk J/iz;hnK B{z
th nZstkdhnK d/ fJ; eko/ dh GDe
bZr rJh ;h go y[chnk J/iz;hnK
nZstkdhnK dh fJ; ;kfzS ns/ Nhu/ B{z
;wMD 'u n;cb ojhnK.

ekb/XB 's/ pkpk okwdt/ dk tZvk yb[ k;k!

BthA fdZbh (fpT{o') :'r r[o{ s'A 'u ed'A nkJ/rk. fJ; d/ itkp 'u okwd/
t B/ fejk fe 2015 s'A b'eK d/ ykfsnK
okiBhsh 'u nkJ/ pkpk okwd/t B/ ekb/ 'u g?;/ nkT[D/ S[o{ j' ikDr/.
XB 's/ tZvk fpnkB fdzd/ j'J/ fejk fe
2015 wsbp fe nrb/ ;kb s'A b'eK d/ fJ; d/ Bkb jh okwd/t B/ w'dh d/
yks/ 'u g?;k nkT[Dk S[o{ j' ikt/rk.
nkgD/ nfij/ fpnkBK eoe/ pkpk okwd/ T[; fpnkB B{z oZd eo fdZsk fi; 'u
T[BQK B/ fejk ;h fe fe;/ B{z th BjhA gsk
t jw/Sk jh ;[oyhnK 'u pD/ ofjzd/ jB.
fJe NhH th u?Bb Bkb rZbpks d"okB fe fezBk ekbkXB j?. T[BQK B/ fejk ;h

okwd/t B/ fejk fe ekb/XB d/ w[Zd/ 's/ fe ghH n?Zw w'dh B{z ;G gsk j? fe fezBk
w?A i' e[M fejk j? T[; B{z jehes 'u
pdfbnk ikt/rk. ekbkXB j?.

rZbpks d"okB id'A whvhnk B/ fzeo:'r j? fe nkekStkDh 's/
gqXkB wzsoh Bfozdo w'dh B/ 'wB eh pks'
okwd/t s'A g[ZfSnk fe ghH n?Zw w'dh B/ gq'rokw okjhA b'eK B{z ;zp'XB eod/ j'J/

ekbkXB nkT[D 's/ b'eK d/ ykfsnK 'u fejk fe T[BQK B{z BjhA gsk j? fe fezBk
15-15 bZy o[gJ/ iwk eokT[D bJh
ekbkXB pkjo iwk j? go T[BQK B/ g?;/
fejk ;h. j[D fJj g?;k iBsk d/ ykfsnK
tkg; fbnkT[D dh tuBpZXsk iskJh

j?.

v/ok ;Zuk ;"dk w[Zyh B{z

w[zpJh (fpT{o') fJoke 'u nkJhH n?;H nkJhH n?;H bJh bVB rJ/ w[zpJh d/ 4 ndkbs tb'A tZvk MNek
B"itkBK 'u'A tkg; nkJ/ nkfoc wihd dh wdd Bkb j[D iKu J/iz;h wihd d/ pkeh
d/ 3 ;kEhnK B{z th Gkos fbnkT[D dh e'fSS ftu i[Nh j?. okSNoh iKu J/iz;h B/ 3 uzvhrVQ- v/ok ;Zuk ;"dk d/ w[Zyh okw ojhw B{z gzikp ns/ jfonkDk
ftneshnK Bkb ;zgoe ekfJw eo fbnk j?. jkJh e'oN B/ tZvk MNek fdZsk j?. gzikp s/ jfonkDk jkJh e'oN B/
166 ;kX{nK B{z Bg[z;e pDkT[D d/ wkwb/ 'u ;hH phH nkJh iKu dk
;{soK dk efjDk j? fe 2 B"itkB Gkos nkT[D bJh wzB rJ/ jB go shik j[ew fdZsk j?. fJ; s'A pknd okw ojhw dhnK w[SebK j'o tX
;edhnK jB i' gfjbK jh nkgDh fJe fttkfds fcbw 'w?;zio nkc
B"itkB wzBD B{z fsnko BjhA j?. okSNoh iKu J/iz;h B/ wihd B{z fJ; rZb dk fizwk r"v' ekoB ekch uouk ftZu j?.
;"Afgnk j? fe T[j fszB'A B"itkBK B{z d/S tkg; nkT[D bJh okih eo/. wihd i' j[D
3 j'o B"itkB SkjhB T[oc cjhw NKeh, nwkB Nzv/b ns/ cjd S/y B{z Gkos tkg; gzikp s'A pkjo j't/ wihmhnk e/;
fbnkT[D bJh okSNoh iKu J/iz;h dh wdd eo fojk j?. wihd B/ J/iz;h B{z T[j c'B
Bzpo w[jZJhnk eotkJ/ jB, fi; d/ ;jko/ fszB'A Gkosh B"itkBK Bkb ;zgoe ekfJw dh iKu L Grtzs wkB

ehsk ik ;e/. iKu J/iz;h fJ; wkwb/ 'u fznkdk y[bk;k BjhA eoBk ukj[zdh feT[Afe BthA fdZbh (fpT{o') nkw nkdwh gkoNh d/ n?wHghH Grtzs wkB B/
fJ; Bkb fJoke 'u fszB'A B"itkBK dh ikB B{z ysok j' ;edk j?. nekbh wzsoh fpeow f;zx wihmhnk B{z n;shck d/D s'A pknd JhHvhH
iKu 'u Skfwb j'D bJh fejk j?. fJ; d/ Bkb jh T[BQK wzr ehsh j? fe
voZr wkwb/ dh ;koh iKu gzikp s'A pkjo j'Dh ukjhdh j?. wihmhnk B{z
JhHvhH tb'A ;zwB ikoh j'D s'A pknd wkB B/ y[Sh zkfjo eod/ j'J/ fejk
fe wihmhnk B{z j[D n;shck d/D s'A pknd jh iKu 'u Skwb j'Dk
ukjhdk j?.

Grtzs wkB B/ fejk fe pkdb ;oeko iKu B{z gqGkfts eo ;edh
j?. s[jkB{z dZ; dJhJ/ fe ;zro{o s'A nkw nkdwh gkoNh d/ n?wHghH Grtzs
wkB B/ ;G s'A gfjbK wihmhnk 's/ ekotkJh eotkT[D dh wzr fdZbh
ftXkB ;Gk 'u ehsh ;h.

54 gzikp NkJhwz, f;vBh, iBtoh 2015

Tourist Visa on Arrival f;Zy n?;';hJS/ B nk;Nq/bhnk g?BfoE tZb'A SoXkzbh ;wko'j

by Indian Govt f;vBh (fpT{o') nZi f;Zy T[jBK ftu'A GZiD ftZu ekw:kp j' rJ/ dh th fBy/Xh ehsh rJh.
;B. gqzs{ N'oh i'jB;B ns/ e?E/ohB fJ; w"e/ ;kohnK f;Zy ;zrsK B/
Sydney (Bureau) During the public address by the Prime Minister of India n?;';hJ/SB nk;Nq/bhnk g?BfoE dh vkn;B B/ d{;o/ b'eK d/ ikB pukT[D
at Sydney on November 17, 2014, he had announced the Tourist Visa on ;bkBk ioBb whfNzr j'Jh fi; ftZu bJh nkgDh ikB tko fdZsh ;h. ob e/ ftS/S SoXkzbh ;wko'j ehsk
Arrival for the Australian Citizens. The Government of India has launched ns/ tkfjr[o{ nZr/ nodk; ehsh fe
Tourist Visa on Arrival (TVOA) enabled with Electronic Travel Authorization jkzo ;ko/ w?poK B/ wkofNB gb/; f;vBh gkfe;skB d/ ;?fBe ;e{b ftZu ftSVhnK o{jK B{z nkgD/ uoBK ftZu
(ETA) Scheme, on November 27, 2014. This facility is in addition to the ftZu tkgoh xNBK dh g[oz'o fBy/Xh dfjSsrodK jE'A wko/ rJ/ fBtk; pyS/ ns/ fgS/ gfotkoK B{z
existing Visa services. ehsh. fieo:'r j? fe 15 fd;zpo 2014 ftfdnkoEhnK ns/ e/Bz (e[JhBib?Av) GkDk wzBD dk pb pyS/.
B{z fJZe pzd{e Xkoh B/ eJh ftneshnK ftZu wko/ wk;{w pfunK dhnK xNBktK
2. The TVoA enabled with ETA Scheme will facilitate nationals of 43
countries, including Australia, to travel to India for tourism for a short stay B{z pzde pDk fbnk ;h ns/ e[M ftnesh
of 30 days. TVoA is allowed for a maximum of two visits in a calendar year.
w[zpJh d/ 26$11 jwb/ B{z b? e/ j'fJnk nfjw y[bk;k!
3. It would enable the prospective visitor to apply for an Indian Visa
from his/her home country online and pay the visa fee online without visiting fBT{:koe(fpT{o') i/eo Gkos, NkJhwz dh fJe fog'oN 'u j'fJnk j?. fe f;oc jwb/ s'A pknd ;{uBktK dk
the Indian Mission. Once approved, the applicant will receive the confirmation fpqN/B ns/ nwohek dhnK y[chnk J/ fog'oN w[skpe w[zpJh jwb/ B{z nzikw
email authorising him/her to travel to India. The visitor can travel with a iz;hnK fJb?eNqkfBe sohe/ Bkb fJeZmh nkdkB-gqdkB j'fJnk ns/ T[d'A ik e/
print out of this authorization. On arrival, the visitor has to present this ehshnK ;{uBktK dk nkdkB-gqdkB d/D tkb/ nZstkdh ;zrmB bSeo-J/-
authorisation to the immigration authorities at the airport, who would then eodhnK ns/ T[BQK B{z rzGhosk Bkb s'fJpk d/ seBheh gqw[Zy ioko Skj d/ gsk bZrk fe fJBK ;{uBktK dk ;zpzX
stamp the entry into the country. Biometric details of the applicant will be b?AdhnK, sK SkfJd w[zpJh 's/ 26$11 B{z Jh-w/b ns/ T[; dhnK rshftXhnK 's/
mandatorily captured at Immigration on arrival in India. Electronic Travel j'J/ fGnkBe nZstkdh jwb/ B{z o'fenk fpqN/B ns/ Gkos dhnK gqw[Zy J/iz;hnK w[zpJh jwb/ Bkb ;h. fpqfNS y[chnk J/
Authorisation (ETA) is valid for entry through 9 designated Airports i.e. ik ;edk ;h. fJj y[bk;k fBT{:koe iz;hnK B/ Skj d/ Jh-w/b s'A ekch
Bangalore, Chennai, Cochin, Delhi, Goa, Hyderabad, Kolkata, Mumbai & dh Bzo ;h, go d't/A J/iz;hnK B/ Bk sK ;{uBktK fJeZmhnK ehshnK ;B go T[BQK
Trivandrum. . gqkgs ;{uBktK B{z rzGhosk Bkb fbnk
dk efjDk j? fe T[j ;{uBktK ;Nhe
4. The visa is intended for the international travellers whose sole ns/ Bk jh ;{uBktK B{z fJe eVh 'u i'V
objective of visiting India is recreation, sightseeing , casual visit to meet ;ehnK. J/iz;hnK fJj BjhA ikD ;ehnK BjhA ;h. nwohek s'A fusktBh fwbD
friends or relatives, short duration medical treatment or casual business
visit. The visitor should have passport with atleast six months validity and fe fJzB/ tZv/ jwb/ dh ;kfzS ehsh ik s'A pknd th Gkosh J/iz;hnK nboN BjhA
return ticket or onward journey ticket, with sufficient money to spend during ojh j?.
his/her stay in India. The necessary instructions for filing the online application j'Jh ;h. w[zpJh d/ jwfbnK bJh Nhuk
are given at https://indianvisaonline.gov.in. Applicants can track the status ;kpek Gkosh ns/ nwoheh y[chnk
of their application online by clicking visa status. s?n eoB 'u wdd eoB tkb/ bSeo
nfXekohnK ns/ n?vtov ;B'vB d/ bhe nZstkdh v?ftv e'bw?B j/vbh s'A Bky[S
5. Australia is one the most important source market for tourism in T[; dh gsBh B/ J/iz;hnK B{z ekch gfjbK
India and numbers from this market are on steady growth. The numbers of ehs/ rJ/ nwoheh y[chnk d;skt/zK d/
tourist visiting India are likely to increase more after this TVoA facility. nkXko 's/ fsnko fJ; fog'oN 'u fejk jh dZ; fdZsk ;h fe T[j w[zpJh 'u fJe
frnk j? fe ;szpo 2008 sZe Skj ojZ;wJh fwSB B{z nzikw d/D 'u bZrk
psyK B{z pukT[D d/ uZeo 'u dhnK joesK 's/ fpqfNS ns/ Gkosh j?.
y[chnk nfXekohnK dh Bzo ;h.
dodBke jkd;k, 2 b'eK dh w"s bSeo dk seBheh gqw[Zy Skj ;h
fog'oN d/ jtkb/ d/ ;w/A Gkos d/ wk;NowkfJzv- T[soh gkfe;skB d/

ftd/S ;eZso oj/ fStSzeo w/BB d/ gjkVh fJbkfenK 'u ofjD tkb/ 30
jtkb/ s'A fbfynk frnk j? fe fe;/ B/ ;kbK ioko Skj B/ w[zpJh jwb/ dk Nhuk
s?n eoB bJh r{rb noE dk ;jkok
fJ; jwb/ dh ftnkge s;tho g/S BjhA
ehsh ;h. pknd 'u ;kpek gqXkB wzsoh fbnk ;h. T[; B/ nkgDh w"i{drh ;Eb
wBw'jB f;zx dh ;oeko 'u okSNoh
;[oZfynk ;bkjeko pD/ w/BB B/ fejk B{z b[ekT[D bJh fJe fJzNoB?N c'B

f;;Nw pDkfJnk ;h, fi; Bkb T[j ekb

d/ wkor 'u pdbkn eoe/ T[; B{z
tkfJnk fBT{io;h eo fdzdk ;h.

tZyoh gSkD dk wkbe ;h ird/t f;zx iZ;'tkb

UNktk (fpT{o') e?B/vk ftu fJe dodBke jkd;/ ftu d' b'eK dh w"s dh d'Sh ibzXo (fpT{o') gzikph ;ZfGnkuko ;H iZ;'tkb B/ nbhrVQ :{Bhtof;Nh gq'c?;o w'jB f;zx dh w"s s'A pknd
fJe n"os B{z 90 fdBK dh ;zk ;[Dk fdZsh rJh ns/ 10 ;kbK bJh T[; dk vokJhftzr d/ pkpk p'jV nky/ ikD tkb/, gq'c?;o ftu bk-rq?i{J/SB ehsh ;h. d/S 'u T[BQK dh :kd 'u gq'H w'jB f;zx :kdrkoh
bkJh;?A; oZd eo fdZsk. fJj jkd;k 2010 ftu T[; ;w/A tkgfonk id'A ;Ve 's/ w'jB f;zx w?w'ohnb ckT{Av/SB d/ pkBh gfjbh r?o eKro;h ;oeko d/ rmB t/ ckT{Av/SB ;Ekgs eoe/ T[E/ w/bk
fJe n"os B/ psyK B{z pukT[D bJh nkgDh eko o'eh. 26 ;kbk n?wk B/ psyK d/ u/now?B s/ ;kpek ftXkfJe 80 ;kbk b/ w[Zy wzsoh gzikp i;fN; r[oBkw f;zx btkT[D tkb/ ns/ brksko 36 ;kb
ird/t f;zx iZ;'tkb, i' fgSb/ fJe d/ f;nk;h ;bkjeko ti'A nkgDk ;co fJ; w/b/ dh nrtkJh eoB tkb/ ird/
fJe M[zv B{z ;Ve s/ d/y e/ nkgDh eko rbs fdSk ftu jh o'e fdZsh. fi; ekoB wjhB/ s'A bzph phwkoh ekoB fzzdrh s/ nkozG eoB tkb/ iZ;'tkb B/ fgzv dh t f;zx iZ;'tkb jh ;B. fJzBk jh BjhA
T[; d/ fgZS/ nk ojh pkJhe T[; Bkb Neokn rJh. jkd;/ ftu pkJhe ;tko ns/ w"s dh bVkJh bV oj/ ;B B/ ;'wtko ;ogzuh s'A b? e/ ftXkB ;Gk dh w?Apoh ;odko iZ;'tkb B/ gzikph b/yeK,
dh ;t/o B{z 9 ti/ b[fXnkDk d/ d:kBzd se b'eK dh nrtkJh ehsh. fgzv d/ p[ZXhihthnK s/ ;zrhsekoK B{z fJ; w/b/
T[; dh 16 ;kbk p/Nh dh w"s j' rJh. e'oN B/ n?wk B{z bkgotkjh ns/ ysoBke j;gskb 'u nkyoh ;kj fbnk. ;odko ;ogzu pDB s'A pknd T[j 1980 s'A okjhA nZstkd bfjo d"okB nrtkJh
iZ;'tkb d/ w[ZYb/ ihtB dh rZb eohJ/ 1985 se okJ/e'N jbe/ s'A eKro;h gqdkB ehsh ns/ ;?AeV/ b/yeK, ebkekoK
vokJhftzr Bkb j'Jh w"s dk d'Sh wzfBnk ns/ T[; B{z 90 fdBK dh i/bQ ns/ 240 sK T[BQK dk iBw b[fXnkDk d/ fgzv ftXkfJe oj/. 1972 'u :{E t?bc/no ns/ p[ZXhihthnK B{z th ;BwkfBs ehsk.
xzfNnK dh ;wki;/tk eoB dh ;zk fdZsh s/ T[; dk vokJhftzr 10 ;kbK bJh oZd iZ;'tkb 'u z?bdko eosko f;zx s/ fvgkoNw?AN d/ vkfJo?eN'o/N ns/ 1967 iZ;'tkb B/ u?ohN/pb NoZ;N ;Ekfgs
eo fdZsk. wksk nwo e"o d/ xo j'fJnk. ird/t 'u ;hHn?wH r[oBkw f;zx d/ f;nk;h eoe/ gkbw ftjko b[fXnkDk fty/
f;zx iZ;'tkb gzi Gok ;B. nkgD/ ;bkjeko th oj/. gzikp ;{pk w'ouk ftok;s GtB dh ;EkgBk th ehsh.
nopkz ykB pDkT[Dr/ 'dpzr 3' ihtB ekb 'u iZ;'tkb B/ fzzdrh d/ brkT[D d"okB T[BQK B/ i/b th eZNh.
tZy-tZy y/soK 'u pkpk p'jV d/ o{g f;nk;s s'A ;fGnkuko se dk
eS:g B/ ehsk ;h. fcbw dh ;cbsk 'u nkgDh j;sh ;Ekgs ehsh. SkBdko ;co s?n eoe/ d[Bhnk s'A ftdk
s'A pknd B/ 'dpzr 2' dk fBowkD ns/ j'J/ gzikph ;fGnkuko d/ pkpk p'jV dk
fBod/SB ehsk. nopkz j[D fcbw dk ;odko iZ;'tkb B/ nkgDh bzph jo nzdkz tZyok ;h. T[BQK B/ fzzdrh
shik tozB pDkT[D dh fsnkoh eo fzzdrh ftu d';sK fwZsoK dk th fJe Go fJeZmhnK ehshnK feskpK,
oj/ jB. uouk j? fe 'dpzr 3' dh ejkDh uzrk x/ok pDkfJnk ;h. T[BQK pko/ fJj n?tkov; B{z ;ZfGnkukoe ftok;s dk
fbyh ik ojh j?. fJ; fcbw 'u n?eSB rZb nkw ;h fe T[BQK B{z fJe tko fwbD yzkBk dZ;d/ j'J/ nkgD/ g[ZsoK i;ftzdo
's/ z'o fdZsk ikt/rk. ;bwkB B{z dpzr tkbk pzdk th jw/Sk bJh T[BQK dk s/ ;[yftzdo ns/ g's/ nwfozdo B{z ;"Ag
dh shih fcbw 'u pDkT[D nkJhvhnk ekfJb j' iKdk ;h. i/ rZb T[BQK d/ fdZsk. fJzBk jh BjhA 35 ;kb se e[Ze
fznkdk g;zd nkfJnk j?. fJ; 'u 20 gfotko pko/ ehsh ikt/ sK T[BQK d/ s'A b? e/ vokJhto d/ s"o 's/ ;/tk eoB
;kb d/ u[bp[b dh g[b; wfjew/ sZe gfotko 'u T[BQK dh ihtB ;kED tkb/ ;/tkdko okfizdo B{z nkgDh
;[oihs e"o ns/ d' p/N/ ;[yfizdo f;zx ;e'oghU d/ rJ/. ;odko iZ;'tkb
gj[zuD ns/ fJz;g?eNo pDB dh ejkDh s/ i;ftzdo f;zx ro/tkb (e?B/vk) jB. torhnK Sy;hnsK fJ; d[BhnK 's/ ed/
fi; ;w/A ird/t f;zx iZ;'tkb B/ nkyoh -ed/ jh nkT[AdhnK jB, ;kB{z ;kfonK
eJh NftZ;N Bkb j't/rh. nopkz B/ ;kj bJ/ T[; ;w/A T[BQK dh Xow gsBh B{z fJBQz s'A ;/X b?D dh b'V j?.
fejk, ''w?A fcbjkb fcbw 'v"bh eh v"bh' ns/ T[BQK d/ d't/A p/N/ T[BQK d/ Bkb ;B.
bJh pj[s jh T[sSkjs jK. fJ; dh
fobhfzzr Bkb doSeK B{z o{MkB dk w?B{z e?gNB nwfozdo B{z jkJhe'oN B/ fdZsk MNek, ;{pk ;oeko
fJzszko j?. T[whd eo fojk jK fe b'eK
w[zpJh (fpT{o') pkbht[Zv d/ wSj{o B{z fJj fcbw g;zd nkt/rh. ;'u BjhA j? ukj/ sK iKu ikoh oZy ;edh j? L jkJhe'oN
fcbwkeko nopkz ykB nkgDh ;[gofjZN
fcbw 'dpzr' dk shik tozB pDkT[D fe nrbh fcbw fejVh j't/rh. 'dpzr uzvhrVQ (fpT{o') gzikp d/ ;kpek w[Zy wzsoh e?gNB nwfozdo f;zx B{z ;'wtko B{z
dh fsnkoh eo oj/ jB. nopkz B/ ;kb 3' sK pD/rh jh. fcbw ed'A S[o{ eoKr/ gzikp d/ jfonkDk jkJhe'oN B/ fJe tZvk MNek fdZsk j? fi; ftu T[BQK B/ nkgD/
2010 'u ;bwkB ykB B{z b? e/ 'dpzr' fJj sK gsk BjhA j? go nkT[D tkb/ fybkc uZb ojh iKu 's/ o'e brkJ/ ikD s/ T[BQK 's/ doi wkwfbnK B{z oZd eoB dh
pDkJh ;h. fcbw dk fBod/SB nfGBt nghb ehsh ;h. i;fN; ni/ fstkVh B/ nkgD/ c?;b/ ftu fejk fe i/eo gzikp
;w/A 'u fcbw zo{o S[o{ eoKr/.'' ;oeko ukj/ sK nzfwqs;o fJzgo{tw?AN NoZ;N ;e?w wkwb/ ftu e?gNB fybkc iKu
ikoh oZy ;ed/ jB. dZ;D:'r j? fe e?gNB nwfozdo f;zx B/ jkJhe'oN ftu
gNhSB dkfJo eofdnK fejk ;h fe gzikp ;oeko tb'A wkVh GktBk ekoB T[BQK
fybkc ;kfzS sfjs M{m/ w[eZdw/ doi eotkJ/ ik oj/ jB. ftihb?A; fpT{o' tb'A
w'jkbh ftu doi X'ykd/jh s/ fGqSNkuko dk wkwbk doi eoB B{z e?gNB nwfozdo
f;zx B/ g{oh soQK okiBhsh s'A gq/fos ;kfzS eoko fdZsk.

55 gzikp NkJhwz, f;vBh, iBtoh 2015

Jewel of India


Click to View FlipBook Version