The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Punjab Times, 2019-11-07 01:54:57

Punjab Times November 2019 Edition

FOR
gzikp NkJhwz
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw BETTER RESPONSE,
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw
gzikp NkJhwz ADVERTISE
s[jkB{z fej' IN
s[jkB{z fej'
PUNJAB TIMES
s[jkB{z fej'
s[jkB{z fej'
s[jkB{z fej'
fijk bZfrnk.
fijk bZfrnk. Monthly
fijk bZfrnk.
fijk bZfrnk.
fijk bZfrnk.
f;vBh s'A gqekf
f;vBh s'A gqekfSs gfjbk gzikph wjhBktkoh nypkos gfjbk gzikph wjhBktkoh nypko
f;vBh s'A gqekf
f;vBh s'A gqekf s gfjbk gzikph wjhBktkoh nypkos gfjbk gzikph wjhBktkoh nypko PUNJAB TIMES
f;vBh s'A gqekf s gfjbk gzikph wjhBktkoh nypko
THE FIRST PUNJABI INDIAN MONTHLY PUBLISHED FROM SYDNEY, AUSTRALIA
nkgD/ ;[MkU
nkgD/ ;[MkU
nkgD/ ;[MkU
nkgD/ ;[MkU
nkgD/ ;[MkU
P O Box 8055, Glenmore Park, NSW 2745, Sydney, Australia This is its 19th successful
MOBILE: 0431 377 716 www.punjabtimes.com.au
;kB{z io{o G/i'
;kB{z io{o G/i'
;kB{z io{o G/i'
;kB{z io{o G/i'
;kB{z io{o G/i' year in the market
Editor: Harpreet Singh, E-mail: [email protected]
Year 19, Edition 5, Australia's Top Leading, Most Popular, Reliable & Successful free copy
Sydney, November 2019 Punjabi Indian Newspaper


















































































eoskog[o ;kfjp
eoskog[o ;kfjp
eoskog[o ;kfjp
eoskog[o ;kfjp
eoskog[o ;kfjp
Punjab Times Pty Ltd. Trading as Punjab Times ACN No. 110 708 579

2 2 2 2 2 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo , f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo , f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw

3 3 3 3 3 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw

4 4 4 4 4 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo

5 5 5 5 5 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo

6 6 6 6 6 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw

7 7 7 7 7 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo

8 8 8 8 8 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo

9 9 9 9 9 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
odkoh e'b jB 1
odkoh e'b jB 1 s'A tZX s'A tZX
odkoh e'b jB 1 s'A tZX
prdkdh dh w"s
bJh
bJh
prdkdh dh w"s
prdkdh dh w"s bJh zodkoh e'b jB 1odkoh e'b jB 100 s'A tZX s'A tZX
prdkdh dh w"s
prdkdh dh w"s ISIS bJh bJh
tZvk MNek L nk;Nq/bhnk
tZvk MNek L nk;Nq/bhnk ysoBke jfEnko L fog'oN
tZvk MNek L nk;Nq/bhnk
tZvk MNek L nk;Nq/bhnk
tZvk MNek L nk;Nq/bhnk
ysoBke jfEnko L fog'oN
ysoBke jfEnko L fog'oN
ysoBke jfEnko L fog'oN
ysoBke jfEnko L fog'oN
w[skpe Sjhd p/Bzhokpkd d/ ;K;d ns/
;kpek okSNogsh zodkoh B/ jfEnkoK
dh ;jh frDsh BjhA dZ;h. Bk jh fJj
dZf;nk fe jfEnko fe; soQK d/ jB.
T[BQK B/ jfEnkoK dh ehws 1H66 eo'V
o[gJ/ dZ;h j?. fJj wzfBnk ik fojk j? fe
T[BQK e'b 100 s'A tZX jfEnko jB.
y?po gys{Bytk d/ fJe ;kpek
ftXkfJe B/ fejk,''u[D/ rJ/ gqshfBXhnK
B/ fijVh ikDekoh fdZsh j? T[j sK
f;oc fJe Mbe j?. jfEnko oZyDk y?po
gys{Bytk ns/ pb'fu;skB ftu
;z;feqsh dk fjZ;k j?. w/o/ e'b doiBK
jfEnko jB go w?A ikfJdkd ftu ed/
fJBQK pko/ y[bk;k BjhA ehsk. pj[s ;ko/
b'e fJ; B{z nkgDh ;[oZfynk bJh zo{oh
th wzBd/ jB. d/S d/ tZy-tZy fJbkfenK
ftu ;[oZfynk jkbks nfij/ jB fe fJBQK
jfEnkoK B{z oZyD dh b'V wfj;{; j[zdh
j?.
w?bp"oB (fpT{o') nkJhH n?Z;H nkJhH n?Z;H d/ w[yh np{ peo nb prdkdh dh w"s
B{z nkJhH n?Z;H nkJhH n?Z;H bJh tZvk MNek eoko fdzd/ j'J/ nk;Nq/bhnk ;oeko B/
y[Sh gqrNkJh. nk;Nq/bhnk tb'A ikoh fpnkB 'u fejk frnk fe prdkdh :"B S'SD fJ;bkwkpkd (fpT{o') gkfe;skB ehsk j? T[; Bkb gsk uZfbnk j? fe
ns/ wB[Zyh sSZdd tor/ ngokXK d/ j[ew fdzdk ;h. nwoheh okSNogsh B/ fJ; dk d/ ;kpek okSNogsh nkf;c nbh T[BQK e'b pj[s ysoBke ns/ gkpzdhS[dk
o;wh n?bkB ehsk fe prdkdh B/ nwoheh c"i dh ekotkJh d"okB nkgDh gsBh s/ zodkoh ;pzXh fJe j?okBhiBe y[bk;k jfEnko sZe jB. fJBQK ftu J/e/-47,
3 pZfunK ;D/ nksw-jZfsnk eo bJh j?. Nozg B/ GkSD 'u fejk fe prdkdh j'fJnk j?. gkfe;skBh whvhnk ftu iowB ih-3 p?Nb okJhcb, n?Zwgh-5
vog'e ;h s/ fJ;/ bJh T[; B/ vog'eK tKr woB dk okj u[fDnk. nk;Nq/bhnk d/ gqekfSs fog'oN ftu fJe ikDekoh fdzd/ ;pwShBrB, nk;NqhnB rb"e, o{;h
gqXkB wzsoh ;e"N w"oh;B B/ fJ; ypo dk ;tkrs ehsk s/ fejk fe T[j jw/Sk j'J/ y[bk;k ehsk frnk j? fe ;kpek wkeko't fg;s"b s'A b? e/ jo soQK dhnK
nZstkd fybkc bVd/ ofjDr/. okSNogsh ns/ gkfe;skB ghgbz S"NrB jB.
nk;Nq/bhnkJh ftd/S wzsoh w?fo; gkJhB B/ fejk fe prdkdh dh nrtkJh 'u gkoNh d/ ;K;d nkf;c nbh zodkoh e'b d/S dh ;z;d ns/ ;{fpnK dhnK
nZstkdh r[ZN B/ fJoke ns/ ;hohnk 'u tZv/ gZXo 's/ spkjh wukJh. T[; B/ nkJhH 100 s'A tZX jfEnko jB. fJ; fog'oN ftXkB;GktK d/ e[Zb 99 w?ApoK B/ nkgD/
n?Z;H nkJhH n?Z;H d/ w?ApoK B{z d[Bhnk Go 'u p/e;{o b'eK fybkc ekfJoskg{oD jwb/ Bkb y[bk;k j[zdk j? fe gkfe;skB ftu e'b w"i{d jfEnkoK dh ikDekoh fdZsh
eoB bJh j[ew fdZs/. p/e;{o b'eK 'u'A eJh nk;Nq/bhnkJh ;B.'' nkJhH n?Z;H nkJhH okiBhsh eoB tkfbnK dk jfEnkoK d/ j? go T[BQK d/ t/oftnK B{z b[ekT[D dh
n?Z;H B{z jokT[D dhnK e'fSSK 'u wdd bJh nk;Nq/bhnkJh ns/ rmi'V c"ih pbK dk gqsh brkU fezBk fznkdk j?. e'fSS ehsh rJh j?. fJBQK dh ehws iK
XzBtkd eofdnK gkJhg B/ fejk fe prdkdh dh w"s nZstkdhnK bJh eokok fog'oN w[skpe gkfe;skB d/ ;K;dK sK BjhA dZ;h rJh iK fco fJj dZf;nk
MNek j?. nwohek B/ fJj th fejk fe T[BQK dh Bzo prdkdhnK d/ T[ZsokfXekohnK ns/ ftXkfJeK B/ ;kb 2018 bJh frnk fe nfij/ jfEnko T[BQK B{z s'jc/
's/ th j?. nkgDhnK ikfJdkdK dk fijVk n?bkB ftu fwb/ jB iK ftok;s ftu. fog'oN

1 1 1 1 10 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw
ikgkB u jVQ ns/ u jVQ ns/ whBwhB
ikgkB pq/B j?wo/i Bkb fdwkr B{z j'D tkb/ B[e;kB s'A pukJ/rk y{B u w"i{d gq'NhBu w"i{d gq'NhB
ikgkB 'u jVQ ns/ u jVQ ns/ zwhBwhB
ikgkB u jVQ ns/ whB
ikgkB
pq/B j?wo/i Bkb fdwkr B{z j'D tkb/ B[e;kB s'A pukJ/rk y{B
pq/B j?wo/i Bkb fdwkr B{z j'D tkb/ B[e;kB s'A pukJ/rk y{B
pq/B j?wo/i Bkb fdwkr B{z j'D tkb/ B[e;kB s'A pukJ/rk y{B u w"i{d gq'NhB
pq/B j?wo/i Bkb fdwkr B{z j'D tkb/ B[e;kB s'A pukJ/rk y{B 'u w"i{d gq'NhBu w"i{d gq'NhB
fBT{o'bkih, :{Bhtof;Nh jk;ghNb b{ek
XZ;D ekoB 7 b'eK dh w"s
XZ;D ekoB 7 b'eK dh w"s o/rbh dh d/yo/y 'u j'Jh go fJ;d/ Bkb
XZ;D ekoB 7 b'eK dh w"s
XZ;D ekoB 7 b'eK dh w"s
XZ;D ekoB 7 b'eK dh w"s
jh y'i 'u wkfjoK B/ fJ; ysoBke
;fEsh Bkb BfiZmD dk s'V th bZG
fbnk. y'iekoK w[skpe fJ; B?o' ;g/;
'u pbhfvzr B{z o'eD bJh fJe ftS/S
gq'NhB dh b'V j[zdh j?, i' ;kv/ jh pbZv
'u gkfJnk iKdk j?. fJj gq'NhB wohz
dh ;fEsh B{z rzGho j'D s'A o'eD dh
;woZEk oZydk j?. y'iekoK w[skpe n;hA
d/fynk fe pbhfvzr s'A pknd d/ fdBK
'u po/B dhnK BkVK ftukb/ fJeZmk
j'fJnk y{B j"bh-j"bh fo;D bZrdk j?
ns/ v?w/i BkVK s'A fBebD tkbk fJj
y{B pq/B 'u ;/o/pqk;gkBb cb{v 'u Go
iKdk j?.
nfij/ 'u pbZv 'u nke;hiB
fbikD tkbk j?gN'rb'fpB Bkwe gq'NhB
fiT{foe (fpT{o') i/eo fe;/ d/ pq/B ns/ fJ; soQK dh ysoBke pbhfvzr pq/B B{z fBT{o'bkiheb v?w/i s'A pukT[D
'u fJBo ns/ fwvb w?B/i/z 'u p/jZd ekoD fznkdkso b'eK dh w"s j' iKdh 'u wjZstg{oB o'b fBGkT[Adk j?. pq/B
GhVh Bot; ftu'A pbhfvzr j' ikt/ sK j?. fJj rZb jkb jh ftu fJe y'i 'u 'u pbZv B{z fJe ysoBke ;fEsh 'u
T[;dh bkJhc 's/ pj[s tZvk fo;e pD ;kjwD/ nkJh j?. gj[zukT[D ftu nkfJoB dh tZvh G{fwek
iKdk j?. fJj ;fEsh pq/B j?wo/i d"okB fJ; soQK dh pbhfvzr j'D d/ pknd j[zdh j?. fJj nkfJoB ;oho ns/ pbZv
pDdh j? ns/ nfijk fdwkr d/ nzdo w/ i/eo pbhfvzr d/ gfjb/ d' jcs/ d/ nzdo gq'NhB d/ ;?ANo 'u gkfJnk iKdk j?. fJ;
io nkoNohz dk fpBK fe;/ ;ze/s iK th wohz dh jkbs B{z ;[XkoD ns/ nkfJoB 'u pj[s s/zh Bkb e?wheb
bZSD d/ nukBe cN ikD Bkb j[zdk j? pbhfvzr o'eD bJh e'fSS ehsh ikt/, fon?eSz; j[zd/ jB, i' fdwkr 'u pbZv
ns/ pq/B 'u pbhfvzr j'D bZrdh j?. T[d'A th fJj ;fEsh pq/B B{z v?w/i eo fobhz j'D dk ekoD pDd/ jB. T[E/,
wkfjoK w[skpe fJ; soQK d/ yso/ dk ;edh j?. nfijk j'D dh ;fEsh j'o y'iekoK B/ fJ; rZb 's/ th fXnkB
fSeko j'D tkbk jo sh;ok ftnesh fznkdk ysoBke pD ;edh j?. fJj fdtkfJnk fe wb/ohnk torh nkw ;wMh
ikD tkbh phwkoh th pq/B 'u pbZv fobhz
T[wo 'u pj[s itkB j[zdk j? go T[;dh y'i ;ftNzob?Av d/ fiT{foe 'u
ikB 's/ ;G s'A fznkdk ysok j[zdk j? vkfJo?eNo nkc ;oioh fvgkoNw?AN nkc j'D dk ekoD pD ;edh j?.
N'ehU (fpT{o') ikgkB d/ Sfjo N'ehU d/ g{oph SfjoK 'u Gkoh whAj ekoB nkJ/
e?B/vk s/ nwohek
jVQ ns/ zwhB XZ;D dhnK xNBktK 'u seohpB ;Zs b'eK dh w"s j' rJh. fSpk e?B/vk s/ nwohek u xNh gzShnK dh T[vkDu xNh gzShnK dh T[vkD
e?B/vk s/ nwohek u xNh gzShnK dh T[vkD
e?B/vk s/ nwohek
e?B/vk s/ nwohek 'u xNh gzShnK dh T[vkDu xNh gzShnK dh T[vkD
;{p/ d/ fwd'oh fzb/ 'u zwhB XZ;D ekoB wbp/ 'u dZp e/ fszB b'eK dh w"s j' rJh.
B/Vb/ fJfujkok Sfjo 'u th zwhB XZ;D ekoB fJe n"os dh ikB ub/ rJh. T[ZE/
fJ; gqeko Bkb 1970 s'A pknd xkj
jh Boksk ns/ u'BkB Sfjo 'u d' r'sky'oK dh w"s T[BQK d/ tkjB v[ZpD ekoB j'
d/ w?dkBh fJbke/ tkb/ gzShnK B/ 53
rJh. fSpk ;{p/ 'u pukn eowukoh d' bkgsk b'eK dh sbkS eo oj/ jB. T[ZE/ jh
ch;dh nkpkdh 'u froktN dk nB[Gt
c[e{fSwk 'u th d' b'eK dk gsk BjhA uZb fojk j?.
ehsk j?, T[E/ sZNh fJbke/ d/ gzShnK B/
ikgkB 'u seohpB fszB jcs/ gfjbK jfrfp; s{ckB ekoB nkJ/ jVQ B/
nkgDh nkpkdh dk fJe fsjkJh fjZ;k
spkjh wukJh ;h, fi; 'u seohpB 80 b'eK dh ikB ub/ rJh ;h. gqXkB wzsoh fSzi'
y'j fdZsk j? ns/ fgSb/ fJe djke/
nkp/ B/ SBhtko ;t/o/ n?woi?A;h ekoi c"i dh fJe p?me ehsh ns/ fpibh, gkDh
d"okB jh ;fgqzr wkJhrq/SB dh wksok
ns/ j'o zo{oh ;[ftXktK w[jZJhnk eokT[D dk j[ew fdZsk.
'u 14 ch;dh dh froktN nk rJh j?,
i' fuzsk dk ftSk j?. gzShnK dk j'Dk
tksktoD bJh zo{oh j? feT[Afe fJj
nk;Nq/bhnk B/ gftZso uZNkB tksktoD dh f;js dh ikDekoh fdzd/
nk;Nq/bhnk B/ gftZso uZNkB
nk;Nq/bhnk B/ gftZso uZNkB
nk;Nq/bhnk B/ gftZso uZNkB
nk;Nq/bhnk B/ gftZso uZNkB
jB.
y'iekoK B/ dZf;nk fe T[Zsoh
dh uVQkJh eoB s/ bkJh o'es/ bkJh o'e nwohek 'u e[dosh gqDkbhnK B{z wB[Zy
dh uVQkJh eoB
dh uVQkJh eoB s/ bkJh o'e
dh uVQkJh eoB 's/ bkJh o'es/ bkJh o'e
dh uVQkJh eoB
nrtkJh tkbhnK rshftXhnK tZb'A
spkj ehsk ik fojk j?. n?w/foN; ns/
;fwE;'BhnB wkfJrq/Noh pov ;?ANo d/
;kpek gqw[Zy ns/ ikoiNkT{B
tksktoD d/ toswkB fBd/Se ns/
;hBhno ftfrnkBe ekUE'o ghNo
wkoek w[skpe fJj nzeV/ do;kT[d/ jB
fe f;oc gzShnK dh frDsh 'u jh BjhA
N'oKN' (fpT{o') e?B/vk ns/ nwohek u[Zeh j?. fJ; nkpkdh 'u brGr 300 jbfe ehV/-we"fVnK dh frDsh 'u th
ewh nk ojh j?. d[Bhnk d/ eJh b'e
'u gzShnK dh 29 ch;dh nkpkdh fgSb/ eo'V gzSh Skwb jB.
nkgDh sBykj bJh th gzfSnK B{z gkbd/
50 ;kbK 'u xZN j' rJh j?. nfijk ;'X d/ gqw[Zy b/ye e/B o';/Bpor B/
jB go gzSh s'A fpBK ;z;ko T[BQK dh
e'oB/b b?p nkc nkoBhfEUbkih ne/ nkfynk fe eJh ;p{sK s'A fJj ;gZSN
sBykj B{z th gqGkfts eo/rk. fJBQK
nwoheB pov ezzot/Noh tZb'A gzShnK j[zdk j? fe gzShnK dh frDsh 'u Gkoh
j?okB eoB tkb/ c?;b/ 's/ nkT[D bJh,
's/ ehs/ rJ/ fJe nfXn?B 'u wkwb/ ewh j' rJh j?. ftfrnkBeK B/ dZf;nk
wkfjoK B/ 10 ;kbk d"okB gqtk;h gzShnK
;kjwD/ nkfJnk j?. fJ; nfXn?B fe i' th 300 eo'V gzSh ysw j'J/ jB
dk nfXn?B eoB bJh T[Zsoh nwohek
w[skpe ;kb 1970 s'A b? e/ j[D sZe T[BQK 'u'A 12 c?wkfJb; gzShnK dh
'u ;fEs 143 B?e;o/v w";w ovko
;z:[es okSNo nwohek ns/ e?B/vk 'u gqikshnK jB. fi; 'u uhVhnK,
;N/SBK dk fJ;s/wkb ehsk.
gzShnK dh 70 ch;dh nkpkdh ysw j' tkopbo;, fczu/; ns/ ;t?b'z Skwb jB.
T[b[o{ (fpT{o') nk;Nq/bhnk ;fEs ftSt dh ;G s'A tZvh uZNkB w'B'fbE 'T[b[o{' 's/
gkfe;skB B/ ep{fbnk, T[; dh fjok;s u j? r[bkbkJh fJ;wkfJb d/ fgsk
gkfe;skB B/ ep{fbnk, T[; dh fjok;s
gkfe;skB B/ ep{fbnk, T[; dh fjok;s u j? r[bkbkJh fJ;wkfJb d/ fgsku j? r[bkbkJh fJ;wkfJb d/ fgsk
gkfe;skB B/ ep{fbnk, T[; dh fjok;s 'u j? r[bkbkJh fJ;wkfJb d/ fgsku j? r[bkbkJh fJ;wkfJb d/ fgsk
uVQkJh eoB 's/ ;EkJh o{g Bkb o'e brkJh rJh j?. fJ; s'A gfjbK T[b[o{-e?Nk i{Nk gkfe;skB B/ ep{fbnk, T[; dh fjok;s
B?SBb gkoe 'u nkyoh tko ;?AeV/ ;?bkBh fJ; 's/ uVQkJh eoB bJh i[N/. bkb
uZNkB Bkb pD/ w'B'fbE dk nk;Nq/bhnk d/ ;ZfGnkuko 'u yk; wjZst j?. fJ;/
fJ;bkwkpkd (fpT{o') gkfe;skB B/ wfjbk nfXeko toeo
ekoB fJ; B{z gftZso wzfBnk iKdk j?. fJj ;?bkBhnK bJh fyZu dk e/Ado th j?.
r[bkbkJh fJ;wkfJb d/ fgsk B{z fjok;s 'u bJ/ ikD dh rZb ep{b
;EkBe nkfdtk;hnK dh jw/Sk s'A fJZSk ;h fe ;?bkBhnK B{z fJZE/ nkT[D s'A
eo bJh j?. T[; dk efjDk j? fe r[bkbkJh d/ fgsk gq'c?;o w[jzwd
o'fenk ikt/. fJZE/ nkfdtk;hnK B{z 'nBKr{' fejk iKdk j?. jkb d/ wjhfBnK 'u
fJ;wkfJb T[BQK d/ ekB{zBK d/ w[skpe ;kJhpo ngokX d/ wkwb/ 'u
w'B'fbE 's/ uVQkJh eoB tkb/ b'eK dh frDsh 'u tkXk doi j'fJnk. fJ; s'A gfjbK
Skwb jB. fJ;/ wkwb/ 'u T[BQK B{z fjok;s 'u fbnk frnk j?.
s/z jtktK uZbD ekoB b'eK dh ;[oZfynk B{z b? e/ fuzsk gqrNkJh rJh, fi; ekoB gkfe;skB d/ ftd/S wzsoh Skj wfjw{d e[o?Sh dk efjDk j? fe
b'eK B{z fJzszko eoBk fgnk. jkbKfe pknd 'u ;EkBe ;w/A w[skpe ;t/o/ t/b/ fJ; wkwb/ 'u fe;/ th soQK dh fNZgDh B{z T[j rbs wzBd/ jB.
uVQkJh eoB dh fJikzs fdZsh rJh. gq'c?;o w[jzwd fJ;wkfJb B{z ;kv/ ekB{zBK d/ w[skpe ;kJhpo ngokX
gkoe nk;Nq/bhnk B/ fejk- uZNkB 's/ uVQkJh ikoh oZyD bJh w";w dk nKebB d/ fJe wkwb/ 'u g/Skto 'u ekB{zB nfXekohnK tb'A fjok;s 'u
ehsk ikt/rk. gkoe nk;Nq/bhnk w[skpe fgSb/ 12 wjhfBnK 'u i{B 2019 se 3 fbnk frnk j?. gkfe;skB dk Bkrfoe j'D d/ Bks/ gq'c?;o
bZy 95 jzko b'eK B/ T[b[o{-e?Nk i{Nk B?SBb gkoe dh ;?o ehsh. fJ;wkfJb pukn d/ nfXeko d/ jZedko jB. fzeo:'r j? fe
fJ; uZNkB dk fBowkD 600 fwbhnB ;kb gfjbK j'fJnk. nkfdtk;h fJZE/ gkfe;skB dk fJj ep{bBkwk nwohek d/ gq'c?;o w[jzwd fJ;wkfJb
fgSb/ 10,000 ;kbK s'A ofj oj/ jB. gfjbK fJj fjZ;k ;w[zdo d/ j/mK ;h. toswkB d/ bkgsk j'D dh xNBk dh fBzdk s'A pknd ;kjwD/ nkfJnk j?.
'u fJ; dh zwhB s'A T[ukJh 348 whNo j?. fJ; dk 2H5 feb' whNo fjZ;k G{wh 'u j?. r[bkbkJh fJ;wkfJb B/ d'S bkfJnk ;h fe g/Skto 'u thotko B{z
fJe ndkbs d/ pko gq'c?;o w[jzwd fJ;wkfJb B{z nDgSks/ b'eK B/
fJj ;EkBe BkrfoeK bJh nfXnkswe ns/ ;ZfGnkukoe wjZst oZydk j?. fJ;
nrtk eo fbnk ;h. dZ; dJhJ/ fe gkfe;skB r[bkbkJh fJ;wkfJb
B{z 'J/no; oke' d/ BK s'A ikfDnk iKdk j?. fJj BK 1873 'u nk;Nq/bhnk d/
d/ wksk-fgsk 's/ nZstkdh czfvzr d/ d'S ik w[eZdwk ubk fojk j?.
nZmt/A w[yh ;o j?Boh J/no; d/ BK 's/ oZfynk frnk ;h.

11
11
11 gzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
11 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
11 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
13 eo'V o[gJ/
K d/ o?;N'o?ANK B/ wBkfJnk ft t gk;sk v/nt gk;sk v/n
13 eo'V o[gJ/
13 eo'V o[gJ/ u fteh d[Bhnk dh ;G s'A
K d/ o?;N'o?ANK B/ wBkfJnk ft
K d/ o?;N'o?ANK B/ wBkfJnk ft t gk;sk v/n
13 13 13 13 130 d/ d/ d/ d/ d/SK d/ o?;N'o?ANK B/ wBkfJnk ftK d/ o?;N'o?ANK B/ wBkfJnk ftSt gk;sk v/nt gk;sk v/n 13 eo'V o[gJ/ u fteh d[Bhnk dh ;G s'Au fteh d[Bhnk dh ;G s'A
13 eo'V o[gJ/ 'u fteh d[Bhnk dh ;G s'Au fteh d[Bhnk dh ;G s'A
fJNkbhnB c{v :{BhnB ns/
wfjzrh ftQ;eh dh p'sb
wfjzrh ftQ;eh dh p'sb
wfjzrh ftQ;eh dh p'sb
wfjzrh ftQ;eh dh p'sb
wfjzrh ftQ;eh dh p'sb
fJzNoB?SBb gk;sk nkor/BkJhz/SB
tZb'A 25 nes{po B{z gk;sk fdt; ti'A
wBkfJnk iKdk j?. fJj fdt; 25
nes{po 1995 s'A wBkfJnk iKdk j?,
fi; dk we;d g{oh d[BhnK B{z fiZE/ uzr/
ykfDnK gqsh ikro{e eoBk j?, T[ZE/ jh
gk;s/ dh r[DtZsk ;pzXh th b'eK B{z
ikro{e eoBk j?. fJ; tko ftSt gk;sk
fdt; 18 nes{po s'A 25 nes{po sZe
wBkfJnk frnk, fi; ftZu d[BhnK Go
d/ 130 T[Zu-e'Nh d/ o?;N'o?ANK B/ Gkr
fbnk. ;zB 2019 d/ ftSt gk;sk fdt;
dk i' gk;sk wkfjoK B/ nfjw w[Zdk
u[ZfDnk T[j ;h fe ;zB 2050 ftZu b'e
fe; soQK dk gk;sk ykDr/.
fJ; w[Zd/ 's/ 130 d/SK dk gk;sk
pDkT[D d/ wkfjoK B/ nkgD/-nkgD/ Yzr
Bkb gk;sk fsnko ehsk, fi; B{z wzfBnk
fJNbh (fpT{o') gk;sk fijVk fe g{oh fJNbh ns/ :{og 'u fijVh ;G s'A
ik ;edk j? fe ;zB 2050 ftZu b'e
d[BhnK B{z fJNbh dh d/D j? fJ; dk tXhnk gk;s/ dh gb/N Gkt fuzB wzBh
fJ; soQK dk gk;sk yk ;ed/ jB. ftSt
;[nkd fJNkbhnB b'eK B/ fJNbh d/ ;{p/ iKdh j?. T[j j? ;g/r/sh NwkNo s/ s[b;h
gk;sk fdt; w"e/ fJj th ftukfonk
;uhbhnk fty/ ;zB 1154 JhL 'u gfjbh Bkb fi; B{z :{oghnB b'e pj[s y[S
frnk fe gk;sk fJZe pj[s tXhnk
tko uZfynk. gk;sk fJZe B{vb j? fi; j'e/ yKd/ jB. fJNbh dk gk;sk g{oh
fJskbth getkB j?, fijVk fe
B{z w?d/, dkbK, eDe ns/ wZeh d/ nkN/ d[Bhnk 'u ykD/ d/ p/ski pkdSkj ti'A
;[nkdbk j'D d/ Bkb-Bkb w?vhN/ohnB
'u gkDh iK nzv/ Bkb fsnko ehsk ik nfjw ;EkB oZydk j?. gfjbK-gfjb
y[oke dk gqshe th j?. i/eo d[BhnK Go
;ed/ jB. nkw eoe/ fJ; B{z ;[Zek ns/ gk;s/ B{z b'eK B/ nkgD/ ykD/ ftZu g{oh
dhnK fvSK dk fzeo ehsk ikt/ sK
skzk gk;s/ ti'A ikfDnk iKdk j?. soQK Skfwb BjhA ehsk ;h go j[D
ykD/ dh Ekbh ftZu 4 fvSK ftZu' fJZe
gk;s/ fpBK fJNkbhnB ykDk nX{ok j?. d[BhnK ftZu gk;sk ykD tkb/ b'eK dh
fvS fJNkbhnB j[zdh j?. fJNbh ftZu
gk;sk fJNbh d/ 42Ü B"itkB tor frDsh fgSb/ 10 ;kbK ftZu d[ZrDh j'
120 ezgBhnK gk;s/ bJh nfjw jB
bJh g;zdhdk fvS j?, id'A fe 10 rJh j?.
fijVhnK fe ;bkBk 5 nop :{o' dk
fJNkbhnB ftZu'A 9 fJNkbhnB b'e jo jo ;kb 9 s'A 15 fwbhnB NB
eko'pko eodhnK jB fijBK Bkb
bzvB (fpT{o') ne;o s[;hA wfjzrh s'A wfjzrh ftQ;eh pko/ ;[fDnk j't/rk. go eh
o'z gk;sk yKd/ jB. gk;s/ dh ygs j' ojh j?. jo ;kb
jzkoK b'eK dk o[zrko i[fVnk j?.
s[;hA ed/ ;[fDnk j? fe fe;/ ftQ;eh dh p'sb eo'VK o[gJ/ 'u fteh j't/. fJj ;Zu j?.
bzvB 'u fJe fBbkwh d"okB fJe g[okDh ftQ;eh dh p'sb 1H45 fwbhnB g"Av d/
eohp 'u fteh j?.
j[D i?Zc p/ '; BjhA ;r'A fJj j? d[Bhnk dk ;G s'A nwho '; BjhA ;r'A fJj j? d[Bhnk dk ;G s'A nwho
j[D i?Zc p/ fBbkwh d"okB 'w?e?bB 60 :hno Ubv' 1926 dh ftQ;eh dh p'sb d/ 4,50,000
j[D i?Zc p/z'; BjhA ;r'A fJj j? d[Bhnk dk ;G s'A nwho '; BjhA ;r'A fJj j? d[Bhnk dk ;G s'A nwho Sy;y; y;y; y;
j[D i?Zc p/ '; BjhA ;r'A fJj j? d[Bhnk dk ;G s'A nwho
j[D i?Zc p/
g"Av 'u fteD dh nk; ;h go fJ; dh p'bh 1H45 fwbhnB g"Av (1H9 fwbhnB
nkdwh pD/ ofjD d/ foekov B{z s'V nwoheh vkbo, 1H7 fwbhnB :{o', 131593572 Gkosh o[gJ/) sZe gj[zu rJh. fJ;
fdZsk ;h ns/ 160 fpbhnB vkbo dh s'A gfjbk ;G s'A wfjzrh ftQ;eh dh p'sb dk foekov fJ;/ soQK dh fJe ft;eh dh
ikfJdkd d/ Bkb T[j Xosh d/ ;G s'A p'sb d/ BK doi ;h, i' fe 1H2 fwbhnB g"Av 'u fteh ;h. fJj p'sb BkoEB
nwho Sy; pD rJ/ ;B. ;ekNb?Av d/ w'o/J/ dhnK 40 p'sbK 'u'A fJe j?, fiBQK B{z 1986 'u ;[oZfyns ehsk
c'po; dh fog'oN w[skpe, shih frnk ;h.
fswkjh 'u n?wkz'B dh ewkJh 'u 26 ;'Eph nkeSB, fi; B/ fJj fBbkwh nkorBkJhz ehsh, B/ fejk fe fJj ;eku
ch;dh dh froktN doi j'Jh j?, i' ;kb ftQ;eh dhnK ;kohnK p'sbK pj[s wSj{o jB, fe;/ wjkB ;zrqfj tKr. fJj p'sb
2017 d/ pknd s'A fJ; d/ gfjb/ ckfJd/ p?u d/ tXhnk s/ d[obZG b/pb d/ Bkb gfjbh p'sb ;h, i' fJe djke/ s'A th tX ;w/
'u ewh j?. pknd d/ xzfNnK d/ eko'pko A 'u fBbkwh 'u t/yh rJh j?.
'u n?wkz'B d/ S/no dk w[Zb 9 ch;dh
fvZr e/ 1,624 vkbo gqsh S/no j'
wk;{w B{z fevB?g eo d[pJh b? frnk fgsk,
wk;{w B{z fevB?g eo d[pJh b? frnk fgsk,
wk;{w B{z fevB?g eo d[pJh b? frnk fgsk,
wk;{w B{z fevB?g eo d[pJh b? frnk fgsk,
frnk. ;kb 1987 'u c'po; dh gfjbh wk;{w B{z fevB?g eo d[pJh b? frnk fgsk,
nopgsh fb;N 'u gfjbh tko 1H25
nop vkbo dh e[b ikfJdkd d/ Bkb
ndkbs B/ wK jtkb/ eoB dk ;[DkfJnk c?;bk
ndkbs B/ wK jtkb/ eoB dk ;[DkfJnk c?;bk
ndkbs B/ wK jtkb/ eoB dk ;[DkfJnk c?;bk
ndkbs B/ wK jtkb/ eoB dk ;[DkfJnk c?;bk
r/N; d[Bhnk d/ ;G s'A nwho Sy; ndkbs B/ wK jtkb/ eoB dk ;[DkfJnk c?;bk
n?bkB/ rJ/ ;B. T[E/ jh p/z'; gfjbh tko
1998 'u c'po; d/ ;G s'A nwho 400
nwohehnK dh fb;N 'u Skwb j'J/ ;B.
fJ; s'A fJe ;kb gfjbK n?wkz'B B{z
tkfSzrNB (fpT{o') n?wkz'B d/ fco s'A fpb r/N; B/ b? bJh j?. n?wkz'B iBse ehsk frnk ;h, id T[; dh e[b
;z;Ekge ns/ w[Zy ekoiekoh nfXekoh d/ S/noK 'u 7 ch;dh dh froktN nkJh, ikfJdkd 1H6 nop vkbo ;h. p/z'; B/
i?Zc p/z'; j[D d[Bhnk d/ ;G s'A nwho fi; Bkb p/z'S dh ikfJdkd 103H9 ngq?b 'u nkgD/ sbke B{z nkyoh o{g
nkdwh BjhA jB. T[BQK dh ezgBh d/ shi/ fpbhnB s'A xZN j' rJh. toswkB 'u fdZsk, fi; Bkb fJfsjk; 'u j[D sZe
fswkjh 'u yokp gqdoSB d/ uZbd/ T[BQK wkfJeq';kcN d/ ;fj ;z;Ekge fpb r/ dk ;G s'A tZv sbke ;?N/bw?AN wzfBnk
d/ ;Nke; d/ w[Zb 'u 7 nop vkbo dh N; dh ikfJdkd dh ehws 105H7 iKdk j?. fJ; ekoB i?Zc p/z'; dh gsBh
ewh nkJh j?, fbjkzk fJj fyskp p/z'; fpbhnB vkbo j?. p/z'; B/ ;kb 2018 w?e/Aih p/z'; B{z eohp 36 nop vkbo d/
d/ BK BjhA fojk. T[BQK dh EK fJe tko 'u r/N; d/ 24 ;kb sZe fJ; d/ nwho S/no fwb/ ;B.
5 5 5 5 500 g[ g[ g[ g[ g[SnZg; bkT[D nZg; bkT[D 's/ b/N nkT[D tkb/ ftfdnkoEhnK dk s/ b/N nkT[D tkb/ ftfdnkoEhnK dk 'w'Nk w'Nk w'Nk w'Nk w'Nk z[owkBk[owkBk [owkBk[owkBk [owkBk' wkc wkc wkc wkc wkc
nZg; bkT[D s/ b/N nkT[D tkb/ ftfdnkoEhnK dk
nZg; bkT[D s/ b/N nkT[D tkb/ ftfdnkoEhnK dk s/ b/N nkT[D tkb/ ftfdnkoEhnK dk
nZg; bkT[D
phfizr (fpT{o') uhB d/ j/BkB ;{p/ ftu ;fEs
'N?eBheb ;?ezvoh ;e{b' d/ gqSk;B B/ fJe nihp' rohp
fB:w pDkfJnk j?. ;e{b gqSk;B B/ ebk; ftu d/oh
Bkb gj[zuD tkb/ ftfdnkoEhnK 's/ fJe g"Av eohp 90
o[gJ/ gqsh fwzN d/ w[skpe z[owkBk brkT[D dk c?;bk d[pJh (fpT{o') fdZbh dh fJe ndkbs B/ T[; ftnesh B{z bzp/ jZEh b?AfdnK T[;
fbnk j?. yk; rZb fJj j? fe i/eo ftfdnkoEh Bed dh p/Nh B{z T[; s'A tZy ofj ojh gsBh jtkb/ eo fdZsk, fi; B{z T[j nrtk eoe/
z[owkBk BjhA d/ ;edk sK T[j 500 g[SnZg; brk e/ nkgD/ Bkb r?o-ekB{zBh sohe/ Bkb d[pJh b? frnk ;h. ndkbs B/ pZuh dh GbkJh
nkgDh ;zk wkc eotk ;edk j?. s/ fjZs B{z fXnkB 'u oZyd/ j'J/ fJj c?;bk ;[DkfJnk j?.
;EkBe whvhnk w[skpe N?eBheb ;?ezvoh ;e{b dk YkJh ;kb dh pZuh d/ fgsk B/ ndkbs 'u jbcBkwk fdZsk ;h fe T[j T[; B{z
fJe nkvhU N/g bhe j'fJnk j?. fi; ftu ftfdnkoEhnK fdZbh s'A pkjo BjhA fbikJ/rk s/ T[; B/ pZuh dk gk;g'oN th ndkbs 'u iwk
dk efjDk j? fe b/N j'D 's/ nfXnkge gqsh fwzN fJe g"Av eotk fdZsk ;h. jkbKfe fco th T[j pZuh B{z b? e/ d/S s'A pkjo ubk frnk. gfotko
z[owkBk b?Ad/ jB. fJ; nkvhU ftu fJe nfXnkgek fJj ndkbs dh gqXkB iZi ;toDeKs Sowk B/ fejk fe pZu/ c[Zb tKr j[zd/ jB. T[BQK
efjzd/ j'J/ ;[Dh ik ;edh j?,'';kv/ fB:w ;ys jB. i/eo dk fjZ; T[j gfotko tkb/ g{ok BjhA eo ;ed/ i' ekB{zB dk T[bzxD eoe/ pZuh B{z
s[jkB{z bZrdk j? fe ebk; ftu d/oh Bkb nkT[D dh Gkoh T[; dh wK s'A d{o Gr"V/ tKr d{i/ d/S 'u ofjD bJh b? frnk j't/. ndkbs B/ jkb
ehws u[ekT[Dk g? ojh j? sK s[;hA ;w/A 's/ ebk; ftu jh 'u fJe wjhB/ d/ nzdo pZuh B{z wK d/ jtkb/ eoB dk j[ew fdzd/ j'J/ fejk ;h fe
gj[zu'.'' pZuh dk fJeb"sk, gfotkoe s/ rkovhnB n?bkB eoBk T[; Bkpkbr d/ fjZs s/
fJ; fB:w ;pzXh ;e{b dhnK e[M s;thoK ;kjwD/ GbkJh 'u j't/rk.
nkJhnK jB. fJBQK ftu ftfdnkoEh g[SnZg; brkT[Ad/ pZuh dk fgsk y[d B{z pZuh dk rkovhnB n?bkB eotkT[D dh nghb b? e/
fdykJh d/ oj/ jB. fJ; wkwb/ 's/ e[M wkfgnK dk efjDk ndkbs gj[zfunk ;h. wkwbk ndkbs 'u j'D d/ pkti{d T[j Gkos SZv e/ pZuh B{z
j? fe fJj ftfdnkoEhnK bJh fJe ;pe j? go e[M b'eK nkgD/ epz/ 'u b? e/ ftd/S ubk frnk s/ Bkpkbr dh jtkbrh bJh fJe j'o wzu
B/ fJ; ;zk B{z ;e{b gqSk;B dh wBwkBh dZf;nk j?. dk dotkzk yVekfJnk.

12
12
12 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
12 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
12 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
nk;Nq/bhnk L izrbh nZr u d[obZGu d[obZG
nk;Nq/bhnk L izrbh nZr
nk;Nq/bhnk L izrbh nZr 'u d[obZGu d[obZG
nk;Nq/bhnk L izrbh nZr u d[obZG
nk;Nq/bhnk L fjikp T[sko/ fpBK
nk;Nq/bhnk L fjikp T[sko/ fpBK nk;Nq/bhnk L izrbh nZr
nk;Nq/bhnk L fjikp T[sko/ fpBK
nk;Nq/bhnk L fjikp T[sko/ fpBK
nk;Nq/bhnk L fjikp T[sko/ fpBK
wfjbk B{z gp u BjhA fwbh n?ANohu BjhA fwbh n?ANoh
wfjbk B{z gp u BjhA fwbh n?ANoh
wfjbk B{z gp e'nkbk d/ wko/ ikD dk yd
wfjbk B{z gp
wfjbk B{z gp 'u BjhA fwbh n?ANohu BjhA fwbh n?ANoh
e'nkbk d/ wko/ ikD dk yd
e'nkbk d/ wko/ ikD dk yd
e'nkbk d/ wko/ ikD dk yd
e'nkbk d/ wko/ ikD dk ydSkkkkk
f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnk ftu fJe
21 ;kbk w[;fbw wfjbk B/ f;vBh d/
fJe b'efgqn gp 's/ G/dGkt eoB dk
d'S brkfJnk j?. 21 ;kbk gZsoekosk
dh ftfdnkoED ;"fbjk fJepkb dk
dkntk j? fe id'A sZe T[; B/ nkgDk
fjikp BjhA jNkfJnk T[d'A sZe T[; B{z
gp ftu dkyb BjhA j'D fdZsk frnk.
;"fbjk w[skpe S[Zeotko B{z T[j nkgD/
d';sK Bkb gkokr'B j'Nb rJh ;h.
fJe nzro/zh ;wkuko J/iz;h dh
fog'oN w[skpe ;"fbjk B/ dZf;nk fe j'Nb
d/ pkT{A;oK B/ nzdo dkyb j'D s'A gfjbK
T[; B{z fjikp T[skoB bJh fejk. ;"fbjk
B/ fejk fe id'A T[; B/ fjikp T[skoB
s'A wBk eo fdZsk sK pkT{A;oK B/ T[; B{z
fJe gk;/ j'D bJh fejk ;h. xNBk ekoB
;"fbjk B/ y[d B{z ngwkfBs wfj;{; ehsk
ns/ T[; B{z o'Dk nk frnk. ;"fbjk B/
fejk fe T[; dh nkJhHvhH u?Ze eoB s'A
gfjbK jh f;eUfoNh B/ T[; d/ f;o tZb
fJSkok ehsk ns/ fejk fe fJ; B{z T[sko'.
fJj ;[D e/ S[o{ ftu jh w?B{z MNek bZrk.
Gkt/Afe ;tkb eoB 's/ pkT{A;oK B/
fejk fe s[;hA r[Z;k eo oj/ j'. ;"fbjk B/
dZf;nk fe T[; Bkb f;ZX/ e'Jh rZb ehs/
fpBK fjikp T[skoB bJh fejk frnk
;h. pknd ftu T[ZE/ fJe g[b; nc;o
f;vBh (fpT{o') izrbh iht ftGkr d/ nfXekohnK B/ fejk fe nk;Nq/bhnk d/
nkfJnk ns/ T[; B/ T[; B{z T[ZE'A ikD
g{oph sN 's/ MkVhnK 'u bZrh nZr p/ekp{ j'D ekoB ;?AeV/ e'nkbk (S'N/ ikBto)
bJh fejk. fJ; xNBk 's/ fcbjkb j'Nb
d/ wko/ ikD dk ydSk j?. f;vBh d/ T[Zso 'u 400 feb' whNo d{o MkVhnK 'u
tZb'A j[D sZe e'Jh gqshfefonk BjhA fdZsh
SBhtko B{z SkfJd fpibh fvZrD ekoB d' jzko j?eN/no s'A tX/o/ y/so 'u nZr
rJh j?.
bZr rJh, fi; 's/ ekp{ gkT[D dh e'fSS ehsh ik ojh j?. izrbh iht oZfyneK B{z
fJ; nZr 'u d[obZG gqiksh d/ ;?AeV/ e'nkbk d/ ;V e/ woB dk vo ;sk fojk j?.
g'oN w?e[t/oh e'nkbk j;gskb dh gqXkB ;{ n?SNB B/ fJ; B{z fJe okSNoh
ypoh L j[D f;oc 2 xzfNnK
y[ y[ y[ y[ y[Sypoh L j[D f;oc 2ypoh L j[D f;oc 20 xzfNnK xzfNnK 'uu uu u sqk;dh dZf;nk. ;'e/ dh wko MZb oj/ fBT{ ;kT{E t/bz ;{p/ 'u 70 ;EkBK 'u nZr
ypoh L j[D f;oc 2 xzfNnK xzfNnK
ypoh L j[D f;oc 2
bZrh. n?SNB B/ fejk fe izrbh iht ;t?-;/te ckfJo ckJhNo nfXekohnK
Bkb nZr 's/ ekp{ gkT[D 'u wdd eoBr/ ns/ e'nkbk dh frDsh B{z j'J/
j't/rk nkeb?Av s'A nzfwqs;o dk ;co
j't/rk nkeb?Av s'A nzfwqs;o dk ;co
j't/rk nkeb?Av s'A nzfwqs;o dk ;co B[e;kB dk w[bKeD eoBr/. n?SNB w[skpe e'nkbk doyZs 's/ uVQ e/ ;oho B{z
j't/rk nkeb?Av s'A nzfwqs;o dk ;co
j't/rk nkeb?Av s'A nzfwqs;o dk ;co
fJeZmk eo e/ r'b j' iKd/ jB. nfij/ 'u nZr bZrD ekoB T[BQK dh co jh
eoBr/ sK nzefVnK B{z d/yd/ j'J/ jtkJh ;Vdh j? s/ pkeh ;oho pu iKdk j? go i/eo nZr tX/o/ fGnkBe bZrh j't/ sK
ezgBh Bkb nkeb?Av bJh fJ; jtkJh T[BQK dh w"s j' iKdh j?.
;zgoe B{z 31 wkou, 2020 s'A pknd
pzd Bk eoB dh p/Bsh ehsh ik ;edh
j?. fJ;/ soQK nk;Nq/bhnk d/ Sfjo fpq;p/
nk;Nq/bhnk u nzro/ ;?bkBhnk
nk;Nq/bhnk
nk;Nq/bhnk
nk;Nq/bhnk 'u nzro/u nzro/z ;?bkBhnk ;?bkBhnk 's/s/ s/s/ s/
nk;Nq/bhnk u nzro/u nzro/ ;?bkBhnk ;?bkBhnk
B s'A nzfwqs;o dh d{oh th ;e{N ns/
f;zrkg[o J/no dhnK T[vkDK s/ f;oc
16 xzN/ 40 fwzN ftu g{oh ehsh ik
koe B/ ehsk jwbk, rzGho
Skoe B/ ehsk jwbk, rzGho koe B/ ehsk jwbk, rzGho zywhywh ywhywh ywh
koe B/ ehsk jwbk, rzGho
;edh j?. cbkJh nzfwqs;o d/ Gkos ftu
koe B/ ehsk jwbk, rzGho
eBthBo :'r/S ekwok B/ fejk fe ;e{N
28 nes{po s'A f;zrkg[o-nzfwqs;o
ftueko ub ojh nkgDh T[vkD B{z th
;odhnK bJh iBtoh d/ nzs sZe jcs/
ftu uko s'A gzi fdB eoB ik ojh j?.
T[BQK dkntk ehsk fe jtkJh nZv/ s'A
T[vkDK GoB tkbhnK f;zrkg[o ns/ wb/
Shnk dhnK jtkJh ezgBhnK ;e{N, J/
no J/Shnk s/ wfbzv' J/no gzikphnK B{z
f;zrkg[o ns/ e[nkbkbzg[o okjhA nk;Nq/
bhnk ns/ j'oBK ftd/Sh w[beK s'A gfjbK
Bkb'A th ;[ftXkiBe e[B?eNhthNh ns/
xZN'-xZN ;w/A ftu nzfwqs;o gj[zukT[D
dh g{oh e'fSS eo ojhnK jB.
fpq;p/B, (fpT{o') nk;Nq/bhnk ns/ ftZu g{oh j't/rh. :ksohnK B{z f;zrkg[o
fJj jtkJh ezgBhnK gzikp B{z
nzfwqs;o (gzikp ) ftukb/ jtkJh :ksok fty/ f;oc 4 xzN/ 40 fwzN bJh o[eDk
f;zrkg[o ns/ e[nkbkbzg[o okjhA nk;Nq/
tX/o/ ;[ftXkiBe j'D s'A pknd j[D 28 gt/rk. nkeb?Av s'A nzfwqs;o dk ;co
bhnk d/ Sfjo w?bp'oB, f;vBh, n?vhb/
nes{po B{z fBT{zhb?Av th fJ; ftZu fdZbh nkT[D dh pikJ/ ftSt d/ ;G v, goE, r'bv e';N, fpq;p/B ns/ j'o
Skwb j' frnk j?. cbkJh nzfwqs;o Bkb'A tXhnk jtkJh nZfvnK ftu Skwb
dZyDh J/ShnkJh w[beK EkJhb?Av, fJzv'B/
fJBhShJ/fNt (T[gokb/) d/ rb'pb f;zrkg[o d/ S?Arh jtkJh nZv/ okjhA 24
Shnk, jKreKr, fcbhgkJhB B{z
eBthBo, jtkpkzh ftSb/Se ;whg xzN/ 55 fwzN ftZu g{ok j't/rk. fJ; bJh
i'VdhnK jB. gzikphnK e'b j[D
f;zx r[wNkbk B/ fJ; pko/ ikDekoh fdzd/ :ksohnK B{z f;zrkg[o fty/ 8 xzN/ 20
gfjbK Bkb'A pj[s fznkdk pdb jB s/
j'J/ dZf;nk fe j? fe ftSt dh ;ot fwzN o[eDk gt/rk fi; Bkb T[BQK B{z pj[s n;hA T[BQK B{z fJj p/Bsh eod/ jK fe
T[Zsw wzBh ikD tkbh f;zrkg[o J/ jh nkX[fBe ;[ftXktK Bkb pD/ fJ;
T[j tZX s'A tZX nzfwqs;o s'A uZb ojhnK
nobkJhB fJ; ;od o[Zs ftZu nkgDh jtkJh nZv/ 's/ x[zwD-fcoB bJh ;wK
e"wKsoh T[vkDK s/ ;co eoB sK i'
f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnk d/ rq/N p?ohno ohc d/ e'b tQhN;zv/ 's/ fJe Skoe B/
BthA S[o{ j'D tkbh nkeb?Av-f;zxkg[o fwb/rk.
n;hA j'oBK jtkJh ezgBhnK Bkb
T[vkD B{z nkgDh GkJhtkb xZN feokJ/ fJBQK T[vkDK bJh p[fezr f;zrkg[o jwbk eoe/ nzro/z ;?bkBhnK B{z rzGho o{g Bkb zywh eo fdZsk. nfXekohnK B/
nzefVnK ;w/s T[vkDK S[o{ eoB bJh
tkbh ;e{N dh f;zxkg[o-nzfwqs;o T[vkD J/no dh t?Zp;kJhN 's/ th ehsh ik ;zgoe eo ;ehJ/ . nzfwqs;o j[D 9 fJj ikDekoh fdZsh j?. w?e/ p/; j;gskb s'A fwbh ikDekoh w[skpe Skoe B/ 28
okjhA i'V ojh j?. ;edh j?. jtkJh ezgBhnK bJh ;odhnK ;kbk ftnesh d/ ;Zi/ g?o B{z rzGho zywh eo fdZsk. T[E/ jh 22 ;kbk ftnesh dk
nzsookSNoh ns/ Gkos d/ 9 Sfjok Bkb
yZpk g?o zywh j'fJnk j?.
r[wNkbk B/ dZf;nk fe ;qh r[o{ dk w";w 27 nes{po s'A S[o{ j' e/ wkou
f;ZXhnK T[vkDK okjhA i[fVnk j? ns/
fJe nfXekoh B/ J/Hn?ZcHghH B{z dZf;nk fe d'tK zywhnK B{z j;gskb 'u dkyb
BkBe d/t ih d/ 550 ;kbk Sskpdh s/ wjhB/ d/ nzs sZe j[zdk j?. f;zrkg[o J/
nzfwqs;o J/nog'oN s'A 27 nes{po s'A
nzfwqs;o, v/ok pkpk BkBe ns/ no dh T[vkD dk nkeb?Av Bkb fJj eotkfJnk frnk j?. T[BQK dh jkbs rzGho go ;fEo j?. fJj jkd;k T[; t/b/ j'fJnk
gNBk ;kfjp bJh th cbkJhN S[o{ j' rJh
eoskog[o dh :ksok bJh nkeb?Av s'A jtkJh ;zgoe wkou d/ nyho sZe j?.;kB{z nk; j? fe gzikp ;oeko s/ id'A d't/A ftnesh tQhN;zv/ Nkg{ 's/ x[zwD rJ/ ;B. fzeo:'r j? fe iBtoh 'u Skoe
nkT[D tkb/ jzkoK gzikphnK B{z fJ; T[gbZpX j?. T[; s'A pknd f;zrkg[o fty/ B/ fJe wfjbk s/ pZuh 's/ jwbk eoe/ T[BQK B{z rzGho zywh eo fdZsk ;h. fgSb/ ;kb
nzfwqs;o gqSk;B ;kv/ tb'A bzp/ ;w/A s'A
Skoe d/ jwb/ 'u fJe ftnesh dh w"s j' rJh ;h s/ 12 ;kbk bVeh B/ nfij/ jh
dk bkG j't/rk. f;zrkg[o J/no dh :ksohnK B{z fznkdk bzp/ ;w/A bJh o[eDk
jtkJh nZv/ s'A f;ZXh pZ; ;/tk S[o{ eoB
jwb/ 'u nkgDk g?o r[nk fdZsk ;h. f;vBh d/ Nko'Ark fuVhnkxo s'A fwb/ nzefVnK
t?Zp;kJhN nB[;ko, nzfwqs;o s'A gt/rk. r[wNkbk B/ fejk fe i/eo
dh wzr B{z 550 ;kbk Sskpdh bJh ibd
nkeb?Av dh d{oh f;oc 20 xzN/ 20 fwzN gzikph fJBQK T[vkDK 's/ tX/o/ ;co w[skpe 2018 'u d/S 'u Skoe d/ jwb/ d/ 27 wkwb/ doi ehs/ rJ/ ;B.
jh g{ok eoBr/.

13
13
13 gzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
13 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
13 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
nwohek B/ ncrkB bzvBL fjT{wB Nq?fcfezr dh fSeko bVeh dk nkyoh ;zd/eko bVeh dk nkyoh ;zd/S, , , , , 'wzwh w?B{z w[nkc eo fdUwzwh w?B{z w[nkc eo fdU'
bzvBL fjT{wB Nq?fcfezr dh f
bzvBL fjT{wB Nq?fcfezr dh f eko bVeh dk nkyoh ;zd/ wzwh w?B{z w[nkc eo fdU
bzvBL fjT{wB Nq?fcfezr dh f
nwohek B/ ncrkB Ksh Ksh s/ uhB,s/ uhB,
bzvBL fjT{wB Nq?fcfezr dh f eko bVeh dk nkyoh ;zd/eko bVeh dk nkyoh ;zd/ wzwh w?B{z w[nkc eo fdUwzwh w?B{z w[nkc eo fdU
nwohek B/ ncrkB SKsh Ksh 's/ uhB,s/ uhB,
nwohek B/ ncrkB
nwohek B/ ncrkB Ksh s/ uhB,
ofjzd/ jB s/ wjhB/ d/ 400 vkbo jh
o{; s/ gkfe Bkb ehsh w[bkeks
o{; s/ gkfe Bkb ehsh w[bkeks
o{; s/ gkfe Bkb ehsh w[bkeks ewkT[Ad/ jB. fJBQK dk efjDk j? fe T[BQK
o{; s/ gkfe Bkb ehsh w[bkeks
o{; s/ gkfe Bkb ehsh w[bkeks
B/ fit/A-fst/A nkgDh p/Nh ckw Eh B{z
fpqN/B G/fink ;h, fiE/ T[; B{z fJe
fpjso fzzdrh fwb ;edh ;h.
go T[; dh fJj :ksok fGnkBe
jkd;/ 'u pdb rJh. wzfBnk ik fojk
j? fe NoZe 'u fwfbnk bkSK 'u'A fJe
ckw Eh ;h, i' fJe soQK dh o?cqhio/No
Nqkbh j?. NoZe p[ZXtko B{z pokwd ehsk
frnk ;h s/ fJ; s'A fJe fdB gfjbK jh
ckw Eh B/ nkgD/ wksk-fgsk B{z ;zd/S G/
fink ;h.
;zd/
u eh fbfynk ;h<
u eh fbfynk ;h<
;zd/S 'u eh fbfynk ;h<u eh fbfynk ;h<
;zd/ u eh fbfynk ;h<
;zd/
;zd/
T[; B/ nkgD/ ;zd/S 'u fejk ;h fe
bzvB (fpT{o') jkb 'u bzvB d/ T[BQK dh p/Nh fpqN/B bJh fBebh ;h. T[; wzwh s/ gkgk, w?B{z w[nkc eo fdU. w/o/
tkNob/v fJzv;Nqhnb gkoe B/V/ fJe t/b/ s;eoK B/ fJj jh fejk ;h fe fJj ftd/S ikD dk sohek ;cb BjhA ;h.
NoZe fwfbnk ;h, fi; 'u 39 bkSK o;sk ;[oZfyns j?. wzwh, w?A woB tkbh jK feT[Afe w?A ;kj
pokwd j'JhnK ;B. j[D wzfBnk ik fojk ftnsBkw d/ jk fsBj ;{p/ 'u Br[:/ BjhA b? ;edh. wzwh, w?B{z w[nkc eo fdU.
j? fe fJBQK 'u'A fJe dh gSkD j' rJh j?. B Eh c'B s/ T[BQK dh gsBh ckw tkB jkbKfe ni/ sZe fJ; rZb dh g[SNh
fJBQK bkSK 'u 26 ;kb dh ftnsBkw fEB ofjzdh j?. T[BQK dk efjDk j? fe BjhA j' ;eh j? fe NoZe 'u Skwb fwqseK
dh ofjD tkbh fJe wfjbk dh bkS th T[BQK dh 26 ;kb dh p/Nh fJBQK fwqseK 'u ckw Eh fJe ;h go T[; dk gfotko
fwbh ;h, fiBQK d/ fgsk dk efjDk j? fe 'u'A fJe j?. fJj b'e p/jZd rohph 'u fJ; s'A pj[s vfonk j'fJnk j?.
e[Vh B{z p/j'S ehs/ fpBK vkeNoK B/ ehsh pq/B ;oioh, ehsk bkJht gq;koD ehs/ fpBK vkeNoK B/ ehsh pq/B ;oioh, ehsk bkJht gq;koD
e[Vh B{z p/j' ehs/ fpBK vkeNoK B/ ehsh pq/B ;oioh, ehsk bkJht gq;koD ehs/ fpBK vkeNoK B/ ehsh pq/B ;oioh, ehsk bkJht gq;koD
e[Vh B{z p/j'
e[Vh B{z p/j'
e[Vh B{z p/j' ehs/ fpBK vkeNoK B/ ehsh pq/B ;oioh, ehsk bkJht gq;koD
fJ;bkwkpkd (fpT{o') o{;, uhB, nwohek s/ gkfe;skB d/ gqshfBXhnK B/ fJ;
rZb 's/ ;fjwsh iskJh fe ncrkfB;skB 'u SKsh ;Ekfgs eoB bJh f;oc tkfSzrNB (fpT{o') w?vheb d/ fJfsjk; ftu gfjbh tko fe;/ wohz dh pq/B ;oioh
rZbpks jh fJeb"sk o;sk j?. Bkb jh fJBQK gqshfBXhnK B/ skfbpkB Bkb nwohek T[; B{z p/j'S ehs/ fpBK ehsh rJh. nwohek d/ fJe j;gskb ftu vkeNoK B/ 25 ;kb
dh f;ZXh rZbpks ibdh S[o{ ehs/ ikD dh th tekbs ehsh. dh i/Bk ;eo?Av (Jenna Schardt) dh Bk f;oc pq/B ;oioh ehsh ;r'A j;gskb d/ c/
wk;e' 'u fdB Go uZbh fJj rZbpks uhB tb'A nk:'fis nzso ncrkB ;ztkd ;p[Ze g/i 's/ ;t/o d/ 11L45 s'A bkJht gq;koD th ehsk. fJ; ;oioh d/ bkJht gq;koD
s'A gfjbK j'Jh. nrb/ jcs/ phfizr 'u j'D ik ojh rZbpks B{z Nkb fdZsk frnk j?. d"okB i/Bk vkeNo Bkb rZb eodh ojh.
rZbpks dh ikDekoh oZyD tkb/ nfXekohnK B/ fJj rZb dZ;h j?. gSkD zkfjo w/E'fv;N vbk; d/ gqw[Zy vkeNo fBw/S gN/b B/ dZf;nk,''n;b ftu fJ; soQK d/
Bk eoB dh Sos 's/ fJBQK nfXekohnK B/ dZf;nk fe fJj o[ektN e[M ;w/A bJh jh nkgo/SB d"okB wohz B/ brksko rZbK eod/ ofjDk j[zdk j? sK i' e'Jh rbsh j't/ sK
j't/rh go e'Jh BthA sohe BjhA dZ;h rJh j?. uhB 'u j'D ik ojh fJj rZbpks id'A T[; B{z ;[Xkfonk ik ;e/.'' ;oioh d"okB i/Bk B{z brksko e[M s;thoK fdykJhnK ik
ed/ th j't/rh T[d'A ncrkB d/ fto'Xh gZyK d/ ftukb/ i[bkJh s'A pknd gfjbh ojhnK ;B sK i' fJj g[SNh j' ;e/ fe T[; dh ;oioh ftu fdwkr d/ fe;/ ;jh fjZ;/ d/
nkjwD/-;kjwD/ dh rZbpks th j't/rh. fJE'A sZe fe nkgDh ;oeko dh nrtkJh Bkb S/VSkV BjhA ehsh ik ojh. ;oioh mhe sohe/ Bkb j' ojh j?.
'u BjhA j'D tkbh fe;/ th rZbpks dk fto'X eoB tko/ okSNogsh nSoc rBh B/ vkeNo pkoN/b fwS/b B/ dZf;nk,''i/eo fJ; ;oioh d"okB e[M rbs j' iKdk sK i/
th S[Zeotko d/o oks B{z fejk fe T[j gqshfBXhnK B{z G/iDr/. o[ektN dk e'Jh Bk ;koh T[wo p'b BjhA gkT[Adh. fJ; bJh n;hA T[; Bkb rZbK eo oj/ ;h sK i' ;kB{z fJj
nfXekfos n?bkB BjhA ehsk frnk j? go fgSbh nzso ncrkB rZbpks 'u fjZ;/ gsk bZrd/ oj/ fe ;oioh ;jh fdSk ftu j' ojh j?.'' fJ; bkJht ;oioh B{z 2300 b'eK
dkoK B{z b? e/ d'tK gZyK 'u j'J/ MrV/ d/ ekoB d/oh j'Jh ;h. ;kpek okSNogsh B/ c/;p[Ze 's/ th d/fynk. fJj ;oioh i/Bk dhnK T[bMhnK j'JhnK y{B dhnK BkVhnK B{z
jkfwd eozJh ;D/ ekp[b s'A eJh gqw[Zy ncrkB nfXekoh uhB p?me 'u Skwb j' pq/B ftu'A jNkT[D bJh ehsh rJh ;h. i/Bk dk efjDk j? fe T[; dh fJ; ;oioh B{z d/y
;ed/ jB. e/ pkeh b'eK B{z th wdd fwb ;e/rh.









IQBAL ELECTRICIAN

14
14
14 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
14 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
14 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
nk;Nq/bhnk L 8 ;kbk w[zv/ B/
nk;Nq/bhnk L 8 ;kbk w[zv/ B/ eoskog[o f;Zy oXkb{nK d/oXkb{nK d/
nk;Nq/bhnk L 8 ;kbk w[zv/ B/
nk;Nq/bhnk L 8 ;kbk w[zv/ B/
nk;Nq/bhnk L 8 ;kbk w[zv/ B/
eoskog[o f;Zy
eoskog[o f;Zy
eoskog[o f;Zy oXkb{nK d/
eoskog[o f;Zy SoXkb{nK d/oXkb{nK d/
cVh NkJhro koe, s;thoK ;tkrs bJh fsnko L fJwokB ykB
cVh NkJhro
cVh NkJhro koe, s;thoKkoe, s;thoK
cVh NkJhro
cVh NkJhro Skoe, s;thoKkoe, s;thoK
;tkrs bJh fsnko L fJwokB ykB
;tkrs bJh fsnko L fJwokB ykB
;tkrs bJh fsnko L fJwokB ykB
;tkrs bJh fsnko L fJwokB ykB
;z;Ekge ;qh r[o{ BkBe d/t ih dk
550tK i:zsh ;kb j?, fiBQK dk iBw
;EkB gkfe;skB ftu ;qh BBekDk
;kfjp j?.
fJwokB ykB B/ NthN
ehsk,''eoskog[o f;Zy SoXkb{nK d/
;tkrs bJh fsnko j?.'' fJe j'o NthN
ftu fJwokB B/ nkgDh ;oeko B{z ;w/A
's/ fBowkD ezw g{ok eoB 's/ tXkJh
fdZsh j?. nkgD/ NthN ftu fJwokB B/
fbfynk,''w?A ;qh r[o{ BkBe ;kfjpkB d/
550t/A gqekS g[op w"e/ foekov ;w/A ftu
eoskog[o B{z fsnko eoB bJh nkgDh
;oeko B{z tXkJh d/Dh ukj[zdk jK.''
nfijk gqshs j[zdk j? fe fJwokB
T[BQK bZyK f;ZyK B{z nkeofSs eo e/
Xkofwe N{fozw B{z t/uD dh e'fS; eo
oj/ jB. ;wM"s/ d/ sfjs d'jK d/SK dhnK
fJ;bkwkpkd (fpT{o') gkfe;skB d/ dh 550thA i:zsh ;wko'j bJh nkT[D
;oekoK B/ c?;bk fbnk j? fe o'zkBk
gqXkB wzsoh fJwokB ykB B/ n?stko B{z tkb/ f;Zy SoXkb{nK d/ ;tkrs bJh
5000 SoXkb{ :ksok eo ;ed/ jB. fJ;
eoskog[o ezgb?e; ns/ r[od[nkok fsnko j?. s;thoK B{z fJwokB ykB B/
d/ fJbktk tXhe SoXkb{nK B{z ftS/S
dopko ;kfjp dhnK e[M SkBdko nkgD/ NftZNo nekT{AN 's/ 9 Btzpo B{z
w"fenK 's/ fJikzs fdZsh ikt/rh i' fe
s;thoK S/no eofdnK fejk fe eoskog[o e'ohv'o d/ T[dxkNB s'A gfjbK
gkfe;skB gZy tZb'A ;j{bsK dh ;woZEk
;fseko:'r ;EkB r[o{ BkBe ;kfjpkB ;KMk ehsk ;h. 2019 f;Zy Xow d/
ft;Eko d/ nXhB j?.
bzpk
y; d/ w{zj u'A fBefbnk 3H7 u'A fBefbnk 3H7
bzpk
y; d/ w{zj u'A fBefbnk 3H7
y; d/ w{zj
Sy; d/ w{zj y; d/ w{zj 'u'A fBefbnk 3H7 u'A fBefbnk 3H7 cm bzpk bzpk
bzpk
f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnk d/ ;fjo f;vBh d/ fJe 8 ;kbk w[zv/ B/ j?okBhiBe
ezw ehsk j?. w[zv/ B/ nkgD/ ;oho d/ tzB s'A nZm r[Dk Gkoh tZvh Skoe B{z cfVnk
dzd, pfDnk tobv foekov
dzd, pfDnk tobv foekov
dzd, pfDnk tobv foekov
dzd, pfDnk tobv foekov
dzd, pfDnk tobv foekov
j?. w[zv/ d/ fJ; ezw B{z ftSt foekov wzfBnk ik fojk j?. g'oN j?fezr r/w fcfSzr
ebZp dk ;G s'A S'Nh T[wo dk w?Apo i/vB fwbko' (Jayden Millauro) T[d'A s'A jh
ehsh ;h. vkeNoK B/ n?e; o/n d/yD
wZSh cVBh f;Zy fojk j? id'A s'A T[; B/ uZbDk S[o{ ehsk j?. i/vB f;vBh s'A 160
d/ pknd fwi' d/ dzd B{z nftStk;:'r
feb'whNo dZyD ftu pqkT{Bz wkT{AN/B d/ sZN 's/ fJe r[gs irQk 's/ wZSh cVB
ns/ j?okB eo d/D tkbk eoko fdZsk.
frnk ;h. T[ZE/ T[j 314 feb'rqkw NkJhro Skoe cVB ftu ;cb fojk.
iKu d/ pknd ;szpo ftu fJ; d/ dzd
i/vB d/ fgsk i'B'EB B/ ;wkuko J/iz;h B{z dZf;nk, ''fi; ;w/A n;hA ;ko/ Skoe
B{z eZfYnk frnk. vkeNo w?e; B/
B{z feSsh 's/ fpmk oj/ ;h, T[; t/b/ n?vo/BfbB gzg eo fojk ;h.'' f;oc 40 feb'rqkw
dZf;nk fe fwi' id'A T[; e'b nkfJnk
tzB j'D d/ pkti{d i/vB 15 feb'rqkw wZSh cVB dh bkJhB dh tos'A eo e/
;h sK T[; d/ w{zj ftu ;'i ns/
ikBto B{z feSsh 's/ fyZuD ftu ;cb fojk. i/vB B/ dZf;nk,''w?A feSsh dh ezX B{z
fJBc?eSB ;h. n;hA fJ; B{z s[ozs eZYD
XZek d/ e/ y[d B{z o'eD dh e'fSS eo fojk ;h.''
dh ;bkj fdZsh feT[Afe fJ; ;fEsh ftu
fJ; ;pzXh w"i{dk ftSt foekov fJ:kB j;h e'b j?, fiBQK B/ ngq?b 1997 ftu
e[M j'o fJbki BjhA ehsk ik ;edk ;h.
fJe 312 feb'rqkw NkJhro Skoe cVh ;h ns/ fJj 22 ;kbK sZe fJzNoB?SBb
j[D frBhz tobv foekov B/ fwi'
r/w fcS n?;';hJ/SB dk small fry foekov fojk j?. i/vB B/ fJ; ezw B{z jkb/ sZe
d/ foekov dh g[SNh ehsh j?. frBhz B/
nfXekos s"o 's/ fJe Bt/A ftSt foekov d/ o{g ftu wBz{oh fdZsh ikDh pkeh j?.
fejk j? fe fwi' d/ dzd dh bzpkJh 3H72
;?ANhwhNo (1H46 fJzu) j? i' d[Bhnk ftu
fwfbnk j[D sZe dk ;G s'A bzpk wB[Zyh
nk;Nq/bhnk u f;Zy vokJhto B{z
nk;Nq/bhnk u f;Zy vokJhto B{zu f;Zy vokJhto B{z
nk;Nq/bhnk dzd j?. fJ; ;pzXh fwi' B{z fJ; jcs/
nk;Nq/bhnk
nk;Nq/bhnk 'u f;Zy vokJhto B{zu f;Zy vokJhto B{z
;oNhfce/N fdZsk ikt/rk. vkeNo w?e;
B/ foekov B{z doi eokT[D bJh n?gbhe/
gZr T[skoD bJh ehsk wip{o SB fdZsh ;h. fJ; s'A gfjbK fJj
gZr T[skoD bJh ehsk wip{o
gZr T[skoD bJh ehsk wip{o
gZr T[skoD bJh ehsk wip{o
gZr T[skoD bJh ehsk wip{o
pofbB (fpT{o') iowBh dk fJe foekov ftu doi j' frnk j?. gfjbK foekov Gkos ftu r[ioks d/
j?okB eo d/D tkbk wkwbk ;kjwD/ fJj foekov Gkos d/ T[oftb gN/b d/ ftfdnkoEh T[oftb gN/b d/ Bkw ;h.
nkfJnk j?. fJZE/ fgSb/ wjhB/ fJe Bkw ;h. w{b s"o 's/ fwi' eq'J/Shnk dk T[oftb d/ w{zj ftu'A cotoh 2017 ftu
ftnesh d/ w{zj ftu'A d[Bhnk dk ;G s'A ofjDk tkbk j?. Gkt/Afe fgSb/ e[M ;kbK 1H44 fJzu (3H66 ;?ANhwhNo) bzpk dzd
bzpk dzd eZfYnk frnk. fJ; dzd dh s'A T[j iowBh d/ w?Ai Sfjo ftu ofj eZfYnk frnk ;h. nkws"o 's/ fJe
bzpkJh 1H46 fJzu (3H7 ;?ANhwhNo) j?. fojk j?. ;XkoB dzd d/ T[Zgoh fjZ;/ dh bzpkJh
fJ; ekoB fwi' t'v'fgik (Mijo vkeNo w?e; b[ek; B/ dZf;nk fe 8H70 fwbhwhNo ns/ iVQ dh bzpkJh
Vodopija) dk Bkw frBhz tobv fwi' B/ gfjbK s/z dod dh fSekfJs 15H51 fwbhwhNo j[zdh j?.
pZ; :ksohnK Bkb
pZ; :ksohnK Bkb fjz;e b[ZN d/ ;pzX u d' nZbVQ frqcsko
pZ; :ksohnK Bkb fjz;e b[ZNfjz;e b[ZN d/ ;pzX u d' nZbVQ frqcskou d' nZbVQ frqcsko
pZ; :ksohnK Bkb
d/ ;pzX
pZ; :ksohnK Bkb 'fjz;e b[ZNfjz;e b[ZN' d/ ;pzX d/ ;pzX 'u d' nZbVQ frqcskou d' nZbVQ frqcsko
nfXekohnK B/ fJe tkjB B{z o'fenk
fi; 's/ g[b; B{z b[ZNK 'u Skwb j'D dk
SZe ;h. fJ; d"okB fJe SZeh ftnesh
efEs s"o 's/ g?db GZiD dh e'fSS ehsh
s/ nfXekohnK B/ T[; dk fgZSk ehsk.
id'A g[b; B/ tkjB dh sbkSh bJh
sK SZehnK e'b'A b'v ehsh noX-
nkN'w?fNe e'bN fg;s"b fwbh s/ eko
dh sbkSh d"okB T[BQK e'b'A j'o th
w?bp'oB (fpT{o') ftd/SK 'u GkoshnK s/ gzikphnK Bkb ftseo/ dhnK xNBktK
jfEnko pokwd j'J/. fJ; s'A pknd
brksko tXdhnK ik ojhnK jB. skzk ;kjwD/ nkJ/ wkwb/ 'u nk;Nq/bhnk d/ fJe
N'oKN' d/ d' 16 ;kbK bVfenK B{z
f;Zy NoZe vokJhto B{z f;oc fJ; eo e/ ezw eoB s'A o'e fdZsk frnk feT[Afe T[;
frqcsko eo fbnk frnk. frqcskoh s'A
B/ nkgDh gZr bkj e/ N'gh gk e/ ezw eoB s'A fJBeko eo fdZsk ;h.
pknd fJe bVe/ 's/ jfEnko oZyD, b[ZN
fJj xNBk w?bp'oB d/ n?bN'Bk ;fEs fJe ezgBh d/ fv;NhfpT{No ;?ANo 'u
bJh jfEnko dh tos'A s/ BS/ ;pzXh eJh
tkgoh. f;Zy NoZe vokJhto B/ nkgDh gSkD iBse Bk ehs/ ikD dh Sos 's/
ukoi bkJ/ rJ/ jB. d{i/ bVe/ 's/ th
fJe nzro/zh t?Zp;kJhN B{z dZf;nk fe T[j ;wkB bZdD bJh ezgBh d/ tzv e/Ado
b[ZN s/ jfEnko e'b oZyD Bkb ;pzfXs
g[Zfink go T[E/ skfJBks eowukohnK B/ T[; B{z nzdo ikD s'A gfjbK gZr T[sko e/
eJh wkwb/ doi ehs/ rJ/.
N'gh gkT[D dh jdkfJs fdZsh. f;Zy vokJhto B/ dZf;nk fe T[E/ w"i{d j'oBK NoZe
bVfenK dh gSkD :{E feqwhBb
vokJhtoK B/ wkwb/ 'u dyb fdzfdnK ezgBh d/ w[bkzwK B{z gZr dh nfjwhns pko/
;ekopo' (fpT{o') N'oKN' g[b; dk g[b; dk efjDk j? fe id'A nfij/ i;fN; n?eN dhnK XkoktK sfjs ikoh
;wMkfJnk go T[BQK 's/ e'Jh n;o Bk j'fJnk. f;Zy vokJhto fJ; bJh th j?okB ;h
efjDk j? fe T[Zso-g{op ;ekopo' pZ; SZeh nkgD/ fJbke/ 'u j[zd/ jB sK T[j BjhA ehsh rJh j?. g[b; dk efjDk j?
feT[Afe fJ; s'A gfjbK ed/ th T[; Bkb nfijk ftjko BjhA ehsk frnk.
wkor 's/ j'JhnK fjz;eºb[ZNK dh bVh 'u nkgD/ jfEnkoK Bkb b'eK B{z b[ZN dk fe T[BQK B{z ftStkS j? fe T[BQK B/ j'o th
dZ; d/JhJ/ fe nk;Nq/bhnk d/ N?e;h s/ Nqfezr T[d:'r 'u ;G s'A fznkdk frDsh
d' nZbVQK B{z frqcsko ehsk frnk j?. fSeko pDkT[Ad/ jB s/ w"e/ s'A coko j' b'eK B{z b[ZN dk fSeko pDkfJnk j't/
gzikph vokJhtoK dh j? go nfijh ;wZf;nk ed/-edkJhA jh ;kjwD/ nkT[Adh j?.
nZbVQK 's/ d'S j? fe T[BQK B/ fczu iKd/ jB. g[b; dk efjDk j? fe fJe rk. g[b; B/ nkw b'eK B{z nghb ehsh
T[Xo ezgBh tZb'A wkwb/ dh ;whfynk eoB dk Go';k fdZsk frnk j?. ezgBh tZb'A
n?thfBT{ NhNh;h pZ; s'A T[so/ d' wkwb/ 'u sK fJe ftnesh B{z uke{ sZe fe T[j fe;/ th ikDekoh bJh g[b; Bkb
ikoh fpnkB 'u fejk frnk j? fe fpBK N'gh gfjB/ fe;/ th ftnesh B{z e/Ado 'u
:ksohnK dk fgZSk ehsk ;h. wko fdZsk frnk ;h. 1 Btzpo dh Skw ;zgoe eo ;ed/ jB.
dkyb BjhA j'D fdZsk iKdk.

15
15
15 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
15 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
15 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
w?e;he' ;hwk
w?e;he' ;hwk
w?e;he' ;hwk s/ wkfgnK s'A tZy ehs/
w?e;he' ;hwk 's/ wkfgnK s'A tZy ehs/s/ wkfgnK s'A tZy ehs/
fJ; d/
fJ; d/ B/ pDkfJnk fijkdhnK dh B/ pDkfJnk fijkdhnK dh w?e;he' ;hwk s/ wkfgnK s'A tZy ehs/s/ wkfgnK s'A tZy ehs/
fJ; d/
fJ; d/ B/ pDkfJnk fijkdhnK dh
fJ; d/S B/ pDkfJnk fijkdhnK dh B/ pDkfJnk fijkdhnK dh
pZfunK dh frDsh 5,4
pZfunK dh frDsh 5,4 d/ gko d/ gko
pZfunK dh frDsh 5,4 d/ gko
pZfunK dh frDsh 5,400 d/ gko d/ gko
pZfunK dh frDsh 5,4
Bkrfoesk oZd eoB dk ekB{zB
Bkrfoesk oZd eoB dk ekB{zB
Bkrfoesk oZd eoB dk ekB{zB
Bkrfoesk oZd eoB dk ekB{zB
Bkrfoesk oZd eoB dk ekB{zB
Bkrfoesk tkg; b?D 's/ nfij/ SZeh
fijkdh v?Bwkoe ftu gos BjhA
;eDr/. jkb jh ftu ;hohnk ns/ s[oeh
ftu g?dk j'J/ sDkn ns/ ;hohnk 's/
s[oeh d/ jwbkto otZJhJ/ d/ pknd
v?Bwkoe B/ s[ozs fJj ekB{zB gk; ehsk
j?. v?Bwkoe dh fJe ;wkuko J/iz;h
foNikT{ w[skpe fJ; ekB{zB B{z b? e/
fttkd th T[Gfonk j?. fznkdkso
okiBhse dbK B/ ;z;d ftu fJ; dk
;woEB ehsk j? go nkb'ueK B/ fJ; B{z
rbs dZf;nk j?.
fJ; ekB{zB ftu fJe ftt;Ek fJj
th ehsh rJh j? fe i/eo ;z;d fJ;
wkwb/ ftu j'o c?;bk BjhA eodh j? sK
T[j i[bkJh 2021 ftu y[d jh ysw j'
ikt/rk. ekB{zB gk; j'D s'A gfjbK fJ;
ftu ;'X ehsh rJh ns/ fJj fejk frnk
fe uko jcs/ dh fwnkd bJh S'N fdZsh
ikt/rh fi; ftu fJ; ekB{zB Bkb
gqGkfts b'e c?;b/ d/ fto[ZX nghb eo
;ed/ ;B.
tkfSzrNB (fpT{o') nwoheh okSNogsh v'Bkbv Nozg d/ S[o{nksh ekoiekb d/
fJwhrq/SB ns/ fJzNhrq/SB wzsoh
eohp fJe ;kb ftu nwoheh fJwhrq/SB nfXekohnK B/ w?e;he' ;hwk 's/ 1,500 s'A
w?Nhnk; N/;c/: B/ fejk fe nkfyoeko
tZX pZfunK B{z T[BQK d/ wkfgnK s'A tZy ehsk. 'nwo/feB f;tb fbpoNhz :{BhnB'
fJj iZi B/ s?n eoBk j't/rk eh s[;hA
(J/H;hHn?ZbH:{H) B/ fJj ikDekoh fdZsh. fJ; d/ Bkb jh T[BQK B/ dZf;nk fe i[bkJh
fJ; rZb B{z ikfJz mfjok ;ed/ j' eh
2017 s'A j[D sZe 5,400 s'A tZX pZfunK B{z T[BQK d/ wkfgnK s'A tZy ehsk ik u[Zek
s[;hA s?n ;w/A ftu itkp feT[A Bjh
j?.
fdZsk. ;szpo d/ S[o{ ftu v?Bwkoe d/
;Nkej'w (fpT{o') v?Bwkoe dh ;z;d v?Bwkoe dh Xosh 's/ gosD s'A o'eDk J/H;hHn?ZbH:{H B/ thotko B{z dZf;nk fe ;oeko B/ T[; d/ tehb B{z dZf;nk fe 1
fBnK wzsoh B/ fejk ;h fe wZX g{op
B/ fJe ekB{zB gk; ehsk. fJ; ekB{zB j?. ekB{zB d/ sfjs v?Bwkoe ;oeko ftu bVB bJh v?Bwkoe s'A 36 fijkdh i[bkJh, 2017 s'A 26 i{B, 2018 d/ ftu tZy ehs/ rJ/ e[Zb 1,556 pZfunK ftu'A
w[skpe ;oeko B{z d'joh Bkrfoesk nfij/ fijkdhnK d/ ftd/S ftu ofjzd/ rJ/ ;B. T[BQK ftu'A eohp 10 e'b'A nkgDh 207 pZfunK dh T[wo gzi ;kb s'A xZN ;h. ;?B fvJ/r' d/ c?vob iZi B/ ;oeko B{z
oZyD tkb/ SZeh fijkdhnK (ISIS) dk j'J/ th T[BQK dh Bkrfoesk tkg; b? i[bkJh 2017 s'A j[D sZe wkfgnK s'A tZy ehs/ rJ/ ;ko/ pZfunK dh gSkD eoB dk
fojkfJS dh fJikzs tkg; b? bJh ;h
Bkrfoe doik y'jD dk nfXeko fdZsk bt/rh ns/ fJ; ftu fe;/ ndkbsh nkd/S fdZsk ;h. T[d'A ;oeko e'b pZfunK dk gsk brkT[D bJh b'VhAdh gqDkbh
ns/ 12 B{z i/b j' rJh. wkou ftu
frnk j?. fJ; ekB{zB dk w[Zy T[d/S nkd/S dh b'V BjhA gt/rh. BjhA ;h.
fgSbh ;oeko B/ v?Bwkoe d/ pkjo ftd/
;hohnk ns/ fJoke ftu nZstkdh fJZE/ dZ; dJhJ/ fe fJ; s'A gfjbK S ftu g?dk j'D tkb/ fijkdhnK J/H;hHn?ZbH:{H d/ Bkb ezw eoB tkb/ tkbzNhno rtkN/wkbk ns/ j'Av[o; ftu
;zrmB fJ;bkfwe ;N/N tZb'A bV oj/ nfij/ fe;/ wkwb/ ftu ;oeko B{z d/ pZfunK B{z Bkrfoesk d/ nfXeko s'A xo-xo ik e/ T[BQK ftu'A e[M pZfunK dk ns/ T[BQK d/ wksk-fgsk dk gsk brkT[D
v?Bwkoe d/ BkrfoeK B{z tkg; ndkbs s'A wBz{oh b?Dh g?Adh ;h. dh e'fSS eo oj/ jB.
tKM/ eoB dk ekB{zB gk; ehsk ;h.

16
16
16 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
16 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
16 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
BjhA fojk foekov, 4
BjhA fojk foekov, 4 feb' T[B feb' T[B
BjhA fojk foekov, 4 feb' T[B
L gkDh dh xkN ekoB
BjhA fojk foekov, 40 feb' T[B feb' T[B
L gkDh dh xkN ekoB
NSW L gkDh dh xkN ekoBL gkDh dh xkN ekoB BjhA fojk foekov, 4
L gkDh dh xkN ekoB
d/D tkbh G/v feq; dh w"s
d/D tkbh G/v feq; dh w"s
d/D tkbh G/v feq; dh w"s
d/D tkbh G/v feq; dh w"s
kBh MZb oj/ B/ fe;kB
kBh MZb oj/ B/ fe;kB
kBh MZb oj/ B/ fe;kB
gq/ gq/ gq/ gq/ gq/SkBh MZb oj/ B/ fe;kBkBh MZb oj/ B/ fe;kB d/D tkbh G/v feq; dh w"s
w?bp'oB (fpT{o') nk;No/bhnk dh
wSj{o G/v feq; dh w"s j' rJh j?. 2015
'u ;G s'A fznkdk T[B eZYD dk foekov
feq; B/ pDkfJnk ;h. feq; d/ ;oho d/
tkbK s'A 40H1 feb' T[B eZfYnk frnk
;h. fznkdk Gko ekoB feq; d/ ihtB B{z
ysok g?dk j' frnk ;h ns/ id T[; d/
tkbK dh eNkJh ehsh rJh sK T[; s'A
eZYh rJh T[B B/ ftSt foekov
pDkfJnk ;h. ;'Sb whvhnk 's/ feq; fJ;
xNBk s'A pknd ekch wSj{o j' rJh.
feq; dh d/yGkb eoB tkbh ;z;Ek ;kT{E
t/b; B/ w"s dh g[SNh eofdnK dZf;nk
fe fznkdk T[wo j'D d/ ekoB feq; dh
w"s j' rJh j?. fbfNb Ue ;?Au[oh tb'A
ikoh ehs/ fpnkB 'u fejk frnk fe
fgnkoh, p[ZXhwkB fJ; nkswk dh
ftdkJh Bkb n;h ;ko/ pj[s d[yh jK.
wohB' gqiksh dh G/vK dh T[wo nkw s"o
's/ 10 ;kb dh j[zdh j? ns/ feq; dh T[wo
th 10 ;kb d/ eohp ;h.


nk;Nq/bhnk L d' bZy vkbo d/ B
nk;Nq/bhnk L d' bZy vkbo d/ BS/////
nk;Nq/bhnk L d' bZy vkbo d/ B
nk;Nq/bhnk L d' bZy vkbo d/ B
nk;Nq/bhnk L d' bZy vkbo d/ B
dh s;eoh eoB tkbk ekp{
dh s;eoh eoB tkbk ekp{
dh s;eoh eoB tkbk ekp{
dh s;eoh eoB tkbk ekp{
dh s;eoh eoB tkbk ekp{
f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnk d/ fBT{ ;kT{E t/bz ns/ fteN'ohnk ;{p/ dh ;ojZd
d/ eJh y/so gkDh dh ewh Bkb i{M oj/ jB. fJ; ekoB fe;kB ekch gq/SkB jB.
fe;kBK dk efjDk j? fe id se gkDh BjhA fwbdk sd se T[j e'Jh th c;b fet/
f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnk pkovo
A phi ;eDr/. fJZE/ eJh y/so ;'e/ dh wko MZb oj/ jB ns/ fe;kBK dk efjDk j? fe
c'o; g[b; B/ fJe B"itkB B{z fjok;s
;oeko B{z s/zh Bkb edw u[ZeD dh zo{os j? sK fe e'Jh jZb bZfGnk ik ;e/.
'u fbnk j?, fi; B/ BShb/ gdkoEK ;D/
T[BQK dk efjDk j? fe gfjbK BdhnK d/ gkDh Bkb T[BQK dk ezw uZbdk ;h go
ijkz 'u ;co ehsk. T[; B{z nZi
j[D fJ; gkDh B{z fe;/ j'o ezw bJh tofsnk ik fojk j?. fe;kBK dk d'S j? fe fJ;
ndkbs 'u g/S ehsk ikt/rk. ikDekoh
gkDh B{z pdkwK dh y/sh bJh ehsk ik fojk j? ns/ eJh tko gkDh popkd th ehsk
w[skpe T[; B/ nkgD/ gq'NhB gkT{vo tkb/
iKdk j?. T[BQK dk efjDk j? fe i/eo gkDh dh popkdh B{z o'fenk BjhA ik ;fenk sK
vZp/ 'u 8000 s'A tX/o/ BShbhnK r'bhnK
B[e;kB fe;kBK ;D/ g{o/ y/so B{z MZbDk gt/rk.
b[e' e/ oZyhnK ;B. fJj 500 rqkw BShb/
fJZE/ Bhb e?gp?b BK dk ftnesh s/ T[; dh Xh vkfJoh ckow ubkT[Ad/ jB. T[BQK
fejk fe gkDh dh ewh ekoB T[BQK B{z nkgDh vkfJoh t/uDh gt/rh feT[Afe fpBK gdkoEK Bkb pDhnK jB, fiBQK dh
gkDh d/ fJ; dk e'Jh ti{d BjhA j?. fJ;/ bJh T[BQK B/ nkgD/ eJh gS{ t/u fdZs/ jB. pkzko 'u ehws 200000 vkbo dZ;h
ik ojh j?.
iKu nfXekohnK B/ dZf;nk fe g[b;
nk;Nq/bhnk L ;zrhseko B/ B/ T[; d/ xo 'u Skgk wkfonk s/ T[; B{z
nk;Nq/bhnk L ;zrhseko B/
nk;Nq/bhnk L ;zrhseko B/
nk;Nq/bhnk L ;zrhseko B/
nk;Nq/bhnk L ;zrhseko B/
fjok;s 'u fbnk. nfXekohnK B/ T[;
e'b'A 7000 vkbo e?S th cfVnk. 29
;kbk B"itkB B{z fjok;s 'u b? e/ v/n
e'ehB s;eoh dk wzfBnk d'S
e'ehB s;eoh dk wzfBnk d' ;NohN g[b; ;N/SB G/fink frnk. fJZE/
e'ehB s;eoh dk wzfBnk d'
e'ehB s;eoh dk wzfBnk d'
e'ehB s;eoh dk wzfBnk d'
T[; 's/ BS/ Bkb ;co eoB ns/ fJ; dh
s;eoh eoB ;D/ j'o eJh d'S bZr/ jB.
fejk ik fojk j? fe T[; B{z zwkBs BjhA
fwb ;e/rh.
fBT{
fBT{
fBT{ hb?Av L fJwkos hb?Av L fJwkos u bZrh nZr,u bZrh nZr,
fBT{ hb?Av L fJwkos u bZrh nZr,
fBT{zhb?Av L fJwkos hb?Av L fJwkos 'u bZrh nZr,u bZrh nZr,
feb'whNo sZe c?fbnk X{znK
feb'whNo sZe c?fbnk X{znK
feb'whNo sZe c?fbnk X{znK
1 1 1 1 10 feb'whNo sZe c?fbnk X{znK feb'whNo sZe c?fbnk X{znK
X{znK eohp 10 feb'whNo d/ fJbke/ ftu
d/fynk frnk. nZr dh ug/N ftu
;ekJhf;Nh wB'oziB e/Ado, j'Nb, e;hB'
ns/ eJh j'o o?;N'o?AN th nk rJ/. xNBk
ftu fe;/ d/ zywh j'D dh ypo BjhA j?.
ikDekoh w[skpe id'A nZr bZrh T[d'A
pj[s ;ko/ b'e o?;N'o?AN ftu ykDk yk
oj/ ;B.
T[ZE/ wB'oziB e/Ado d/ nfXekohnK
d/ w[skpe nZr s[ozs jh c?b rJh.
xNBk d/ pknd g[b; B/ T[; gk;/ tZb
f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnk 'u fJe ;zrhseko eokfJr b?wpe 's/ 500 feb' rZvhnK d/ ikD tZb o'e brk fdZsh
e'ehB feSsh okjhA b? ikD dk d'S bZrk ;h, i' T[; B/ ;fteko eo fbnk j?. d'S j? ;h, fi; Bkb ;VeK 's/ ikw dh ;fEsh
pD rJh. f;oc n?woi?A;h ;/tktK
fe T[; B/ e'ehB B{z feSsh okjhA sfjsh s'A fBT{ ;kT{E t/bz ;{p/ se gj[zukfJnk ;h.
tkbhnK rZvhnK B{z xNBk ;Eb B/V/
fJ; dh ehws brGr 500,000 vkbo dZ;h ik ojh j?.
fBT{ e?;b fzbk ndkbs dh fiT{oh B/ fejk fe b?wpe B/ fJe ;zrhs :zso 'u ikD dh fJikzs fdZsh rJh ;h.
BShb/ gdkoEK B{z S[gkfJnk ;h. jkbKfe T[; d/ ;kEh go;h 's/ d'S BjhA bZr/. d'Sh dweb ftGkr dhnK 25 s'A fznkdk
B/ dZf;nk fe T[; B{z gsk BjhA ;h fe T[; e'b G/ih rJh e'ehB dh ehws 245 rZvhnK nZr p[MkT[D d/ ezw ftu
bZrhnK ;B. eBt?BSB ;?ANo d/ e[M
fwbhnB vkbo j? go T[; B/ fJj BSk s;eoh dh rZb wzBh. fJ; ;koh ejkDh dk
fjZf;nK ftu fBowkD ezw th uZb fojk
godkckS 2017 B{z j'fJnk ;h, id g[b; B/ feSsh dh iKu ehsh ;h.
ikDekoh w[skpe go;h B/ feSsh dk gqpzX ehsk ;h go T[; dk efjDk j? fe ;h, i' nZr bZrD ekoB ;V frnk.
t?fbzrNB (fpT{o') fBT{zhb?Av d/ ;G s'A fznkdk b'eK B{z fJwkos ftu'A nkeb?Av d/ w/no fcb r'bc B/ dZf;nk
T[; B{z gsk jh BjhA ;h fe feSsh 's/ e'ehB oZyh rJh j?. ;szpo wjhB/ s'A fJ; dk
s'A tZv/ Sfjo nkeb?Av ftu eBt?BSB ;[oZfyns pkjo eZfYnk frnk. nZr fe eBt?BSB ;?ANo ftu 2021 ftu J/
NokfJb uZb fojk ;h s/ d't/A SZehnK tb'A d'SK s'A brksko fJBeko ehsk ik fojk
;?ANo dh fJwkos ftu fGnkBe nZr ekoB g?dk j'fJnk zfjohbk X{znK eohp Shnk-gqSKs nkofEe ;fj:'r ;zrmB
;h. fzeo:'r j? fe g[b; B/ 548 feb' e'ehB pokwd ehsh ;h fi; dh pkzko 'u
bZr rJh. nZr bZrD wro'A T[ZE/ jcVk- 48 xzN/ sZe b'eK B{z go/SkB eodk (J/g/e) dh p?me j'Dh ;h. j[D fJj p?me
ehws 245 fwbhnB j?. ikDekoh w[skpe ni/ NokfJb uZb fojk j? s/ c?;bk
dcVh wu rJh. fJ; d"okB eohp 1000
nkT[D dk fJzszko ehsk ik fojk j?. fojk. whvhnk fog'oNK w[skpe nZr dk fe;/ j'o irQk 's/ j't/rh.

17
17
17 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
17 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
17 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
nk;Nq/bhnk L izrb x[zwD rJ/ i'V/ J/no j';N?Z; d/ gq/wh dh ijk
nk;Nq/bhnk L izrb x[zwD rJ/ i'V/
nk;Nq/bhnk L izrb x[zwD rJ/ i'V/
nk;Nq/bhnk L izrb x[zwD rJ/ i'V/
nk;Nq/bhnk L izrb x[zwD rJ/ i'V/
J/no j';N?Z; d/ gq/wh dh ijk
J/no j';N?Z; d/ gq/wh dh ijk
J/no j';N?Z; d/ gq/wh dh ijkz d/ d/ d/ d/ d/
J/no j';N?Z; d/ gq/wh dh ijk
Bkb tkgfonk jkd;k, gsh dh w"s
Bkb tkgfonk jkd;k, gsh dh w"s gkfJbN Bkb bVkJh, gVQ' g{oh ypo
Bkb tkgfonk jkd;k, gsh dh w"s
Bkb tkgfonk jkd;k, gsh dh w"s
Bkb tkgfonk jkd;k, gsh dh w"s
gkfJbN Bkb bVkJh, gVQ' g{oh ypo
gkfJbN Bkb bVkJh, gVQ' g{oh ypo
gkfJbN Bkb bVkJh, gVQ' g{oh ypo
gkfJbN Bkb bVkJh, gVQ' g{oh ypo
















bzvB (fpT{o') ijkz 'u eJh soQK dh bVkJh d/ pko/ 'u ;[DB B{z fwbdk j?. nkw
s"o 's/ bVkJh :ksohnK d/ rbs fttjko ekoB fe;/ j'o :ksoh iK fco feqT{
ftukb/ j[zdh j? go gfjbh tko nfijk ;[DB 'u nkfJnk j? fe fJe J/no j';N?Z; d/
gq/wh dh bVkJh ijkz d/ gkfJbN Bkb j'Jh j?. fpqfNS J/not/z dk fJj ijkz f;vBh
s'A bzvB ikD tkbk ;h. ;EkBe whvhnk fog'oN w[skpe J/no j';N?Z; B/skbh
cfbzvb ni/ iKu d/ x/o/ 'u j?. B/skbh dk gq/wh BS/ 'u ;h, fi; d/ uZbd/ T[; B/
gkfJbN Bkb bVkJh eo bJh.
f;vBh (fpT{o') dZyDh nk;Nq/bhnk 's/ bNe e/ fJe irQk s'A d{ih irQk 's/ ;[oZfynk dh iKu eo ojh j?. n;hA jkd;k
fJe ;{so dk nkyDk j? fe feqT{ d/ eJh w?Apo efEs s"o 's/ ijkz dh Nq'bh 'u
ftu ofjD tkb/ fJe ftnkj[sk i'V/ Bkb iKd/ jB. 50 ;kbk Sy; ns/ T[; dh tkgoB d/ ekoBK dk gsk brkT[D dh
BS/ tkb/ gdkoE fbnkJ/ ;B. fJ; ftukb/ B/skbh B/ th nkgD/ gq/wh B{z ;Zdk fdZsk
dodBke jkd;k tkgfonk. fJj i'Vk 48 ;kbk gsBh th fzg bkJhB M{b/ 's/ e'fSS eo oj/ jK. fJ; jkd;/ d/ fgZS/
;h. T[j th ijkz dh nkyoh ;hN 's/ p?m e/ wz/ eoB tkb/ ;h. go nfijk Bk j'fJnk
nk;Nq/bhnk d/ ;{p/ e[JhBzb?Av ftu ;fEs fJeZm/ p?m/ ns/ 10 whNo dh T[ukJh 's/ fzzw/tko b'eK fto[ZX ;ys ekotkJh ehsh
feT[Afe T[; B/ gfjbK jh Sokp gh bJh ;h. f;zrkg[o 'u j'Nb d/ fo;?gSB J/ohnk 'u
izrb ftu S[ZNhnK wBkT[D bJh frnk M{b/ dk nkBzd b?D bZr/. e[M d{o iKd/ ikt/rh. T[BQK B/ ghVs gfotko gqsh
T[; dh bVkJh ijkz d/ gkfJbN Bkb j' rJh. d'jK ftukb/ ekch jE'gkJh th j'Jh.
;h. w;sh ns/ T[sSkj ftu i'Vk nkgDh jh nukBe d'jK d/ ;[oZfynk p?bN y[ZbQ nkgDh jwdodh gqrN ehsh j?.''
dZ; dJhJ/ fe fJE/ g{ok ukbe db T[vkDK d/ ftu o[edk j?. fJBK ;kfonK dk
;[oZfynk ftu bkgotkjh tos frnk, rJ/ ns/ T[j 10 whNo dh T[ukJh s'A T[ZE/ g[b; dk efjDk j? fe zywh
yfwnkzk B/skbh B{z G[rsDk fgnk ns/ T[; B{z ;;g?Av eo fdZsk frnk. fJ; wkwb/
fi; d/ Bshi/ ti'A tkgo/ jkd;/ ftu j/mK zwhB 's/ fvZr gJ/. jkd;k tkgoB wfjbk dh jkbs ;fEo j?. T[; d/ w'Y/
'u fpqfNS J/not/z d/ p[bko/ dk nkyDk j? fe n;hA nkgD/ ;fj:'rhnK s'A T[Zu gZXo
Sy; dh w"e/ 's/ jh w"s j' rJh idfe d/ s[ozs pknd pukw Nhw w"e/ 's/ gj[zuh
ns/ jZE d/ ;ZN bZrD d/ fJbktk
d/ fttjko dh T[whd eod/ jK ns/ jw/Sk pDdh ekotkJh eoKr/.
wfjbk rzGho o{g ftu zywh j' rJh. ns/ d'jK B{z o?;feT{ ehsk. Sy; dh iKu
nzdo{Bh ;ZNK bZrhnK jB. g[b; wkwbk
w"e/ 's/ gj[zuh pukn Nhw B/ o?;feT{ eo eoB 's/ Nhw B/ xNBk ;Eb 's/ jh T[;
doi eo e/ iKu ftu i[ZN rJh j?.
e/ wfjbk B{z j;gskb gj[zukfJnk fiZE/ B{z fwqse n?bkB eo fdZsk idfe wfjbk
fBT{ hb?Av hb?Av u fwqse fwbhu fwqse fwbh
fBT{
fBT{zhb?Av hb?Av 'u fwqse fwbhu fwqse fwbh
fBT{ hb?Av u fwqse fwbh
T[ZE/ w"i{d fJe nwoheh i'V/ ;kwzEk fBT{
T[; dk fJbki uZb fojk j?. B{z rzGho ;ZNK bZrhnK ;B. izrb ;zxDk
;b/no ns/ i';c wkx/ B/ dZf;nk fe
e[JhBzb?Av ;{p/ ftu ;fEs fJ; j'D ekoB T[ZE/ n?Ap{b?A; BjhA ik ;edh
T[BQK B/ i'V/ B{z nkgDh nZyhA j/mK
izrb ftu tZvh frDsh ftu ;?bkBh ;h fJ; bJh zywh wfjbk B{z j?bhekgNo
bkgsk uhBh ;?bkBh
bkgsk uhBh ;?bkBh
bkgsk uhBh ;?bkBh
bkgsk uhBh ;?bkBh
fvZrfdnK d/fynk. T[BQK B/ E'VQh d/o bkgsk uhBh ;?bkBh
nkT[Ad/ jB ns/ e[dos B{z eohp Bkb zohJ/ j;gskb gj[zukfJnk frnk.
gfjbK jh v/ANoh toyk tD dk fJe fjZ;k
ikDB dh e'fSS eod/ jB. fJZE/ b'e izrb ;ofczr d/ fBd/Se c'p/ feN'
T[Zu/-T[Zu/ o[ZyK 's/ pzBQ/ fzg bkJhB M{b/ B/ dZf;nk,''Nhw xNBk;Eb ns/ gko ehsk ;h.
c/cfVnK u izwh fueBkJh ekoD
c/cfVnK u izwh fueBkJh ekoDu izwh fueBkJh ekoD
c/cfVnK
c/cfVnK
c/cfVnK 'u izwh fueBkJh ekoDu izwh fueBkJh ekoD
;kj b?D u j[zdh j? gq/u j[zdh j? gq/ kBhkBh
;kj b?D
;kj b?D u j[zdh j? gq/ kBh
;kj b?D
;kj b?D 'u j[zdh j? gq/u j[zdh j? gq/SkBhkBh
f;vBh (fpT{o') ftfrnkBhnK B/ fJe BthA
y'i 'u gkfJnk fe fiBQK b'eK dk Gko fznkdk
j[zdk j? T[BQK d/ c/cfVnK 'u fueBkJh g?dk
j' iKdh j?. fi; dh tiQk Bkb T[BQK B{z ;kj
b?D 'u gq/SkBh j[zdh j?. T[BQK B/ fejk fe dwk
ns/ ;kj ;pzXh j'o ;wZf;nktK B{z bzp/ ;w/A
s'A pkvhwk; fJzv?e; Bkb ;pzfXs dZf;nk
ik fojk j? fJ; d/ fgZS/ dk ekoB ni/ se
;gZSN BjhA j'fJnk j?. fgSb/ e[M nfXn?B
'u fznkdk Gko B{z ;wZf;nk bJh fzzw/tko
wzfBnk frnk j?. nk;No/bhnk d/ y'ihnK B/
d/fynk fe w'N/ b'eK d/ c/cfVnK 'u fueBkJh
g?dk j'D Bkb ;kj b?D dh ;wZf;nk g?dk j'
iKdh j?.
w'N/ b'eK B{z j[zdh j? dw/ dh fSekfJs
fJzrb?v 'u brGr fJe fsjkJh pkbr
w'Nkg/ dh Sq/Dh 'u nkT[Ad/ jB. fiBQK dk phH
t?fbzrNB (fpT{o') fJ; jcs/ d/ nyho ftu fJe 51 ;kbk uhBh ;?bkBh bkgsk
n?ZwH nkJhH 30 iK T[; s'A tZX j?. T[ZE/ 37
j' rJh ;h. j[D T[; dh bkS fBT{zhb?Av d/ N'Afr:ko' B?SBb gkoe ftu gkJh rJh j?.
ch;dh b'eK dk Gko fznkdk j? fiBQK dk
fBT{zhb?Av g[b; B/ fJ; rZb dh ikDekoh fdZsh. nkeb?Av ftu uhBh e"A;b/N
phHn?ZwHnkJhH 25 s'A 29H9 d/ ftueko j?.
iBob B/ fJe n?woi?A;h :'iBk S[o{ ehsh j? ns/ ghVsk d/ gfotko B{z fJ; pko/
nwohek 'u 38 ch;dh pkbr w'Nkg/ d/
;{fus ehsk j?. e"A;b/N iBob d/ fJe nfXekoh B/ dZf;nk,''n;hA fJ; e/; dh g?oth
fSeko jB. nw/foeB bzr n?;';hJ/SB
eoKr/ ns/ gfotko B{z b'VhAdh wdd w[jZJhnk eoKr/.''
w[skpe 10 'u'A fJe s'A tZX w'N/ b'eK B{z
g[b; w[skpe wfjbk uko b'eK d/ ;w{j dk fjZ;k ;h, i' fBT{zhb?Av d/ rq/N tke
;XkoB Gko tkfbnK dh s[bBk 'u dw/ dh
ftu'A fJe N'ArkohU B"oEB ;ofeN tke d/ nkb/-d[nkb/ jkJhe bJh fBefbnk ;h.
fSekfJs j?.
fJe rbs w'V b?D d/ pknd T[BQK ftu'A fszB B/ tkg; ikD dk c?;bk fbnk idfe
jtk d/ o;s/ B{z c[bk fdzdh j? tkX{ pkvh
wfjbk fJeZb/ jh nZr/ tZX rJh. T[; d/ d';sK B/ T[; d/ bkgsk j'D dh ;{uBk fdZsh
c?N
feT[Afe T[j tkg; BjhA gosh ;h.
nk;No/bhnk d/ Sfjo goE dh t?;NB
fBT{zhb?Av g[b; d/ ;hBhno eK;N/pb p?oh S?cov B/ fejk fe wfjbk dh w"s
nk;No/bhnB :{Bhtof;Nh B/ y'i 'u d/fynk
fJe d[ydkJh Bshik j?. S?cov B/ fejk,''n;hA ukj[zd/ jK fe ;kv/ :ksoh fJZE/
fe tkX{ fueBkJh fNS{ fi; B{z fe pkvh c?N
tXhnk ;wK fpskT[D ns/ ;[oZfyns xo gosD. ghgbz ohgpfbe nkc ukJhBk d/
th fejk iKdk j?, ;kj d/ o;s/ B{z c[bk fdzdh
d{sktk; s'A g[b; ns/ ;Nkc T[; d/ fszB d';sK dk ;woEB eo oj/ jB. ;kvh
j?. fJ; Bkb T[BQK 'u ;'i nk iKdh j?. y'ihnK
jwdodh fJ; w[Seb ;w/A ftu T[BQK d/ Bkb j?.'' g[b; B/ dZf;nk fe wfjbk dh w"s
B/ g';N wkoNw tkb/ 52 b'eK d/ c/cfVnK
d/ ekoBK dh iKu ehsh ik ojh j?.
dk ftSb/SD ehsk.

18
18
18 gzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
18 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
18 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
êê gzikph ;kfjse c'ow tZb'A gzikph ;kfjse c'ow tZb'A ;op ;KMk r[o{ BkBe ft;op ;KMk r[o{ BkBe ft
êê gzikph ;kfjse c'ow tZb'A ;op ;KMk r[o{ BkBe ft
ê gzikph ;kfjse c'ow tZb'A gzikph ;kfjse c'ow tZb'A ';op ;KMk r[o{ BkBe ft;op ;KMk r[o{ BkBe ftS/ / / / / 's/s/ s/s/ s/


;?whBko ns/ jow'jB f;zx tkbhnk dh ekft g[;se b'e nogD
;?whBko ns/ jow'jB f;zx tkbhnk dh ekft g[;se b'e nogD
;?whBko ns/ jow'jB f;zx tkbhnk dh ekft g[;se b'e nogD
;?whBko ns/ jow'jB f;zx tkbhnk dh ekft g[;se b'e nogD
;?whBko ns/ jow'jB f;zx tkbhnk dh ekft g[;se b'e nogD

















































f;vBh (fpT{o') gzikph ;kfjse c'ow XBk;oh ftu 'rrB w? Ekb oth uzd 's/ z'o fdZsk s/ fejk fe r[o{ BkBe e/ BkBe j? go ezXK e"fbnK u' gVfdnK fsnko j'D se d/ ;co pko/ ukBDk
f;vBh tb'A r[o{ BkBe gksSkj d/ 550t/ dhge' s/ fot;ph gzikph ;e{b d/ tb f;ZyK d/ r[o{ Bk j' e/ irs r[o{ jB r[o{ BkBe dhnK f;ZfynktK s'A d{o j' gkfJnk.fJ; w"e/ feskp B{z jkoth u[Zx
A g[op B{z ;wofgs º;op ;KMk r[o{ pZfunK B/ okr ;'om ftu ' r[o{ BkBe s/ Spd r[o{ d/ o{g ftu ;dk ;Ekfgs ojh s/ eow eKvK u c;h d[Bhnk B{z B/ ;gK;o ehsk s/ jow'jB tkbhnk ih
BkBeºftS/ 's/ ;?whBko ns/ jow'jB fiB ;[fDnk g/fynk ' rkfJB ehsk . ofjDr/. f;ZX/ okj ubD dh nghb ehsh. dh fwZmp'bVh, b'e;/th Sy;hns pko/
f;zx tkbhnk dh g[;se dh x[zv u[ekJh gzikph c'ow d/ goXkB wBfizdo f;zx B/ ;?whBko ftu B'itkB p[bkfonK B/ fJ; w"e/ f;vBh dh Bkwh Sy;hns ukBDk gkfJnk.
fwsh 25 nes{po B{z Gkosh ;ckosykB/ gVQ/ rJ/ Spd d/ noEK B{z ;wMkT[AfdnK ;zp'XB ehsk. nwBgqhs e"o B/ r[o{ jow'jB f;zx tkbhnk dh gb/mh ekft ;?whBko ftZu f;vBh dhnK Bkwto
d/ ;fj:'r Bkb 265 ek;bohj w'i{d b'eK B{z ih nkfJnK fejk s/ Bkb BkBe ih dhnK uko T[dk;hnK pko/ g[;se gqf;ZX ;kfjseko gq'H c{b uzd Sy;hnsK vk joehos f;zx YhAv;k, vk
;NohN,f;vBh fty/ ehs/ rJ/ fi; ftu jh c'ow d/ T[d/SK s'A ikD{ eotkfJnk. ft;sko ftZu dZf;nk, nzrdoki f;zx wkBt ih B/ b'e nogD ehsh ns/ pbeko f;zx ezr,b/po gkoNh bhvo
Gkosh ;cho wkD:'r wBhS r[gsk ns/ wBfizdo f;zx B/ nkgD/ GkSB ftZu B/ r[o{ BkBe d/t ih dhnK f;ZfynktK g[;se pko/ p'bfdnK jow'jB f;zx johS t?bih ih, nkJhSk nwid,nZpk;
e/HH Bzde[wkoB ih B/ ftS/S s'o 's/ fejk fe r[o{ BkBe d/t ih B/ nkgDh dk ni'e/ ihtB ftu wjZst pko/ tkbhnk d/ nzdob/ eth dk ;tkrs ozk nbth,r[owhs f;zx fpodh , d/t
fSoes ehsh .wBhS r[gsk ih B/ nkgD/ ;koh T[wo fetA ;ukJh d/ f;XKs B{z ikDekoh fdZsh. T[g;ziB e"o B/ 'r[o{ ehsk. T[Bk fejk fe eth B/ f;oc gk;h ih s/ j'oBk B/ fjZ;k fbnk. r[o{
GkSB ftu fiZE/ r[o{ BkBe d/t ih dhnK ihftnk s/ goukfonk.T[BQk nkgD/ GkSB BkBe d/t ih ns/ n"os Sesh ' ftS/ eftsk fbyh j? nkgD/ ihtB d/ tZy BkBe d/t ih B{z ;gofgs fJj ;?wkBko
e[b d[Bhnk B{z fdZshnK f;ZfynktK dk d'okB fJj th fejk fe r[o{ ih B/ T[Zgo p'bfdnk r[o{ BkBe ns/ d; tZy gVktK dk toDB eoB bJh. fJ; r[o{ ;kfjp dhnK f;ZfynktK B{z nwbh
fzeo ehsk Bkb jh ;G B{z fBZih fzzdrh fJB;kB s/ oZp ftueko ftu'b/ B{z e'Jh ikfwnK ftu n"os B{z fwbD tkbh Sesh w"e/ o/yk okitzSh ,fJvhnB fbNo/oh s/ s"o 's/ ihtB ftu ngBkT[D s/ i'o
ftu r[o{ ih d/ ;op ;KMh-tkbsk, EK Bk d/ e/ f;ZXk gowkswk Bkb i[VB dk fzeo ehsk. i?;fwB e"o B/ fejk fe nkoN ;';kJhNh nk;Nq/bhnk, B/ jow'jB fdzfdnk ;wkgs j'fJnk. gzikph
pokposk,wB[Zysk d/ T[gd/SK B{z s/ z'o fdZsk,T[Bk Bkb jh gZSwh b/yeK r[o{ BkBe d/t ih dh pd'bs jh gzdothA tkbhnk dh g[;se ftZu' eftsktK ;kfjfse c'ow tZb'A ;?whBko B{z Gkosh
ngBkT[D ' s/ i'o fdZsk. n?u n?b po?vSkn s/ gob pe; dk ;dh ftu u[Ze/ edwK ;dek nZi n"os gVQfdnK nkgD/ ftuko g/S ehs/. ;ckosykB/ s/ ;Nkc w?ApoK nk:[Sh,
;?whBko dk nkozG ftu pZfunK d/ fzeo eofdnK fejk fe fJjBk b/yeK fJ; w[ekw 's/ j? fiZE/ jo y/so ftu jow'jB f;zx tkbhnk B/ nkgDh g[;se f;woB e"o, ftS tZb'A fwb/ ;fj:'r s/
d' ifEnK d[nkok Spd rkfJB Bkb B/ th r[o{ BkBe d/t ih dhnK wod d/ pokpo j?. ftZu'A e[M eftsktK ;KMhnK eofdnK ukj gkDh bJh XzBtkd ehsk frnk.
vkH wfBzdo f;zx pBt?så
vkH wfBzdo f;zx pBt?så
j'fJnk . So[sh r[ows iEk B/ okr f;ZfynktK B{z e[b d[Bhnk B{z ngBkT[D ;kfjp f;zx gzB{z B/ nkgDh eftsk ' nkgDh g[;se d/ w[ZY pzBD s'A b? e/ vkH wfBzdo f;zx pBt?så
vkH wfBzdo f;zx pBt?så
vkH wfBzdo f;zx pBt?så
Australian Sikh Association commemorates the 550th anniversary of the
birth of Guru Nanak; the founder of Sikhism in the Federal Parliament

19
19
19 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
19 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
19 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
eo'V ;kb gfjbK fjw:[Zrfjw:[Zr B/ B/
eo'V ;kb gfjbK fjw:[Zr B/
eo'V ;kb gfjbK
6 6 6 6 60 eo'V ;kb gfjbK eo'V ;kb gfjbK 'fjw:[Zrfjw:[Zr' B/ B/ n?ANhfvgq/;?AN dh pikJ/ ;jh vkJhN
n?ANhfvgq/;?AN dh pikJ/ ;jh vkJhN
n?ANhfvgq/;?AN dh pikJ/ ;jh vkJhN
n?ANhfvgq/;?AN dh pikJ/ ;jh vkJhN
n?ANhfvgq/;?AN dh pikJ/ ;jh vkJhN
pdb fdZsh ;h Xosh dh s;tho
pdb fdZsh ;h Xosh dh s;tho
pdb fdZsh ;h Xosh dh s;tho
pdb fdZsh ;h Xosh dh s;tho
pdb fdZsh ;h Xosh dh s;tho
Bkb ibdh mhe j[zdk j? fvgq?
Bkb ibdh mhe j[zdk j? fvgq?
Bkb ibdh mhe j[zdk j? fvgq?SBB BB B
Bkb ibdh mhe j[zdk j? fvgq?
Bkb ibdh mhe j[zdk j? fvgq?
fe bKr Now 'u fJBQK d/ eJh ;kJhv
fJc?eN th d/y/ rJ/ jB. jkb jh 'u j'Jh
fJe S'Nh ;NZvh 'u fJj rZb ;kjwD/
nkJh j? fe n?ANhfvqg/;?AN, fiZE/ 6
jcfsnK 'u n;o fdykT[Dk S[o{ eodh
j?, T[ZE/ jh vkJhN 'u ;[Xko eo e/ fvgq?SB
mhe ehsk ik ;edk j? ns/ fJ; 'u 3
jcfsnK 'u jh n;o fdykJh d/D bZrdk
j?. ;NZvh 'u 17 s'A 37 ;kb d/ 76
nk;No/bhnB b'eK B{z fbnk frnk.
T[BQK 'u jbe/ fvgq?SB d/ bZSD ;B
ns/ gq';?;v c{v ns/ S{ro tkbh vkJhN
b? oj/ ;B. fJ; ftu fjZ;k b?D tkfbnK
B{z 2 ro[ZgK 'u tzfvnk frnk. fJe ro[Zg
B/ o?r{bo vkJhN bJh ns/ d{i/ B{z fNg;
fdZs/ rJ/ fe vkJhN ckb' eoB 'u i'
u?bzfii nkT[D, T[BQK Bkb fet/A
BfiZfmnk ikt/, fit/A co?ZS co{N; dh
ek;N, NkJhw gq?So, ize c{v xZN ykDk
nkfd. fJ; ftu T[BQK B{z fznkdk
;pzhnK, cb, j'brq/B, gq'NhB, v/noh
gq'veN;, fcS, BN;, ;hvz, nkfbt
nkfJb, jbdh ns/ dkbuhBh b?D bJh
w?bp'oB (fpT{o') ihtB dh j'Ad 's/ wjZstg{oB gqGkt gkT[D tkb/ fJe Bt/A
fejk frnk. 3 jcfsnK pknd fJ;
nfXn?B 'u dkntk ehsk frnk j? fe eohp 60 eo'V ;kb gfjbK rb'pb 'fjw:[Zr' ro[Zg 'u fvgq?SB d/ bZSD ekch xZN d/
B/ Xosh d/ ;o{g B{z j?okBhiBe sohe/ Bkb pdb fdZsk ;h. y/ rJ/. Bkb jh n?AikfJNh ns/ ;Nq?Z; th
nypko N/ok B'tk 'u gqekfSs fo;ou 'u fJ; rZb dk nfXn?B ehsk frnk fe xZN gkfJnk frnk. 3 wjhfBnK pknd
Xosh d/ poc Bkb YZe/ ikD s'A pknd bZyK ;kbK d/ ;w/A 'u ftS/S ekopB tkbhnK nfij/ b'eK d/ w{v 'u ekch ;[Xko
uZNkBK dk fBowkD fet/A j'fJnk. y'iekoK B/ fejk fe fi; soQK nZi Nq'fgeb ;hn d/fynk frnk.
w{v uzrk oZyD bJh b? ;ed/ j'
'u u{Bk gZEo gkJ/ iKd/ jB T[;/ soQK Xosh s'A fBebD tkbh fwZNh s/ o/s Bkb
nfijh vkJhN
;w[zdoK 'u uZNkBK pD rJhnK. uZNkBK d/ N[ZND ekoB fe;/ ;EkB 's/ fJeZm/ j'D
* Sokp ns/ e"ch d't/A jh b?Dk pzd
d/ Bshi/ ti'A pDh uZNkB ;?vhw?ANoh uZNkB fejk iKdk j?.
eo'.
w[Zy y'ieko n?vw Bkov;tkB B/ fejk fe gfjbK ;'funk iKdk ;h fe 10 jzko
* y{p gkDh iK ;fewv fwbe
;kb s'A th xZN ;w/A d/ coe 'u fJj ftS/S ekopB tkbhnK uZNkBK iwk j'JhnK id'A
f;vBh (fpT{o') fvgq?SB d/ wohzK B{z nZi-eZb GZi-d"V ns/ ezghNhfNt ghU.
g{oh Xosh 's/ c?bh poc dh ukdo fgxbD ekoB ;w[zdo dk gZXo tX frnk ;h. go
n?ANhfvqg/;?AN dtkJhnK fdZshnK iKdhnK bkJhc ;NkJhb 'u ;Nq?Z; ns/ fvgq?SB * fznkdk S{ro b?D s'A pu'.
n;hA d/fynk fe T[j ;w[zdo gZXo tXD s'A pknd jzkoK bZyK ;kbK 'u iwk j'J/ j'
jB, i' nZr/ ik e/ T[BQK bJh j'Dk nkw rZb j?. fvgq?SB d/ wohz B{z * E'VQk-E'VQk go 2-2 xzfNnK
;ed/ jB. ekofNB; ;e{b nkc noE n?Av gb?B/Noh ;kJhA;/; d/ fwb/ pojw B/ fejk pknd ykU.
B[e;kBdkfJe ;kfps j' ;edhnK jB. nkw s"o 's/ n?ANhfvqg/;?AN dhnK
fe fJBQK BshfinK d/ ifNb ihtB dh j'Ad B{z b? e/ wjZstg{oB gqGkt j' ;ed/ jB. ize c{v s'A gqj/z eo'.
fJe ;NZvh 'u ;kjwD/ nkfJnk j? fe dtkJhnK fdZshnK iKdhnK jB, Gkt/A

























AA PRECAST CONCRETE

2 2 2 2 20 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
;zgkdeh
;zgkdeh
;zgkdeh
;zgkdeh
;zgkdeh
fdZbh ftXkB;Gk u'DK bJh eKro; ns/ nkg dh fyZu'skD
fdZbh ftXkB;Gk u'DK bJh eKro; ns/ nkg dh fyZu'skD
fdZbh ftXkB;Gk u'DK bJh eKro; ns/ nkg dh fyZu'skD
fdZbh ftXkB;Gk u'DK bJh eKro; ns/ nkg dh fyZu'skD
fdZbh ftXkB;Gk u'DK bJh eKro; ns/ nkg dh fyZu'skD
jfonkDk, wjkokSNo ftXkB ;Gk ;Ekgs eoB ftZu ;cb ojh. Shbk ;ckfJnk j' u[Zfenk ;h. nfij/ ftZu
gzikp NkJhwz
Shbk fdefSs dh nrtkJh ftZu eKro;
fdefSs dk nukBe ub/ ikDk eKro;
u'DK ;zgzB j'D s'A pknd j[D fszB wjhB/
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw d/ nzdo j'D tkbhnK fdZbh ftXkB ;Gk bJh sK tZvk B[e;kB j?. ;tkb T[m tZb'A b'e ;Gk dhnK jkb dhnK u'DK
gzikp NkJhw
u'DK B{z b? e/ fenk;pkih dk d"o S[o{ j'
oj/ jB fe Shbk s'A pknd fdZbh ftZu
ftZu y[d B{z d{i/ Bzpo s/ fbnk e/
u[Zfenk j?. jfonkDk, wjkokSNo ftZu eKro; dk y/tBjko e"D j't/rk. eJh ;Zsk;hB nkg B{z shi/ ;EkB s/ G/i d/
ftXkB ;Gk u'DK ftZu uzrk gqdSoB Bkw bJ/ ik oj/ ;B,go i' th jB T[BQK Dk ns/ fznkdkso fJbkfenK ftZu
Bk eoB d/ pkti{d ;oeko pDkT[D dh ftu'A fe;/ ftZu th Shbk torh oDBhfse nkg dh zwkBs sZe ips j' ikDk
b whvhnk dh d[otos'A dk nksze
b whvhnk dh d[otos'A dk nksze
b whvhnk dh d[otos'A dk nksze
S'''''Sb whvhnk dh d[otos'A dk nkszeb whvhnk dh d[otos'A dk nksze jkbs ftZu ofjD B{z Gkigk tZvh ;'u BjhA. fdZbh eKro; d/ ;kpek gqXkB eKro; dh tZvh T[gbpXh wzBh rJh.
ekw:kph wzB ojh j? ns/ fdZbh u'DK B{z ;[GkS u'gVk B{z fco s'A ewkB ;"Agh rJh fto'XhnK B{z th eokok itkp fwfbnk
;'Sb whvhnk d[Bhnk bJh fJZe tZvk fuzsk dk ftSk pD frnk b? e/ nksw ftStkS fdykT[D dh e'fSS j?, go fpyoh gJh eKro; ftZu T[j fe nkg d/ Bkb rmi'V Bk eoB dk
eo ojh j?,T[E/ jh b'e ;Gk dhnK jkb fezBh ikB c{ze ;eDr/. d/yD tkbh rZb Shbk dk c?;bk fezBk mhe ;h. Shbk dk
j?. jo d/S ftZu wzEB ikoh j? fe nyho fJ; s'A fet/A fBgfNnk ikt/
dhnK u'DK ftZu shi/ Bzpo s/ ofjD j't/rh. jkbKfe ftSb/SeK ns/ ;EkBe wzBDk ;h fe eKro; nkg d/ Bkb
. c/;p[e, fNtNo, tkN;n?g ns/ fJz;Nkrokw nkfd B/ jo ftnesh tkbh fdZbh ftZu ;ZskXkoh nkw nkdwh toeoK B{z th pj[s e[ZM pdbkU dk u[Dkth ;wM"sk eodh j?,sK T[;B{z fdZbh
gkoNh (nkg) th y[d B{z o/; ftZu nZr/ Go';k BjhA j?, ns/ fJjh fdZbh ftZu dh w"i{dk ;oeko d/ fybkc ;Zsk fto'Xh
B{z nkgDh rZb y[Zb e/ efjD dk w"ek fdZsk j?. fJ; fbjkz Bkb
wzB ojh j?. T[;dk efjDk j? fe jkbKfe ;ZskXkoh nkg B{z ;e{B d/ oj/ jB. T[j bfjo dk fSeko j'Dk gt/rk-T[j ;"
fdZbh ftXkB ;Gk u'DK fJ; tko eKro; fJ;B{z okjs wzB ojh j? feT[Afe eKro;, ch;dh mhe ;kps j'Jh. go j[D id'A
;'Sb whvhnk B/ BkrfoeK B{z fJZe ftnesh d/ s"o s/ finkdk
Shbk fdefSs d/ fpBK bV/rh ns/ fJj nkg dk t'N ch;dh jh nkg; ftZu fScN T[j BjhA j?, T[d'A T[BQK dh oDBhsh d/
wip{s pDkfJnk j?. fJj fJ; o{g ftZu ;hfws ofjzdk sK ;zeN BjhA ;kfonK B{z gsk j? fe Shbk fdefSs s'A j'fJnk j?,Gkigk d/ t'N fJzN?eN oj/ fj;kp Bkb gkoNh B{z nZr/ fbikD tkbk
fpBK fdZbh ftZu eKro; dk eh jkb jB,T[BQK ftZu pj[s nzso BjhA nkfJnk T[BQK d/ tork e'Jh uwsekoh B/sk BjhA
nkT[Adk. w[;hps T[d'A S[o{ j'Jh id'A okiBhse gkoNhnK B/ fJ; B{z
j?, fpbe[Zb :shw fijh j' rJh j?. nkg j?. nkg d/ ;Zsk ftZu nkT[D d/ fgZS/ fdy fojk. zwhB fsnko j?. p; T[; T[s/
nkgD/ gquko dk jfEnko pDkT[Dk S[o{ ehsk ns/ fJj ysoBke dk fJj soe g{oh soQK sK Bekfonk eKro; d/ t'N ch;dh dk Gkoh wksok oDBhfse ukb Bkb nZr/ tXD dh
BjhA ik ;edk. Shbk fdefSs nfijh ftZu fy;e ikDk jh gqw[Zy ekoB wzfBnk zo{os j? go i' jkbks ftykJh d/ oj/
gqftosh Gkos jh BjhA, d[Bhnk Go ftZu T[Go nkJh.
Sy;hns ;B, fiBQK dk fto'Xh th b'jk frnk ;h. nzefVnK T[s/ r"o eohJ/ sK jB,T[BQK Bkb sK BjhA bZrdk fe
Gkos ftu okiBhse gkoNhnK B/ nkJhNh ;?b pDk bJ/. fJjBK wzBd/ ;B. fejk iKdk j? fe b'e ;Gk brksko fszB gVkn wsbp 15 ;kb eKro; y[d B{z T[; fj;kp Bkb fsnko
u'DK ftZu nkg Bkb u[Dkth ;wM"sk sZe w[Zy wzsoh ofjD tkbh Shbk fdefSs eo ;e/rh. wip{s nrtkJh Bk j'D
ftZu tZvh frDsh ftZu r[gs b'eK dh Gosh ehsh rJh. coih
Bk j'D dk ekoB Shbk fdefSs jh B{z 2013 ns/ 2015 dhnK fdZbh ftXkB Bkb eKro; d/ B/sktK B{z th bZrD
;B. u[Bkth ;wM"sk j' u[Zfenk ;h, go ;Gk u'DK ftZu w"i{dk w[Zy wzsoh noftzd bZfrnk j? fe gkoNh ftXkB;Gk u'DK
nekT[AN pDk e/ fto'Xh fXo d/ fybkc M{m ns/ Bcos c?bkT[D dk
Shbk B/ x'SDk j'D s'A gfjbK fJ;B{z e/iohtkb s'A jko dk ;kwjDk eoBk ftZu th e[ZM yk; BjhA eoB tkbh.
Xzdk S[o{ j'fJnk. go fJ; ezw ftZu bZr/ ;ko/ b'e fte/ j'J/ BjhA jB. o[etkfJnk ns/ ftXkB ;Gk u'DK B{z t/ fgnk ;h ns/ 2019 dhnK b'e ;Gk u'DK fJ;d/ g[okD/ ;hBhno B/sktK B/ th nkg
yd/ j'J/ zwhB fsnko eoB dk soe ftZu fJZe tko fco Shbk B{z phi/gh gqd/ d/ tZb t/yDk S[o{ eo fdZsk j?. S[o{nks
tZvh frDsh ftZu nfij/ nkikd b'e th jB, i' fe;/ ftuko s'A gq/
fdZsk. nkfyoeko, T[; ;w/A d/ eKro; S gqXkB wB'i fstkoh B/ jok fdZsk ;kpek ftXkfJe gqjbkd ;kjBh s'A j'
fos jB ns/ ;t?gq/oDk Bkb ;'Sb whvhnk ftZu ;orow jB. gqXkB okj[b rKXh B{z Shbk nKNh dh rZb ;h, fco th Shbk B/ nkgDh fwjBs Bkb u[Zeh j?. T[BQK B/ eKro; B{z SZv e/ nkg
wzBDh gJh. fJ; dk ckfJdk eKro; B{z eKro; d/ yks/ ftZu fi; soQK t'N S/ dk gZbk cV fbnk j?. nkT[D tkb/ ;w/
pdfe;wsh Bkb nZi fJ;dk Bekokswe gZy fznkdk gqGkth
b'e ;Gk u'DK ftZu j'fJnk. T[;dh M'bh nfozr ftZu T[Skb fdtkfJnk T[j A ftZu eJh j'o eKro; B/sktK d/ nkg
j[zdk ik fojk j?. M{m, nctkj, Bcos ns/ rbs XkoBktK B{z ftZu fdZbh dhnK ;Zs ;hNK ftZu'A fJZe wjZstg{oB j?. 2019 ftZu fdZbh dhnK d/ ftukb/ Skfwb j'D dh rZb ;kjwD/
th ;hN Gkt/A jh Bk nkJh j't/ go t'N ;kohnK ;Zs b'e ;Gk ;hNK Gkigk fiZsD nk ojh j?. nfijk j[zdk j?, sK eKro;
;Ekfgs eoB tkbh ;wZroh dh fJ; T[s/ Gowko j' rJh. No'b
gqshSs d/ fj;kp Bkb nkg B{z shi/ ftZu ;cb ojh ;h. wsbp fdZbh dh bJh v{zxh ;ZN bZrD tork j't/rk ns/
Bkwe fJZe BthA gqiksh dk T[d/ j'fJnk j?, fi; dk ezw d{;fonK B{z Bzpo s/ fy;ek e/ y[d B{z d{i/ Bzpo s/ okiBhsh s'A eKro; dk brGr nkw nkdwh gkoNh bJh ;zihtBh tork.
rkbQK ns/ XwehnK d/Dk j?. nfij/ ftZu ;'Sb whvhnk dk o?r[b/
nkgD/ p[fBnkdh co
nkgD/ p[fBnkdh co
nkgD/ p[fBnkdh co s'A th gZbk MkVdh Gkos ;oeko
nkgD/ p[fBnkdh co s'A th gZbk MkVdh Gkos ;oeko s'A th gZbk MkVdh Gkos ;oeko
nkgD/ p[fBnkdh coz s'A th gZbk MkVdh Gkos ;oeko s'A th gZbk MkVdh Gkos ;oeko
SB io{oh j?.
fcbjkb nfij/ ;ko/ wkwb/ Gkos dh ;[gohw e'oN ftZu NqK;co Gkos d[Bhnk dk fJZe tZvk dh jkbs s/ ;oeko th p/i[pkB j?. Xosh bJh ikB tkoD tkb/ Grs f;zx dh
b'esKsfoe d/S j?. nkzkdh d/ pknd j/mK dZp/ gbk;fNe s/ gkbhEhB gkDh e[opkBh j[D B"itkBK B{z Mzi'Vdh BjhA.
j' u[Ze/ jB, fi; B/ fJ; pko/ e/Ado ;oeko dk gZy ikBDk ukfjnk
s'A jh b'e nkgDh ;t?fJZSk Bkb t'NK B{z fo; e/ Xosh j/mb/ gkDh Bkb fwbD j[D sK p; B"itkB fNZe Nke, gpzh s/
gk e/ nkgDhnK ;oekoK u[Dd/ nkJ/ jB. s'A o'edk j?. ;oeko ;G e[ZM ikD e/ th c/;p[Ze dh ekbgfBe d[BhnK ftZu
j?. e/Ado B/ ;'Sb whvhnk fB:wB ekB{zB iBtoh 2020 sZe
go ;tkb fJj j? fe b'eK dh GbkJh b'eK B{z gkbhEhB dk pdb fdZs/ pr?o ftZuod/ nkgDk g?;k, ;wK s/ T{oik
fbnkT[D dh rZb ejh j?. ;'Sb whvhnk nekT[AN B{z nkXko Bkb bJh ngDkfJnk frnk b'eszso nkgD/ jh ;G mhe j' ikt/rk dk tfjw gkb e/ popkd eod/ ik oj/ jB. MNgN nwho
we;d B{z g{ok eo fojk j?. eh b'eszsfoe p?mh j?. j' ikD d/ ;[gB/ d/y/ iKd/ jB. g?;k
i'VB dh rZb ehsh ik ojh j?. nkXko dk vkNk sK gfjbK jh
Yzr Bkb u[DhnK ;oekoK b'eK dhnK pq/B vq/B dh ;wZf;nk gzikp ftZu ewkT[D bJh o;sk ;jh j? iK BjhA, fJj
bhev j?. fejk ik fojk j? fe fJ; Bkb coih nekT[AN; T[s/ o'e T[whdK s/ yohnK T[so ojhnK jB . t'NK nbkofwzr ;N/i s/ gj[zu rJh j?. fJZe ;'uD dh y/ub BjhA T[mkJh iKdh. eh
s'A gfjbK jo okiBhfse gkoNh tZb'A fog'oN nB[;ko jzkoK jh B"itkB jo B"itkBK B{z ;jh o;sk fdykT[Dk,
bZr/rh go fJ; ftu fezBh ;ZukJh j? fJj ;wK dZ;/rk. fJe soe j?
eJh b'e b[GktD/ tknd/ ehs/ iKd/ jB. ;kb gzikp ftu'A gbkfJB eo e/ eB/vk o'zrko d/Dk s/ T[jBK dh T[ozk dk d/S
fe nkXko Bkb i'VB Bkb BkrfoeK dhnK rshftXhnK T[s/ Bzo b'e ;'ud/ jB T[jBK dh wozh Bkb pDh dh Xosh s/ nkgD/ ;[Bfjo/ ;gB/ g{o/ fBowkD bJh T[g:'r eoBk ;oeko dk
;oeko T[jBK dh fzzdrh ;"yh s/ y[Sjkb eoB bJh ikD tk;s/ :sB eod/ ofjzd/ coz BjhA.
oZyD bJh ;oeko fJ;dh d[otos'A eo ;edh j?.
eo d/t/rh go ;oekoK nkgD/ p[fBnkdh jB. fJj B"itkB nkJhb?N; tor/ e'o;K b'eK dhnK Xkofwe GktBktK dk
cozK s'A th gZbk MkV b?AdhnK jB. s/ gzikp dk eo'VK o[gfJnk brk e/ fynkb oZyDk fJZe uzrh ;oeko dk
fuzsk fJj j? fe i' b'e ikD -p[ZM e/ GVekT{ g';N okjhA nkgD/
;oeko dk coz j? fe nkgD/ ftd/S ikD dh i[rs brkT[Ad/ jB. i' p[fBnkdh coz j?. SoXkb{nK bJh
nkek dh Bzo ftZu nkT[D dh e'fSS eod/ jB, T[BQK T[s/ gkpzdh BkrfoeK dh ikB wkb s/ ;zgsh dh pZu/ fJZE/ gkDh dk frbk; th nkg BjhA eoskog[o bKx/ dk y[ZbDk o{j sZe y[Sh
oZfynk eo/. fgZS/ fij/ gh n?w ;h p?Ae u[Zed/ T[j ftd/SK ftZu fwZNh Bkb fwZNh d/D tkbk j?. go fJ; w;b/ s/ th eq?fvN
brkT[D bJh ;oeko fejV/ edw u[Ze/rh. ;zftXkBe nj[d/ T[s/
x'Nkb/ s'A pknd p?Ae ftZu nkgDh rkVh j' e/ jo ezw eoB B{z fsnko j' iKd/ b?D dh j'V s/ fJZe d{i/ s/ d{SDpkzh
p?m/ b'eK, yk; eoe/ ;K;dK, ftXkfJeK, wzsohnK B{z fet/A fizw/tko y{B g;hB/ dh ewkJh rtk p?m/ yksk jB. fJ; ftZu ;kok e;{o pZfunK dk dk d"o ikoh j?. gkfe;skB s'A 20 vkbo
XkoeK dk eh e;{o ;h. fi; B/ x'Nkbk BjhA ;r'A ;oeko dk th j? i' t;BheK dh ch; tkg; b?D ;pzXh fpnkB d/D s'A
pDkfJnk ikt/rk. nfij/ b'e y[d fttkfds g';N Bk S/no eoB,
ehsk T[; s/ Be/b e;D dh pikJ/ yksk s'A jo gqeko dk N?e; fBu'V e/ th T[jBK gfjbK fe ;oeko B/ SoXkb{nK d/ :ksok
go Bcos c?bkT[D tkfbnK B{z co?Av pDkT[Ad/ j'D, iK ckb' eoe/ XkoeK s/ f;oc e[M jzko o[gJ/ jh eYtk B{z T[itb GftZy dk Go';k BjhA d/ wkor s/ g?D tkfbnK N'b BkfenK dh
;eD dh o'e brk fdZsh rJh. fJj gkT[Adh. ch; wkc eo fdZsh j?. fJ; pko/ e/
T[BQK B{z t?Xsk fdzd/ j'D, sK T[BQK T[s/ eh ekotkJh j't/rh. c/e
wkBf;e gq/SkBh MZbd/ yksk Xkoe T[jBK ;oeko j[D ;VeK B{z N'b gbkfznK iohtkb ;oeko tXkJh dh gkso j? fi;
fBT{i ns/ nctkj B/ w[Zy Xkok d/ whvhnk B{z th gqGkfts ehsk j?. dh so;:'r jkbs gqsh n;zt/dBShb okjhA gqkJht/N jZEK ftZu d/D s'A pknd B/ fpnkBpkzh s'A jZN e/ n;b ftZu
;oeko nZr/ jh g?;k v[ZpD s'A pukT[D o/bt/ ;N/SB, Nq/BK s/ J/nog'oN th SoXkb{nK B{z ;j{bsK d/D dk izpk
e'Jh fizw/tko nypko iK Nhth u?Bb i/eo e'Jh mhe ypo th d/t/
d/ sob/ eoB bJh wip{o jB. ;oeko gqkJht/N g{zihgshnK B{z ;"AgD dh fsnkoh fdykfJnk j?.
i' fe b'eK bJh u[Dh rJh ;h, fJ; rZb ftZu j?. eh Gkoh pj[ws Bkb pDh fi; d/S dh nZXh s'A finkdk nkpkdh
sK T[;d/ p/n;o j'D dh ;zGktBk s'A fJBeko BjhA ehsk ik ;edk.
s/ th p/gotkj j? fe fezB/ yksk Xkoe ;oeko j[D jo fzzw/tkoh s'A w[es j'Dk nBgVQ j't/ s/ fi;B{z fJj th BK gsk
M{m ns/ Bcos o'eD bJh ;'Sb whvhnk d/ nekT[AN; dh t?Xsk fJ;/ d[y'A nkgDh ikB rtk p?m/ jB. ukj[zdh j?. j't/ fe e{Vk feZE/ gkT[Dk j?, T[; s'A
fJj th ypoK jB fe eJh p?Ae nkgDhnK ;oekoh eowukohnK d/ g[okDh fJj T[whd eoBk fcz{b j? fe T[; B{z
fBoXkfos eoBk io{oh j?. nkw b'e n;bh ns/ coih gq'ckfJb dk
gk; p[ZeK s/ w'jo brk e/ e/tb 1 bZy g?BSB gqkgs eoB bJh x'b ikoh jB. gsk j't/rk fe t'N feZE/ gkT[Dh j?. eh
coe BjhA eo gkT[Ad/. NftNo ftZu t?ohckfJv pb{ fNe fBSkB dk sZe dh iwk g{zih dh rozNh b? oj/ jB. ;oeko tZb'A nkJh J/ n?;, nkJh gh n?; ;oeko dk p[fBnkdh coz BjhA j? fe
eh ;oeko dk coz BjhA nfijhnK ypoK s/ j'o T[u nfXekohnK B{z e/Ado tZb'A vh pZu/ i' d/S dk GftZy jB, T[jBK bJh
fB:w j?. go bzp/ ;w/A s'A t?ohfce/SB BjhA j' fojk. nfij/ ftZu fe;/
pko/ ;fEsh ;gSN eo/ s/ yksk XkoeK J/ nBkT{A; j[zd/ jh T[;/ soz s/ s[ozs vh fpjso Nhuo ns/ ;e{b ekbiK dk gqpzX
d/ th Bkw dh gq'ckfJb d' fwzN ftZu pDk e/ e'Jh tZvk fttkd yVk dk ftStk; pjkb eo/. J/ ikoh eoB dhnK jdkfJsK fdZshnK eo/. go ph n?b U fvT{Nh ;w/s j'o eJh
gbk;fNe ns/ gkbhEhB dh tos'A rJhnK jB. eh ;oekoh BhshnK f;oc fvT{NhnK dh x[zwD x/oh ftZu c;/
ehsk ik ;edk j?. ;'Sb whvhnk d/ M{m ekoB ekch b'eK dh wkp
d/ wkV/ n;oK pko/ ;oeko tZb'A f;oc T[Zu nfXekohnK d/ :sBK ;dek jh nfXnkgeK bJh ;e{b s/ pZu/ so;d/
fuzsk d/ gjkV yV/ ehs/ ik oj/ jB s/ bkr{ j[zdhnK jB iK fJ; bJh j/mb/ ofjzd/ jB. i/ gVkT[D s'A fJbktk j'o
fbzfuzr j'Jh j? ns/ eJh EktK s/ sBkU dhnK th ypoK nkT[Adhnk
iwhB s/ n;b :sB Bkekch jB. eowukoh th SkpkSh d/ gkso jB. eh fvT{NhnK J/BhnK jh zo{oh jB sK ;oeko
ofjzdhnK jB. fbjkik, fJ; B{zp/ekp{ SZvDk T[fus BjhA j?. wbNhB?SBb ezgBhnK d/ d[ZX, fug;, T[jBK d/ GftZy s/ toswkB bJh g[okDh T[; bJh B"eoh bJh so;d/ B"itkBK B{z
e[oeo/ s/ BwehB d/ g?eNK B{z SZv e/ g?BSB s/ vh J/ zo{oh BjhA. ;oekoh w"ek feT[A BjhA fdzdh.
o/jVh s/ cVhnK brk e/ ;wkB t/ud/ eowukohnK dh jo/e wzr s/ yzkBk ;oeko B{z ukjhdk j? fe fi; ezw
gzikp NkJhwz ftZu Sg/ fJ ftZu Sg/ fJSfsjkoK bJh fJfsjkoK bJh fJSfsjko d/D tkb/ y[dfsjko d/D tkb/ y[d
gzikp NkJhw ftZu Sg/ fJ ftZu Sg/ fJ fsjkoK bJh fJfsjkoK bJh fJ fsjko d/D tkb/ y[dfsjko d/D tkb/ y[d
gzikp NkJhw ftZu Sg/ fJ fsjkoK bJh fJ fsjko d/D tkb/ y[d
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw
rohpK d/ rZb nzr{mk fdZsk ik fojk ykbh j'D dk j'ek d/D tkbh ;oeko bJh b'eK B/ T[; B{z u[fDnk j?, T[; ezw
fizw/tko jB ns/ SghnK ouBktK d/ gkso ekbgfBe jB i' nkw fizdrh
fizw/tko jB ns/ SghnK ouBktK d/ gkso ekbgfBe jB i' nkw fizdrh
fizw/tko jB ns/ SghnK ouBktK d/ gkso ekbgfBe jB i' nkw fizdrh
fizw/tko jB ns/ SghnK ouBktK d/ gkso ekbgfBe jB i' nkw fizdrh
fizw/tko jB ns/ SghnK ouBktK d/ gkso ekbgfBe jB i' nkw fizdrh
j?. e{V/ d/ Y/o ftu'A gkbhEhB ftZu ftZu fco ykbh yzkB/ tkb/ wzsokb/ dh gqsh :sBShb oj/. b'eK d/ toswkB s/
d/ ftZu fe;/ Bk fe;/ Bkb fwbd/ i[bd/ j' ;ed/ jB. b/yeK dhnK nkgDhnK
d/ ftZu fe;/ Bk fe;/ Bkb fwbd/ i[bd/ j' ;ed/ jB. b/yeK dhnK nkgDhnK
d/ ftZu fe;/ Bk fe;/ Bkb fwbd/ i[bd/ j' ;ed/ jB. b/yeK dhnK nkgDhnK
d/ ftZu fe;/ Bk fe;/ Bkb fwbd/ i[bd/ j' ;ed/ jB. b/yeK dhnK nkgDhnK
d/ ftZu fe;/ Bk fe;/ Bkb fwbd/ i[bd/ j' ;ed/ jB. b/yeK dhnK nkgDhnK
bg/NhnK ;pzhnK s/ cbK d/ fSbe/ yk b'V eh j?. GftZy B{z fpjso pDkT[D d/ T[gokb/
ouBktK T[jBK dh ebgBk s/ nkXkfos jB ns/ b/ye nkgDhnK ouBktK
ouBktK T[jBK dh ebgBk s/ nkXkfos jB ns/ b/ye nkgDhnK ouBktK
ouBktK T[jBK dh ebgBk s/ nkXkfos jB ns/ b/ye nkgDhnK ouBktK
ouBktK T[jBK dh ebgBk s/ nkXkfos jB ns/ b/ye nkgDhnK ouBktK
ouBktK T[jBK dh ebgBk s/ nkXkfos jB ns/ b/ye nkgDhnK ouBktK
e/ fGnkBe w"s wod/ p/z[pkB ikBtoK f;oc 23 ;kb dh T[wo ftZu jh d/S eodh oj/.
bJh y[d fizw/tko jB.
bJh y[d fizw/tko jB.
bJh y[d fizw/tko jB.
bJh y[d fizw/tko jB.
bJh y[d fizw/tko jB.

21
21
21 gzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
21 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
21 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
fpqfN
fpqfN
fpqfN -nk;Nq/bhnB pbkro
fpqfNS-nk;Nq/bhnB pbkro-nk;Nq/bhnB pbkro
nk;Nq/bhnk u 6 feb'rqkw tu 6 feb'rqkw t Bh pZuhBh pZuh
nk;Nq/bhnk
nk;Nq/bhnk u 6 feb'rqkw t Bh pZuh fpqfN -nk;Nq/bhnB pbkro-nk;Nq/bhnB pbkro
nk;Nq/bhnk
nk;Nq/bhnk 'u 6 feb'rqkw tu 6 feb'rqkw tzBh pZuhBh pZuh
i'V/ B{z JhokB B/ ehsk fojkn
i'V/ B{z JhokB B/ ehsk fojkn
i'V/ B{z JhokB B/ ehsk fojkn
i'V/ B{z JhokB B/ ehsk fojkn
i'V/ B{z JhokB B/ ehsk fojkn
dk iBw, vkeNo th j?okB
dk iBw, vkeNo th j?okB
dk iBw, vkeNo th j?okB
dk iBw, vkeNo th j?okB
dk iBw, vkeNo th j?okB

















w?bp"oB (fpT{o') fpqfNS (fpT{o')nk;Nq/bhnB pbkro n"os i"bh fezr ns/ T[; d/
gq/wh wkoe fcofeB B{z JhokB dh Bzopzdh s'A fojkn eo fdZsk frnk j? ns/ fJ; i'V/
B/ fejk fe T[j nk;Nq/bhnk tkg; nkT[D 's/ pj[s y[S jB s/ okjs wfj;{; eo oj/
jB.
nk;Nq/bhnB ftd/S wkwfbnK dh wzsoh w?fo; gkfJB/ B/ fejk,''w?A fJj n?bkB
f;vBh (fpT{o') nk;Nq/bhnk d/ Sfjo B/ o/wh B{z 38 jcs/ ns/ d' fdB dh roG j? fe ;kvh shih n"bkd fJzB/ tzB Bkb eod/ j'J/ ekch okjs wfj;{; eo ojh jK fe fezr s/ fcofeB B{z fojkn eo fdZsk
frnk j? s/ T[j tkg; nk oj/ jB.
f;vBh ;fEs tkb'r'Ar j;gskb ftu nt;Ek d/ pknd iBw fdZsk. i'V/ B/ g?dk j'Jh j?. fJ; s'A gfjbK iBw ;w/A 2
gkfJB/ B/ fejk fe nk;Nq/bhnB ;oeko B/ ekch rzGhosk Bkb fJ; w[Zd/ 's/
27 ;kb dh fJwk fwbo B/ 5H88 fejk,''T[j ikDd/ ;B fe roG nt;Ek ;kbk p/Nh ftb't 5H5 feb'rqkw ns/ 4
JhokB Bkb rZbpks ehsh j?. T[BQK d'jK 's/ bZr/ d'S oZd eo fdZs/ rJ/ jB. T[BQK
feb'rqkw tzBh pZuh B{z iBw fdZsk. d"okB wK B{z vkfJphNhz j?. fJ; ekoB ;kbk p/N/ J/S dk tzB 3H8 feb'rqkw
nk;Nq/bhnk ftu fznkdkso Btizw/ pZu/ pZu/ dk tzB ;XkoB Bkb'A fznkdk j't/ ;h.'' j;gskb ;Nkc B/ fgsk v?Bhnb dZf;nk fe fpqfNS-nk;Nq/bhnB ne?v/fwe ekfJb/ w{o/ frbpoN ni/ th JhokB dh
dk n";s tzB 3H3 feb'rqkw j[zdk j? rk go o/wh d/ tzB B/ ;kfonK B{z j?okB B{z dZf;nk,''o/wh j;gskb ftu g?dk j'Jh e?d 'u jh j?, feT[Afe fJe ;kb gfjbK T[; B{z 10 ;kb dh ;zk ;[DkJh rJh ;h.
fzeo:'r j? fe vkeNo w{o/-frbpoN w?bp"oB :{Bhtof;Nh 'u fJ;bkwe f;Zfynk
go p/ph o/wh fwbo dk tzB fJ; Bkb'A eo fdZsk.'' 27 ;kbk dh fJwk B/ dZf;nk ;G s'A tzBh pZuh j?. fJ; bJh j;gskb
dh b?euoko ojh j?. gkfJB/ B/ dZf;nk fe T[BQK dk e/; ekch T[bfMnk j'fJnk j? go
d[ZrDk j?. fJ; ekoB pZuh B{z 'p/ph ;{w' fe 35t/A jcs/ ftu id'A nbNok;kT{Av ftu pZuh B{z d/yD bJh b'eK dh GhV
fco th n;hA JhokB ;oeko Bkb brksko rZbpks eo oj/ jK sK fe T[; dh th
o?;bo' fejk ik fojk j?. ;hi/ohnB eotkfJnk ;h T[d'A pZuh dk tzB eohp fJeZmh j' rJh.'' j;gskb ;Nkc dk
nkgo/SB d/ pknd pZuh dk tzB B{z 4 feb'rqkw ;h . T[d'A s'A T[j ;XkoB efjDk j? fe nk;Nq/bhnk ftu 40 ch;dh fojkJh j' ;e/. fzeo:'r j? fe fezr s/ fcofeB B/ 2007 'u goE 'u nkgDk xo
d/y e/ j;gskb ;Nkc ns/ wK ;ko/ j?okB Bkb'A fznkdk tzBh pZu/ B{z iBw d/D pZu/ 3H5 febrqkw s'A tZX j[zd/ jB. o/wh SZv e/ eJh d/SK 'u x[zw e/ vke{w?ANoh pbkr fbyD/ S[o{ ehs/ ;B.
JhokB dk d'S ;h fe T[BQK B/ fpBK fJikzs d/ T[BQK d/ ;zt/dBShb fJbkfenK 'u
;B. bJh fsnko ;h. dk tzB fJ; Bkb'A 1H2 ch;dh fznkdk
vo'B T[vkfJnk ;h. T[; ekoB T[BQK B{z fjok;s 'u fbnk frnk ;h.
fgsk v?Bhnb B/ dZf;nk fe fJwk fgsk v?Bhnb B/ fejk,''nfijk BjhA j?.








JACK SINGH SOLICITOR
















































'

22
22
22 gzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
22 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
22 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo

23
23
23 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
23 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
23 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
14 s'A pknd 22 j ko s'A fko s'A f nkdknkdk
2 2 2 2 2014 s'A pknd 22 j14 s'A pknd 22 jzko s'A fko s'A fznkdknkdk n?ZBHnkoHnkJhH gsh d/ esb e/; 'uu uu u
14 s'A pknd 22 j ko s'A f nkdk
14 s'A pknd 22 j
n?ZBHnkoHnkJhH gsh d/ esb e/;
n?ZBHnkoHnkJhH gsh d/ esb e/;
n?ZBHnkoHnkJhH gsh d/ esb e/;
n?ZBHnkoHnkJhH gsh d/ esb e/;
GkoshnK B/ wzrh nwohek u gBkju gBkj
GkoshnK B/ wzrh nwohek
GkoshnK B/ wzrh nwohek
GkoshnK B/ wzrh nwohek 'u gBkju gBkj
GkoshnK B/ wzrh nwohek u gBkj
BtK w'V, ibd j't/rh frqcskoh
BtK w'V, ibd j't/rh frqcskoh
BtK w'V, ibd j't/rh frqcskoh
BtK w'V, ibd j't/rh frqcskoh
BtK w'V, ibd j't/rh frqcskoh
dh t;Bhe fwqse dh foSs/dko gowihs
e"o d/ fpnkB 's/ doi n?ZcHnkJhHnkoH
w[skpe okigkb B/ nkgDh gfjbh gsBh
dh w"s d/ pknd 2004 ftu EKvh Bkb
ftnkj oukfJnk. EKvh okigkb dh
T[wo s'A bZrGr nZXh ;h ns/ d'jK d/ 2
pZu/ j'D d/ pkti{d T[BQK d/ nkg;h foSs/
foSsk tXhnk BjhA ;B.
11 d;zpo, 2015 B{z T[j nkgD/
pZfunK Bkb 30 d;zpo B{z j'D tkb/
nkgD/ Gok d/ ftnkj ftu Skwb j'D
bJh Gkos nk rJh ;h. okigkb 19
d;zpo B{z gq'rokw ftu Skwb j'fJnk ;h.
26 d;zpo B{z okigkb nkgD/ iZdh fEzvk
fgzv ftu fwqse gkfJnk frnk, fiZE/
T[j e[bfizdo Bkb ofj fojk ;h. wkwb/
ftu dkfJo g[b; ukbkB ftu fejk
frnk j? fe okigkb dh w"s ;kj x[ZN
bzvB (fpT{o') :{He/H dh ofjD tkbh iZ;h (wbehs e"o dh Xh) dh jZfsnk
ikD ekoB j'Jh. fJ; wkwb/ ftu EKvh,
e[bfizdo e"o EKvh dh jtkbrh bJh ftu T[BQK dh efEs Sw{bhns bJh
T[; d/ fgsk ns/ d';s 's/ T[; B{z f;ojkD/
gzikp ;oeko B/ jkb jh ftu nkgDh jtkbrh ehsh rJh ;h.
dh wdd Bkb w"s d/ xkN T[skoB dk
tkfSzrNB (fpT{o') nwohek 'u ;kb 2014 s'A pknd 7 jzko n"osK ;D/ 22 gqtkBrh fdZsh j?. T[j 2015 ftu j[fSnkog[o fzb/ d/ fgzv fEzvk dh
d'S brkfJnk frnk.
jzko s'A fznkdk GkoshnK B/ gBkj dh wzr ehsh j?. fJj ikDekoh fJe Bt/A j[fSnkog[o fzb/ ftu nkgD/ t;Bhe e[bfizdo i' vkoNc'oN e?AN
nrb/ fdB EKvh B/ efEs s"o 's/
nfXekfos nzeV/ 'u ;kjwD/ nkJh j?. 'BkoE nwoheB gzikph n?;';hJ/SB' d/ n?ZBHnkoHnkJhH gsh dh jZfsnk d/ wkwb/ (:{He/H) ftu ;NqhN jhEo vqkJht f;Nh
fejk fe okigkb dh w"s fdb dk d"ok
ekoiekoh fBod/Se ;sBkw f;zx ujb B/ fejk fe GkoshnK tb'A nwohek 'u SoD ftu b'VhAdh j?. nkgD/ gsh dh jZfsnk ftu ofjzdh j? 's/ nkgD/ fgsk nwohe
g?D ekoB j'Jh. T[BQK B/ okigkb d/
wzr/ ikD d/ ekoB Gkos 'u p/o[zrkoh iK gZygks iK d't/A j' ;ed/ jB. wro'A e[bfizdo B/ efEs o{g Bkb T[; f;zx ns/ d';s ;fszdo f;zx T[oc ftfgB
gfotko d/ j'oBK w?ApoK ns/ fgzv
n?ZBHJ/HghHJ/H B{z ;{uBk dh ;[szsosk ekB{zB d/ sfjs ':{Hn?Z;H f;NhzBfSg n?Av dh eo'VK o[gJ/ dh ikfJdkd jVg bJh i' pzrkbhg[o fgzv dk fJe g[b; eK;N/
tkfbnK B{z dZ;/ fpBK ibdpkzh ftu
fJwhrq/SB ;oft;; B?SBb foekov ;?ANo' s'A gqkgs ;{uBk d/ w[skpe ;kb 2014 s'A ;h. jkb jh d/ fdBK ftu fJj d{ih xNBk pb j?, dh wdd Bkb nkgD/ n?ZBH nkoH
T[; dk nzfsw ;z;eko eo fdZsk. fJ;
pknd 22,371 GkoshnK B/ nwohek 'u SoD wzrh j?. ujb B/ fejk fe fJj nzeV/ j? id'A fJe esb e/; ftu gzikp dh nkJhH gsh okigkb f;zx (67) dk rbk
rzGho fuzsk dk ftSk j?. T[BQK B/ fejk fe SoD wzrD tkb/ e[Zb GkoshnK 'u fJe n?ZBHnkoHnkJhH wfjbk dh jtkbrh dpk e/ wkoB dk d'S j?. okigkb dh wro'A e[bfizdo tkg; fJzrb?Av ubh rJh
15,436 g[oS s/ 6,935 wfjbktK Skwb jB. SoD ukj[D tkfbnK d/ ftukb/ ezw dh wzr ehsh ik ojh j?. fJ; ;kb jZfsnk d/ ;zpzX ftu fJe ;h. g[b; iKu ftu dZf;nk frnk fe
eoB tkb/ f;zx B/ fejk fe nwohek 'u r?o-ekB{zBh sohe/ Bkb dkyb j'D tkfbnK iBtoh ftu e?B/vk ofjzdh wbehs e"o n?ZcHnkJhHnkoH 2 wkou, 2015 B{z okigkb dh nzfsw nodk; B/V/ ofjzd/
d/ bJh SoD wzrD dh gqfefonk T[BQK dhnK fdZesK B{z j'o tXk ;edh j?. T[BQK B/ ns/ T[; d/ Gok ;[oihs f;zx pd/Sk dh wfjfsnkBk g[b; ;N/SB ftu doi foSs/dkoK dh ikDekoh d/ fpBK jh eo
fejk fe nwohek 'u dkyb j'D s'A pknd fJBQK s'A pj[s/ b'e fBZih nNkoBh dhnK 18 ;kb gfjbK i;ftzdo f;ZX{ T[oc ehsh rJh ;h. rq/; (:{He/H) d/ b"i b/B fdZsh rJh ;h.
;/tktK b?Ad/ jB, i' nfijh ch; dh wzr eod/ jB i' fe T[BQK d/ G[rskB dh ;woEk
s'A go/ j[zdh j?. fJ; s'A fJbktk nfij/ b'e, fiBQK B{z tehb fwb th iKdk j? T[BQK bJh
e?bhc'oBhnk nZr ekoB T[ZiV/
e?bhc'oBhnk nZr ekoB T[ZiV/
e?bhc'oBhnk nZr ekoB T[ZiV/
e?bhc'oBhnk nZr ekoB T[ZiV/
e?bhc'oBhnk nZr ekoB T[ZiV/
gqfefonk sDkn Goh j' ;edh j? feT[Afe ngbkJh eoB s'A eJh wjhB/ pknd sZe
T[j ezw eoB bJh gofwN jk;b BjhA eo gkT[Ad/.
f;zx B/ fejk fe fJ; bJh i' Gkosh nwohek nkT[Dk ukj[zd/ jB T[BQK B{z d/S 'u
ekB{zBh sohe/ Bkb dkyb j'Dk ukjhdk j?, fi; Bkb T[j w[SfebK s'A pu ;eD.
b'eK dh wdd bJh f;Zy nkJ/ nZr/
b'eK dh wdd bJh f;Zy nkJ/ nZr/
b'eK dh wdd bJh f;Zy nkJ/ nZr/
b'eK dh wdd bJh f;Zy nkJ/ nZr/
b'eK dh wdd bJh f;Zy nkJ/ nZr/
fJ; wjhB/ d/ S[o{ 'u w?ef;e' B/ 311 GkoshnK B{z nwohek 'u dkyb j'D bJh rbs
sohe/ dh tos'A eoB bJh Gkos tkg; G/i fdZsk frnk ;h.
pDkJ/ rJ/ nkozh okjs e?AgK ftu 700
d/ eohp b'eK B{z bzro toskfJnk
Bhot w'dh B/ bzvB e'oN
Bhot w'dh B/ bzvB e'oN u w[V dkybu w[V dkyb frnk. fJ; ftu j'oBK r[od[nkfonK s'A
Bhot w'dh B/ bzvB e'oN
Bhot w'dh B/ bzvB e'oN u w[V dkyb
Bhot w'dh B/ bzvB e'oN 'u w[V dkybu w[V dkyb
fJbktk r[od[nkok ;kfjp cohwKN tZb'A
th tZvh wdd ehsh rJh.
fJj okjs e?Ag o?Zv eok; ns/ ;kbt/
ehsh SB nkowh tZb'A ;Ekgs ehs/ rJ/ jB,
ehsh wkBs nowkBs no
ehsh wkBs no
ehsh zwkBs nowkBs nozhhhhh
ehsh
fiZE/ fe ;'B'wk ekT{ANh d/ pj[s ;ko/ b'e
nkgD/ gfotkoK ;w/s ofj oj/ jB. fJ;
fJbke/ ftu 90000 J/eV d/ eohp jbek
nZr dh bg/N 'u nk u[Zek j?, fi; ftu
200 d/ eohp xo ns/ j'o fJwkosK ;V
e/ ;[nkj j' rJhnK jB.
'f;Zy; cko fjT{wfBNh' B/ fJ; Bkb
;zpzXs J/iz;hnK Bkb okpsk ekfJw
ehsk ns/ nkgD/ tZb'A wdd d/D dh g/
SeS ehsh. okjs e?Ag ftu ofj oj/ b'eK
fBT{:koe (fpT{o') phs/ e[ZM fdBK iE/pzdhnK y[ZbQ e/ fJBQK b'eK dh wdd
dhnK nZyK ftu f;ZyK B{z d/y e/ y[Sh
s'A nwohek d/ ;{p/ e?bhc'oBhnk d/ tZy- bJh gj[zu ojhnK jB.
wfj;{; ehsh ik ojh ;h. fJ;/ sohe/ Bkb
tZy fjZf;nK 'u MkVhnK 'u bZrh nZr 'f;Zy; cko fjT{wfBNh' BK dh iE/
fJ; ;z;Ek tZb'A ;?AN w?ohz vkJhfBzr o{w,
B/ tZvh go/SkBh yVQh ehsh j'Jh j?. fJ; pzdh tZb'A T[Zsoh e?bhc'oBhnk d/ tZy-
;NkeNB 'u 500 d/ eohp b'eK B{z bzro
ekoB pj[s ;ko/ b'eK d/ xo ;V rJ/ tZy r[o{ xoK dh wdd Bkb fJBQK b'eK
jB. b'e nkgD/ xo SZv e/ S?bNo j'wz sZe bzro gj[zukfJnk ik fojk j?. fgSb/ toskfJnk frnk. pkp/ BkBe B/
zo{oswzdK B{z bzro SekT[Dk tZvk g[zB
'u ofj oj/ jB. fJ; d"okB T[BQK B{z G'iB fdBhA fJ; ;z;Ek tZb'A ;/B okc/b Sfjo
dZf;nk j?.
ns/ j'o zo{oswzd uhzK dh b'V j?. f;Zy d/ w?ohB ekT{ANh c/no rokT{Av fty/
hnk u v/Ar{ d/ efjo Bkb 15 s'A f nkdk w"sK
hnk
hnk u v/Ar{ d/ efjo Bkb 15u v/Ar{ d/ efjo Bkb 15 s'A f s'A f nkdk w"sKnkdk w"sK
wb/ wb/ wb/ wb/ wb/Shnk hnk 'u v/Ar{ d/ efjo Bkb 15u v/Ar{ d/ efjo Bkb 150 s'A f s'A fznkdk w"sKnkdk w"sK
e[nkbkbg[o (fpT{o') wb/Shnk 'u fJ;
;kb j[D sZe v/Ar{ ekoB 154 b'eK dh
w"s j' rJh j? ns/ 1,09,000 b'e fJ;
s'A ;zeofws j'J/ jB. ;EkBe whvhnk
bzvB (fpT{o') Gr"V/ jhok eko'pkoh s/ gzikp B?SBb x'Nkb/ 'u b'VhAd/ Bhot
B/ f;js wzsoh di[be/ch nfjwd d/
w'dh B/ bzvB dh i/b 'u ikoh Bzopzdh d/ fybkc BthA zwkBs nozh dkyb ehsh
jtkb/ s'A fJj ikDekoh fdzd/ j'J/
j?. fJ; s'A gfjbK T[; dh zwkBs nozh eJh tko ykfoi j' u[Zeh j?. nkfynk fe 26 nes{po sZe 1,08,000
48 ;kbk Bhot w'dh jtkbrh dh bVkJh bV fojk j?. fJ; tko T[; dh zwkBs b'e v/Ar{ Bkb ;zeofws j'J/ jB idfe
nozh 'u fuzsk s/ fvgq?SB d/fynk ik fojk j?. fJ;/ ;kb wkou wjhB/ jtkbrh tkozN ;kb 2018 'u fJj nzeVk eohp
ikoh j'D s'A pknd Bhot w'dh dh zwkBs bJh fJj gzithA e'fSS j?. ndkbs d/
61,200 dk ;h. f;js wzsoh w[skpe
nfXekoh B/ dZf;nk fe zwkBs d/ bJh Bhot w'dh dh fJ; BthA nozh dh ;[DtkJh
fJ; ;kb j[D sZe 154 b'eK dh v/Ar{
6 Btzpo B{z t?;Nfwz;No w?fi;Nq/N dh ndkbs 'u j't/rh. b'V g?D 's/ Bhot B{z
ekoB w"s j'Jh j?. fgSb/ ;kb 104 b'eK
thvhU ekBcozf;zr iK y[d ;[DtkJh bJh w"i{d j'Dk gt/rk. Bhot dh ekB{zBh Nhw dh w"s j'Jh ;h. T[BQK fJj th nkfynk
B/ gfjbK th bzvB dhnK ;G s'A GhV GohnK i/bK 'u rzGho gfo;fEshnK B{z d/fynk fe d/S 'u fcbjkb v/Ar{ d/ p[yko bJh
j? s/ zwkBs dhnK e'fSSK dk fzeo ehsk j?.
Nhek T[[gbZpX BjhA j?.

24
24
24 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
24 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
24 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
fJ; wjhB/ dk s[jkvk ok
fJ; wjhB/ dk s[jkvk ok hcbhcb
fJ; wjhB/ dk s[jkvk ok hcb
fJ; wjhB/ dk s[jkvk ok
fJ; wjhB/ dk s[jkvk okShcbhcb
w/yL-
w/yL-
w/yL- eoeL- s[bkL- weoL-
w/yL- fJ; wjhB/
w/yL-
weoL-
weoL-
weoL-
weoL- f J ;
s[bkL-
s[bkL-fJ; wjhB/
s[bkL-
eoeL-fJ; wjhB/
eoeL-
eoeL-
s[bkL-
eoeL-
e'fSS eoB s/ XB bkG iwhB-wekB nkfd dk tgkoe y/soK ftZu wjhB/ nkofEe
d/ w"e/ y[bDr/. gfotkoe b?D-d/D, nkwdB d/ T[bMDK dk ;kwQDk y/so ftZu ehsh
jbks gfjbK Bkb'A uzr/ ;kXBK ftZu tkXk, eoBk gt/rk. b?D-d/D e'fSS bkGekoh
j'Dr/. S[ZG ;[uBk ns/ Xkofwe ezwK tZb o[MkB d/ ezwK ftu yk; u"ezB/ j't/rh. tX/o/ fwjBs eoB s/
nukBe bkG fwb/rk. ns/ T[sSkj ftu tkXk j't/rk. go f;js ofjD dh b'V j?. you th tZX-uVQ e/ ekw:kph d/ :'r jB. wjhB/ d/
fe;/ Bt/A ezw tZb o[MkB tX/rk. wjhB/ ;zpzXh gq/SkBh, p/b'Vh d"V-GZi XB you j'Dr/. wjhB/ d/ nyho ftZu pDd/ ezwK nyho ftZu fe;/ yk; ezw d/ g{ok
d/ nyho ftZu nukBe f;js yokp, finkdk ns/ ci{b d/ MrV/, fgsk dh ftZu o[ektN, wkBf;e sBkT[ tX/rk. j'D d/ :'r jB. fe;h Bth :'iBk
r[gs o'r,tX/o/ r[Z;k ns/ XB you ;zgsh ;zpzXh MrVk j'D dh ;zGktBk j?. ;[Gkn ns/ nkb; ftZu tkXk j't/rk. B{z o{g d/Dk bkGekoh j't/rk.
finkdk j't/rk. f;zxL- fpq e[zGL-
e[zGL-fJ; wjhB/
e[zGL-
e[zGL-
e[zGL-
f;zxL-
f;zxL-
f;zxL- r[iko/:'r
f;zxL-
fpq ueL-ueL-
fpq
fpqSueL-ueL- tgkoe
fpq ueL-
fpqyL- nkwdB d/ ;kXB pDd/ :'iBk tZb fXnkB gfotko ns/ d';sK
fpqyL-
fpqyL-
fpqyL-
fpqyL-fJ; wjhB/
tX/o/ fjzws, fwjBs ns/ ofjDr/. tkjB nkfd b?D tX/rk. oki;h y/so dh wZdd fwb/rh.
gfotkoe wZdd Bkb e'Jh dh th :'iBk pD/rh. wjhB/ ftZu w/b-i'b tX/rk. wkBf;e sBkT[, f;o
ftrfVnk ezw nukBe d/ nyho ftZu p/b'Vh :ksok fJ; wjhB/ nokw xZN dod, nZyK dk o'r,
pD ;edk j?. nkofEe ns/ you th tZX-uVQ e/ j'Dr/. ftd/S ns/ d"V-GZi finkdk r[gs fuzsk ns/ ;ZN nkfd bZrD
y/so ftu jkbks ;XkoB ofjDr/. dh :ksok dk :'r pDdk fdykJh d/ fojk oj/rh. p/b'Vh :ksok ns/ you dk vo oj/rk. fe;/ Bidheh
nkwdB Bkb'A you finkdk j't/rk. f;js j?. f;js Bki[e ofj ;edh j? fJ; bJh finkdk j'Dr/. wB T[dk; oj/rk. foSs/dko Bkb wBw[Nkt j'
yokp, G?D-Gok Bkb wsG/d j'Dr/. ykD ghD dk yk; s"o s/ fXnkB oZy'. fvgq?SB s'A puD bJh :'r nfGnk; ;edk j?. bzwhA :ksok dk :'r
fwE[BL- ftfdnkoEh tor bJh ;wK tXhnk j?. dk ;jkok bU. pDdk fdykJh d/ fojk j?.
fwE[BL-fJ; wjhB/
fwE[BL-
fwE[BL-
fwE[BL-
whBL-
whBL-
whBL-
whBL- p/b'VQh
wkB-fJZzs ftZu tkXk ezfBnkL- XBL- whBL-
ezfBnkL-
ezfBnkL-
ezfBnkL-fJ; wjhB/
XBL-
XBL-
XBL-
XBL-fJ; wjhB/
ezfBnkL-
ns/ nkwdB d/ ;kXB yk; fwjBs ns/ gfotkoe gfotko ftu e[ZM Bk d"V-GZi, wkBf;e
tZXDr/. ;zskB ;zpzXh yk; wZdd ns/ e'fSS Bkb fe;/ e[ZM go/SkBh oj/rh. sBkU, gfotko ftu
go/SkBh oj/rh. wjhB/ d/ ;wZf;nk d/ jZb j'D d/ :'r ;zskB ;zpXh fe;/ yk; wsG/d ns/ GkJh-
nyho ftZu p/b'Vh d"V-GZi,tX/o/ XB jB. fe;/ ekoB eoe/ r[Z;k ezw ftu ekw:kph d/ tkbh d/ ezwK ftu
you ns/ r[gs go/SkBh pDh oj/rh. yk; ns/ s/ih tX/rh. ;oekoh :'r pDBr/. tX/o/ r[Z;k, p/b'Vh d"V- B[e;kB j't/rk. eko'pkoh y/so
s"o s/ nkgDh f;js dk fJ; wjhB/ eowukohnK B{z irQK dh spdhbh ns/ GZi,gfotko ftZu wsG/d ns/ you ftZu bkG ns/ T[Zu-gZXoh b'eK
fynkb oZy' feT[Afe w";w ftu ftrkV soZeh d/ :'r jB. :ksok bzwh go finkdk oj/rk. :ksok dk :'r pD Bkb w/b-i'b pDBr/. gVQkJh
dk n;o f;js s/ g? ;edk j?. bzwhA :ksok cbdkfJe oj/rh. :ksok d/ ubd/ f;js fojk j? fi; Bkb ckfJdk fwb/rk. ;kM/ ftZu ;jh gk;/ tZb o[MkB oj/rk.
dk ftuko fcbjkb fsnkr fdU ns/ T[Zs/ ftgohs n;o g? ;edk j? fJ; bJh dko Bkb ;ekokswe wkj"b pD/rk ftd/Sh ;zgoeK s'A ckfJdk
;KM/dkoh dh fynkc th nZr/ gk fdU. nkgDh fynkb oZy'. ns/ tgko ftu ckfJdk j't/rk. fwb/rk ns/ wkB ;BwkB tX/rk.
p?bihnw L cbK s/ ;pihnK tkb/
p?bihnw L cbK s/ ;pihnK tkb/
p?bihnw L cbK s/ ;pihnK tkb/
p?bihnw L cbK s/ ;pihnK tkb/
p?bihnw L cbK s/ ;pihnK tkb/
g?db s[oB s/ ;"D d/ wkwb/
g?db s[oB s/ ;"D d/ wkwb/ u ;G s'A fgZS/ Gkosh
g?db s[oB s/ ;"D d/ wkwb/
g?db s[oB s/ ;"D d/ wkwb/ u ;G s'A fgZS/ Gkoshu ;G s'A fgZS/ Gkosh
g?db s[oB s/ ;"D d/ wkwb/ 'u ;G s'A fgZS/ Gkoshu ;G s'A fgZS/ Gkosh
NoZe
NoZe
NoZe u fiT[Ad/ fwb/ 12 gqtk;h
NoZe u fiT[Ad/ fwb/ 12 gqtk;hu fiT[Ad/ fwb/ 12 gqtk;h eod/ jB go brksko iKd/ BjhA jB
NoZe 'u fiT[Ad/ fwb/ 12 gqtk;hu fiT[Ad/ fwb/ 12 gqtk;h
go eh s[;hA ikDd/ j' fe f;oc 15 fwzN
g?db s[oB Bkb s[;hA y[d B{z fcN oZy
;ed/ j'.
w{v ofjzdk so'-skzk
nwoheB ;kfJe'bkiheb n?;';hJ/
SB d/ fJe gq:'r w[skpe ;t/o/ T[Zm e/
g?db s[oB tkb/ b'eK dk w{v jo ;w/A
uzrk ofjzdk j? ns/ T[j y[d B{z so'-skzk
wfj;{; eod/ jB.
e?b'oh j[zdh j? poB
fJe ;NZvh w[skpe g?db s[oB
tkbhnK n"osK d/ ;oho 's/ p/jZd xZN
c?N j[zdh j?. fJ; dk ;G s'A fznkdk n;o
40 s'A 60 dh T[wo 'u d/yD B{z fwbdk
j?.
feqJ/NhftNh 'u j[zd? tkXk
fJe ;NZvh w[skpe g?db s[oB Bkb
s[jkvh feqJ/NhftNh th tXdh j?. fJ; bJh
i/eo s[;hA th nkgDh feqJ/NhftNh 's/
fBoGo ofjzd/ j' sK s[;hA f;oc 15 fwzN
d/e/ y[d B{z nZr/ oZy ;ed/ j'.
BthA fdZbh (fpT{o') ezw eoB d/ s'A fznkdk n";sB 7 xzN/ 57 fwzN :kBh nZXh oks s'A pknd ;"Ad/ jB 18-
wkwb/ 'u Gkt/A jh Gkosh ;G s'A nZr/ bZrGr 8 xzN/ ;"Ad/ jB. 18 d/SK s'A 25 ;kb d/ b'e
j'D go fcNB?Z; ns/ n?efNt ofjD d/ i[NkJ/ rJ/ vkN/ d/ nkXko 's/ fejk frnk T[E/ BhAd d/ wkwb/ 'u Gkos 'u 75
wkwb/ 'u ;G s'A fgZS/ jB. fJe fog'oN j? fe Gkosh fdB 'u n";sB 32 fwzN jh s'A 90 ;kb d/ b'eK dh ;fEsh j'o th
w[skpe Gkos d/ b'e ;G s'A xZN c[oshb/ c[oshb/ ofjzd/ jB. jKreKr d/ b'eK d/ yokp j?. n";sB 6 xzN/ 35 fwzN jh ;"A
j[zd/ jB ns/ o'zkBk n";sB Gkosh f;oc w[ekpb/ 'u Gkosh o'zkBk 3600 edw ;ed/ jB. fog'oN w[skpe 18 s'A 25
pq;/b; (fpT{o') p?bihnw ftu g[b; B{z 11 ;hohnkJh ns/ fJe ;{vkBh Bkrfoe 6 jzko 553 edw jh s[od/ jB, i' xZN s[od/ jB. ;kb d/ Gkosh n";sB oks B{z 12 tZi
;w/s 12 gqtk;h fJe refrigerated NoZe ftu'A fiT[Ad/ fwb/ jB. fJj ;ko/ cbK ns/ jZvhnK j[zdhnK jB wzp{s
fJ; ;NZvh 'u Skwb ;ko/ d/SK d/ b'eK e/ 33 fwzN 's/ ;"Ad/ jB, T[E/ pz[or fJBQK
;pihnK B{z fbikD tkb/ NoZe d/ cfoZz ftu b[e/ j'J/ ;B. fJj wkwbk nfij/ ;w/A d/ w[ekpb/ ;G s'A xZN j?. nwohek, fpqN/ i/eo s[;hA 30 ;kb s'A xZN T[wo d/ s'A 1 xzNk gfjbK jh ;"D ub/ iKd/ jB.
ftu ;kjwD/ nkfJnk j? id'A fpqfNS g[b; 39 b'eK dh w"s dh iKu eo ojh j?. fJBQK B, ikgkB ns/ f;zrkg[o ;w/s 18 d/SK j' sK s[jkB{z gsk j'Dk ukjhdk j? fe s/z j[zd? fdwkr
39 b'eK dhnK bkSK fJe jcs/ gfjbK bzvB d/ g{op ftu fJe j'o bkoh ezN/Bo ftu'A d/ b'eK d/ vkNk d/ nkXko 's/ fJj fog'oN fJ; T[wo s'A pknd s[jkvhnK jZvhnK id'A s[;hA s[od/ j' sK s[jkv/ fdwkr
fwbhnK ;B.
fsnko ehsh rJh j?. gsbhnK j'DhnK S[o{ j' ikDrhnK, nfij/ d/ tZy-tZy fjZf;nK ftukb/ nkg;h
g[b; p[bko/ B/ dZf;nk fe p?bihnw d/ wB[Zyh ekor' B{z wzrbtko B{z okiXkBh 'u i/eo s[jkvhnK jZvhnK wzp{s BjhA
f;oc 7 xzN/ dh BhAd b?Ad/ jB n";sB skbw/b fpjso j[zdk j?. fJ; s'A fJbktk
pq;/b; d/ n?Avtog Sfjo Bkb i'VB tkbh ;Ve 's/ cfVnk frnk ;h. ;ko/ 12 b'eK Gkosh jB sK nZr/ uZb e/ pj[s ;kohnK s[jkvk fdwkr wkBf;e rVpVhnK s'A
dh jkbs mhe ;h. NoZe d/ vokJhto B/ SZe j'D d/ pknd g[b; Bkb ;zgoe ehsk fog'oN 'u fJj th fejk frnk j? fe w[SebK dk ;kjwDk eoBk g? ;edk j?. th ;[oZfyns ofjzdk j?.
;h. T[; B{z NoZe d/ fgSb/ fjZ;/ ftu fe;/ ftnesh d/ b[e/ j'D dk SZe ;h. fJ; wro'A Gkosh BhAd b?D d/ wkwb/ 'u th pj[s i/eo s[;hA 15 fwzN o'zkBk g?db s[od/ s[oBk s/z ukjhd?
g[b; B/ T[; B{z jkJht/n gkofezr J/ohnk ftu NoZe fbikD dk fBod/S fdZsk ;h.
fgZS/ jB. ikgkB s'A pknd Gkosh d{;o/ j' sK s[jkvhnK jZvhnK pj[s wzp{s i/eo s[;hA fJedw j"bh s[od/ j' sK
g[b; B/ fJ; wkwb/ dh iKu S[o{ eo fdZsh j?. ftS/S o{g Bkb g[b; fJj gsk ofjDrhnK.
Bzpo 's/ jB, i' ;G s'A xZN BhAd b?Ad/ s[jkB{z e'Jh yk; ckfJdk BjhA j'D tkbk
brkT[D dh e'fSS eo ojh j?fe fJj r?o ekB{zBh gqtk;h NoZe ftu fet/A ;tko j'J/ jB. Gkosh n";sB oks 'u 7 xzN/ 1 s[oB d/ tZv/ ckfJd/ j?, fJ; bJh zo{oh j? fe E'VQk s/z s[o'
;B ns/ fpqN/B ftu feZE/ ikD tkb/ ;B. fwzN jh ;"Ad/ jB. nkfJob?Av 'u b'e ;G fznkdkso b'e fiw ikDk sK S[o{ ns/ fznkdk s[o'.

25
25
25 gzikp NkJhw gzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
25 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
25 gzikp NkJhw gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
oks B{z jBQ/o/ u d/o sZe w'pkfJb d/yD Bkb nkJh ;Nq'e dk ysok
oks B{z jBQ/o/
oks B{z jBQ/o/ u d/o sZe w'pkfJb d/yD Bkb nkJh ;Nq'e dk ysoku d/o sZe w'pkfJb d/yD Bkb nkJh ;Nq'e dk ysok
oks B{z jBQ/o/ 'u d/o sZe w'pkfJb d/yD Bkb nkJh ;Nq'e dk ysoku d/o sZe w'pkfJb d/yD Bkb nkJh ;Nq'e dk ysok
;?bkBhnK dh frDsh tXkT[D bJh j[D gkfe oks B{z jBQ/o/
;?bkBhnK dh frDsh tXkT[D bJh j[D gkfe
;?bkBhnK dh frDsh tXkT[D bJh j[D gkfe
;?bkBhnK dh frDsh tXkT[D bJh j[D gkfe
;?bkBhnK dh frDsh tXkT[D bJh j[D gkfe
T[E/, tKr B/ dZf;nk fe T[j nkgDh
y'b/rk 'p[ZX :{Bhtof;Nhp[ZX :{Bhtof;Nh'
y'b/rk
y'b/rk p[ZX :{Bhtof;Nh
y'b/rk ;Zih nZy dk fJ;s/wkb nkgD/ c'B B{z
y'b/rk p[ZX :{Bhtof;Nhp[ZX :{Bhtof;Nh
d/yD bJh eo fojk ;h ns/ T[;B{z e[M
Spd fdykJh d/ oj/ ;B s/ e[M fdykJh
BjhA d/ oj/ ;B. vkeNo bh skU B/ fejk
fe tKr dh Bzo ;wkoNc'B dh fznkdk
tos'A eoB Bkb rJh j? feT[Afe fJ;
Bkb T[;dh Bzo 's/ fznkdk z'o g? fojk
;h. tKr B/ ;theko ehsk fe T[;B{z oks
B{z jBQ/o/ 'u bzp/ ;w/A sZe ;wkoNc'B 's/
thvhU r/w y/vD dh nkds ;h.
brksko tX fojk pZfunK d/ uSw/
dk Bzpo
nkX[fBe fJb?eNqkfBe T[geoDK
w'pkfJb c'B, N?p s/ b?gNkg 's/ BzoK
rZvh ofjD Bkb pZfunK dhnK nZyK
's/ T[bN n;o g? fojk j?. fJ; Bkb
pZfunK dh d{o dh Bzo ewz'o j' ojh
j?. brksko B/fVUA d/yD ekoD nZyK
phfizr (fpT{o') jBQ/o/ 'u ;wkoNc'B o/fNBk 'u BjhA gj[zudh nke;hiB 's/ z'o g?Adk j? s/ T[BQK 'u o[ZykgD nk
fojk j?. fJ; Bkb pZfunK dhnK nZyK
d/yd/ ofjD dh nkds s[jkvhnK nZyK SkBih ;{p/ d/ vkeNoK B/ tKr 'u
N/YhnK j[zdhnK ik ojhnK jB. T[BQK d/
bJh ysoBke ;kfps j' ;edh j?. uhB ;?ANob o/fNBb nkoNhUeeb{SB Bkwh
d/ vkeNoK B/ dkntk ehsk j? fe fJ; phwkoh dh gSkD ehsh j?. fJ; phwkoh uSw/ dk Bzpo tX fojk j?.
Bkb nkJh ;Nq'e s/ pZfunK 'u nZyK B{z nkJh ;Nq'e th fejk iKdk j?. fJj eh j? nkJh ;Nq'e
N/YhnK j'D dk ysok tX iKdk j?. jkb nZyK d/ o/fNBk 'u nke;hiB gj[zukT[D fdwkr 'u j'D tkb/ ;Nq'e tKr jh
id'A o/fNBk sZe gj[zuD tkb/ y{B dk
jh 'u uhB d/ fJe ftnesh dhnK nZyK tkbhnK BkVK d/ ;[zxV ikD iK T[BQK
fJ;bkwkpkd (fpT{o') gkfe;skB p[ZX :{Bhtof;Nh ;Ekfgs eoB 's/ ftuko eo
gqtkj o[Ze iKdk j? sK nkJh ;Nq'e j[zdk
dh o"SBh ;wkoNc'B d/yD dh nkds ftu o[ektN g?dk j'D dk ekoD j[zdk
fojk j?. fJj don;b d/S d/ xZN frDsh GkJhuko/ d/ fJfsjk;e Xkofwe EKtK 's/
ekoD ubh rJh. j?. fJ; Bkb d[BhnkGo 'u 2 eo'V s'A j?. o/fNBk fNS{nK dh fJe gsbh gos
;?bkBh tXkT[D dh e'fSS dk fjZ;k j?. EkJhb?Av s'A gkfe;skB dh :ksok 's/ nkJ/
vkeNoK w[skpe oks B{z ;"D ;w/A d/ fznkdko b'e ghVs jB. jkbKfe, j?, i' d/yD 'u wdd eodh j?. nkJh
9 w?Apoh p"X tcd B{z ;zp'fXs eod/ j'J/ Xkofwe ns/ nzso-Xow ;dGktBk wzsoh
o sZe ;wkoNc'B d/yD ekoD fJ; nwoheh vkeNoK dk wzBDk j? fe tKr ;Nq'e Bkb Bzo pj[s ewz'o j' iKdh j?
gho B{o Ub jZe ekdoh B/ wzrbtko B{z nkfynk fe gq;skfts :{Bhtof;Nh y?po
iK fco fdyDk g{oh soQK pzd j' iKdk
ftnesh B{z nkJh ;Nq'e j'fJnk s/ fJe B{z UefeT{bo wkJhrq/B dk d"ok fgnk
gys{ByZtk ;{p/ d/ g/Skto iK ;tks Sfjo 'u pDkJh ik ;edh j?.
j?. y{B dk gqtkj o[eD Bkb o/fNBk B{z
MNe/ 'u T[; dhnK nZyK dh o"SBh ubh j't/rk, fi; Bkb n;EkJh s"o 's/ T[;
Ud{ g[nkfJzN w[skpe, ;oeko tZb'A ikoh fpnkB 'u nkfynk frnk j? fe fJwokB
rJh. ghVs ftnesh dk BK tKr j? s/ dh Bzo ubh rJh. nfijk o/fNBk iK b'VhAdh wksok 'u nke;hiB BjhA
;oeko g/Skto iK ;tks 'u p[ZX :{Bhtof;Nh ;Ekfgs eoB 's/ ftuko eo ojh j?.
T[; B{z jBQ/o/ 'u d/o sZe ;wkoNc'B 's/ nZyK d/ fgZS/ d/ fjZ;/ 'u wo'V dk ekoD fwbdk ns/ e[M fwzNK iK xzfNnK 'u
p[ZX Bkb i[V/ fJfsjk;e EKtK 's/ fJe feskp fbyh ikt/rh. T[E/ jh gkfe;skB p[ZX
thvhU r/w y/vD dh nkds ;h. j[zdk j?. e'fSektK woB brdhnK jB.
jcs/ th wBkt/rk. ekdoh B/ nkfynk fe ;oeko xZN frDshnK d/ fJfsjk;e
Xkofwe EKtK 's/ ;?bkBhnK B{z tXkT[D bJh ezw eo ojh j?. T[BQK B/ Gkosh f;Zy
SoXkb{nK bJh eoskog[o e'ohv'o y'bQD d/ ;oeko d/ jkb jh d/ c?;b/ dk jtkbk
gkfe;skB L No/B u nZr ekoB 65 b'eK dh w"s, fJj ;h tiQku nZr ekoB 65 b'eK dh w"s, fJj ;h tiQk
gkfe;skB L No/B
gkfe;skB L No/B u nZr ekoB 65 b'eK dh w"s, fJj ;h tiQk
gkfe;skB L No/B 'u nZr ekoB 65 b'eK dh w"s, fJj ;h tiQku nZr ekoB 65 b'eK dh w"s, fJj ;h tiQk
gkfe;skB L No/B
fdzd/ j'J/ nkfynk fe fJ; Bkb ;kfps j[zdk j? fe gkfe;skB xZN frDshnK
GkJhukfonK dk ;BwkB eodk j?.
dh fsnkoh eo oj/ ;B. jkbKfe No/B
Gkosh w{b d/ nwoheh nNkoBh B/ fejk, 'US
Gkosh w{b d/ nwoheh nNkoBh B/ fejk,
Gkosh w{b d/ nwoheh nNkoBh B/ fejk, 'u r?; u[ZbQk pkbDk r?o-ekB{zBh j? go
Gkosh w{b d/ nwoheh nNkoBh B/ fejk,
Gkosh w{b d/ nwoheh nNkoBh B/ fejk,
e[ZM b'eK B/ fJj rbsh ehsh. fi;
;w/A fJj jkd;k tkgfonk, T[; ;w/A
eKro; dk iKu db G/fink ikt/ eSwhowho whowho who' No/B 'u ;tko ekch :ksoh ;"A oj/ ;B.
eKro; dk iKu db G/fink ikt/ e
eKro; dk iKu db G/fink ikt/ e
eKro; dk iKu db G/fink ikt/ e
eKro; dk iKu db G/fink ikt/ e
nZr dh bg/N 'u nkT[D ekoB w"e/ 's/
jh eJh b'eK dh w"s j' rJh s/ pkeh e[M
rzGho zywhnK B/ fJbki d"okB dw s'V
fdZsk.
gkfe;skB d/ gqXkB wzsoh fJwokB
ykB B/ fJ; xNBk 's/ d[Zy gqrNkfJnk
ns/ nfXekohnK B{z uzr/ fJbki d/ j[ew
fdZs/. T[BQK ghVs gfotkoK gqsh nkgDh
jwdodh gqrNkJh.
xNBk dh ikDekoh fwbD 's/ g[b;
eokuh (fpT{o') gkfe;skB dh whvhnk w[skpe No/B ojhw :ko ykB o/ ns/ okjs pukn eowukohnK B/ No/B
'eokuh-oktbfgzvh s/zrkw n?e;gq?Z;' bt/ ;N/SB d/ B/V/ fbnkesg[o e'b g[Zih
'u c;/ b'eK B{z pkjo eZfYnk ns/ rzGho
'u Xwkek j'D ekoB nZr bZr rJh jh ;h fe fJ; 'u Xwkek j'fJnk.
o{g Bkb M[b;/ :ksohnK B{z s[ozs
fi; ekoB 65 b'eK dh w"s j' rJh ns/ uZbdh No/B 'u'A b'eK B/ wkohnK SkbK
j;gskb 'u Gosh eotkfJnk. fcbjkb
j'o 30 :ksoh rzGho zywh j' rJ/. fwqseK nZr fJzBh s/zh Bkb c?bh fe
pkeh zywhnK dk fJbki uZb fojk j?.
dh frDsh brksko tXdh ik ojh j? :ksohnK B{z GZiD dk ;wK BjhA fwb
eJh zywhnK B{z j?bhekgNo dh wdd
feT[Afe zywhnK 'u'A eJhnK dh jkbs ;fenk go e[ZM b'eK B/ ubdh No/B 'u'A
Bkb j;gskb gj[zukfJnk frnk. ni/
rzGho j?. o/bt/ :ksohnK w[skpe ykDk SkbK wkohnK.
ghVs :ksohnK dh gSkD ehsh ik ojh
gekT[D bJh tos/ rJ/ r?; f;bzvo 'u gkfe d/ o/b wzsoh S/y oShd B/ fejk
Xwkek j'fJnk ns/ No/B dhnK 3 p'rhnK fe nZr fJe f;bzvo 'u Xwke/ ekoB j?.
nZr d/ jtkb/ j' rJhnK. gkfe;skBh bZrh, id ;t/o/ :ksoh nkgD/ BkSs/
fdZbh d[Bhnk
fdZbh d[Bhnk u ;G s'A tZX gqd{f s, bkj"o d{i/ Bzpo
fdZbh d[Bhnk u ;G s'A tZX gqd{fu ;G s'A tZX gqd{f s, bkj"o d{i/ Bzpo s, bkj"o d{i/ Bzpo
gj[zuD s'A fJe fdB pknd Gkosh w{b d/ fJe nNkoBh B/ nwoheh ;z;d w?ApoK B{z fdZbh d[Bhnk fdZbh d[Bhnk 'u ;G s'A tZX gqd{fu ;G s'A tZX gqd{fSs, bkj"o d{i/ Bzpo s, bkj"o d{i/ Bzpo 's/s/ s/s/ s/
tkfSzrNB (fpT{o') :{ogh :{BhnB (JhH :{H) d/ ;z;d w?ApoK d/ fJe tcd d/ xkNh
nkfynk fe eSwho bJh 2 gkoNhnK dk fJe iKu db pDkfJnk ikt/. fi; B{z
jkbs d/ pko/ 'u ikDB bJh eSwho G/fink ikt/. 436 ns/ Bfjo{ Bro 'u 430 foekov
;dB dh ftd/S wkwfbnK dh ew/Nh dh J/Shnk, gqSKs ns/ ngq;ko 's/ T[g ew/ ehsk frnk. fdZbh d[Bhnk dk ;G s'A
Nh B{z ;"Ag/ rJ/ jwcBkw/ 'u fBT{:koe d/ nNkoBh oth pZsok B/ eSwho bJh eKro; gqd{fSs Sfjo fojk idfe gkfe;skB
d/ fXoh sZE bZGD tkbh Nhw B{z eSwho G/iD dh nghb ehsh j?. T[BQK nkfynk fe dk bkj"o 204 J/HfeT{HnkJhH Bkb d{i/
fJ; Bkb Go';/:'r ikDekoh fwbD d/ Bkb jo e'Jh ikD{ j' ;e/rk ns/ ibd Bzpo 's/ ;h. Gkos d/ j'o r[nKYh d/S
;kohnK soQK dhnK gkpzdhnK ysw eoB 'u th ;jkfJsk fwb/rh. Gkos iK fe;/ Ykek J/HfeT{HnkJhH Bkb d{i/ Bzpo 's/
nzrs[e 's/ yso/ dk th gsk ub ;e/rk. T[BQK B/ iKu db 'u nfij/ nwoheh ;z;d ;h. Gkos d/ j'o r[nKYh d/S Ykek J/
w?ApoK B{z Skwb eoB dk ;[Mkn fdZsk j?, fiBQK dk nshs p/dkr fojk j't/ sK fe i' HfeT{HnkJhH 158 fojk ns/ fJj u"E/ Bzpo
T[d/S j? T[j g{o/ j't/. nkgD/ fBt/dB 'u pZsok B/ nkfynk fe 9$11 jwb/ s'A pknd 's/ ;h idfe uhB dk jKriT{ 153 J/
d[Bhnk s'A nZstkd ;ckfJnk eoBk nwohek dh gfjb pD u[Zfenk j?. HfeT{HnkJhH Bkb 7t/A Bzpo 's/ fojk.
e/Ado ;oeko tZb'A 5 nr;s B{z izw{ eSwho dk ftS/S doik ysw ehs/ ikD s'A Gkos d/ j'o r[nKYh B/gkb dh okiXkBh
pknd :{ogh :{BhnB d/ 23 ;z;d w?ApoK dk 2 fdBK d"o/ 's/ SqhBro gj[zfunk ;h. ekmwKv{ 'u J/H feT{HnkJhH 122 fojk
fJ; tcd B/ xkNh d/ jkbks dk ikfJzk fbnk ns/ T[E'A d/ ;EkBe b'eK Bkb idfe fJzv'B/Shnk d/ iekosk 'u J/H feT{H
rZbpks ehsh. Xkok-370 d/ fznkdkso gqktXkBK B{z ysw eoB s'A pknd izw{ nkJhH 134 fojk. wzrbtko B{z d[Bhnk
eSwho 'u ekB{zB ftt;Ek pDkJ/ oZyD bJh soQK dhnK gkpzdhnK d/ Bkb w'pkfJb d/ ;G s'A gqd{fSs SfjoK 'u 5 Sfjo uhB
c'B, fJzNoB?ZN 's/ th gkpzdhnK bkJhnK rJhnK ;B. dZyDh J/ShnkJh wkwfbnK d/ oj/ idfe gkfe;skB d/ bkj"o d/
bJh okSNoh ekT[A;fbzr gqhSd d/ gqXkB pZsok B/ fgSb/ jcs/ dZyDh J/Shnk 'u ibzXo (fpT{o') dZyD J/Shnk dh tk gZXo 's/ gj[zu rJh j?. fdZbh dk J/ Bkb-Bkb eokuh 'u th jtk dh
wB[Zyh nfXeko, ftd/S ftGkr ns/ y/so dh okJ/ 's/ eKro; dh T[g ew/Nh d/ nkp'-jtk f;js bJh ysoBke j' rJh no e[nkfbNh fJzv?e; J/HfeT[HnkJhH 436 r[DtZsk f;js d/ fbjki Bkb
;kjwD/ fpnkB fdZs/ ;B. j? go fdZbh dh jtk dh e[nkfbNh ikBb/ se gj[zu frnk. nkBzd ftjko 'u fJj ysoBke ojh.

26
26
26 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
26 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
26 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
nwoheh jtkJh c"i dk ;g/;eqkcN nkfJnk
nwoheh jtkJh c"i dk ;g/;eqkcN nkfJnk
nwoheh jtkJh c"i dk ;g/;eqkcN nkfJnk t?NheB f;Nh
nwoheh jtkJh c"i dk ;g/;eqkcN nkfJnk
nwoheh jtkJh c"i dk ;g/;eqkcN nkfJnk
t?NheB f;Nh u xgfbnK s'A g'g gq/
t?NheB f;Nh 'u xgfbnK s'A g'g gq/u xgfbnK s'A g'g gq/SkBkB kBkB kB
t?NheB f;Nh
t?NheB f;Nh u xgfbnK s'A g'g gq/u xgfbnK s'A g'g gq/
Bkb ;zgZsh wkoNr/i d/ nkXko 's/ eozk
tkg;, 78
tkg;, 78 fdB brkfJnk Xosh dk uZeo fdB brkfJnk Xosh dk uZeo
tkg;, 78 fdB brkfJnk Xosh dk uZeo
tkg;, 78 wzfrnk go nkJhH UH nkoH B/ fJ; ftu
tkg;, 780 fdB brkfJnk Xosh dk uZeo fdB brkfJnk Xosh dk uZeo
Skwb j'D s'A fJBeko eo fdZsk. Gkt/A
jh ;ko/ ;zukbB B{z w[V :ehBh eoB bJh
nkJhH J/H n?ZcH d/ fJSko/ 's/ fco s'A fsnko
ehsk frnk ;h. fJe n;gZSN fpnkB
ftu t?NheB B/ fejk fe iKu nkJhH UH
nkoH dh fog'oN ns/ t?NheB d/ nkvhNo-
iBob dh fog'oN d/ nkXko 's/ uZb ojh
j?.
;tkb fJj j? fe tZv/ gZXo 's/
G[rskB feT[A j'fJnk, fJj ni/ se
;gZSN BjhA j?. fJe ;tkb fJj th j?
fe ;N/N ;eZso/s B/ feBQK ekoDK eo
e/ 2 tko fBt/S ehsk, idfe fJj g{oB
o{g Bkb N?e; w[es j?. fJj th ;tkb
T[mdk j? fe t?NheB p?Ae ns/ nkfvNo-
iBob dcso J/H nkJhH n?ZcH B{z fog'oN
eoB dh pikJ/ tehbK e'b feT[A frnk
t?NheB f;Nh (fpT{o') 60 ;b'B n?t/ e?E'fbe uou d/ e/Adoh gqSk;B, j'bh ;h
ns/ tehbK B/ vhH o{z B{z Skwb eoB dh
fBT{ ftu d[ekBK, dcsoK ns/ d/ ;kto/B t?bE czv d/ o{g ftu ezw
zo{os feT[A wfj;{; ehsh, idfe ;ou
ngkoNw?AN dk pbke ed/ bzvB d/ eodh j?. t?NheB f;Nh dh ;oeko
tkozN ftu T[BQK 's/ e[M th ftS/S j'D
j?o'v; bJh fJe t/no jkT{; ;h. j[D nkeoSe t?NheB fwT{zhnwK s'A wkbhnk
dk d'S BjhA bkfJnk frnk, f;oc fJj
fJj t?NheB B{z fjbk d/D tkb/ BthBsw gqkgs eodh j? ns/ j'bh ;h (fJe ;w/A
efjzd/ j'J/ fe J/H nkJhH n?ZcH dh G{fwek
ftZsh xgfbnK dk e/Ado fpzd{ pD frnk dk t?NheB) d/ eJh wzsokfbnK B{z
;gZSN BjhA ;h. fJjh BjhA ftZsh ngokXK
tkfSzrNB (fpT{o') nwoheh jtkJh c"i dh y[chnk wB[Zy ofjs g[bkV rZvh j?. fJj ;G e[M nkoefpSg gkb ndkbs (fvek;Nqhz) d/ o{g ftu
dh iKu bJh t?NheB tb'A fB:[es
n?e;-37ph Xosh d/ gzX ftu 780 fdB uZeo brk e/ tkg; gos nkJh. ikDekoh wkof;ze; d/ pknd ;G s'A yokp ;fEsh ikfDnk iKdk j?, T[j J/H nkJhH n?ZcH
tehb tb'A tkozN 's/ j;skyo BjhA ehs/
w[skpe nwohek eohp 10 ;kb s'A fJe ojZ;wJh w[fjzw 's/ ezw eo fojk j?. fJ; d/ j?. 1970 ns/ 1980 d/ djke/ ftu B{z Bzo-nzdkz ehs/ fpBK XB d/ b?D-
rJ/ ;h. e?E'fbe fBT{z J/iz;h d/ t?NheB
sfjs G/fink frnk fJj ;G s'A bzpk fwSB ;h. jtkJh c"i d/ w[skpe fJj ijkz t?NheB p?Ae dh gqXkBrh nkoefpSg d/D dk gqpzX eod/ jB.
ftSb/Se n?Afvq:k rkfrb:kov[eh B/
S'Nh g[bkV rZvh tKr fdZ;dk j?. fJ; B{z gzX ftu gq:'rK bJh tofsnk iKdk j?, e'b ;h ns/ fJj w?;B (r[gs ;z;Ek) 2014 ftu g'g coKf;; B/ j'bh ;h
fJe j'o ;tkb T[mkfJnk, 'eh iKu bJh
fi; B{z gohyDK bJh Xosh 's/ tkg; fbnKdk ik ;edk j?. ns/ ve?sK Bkb fBgND dk ezw eodk ns/ t?NheB f;Nh ;N/N dhnK ;kohnK
joh Mzvh f;ZX/ g'g s'A nkJh ;h<' ;ko/
jtkJh c"i B/ fJBQK gq:'rK d/ pko/ ftu ft;Eko Bkb ikDekoh BjhA fdZsh. ;h. j[D fJj ;G dkn 's/ bZrk j? feT[Afe ;orowhnK dh d/y-o/y bJh
;tkbK dofwnkB fJe rZb ;gZSN j?
f;oc fJj dZf;nk fe fJ; soQK d/ gq'rokw dk T[d/S ;g/; ftu u[D"shnK B{z xZN fJ; ftu SkfJd fJe ftnesh dh noEftt;Ek bJh fJe ;eZso/s
fe t?NheB ns/ T[; d/ nfXekohnK B{z
eoBk ns/ g[bkV rZvh seBhe B{z d[pkok tos'A bkfJe pDkT[Dk j?. jtkJh c"i B/ Sw{bhns BjhA j? go gftZso Sk;B pDkfJnk. fJ; d/ gfjb/ p"; ekovhBb
ftZsh rVpVhnK s'A pkjo oZyD dk ezw
nZr/ fejk,''n?e;-37ph fwSB B/ jtkJh c"i fo;ou b?p'oNoh (J/Hn?ZcHnkoHn?ZbH) gqDkbh d/ ftZsh gqSk;B dh Go';/:'rsk ikoi g/b, i' nk;No/bhnk ftu pkb
ysw BjhA j'fJnk j?.
d/ bJh eJh gq:'r ehs/. J/Hn?ZcHnkoHn?ZbH ;g/;, jtk ns/ ;kJhpo;g/; ;?eNoK bJh dkn 's/ bZrh j?. d[ofttjko bJh fJe ;zk d/ fybkc
;tkbK d/ x/o/ 'u fBt/S
tkockJhfNzr seBkb'ih ftef;s eodk j?.'' fJ; dh t?p;kJhN w[skpe,''fJj b/io 1 nes{po B{z t?NheB g[b; B/ nghb eo oj/ jB, B/ fejk fe T[BQK B/
rkfrb:kov[eh efjzd/ jB fe
jfEnko ftef;s eo fojk j?, fi; B{z ijkz 's/ brkfJnk ik ;edk j?.'' nkgD/ tehbK d/ nkd/S 's/ ftZsh ;{uBk nj[dk ;zGkbD s'A pknd ';?AeV/ bZyK
noEftt;Ek bJh ;eZso/s dk
ijkz n?e;-37ph B{z Bt/A B/thr/SB f;;Nw d/ gohyD bJh fvzkJhB ehsk nEkfoNh (J/H nkJhH n?ZcH), p?Afezr o?r{b/ :{o'' B{z d/fynk sK T[j p?b/A;-ShN BjhA
fznkdkso fjZ;k fJe nEkoNh d/ sfjs
frnk j?. Bkb jh tk:{wzvb ftu ijkz d/ dkyb j'D ns/ ;[oZfyns b?Afvzr bJh Noh ns/ oki ;eZso/s d/ dcsoK 's/ pDk gkJ/. t?NheB ftu e[M b'e ;kfzS
fbnKdk frnk ;h. fco th fJ; B{z
pDkfJnk frnk j?. jtkJh c"i d/ w[skpe,''fgSb/ fwSBK B/ B/thr/SB, Eowb Skgk wkfonk, i' t?NheB gqSk;B ftu oud/ jB ns/ cbd/-c[bd/ jB. czvK d/
t?NheB d/ ;zftXkB ftu Skwb BjhA
gq'N?eSB f;;Nw, nkN'B'wz nkophNb cbkJhN fijh seBhe dk gohyD ehsk j?. gqXkB wzsoh dcso ns/ ftd/S wzsokbk ezNo'b dh e'fSS sZe BjhA ehsh iKdh.
ehsk frnk j?, 'fJj w"i{d j?, fco th
n?e;-37ph ;g/;eqkcN 29 c[ZN bzpk ns/ 9H5 c[ZN u"Vk j?. fJ; d/ yzG eohp 15 dh G{fwektK B{z i'Vdh j?. t?NheB f;Nh BthA ;z;Ek d/ sfjs oki dk ftS/S o{g
w"i{d BjhA j?.' w"i{dk ;w/A ftu fJ; 'u
c[ZN bzp/ jB. fJ; B{z ;g/;n?e; ckbeB-9 oke/N s'A ;szpo 2017 ftu bKu ehsk B/ fejk, 'T[j d;skt/zK ns/ Bkb ;eZso/s th j?, i' efEs s"o 's/
f;oc fJe ekoiekoh w[yh j?. nkfvNo-
frnk ;h. jtkJh c"i B/ fejk j? fe T[j 2020 ftu 6tK n?Ze;-37ph fwSB S[o{ fJb?eNqkfBe T[geoDK' dh sbkS eo 8,000 bZy :{o' d/ eohp gqpzX eodk j?.
iBob d/ dcso dk th fJjh jkb j?.
eoB dh fsnkoh eo ojh j?. oj/ ;B. fJj pkbv f;Nh B{z ezNo'b eoB fJj ;eZso/s g'g bJh fdZs/ :'rdkB B{z
w{b fB:[esheosk, fbp/o' fwb'B B/
tkb/ ;ft; ;oe{bo bhe j'D Bkb ;pzXs ezzNo'b eodk j?. fJj th fejk iKdk j?
2017 ftu n;shck d/ fdZsk. pknd
;;s/ fJbki dk bkbu d/ e/ vkeNo B/ 900 j?, fi; ftu fdykfJnk frnk j? fe iKu fe gkb ;fe;E czv d/ o{g ftu fdZsh ftu T[BQK B/ dkntk ehsk fe i/ T[j
;;s/ fJbki dk bkbu d/ e/ vkeNo B/ 9
;;s/ fJbki dk bkbu d/ e/ vkeNo B/ 9
;;s/ fJbki dk bkbu d/ e/ vkeNo B/ 9
;;s/ fJbki dk bkbu d/ e/ vkeNo B/ 9
ikD tkbh Bedh B{z th fJj ezNo'b
d/ Bshi/ B{z w[bsth eoB tkb/ 5
nfXekohnK ftu J/H nkJhH n?ZcH d/ fBod/ eodk j? ns/ 19thA Sskpdh ftu fJ; n;shck BjhA fdzd/ sK gfjbK bkJ/ d'SK
d/ sfjs frqcsko ehsk ik ;edk j?.
Se Nkw;' vhH o{zk th Skwb ;B. B{z gkgb ;{p/ s'A t?NheB B{z spdhb eo T[BQK fejk, 'zkfjo j?, T[j BjhA ukj[zd/
pZfunK
pZfunK u tzv fdZsh J/v; dh phwkohu tzv fdZsh J/v; dh phwkoh t?NheB d/ fJe nfXekoh dk efjDk fdZsk frnk ;h. ;h fe w?A e[M uhzK dh fog'oN eoK.' fJj
pZfunK
pZfunK u tzv fdZsh J/v; dh phwkoh
pZfunK 'u tzv fdZsh J/v; dh phwkohu tzv fdZsh J/v; dh phwkoh
j? fe 'fJj fJe p[o/ ;[gB/ fijk j?.' n;hA ;wkuko gZfsqek 'n?e;gq?Z;' B/
nihp fdqS j? fe t?NheB tb'A fe;/ pkjoh
fgSb/ 8 ;kbK ftu i' e[M th jk;b dZf;nk fe 2011 ftu g'g p?B/fveN d/
B{z jkfJo ehsk frnk j?. 3 nes{po B{z
ehsk j?, T[j j[D yso/ ftu bZrdk j?. sfjs oki d/ ;eZso/s d/ brzwpor g'g coKf;; B/ fJe foNkfJo n?ANh wkchnk
2011 ftu t?NheB B/ nkgD/ ftZsh ftu ofi;Nov fJe czv ftu brGr
tehb dhnK ;/tktK bJhnK. t?NheB
y/so d/ XB, :{og d/ n?ANh-wBh bKvfozr 2,000 bZy :{o' v[Zp rJ/. fJ; fBt/S e'oN d/ gqXkB fr;Zg/ fgrB/N'B jB. T[BQK
ns/ nZstkd fto'Xh p?Ae d/ rmB dh ftu bzvB dh ikfJdkd ftu 45 ch;dh dk efjDk fBSkBk ;kpek nkJhH UH
;fjwsh fdZsh ;h. X'y/ d/ yks/ t?NheB fjZ;/dkoh ;h. t?NheB d/ fJe nfXekoh nkoH gqXkB n?Ai/b' e?b'nk j' ;ed/ jB,
p?Ae ftu pzd eo fdZs/ rJ/. Skg/ d/ fdB B/ fJ; B{z j?o'v; fvgkfzNoh d/ o{g ftu fiBQK 's/ ikfJdkd d/ ;"fdnK Bkb eo'VK
nkJhH UH nkoH B/ nkgD/ wkor 's/ BtK gSkfDnk. GtB d/ gqpzXeK B/ g[SNh :{o' dk i[owkBk bkT[D dk d'S j?.
whb gZEo ;Ekgs ehsk, idfe J/eb bJh p/Bsh dk itkp BjhA fdZsk. fw;No fgrB/N'B B{z o'w ftu ;zrfms
:{o' G[rskB y/so dh wBh NqK;co ;/tktK t?NheB d/ fJe ;{so dk efjDk j? ngokX B?ZNtoe dk godkckS eoB
;pzXh fJ;s/wkb S[o{ ehsk frnk go fe tehbK dh iKu dk e/Ado fpzd{ ;N/N ftu T[BQK dh G{fwek bJh ikfDnk iKdk
nkJhH UH nkoH d/ eowukoh f;oc ;eZso/s (bzvB ;zgZsh d/ g{oB wkbekBk j?. T[BQK fejk fe T[j 'fJe BtK ns/
t?NheB ftu g?;k ;zGkbD tkb/ jh BjhA tkbh ;z;Ek) d/ yzkB/ ftu fJe bVhpZX n;XkoB siopk' d/y oj/ jB.
jB. fd n?vwfB;Nq/SB nkc fd g?fNqw'Bh sohe/ Bkb czv dk NqK;co j'Dk j?. fJ;
nkc fd n?g';N'fbe ;h (J/H ghH n?Z;H J/H) yks/ nB[;ko ;eZso/s B/ nkJhH UH nkoH
fJ;bkwkpkd (fpT{o') nkw eoe/ b'e nkgD/ pZfunK B{z fpjso s'A fpjso
fJbki fdtkT[Dk ukj[zd/ jB, fi; Bkb T[j f;jswzd ofjD. eJh tko ;;sk
gkfe L fjzd{ ftfdnkoED fBwfosk d/ wkwb/
gkfe L fjzd{ ftfdnkoED fBwfosk d/ wkwb/ u BtK y[bk;ku BtK y[bk;k
gkfe L fjzd{ ftfdnkoED fBwfosk d/ wkwb/ 'u BtK y[bk;ku BtK y[bk;k
gkfe L fjzd{ ftfdnkoED fBwfosk d/ wkwb/
gkfe L fjzd{ ftfdnkoED fBwfosk d/ wkwb/ u BtK y[bk;k
fJbki T[BQK d/ s/ pZfunK dh fzzdrh bJh pj[s w[Seb b? e/ nkT[Adk j?. nfijk jh
fJe wkwbk gkfe;skB d/ fJe Sfjo 'u ;kjwD/ nkfJnk j?, fiE/ ;;s/ fJbki dk
bkbu fdyk e/ fJe vkeNo B/ 12 ;kb dh T[wo d/ eohp 900 pZfunK 'u J/v; dh fJ;bkwkpkd (fpT{o') gkfe;skB ftu fjzd{ w?vheb ftfdnkoED
phwkoh tzv fdZsh. fcbjkb fJ; wkwb/ dh iKu uZb ojh j?. fBwfosk uzdkBh dh w"s d/ wkwb/ ftu BtK y[bk;k j'fJnk j?.
gkfe;skB d/ Sfjo o?N'v/o' 'u vkeNo w[zZco xKxo{ fJe pkb o'r wkjo jB. vhHn?ZBHJ/H dh fog'oN w[skpe fBwfosk d/ ;oho ns/ eZgfVnK 's/
n;b 'u w[zZco B/ Sfjo 'u ofjD tkb/ rohp gfotkoK B{z f;js d/yGkb 'u S'N d/ g[oS vhHn?ZBHJ/H d/ nzS gkJ/ rJ/ jB. g[b; B/ y[d vhHn?ZBHJ/H fog'oN
D dk n?bkB ehsk ;h. fJbki 'u S'N dk bkG fwbD dh rZb dk gsk bZrD s'A dh ikDekoh fdZsh j?. j[D fJj fog'oN ndkbs ftu g/S ehsh
pknd tZvh frDsh 'u b'eK B/ nkgD/ pZfunK B{z w[zZco ebhfBe 's/ fbnk e/ ikt/rh. boekBk d/ n?Z;Hn?Z;HghH w;{d pzrS B/ wzfBnk j? fe g[b;
NhekeoB eotkfJnk. fJ;/ ftukb/ gkfe;skBh f;js nfXekohnK B/ fJ; wkwb/ 'u B{z fBwfosk dh vhHn?ZBHJ/H fog'oN fwb u[Zeh j?.
iKu S[o{ ehsh sK tZvh frDsh 'u pZfunK 'u n?ZuHnkJhHthH N?;N gkzhfNt gkfJnk fgSb/ wjhB/ fBwfosk dh bkS 16 ;spzo B{z boekBk ftu T[;
frnk. fJ; s'A pknd id'A vkeNoK B/ fJj gsk bkfJnk fe fJBQK pZfunK B/ gfjbK d/ j';Nb o{w ftu p?Zv 's/ fwbh ;h. T[; d/ rb/ ftu S'Nh oZ;h pzBQh
feE'A fJbki eotkfJnk j? sK gsk bZfrnk fe w[zZco ebhfBe 'u fJBQK ;ko/ j'Jh ;h. fBwfosk d/ vkeNo Gok ftSkb B/ T[;/ t/b/ whvhnk B{z fejk
pZfunK B{z Nhe/ bZr/ ;B. fJ; s'A pknd fJ; ;ko/ wkwb/ dk y[bk;k j'fJnk. ;h fe T[; dh G?D B/ y[de[Sh BjhA ehsh ;r'A T[; dk esb ehsk
gkfe;skB d/ vkeNoK B/ 12 ;kb s'A xZN T[wo d/ eohp 900 pZfunK dk ngq?b frnk j?. fJ; wkwb/ ftu g[b; B/ d' ftfdnkoEhnK B{z th fjok;s
s'A o?N'v/o' 'u fjT{wB fJfwT{B'v?chS?A;h tkfJo; (n?ZuHnkJhHthH) dk N?;N ehsk s/ ftu fbnk ;h.
;ko/ pZu/ gkzhfNt fwb/. fJ; Nhw d/ w?ApoK dk efjDk j? fe fi; soQK Bkb pZfunK fJBQK ftu'A fJe dk Bkw w/jokB npo' j?. T[; B/ dkntk ehsk
B{z fJj fJzi?eSB brkJ/ rJ/ jB ni/ fJBQK dh frDsh j'o tXD dh ;zGktBk j?. ;h fe fBwfosk T[; 's/ ftnkj bJh dpkn gk ojh ;h. g[b; j[D
fit/A-fit/A ;wK phs fojk j? j[D gkfe;skB 'u n?ZuHnkJhHthH dk N?;N eoB bJh d'jK d/ pbZv ;?Agb b? e/ fBwfosk d/ ;oho ns/ eZgfVnK 's/ gkJ/
;?ANo ;Ekfgs ehs/ ik oj/ jB. Sfjo 'u j[D sZe 2 bZy b'eK 's/ n?ZuHnkJhHthH dk rJ/ vhHn?ZBHJ/H Bkb fwbk ;edh j?. gfjbK ehsh rJh g[ZSfrZS d/
N?;N ehsk frnk j?, fiBQK 'u'A 1112 wkwt/ gkzhfNt fwb/ jB. pknd T[BQK B{z e/; doi ehs/ fpBK SZv fdZsk frnk ;h.

27
27
27 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
27 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
27 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
eh eoskog[o ;kfjp ikD tkfbnK bJh eoskog[o ;kfjp ikD tkfbnK d/ gk;g'oNeoskog[o ;kfjp ikD tkfbnK d/ gk;g'oN
eh eoskog[o ;kfjp ikD tkfbnK bJh
eh eoskog[o ;kfjp ikD tkfbnK bJh
eh eoskog[o ;kfjp ikD tkfbnK bJh eoskog[o ;kfjp ikD tkfbnK d/ gk;g'oN
eh eoskog[o ;kfjp ikD tkfbnK bJh eoskog[o ;kfjp ikD tkfbnK d/ gk;g'oNeoskog[o ;kfjp ikD tkfbnK d/ gk;g'oN
gk;g'oN jh pD foj? tZvk nfVZek <
gk;g'oN jh pD foj? tZvk nfVZek <
gk;g'oN jh pD foj? tZvk nfVZek < 's/ bZr/rh gkfe dh s/ bZr/rh gkfe dh 'n?ANoh w'jon?ANoh w'jo'
gk;g'oN jh pD foj? tZvk nfVZek <
gk;g'oN jh pD foj? tZvk nfVZek <
s/ bZr/rh gkfe dh n?ANoh w'jon?ANoh w'jo
s/ bZr/rh gkfe dh
s/ bZr/rh gkfe dh n?ANoh w'jo
ns/ ;[oZfynk J/iz;h j?.
seBheh s"o 's/ rZb eohJ/ sK
feT[Afe bKxk thzk w[es j?, fJ; bJh
gk;g'oNK 's/ thzk BjhA brkfJnk
ikt/rk ;r'A dkyb j'D ns/ pkjo ikD
dh w'jo brkJh ikt/rh. r"osbp j?
fe gqXkB wzsoh Bfozdo w'dh 9 Btzpo
B{z Gkos tkb/ gkf;UA bKx/ dk T[dxkNB
eoBr/. fJ; wro'A 9 Btzpo B{z seohpB
5,000 SoXkb{ gkfe;skB ikDr/. T[;/
fdB gkfe;skB d/ gqXkB wzsoh fJwokB
ykB th ;ojZd d/ d{i/ gk;/ fJ;/ soQK d/
;wko'j dh gqXkBrh eoBr/.
fJe tko SoXkb{ id'A nkJhH;hHghH
's/ fJwhrq/SB ns/ ;[oZfynk ;pzXh
;kohnK o;wh ekotkJhnK g{ohnK eo
b?Dr/ sK T[BQK B{z zho' g[nkfJzN 's/
;Ekfgs ehs/ rJ/ r/N sZe 600 whNo
dh d{oh s?n eoBh gt/rh. zho' g[nkfJzN
T[j ;EkB j? fiZE/ d'jK ;ojZdK dk
fJ;bkwkpkd (fpT{o') f;Zy SoXkb{ c?vob iKu J/iz;h (n?ZcHnkJhHJ/H) dk skbw/b j[zdk j?. zho' bkJhB s'A
pkp/ BkBe dk 550tK gqekS g[op fJwhrq/SB ;Nkc n;b ftu :ksok SoXkb{nK B{z 2 feb'whNo d{o
gkfe;skB ;fEs r[od[nkok ;qh d;skt/zK B{z dkyb j'D ns/ fBek;h gkfe;skBh nkJhH;hHghH sZe ftS/S
eoskog[o ;kfjp ftu wBkT[D bJh w'jo d/ Bkb fBSkBpZX eo/rk. fJZE/ dZ; pZ;K ftu fbikfJnk ikt/rk. fJZE'A
ekch T[sSkfjs jB. fJ; ;pzXh e[M dJhJ/ fe n?ZcHnkJhHJ/H gkfe;skB d/ T[BQK B{z w[V nzsookSNoh :ksok ekB{zB
fBod/S ikoh ehs/ rJ/ jB. fiBQK ftu nzdo{Bh wzsokb/ d/ ezNo'b nXhB pkovo d/ w[skpe j'o o;wh ekotkJhnK ftu'A
;gSN ehsk frnk j? fe gkfe;skB ezNo'b ngokfXe iKu, itkph y[chnk bzxDk gt/rk.

ibzXo (fpT{o') ;qh r[o{ BkBe d/t ih dh eow G{wh ';qh eoskog[o ;kfjp' d/
gqek
gqek
gqek g[op w"e/ gkfe B/ ikoh ehsk
gqekS g[op w"e/ gkfe B/ ikoh ehsk g[op w"e/ gkfe B/ ikoh ehsk
doSB-dhdkfonK bJh bKxk o;wh s"o 's/ 9 Btzpo B{z y[ZbQD ik fojk j?. eoskog[o gqek g[op w"e/ gkfe B/ ikoh ehsk g[op w"e/ gkfe B/ ikoh ehsk
;kfjp ikD bJh Gkt/A fe ;zrs ftu ekch T[sSkj gkfJnk ik fojk ;h go j[D sZe
'pkp/ BkBe d/ Bkw dk f;Zekpkp/ BkBe d/ Bkw dk f;Zek'
nkBbkJhB ofi;Nq/SB T[whd s'A ekch xZN j'Jh j?. ;oeko tb'A ikoh ehsh nkBbkJhB
pkp/ BkBe d/ Bkw dk f;Zek
pkp/ BkBe d/ Bkw dk f;Zek
ngbkJh eoB tkbh t?Zp;kJhN w[skpe ni/ sZe 10 ns/ 11 Btzpo B{z ;zrs tZb'A pkp/ BkBe d/ Bkw dk f;Zek
fznkdkso ofi;Nq/SB eotkJh rJh j?, idfe pkeh dhnK soheK 's/ ofi;Nq/SB
ekch xZN j?. Gkt/A fe fJ; d/ eJh ekoB jB go fJe w[Zy ekoB b'eK e'b gk;g'oN
dk Bk j'Dk j?. g/Av{ y/so d/ b'e yk;eo wkM/ ns/ wkbt/ d/ b'eK e'b d[nkp/ d/ fJ;bkwkpkd (fpT{o') gkfe;skB
w[ekpb/ gk;g'oNK dh frDsh ekch xZN j?. ;oeko B/ f;Zy Xow d/ ;z;Ekge ;qh
fieoi'r j? fe d'jK d/SK ftueko j'J/ ;wM"s/ w[skpe ;qh eoskog[o ;kfjp r[o{ BkBe d/t ih d/ 550t/A gqekS g[op
r[od[nko/ d/ doSBK bJh SoXkb{nK e'b gk;g'oN j'Dk bkzwh j?, idfe n?ANoh w"e/ fJe :kdrkoh f;Zek ikoh ehsk
'thzk cqh' j't/rh. fJ; Sos B{z d/yfdnK gzikp ;oeko tZb'A gk;g'oN pDkT[D dh j?. gqXkB wzsoh fJwokB ykB B/ nkgD/
;[ftXk nk;kB ehsh rJh ;h, fi; d/ wZd/Bzo j[D gk;g'oN dcsoK s'A fJbktk c/;p[Ze nekT{AN ftu fJ; :kdrkoh
;[ftXk e/AdoK, g[fb; d/ ;KM e/AdoK ns/ vkexoK ftZu ik e/ gk;g'oN pDtkJ/ ik f;Ze/ dh s;tho S/no ehsh j?.
;ed/ jB. fJ; s'A fJbktk ssekb ftZu gk;g'oN ngbkJh ehsk ik ;edk j?. Gkt/ fJZE/ dZ; dJhJ/ fe gkfe;skB ns/
A fe ssekb ngbkJh eoB s'A fJZe-d' fdBK pknd jh gk;g'oN pDtkfJnk ik ;e/ Gkos gfjbK jh eoskog[o e'ohv'o d/
rk go b'eK ftu gk;g'oN pDkT[D dk o[MkB T[whd s'A ekch xZN j?. T[dxkNB bJh fJe ;wM"s/ 's/ d;sys
eo u[Ze/ jB. gqXkB wzsoh fJwokB ykB
nrb/ wjhB/ d/ 9 sohe B{z e'ohv'o dk
eoskog[o bKx/ d/ T[dxkNB u fJwokBu fJwokB T[dxkNB eoBr/, i' f;Zy SoXkb{nK
eoskog[o bKx/ d/ T[dxkNB
eoskog[o bKx/ d/ T[dxkNB u fJwokB
eoskog[o bKx/ d/ T[dxkNB
eoskog[o bKx/ d/ T[dxkNB 'u fJwokBu fJwokB
B{z gkfe;skB ftu T[BQK d/ r[o{ ;kfjpkB
d/ ;EkB 's/ ikD dh ;j{bs gqdkB
eo/rk.
ykB dk ;Zdk f;ZX{ B/ ehsk gqtkB
ykB dk ;Zdk f;ZX{ B/ ehsk gqtkB
ykB dk ;Zdk f;ZX{ B/ ehsk gqtkB
ykB dk ;Zdk f;ZX{ B/ ehsk gqtkB
ykB dk ;Zdk f;ZX{ B/ ehsk gqtkB
eoskog[o bKx/ d/ T[dxkNB bJh
eoskog[o bKx/ d/ T[dxkNB bJh
eoskog[o bKx/ d/ T[dxkNB bJh
eoskog[o bKx/ d/ T[dxkNB bJh
eoskog[o bKx/ d/ T[dxkNB bJh
gkfe vkH wBw'jB f;zx B{z G/i/rk ;Zdk
gkfe vkH wBw'jB f;zx B{z G/i/rk ;Zdk
gkfe vkH wBw'jB f;zx B{z G/i/rk ;Zdk
gkfe vkH wBw'jB f;zx B{z G/i/rk ;Zdk
gkfe vkH wBw'jB f;zx B{z G/i/rk ;Zdk
c?;bk fbnk j?. gkfe;skB d/ ftd/S
wzsoh B/ fJ; dh ikDekoh fdZsh j?.
fJj bKxk eoskog[o ;fEs dopko
;kfjp B{z gzikp d/ r[odk;g[o fzb/ d/
v/ok pkpk BkBe Bkb i'V/rk, fi; Bkb
Gkosh SoXkb{ thzk w[es nktkikJh
eo ;eDr/. eoskog[o ikD tkb/
SoXkb{nK B{z f;oc gofwN b?Dk gt/
rk. Gkosh f;Zy SoXkb{nK d/ bJh
gkfe;skB fJ; e'ohv'o B{z 9 Btzpo B{z
y'b/rk.
e[o?Sh B/ fJe Nhth u?Bb B{z dZf;nk
fe eoskog[o bKx/ dk T[dxkNB fJe
tZvk gq'rokw j?. gkfe;skB fJ; dh
bkj"o (fpT{o') bzw/ ;w/A s'A T[vhe/ ik oj/ eoskog[o bKx/ dk T[dxkNB 9 Btzpo z'o-S'o Bkb fsnkoh eo fojk j?. n;hA
B{z j'D ik fojk j?. fJ; bKx/ d/ T[dxkNB ftu eJh tZvhnK-tZvhnK j;shnK d/ Gkos d/ ;kpek gqXkB wzsoh wBw'jB
Skwb j'D dh T[whd j?. fJBQK fenk; nokJhnK ftukb/ gkfe;skB d/ gqXkB wzsoh f;zx B{z fJ; 'u p[bkT[D dk c?;bk
fbnk j?. n;hA ibdh jh fJ; pko/ 'u
fJwokB ykB tb'A Bti's f;zx f;ZX{ B{z eoskog[o bKx/ d/ T[dxkNB 's/ ;Zdk
G/fink frnk j?. fwbh ikDekoh w[skpe ykB tb'A G/fink fJj ;Zdk Bti's f;zx T[BQK B{z o;wh gZse G/iKr/. T[BQK B/
f;ZX{ tb'A gqtkB th eo fbnk frnk j?. fejk fe f;zx f;Zy GkJhuko/ dk
fJ; s'A gfjbK fJwokB ykB B/ nkgDh ;oeko ftu ;j[z u[Ze ;wkrw ftu th nrtkJh eod/ jB. e[o?Sh B/ dZf;nk
Bti's f;zx f;ZX{ B{z ;Zdk G/fink ;h. f;ZX{ fJwokB dh skig'Sh ftu Skwb j'D fe f;Zy SoXkb{nK dk ;tkrs eoe/
;kB{z y[Sh j't/rh, i' ;qh r[o{ BkBe d/
bJh gkfe;skB rJ/ ;B go T[BQK dk fJj d"ok Gkosh okiBhsh ftu uouk dk ftSk
fJ;bkwkpkd (fpT{o') gkfe;skB d/ T[dxkNB ;wkrw 'u ;kpek gqXkB
T[d'A pD frnk, id'A T[BQK B/ nkowh uhc iBob ewo ikt/d pkitk B{z rbtZeVh t ih d/ 550t/A gqekS got 's/
B/ Btzpo 'u j'D tkb/ eoskog[o bKx/ wzsoh wBw'jB f;zx B{z ;Zdk d/D dk
gkJh. eoskog[o nkT[D tkb/ jB.

28
28
28 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
28 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
28 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
vq?rB nkgD/ d[
vq?rB nkgD/ d[
vq?rB nkgD/ d[SwDK wDK 's/ ;?N/bkJhN s/s/ ;?N/bkJhN s/
vq?rB nkgD/ d[ wDK s/ ;?N/bkJhN s/
11 ;kb dh e[Vh B/ ehsk wrowZS
11 ;kb dh e[Vh B/ ehsk wrowZS vq?rB nkgD/ d[ wDK wDK s/ ;?N/bkJhN s/s/ ;?N/bkJhN s/
11 ;kb dh e[Vh B/ ehsk wrowZS
11 ;kb dh e[Vh B/ ehsk wrowZS
11 ;kb dh e[Vh B/ ehsk wrowZS
okvko okjhA oZy foj? fsZyh B
okvko okjhA oZy foj? fsZyh B
okvko okjhA oZy foj? fsZyh Bzoo oo o
okvko okjhA oZy foj? fsZyh B
Bkb w[ekpbk, pukJh ;j/bh dh ikB
Bkb w[ekpbk, pukJh ;j/bh dh ikB okvko okjhA oZy foj? fsZyh B
Bkb w[ekpbk, pukJh ;j/bh dh ikB
Bkb w[ekpbk, pukJh ;j/bh dh ikB
Bkb w[ekpbk, pukJh ;j/bh dh ikB
d/ fJBQK jfEnkoK B{z fBSkB/ 's/ oZy ;eD
s/ ysok wfj;{; j'D 's/ T[BQK 's/ jwbk
eo ;eD. T[; B/ nkgD/ d[SwDK 's/
Bzo oZyD bJh ;?N/bkJhN s/ okvko dh
tos'A eoBk S[o{ ehsk j?. uhB tb'A
toswkB ;w/A 'u nkgD/ y/so s'A bzxD
tkbhnK feSshnK ;D/ j'o ijkzK 's/
fJBQK dh wdd Bkb fsZyh Bzo oZyh
iKdh j?.
uhB tZvh frDsh 'u ;?A;oK dh tos'A
eodk j?, fiBQK Bkb dZyDh uhB ;kro,
skfJtkB ibvwo{wZX s/ g{oph uhB
;kro 'u ;zukfbs j' ojhnK feSshnK
's/ Bzo oZyh ik ;e/. fJ; d/ bJh uhB
T[grqfjnK, okvko, ;sQk 's/ skfJBks
izrh ijkzK s/ gDv[ZphnK, ;w[zdoh
rSsh ijkz s/ gkDh d/ j/mK w"i{d ;?A;oK
dh tos'A eodk j?. fJBQK jh BjhA pbfe
uhB d/ fjZs j[D gZSwh gqSKs s/ fjzd
phfizr (fpT{o') uhB tb'A Gkoh wksok 96 'u skfJtkB d/ ib;zXh ;zeN B{z wjk;kro 'u th c?b oj/ jB.
'u y'ih ;?N/bkJhNK 's/ fBt/S ehsk ik o'eD bJh nkgD/ e?ohno T[E/ G/i/ rJ/ f;Nh :{Bhtof;Nh nkc bzvB 'u
fojk j?, T[; d/ doiBK ;?N/bkJhN ;B, sd/ phfizr d/ B/sktK B/ c?;bk b? fJb?eNqkfBe tkoc/no f;;Nw fo;ou
toswkB ;w/A 'u Xosh d/ T[Zgo uZeo fbnk ;h fe T[j nfij/ SeshSkbh d/ fBod/Se gq'c?;o v/ftv ;N[gb; B/
joko/ (fpT{o') fzzpkpt/ dh fJe 11 ;kb dh e[Vh nkgDh pjkd[oh ekoB ;[oyhnK
brk oj/ jB. n;b 'u uhB dh oZfynk f;;Nw s/ jfEnko ftef;s eoBr/ i' dZf;nk fe dZyDh uhB ;kro 'u sDkn
ftu j?. ;e{bh ftfdnkoED fop?ek w[Be'wpt/ (Rebecca Áunkombwe) B/ nkgDh
B{z b? e/ pDkJh rJh oDBhsh 'u fJj nwoheh c"ih jfEnkoK dk gsk bk ;eD d/ ekoB fJE/ f;rBb fJzN?bhi?A;
;j/bh dh ikB pukT[D bJh wrowZS Bkb w[ekpbk ehsk. fop?ek B/ nkgDh ikB
wzfBnk frnk j? fe ;g/; fJe c"ih s/ T[BQK 's/ z'odko jkwbk eoe/ T[BQK B{z rshftXhnK dh b'V j? i' uhBh c"ih
dh gotkj Bk eod/ j'J/ wrowZS dh fgZm 's/ Skb wkoh ns/ fco T[; dhnK nZyK B{z
fJbkek j?. ghgb; fbpo/SB nkowh d/ fgZS/ Xe/b ;eD. w"i{drh tb'A g{oh j' ;edh j?. uhB d/
w;bd/ j'J/ nkgDh ;j/bh bks'nk w[tkBh ( Latoya Áuwani) dh ikB puk bJh.
oDBhfse ;woEe pb tb'A ;zukfbe 75 jkbKfe nwoheh B/th dk tkje 800 nkofEe ftek;, ;[oZfynk s/ gqw[Zy
xNBk d/ ;w/A 9 ;kb dh bks'nk w[tkBh nkgD/ d';sK d/ Bkb f;zvo/bk fgzv ftu
s'A fznkdk ;?N/bkJhN uhB d/ e'b w"i{d feb'whNo gqshfdB dh ocsko Bkb ftSt Sesh pDB d/ bJh fJ; soQK dh
s?okeh eo ojh ;h.
jB. uZbdk j? sK uhB fJe nfijk f;;Nw ;[oZfynk uhzK dh b'V uhB d/ fjZsK bJh
T[d'A jh fJe wrowZS B/ T[; 's/ jwbk eo fdZsk. T[j bks'nk B{z fyZu e/ d{o
id'A ;z:[es oki nwohek B/ 1995- pDkT[D 'u bZr frnk ;h i' nwohek zo{oh j?.
fbikT[D dh e'fSS ftu ;h. nkgDh ;j/bh bks'nk dhnK uheK ;[DB wro'A fop?ek
B/ wrowZS dh fgZm 's/ Skb wkoh. T[; B/ dZf;nk fe s?okeh eo oj/ pZfunK ftu'A
T[j ;G s'A tZvh ;h. fJ; bJh T[; B/ ;j/bh B{z pukT[D dk c?;bk fbnk. fog'oNK ftu
s/b gkJhg bkJhB d/ w[Zd/
s/b gkJhg bkJhB d/ w[Zd/ 's/s/ s/s/ s/
s/b gkJhg bkJhB d/ w[Zd/
s/b gkJhg bkJhB d/ w[Zd/
dZf;nk frnk j? fe wrowZS B/ bks'nk B{z jZEK ns/ g?oK s'A cfVnk j'fJnk ;h. fJj s/b gkJhg bkJhB d/ w[Zd/
d/yd/ j'J/ fop?ek T[; dh fgZm 's/ Skb wko fdZsh.
id'A sZe wrowZS dh geV bks'nk s'A fYZbh BjhA j'Jh T[d'A sZe fop?ek T[;
dhnK nZyK 's/ jwbk eodh ojh. fit/A jh bks'nk wrowZS dh geV ftu'A nkzkd j' n?ZBHvhHghH nkr{ nkjw'-;kjwD/
n?ZBHvhHghH nkr{ nkjw'-;kjwD/
n?ZBHvhHghH nkr{ nkjw'-;kjwD/
n?ZBHvhHghH nkr{ nkjw'-;kjwD/
n?ZBHvhHghH nkr{ nkjw'-;kjwD/
rJh sK fop?ek T[; B{z b? e/ s/zh Bkb feBko/ tZb ubh rJh. T[; B/ dZf;nk fe fJ;
wro'A wrowZS B/ T[BQK 's/ jwbk BjhA ehsk. uzrh rZb fJj ;h fe jwb/ ftu fop?ek
e?B/vk Go d/ b'e NqK;wkT{AN/B gkJhg
zywh BjhA j'Jh. Gkt/Afe T[; dh d';s bks'nk B{z fJbki bJh j;gskb fbikfJnk
bkJhB gqki?eN B{z nZr/ tXkT[D d/ jZe
frnk. T[; d/ fgsk B/ fejk fe w?A GrtkB dk XzBtkdh jK fe w/oh pZuh dh ikB pZu
ftu jB.'' fJ; s'A gfjbK e?B/vk ftu
rJh ns/ T[j ibdh Bkb mhe j' ojh j?. nk; j? fe T[; B{z ibdh jh j;gskb s'A
u'D gquko eofdnK irwhs f;zx efj
S[ZNh fwb ikt/rh.
u[Ze/ jB fe e?B/vk dh ;z;d ftu gkJhg
bkJhB gqki?eN B{z nZr/ tXkT[D dk
e?B/vk d/ gfjb/ d;skoXkoh g[b;
e?B/vk d/ gfjb/ d;skoXkoh g[b; fto'X eoBr/ go fJe gZy fJj th j? fe
e?B/vk d/ gfjb/ d;skoXkoh g[b;
e?B/vk d/ gfjb/ d;skoXkoh g[b;
e?B/vk d/ gfjb/ d;skoXkoh g[b;
fbpob gkoNh dh rmi'V ;oeko B{z fJ;
pko/ ftu ezzot/fNt gkoNh dh wBz{oh
fwb ikt/rh.
B'Nbh B/ fejk fe gkJhg bkJhB dk
nc;o B{z fwfbnk yk; n?tkov
nc;o B{z fwfbnk yk; n?tkov ezw uZb fojk j?, fi; ftu o[ektN
nc;o B{z fwfbnk yk; n?tkov
nc;o B{z fwfbnk yk; n?tkov
nc;o B{z fwfbnk yk; n?tkov
gkT[D dh pikJ/ irwhs B{z j'o
wjZsg{oB w[Zd/ fit/A f;js ;j{bsK tZb
fXnkB d/Dk ukjhdk j?. ikDekoh
w[skpee No{v' tZb'A rmi'V ;oeko d/
rmB bJh dotki/ pzd oZyD d/ n?bkB
d/ pknd n?ZBHvhHghH dh ;hBhno
N'oKN' (fpT{o') e?B/vk ftu j'JhnK ;kjwDk eoBk g? fojk j?. ftXkB ;Gk
bhvofSg ftu fuzsk dk wkj"b j?.
nkw u'DK ftu fBT{ v?w'eq?fNe gkoNh ftu fto'Xh fXo dh nkr{ B'Nbh B/ fejk wzfBnk ik fojk j? fe i/eo xZN frDsh
(n?ZBHvhHghH) d/ nkr{ irwhs f;zx B/ j? fe e?B/vk bJh s/b T[d:'r d/ wjZst fbpob ;oeko dh n?ZBHvhHghH 's/
fpqfNS e'bzphnk dh poBph ;hN 's/ fiZs dh irwhs B{z ;wM BjhA j? ns/ e/Ado fBoGosk Bk pDh sK d[pkok u'DK j'D
gqkgs ehsh. fJBh fdBhA irwhs B{z ;oeko tZb' pDkJh ikD tkbh s/b dh jkbs ftu gkoNh dk gqdoSB
n?bpoNk ftu ;{pkJh fBT{ v?w'eq?fNe gkJhg bkJhB d/ fto'X Bkb b'eK ftu
gfjbK Bkb'A wkVk ;edk j?. fi; d/
gkoNh dh nkr{ ns/ ;kpek w[Zy wzsoh fuzsk dk wkj"b j?. Bshi/ ftu irwhs f;zx dh gkoNh d/
oku/b B'Nbh dh ;ys nkb'uBk dk T[BQK B/ fejk,'';{pk jh BjhA ;r'A geV ewz'o j' ;edh j?.
nwohek
nwohek u Gkosh w{b d/ vkeNo u Gkosh w{b d/ vkeNo s/ w[eZdwk dkfJos/ w[eZdwk dkfJo
nwohek
nwohek u Gkosh w{b d/ vkeNo s/ w[eZdwk dkfJo
nwohek 'u Gkosh w{b d/ vkeNo u Gkosh w{b d/ vkeNo 's/ w[eZdwk dkfJos/ w[eZdwk dkfJo
tkfSzrNB (fpT{o') nwohek ftu Gkosh w{b
UANkohU (fpT{o') e?B/vk d/ gfjb/ d;skoXkoh nc;o pbs/i f;zx fYZb'A dk
d/ fJe vkeNo ns/ fJe j'o Bo; 's/ fB:zsfos
'bkJhc NkJhw nuhtw?AN n?tkov' Bkb ;BwkB ehsk frnk. 'fd NkJhwz nkc
gdkoEK B{z r?o ekB{zBh sohe/ Bkb tzvD d/
e?B/vk' d/ ftB/ Sowk tb'A dhtkbh w"e/ oytkJ/ rJ/ fJ; gq'rokw d"okB pbs/i fYZb'A
d'S ftu w[eZdwk ehsk frnk j?. fBnK ftGkr
B{z ;BwkBs ehsk frnk. 53 ;kbk pbs/i f;zx jo T[; Gkosh ns/ ftd/Sh bJh
d/ ngokX fvthzB ftu ;jkfJe nNkoBh
fJe fw;kb jB, i' e?B/vk 'u nkgDh fwjBs ;dek nkgD/ d/S dk BK T[Zuk eoBk
iBob pqkfJB p/Bie't;eh B/ fejk fe N/B/;h
ukj[zdk j?.
d/ wZX fzb/ ftu e[M fdB gfjbK dkfJo fJe
s[jkB{z dZ; dJhJ/ fe pbs/i brGr 29 ;kbK s'A okfJb e?B/vhnB wkT{ANv
w[eZdw/ ftu 49 ;kbk j/wb w/jsk ns/ 36
g[b; ftGkr d/ tZy-tZy nj[fdnK 's/ oj/ jB. T[BQK dk iBw wb/Shnk 'u j'fJnk
;kbk jhEo wkoe; 's/ fB:zsfos gdkoEK B{z
;h s/ 1983 'u T[BQK dk gfotko e?B/vk nk e/ tZ; frnk. nkgD/ ihtB d/ ;zxoS
r?o ekB{zBh sohe/ Bkb tzvD d/ d'S brkJ/
pko/ dZ;fdnK T[BQK fejk fe T[j pj[s w[SebK 'u'A bzx e/ fJ; nj[d/ 's/ g[Zi/ jB.
rJ/ jB. w[eZdw/ w[skpe 2016 ns/ 2018 d/
T[BQK B{z d;skoXkoh j'D ekoB ekch fNZgDhnK ns/ w[SebK dk ;kjwDk eoBk
ftu fJBQK B/ fpBK t?X w?vheb T[d/S d/ o'rhnK
fgnk.
B{z nke;he'v'B, wkochB ;bc/N ns/
T[BQK d/ ;zxoS 'u eJh b'eK B/ ;kE fdZsk s/ nkyho e?B/vk ;oeko B/ g[b; d/
nke;hw'oc'B ;w/s fB:zsfos gdkoEK B{z tzvD
vo?Z; e'v 'u spdhbh eoB dk fpZb gk; ehsk. pbs/i f;zx wro'A j[D ekch
dh ;kfiS ouh ns/ fJj ezw nkgDh fBrokBh
d;skoXkoh e?B/vk g[b; 'u Skwb jB. T[BQK d/ ;zxoS ;dek T[BQK dk BK e?B/vk
ftu eotkfJnk.
;D/ eJh d/SK 'u Sk frnk j? s/ fJ; fJBkw wro'A T[BQK dk eZd j'o T[Zuk j'fJnk j?.

29
29
29 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
29 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
29 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo

3 3 3 3 30 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw
Unions in Unison in Multicultural Divine Diwali



















































Sydney (Bureau) Unions Aisha Amjad who even though and former Foreign Minister Hon Nandakumaran. Before the only stood up but gathered
NSW in conjunction with was sick toiled hard to make the Bob Carr, current Leader of speeches lighting of the lamp around the lamp. There were
Transport Workers Union and event a grand success. Harish Opposition Hon Jodi Mckay , the ceremony took place. This was dance performances and the full
South Asia Labor celebrated Velji representing Richard Olsen, chief host of the evening conducted by the monks from house of 120 guests were
second its second Diwali events Secretary, Transport Workers Secretary of Unions NSW Mark Bangalore from the Veerashaiva served vegetarian food as a
at historical trades hall. The Union spoke first followed the Morey representing Council Samaja . Their chants were so mark of respect to the
event master of ceremony was longest serving Premier of NSW General of India, Consul K. powerful that the crowd not occasion.
Harinder Kaur, Founder of the Harman Foundation awarded with two prestigious awards





















































Ms. Harinder Kaur, Founder Woman of the year Winner Sydney Darling Harbour. motto of service self above and
of the Harman Foundation was 2019’ & ‘Overall inspirational These awards have been beyond their normal role. community for the work she has
been doing through her
awarded with two prestigious Woman of the year winner established to recognise women Ms. Kaur has been a role organisation, The Harman
awards ‘2019 Inspirational 2019’, by the Rotary Club of who best exemplify the Rotary’s model in the Punjabi Indian Foundation.

31
31
31 gzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
31 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
31 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
coK; L
coK; L Sy; B/ w;fid ;kVB dh ehsh e'fy; B/ w;fid ;kVB dh ehsh e'fSS, 2 b'eK B{z ehsk , 2 b'eK B{z ehsk zywhywh ywhywh ywh
coK; L y; B/ w;fid ;kVB dh ehsh e'f , 2 b'eK B{z ehsk
coK; L
dhtkbh w"e/ ;zsoh ozr u ozrhu ozrh
dhtkbh w"e/ ;zsoh ozr coK; L y; B/ w;fid ;kVB dh ehsh e'fy; B/ w;fid ;kVB dh ehsh e'f , 2 b'eK B{z ehsk , 2 b'eK B{z ehsk
dhtkbh w"e/ ;zsoh ozr
dhtkbh w"e/ ;zsoh ozr u ozrh
dhtkbh w"e/ ;zsoh ozr 'u ozrhu ozrh
fJj jwbk fp:'B/ dh fJe w;fid ftu
rJh ft t gqf;ZX fJwkost gqf;ZX fJwkos
rJh ft j'fJnk.
rJh ftSt gqf;ZX fJwkost gqf;ZX fJwkos
rJh ft
rJh ft t gqf;ZX fJwkos
Sy; xNBk;Eb s'A eko ftu ;tko
j' e/ coko j' frnk ;h. T[; B{z p/:'B B/
V/ ;?AN-wkoNhB vh-f;rB?Ae; ftu T[;
d/ xo'A frqcsko ehsk frnk. xNBk;Eb
s'A GZiD s'A gfjbK T[; B/ fJe rZvh
ftu nZr brk fdZsh ;h. g[b; B/ T[;
dh eko ftu'A fJe r?; eB;so ns/ fJe
j?AvrB pokwd ehsh. T[ZXo ;oeko B/
w[;fbwK gqsh fJei[ZNsk zkjo ehsh j?.
;oeko dk efjDk j? fe d/S ftu jo
Xow B{z ;BwkB fdZsk ikDk ukjhdk
j?. fJ; soQK d/ jwfbnK Bkb d/S dk
ne; yokp j[zdk j?.
coK; d/ okSNogsh fJw?B[nb w?Aeo'
B/ fJ; xNBk dh ;ys SpdK ftu fBzdk
g?fo; (fpT{o') dZyDh-gZSwh coK; Bkb d't/A rzGho zywh j' rJ/. g[b; B/ ehsh j? ns/ fJ; B{z fxBkT[Dk ngokX
ftu fJe ;Zi/ gZyh gkoNh d/ 84 ;kb d/ jwb/ dh ikDekoh fdzfdnK dZf;nk fe dZf;nk j?. okSNogsh B/ NthN eo e/
fJe ;kpek u'D T[whdtko B/ fJe zywh j'J/ d't/A ftneshnK dh T[wo 74 fejk,''fJ; soQK d/ Bcosh ngokX
w;fid ftu nZr brkT[D dh e'fSS ns/ 78 ;kb j?. g[b; w[skpe d'jK podkSs d/ pkjo jB. ngokXhnK B{z
ehsh. nfijk eofdnK T[; B{z d' b'eK zywhnK B{z j;gskb fbikfJnk frnk, ;zk d/D ns/ w[;fbw d/Stk;hnK dh
B/ d/y fbnk sK ;kpek T[whdtko B/ fiZE/ fJbki wro'A T[BQK dh jkbs ;fEo oZfynk eoB bJh b'VhAd/ edw u[Ze/
T[BQK 's/ r'bhnK ubk fdZshnK, fi; j?. g[b; B/ fJe fpnkB ftu fejk fe ikDr/. T[j fJj tuB fdzd/ jB.''
B/gkbh gopsko'jh B/ 19 fdBK fdBK u csfj ehshnK 14 u'NhnKu csfj ehshnK 14 u'NhnK
B/gkbh gopsko'jh B/ 19
B/gkbh gopsko'jh B/ 19
B/gkbh gopsko'jh B/ 190 fdBK fdBK 'u csfj ehshnK 14 u'NhnKu csfj ehshnK 14 u'NhnK
B/gkbh gopsko'jh B/ 19 fdBK u csfj ehshnK 14 u'NhnK
dh uVQkJh S[o{ ehsh. T[BQK B/ 190 fdBK
ftu nkgDk fwSB g{ok ehsk.'' g'b?Av
d/ gopsko'jh i/o/zh e[e[zek B/ 1987
ftu 7 ;kb 11 wjhB/ ns/ 14 fdBK d/
pknd fJ; T[gbpXh B{z nkgD/ Bkw ehsk
;h. fJ; s'A fJe ;kb gfjbK fJNbh d/
o/Bj'bv w/;Bo 14 u'NhnK B{z csfj
eoB tkb/ gfjb/ gopsko'jh pD/ ;B.
Gkt/Afe few uKr nkgD/ Bkb
nke;hiB dk f;bzvo b? e/ BjhA rJ/
tkfSzrNB (fpT{o') ftSt dh gqf;ZX fJwkos 'n?AgkfJo ;N/N fpbfvzr' dhtkbh
;B. fJZE/ dZ; dJhJ/ fe e[e[zek dh ;kb
w"e/ ;zsoh ozr 'u irwrkJh. fBT{:koe, fBT{ io;h ns/ eB?efNeN 'u Gkosh
GkJhuko/ d/ ;G s'A tZv/ r?o-bkGekoh ;zrmB 'c?Zvo/SB nkc fJzvhnB n?;';hJ/SB' 1989 ftu fJe gops dh uVQkJh eoB
d"okB tkgo/ jkd;/ ftu w"s j' rJh ;h.
tb'A nk:'fis ftS/S gq'rokw sfjs 'n?AgkfJo ;N/N fon?bNh NoZ;N' 's/ ;zsoh ozr
r'oyk (B/gkbhnK dh fJe fJekJh,
dhnK bkJhNK irkJhnK rJhnK. Gkosh gqtk;hnK d/ eJh w[Zy w?ApoK B/ fJ; ;wko'j
i' fpqfNS c"i ftu Gosh j'Jh ;h) d/ fJe
'u fSoes ehsh. ;wko'j 'u ;ZfGnkukoe gq'rokw dk gqpzX ehsk frnk.
;kpek w?Apo 36 ;kbk fBowb B/ ngq?b
ftS/S gq'rokw dh w/zpkBh n?ZcH nkJhH J/H d/ gqXkB ow/S gN/b, gqXkB nkb'e
ftu nkgD/ nfGbkSh 'gqki?eN g";hpb'
e[wko, NoZ;Nh nze[o t?d s/ ;kpek gqXkB ;[okib gkfoy ns/ rhseko s/ rkfJe
B{z S[o{ ehsk ;h. nkgD/ foekov dh e'fSS
noi[B e[wko;tkwh B/ ehsh, fiBQK B/ n?AgkfJo ;N/N fpbfvzr dh ;G s'A T[Zgobh
d/ gfjb/ fjZ;/ ftu fBowb B/ nzBg{oBk,
wzzb 's/ ;zsoh ozr dhnK bkJhNK dk ;ftZu ukb{ ehsk.
X"bfroh, ezuBizrk, n?to?;N, bj's;/
n?ZcH nkJhH J/H B/ fejk fe Nkto B{z eJh bZy ;zsoh ozr dhnK bkJhNK Bkb o"SB
ns/ wekb{ 's/ uVQkJh ehsh. fJe wjhB/
ehsk frnkHHHfi; Bkb fBT{:koe dk nk;wkB oks B{z irwrk frnk. fJ; d/ Bkb
pknd T[j nkgD/ gqki?eN d/ d{i/ fjZ;/
jh p[okJh 's/ uzfrnkJh dh fiZs dk ;zd/S fdZsk frnk. fgSb/ ;kb th dhtkbh 's/
B{z g{ok eoB d/ bJh gkfe;skB ub/
'n?AgkfJo ;N/N fpbfvzr' B{z o"SB ehsk frnk ;h. fgSb/ d' djkfenK s'A ;[szsosk
rJ/, fiZE/ T[BQK B/ 8,125 whNo T[Zu/
fdt; 's/ th fJ; fJwkos B{z fsozr/ d/ ozr 'u o"SB ehsk ik fojk j?. ekmwzv{ (fpT{o') B/gkb d/ fJe whNo s'A tZX d/ gZXo 's/ csfj ehsk
Bt/A gops dh uVQkJh ehsh. fBowb B/
gopsko'jh B/ fJfsjk; oZu fdZsk. 36 ;h.
;szpo ftu nkgDh nkyoh e'fSS S[o{
;kb d/ gopsko'jh B/ uhB ftu wkT{AN fBowb dh uVQkJh dh fBrokBh eoB
'ebk; nkc tQkJhN jkT{; c?b'ebk; nkc tQkJhN jkT{; c?b'' 'uu uu u ShSgzrwk 's/ uVQkJh eoB d/ pknd tkbh J/iz;h ;Zs ;zw/bB Nqo?ez d/ gqXkB eofdnK u' U:{ ns/ wBk;b[ B{z fJe
ebk; nkc tQkJhN jkT{; c?b'
ebk; nkc tQkJhN jkT{; c?b'
ebk; nkc tQkJhN jkT{; c?b'
190 fdBK ftu d[Bhnk dhnK 14 ;G fwzrwk S/ogk B/ fJe ;wuko J/iz;h B{z jcs/ d/ nzdo csfj ehsk.
fBowb B/ fJe fJzNoftT{ ftu fejk
s'A T[ZuhnK u'NhnK B{z csfj eoB dk dZf;nk fe B/gkbh gopsko'jh ;t/o/
fe id'A T[BQK B/ gfjbh tko nkgDh
foekov pDkfJnk j?. 36 ;kb d/ fBowb 8L58 's/ wkT{AN ShSgzrwk f;yo (8,027
Gkosh-nwoheh dh fB:[esh
Gkosh-nwoheh dh fB:[esh g[oik fi; B{z fBzw d/ Bkb th ikfDnk whNo) 's/ gj[zu/. T[BQK B/ dZf;nk fe :'iBk d/ pko/ ftu d{finK B{z dZf;nk
Gkosh-nwoheh dh fB:[esh
Gkosh-nwoheh dh fB:[esh
Gkosh-nwoheh dh fB:[esh
sK jo e'Jh w/o/ 's/ jZ; fojk ;h ns/
iKdk j?, B/ nkgD/ ;'Sb whvhnk fBowb Bkb fszB j'o gopsko'jh jB,
efj fojk ;h fe fJj fet/A ;zGt j't/rk<
nekT{AN 's/ fJe g';N ftu dkntk i' wkT{AN n?to?;N d/ f;yo 's/ ikD tkb/
ehsk fe T[; B/ 7 wjhfBnK ftu 8,000 gopsko'jhnK d/ Nq?fce ikw dh 25 wJh T[BQK B/ fejk,''fJj nkgDh ;woZEk d/
Go';k eoB d/ pko/ ftu j?. s[jkB{z jw/
whNo (26,250 c[ZN) s'A tZX 14 gjkVK dh tkfJob s;tho bJh ikD/ iKd/ jB.
Sk ;eokswe wkBf;esk oZyD dh b'V
dh uVQkJh g{oh ehsh. fBowb B/ dZyDh fwzrgk S/ogk B/ fejk,''g[oik ns/
j?.'' uhBh nfXekohnK B/ fBowb ns/
e'ohnkJh gopsko'jh few uKr-j' d/ T[BQK dh Nhw fwSB 'gqki?eN g";hpb
T[; dh Nhw B{z B/gkbh ;oeko dh nghb
fgSb/ foekov B{z s'V fdZsk, fiBQK B/ 14$7' bJh 23 ngq?b B{z 8,000 d/ ;ko/
's/ Sh;gzrwk B{z csfj eoB dh ftS/S
2003 ftu 7 ;kb, 10 wjhB/ ns/ 6 14 B{z f;yo 's/ ikD bJh fsnko j'Jh
fdBK ftu ;kohnK u'NhnK B{z 8,000 ns/ nzBg{oBk (8,091 whNo) s'A gjkVK fJikzs fdZsh ;h.
gkfe;skB d/ fJ; wzdo u 72 ;kb pknd wBkJh rJh dhtkbhu 72 ;kb pknd wBkJh rJh dhtkbh
gkfe;skB d/ fJ; wzdo
gkfe;skB d/ fJ; wzdo
gkfe;skB d/ fJ; wzdo 'u 72 ;kb pknd wBkJh rJh dhtkbhu 72 ;kb pknd wBkJh rJh dhtkbh
gkfe;skB d/ fJ; wzdo u 72 ;kb pknd wBkJh rJh dhtkbh
bkj"o (fpT{o') gkfe;skB ;oeko B/ f;nkbe'N ftu
;dhnK g[okD/ Stkbk s/ik f;zx wzdo dh w[ozws eotkJh
j? ns/ gkfe;skBh whvhnk w[skpe fJZE/ 72 ;kb pknd
SoXkb{nK B/ dhtkbh wBkJh. gkfe;skBh whvhnk 'u
gqekfSs fog'oN w[skpe wzdo 'u dhtkbh wBkT[D bJh
Sfjo d/ fjzd{ GkJhuko/ B/ yk; gqpzX ehs/ ;B. fJ; w"e/
ftS/S gqkoEBk ;Gk dk gqpzX ehsk frnk ns/ wzdo B{z
;ikfJnk frnk. fJj wzdo 1947 dh tzv wro'A pzd ;h.
tkfSzrNB (fpT{o') tQkJhN jkT{; B/ ;'wtko B{z dZf;nk fe '2019-2020 ebk;
wzdo B{z nfXekoe s"o 's/ gkfe;skB fjzd{ gqhSd B{z ;"Ag
nkc tQkJhN jkT{; c?b'z' bJh u[D/ rJ/ 15 b'eK 'u Gkosh w{b d/ fJe r?;Nq'
fdZsk j? sKfe SoXkb{ doSB g{ik eo ;eD. 'fd fJt?e[Jh
fJzN/o'bkfi;N th Skwb jB. T[j w'Nkg/ Bkb bZVD bJh Bt/A sohe/ fte;s eoB
NoZ;N gqkgoNh gqhSd p'ov' (JhH NhH ghH phH) d/ p[bko/
's/ ezw eo oj/ jB. fBT{:koe d/ nfws ;ud/t B/ fpqxw n?Av thw?B; j;gskb ns/
nkfwo jkSwh B/ fejk fe JhH NhH ghH phH d/ gqXkB vkH
jkotov w?vheb ;e{b 'u nkgDk Nq/fBzr g{oh ehsh. T[j fJeZb/ Gkosh-nwoheh
nkfwo nfjwd B/ d[pkok w[ozws bJh wzdo d/ fJe ;wkrw
jB fiBQK B{z c?b'fSg bJh u[fDnk frnk j?.
ftu T[dxkNB ehsk ns/ fJ; dk ;zukbB gkfe;skB
y'iekoK B{z g/S/to T[gbZpXhnK d/ foekov, nrtkJh e"Sb d/ gqwkD ns/ ftek;
fjzd{ gqhSd B{z ;"Ag fdZsk. jkSwh B/ fejk fe fjzd{ GkJhuko/
dh ;zGktBk ns/ tQkJhN jkT{; d/ ;hBhno eowhnK, e?pfBN wzsohnK ns/ ;oeko d/
d/ b'eK B/ wzdo ftu doSB ehs/ ns/ wfmnkJhnK
T[Zu o?Afezr nfXekohnK bJh g{ok ;wK, sBykj 's/ fJe ;kb bJh ;/tk d/D dh
tzvhnK. T[BQK fejk fe wzdo dh w[ozws fJ; d/ w{b ;o{g
tuBpZXsk d/ nkXko 's/ u[fDnk frnk j?. tQkJhN jkT{; B/ dZf;nk fe ;ud/t B{z
d/ w[skpe eotkJh rJh j?.
f;js ns/ wkBt ;/tk wzsokb/ 'u ps"o y'ieosk ofynk frnk j?.

32
32
32 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
32 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
32 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
Indo Oz Makeup Artist Contest 2019 Organized





Sophia Lucia Rafeletos emerged winner













































































































Winners of Indo Oz Organised by: Anuj & Rafeletos Neupane Best Costume:-
Makeup Artist Contest Swechha Kulshrestha (Hindi First Runner up: Aaiza Best Model: Siman Kaur & Priya Shah (Costume
Gaurav) Imran Briana (MUA both Models- Monika Datta MUA - Geeta) &
2019 :
Winner: Sophia Lucia 2nd Runner up: Sujata Niharika Kareer Sachdeva) Kiran (MUA - Shanna Khan)

33
33
33 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
33 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
33 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo









































































































The Hindu Council celebrated Deepavali at Bella Vista Farms on Sunday

20th October with close to 20,000 people in Attendance. The night saw

fantastic cultural performances, a 40 feet Ravana Effigy, fireworks and

was an opportunity for the Indian community to get in touch with their

cultural heritage. Hats off to all members of the Hindu Council for organising

another successful Diwali event!

34
34
34 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
34 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
34 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
yso/ dh xzNh, nzNkofNek
yso/ dh xzNh, nzNkofNek 'uu uu u
yso/ dh xzNh, nzNkofNek
yso/ dh xzNh, nzNkofNek
v?Bwkoe u 12u 12 ;kb g[okD/ ;kb g[okD/
v?Bwkoe
v?Bwkoe yso/ dh xzNh, nzNkofNek
v?Bwkoe u 12 ;kb g[okD/
v?Bwkoe 'u 12u 120 ;kb g[okD/ ;kb g[okD/
fdZ;h 2
fdZ;h 20 feb'whNo bzph doko feb'whNo bzph doko
fdZ;h 2 feb'whNo bzph doko
fdZ;h 2
bkJhNjkT{; B{z ehsk frnk fScNcN cNcN cN
bkJhNjkT{; B{z ehsk frnk f fdZ;h 2 feb'whNo bzph doko feb'whNo bzph doko
bkJhNjkT{; B{z ehsk frnk f
bkJhNjkT{; B{z ehsk frnk f
bkJhNjkT{; B{z ehsk frnk f
d/ Bshi/ ti'A 1992,1995, 2001,
2007, 2013, 2015, 2017 ns/ 2018
ftu tZvhnK nkcsK nkJhnK jB.
:{ogh g[bkV J/iz;h dh fog'oN
w[skpe fpBk fe;/ ekoB d/ fJ; soQK
dh doko nkT[Dk ns/ Bt/A nkJh;por
pDB ekoB s/zh Bkb poc dk fJe tZvk
fjZ;k fgxb fojk j?. T[ZE/ fJ; dk SKs
j'Dk fJe e[dosh gqfefonk j?. ftnkge
o{g Bkb nfijhnK xNBktK d/ Bshi/
ti'A rb'pb ;w[zdo d/ gZXo ftu s/zh
Bkb tkXk j' fojk j?. T[ZE/ ftSb/SD s'A
th gsk uZbdk j? fe BtK fjwyzv i'
SKs j'D tkbk j?, T[j pokpo nkeko
dk j't/rk.
ftfrnkBhnK w[skpe rb'pb
tkfSzrNB (fpT{o') nzNkofNek d/ fJe fJj dokoK gkJhB Nkg{ rb/Shno
tkofwzr fJ; n;XkoB tkX/ d/ ekoBK
pj[s tZv/ nkJh; por ftu d' tZvhnK 's/ fdykJh d/ ojhnK jB, i' gZSwh
ftu'A fJe j?. d[Bhnk Go ftu poc
dokoK ;kjwD/ nkJhnK jB. fJj dokoK nzNkofNek ftu izwh poc dh ukdo dk brksko fgxb ojh j?. e[M wkwfbnK
ftfrnkBhnK bJh fuzsk dk ftSk pD fjZ;k jB. poc dh fJj ukdo fgSb/ ftu gqd{SD eoB tkbhnK t;sK d/ bzp/
rJhnK jB. fJ; ;pzXh s;thoK :{ogh 25 ;kbK ftu ;w[zdo ftu tZvh wksok ;w/A sZe poc ftu c;/ j'D dk th ydSk
g[bkV J/iz;h (JhHn?Z;H ftu poc SZv ojh j?. ftfrnkBhnK j? go poc ftu rbB s/zh Bkb j' fojk
J/H) d/ e'gofBe; ;/ANhBb T[grqfj B/ w[skpe fJBQK dokoK d/ Bshi/ ti'A fJe j?. fgSb/ wjhB/ rqhBb?Av d/ 40 ch;dh
bJhnK jB. s;thoK ftu ;kc s"o 's/ BtK fjwyzv (nkJh;por) pD ;edk s'A tZX fgxbD dk y[bk;k j'fJnk ;h,
d/fynk ik ;edk j? fe gZSwh nzNkofNe j?. JhHn?Z;HJ/H fog'oN ftu ;kjwD/ fi; ftu e[Zb poc 2 rhrkNB s'A tZX
e'gBj/rB (fpT{o') v?Bwkoe d/ ;w[zdo feBko/ ;fEs 120 ;kb g[okD/ bkJhNjkT{; dh poc dh ukdo ftu d' tZvhnK dokoK nkfJnk j? fe fi; rsh Bkb gkJhB j'D dk nB[wkB j?. ftS/S o{g Bkb fJZE/
B{z pukT[D bJh yk; w[fjzw ubkJh rJh. n;b ftu ;w[zdo s'A f;oc 6 feb'whNo d{o fdZ; ojhnK jB i' 20 feb'whNo sZe Nkg{ rb/Shno ftu poc o'zkBk 10 whNo fJe fdB ftu 2 nop NB poc fgxb
o{pior eB[v/ bkJhNjkT{; (Rubjerg Knude lighthouse) d/ v[ZpD dk ysok c?bhnK j'JhnK jB. s'A tZX s/zh Bkb nZr/ tZX ojh j? T[; u[Zeh j?.
g?dk j' frnk ;h.
fJ; B{z pukT[D bJh nfXekohnK tZb'A seBhe dh wdd Bkb yk; w[fjzw ubkJh
HHHid'A :{e/ d/ w/no B/ y[d pzBQtkJh g/uK tkbh gZrg/uK tkbh gZr
HHHid'A :{e/ d/ w/no B/ y[d pzBQtkJh
HHHid'A :{e/ d/ w/no B/ y[d pzBQtkJh
HHHid'A :{e/ d/ w/no B/ y[d pzBQtkJh g/uK tkbh gZr
rJh. HHHid'A :{e/ d/ w/no B/ y[d pzBQtkJh 'g/uK tkbh gZrg/uK tkbh gZr'
nfXekohnK B/ wShBK dh wdd Bkb bkJhNjkT{; B{z ;w[zdo feBko/ s'A E'VQh d{o
;[oZZfyns ;EkB 's/ fScN eo fdZsk.
fJ; bJh gfjbK o/b dh gNoh pDkJh rJh sK i' fScN eoB d"okB bkJhNjkT{;
T[Zso ftu p?Zvc'ov ftu r[o{ BkBe
ftu fe;/ soQK dh N[ZN-GZi Bk j't/. fco T[; B{z BhAj s'A u[Ze e/ o/b gNoh zohJ/
r[od[nkok d/ ;fj:'r Bkb ;/tk NoZ;N
;[oZfyns irQk 's/ fScN eo fdZsk frnk.
:{e/ tZb'A nk:'fis gq'rokw ftu pj[-
Sfjo ftu ofjD tkb/ b'eK bJh fJj gfjbk w"ek ;h id'A bkJhNjkT{; B{z fJzM
ftStk;h rZbpks ;?SB ns/ r[o{
fScN ehsk frnk ;h. fJ; w"e/ pj[s ;ko/ ;EkBe b'e T[ZE/ w"i{d ;B. Nhw B/
;kfjpkB d/ ihtB s/ f;ZfynktK Bkb
bkJhNjkT{; B{z fScN eoB bJh pj[s e[Sbsk Bkb ezw ehsk. T[BQK Bkb fJzihBhno
;pzXs s;thoK dh gqdoSBh brkJh
ns/ GtB ftfrnkB wkjoK dh Nhw th Skwb ;h.
rJh. p[bkfonK ftu Gkosh fvgNh jkJh
efwSBo uoBihs f;zx,
;G s'A f p?Zvgc'ovSkfJo d/ fvgNh b?cNhB?AN
;G s'A f nkdk e{Vk c?bkT[D tkbhnK ezgBhnK nkdk e{Vk c?bkT[D tkbhnK ezgBhnK
;G s'A f nkdk e{Vk c?bkT[D tkbhnK ezgBhnK 'uu
;G s'A f
;G s'A fznkdk e{Vk c?bkT[D tkbhnK ezgBhnK nkdk e{Vk c?bkT[D tkbhnK ezgBhnK uu u
r?ou ozXktk ns/ p?Zvc'ov n?ZwHghH
:k;hB w[jzwd ns/ fpT{o' e"A;bo gqw[Zy
e'ek-e'bk, g?g;he' s/ B?Z;b/ w'joh
e'ek-e'bk, g?g;he' s/ B?Z;b/ w'joh ;B.
e'ek-e'bk, g?g;he' s/ B?Z;b/ w'joh
e'ek-e'bk, g?g;he' s/ B?Z;b/ w'joh
e'ek-e'bk, g?g;he' s/ B?Z;b/ w'joh
:{He/H ;/tk NoZ;N d/ u/now?B uoB
eztb f;zx ;/y'A B/ fejk,''fJ; fJfsjkf;e
;wkrw B/ ;ko/ GkJhukfonK B{z fJeZm/
ehsk j?. fJj wzdGkrk j? fe n;hA jkb/
th Bcosh ngokXK ns/ B;btkdh
jwfbnK d/ nXhB jK. ;kvk wzBDk j?
fe f;oc f;Zfynk zohJ/ jh f;ZyK d/ gZr
pzBQD d/ ekoBK B{z T[ikro ehsk ik
bzvB (fpT{o') bzvB B/V/ p?Zvc'ov eoB wro'A w/vo B/ fejk,''Gkt/Afe j[D
;edk j? ns/ ;qh r[o{ BkBe ;kfjpkB d/
ftu e?wg;NB d/ w/no ekob w/vo ;qh sZe w?A f;Zy d;sko dh n;bh wjZssk
r[o{ BkBe ;kfjpkB d/ 550t/A gqekS pko/ BjhA ikDdk. fJj ;?SB ;kv/ tor/ ;ko/ XowK dk ;fseko eoB d/ ;zd/S B{z
g[op Bkb ;pzXs fszB fdBhA ;wko'j ftu eJh j'o r?o f;ZyK B{z fJ; d/ fJfsjk; ;KMk ehsk ik ;edk j?.'' ;wkrw ftu
Skwb j'J/. fJ; ;wko'j ftu f;Zy ns/ wjZssk pko/ g{oh soQK ikDB ftu Skwb j'o p[bkfonK ftu ftnkge s"o
's/ p?Zvc'ov ;';kfJNh d/ gqXkB oki
GkJhuko/ d/ fJfsjk; ns/ wjZst 's/ wdd eo ;edk j?. w?A j[D d;sko
eNjkB/, wkB:'r e?;?Avok j'tz w?E/
fJe ikDekoh ;?SB nk:'fis ehsk ;ikT[D d/ S?SB ftu Skwb j'Dk ukj[zdk
frnk ;h, fi; ftu ;EkBe GkJhukfonK jK ns/ fJj d/yD bJh T[s;[e jK fe w?A fv;N wzsoh :{Bhtof;Nh d/ gqXkB ns/
ns/ B/sktK B/ th fjZ;k fbnk. gZr ftu fej' fijk brKrk.'' p?Zvc'ov e"A;b ftStk; ns/ e[JhBz
d;sko ikro{esk ;?SB dh S[o{nks bzvB s'A bZrGr 100 feb'whNo gkoe w;fid ns/ pj[-ftStk; d/
nkf;c Bdhw ;B.
pzrbkd/
pzrbkd/ L e[Vh B{z f L e[Vh B{z f zdk ;kVB d/ wkwb/ zdk ;kVB d/ wkwb/ u 16 b'eK B{z w"s dh ;u 16 b'eK B{z w"s dh ;
pzrbkd/S L e[Vh B{z f L e[Vh B{z fzzdk ;kVB d/ wkwb/ zdk ;kVB d/ wkwb/ 'u 16 b'eK B{z w"s dh ;u 16 b'eK B{z w"s dh ;zkkkkk
pzrbkd/ L e[Vh B{z f zdk ;kVB d/ wkwb/ u 16 b'eK B{z w"s dh ;
pzrbkd/
Ykek (fpT{o') pzrbkd/S dh fJe
wBhbk (fpT{o') tksktoD ;pzXh fJe dpkn ;w{j B/ nkfynk fe Xosh 's/ e{Vk ndkbs B/ ngq?b ftu 19 ;kbk
c?bk oj/ gbk;fNe d/ bZyK N[eV/ e[M pj[-okSNoh ezgBhnK s'A nkT[Ad/ jB. ftneshnK ftfdnkoED dh jZfsnk d/ wkwb/ ftu
ns/ tksktoD ;zrmB d/ rb'pb rmi'V 'pq/e cqh cqkw gbk;fNe;' B/ fJ; fb;N 16 b'eK B{z w"s dh ;zk ;[DkJh. fJBQK
'u e'ek-e'bk, B?Z;b/ ns/ g?g;he' fijhnK ezgBhnK B{z Skwb ehsk j?. fJ; ;w{j d/ b'eK B/ ftfdnkoED B{z fiT[Ad/ ;kV
;t?-;/thnK B/ fJe wjhB/ gfjbK 51 d/SK 'u 'ftSt ;ckJh fdt;' d"okB gbk;fNe fdZsk ;h, fi; wro'A b'eK ftu ekch
d/ e{V/ d/ seohpB 5 bZy N[eV/ iwQk ehs/, fiBQK 'u'A 43 ch;dh 's/ ;gZSN s"o 's/ r[Z;k ;h. r"osbp j? fe 19 ;kbk B[;os
ygseko pqKv dk BK ;h. ijkB och B{z e?o';hB (fwZNh dk s/b)
T[; B/ nkfynk fe brksko d{i/ ;kb e'ek-e'bk gbk;fNe dk e{Vk c?bkT[D 's/ ftu v[p'fJnk frnk ns/ wdo;/ d/ w[Zy
Nkg 's/ j?. uko wjkdhgK d/ 37 d/SK s'A T[; d/ 11,732 gbk;fNe d/ N[eV/ fJeZm/ nfXnkge fto[ZX :"B ;'SB dh fSekfJs
ehs/ rJ/. T[; B/ nkfynk fe uhB, fJzv'B/Shnk, fcbghB, ftnsBkw ns/ Sqhbzek tkg; b?D s'A fJBeko eoB d/ pknd
;w[zdo 'u ;G s'A fznkdk gbk;fNe dk e{Vk ;[ZNd/ jB go J/Shnk 'u gbk;fNe nZr brk fdZsh rJh.
gqd{SD g?dk eoB tkb/ fJ; d/ n;bh ekoe pj[-okSNoh ezgBhnK jB fiBQK dk w[Zy tehb jcz nfjwd B/ GhV Bkb
dcso :{og ns/ nwohek 'u j?. fog'oN w[skpe, e'ek-e'bk, g?g;he' ns/ B?Z;b/ Goh ndkbs ftu c?;b/ d/ pknd
gbk;fNe d/ e{V/ bJh ;G s'A fznkdk fzzw/tko jB. gbk;fNe dk e{Vk c?bkT[D gZsoekoK B{z dZf;nk,''fJj c?;bk ;kps
tkbhnK Nkg dhnK 10 ezgBhnK 'u w?evBkbv fJzNoB?SBb, :{Bhbhto, wko, gh eodk j? fe pzrbkd/S ftu e'Jh th
n?Av ih, e'br/N-gkw'fbt, fcbhg g'fo; ns/ goc/Nh t?B fwb/ th Skwb jB. esb eo e/ pZu BjhA ;edk. ;kv/ e'b
ekB{zB dk Sk;B j?.''

35
35
35 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
35 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
35 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
ftfrnkBeK B/ pDkJh
ftfrnkBeK B/ pDkJh etKNw ;[gow/;h,
ftfrnkBeK B/ pDkJh
ftfrnkBeK B/ pDkJh 'etKNw ;[gow/;hetKNw ;[gow/;h',,
ehV/ yk e/ fiT{D s/ wip{o jB fJ; d/s/ wip{o jB fJ; d/ d/ b'e, wzvok foj? G'iB ;zeN d/ b'e, wzvok foj? G'iB ;zeN
ehV/ yk e/ fiT{D ftfrnkBeK B/ pDkJh etKNw ;[gow/;hetKNw ;[gow/;h,,
ehV/ yk e/ fiT{D
ehV/ yk e/ fiT{D s/ wip{o jB fJ; d/ d/ b'e, wzvok foj? G'iB ;zeN
ehV/ yk e/ fiT{D 's/ wip{o jB fJ; d/s/ wip{o jB fJ; d/S d/ b'e, wzvok foj? G'iB ;zeN d/ b'e, wzvok foj? G'iB ;zeN
j?. fi; Bkb :wB 'u jkbks p/jZd
gqsh ;?fezv eo/rh 2 ko yop dh rDBk
gqsh ;?fezv eo/rh 2 ko yop dh rDBkko yop dh rDBk
gqsh ;?fezv eo/rh 2
gqsh ;?fezv eo/rh 20 j j j j jzko yop dh rDBkko yop dh rDBk
gqsh ;?fezv eo/rh 2
yokp j' rJ/ jB. j[D :wB B{z ftSt
dk ;G s'A yokp wB[Zyh ;zeN tkbk d/S
dZf;nk ik fojk j?. fJE'A d/ b'eK d/ e'b
ykD bJh e[M th BjhA j?, fi; Bkb
phwkoh s/ wjkwkoh c?bdh ik ojh j?.
jo fdB b'e wo oj/ jB. wB[Zyh nfXeko
dk sK fJE/ ti{d jh BjhA j?. ed/ fe;/
d/ ftnkj ;wkrw 's/ jwbk j' iKdk j?
sK ed/ ;e{b s/ j;gskbK 's/.
;z:[es okSNo dk efjDk j? fe fJE/
2015 s'A pknd j[D sZe 10 jzko b'eK
dh w"s j' u[Zeh j?. idfe J/iz;hnK dk
efjDk j? fe fJj frDsh 70 jzko j?.
bZyK dh frDsh 'u b'e xo SZv oj/
jB. fcbjkb fJE/ ykD bJh ;G s'A
fznkdk fNZfvnK dh tos'A j' ojh j?.
uko ;kb s'A izr dh nZi 'u ;V oj/
:wB d/ b'eK d/ e'b j[D fzzdk ofjD
bJh fJj jh sohek pfunk j?. b'eK dk
wzBDk j? fe fNZfvnK 'u gq'NhB j[zdk j?
;Bk (fpT{o') fJ; tko n;hA s[jkB{z fzzdk oZyDk g? fojk j?.
nfij/ d/S pko/ dZ;D ik oj/ jK fiE'A d/ n;hA rZb eo oj/ jK wZX-g{oph d/S s/ fJ; s'A fpjso j'o e[M BjhA j' ;edk.
b'eK bJh G'iB fJe ;[gB/ 'u spdhb :wB dh. :wB d/ j{sh ftXo'jhnK dk fiE/ e[M fe;kB fJBQK fNZfvnK B{z nkgDk
j[zdk ik fojk j?. jkbks fJj jB fe ;kT{dh nop nrtkJh tkbh rmpzXB d[SwD wzBd/ jB, T[E/ jh :wB d/ b'eK
bJh fJj fe;/ dkts s'A xZN BjhA j?.
fJE'A d/ b'eK B{z gZs/ s/ ehV/ yk e/ y[d B{z c"iK Bkb fjz;e ;zxoS nZi th ikoh
w?e;he' d/ w[odkxoK u gJhnK jB 3
w?e;he' d/ w[odkxoK u gJhnK jB 3u gJhnK jB 3
w?e;he' d/ w[odkxoK
ko nDgSks/ b'eK dhnK bk
ko nDgSks/ b'eK dhnK bk
ko nDgSks/ b'eK dhnK bk
w?e;he' d/ w[odkxoK
w?e;he' d/ w[odkxoK 'u gJhnK jB 3u gJhnK jB 30 j j j j jzko nDgSks/ b'eK dhnK bkko nDgSks/ b'eK dhnK bkSKKKKK
g?fo; (fpT{o') ftfrnkBeK B/ dkntk ehsk j? fe T[BQK B/ rDBk dh T[; ekbgfBe
nt;Ek B{z jk;b eo fbnk j? fi; B/ ftSt d/ j[D se d/ ;G s'A s/z ;[go ezfgT{No
w?e;he' (fpT{o') w?e;he' d/ okSNoh wB[Zyh nfXeko
B{z th fgZS/ SZv fdZsk j?. fJ; B{z 'etKNw ;[gow/;h' fejk iKdk j?. r{rb ;kJhekw'o
efwSB B/ fejk j? fe d/SGo d/ w[odkxoK 'u 30 jzko
wShB 's/ ezw eo ojh ftfrnkBhnK dh Nhw B/ dZf;nk fe T[BQK dh etKNw gqDkbh
nDgSks/ b'eK dhnK bkSK s/ fgzio gJ/ jB. fJBQK dk
B/ f;oc 200 ;?fezv 'u T[BQhA frDsh eo fi; B{z eoB 'u gkozgfoe ezfgT{No B{z
e'Jh th dknt/dko BjhA j?. ;oekoh efwSB B/ fejk fe
10,000 ;kb bZrd/ jB. jkbKfe, r{rb d/ fto'Xh nkJhHphHn?ZwH d/ ftfrnkBhnK B/
w[odkxoK 'u XB, wB[Zyh ;z;kXB s/ T[geoBK dh ewh j?.
fJ; dknt/ 's/ ;tkb u[Ze/ jB. i/eo ftfrnkBeK d/ fJ; dknt/ dh g[SNh j' iKdh
nfij/ 'u bkSK dh ;jh sohe/ Bkb iKu BjhA j' ojh s/
j? sK r{rb dk T[geoD d[Bhnk dk ;G s'A SeshSkbh ;[go ezfgT{No pDkT[D 'u
cko/Af;e gSkD y/so ;zeN 'u j?. phs/ djke/ 'u w?e;he'
;woZE j't/rk i' gqsh ;?fezv 20,000 yop rDBk eo ;e/rk. ftfrnkBeK w[skpe
'u tZv/ g?wkB/ 's/ esb dhnK xNBktK j'JhnK jB s/
fB:ws ezfgT{No fJE/ se fe ;G s'A s/z rsh s'A xZN ezw eoB tkbk ezfgT{No th
T[BQK bkSK dk fBgNkok Bk j'D ekoB nfij/ jkbks pD/
S'N/ vkNk d/ yzv d/ nkXko 's/ ezw eodk j? fi; B{z fpN; efjzd/ jB ns/ fJj iK sK
jB. ;kb 2018 'u gZSwh w?e;he' d/ rtkdktikok Sfjo
fJe iK zho' j' ;edk j?. jkbKfe, etKNw 'u vkNk d/ yzv fJe ns/ zho' Bkb j'
d/ b'eK B/ fJe o?cqhio/No Nq/bo s'A pdp{ nkT[D dh fSekfJs
;ed/ jB, fi; Bkb fJ; dh ;woZEk tX iKdh j? ns/ tZvh frDsh 'u nzefVnK dh
ehsh ;h. pknd 'u gsk bZfrnk fe T[; 'u 273 nDgSks/
frDsh dh rDBk eo ;edk j?. fJ; fjZ;/ B{z v{fpN; efjzd/ jB.
b'eK dhnK bkSK ;B.

36
36
36 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
36 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
36 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
Bk;k B{z fteow b?Avo dk BjhA
Bk;k B{z fteow b?Avo dk BjhA d[Bhnk dk ;G s'A nwho nZstkdh ;h prdkdh, e'b ;h fJzBh d"bs!
Bk;k B{z fteow b?Avo dk BjhA
Bk;k B{z fteow b?Avo dk BjhA
Bk;k B{z fteow b?Avo dk BjhA
d[Bhnk dk ;G s'A nwho nZstkdh ;h prdkdh, e'b ;h fJzBh d"bs!
d[Bhnk dk ;G s'A nwho nZstkdh ;h prdkdh, e'b ;h fJzBh d"bs!
d[Bhnk dk ;G s'A nwho nZstkdh ;h prdkdh, e'b ;h fJzBh d"bs!
d[Bhnk dk ;G s'A nwho nZstkdh ;h prdkdh, e'b ;h fJzBh d"bs!
c'p; dh fb;N 'u ;G s'A skesto
fwfbnk ;[okr, ejh fJj rZb prdkdh ;kb 2018 'u ikoh j'Jh
fwfbnk ;[okr, ejh fJj rZb
fwfbnk ;[okr, ejh fJj rZb
fwfbnk ;[okr, ejh fJj rZb
fwfbnk ;[okr, ejh fJj rZb
c'p; dh ;G s'A skesto b'eK dh ;{uh
'u 73t/A Bpzo 's/ ;h. T[; d/ e'b eohp
25 fwbhnB vkbo ;B s/ dZf;nk iKdk
j? fe fJj oew T[; B/ fJoke d/ o/
fr;skB 'u b[ek e/ oZyh ;h. fe;/ B{z th
gsk BjhA ;h fe prdkdh nkgDk g?;k
feE/ b[ekT[Adk j? s/ prdkdh fiE/ th
ofjzdk ;h T[j nkgDh d"bs T[E/ jh
oZydk ;h. 25 fwbhnB vkbo B{z i/eo
e?S 'u spdhb ehsk ikt/ sK Gkosh
o[gJ/ 'u fJj oew eohp 177 eo'V o[gJ/
s'A fznkdk nkT[Adh j?.
prdkdh d/ eohph foSs/dko tb'A
nwoheh fJzN?bhi?A; J/iz;h ;hHnkJhHJ/H B{z
prdkdh pko/ fNZg w[jZJhnk eotkJh
rJh ;h. fJ; ik;{; B/ Bk f;oc prdkdh
d/ pko/ 'u ikDekoh fdZsh pbfe T[; d/
tkfSzrNB (fpT{o') phs/ fdBhA ;hohnk nZstkdh ;h. T[; d/ e'b fJzBh d"bs ;h nZv/ dh jo S'Nh s'A S'Nh ikDekoh th
'u j'Jh fwbNoh o/v d"okB fJ;bkfwe fe T[; B/ d/yd/ jh w[jZJhnk eotkJh. prdkdh d/ eohphnK
;N/N d/ ;orBk np{ peo nb prdkdh d/yd/ fJ;bkfwe ;N/N B{z yVQk eo fdZsk 'u'A fJe B/ dZf;nk fe fJ;bkfwe
B{z Y/o eo fdZsk j?. prdkdh SkfJd ;h. T[j y[d fi; soQK b[e/ ofjD 'u nZstkdhnK B/ fJoke d/ fJb-nBpo o/
tkfSzrNB (fpT{o') nwoheh ;g/; J/iz;h Bk;k tZb'A Gkos d/ w{B fwSB uzdo:kB- nb ekfJek d/ ;orBk U;kwk fpB bkd/ T[;skd ;h, T[;/ soQK Bkb T[j nkgD/ fr;skB 'u eo'VK vkbo b[ek oZy/ ;B.
2 ;zpzXh skzk ikDekoh ;kjwD/ nkJh j?. Bk;k B/ fejk j? fe jkb jh ftu uzB B s'A pknd gfjbk nfijk nZstkdh g?;/ B{z b[ek e/ oZyD 'u th wkjo ;h. fJe tko oew B{z prdkdh d/ nZstkdh
y/so d/ B/fVUA bzx/ T[; d/ UophNo B/ fijVhnK s;thoK nkgD/ e?wo/ ftu e?d ;h, fi; B/ d[Bhnk B{z dfjSs 'u gkfJnk prdkdh d/ f;o 's/ nwohek B/ ;kb th BjhA sbkS ;e/ ;B. T[d'A fJ; B{z
ehshnK jB T[BQK ftu b?Avo fteow d/ e'Jh ;p{s BjhA fwb/ jB. fJj UophNo uzB ;h. prdkdh Bk f;oc d[Bhnk dk 2016 'u fJBkw B{z tXk e/ 25 fwbhnB ukotkfjnK dh wdd Bkb bZfGnk
d/ T[; y/so ftu'A bzfxnk ;h fiZE/ Gkos B/ nfGbk;h fwSB uzdo:kB-2 B/ ;"cN ysoBke pbfe d[Bhnk dk ;G s'A nwho eo fdZsk ;h. frnk ;h.
b?Afvzr eoB dh e'fS; ehsh ;h. Gkosh g[bkV y'i ;zrmB (fJ;o') B/ 7 ;szpo B{z
uzB d/ dZyDh Xo[t 's/ fteow dh ;"cN b?Afvzr eoB dh e'fSS ehsh ;h go b?Avo
sZe w[zpJh d/ v[ZpD dk yd k, ftk, ft
2 2 2 2 2055 55 50 sZe w[zpJh d/ v[ZpD dk yd sZe w[zpJh d/ v[ZpD dk ydSk, ftk, ftSt t t t t 'uu uu u
sZe w[zpJh d/ v[ZpD dk yd
sZe w[zpJh d/ v[ZpD dk yd k, ft
Bkb ;zgoe N[ZN ikD d/ pknd T[; dk e[M th gsk BjhA uZb ;fenk j?.
b{Bo foe"B;Bz UophNo (n?ZbHnkoHUH) d/ gqki?eN ftfrnkBh B'nkj n?vtov
g?No' B/ Jh-w/b zohJ/ ftS/S rZbpks ftu dZf;nk,''n?ZbHnkoHUH fwSB B/ 14
nes{po B{z uzdo:kB-2 fteow b?Avo d/ T[soB tkb/ ;EkB d/ y/so dhnK s;thoK
3H6 eo'V b'e j'Dr/ gqGkfts
3H6 eo'V b'e j'Dr/ gqGkfts
3H6 eo'V b'e j'Dr/ gqGkfts
3H6 eo'V b'e j'Dr/ gqGkfts
B{z e?d ehsk go T[; B{z b?Avo dk e'Jh ;[okr BjhA fwfbnk.'' g?No' B/ dZf;nk fe 3H6 eo'V b'e j'Dr/ gqGkfts
e?wok Nhw B/ pj[s fXnkB Bkb fJBQK s;thoK dk nfXn?B ehsk ns/ spdhbh dk
gsk brkT[D tkbh seBhe dh tos'A ehsh, fi; ftu b?Afvzr dh e'fSS s'A gfjbK
nypko B/ BefSnK dh fJe bVh
dh s;tho ns/ 14 nes{po B{z bJh rJh s;tho ftu s[bBk ehsh rJh.
th gqekfSs ehsh j?, fi; ftu w[zpJh d/
n?ZbHnkoHUH fwSB gqki?eN d/ T[g ftfrnkBh i"B e/bo B/ dZf;nk,''fJj
Bkb jh p?Aeke ns/ SzxkJh d/ e[M
;zGt j? fe fteow fe;/ goSkt/A ftu b[fenk j't/ iK fco fijV/ y/so ftu n;hA
fjZf;nK B{z 2050 sZe v[Zfpnk
T[; B{z bZfGnk T[j T[ZE/ j't/ jh Bk. fJj y/so ed/ th goSkt/A s'A g{oh soQK w[es
fdykfJnk frnk j?. fJj S'X nwohek
BjhA j[zdk j?.'' fJ; s'A gfjbK 17 nes{po B{z ehs/ rJ/ fJe fwSB ftu th
ftu 'ebkJhw/N ;?ANob' d/ ;e"N J/ ebg
n?ZbHnkoHUH Nhw B{z b?Avo dh s;tho b?D iK T[; dk gsk brkT[D ftu ;cbsk
ns/ p/AikfwB n?Zu ;Nqk; B/ gqekfSs
jk;b BjhA j'Jh ;h.
eotkfJnk. ebkJhw/N ;?ANob fJe r?o
bkGekoh ;wkuko ;zrmB j? fi; Bkb
ftfrnkBh ns/ gZsoeko i[V/ jB ns/
pzrbkd/ h ;K;d B/ :{Bhtof;Nhh ;K;d B/ :{Bhtof;Nh
pzrbkd/ h ;K;d B/ :{Bhtof;Nh fijV/ ibtk:{ ftfrnkB dk w[bKeD
pzrbkd/
pzrbkd/
pzrbkd/Sh ;K;d B/ :{Bhtof;Nhh ;K;d B/ :{Bhtof;Nh
eod/ jB. nfXn?B w[skpe gfjbK d/
nB[wkBK d/ w[ekpb/ 3 r[Dk fznkdk
gqhfynk u p?mkJ/ nkgD/ 8 jwu p?mkJ/ nkgD/ 8 jw
gqhfynk tkfSzrNB (fpT{o') d[Bhnk fJe ;edk j?. b'e gqGkfts j'Dr/.
gqhfynk 'u p?mkJ/ nkgD/ 8 jwu p?mkJ/ nkgD/ 8 jwSebeb ebeb eb
gqhfynk u p?mkJ/ nkgD/ 8 jw
gqhfynk
rzGho yso/ tZb tZX ojh j?. ;w[zdo dk B/uo efwT{Bhe/SB ioBb ftu S'X eosktK dk efjDk j? fe
d[Bhnk Go ftu gqGkfts zwhB 's/ ofj
tZXdk gZXo gfjbK d/ nB[wkfBs gqekfSs fJ; nfXn?B ftu GftZy ftu
oj/ e[Zb b'eK ftu'A 70 ch;dh s'A tZX
nzefVnK s'A 3 r[Dk tZX nkpkdh B{z gkDh d/ gZXo ftu j'D tkb/ tkX/ d/
uhB, pzrbkd/S, Gkos, thnsBkw,
gqGkfts eo ;edk j?. fJ; d/ ekoB Bkb jh ftSt d/ tZv/ fjZf;nK ftu
EkJhb?Av, fcbhghA; ns/ ikgkB fij/ 8
Gkos dh nkofEe okiXkBh w[zpJh d/ nkpkdh xDsk ftu tkX/ d/ w"i{dk
J/ShnkJh d/SK ftu jB. ;'X/ nB[wkBK
g{oh soQK v[Zp ikD dk ysok j?. fJj nB[wkB B{z do;kfJnk frnk j?. fJe
d/ nkXko 's/ fejk frnk j? fe Gkos,
rZb fBT{io;h d/ ftfrnkB ;zrmB nzro/zh nypko B/ nfXn?B 's/ nkXkfos
pzrbkd/S, fJzv'B/Shnk ns/ fcbhghA;
ebkJhw/N ;?ANob d/ S'X ftu ;kjwD/ fJe ypo ftu fejk j? fe w[zpJh dk
ftu nB[wkfBs itko o/yk s'A j/mK ofjD
nkJh j?. Gkt/Afe fJ; S'X ftu GftZy fznkdkso dZyDh fjZ;k fJ; ;dh d/ wZX
tkbh toswkB nkpkdh ftu 5 s'A 10
dk nkpkdh tkXk ns/ sNh y'oB Skwb sZe ;kb ftu xZN'-xZN fJe tko
r[Dk tkXk j' ;edk j?. ;kb 2050 sZe
BjhA j?. S'X ftu dZf;nk frnk j? fe nB[wkfBs T[Zu itko o/yk s'A j/mK nk
34 eo'V b'e nfijhnK EktK 's/ ofj
Gkos ns/ j'o J/ShnkJh d/SK fiBQK ftu ;edk j?. nB[wkfBs T[Zu itko o/yk
oj/ j'Dr/ i' ;kbkBk jVQ d/ gkDh ftu
pzrbkd/S ns/ fJzv'B/Shnk Skwb j? ftu (Projected High Tide Line) sNh
v[Zp ikDrhnK idfe fJ; ;dh d/ nyho
nB[wkfBs T[Zu itko o/yk d/ j/mK ofjD G{wh 's/ T[j fBSkB j[zdk j? fiZE/ ;G s'A
sZe fJj frDsh 63 eo'V j'
tkbh nkpkdh ftu fJ; ;dh d/ nyho T[Zu itko ;kb ftu fJe tko
ikt/rh.
sZe 5 s'A 10 r[Dk tkXk d/fynk ik gj[zudk j?.
ikgkB L ft t d/ gqf;ZX wjZb u bZrh nZr, j'fJnk Gkoh B[e;kB
ikgkB L ft
ikgkB L ft t d/ gqf;ZX wjZb t d/ gqf;ZX wjZb u bZrh nZr, j'fJnk Gkoh B[e;kBu bZrh nZr, j'fJnk Gkoh B[e;kB
ikgkB L ft
ikgkB L ftSt d/ gqf;ZX wjZb t d/ gqf;ZX wjZb 'u bZrh nZr, j'fJnk Gkoh B[e;kBu bZrh nZr, j'fJnk Gkoh B[e;kB
N'ehU (fpT{o') ikgkB d/ dZyDh Nkg{ UfeBktk 'u ;fEs
fJfsjk;e wjZb 'u nZr bZr rJh, fi; 'u ftSt ftok;s d/
ezgb?e; 'u tZvk fjZ;k B[e;kfBnk frnk. ;EkBe nfXekohnK
B/ fJj ikDekoh fdZsh fe fJZE/ bZeV dk pfDnk wzdo nZr d/
jtkb/ j' frnk. fejk iKdk j? fe 'S{oh e?;b' (wjZb) foT{e{
;woki d/ ;w/A pDkfJnk frnk ;h s/ ;wfMnk iKdk j? fe seohpB
1400 Jh;th s'A fJ; dh tos'A j' ojh j?.
Ykek (fpT{o') pzrbkd/S dk fJe j?okBhiBe wkwbk ;kjwD/ nkfJnk j?. fJZE/ w"i{dk YKu/ d/ tX/o/ fjZ;/ dk w[V fBowkD g[oksB wjZb
:{Bhtof;Nh B/ fJe pzrbkd/Sh ;K;d B{z gqhfynk ftu nkgDh irQk 8 jwSeb dhnK s;thoK d/ nkXko 's/ ehsk frnk ;h. ;EkBe ckfJo
fpmkT[D d/ d'S ftu pkjo eZY fdZsk j?. ;ZskXkoh ntkwh bhr dh ;K;d szwBk ftGkr d/ p[bko/ B/ dZf;nk fe nZr fJzBh c?b rJh ;h fe d[gfjo
B[;os 's/ d'S j? fe T[BQK B/ 13 gqhfynktK ftu 8 jwSebK B{z fpmkfJnk. fJ; d/ se nZr 's/ ekp{ gkfJnk frnk. T[BQK dZf;nk fe nZr wjZb
pdb/ T[BQK B{z g?;/ th fdZs/ rJ/. ezgb?e; d/ 4800 tor whNo s'A tX/o/ fjZ;/ 'u c?b rJh. ckfJo
fJj wkwbk T[d'A ;kjwD/ nkfJnk id'A fJe fBZih u?Bb d/ gqshfBXh B/ gqhfynk ckJhNoz w[skpe,'';ko/ fszB w[Zy GtB ;V rJ/ ns/ e[ZM th
jkb dk d"ok ehsk. fJ; d"okB T[BQK dk ;kjwDk B[;os dh irQk gqhfynk d/ ojh BjhA pfunk.'' xNBk tkb/ ;EkB 's/ w"i{d ;EkBe ckfJo
wfjbk Bkb j' frnk. fJ; dk thvhU tkfJob j'D d/ pknd g{o/ d/S ftu jzrkwk ckJhNoz d/ p[bko/ w[skpe nZr 's/ ekp{ gkT[Dk pj[s w[Seb
wu frnk. fgSb/ ;kb ;K;d u[Dh rJh B[;os pzrbkd/S UgB :{Bhtof;Nh (phHUH:{H) ;h. ni/ fJj ;gZSN BjhA j? fe nZr fe; ekoB bZrh.
s'A p?ubo nkc nkoN; dh gVQkJh eo ojh j?. pzrbkd/S UgB :{Bhtof;Nh d/ gqXkB nZr bZrD dh ikDekoh nfXekohnK B{z oks 2H40 ti/
wzBkB B/ dZf;nk fe ;K;d B/ ngokX ehsk j? fJ; bJh :{Bhtof;Nh B/ T[; B{z pkjo fwbh. jkbKfe xNBk 'u fe;/ d/ zywh j'D dh ypo BjhA j?. fJ;
eZY fdZsk j?. :{Bhtof;Nh B/ T[; dh Bkwzdrh oZd eo fdZsh j?. j[D T[j fJZE/ ezgb?e; B{z 1992 'u okSNoh gkoe d/ s"o 's/ fco s'A y'fbQnk
d[pkok dkybk BjhA b? ;e/rh. frnk ;h.

37
37
37 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
37 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
37 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
L ;?ANob gkoe u gfjbh tkou gfjbh tko
L ;?ANob gkoe
L ;?ANob gkoe u gfjbh tko
cbkJhN b/N j'D s/ nfGB/soh eZYD bZrhs/ nfGB/soh eZYD bZrh
cbkJhN b/N j'D
cbkJhN b/N j'D US L ;?ANob gkoe L ;?ANob gkoe 'u gfjbh tkou gfjbh tko
cbkJhN b/N j'D s/ nfGB/soh eZYD bZrh
cbkJhN b/N j'D 's/ nfGB/soh eZYD bZrhs/ nfGB/soh eZYD bZrh
bZrDrhnK 3 n"osK dhnK w{oshnK
bZrDrhnK 3 n"osK dhnK w{oshnK
bZrDrhnK 3 n"osK dhnK w{oshnK
bZrDrhnK 3 n"osK dhnK w{oshnK
rkbQK, eowukohnK B/ x;hN e/ eZfYnk pkjo bZrDrhnK 3 n"osK dhnK w{oshnK
rkbQK, eowukohnK B/ x;hN e/ eZfYnk pkjo
rkbQK, eowukohnK B/ x;hN e/ eZfYnk pkjo
rkbQK, eowukohnK B/ x;hN e/ eZfYnk pkjo
rkbQK, eowukohnK B/ x;hN e/ eZfYnk pkjo
B{z t'N dk nfXeko fdtkT[D ftu tZvh
G{fwek fBGkJh ;h. 1872 ftu n?BEBh
B{z o'u/;No ftu t'fNzr eoB 's/ frqcsko
ehsk frnk ;h. n?BEBh B/ ;N/ANB Bkb
fwb e/ co?AukJhz nzd'bB S[o{ ehsk. Gkt/
Afe T[BQK dk fJj ;[gBk T[BQK dh w"s d/
14 ;kb pknd g{ok j'fJnk. 19thA ;dh
ftu n"osK B{z t'fNzr dk nfXeko
fwfbnk.
n?bhzkp/E e?Avh ;N/ANB B/ 1848
ftu ;/B/ek ckbz ftu d[Bhnk dk gfjbk
wfjbk nfXeko ;zw/bB nk:'fis ehsk.
T[BQK B/ n?BEBh d/ Bkb okSNoh wfjbk
bhr th pDkJh. fJBQK B/ ncoheh-
nwoheh g[oSK B{z t'N dk nfXeko d/D
ns/ n"osK B{z tKM/ oZyD 's/ nzd'bB
ubkfJnk. n?BEBh ns/
;N/ANB dhnK e'fSSK Bkb co?AukJhz
ekB{zB ftu spdhbh j'Jh.
n?bhzkp/E e?Avh ;N/ANB (Eliqabeth ;'ikoBo No{E g/S/ s'A Nhuo ;h go
tkfSzrNB (fpT{o') nwohek d/
T[BQK B/ r[bkwh ns/ Bkrfoe nfXekoK
fBT{:koe Sfjo d/ 143 ;kb g[okD/ 3ady Stanton) ns/ ;'ikoBo No{E
d/ xkD d/ fto'X ftu nzdb'B ubkJ/.
wSj{o ;?ANob gkoe ftu gfjbh tko (Sojourner Truth) Skwb jB.
T[j ncoheh-nwoheh ;zxoS dk gqshe
fJfsjk; ftu SkBdko ezw eoB w{oshnK bJh ezw eoB tkbh r?o
fujok pD rJh ;h. T[BQK B{z 19thA ;dh
tkbhnK fszB n"osK dhnK w{oshnK bkGekoh ;z;Ek d/ gqw[Zy gkw n?bw
d/ wSj{o p[bkfonK ftu frfDnk iKdk
wk;e' (fpT{o') ne;o :ksok d"okB ijkz b/N j' iKd/ jB, fi; d/ ekoB brkJhnK ikDrhnK. j[D sZe fJZE/ 23 w[skpe d'S bZrd/ oj/ jB fe fJj fszB
j?. 1851 ftu UjhU ftu fdZs/ rJ/
:ksohnK B{z pj[s w[Seb dk ;kjwDk eoBk g?Adk j?. go o{; 'u fJe ijkz b/N j' w{oshnK jB, i' ;kohnK g[oSK dhnK w{oshnK fJ; rZb dk gqshe jB fe id'A
GkSD ftu T[BQK tZb'A fdZsk frnk
ikD ekoB wzBh j'Jh nfGB/soh fJzBK r[Z;/ j' rJh fe T[; B/ B/V/ p?m/ b'eK B{z rkbQK jB. wfjbk nfXekoK bJh bVB n"osK fJeZmhnK j' ikD sK eqKshekoh
fpnkB 'w?A fJe n"os BjhA jK' :kdrko
eZYDhnK S[o{ eo fdZshnK. nfGB/soh d/ fJ; tsho/ B{z d/yd/ j'J/ b'eK B/ fJ; 's/ tkbhnK fJBQK fszB/ n"osK ftu ;[i?B ph spdhbh fbnk ;edhnK jB.
n?BEBh (Susan BH Anthony), pD frnk ;h.
fJsokz iskfJnk. fi; s'A pknd jzdkwk j[zfdnK d/y e/ ;[oZfynk eowukohnK B/ ;[i?B ph n?BEBh B/ nwoheh n"osK
nfGB/soh B{z x;hN e/ ijkz s'A pkjo eZY fdZsk.
fJ; g{oh xNBk dh fJe thvhU th ;kjwD/ nkJh j?, fi; 'u d/fynk ik ;edk
pbZv {ro ezNo'b eoB bJh fJj cb p/jZd bkj/tzd{ro ezNo'b eoB bJh fJj cb p/jZd bkj/tzd
pbZv {ro ezNo'b eoB bJh fJj cb p/jZd bkj/tzd
pbZv
j? fe nfGB/soh B{z ;[oZfynk eowukoh x;hN e/ pkjo oBt/n 's/ fbik oj/ jB. pbZv pbZv S{ro ezNo'b eoB bJh fJj cb p/jZd bkj/tzd{ro ezNo'b eoB bJh fJj cb p/jZd bkj/tzd
nfGB/soh tb'A rkbQK eZYD s'A pknd b'eK dh fSekfJs 's/ ;[oZfynk eowukoh
nkT[Ad/ jB s/ nfGB/soh B{z T[; dh ;hN s'A fyZu e/ pkjo eZYd/ jB s/ fJ; s'A pknd ofjDk ukjhdk j?. T[AM eJh y'iK 'u fJj
fJe j'o wfjbk ;[oZfynk eowukoh nkT[Adh j? s/ T[j nfGB/soh B{z XZe/ wko e/ pkjo rZb ;kfps j' u[Zeh j? fe NkJhg N{
eZYdh j?. vkfJpNhz s'A puD bJh ns/ fJj phwkoh
wk;e' J/nog'oN dh xNBk j'D 's/ ezNo'b oZyD 'u n?t'ekv' pj[s
ikDekoh w[skpe fJj xNBk wk;e' J/nog'oN dh j?. nfGB/soh dk BK fbfv:k wddrko j?. fJe n?t'ekv' B{z jo o'z
t?b/i/tk j?. nfGB/soh fJe gb/n 'u fjZ;k b?D bJh J/o'cb'N J/nobkJhB okjhA BkSs/ w"e/ ykD Bkb s[jkB{z Gog{o
wk;e' s'A s/b ntht ik ojh ;h. go ijkz d' xzN/ b/N j' frnk, fi; d/ pknd nfGB/ n?Boih fwbdh j?, G[Zy fwN iKdh j? ns/
soh B/ rbs tshok S[o{ eo fdZsk. fJ; s'A pknd nfGB/soh B{z XZe/ wko e/ ijkz c?N tZXD dk ysok th BjhA ofjzdk j?.
s'A pkjo eo fdZsk frnk. fog'oN d/ w[skpe ijkz 'u e[M seBheh yokph nk rJh n?t'ekv' 'u ekpo; dh wksok pj[s
;h, fi; ekoB cbkJhN 'u d/oh j'Jh. fznkdk j[zdh j?. fJ; ekoD fJ;B{z ykD
s'A pknd pbZv S{ro b?tb 'u tkXk
BjhA j[zdk. fJ;B{z ykD s'A pknd s[jkB{z
n?to?;N d/ euo/ Bkb pDk fdZs/ rbk;
n?to?;N d/ euo/ Bkb pDk fdZs/ rbk; bzp/ ;w/A sZe g/N Gfonk-Gfonk wfj;{;
n?to?;N d/ euo/ Bkb pDk fdZs/ rbk;
n?to?;N d/ euo/ Bkb pDk fdZs/ rbk;
n?to?;N d/ euo/ Bkb pDk fdZs/ rbk;
j[zdk j?, fJ; Bkb s[;hA b'V Bkb'A tZX
ykDk BjhA yKd/ ns/ s[jkB{z g'SD th
s/ posB, ;?bkBh th j?okB
s/ posB, ;?bkBh th j?okB
s/ posB, ;?bkBh th j?okB bzvB (fpT{o') n?t'ekv' fJe nfijk pbZv 'u rb{e'z dh wksok B{z gqGkfts g{ok fwbdk j?. fJ; ftu ckJhpo; th
s/ posB, ;?bkBh th j?okB
s/ posB, ;?bkBh th j?okB
cb j?, fi; gqsh fgSb/ e[M ;kbK s'A eodh j?. fJ; phwkoh dh bg/N 'u nkT[D Gog{o wksok 'u j[zd/ jB.
b'eK dofwnkB pj[s nkeoSD tfXnk s'A pknd o'rh d/ pbZv 'u S{ro dh n?t'ekv' jkJh g'NkShnw c{v j?. fJj
j?. fJ;dk ekoD j? fJ; cb dhnK wksok tXD bZrdh j?. fJ; phwkoh s'A jkJh pbZv gq?ZSo d/ wohzK bJh pj[s jh
y{phnK. n?t'ekv' w'Nkg/ B{z ezNo'b eoB puD dk fJe uzrk sohek fJj j? fe ckfJd/wzd j?. fJ; ftu w"i{d g'NkShnw
s'A b? e/ NkJhg-N{ vkfJpNhz s'A pukT[D n;hA nkgD/ ykD-ghD 's/ g{ok fXnkB ;oho 'u tkX{ ;'vhnw ekoD j'D tkb/
sZe 'u wddrko j?. nfij/ 'u eJh soQK dJhJ/. n;o B{z o'edk j?. n?t'ekv' tZXd/ j'J/
dh j?bE vkJhN 'u n?tekv' dk Skwb ;kps nBki, johnK ;pzhnK ns/ e'b?;No'b B{z ezNo'b eoB 'u wdd eodk
j'Dk j?okB BjhA eodk j?. pqkT{B okJh; s'A fJbktk UNwhb, BN; j?. pbZv gq?ZSo ns/ S{ro b?tb B{z ezNo'b
NkJhg 2 vkfJpNhz fJe nfijh ns/ ;hv; th pbZv S{ro B{z ezN'ob eoB eoB dhnK y{phnK jh n?t'ekv' B{z fJe
phwkoh j?, i' gqGkfts b'eK d/ ;oho 'u dk ezw eod/ jB. o/S/dko cb yKd/ p/jZd yk; cb pDkT[AdhnK jB.
;kT{dh nop d/ i/dk u c;/ 21 Gkosh,
;kT{dh nop d/ i/dk 'u c;/ 21 Gkosh,u c;/ 21 Gkosh,
;kT{dh nop d/ i/dk
;kT{dh nop d/ i/dk
;kT{dh nop d/ i/dk u c;/ 21 Gkosh,u c;/ 21 Gkosh,
B"eoh dk MK;k d/ y'fjnk gk;g'oN
B"eoh dk MK;k d/ y'fjnk gk;g'oN
B"eoh dk MK;k d/ y'fjnk gk;g'oN
B"eoh dk MK;k d/ y'fjnk gk;g'oN
B"eoh dk MK;k d/ y'fjnk gk;g'oN
e'beksk (fpT{o') B"eoh d/ BK 's/ ;kT{dh nop d/ i/dk rJ/ 21
GkoshnK B{z T[E/ pzde pDk fbnk frnk j?. fJBQK 'u'A 20 b'e gZSwh
pzrkb d/ jB s/ fJe ftnesh w[zpJh dk j?. ;ko/ g/S/ s'A ;'B/ d/ ekohro
ekmwzv{ (fpT{o') ;?bkBhnK d/ fJe ;w{j B/ ekmwzv{ d/ fJe gzi f;skok j'Nb 'u
jB. nkgD/ gfotko d/ bJh j'o g?;/ ewkT[D dh T[whd b? e/ fJe J/izN
gkDh ghsk sK T[j fJ; rZb s'A g{oh soQK nDikD ;B fe T[BQK d/ jZEK 'u i' jo/ ozr
d/ okjhA T[j i/dk rJ/ ;B. fJBQK 21 GkoshnK B{z r'bv wkoehN 'u
d frbk; jB, T[j wkT{AN n?to?;N 's/ ;[ZN/ rJ/ euo/ Bkb pD/ jB. okiXkBh
B"eoh dk tkndk ehsk frnk ;h, go pdfe;wsh Bkb T[j ;ko/ ;wM
ekmwzv{ d/ j'NbK s'A fJbktk B/gkb d/ eJh xoK 'u j[D n?to?;N d/ euo/ B{z
BjhA ;e/ fe T[BQK B{z s;eoh eoe/ d{i/ d/S fbikfJnk frnk j?. T[BQK s'A
oh;kfJeb eoe/ pDkJ/ rJ/ T[sgkd tos/ ik oj/ jB. fJBQK 'u r[bd;s/, b?Ag,
thzk s/ gk;g'oN th y'j fbnk frnk j?.
rbk;, dht/ s/ posB Skfwb jB.
Bt Gkos dh fog'oN w[skpe pzde ;ko/ b'e r'bv wkoehN d/
n;b 'u B/gkb d/ tgkohnK s/ gqSk;B B/ n?to?;N 's/ djkfenK s'A wkT{BN/fBzr
ekohro ;B. B?SBb n?ANh Nq?fcfezr ew/Nh d/ u/now?B S/y fizBko nbh
ekoB j'J/ B[e;kB dh GogkJh s/ T[; Bkb fBgND d/ Bt/A sohe/ 's/ ezw eoBk S[o{
B/ dZf;nk fe T[BQK B{z SKsB{ gkb d/ gfotko tb'A ekb nkJh. T[BQK d/
ehsk j?. n?to?;N s'A jzkoK feb' euok u[Zfenk ik fojk j?, fJBQK 'u ykbh e/B,
okjhA T[BQK B{z gsk bZfrnk fe d' ;kb gfjbK fJe J/izN dh wdd Bkb
p'sbK, gbk;fNe s/ wkT{BN/fBzr ;pzXh ;wZroh Skwb j?.
SKsB{ i/dk d/ w[Skbh c?eNoh 'u ezw eoB bJh frnk j?. T[j N{fo;N
B/gkb ;oeko B/ ubkJh ;tZSsk w[fjzw
thzk d/ sfjs rJ/ ;B. thzk gfjbK s'A jh n?e;gkfJo j' u[Zfenk j? s/
;EkBe oh;kfJefbzr ;z;EkB pb{ t/;N N{ t?fbT{ d/ BthB wjkoziB B/ fejk fe
bzp/ ;w/A s'A T[BQK B/ nkgD/ gfotko tkfbnK Bkb rZb BjhA ehsh j?.
euok p/eko BjhA ikDk ukjhdk. T[BQK B/ fejk fe n;hA n?to?;N s'A n?b{whBhnw,
;jh ;bkws tkg; fbnkT[D dh e'fSS ikoh
ezu, gbk;fNe s/ b'jk u[Zed/ jK. fJBQK 'u fznkdkso dh oh;kfJefbzr ;zGt j?.
ekch e'fSSK s'A pknd T[BQK B/ nkgD/ gfotko Bkb rZb ehsh s/
n?to?;N dh fprVdh jkbs 's/ fBzdk s'A pknd B/gkb ;oeko s/ wkT{BN/fBzr ;w{jK
dZf;nk fe T[BQK dk gk;g'oN s/ thzk i/dk 'u b?Av j[zfdnK jh T[BQK s'A
B/ jkb 'u 6 jcfsnK sZe ;tZSsk w[fjzw th ubkJh. euo/ B{z bkJhN s/ eZu Bkb
y'j fbnk frnk ;h. gfotko B/ i/dk 'u Gkosh d{sxo 'u rZb eoB dh
i[Vh ;wZroh 'u pdbD tkbh ezgBh w'tko/ fvzkfJB d/ T[i/B b/guk d/ w[skpe b'e
e'fSS ehsh go n;cb oj/. SKsB{ d/ gfotko B/ nbh B{z dZf;nk fe 21
id'A fJ; soQK d/ T[sgkdK B{z d/yd/ jB sK j?okB ofj iKd/ jB. T[j g[ZSD bZrd/
b'eK B{z T[E/ M{mh B"eoh dk ;[gBk fdyk e/ fbikfJnk frnk j?.
jB fe eh nfijhnK uhzK pDkT[Dk ;zGt j?.

38
38
38 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
38 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
38 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
r[opkDh ns/ nksw ftek;
r[opkDh ns/ nksw ftek;
r[opkDh ns/ nksw ftek;
r[opkDh ns/ nksw ftek;
r[opkDh ns/ nksw ftek;
ihtB wzst s/ gqkgsh e'Jh th ouDjko B{z BjhA t/y ;edk iK fpskT[D bJh, fJB;kB B/ nkgD/ jh bJh eow (ezw, fwjBs) eodk j?, fsT[A
'ig[' ih ns/ 'nk;k dh tko' ftu ikD ;edk, go ouDjko ;koh ouBk nzsSeoD se gj[zuDk j[zdk j?. fsT[A T[;dk nksw ftek; j[zdk iKdk
nkJh r[opkDh dk w[Zy ;pzXfJB;kB d/ B{z t/ydk,ikDdk ns/ nkgDh ozk B'NL nzsSeoD eh j?< fJ;dk t/otk j?.gfjb/ fszBK yzvk d/ NhfunK dh g{osh
ihtB d/ wzst ns/ T[;dh gqkgsh Bkb nB[;ko ubkT[Adk j?. 'ig[' ih dh £0thA fe;/ j'o b/y ftu fdsk ikt/rk< T[gozs fJB;kB dk fJzBK nksw ftek;
j?. r[o{ BkBe d/t ih B/ wZB[yh ihtB gT[Vh ftu r[o{ ;kfjp fJ; 'god/' ;pzXh 'j[efw oikJh ubDk BkBe fbfynk j' iKdk j? fe T[j ;op frnksk
dk wzst ns/ T[;dh gqkgsh dh ftXh d;d/ jBl Bkfb..¡..' dk Gkt noE j? fe ihtB (enlightened) j' iKdk j? ns/ ';u/'
pko/ pj[s jh ;ZgSN o{g ftu 'ig[' ih fit fs;[ Gkt? fst? ubkt? fit j't? T[d/S dh gqkgsh, oikJh d/ pDkJ/ dh Bfdo dk gkso pD iKdk j?.
dh gfjbh gT[Vh dhnK nkyoh (gzithA c[owkD[.. Uj[ t/y? UBk Bdfo B nkt? ekB{zBK, fijV/ w[ZY s'A jh fJB;kB dk fJB;kB dk fJ; s'A nrbk ftek;,
s/ S/thA) s[ZeK ftu df;nk j?. pj[sk J/j[ ftvkD[.. nkgD/ jh nzsSeoD ftu T[eo/ j'J/ jB, fi; ftu fJB;kB B/ ';u[' Bkb nG/d
fet ;funkok j'Jhn? fet e{V? s[N? nkd/;[ fs;? nkd/;[.. nkfd nBhb[ nB[;ko ihtB fpskT[D Bkb j[zdh j?. ns/ ';u[' ftu ;wkT[Dk j[zdk j?,';u['
gkfb.. j[efw oikJh ubDk BkBe nBkfd nBkjfs i[r[ i[r[ J/e' d{;o/ SpdK ftufet ;funkok dh nkgDh Bdfo T[go fBoGo eodk j?.
fbfynk Bkfb..¡.. t/;[..£0.. j'Jhn? fet e{V? s[N? gkfb.. j[efw oikJh nkyohd' yzvK B{z r[o{ BkBe d/t ih B/
(;qh r[o{ rqzE ;kfjp, nzr ¡) (;qh r[o{ rqzE ;kfjp, nzr §) ubDk BkBe fbfynk Bkfb..¡..dk Gkt 'eow yzv' s/ ';fu yzv' fejk j?. fJ;
wZB[yh ihtB dk wzst fJ; bJh 'fet ;funkok j'Jhn? fet noE fJj j? fel b/y (article) ftu gfjb/ fszB yzvK (Xow
wZB[yh ihtB d/ wzst B{z ikBD s/ e{V? s[N? gkfb..' dk Gkt noE j? fe fJB;kB nkgD/ ouDjko Bkb pDh yzv, frnkB yzv s/ ;ow yzv ) se jh
;wMD bJh 'ig[' ih dh gfjbh gT[Vh fJB;kB fet/A ;u[ tkbk pD/, fet/A j'Ad d{oh (seperation) B{z ysw eoe/,';u[' toBD ;hws j?.
dh gzithA s[Ze 'fet ;funkok j'Jhn? tkb/ tork pD/ ns/ fet/A fJB;kB BkbfJe fwe j' ikt/ ns/ fJ; wzst dh Xow yzv
r[opuB f;zx i;gkb
r[opuB f;zx i;gkb
r[opuB f;zx i;gkb
r[opuB f;zx i;gkb
gqkgsh ';u/' d/ j[efw (Divine Law/ r[opuB f;zx i;gkb
fet e{V? s[N? gkfb..' d/ Gkt noE ns/ nkgD/ ns/ nkgD/ ouDjko ftueko oksh o[sh fEsh tko.. gtD gkDh
fJ; s[Ze ftu nkJ/j/mb/ SpdK (Words) Bk;tzs s/ ckbs{ nekoK ns/ tbtfbnK s), fijVk fJB;kB d/ nkgD/ nzdo jh nrBh gkskb.. ozr e/ t/;..
d/ noEK B{z rj[ Bkb ftukoBk s/ fJzBK d/ pD/ god/ B{z d{o eoe/ nkgD/ ouDjko S[o{ s'A jh T[efonk j'fJnk j?, nB[;ko fs;[ ftfu Xosh Ekfg oyh Xow e/shnk eow G{wh w/o e/s/ e/s/ X{
SpdK d/ fgS'eV (context) B{z ;wMDk (;u[) Bkb i[V ikt/, ouDjko Bkb fJe ihtB fpskT[D Bkb j[zdh j?. ;funkok ;kb.. fs;[ ftfu ihn i[rfs e/ ozr.. T[gd/;.. e/s/ fJzd uzd ;{o e/s/ e/s/ wzvb
pj[s io{oh j?.fJj Spd jB l fwe j' e/, T[; ftu jh ;wk ikt/. T[d'A jh j' ;ehd? id'A oikJh d/ pDkJ/ fsB e/ Bkw nB/e nBzs.. eowh d/;..
* ;funkok d{;o/ SpdK ftu fJ; Xosh T[go ekB{zBK nB[;ko ufbnk ikt/. eowh j'fJ thuko[.. ;uk nkfg ;uk e/s/ f;X p[X BkE e/s/ e/s/ d/th t/
* e{V? g?dk j'J/ wB[yh iht dk ihtB T[d/S iK dopko[.. fsE? ;'jfB gzu gotkD[.. Bdoh ;.. e/s/ d/t dkBt w[fB e/s/ e/s/ osB
* gkfb wzst fJj j? fe T[j nkgD/ ns/ nkgD/ fJzBk oZph ekB{zBK B{z ikBD bJh, eofw gt? Bh;kD[.. eu gekJh UE? ;w[zd..
;funkok ouDjko ftueko Bk;tzs s/ ckbs{ fJzBk fB:wK Bkb fJe ;[osk Bkb ihtB gkfJ.. BkBe rfJnk ikg? ikfJ..£¤.. e/shnk ykDh e/shnk pkDh e/s/ gks
';funkok' Spd dk ;pzX 'ig[' ih nekoK ns/ tbtfbnK d/ pD/ god/ B{z fpskT[D bJh, nkgD/ nzsSeoD se (;qh r[o{ rqzE ;kfjp, nzr §) Bfozd.. e/shnk ;[osh ;/te e/s/ BkBe
d/ gfjb/ ;b'e Bkb j?, fi; ftu r[o[ d{o eoe/, ouDjko (;u[)Bkb fJe fwe gj[zuD bJh fJB;kB B{z nkgDk ;op Xow yzv fJe ;E{b G"fse yzv j? nzs[ B nzs[..£Ø..
BkBe d/t ih fJ; ;koh ouBk (fdq;N (;funkok) j' ikt/. gZyh ftek; eoBk io{oh j?. fJB;kB fijVk ;w/A (ekb time) s/ d/S (space) (;qh r[o{ rqzE ;kfjp, nzr §)
ns/ nfdq;N) d// ouDjko pko/ d;d/ wZB[yh ihtB d/ wzst dh gqkgsh dk fJj ;t? ftek; dk ;co fJ; Xosh ftu 'Xosh' d/ o{g ftu ;Ekfgs j?. Xow yzv ftu nkgD/ cozK dh g{osh
jB. ';u[' Spd dk noE j? 'i' j? ,fi; 'ig[' ih dh gfjbh gT[Vh dh nzsbh s'A jh S[o{ j[zdk j?.fJ; ftek; dh ;koh ;w/A (time) dh rsh (motion) Bkb fdB eoe/ nkgDk ftek; eoBk jh fJB;kB
dh j'Ad j?'. fe;/ th ouBk dk ouDtkbk (S/thA) s[Ze ftu r[o[ BkBe d/t ih gqhfeqnk (Process) Bkb fJB;kB dh oks, w";w (o[sh seasons) fEsh dk coz s/ T[d/S (Xow[) j?. frnkB yzv
T[jh j' ;edk j?, fi;dhouBk s'A gfjbK fJB;kBh ihtB d/ T[d/S dh gqkgsh dh ;z;kfoe (G"fse, ;ohoe ftek; ;w/s), (dates) ns/ tko (days) pDd/ s/ ftu fJB;kB B/ eh eoBk (eh eow[)
nkgDh j'Ad j't/. ftXh d;d/ jB. wkBf;e, p"fXe ns/ nksfwe T[BZsh pdbd/ ofjzd/ jB. fJ; Xow yzv ftu j[zdk j? fi; Bkb T[j nkgD/ ihtB wzst
nkfd ;u[ i[rkfd ;u[.. j? Gh ;u[ j[efw oikJh ubDk BkBe fbfynk (development) j[zdh. go fJj ;koh (Xosh) T[go jtk, gkDh s/ d/; (space) dh gqkgsh tb tZX ;e/<
BkBe j';h Gh ;u[..¡.. Bkfb..¡.. ;op gZyh gqrsh (T[BZsh, jB. fJj Xosh, fJB;kB B{z nkgD/ coiK 'Xow yzv ek J/j' Xow[.. frnkB
(;qh r[o{ rqzE ;kfjp, nzr ¡) (;qh r[o{ rqzE ;kfjp, nzr ¡) development) fJB;kB B/ nkgDh (Xow) dh g{osh ns/ nkgD/ ihtB d/ yzv ek nkyj[ eow[..'
fJ; ;b'e dk Gkt noE j? fe fJ; fJ; ;so d/ Gkt noEK B{z ikBD fwjBs (Sqw) Bkb jh eoBh j[zdh j?. wzst dh gqkgsh eoB bJh j?. frnkB Spd dk wsbp ;wM b?Dk
ouBk dk ouDjko T[j j?, fi; dh l bJh, fJ; s[Ze ftu nkJ/ j/mb/ SpdK fJj nksw ftek; fet/A tkgodk j?, fJE/ fJe rb ;gSN eoBh pVh th zo{oh j?. nkw s"o s/ ikDekoh
* w[ZY (nkfd) s'A jh j'Ad ;h. B{z uzrh soQK ;wMDk io{oh j?. fJB;kB B/ eh eoBk j[zdk j?, fJ; ;op io{oh j? fe fJ; gT[Vh ftu 'Xow' Spd (information) B{z jh frnkB ;wM
* fco id'A ekb s/ d/; (time * j[efw gZyh ftek; j'D d"okB fJB;kB Bkb dk noE 'coi' (duty) j?. fbnk iKdk j?. n;b ftu fe;/ th t;s{,
and space) dk nkozG jh j'fJnk * oikJh eh eh tkgodk j?, fJ; ;G e[M dk ;zy/g fJ; Xosh T[go pj[s jh soQK d/ fefonk, xNBk iK tbtb/ dk frnkB
(i[rkfd), T[;dh j'Ad ;h. * fbfynk Bkfb toBD r[o{ BkBe d/t ih B/ 'ig[' ih ns/ pj[s jh ozrK d/ iht jB fizBk d/ T[d'A gqkgs j[zdk j?, id'A T[; pko/
* j[D th T[;dh j'Ad j?. j[efw dhnK £¤, £•, £¦ s/ £§ gT[VhnK ftu nB/e ns/ p/nzs soQK d/ Bkw jB. ikDekoh (information) ns/ T[;dk
siopk (nB[Gt ) (Knowledge &
* nkT[D tkb/ ekb s/ d/; r[o{ BkBe d/t ih B/ 'j[efw' dh gzi yzvK (phases) d/ o{g ftu ehsk j? Xow yzv dk pj[s tZvk f;XKs
(time and space) ftu th T[;dhj'Ad ftnkfynk 'ig[' ih dh d{;oh gT[Vh ftu ns/ fJ; ;G e[M dk g{ok ft;Eko th 'eowh eowh j'fJ thuko[.. ;uk nkfg experience) j't/. 'ig[' ih dh £¦thA
oj/rh. fJT[A pySh j? l r[opkDh ftu doi j?. ;uk dopko[..' j?. fJ; yzv ftu fJB;kB gT[Vh ftu frnkB yzv pko/ df;nk
T[j ouDjkok jh ';u[' j?. fJ; j[ewh j'tfB nkeko j[ew[ B efjnk fJ; ;op gZyh ftek; dh gqkgsh dk ftek;, GKt/ T[j fe;/ gZy' th j't/, frnk j?.
fgS'eV (context) ftu ';funkok' ikJh.. j[ewh j'tfB ihn j[efw fwb? bJh fJj ;wMDk th io{oh j? fe jo fJB;kB dh nkgDh ehsh eoDh T[go 'frnkB yzv wfj frnkB[ gouzv[..
Spd dk noE j?, ';u[ tkbk' ';u[ Bkb tfvnkJh.. fJB;kB fJe' jh ;w/A ftu jh fBoGo j? (eowh eowh). fwjBs fsE? Bkd fpB'd e'v nBzd[..'
i[fVnk j'fJnk' 'j'Ad tkb/ (ouDjko) j[ewh T[sw[ Bhu[ j[efw fbfy d[y (simultaneoulsy) d' wzvbK ftu ofjzdk (ewkJh, eoDh) dk cb ';u/' d/ pDkJ/ noE fJj j? fe nksw ftek; d/
tork'. ;[y gkJhnfj.. fJeBk j[ewh py;h; j?, ftuodk j?. ekB{zBK nB[;ko (thuko[) g{ok g{ok s[Zb fJ; fjZ;/ ftu fJB;kB B/ nkgD/ frnkB
e{V? fJfe j[ewh ;dk GtkJhnfj.. j[ew? * gfjbk wzvb pkjow[Zyh e/ fwbdk j? Gkt fJj fe fe;/ Bkb e'Jh B{z nkgDh jh fwjBs Bkb fJzBK fte;s
'e{V?' Spd dk ;pzX gzikph d/ o'zkBk nzdfo ;G[ e' pkjfo j[ew B e'fJ.. (external) j? i' fJj pqjwzv th G/d Gkt BjhA j[zdk feT[Ae T[j nkg eoBk j[zdk j? fe fJB;kB dk frnkB
fizdrh ftu tos'A nkT[D tkb/ Spd BkBe j[ew? i/ p[M? s jT[w? ej? B (universe) iK G"fse ;z;ko j?, fi; th ;uk j? ns/ T[;dk dopko th ;uk o"SBh s/ nZr tKr{z s/z (gouzv[) j'
'e{V' Bkb j? , fi;dk noE j? , 'ci{b' e'fJ..¢.. ftu fJB;kB dk ;oho ftuodk j? ns/ j?. ';uk nkfg ;uk dopko[..' ikt/.
'ckbs{'. 'e{V' dk d{;ok noE j?, 'M{m' (;qh r[o{ rqzE ;kfjp, nzr ¡) fJB;kB dh nkgDh j'Ad pDh ofjzdh j?. fJ; Xosh T[go (fJ; Xow yzv ftu) (Note: It implies that Gurbani
'j[efw' oZph ekB{zB (Divine Law)
iK 'fi;dh j'Ad jh BjhA' iK 'Bk;tzs'. * d{;ok wzvb nzsow[Zyh ehs/ 'eofw' jh fJB;kB dh fwjo eoB negates the concept based on
fJ; ;koh ouBk ftu ekb s/ d/; (time j? fi; nB[;ko fJj ;koh ouBk j'Ad (internal) j? i' fJB;kB d/ ;oho ftu tkb/ (Bdoh) d/ dopko ftu ikD dh ignorance and blind faith)
and space) jw/SK jh pdbd/ ofjzd/ ftu nkJh ns/ ub ojh j?. ouBk dk ftuodk j?. gotkDrh (Bh;kD[) pDd/ jB. fJ; gouzv[ frnkB Bkb fJB;kB
jB. fJ; bJh fe;/ th 'ekb s/ d/; (time jo S'N/ s'A S'Nk ns/ tZv/ s'A tZvk fj;k fJj d'B'A wzvb fJe soQK Bkb 'Bdoh' dk noE j?-Bdfo eoB B{z ';Zu/' dh fJ; ouBk ftu tkgo oj/
and space)' ftu i' th neko jB (i' (segment) fJ; 'j[efw' d/ nXhB j?. fJB;kB d/ 'wB' fpzd{ T[go fwbd/ jB tkbk fit/A 'oikJh'dk noE j?- oik nB/eK soQK d/ ;zrhs (okr-Bkd), swkS/
e[M th j? ) Bk;tzs s/ ckbs{ jB. fJ; fJ; oZph ekB{zB ftu e'Jh th fe;/ fe;w ns/ d'B'A gkf;nK B{z fJzBK wzvbK dk tkbk. s/ e"seK dk nBzd[ nkT[Dk S[o{ j' iKdk
eoe/ 'e{V' Spd d/ noE 'ci{b' iK dh spdhbh BjhA eo ;edk. g;kok nzBssk (fBvfBfN/) sej?. G"fse Xow yzv ftu (fJ; Xosh T[go) j?. gouzv[ frnkB d[nkok fJB;kB B{z
'Bk;tzs' pDd/ jB, fit/A fe 'e{V' Spd oikJh ;z;ko ftu 'wB' ;oho s/ fJ;dhnK nkgD/ cozK dh g{osh eoB tkb/ ';Zu/' dh wkfJnk dk swkSk ;wM
'nk;k dh tko' ftu tofsnk frnk j?. 'oikJh' Spd dk noE j?, oik frnkB fJzdohnK okjhA ftuodk j? ns/ (gotkD[) iB (gzu) jh ';u[' d/ dopko nkT[Dk S[o{ j' iKdk j? ns/ fJB;kB
;b'e[ wl ¡.. tkbk - oik dk wkbe.';funkok' T[d'A nzsoh wzvb ftu 'wB' finkdk s"o s/ ftu ;'Gd/ jB Gkt gj[zud/ jB. fJ; swkS/ dk nBzd wkBD br iKdk
e{V[ okik e{V[ goik e{V[ ;G[ ;z;ko[.. jh j' ;ed/ jK id'A 'oikJh' d/ pDkJ/ ';[ofs' oKjh ftuodk j?. fsE? ;'jfB gzu gotkD[.. Bdoh eofw j?.
e{V[ wzvg e{V[ wkVh e{V[ p?;Djko[.. ekB{zB nB[;ko ufbnk ikt/. fJ; oZph B'N L wB s/ ;[ofs eh jB, fJ; dk gt? Bh;kD[.. frnkB yzv ftu gqkgs ehs/ fJ;
e{V[ ;[fJBk e{V[ o[gk e{V[ g?BDjko[.. ekB{zB nB[;ko ihtB fpskT[D Bkb toBD fe;/ j'o b/y ftu fdsk ikt/rk. fJB;kB d/ nkgD/ ihtB ftu gouzv[ frnkB Bkb fJB;kB B{z gqsZy
e{V[ ekfJnk e{V[ egV[ e{V[ o{g[ ngko[.. fJB;kB d/ ihtB ftu ';u/' Bkb fJe 'ig[' ih dhnK £¤,£•,£¦ s/ £§thA nkgD/ cozK dh ehsh g{osh ftu T{Dsk gsk br iKdk j? fe ';Zu/' dh fJ; ouBk
e{V[ whnk e{V[ phph yfg j'J/ yko[.. ;[osk g?dk j'D br g?Adh j? ns/ godk gT[VhnK ftu fdZs/ ;op gZyh wB[yh (eu) iK g{oDsk (gekJh) dk cb ftu l
e{fV e{V? B/j[ brk ft;fonk eosko[.. iK ezX ysw j'D br g?Adh j?. ftek; d/ gzi yzv (phases) fJj jB l ';u/' d/ do (UE?) T[s/ fwbdk (gkfJ) j?. e/s/ gtD gkDh t?;zso e/s/ ekB
fe;[ Bkfb ehu? d';sh ;G[ ir[ fbfynk Bkfb ¡H Xow yzv r[o{ BkBe d/t ih pyfS; eod/ jB fe wj/;.. e/s/ pow/ xkVfs xVhnfj o{g
ubDjko[.. e{V[ fwmk e{V[ wkfyT[ e{V[ 'ig[' ih gfjbh gT[Vh dh nkyoh s[Ze ¢H frnkB yzv fJE/ (Xow yzv ftu) ehs/ eowK dh T{Dsk ozr e/ t/;..
v'p/ g{o[.. d/ d{;o/ fj;/ ftu r[o{ BkBe d/t ih £H ;ow yzv (eu) iK g{oDsk (gekJh) dk gsk nr/ e/shnk eow G{wh w/o e/s/ e/s/ X{
BkBe[ tykD? p/Bsh s[X[ pkM[ e{V' pyfS; eod/ jB fe fJ; 'j[efw' B{z ¤H eow yzv ik e/ (ikfJ) brdk(ikg?) j?. (fJ; dk T[gd/;.. e/s/ fJzd uzd ;{o e/s/ e/s/
e{V[..¡.. fet/A ikfDnk ikt/ iK feE'A ;wfMnk •H ;fu yzv noE fJj th j' ;edk j? fe Xow yzv wzvb d/;..
(;qh r[o{ rqzE ;kfjp, nzr ¤¦Ù) ikt/ sKfe 'oikJh' d/ fJ; 'j[efw' ftu cozK dh ehsh g{osh dk gsk nrb/ e/s/ f;X p[X BkE e/s/ e/s/ d/th t/
gkfb nB[;ko ihtB fpskfJnk ik ;e/. r[o{ fJj yzv e'Jh ty' tyo/ BjhA jB, yzvK ftu ik e/ brdk j?. ;.. e/s/ d/t dkBt w[fB e/s/ e/s/ osB
'gkfb' Spd d/ noE jB, godkiK ;kfjp pyfS; eod/ jB l go jo fJe yzv ftu wB[yh ftek; d/ eu gekJh UE? gkfJ.. BkBe ;w[zd..
ezX. fJ; ouBk ftu fJe pVk tZvk BkBe fbfynk Bkfb..¡.. Nhu/ (objectives) nkg' nkgD/ jB. rfJnk ikg? ikfJ..£¤.. e/shnk ykDh e/shnk pkDh e/s/ gks
fdbu;g ns/ nihp e"se (ftvkD) j?. fJj 'j[efw' fJB;kB d/ nkgD/ jh gfjb/ fszB yzvK (Xow yzv, frnkB yzv frnkB yzv Bfozd.. e/shnk ;[osh ;/te e/s/ BkBe
ouDjko s/ ouBk d'B'A jh ihts living nzsSeoD ftu X[o (w[ZY) s'A jh fbfynk s/ ;ow yzv ) ftu ftek;, fJB;kB dh Xow yzv ek J/j' Xow[.. frnkB nzs[ B nzs[..£•..
and active jB go fJzBK ftuekofJe j'fJnk j? iK T[efonk j'fJnk j?. fJzBK nkgDh ehsh ewkJh (fwjBs), T[go yzv ek nkyj[ eow[.. (;qh r[o{ rqzE ;kfjp, nzr §)
nihp s/ pj[s jh pohe godk iK ezX oZph ekB{zBk B{z ikBD bJh, ihtB B{z fBoGo eodk j?. fiT[A fiT[A fJB;kB e/s/ gtD gkDh t?;zso e/s/ ekB
(seperation) j?. ouBk tkb/ gkf;T[A fJ; 'j[efw' Bkb fJe ;[osk Bkb fJzBK fszBK yzvK d/ NhfunK dh g{osh wj/;.. e/s/ pow/ xkVfs xVhnfj o{g pkeh ;ck 39 s/
pkeh ;ck 39 s/
pkeh ;ck 39 s/
pkeh ;ck 39 s/
pkeh ;ck 39 s/

39
39
39 gzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
39 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
39 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
r[o{ BkBe d/ xo dk okj, pqfjwzv tZb T[vkD
r[o{ BkBe d/ xo dk okj, pqfjwzv tZb T[vkD
r[o{ BkBe d/ xo dk okj, pqfjwzv tZb T[vkD
r[o{ BkBe d/ xo dk okj, pqfjwzv tZb T[vkD
r[o{ BkBe d/ xo dk okj, pqfjwzv tZb T[vkD




















r[o{ BkBe d/ xo dk okj y[ZbQk ej'
eoskog[o bKxk Bk ej'. w[SZes d/ do
tb iKdh grvzvh. pqfjwzv tZb B{z
T[vkD. fJj Gkos ns/ gkfe;skB d/
ftueko gq;skfts ;ojZdh bKxk
j?.f;Zy SoXkb{nK bJh r[od[nkok v/ok
pkpk BkBe ;kfjp ns/ r[od[nkok
dopko ;kfjp eoskog[o ftueko
fwbkg j?. i' gkfe;skB-Gkos ;ojZd
s'A gkfe;skB ftZu 4H7 feb'whNo dh
d{oh s/ jB. eoskog[o fty/ r[o{ BkBe
d/t ih B/ nkgD/ ihtB d/ nkyoh nmkoK
toQ/ feos eoe/ nkgD/ doSB B{z jeheh
o{g fdZsk. eoskog[o bKxk e/tb nk;Ek
dk wkwbk BjhA j? pbfe Gkos ns/
gkfe;skB dh soZeh dk okj th pD/
rk.r[o{ BkBe d/ ;kY/ gzi ;" ;kbk
gqekS fdjkV/ T[Zs/ bKxk y[ZbQD Bkb
d't/A gkf;nK d/ b'eK dhnK GktBktK d/ tkb/ jB/o/ fto[ZX nwB dh b'n j?.fJ; ;bkjeko ns/ ftXkfJe okik nwfozdo tkb/ Gkosh iZE/ dh nrtkJh T[g fJj gkfe;skB d/ Bko'tkb fzbQ/
Bkb Bkb Xkofwe ;EkBK Bkb i[fVnk bKx/ pko/ Gkos ftZu pj[s fto'Xh oktK f;zx tfVzr B/ f;ZX{ bKx/ bJh fBGkJh okSNogsh t?AfeJhnk BkfJv{ eoBr/. ftZu j?, i' bkj"o s'A 130 feb'whNo d{o
N{fozw th ftef;s j't/rk. nkofEe fdZshnK rJhnK jB. e?gNB nwfozdo G{fwek dh y[ZbQe/ Skbkxk ehsh j?. nZi T[BQK B/ fejk fe BkfJv{ skfwbBkv{ s'A j?. Bko'tkb dh sfj;hb SeorVQ ftZu
;zeN Bkb i{M oj/ gkfe;skB ns/ p/ f;zx B/ fejk bKx/ Bkb gzikp d/ f;ZyK fJZE/ gzikp eKro; GtB 'u j'J/ fJZe jB ns/ r?o f;Zy jB ns/ T[j eoskog[o ;fEs f;ZyK dk fJj Xkofwe ;EkB nZi
dh gkfe Bkb jwdodh tX ojh j? i' fe gq'rokw 'u gj[zu/ gzikp eKro; gqXkB ;kfjp ikD tkb/ iZE/ dh nrtkJh BjhA Gkos ns/ gkfe;skB dhnK ypoK dk
o[zrkoh, rohph s/ y/sh ;zeN Bkb i{M
oj/ Gkos bJh th Gkos-gkfe ;ojZdK fuzsk dk ftSk j?. T[jBK fejk fe fJ; ikyV B/ f;ZX{ B{z gkfe;skB d/ gqXkB eo ;ed/. iZE/ ftu gzikp w[Zy wzsoh e/Ado pD frnk j?.f;ZyK ns/ w[;bwkBK
w'ebhnK eoB bJh okj fco y[ZbQDr/. bKx/ Bkb gkfe;skB dh y[chnk J/iz;h wzsoh tZb'A fwb/ ;Zd/ pko/ g[ZS/ ikD 's/ e?gNB nwfozdo f;zx th Skfwb jB ns/ d'BK XowK dh fJ; ;EkB ftZu wkBsk
bKxk y'bQD ;pzXh ws/ 's/ nZr/ tXD B{z gzikp ftZu jkbks yokp eokT[D fejk fe Bti's f;ZX{ eoskog[o ;kfjp fJe f;Zy ti'A fJj nrtkJh T[BQK tZb'A j?.fJj r[od[nkok SeorVQ sfj;hb d/
dk c?;bk fJ;bkwh f;XKsK w[skpe ehsk bJh Bt/A ozro{N fwbDr/. d/ bKx/ B{z y[ZbQtkT[D dk ezw S[o{ jh ehsh ikDh ukjhdh j?. e'Nh gzv fgzv ftZu okth Bdh d/ gZSwh
v/ok pkpk BkBe e'b e"wKsoh eotkT[D dk f;jok b?D d/ g{o/ jZedko gkfe;skB ftZu ;fEs eoskog[o gk;/ ;fEs j?.1920 s'A b? e/ 1929 sZe
frnk j?, i' ;ko/ XowK dk ;BwkB ns/
gkfe;skB d/ nzso-ftStk; s/ Xkofwe jB. fJ; bJh gkfe;skB tZb'A Bti's ;kfjp r[od[nko/ d/ doSBK bJh Gkosh wjkokik gfNnkbk tZb'A fJ; B{z w[V
;fjDShbsk B{z j[bkok d/D dh Bhsh dh f;ZX{ B{z bKxk y'bQD w"e/ gq'rokw 'u ;ojZd 's/ phn?;n?c tb'A pDkJ/ rJ/ pDtkfJnk frnk fi; 's/ 1,35,600
vkH nwoihs NKvk
vkH nwoihs NKvk
vkH nwoihs NKvk
vkH nwoihs NKvk
vkH nwoihs NKvk
tekbs eodk j?. fJ; bKx/ B{z gfjbh p[bkT[Dk rbs BjhA j?. ikyV B/ fejk doSB n;EkB 's/ tZvh frDsh 'u d{o dk youk nkfJnk ;h. gkfe;skB
tko 1999 ftZu gkfe;skB ns/ Gkos fe f;ZX{ B/ rZbpks S[o{ ehsh sK bKxk d[okv/ s'A ;zrsK fJZE/ doSB eoB bJh eoskog[o bKx/ s'A o'zkBk 1 eo'V 56
;ojZd 's/ j'Jh whfNzr nB[;ko d'tK d/
d/ gqXkB wzsoh, Btkz Sohc ns/ nNb pDkT[D dh rZb nZr/ s[oh go j[D gj[zudhnK jB. fJ; n;EkB dk ;pzX bZy dh ewkJh eo/rk ns/ fJj oew jo
SK d/ bKx/ bJh pDB tkb/ r/N nkjw'-
fpjkoh tkigkJh d[nkok gq;skfts nekbh db d/ nkr{ fpBK tiQk f;jok gfjbh gksSkjh r[o{ BkBe d/t ih Bkb jcs/ 10 eo'V 92 bZy pD iKdh j?.
;kjwD/ j'Dr/. fJj r/N e"wKsoh ;hwk
ehsk frnk ;h. nkgD/ f;o b?D bJh eoskog[o d/ bKx/ i[fVnk j'fJnk j?. T[BQK B/ okth dfonk id'A fe fJe wjhB/ dh ewkJh 46 eo'V
's/ pD/ doSBh ;Eb B/V/ jh pDBr/.
fJj r[o{ BkBe wkor 9 Btzpo d/ w[Zd/ 's/ f;nk;s eoe/ b'eK B{z r[zwokj d/ ezY/ fJj Bro t;kfJnk ns/ fJZE/ y/ 80 bZy o[gJ/ j?. i/ fJe ;kb dk nB[wkB
eoskog[o ;kfjp d/ bKx/ d/ y[ZbQD
2019 B{z r[o{ BkBe d/t ih dh 550 thA eoB d/ :sB eo oj/ jB. fJ;/ d"okB sh eoe/ r[o{ BkBe d/t ih B/ ''Bkw brkfJnk iKdk j?, sK fJj ewkJh
w"e/ gkfe;skB d/ gqXkB wzsoh fJwokB
toQ/rzY s'A gfjbK fsnko j' ikJ/rk. w[Zy wzsoh d/ f;nk;h ;bkjeko okik ig', feos eo' ns/ tzv Se''' dk cb;ck 5,61,60,00,000 :kBh 5 fpbhnB s'A
ykB tZb'A gzikp d/ ;kpek eKro;h wzsoh
Gkos d/ gqXkB wzsoh Bfozdo w'dh B/ tfVzr B/ th Bti's f;ZX{ tZb'A eoskog[o fdZsk ;h. fJfsjk; w[skpe r[o{ BkBe tZX j?. id'A fe r[og[op d"okB fJj
Bti's f;ZX{ B{z 9 Btzpo B{z gq'rokw 'u
d'tK w[beK tZb'A fJ; bKx/ d/ y[ZbQD dh ;kfjp dk bKxk y[ZbQtkT[D bJh rZbpks d/t ih tZb'A GkJh bfjDk ih B{z r[orZdh nzeVk j'o tX/rk.
Skfwb j'D bJh fdZs/ ft;/S ;Zd/ B{z b?e/
s[bBk pofbB dh dhtko d/ fvZrD Bkb eoe/ fBGkJh G{fwek B{z nfjw dZ;fdnK th fJ; ;EkB 's/ jh ;"Agh rJh ;h, fiBQK Gkos dh tzv ;w/A fJj fJwkos
fiZE/ w[Zy wzsoh e?gNB nwfozdo f;zx
eod/ j'J/ fejk fe fJj gq'i?eN d'tK d/ T[BQK dh ;okjBk ehsh. okik tfVzr B/ B{z d{ih gksSkjh r[o{ nzrd d/t ih d/ gkfe;skB ftZu ubh rJh. d'tK d/;K
B/ e'Jh fNZgDh eoB s'A BKj ehsh j?
SK dofwnkB sDkn B{z xZN eoB ftu jof;wos pkdb tZb'A fdZs/ T[; fpnkB Bkw Bkb ikfDnk iKdk j? ns/ nkfyo ftukb/ djkfenK s'A fJ; sDkn B/
T[E/ d{i/ gk;/ gzikp gqd/S eKro; gqXkB
wdd eo ;edk j?. 's/ th fJsokz gqrN ehsk fi; ftu 'u r[o{ BkBe d/t ih fJ;/ ;EkB 's/ jh SoXkb{nK B{z fJZE'A d/ doSBK bJh tKMk
;[Bhb ikyV ns/ w[Zy wzsoh d/ f;nk;h
eoskog[o bKxk izr s'A g?dk j'D T[BQK B/ fejk fe eoskog[o ;kfjp ikD i'sh i's ;wkJ/ ;B. oZfynk frnk ;h i' j[D y[Zb/rk.
r[opkDh ns/ nksw ftek;
r[opkDh ns/ nksw ftek;
r[opkDh ns/ nksw ftek;
r[opkDh ns/ nksw ftek;
r[opkDh ns/ nksw ftek;
'Jap' ji was written about 500 soQK ysw BjhA j[zdh. go fJB;kB ';u['
;ck 38 dk pkeh
;ck 38 dk pkeh
;ck 38 dk pkeh
;ck 38 dk pkeh (;qh r[o{ rqzE ;kfjp, nzr ®Ù) ;ow yzv eh pkDh o{g[.. fsE?
;ck 38 dk pkeh
years ago. Presently evolving M-
p/nzs jh fe;w dh g"DK s/ nrBhnK ;ow yzv ftu fJB;kB B/ nkgD/ xkVfs xVhn? pj[s[ nB{g[.. dh Bdfo (pyfS;) dk gkso pD
jB, p/nzs jh ekB s/ wj/; jB. p/nzs theory predicts 11 (eleven) wkBf;e, p"fXe s/ nksfwe ftek; B{z sk ehnk rbk eEhnk Bk ikfj.. iKdk.fJ; s'A nrb/ d' yzv 'eow yzv'
pow/ ty' tyo/ o{g s/ ozrK dhnK ouBktK Space Time dimensions and g{oBsk s/ fbikD bJh pj[s jh eoVh i/ e' ej? fgS? gS[skfJ.. s/ ';u[ yzv' ';u/' dh Bdfo d/ jB ,
existence of parallel Universes.
eoB br/ j'J/ jB. p/nzs eow G{whnK xkbDk (;ow) xkbDh j[zdh j?. ;ow yzv ;ow yzv ftu ;[fos, wfs, wB ns/ fi; ftu ;opfrnksk
Please google for M-theory dk p'b (pkDh) (slogan, objective)
s/ gops jB , p/nzs jh Xo{ Grs ns/ p[fX B{z ;zg{oBsk se xfVnk iKdk j? (enlightened) j'J/ fJB;kB B/ ';u/
related to Physics and Cosmology
nB/e jh fe;wK d/ T[gd/S jB. p/nzs iK T[d/S, ;zg{oBsk dh ;[zdosk gqkgs fi; Bkb fJB;kB dh ;'Mh d/tfsnK s/ ' dh Bdfo ;dek (Bkb) nkgD/
jh fJzdo ns/ p/nzs jh uzd ns/ ;{oi if more details are required} eoBk j?. fJ; yzv ftu fJB;kB nkgD/ f;XK g[oSk tkbh j' iKdh j?. Gkt fJ; ouDjko ftu nG/d s/ fJe j'Dk j[zdk
jB, p/nzs jh pqjwzv (Universe) s/ ftek; dh fJ; T[ukJh se gj[zu e/ T[dw s/ fwjBs Bkb nkgD/ nksfwe yzv ftu fJB;kB ;op-frnksk j?.
d/; (space) jB. p/nzs jh f;X, p[X s/ fJB;kB B{z ouBk dh nzBssk dk ;o{g dh pj[s jh ;[dzo (nB{g, (enlightened) j' iKdk j?. nksw 'nk;k dh tko' B{z rj[ Bkb
BkE jB, p/nzs jh d/thnK s/ T[jBK d/ fJj;k; s/ nB[Gt j'D br g?Adk j?. awesome) xkVs xVdk j?. fJ; yzv ftek; dh ;fEsh fJj j' iKdh j? fe ftukoD Bkb fJ; soQK brdk fe
t/; (;o{g) jB. p/nzs jh d/tsk, d?As ';u/' dh ouBk dh nBzssk dk fJj ftu j'D tkbhnK fefonktK ns/ xVhnK fJB;kB nkgD/ d'B'A wzvbK (pkjow[Zyh 'nk;k dh tko' ftu r[o[ ;kfjp B/ Xow
s/ w[Bh jB ns/ p/nzs jh ;w[zdo s/ osB nB[Gt fJB;kB B{z ';fs ;[jkD[ ;dk wfB ikD tkbhnK xkVsK (;o{gK ) dk toBD s/ nzsow[Zyh) dk g{oB o{g ftu nkg jh yzv dk ft;Eko ns/ Xow yzv ftu
jB. p/nzs jh ihtK dh T[sgsh j'D ukT[..' dh ;fEsh ftu gj[zuk fdzdk j?. BjhA ehsk ik ;edk. i/ eo e'Jh efjzdk wkbe pD iKdk j? ns/ nksfwe ftek; cozK dh g{osh eoB 'ihtB iKu'
dhnK fefonktK s/ p/nzs jh p'bhnK jB. ;ow yzv (ej?) j? sK T[j pkd ftu fJ; bJh dh ;zg{oBsk gqkgs eo b?Adk j?. pySh j?. fJ; ihtB iKu Bkb
p/nzs jh gksSkj s/ oki/ jB. p/nzs jh ;ow yzv eh pkDh o{g[.. fsE? gS[skT[Adk j? fe T[j fJ; yzv ftu fsE? xVhn? ;[ofs wfs wfB p[fX.. fJB;kB Xow yzv (Xosh) T[go nkgD/
fbt bkT[D tkb/ s/ p/nzs jh ;/te jB. xkVfs xVhn? pj[s[ nB{g[.. tkgoD tkbhnK xNBktK s/ xV/ ;o{gK fsE? xVhn? ;[ok f;Xk eh ;[fX..£¦.. ;op gZyh ftek; dk ;jh fdSk ftu
r[o{ BkBe d/t ih pyfS; eod/ jB fe sk ehnk rbk eEhnk Bk ikfj.. dkg{oh soK toBD jh BjhA eo ;fenk. nksfwe ftek; dh fJ; gZXo ;co S[o{ eo ;edk j?. 'nk;k dh tko'
(Because all this is beyond human T[go gzj[u e/ th fJB;kB dk ';u['
e'Jh nzs jh BjhA, ;G e[M p/nzs jh i/ e' ej? fgS? gS[skfJ.. ftu fJ; ftS/ ;pzXh nkJh pkDh d/
brain and intellect to explain and
p/nzs j?. fsE? xVhn? ;[ofs wfs wfB p[fX.. Bkb'A (nkgD/ ouDjko Bkb'A) tyokgD Gkt noE nrb/ b/yK (articles) ftu
{Note: Probably this pauri of fsE? xVhn? ;[ok f;Xk eh ;[fX..£¦.. understand but all this happens) pfDnk ofjzdk j?, 'gkfb' (godk) g{oh ehs/ ikDr/.

4 4 4 4 40 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
'Little India' Deepavali fair by CIA celebrated in Harris Park













































Taj Mahal Comes To Life At Riverside Theatre












































Sydney-based Swastik production, however, was the her husband, the Mughal emperor rebellious prince Salim and court quintessential melodramatic
Productions stages one of the story of the Taj Mahal – the Shah Jahan, built the Taj Mahal. dancer Anarkali; and the eternal Bollywood mom-ent.
most successful shows, Taj events that led to creation of the “But there’s more to this tragic romance of Shah Jahan and his In the end, though, it was
Mahal: A Timeless Love Story, at world’s most magnificent tale of love and loss than meets wife Mumtaz, which culminated the performances delivered by
the Riverside Theatre in monument. the eye,” says Sydney-based in the creation of the Taj Mahal. Kristy Gupta (Mumtaz) and Satish
Parramatta. “Love is a very fierce emotion Kunal Mirchandani, the co-director, The first half of the show Kala (Shah Jahan) that truly
Dazzling costumes, sweeping and through this play I wanted co-producer and scriptwriter of clearly belonged to Shurobhi moved the audiences to tears.
dance performances, foot- to show the full scope of what the play. Banerjee and Gunjeet Singh Mumtaz’s passing away during
tapping music and a tale of love love can accomplish,” says Sumati “This play brought to life a Chattha, who portrayed the
as immortal as time itself brought Lekhi, the artistic director of vibrant chapter of India’s history, timeless love story of Jodha and childbirth and Shah Jahan
Taj Mahal: A Timeless Love Story Swastik Productions. “In today’s showcasing three generations of Akbar on“stage. Beautifully subsequent grief was poignantly
to life at Sydney’s Riverside age of instant posts, instant likes Mughal emperors and queens. directed and choreographed, presented on the stage.
Theatre in Parramatta on the eve and instant everything, I feel the Their intertwined lives and dreams their swordfight scene was both Injecting these scenes of
of Diwali this year. true meaning of love is lost on inspired the greatest expression romantic and humourous in love, humour and grief were
Featuring spellbinding sets most people. But through the of love that this world has ever equal measure. about a dozen dance
and a cast of more than 120 story of Taj Mahal I wanted to seen, the Taj Mahal,” says The second half, on the performances, created by
performers, the show created show how deep, meaningful and Mirchandani. other hand, brimmed with the different choreographers at
the 14th-century Mughal empire intense love can be, and what it Set in 15th and 16th century tale of Salim and Anarkali, played Swastik Productions. Mohe Rang
on stage…. Think chaotic can achieve.” India, the play traced three by Dhruva Thorat and Manasi
bazaars, regal courtrooms, Everyone is familiar with the generations of love stories of the Kundap. Their young, rebellious Do Laal, Azeem-O-Shan
majestic palaces and stately iconic façade of the Taj Mahal; Mughal dynasty – the love – featuring standout dance Shehanshah and Khalbali were
gardens, complete with some even know the story of unconventional love between performances by Kundap on some of the most stellar
fountains and water pools. Mumtaz Mahal – the empress of Hindu princess Jodha and Muslim tracks like Pyar Kiya To Darna Kya performances of the night. A
At the heart of the Hindustan – in whose memory emperor Akbar; the tragic tale of – gave the show its truly spectacular show, all in all.

4 4 4 4 41 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo

fejh iks n?;H ;keh
fejh iks
fejh iks
fejh iks
fejh iks
n?;H ;keh
n?;H ;keh
n?;H ;keh
n?;H ;keh
fijV/ fgzv dh w?A rZb eo fojK T[j fiwhAdko B/ ed'A dkD/ eZYD/ j[zd/ ;B s/ BjhA oj/ ;B. dh fvT{VQh s'A nZr/ jt/bh nzdo BjhA
nZi d/ fgzvK fijk fpbe[b th BjhA. sd T[j w"e/ s/ gj[zu ikDk fpbe[b BjhA ;h eJhnK B/ gVQ fby e/ SfjoK ftu frnk ;h.
wShBh :[r S[o{ BjhA ;h j'fJnk. ;kok G[Zbdk. B"eoh eo bJh. ofjD dk mhjk th pDk BtK ftnkj j'D eoe/ Gkt/A ;odko
gfotko fwb e/ nkgD/ fjZ;/ dh iwhB s/ fJBQK pkDhnK dh gZsh B{z SZv fgzv fbnk ;h. eJh T[BQK ftu'A BS/ d/ nkdh j' B/ T[jdh gsBh Bz{ BjhA ;h t/fynk go
ezw eodk ;h. sd fgzvK ftu ;e{b BjhA ftu fJe pkjwDK dh gZsh j[zdh ;h rJ/ ;B. T[j e'Jh th ezw Bk eod/ ;r'A T[;B{z b?e/ T[;d/ nzdo T[Eb-g[Eb
j[zd/ ;B. xo dk pZuk id'A nZm B"A ;kbK fijV/ g{ik gkm dk fdyktk eoB bJh BSk eoe/ xoK ftu gJ/ ofjzd/ iK c/o io{o j[zdh ofjzdh ;h. c/o fJe fdB
dk j' iKdk ;h sK wK T[; B{z g'D/ ftu fgzv ftu fJe wzdo yVk eo b?Ad/ ;B T[bN/ f;ZX/ YzrK Bkb BS/ dk gqpzX eod/ ;odko B/ ;[Zy/ w{jo/ fJj nky gk;k
nuko Bkb d' o'NhnK pzBQ gS{nK fgS/ fi; ftu T[j fe;h th GrtkB ih dh ofjzd/. ;[fNnk.
o'jhnK B{z N'o fdzdh ;h ns/ c/o fes/ ;zM e'Jh w{osh oZy fdzd/ ;B. id'A th y/sh bJh j[D wShBh :[r S[o{ j' frnk ''T[J/ ;[Zy/ s{z fJeZbk ezw eoe/ wod?A.
YfbnK ik e/ T[j w[zvk fgzv w[Vdk ;h. fiwhdko dkD/ eZYdk sK T[j T[; ftu'A ;h. tkjh bJh No?eNo nk rJ/ ;B. gkDh s{z nkgDh gsBh B{z th jt/bh gS{nK dk
id'A w[zvk pkoK gzdoK tfoQnK dk j' oZp ih d/ G'r bJh nkgDk fjZ;k b?Dk bJh N:{[pt?b br rJ/ ;B. r'jk-e{Vk eoB bJh feT[A BjhA brk
d/ ;kwQD/ tkb/ ewo/ ftu b? iKdk. pzs'
iKdk ;h sK T[j tZfvnK Bkb y/sh dk BjhA G[bd/ ;B. fJzM th T[j fiwhAdkoK fgzv ftu fJe seVk fiwhAdko b?Adk. fJ; Bkb s/oh nkwdB d'r[Dh j'
B{z gsk ;h ;odko d/ xo nzdo e'Jh th
ezw eoB bZr iKdk ;h. iwhB ftu phi B{z G{sK dk vo gk e/ e[M Bk e[M MkVd/ joBkw f;zx ;'Yh ;h fi; e'b yk;h ikt/rh. c/o s/ok xo th tXhnk N[oD
phiD s'A b? e/ c;b eZND she s/ dkD/ ofjzd/ ;B. iwhB ;h fi dh ewkJh B/ T[;B{z n:kS br ikt/rk.'' BhthA iks dk i[Zsh bkj e/ fvT{VQh s'A
nZr/ BjhA ;h ik ;edk. T[j th i[Zsh
eZYD she ;kok ezw gfotko d/ wod c/o fJ; s'A fJbktk w[zv/ e[Vh dk pDk fdsk ;h. T[;B/ eJh BhthA iks ;odko B/ T[jdh d' r[Bh nkwdB
bkj e/ fvT{VQh she iok ;edh ;h go
fwb e/ eod/ ;B. n"osK th xo d/ ezw ftnkj th T[jh eotkT[Ad/ ;B. sd sK d/ pzfdnK B{z nkgD/ Bkb bk ofynk s'A Gbk eh b?Dk ;h. T[jdk n;bh we;d
o;'Jh xo d/ ;kwQD/ tkbk ewok sK
ftu bZrhnK ofjzdhnK ;B. xo 'u o'Nh T[BQK B{z tZX g?;/ fwb iKd/ ;B. ;h. T[; Bkb d' fszB yk; pzd/ i[V/ j'J/ sK T[jdh gsBh B{z nkgD/ jZE j/m eoBk
jt/bh d/ pj[s nzdo eoe/ ;h.
N[e eoBk, gS{nK dk r'jk e{Vk ;kc c/o fJe gZsh BhthA iks tkfbnK ;B fijV/ jo fJe p[o/ ezw ftu T[jdk ;h.
c/o fJe fdB ;odko id'A pzs' B{z
eoBk s/ pZu/ g?dk eoBk fJj ;kok e[M dh j[zdh ;h fi; ftu S{do s/ uwko Skwb ;kE fdzd/ ;B. f;ZX/ fij/ ;[Zy/ B{z ;odko dh rZb
nkgDh jt; dk fSeko pDk fojk ;h
n"osK d/ fizw/ j[zdk ;h. fJBQK ekSsekoK j[zd/ ;B. T[BQK dh gZsh jw/SK fgzv'A pkjo ;zM j[zfdnK ;odko nkgD/ pkjob/ ;wM Bk nkJh. T[; B{z bZrk ;odko T[;
sK T[;B/ ;odko B{z g[fSnk,
dh fgzv ftu fJe nZv gZsh j[zdh ;h fi; j[zdh ;h. T[j fiwhAdko ns/ pkjwDK d/ xo nZr/ wzik vkj e/ p?mk fd;dk ;h. s/ w/jopkB j' frnk j? ns/ T[jB{z T[jd/
'';odko fJzM sK s{z ;kB{z BhthA iks
B{z ekSsekoK dh iK iZNK dh gZsh ;Zdd/ xoK ftu'A f;o s/ w?bk u[ZeD s'A b? e/ Sokp dh p'sb T[jd/ e'b gJh j[zdh ;h. xo dh szrh dk fceo j?.
tkfbnK B{z i[Zsh bkj e/ fvT{VQh s'A nZr/
;B. ;ko/ ezw eod/ ;B. fiwhAdko ns/ T[j Sokp dh jo fJe x[ZN Bkb T[jd/ pZ; c/o id'A ;[Zy/ B/ nkgDh wK Bk
BjhA ikD fdzdk go id'A s{z fJj ezw
fgzv ftu fJe wjkiBK dh iK pkjwD T[BQK B{z nkgD/ xoK nzdo BjhA ;kwQD/ B{z bzxh iKdh n"os B{z x{odk rZb ehsh sK T[;B/ th ;odko dh rZb
eod?A c/o s{z w?Bz{ jt/bh dh o;'Jh she th
pkDhnK dh gZsh j[zdh ;h fijV/ feo;kBK tVD fdzd/ ;B. pj[sk j[zdk sK T[j ofjzdk ;h. s/ :ehB eo fbnk.
b? iKd?A. sd eh j[zdkHHH<''
Bkb b?D d/D dk ezw eod/ ;B. id'A th nkgDh i[Zsh pkjo bkj w;K T[BQK dh fgzv dk e'Jh th pzdk T[; dh skes nrb/ fdB ;[Zyk pzs' B{z Bkb b?
e[M fuo bJh ;odko fJ; n"y/ ;tkb
fe;/ fiwhAdko B{z g?;/ dh b'V g?Adh, c;b fvT[Vh she ik ;ed/ ;B. s'A vodk wkok T[; nZr/ BjhA p'bdk ;h. ;odko ;kwQD/ g/S j' frnk. BthA
dk itkp Bk d/ ;fenk go c/o T[; B/
dk phi yohdD bJh, xo d/ d' yD i/ nfijk ezw T[BQK B{z Bk fwbdk joBkw f;zx ;'Yh d/ fgzv ftu d' xo ftnkjh thj tfoQnK dh e[Vh B{z t/y
pzs' B{z fJ; soQK itkp fdsk,
SsD bJh iK g[Zs Xh dk ftnkj eoB sK T[j fiwhAdkoK Bkb ;hoh ob iKd/ ;B fJe nzdobk fi; ftu T[jdh gsBh ;odko dk nzdo sK y[Sh Bkb fyV jh
''pzs' s{z ;wM/Arh BjhA id'A n"os wod
bJh sK T[j ik pkDhJ/ dk p{jk yVekT[Adk ;B ns/ c;b nkJh s/ T[BQK B{z fJsB/ s/ pZu/ ofjzd/ ;B fJe pkjobk fi; ftu frnk.
Bkb foSsk i'Vdh j? sK T[; dk Xow
;h. nZr/ wjkiB e'b fJe pjh j[zdh ;h dkD/ fwb iKd/ ;B fiBQK Bkb T[BQK T[j nkgD/ u/fbnK Bkb ofjzdk ;h. T[;/ fdB s'A pzs' ;odko d/ gS{nK
th T[jh j' iKdk j? fijVk foSsk i'VD
fi; ftu fpnki dh fdsh oew fby dh ;kb Go dh o'Nh ub iKdh ;h. T[;dh gsBh B{z T[jdhnK ;kohnK dk ezw eoB bZrh go pj[s/ fdB BjhA.
tkb/ wod dk j[zdk j?. s{z th j[D w/o/
T[j fiwhAdko dk nzr{mk brtk b?Adk c/o tes pdfbnk. b'eK ftu eos{sK dk gsk j[zd/ j'J/ th T[j gsh fJe fdB ;odko B/ ;[Zy/ B{z fe;h Bkb d/
Bkb br e/ ;'Yh pD rJh j?A.''
;h. c/o j"b/ j"b/ fpnki dk g?;k fJzBk ikro{esk nkJh. fiwhAdkoK d/ w[zfvnK nZr/ ed/ BjhA p'bh ;h. j[D she ;odko fgzv ezw dk pjkBk pDk G/i fdsk ns/
rZb fJZE/ jh w[e rJh. ;odko d/
tX iKdk ;h fe jo c;b s/ feo;kB j[D gS{nK fgS/ o'jhnK B{z ikD s'A BKj B/ gsk BjhA fgzv dhnK fezBhnK n"osK ;odko d/ fszB u/b/ pzs' B{z u[Ze xo nzdo
fds/ itkp dk f;ZXh fijh pzs' B{z e[M
w;K pkDhJ/ dk fpnki jh w'V gkT[Adk eo fdsh. T[j B/V/-B/V/ d/ fgzvK 'u y[bQ/ Bkb y/j ykXh ;h. b? nkJ/ ns/ f;ZXh fijh pzs' fJj ;G
;wM BjhA nkJh.
;h. n;b oew T[;/ soQK T[jd/ f;o uVQh ;e{bK ftu gVQD ikD bZr/. T[j fgzv ;odko Bkb ;[Zyk BK dk ;hoh ezw j'D s/ th gsh B{z e[M BjhA dZ; ;eh.
n?;H;keh
n?;H;keh
n?;H;keh
n?;H;keh
n?;H;keh
ofjzdh ;h. th j[D gfjbK tkb/ fgzv BjhA oj/, Bk eodk ;h. T[j iks dk uwko ;h, T[wo c/o sK ;odko dh w"i j' rJh. e'Jh
fpnki dh oew Bed dh EK T[j jh T[j xo oj/ fi; ftu ;ko/ ihn fwb e'Jh thj tfoQnK dh ;h. fJ;/ toQ/ pzs' BK nfijk fdB Bk bzxdk fidB pzs' ;odko Sq'wDh gzikph ;kfjseko
fiwhdko e'b'A dkfDnK d/ o{g ftu jk;b y/sh eod/ ;B. fiwhAdkoK d/ xoK d/ dh e[Vh Bkb T[jdk ftnkj j'fJnk ;h. dh jt; dk fSeko Bk pDdh. 0061 403848789
eo b?Adk ;h. wjkiB B{z gsk j[zdk ;h w[zv/ nkgD/ jZEhA y/sh eoB d/ jZe ftu T[j ni/ she ed/ th i[Zsh bkj e/ ;odko ;odko pzs' B{z xo nzdo o;'Jh xo f;vBh, nk;Nq/bhnk
j[D d/fynk eoKr/ o'z
j[D d/fynk eoKr/ o'
j[D d/fynk eoKr/ o'
j[D d/fynk eoKr/ o'
j[D d/fynk eoKr/ o'
e"ch ghD Bkb y/v gqdo
e"ch ghD Bkb y/v gqdo u j[zd? ;[Xko L ;NZvhu j[zd? ;[Xko L ;NZvh
e"ch ghD Bkb y/v gqdo u j[zd? ;[Xko L ;NZvh
e"ch ghD Bkb y/v gqdo
e"ch ghD Bkb y/v gqdoSB B B B B 'u j[zd? ;[Xko L ;NZvhu j[zd? ;[Xko L ;NZvh
j[D d/fynk eoKr/ o'z y/sK u w/b/ bZrDr/
nkg BZe/ w'Vdk pkpk BkBe c;bK x'VhnK rkT[DrhnK
fNzvK rkT[AdhnK BZudhnK sZfenk s[jkv/ y/v gqdoSB (;g'oN; gqckow?A;)
eoKr/ r[od[nko/ s/ w;fid dh B{z th fpjso pDk ;edh j?. ih jK,
d{o bZrhnK d{ophBK rbteVh B/ fBZx fybkoBk j? fwb s[;hA fpbe[b ;jh gfVQnk. i/eo s[;hA
ed eodhnK B/ ;hfBnK B{z B/V/ e/ ;g'oN; Bkb i[V/ j' iK fco n?EbhN j'
w[jZps B/ Bcos B{z epohA sK s[jkv/ bJh y[Sypoh j?. s[;hA e"ch B{z
pkp/ d/ xo dk okj T[;fonk dcBkT[Dk j? nkgDh vkJhN dk fjZ;k pDk ;ed/ j'.
fwZNhnK B/ rb/ bZrDk e"ch ghD dk y/v gqdoSB 'u ;[Xko
fJe d{i/ fgzv B/ iZchnK gkT[DhnK n;wkB B/ ;KMh SZs pySh Bkb ;pzX
sko/ uzB nzpo ftjV/ 'eZm/ j'J/ jkb jh 'u j'Jh fJe ;NZvh 'u
okj i' ed/ o[ed/ BjhA j[zd/ g"DK B/ pbdhnK ;ojZdK mkohnK y'iekoK B/ gkfJnk fe e"ch ghDk g[oSK
nzpo dh SK s/ e'Jh beho BjhA wko gzShnK B/ ns/ n"osK d'tK d/ y/v gqdoSB 'u ;[Xko
;fenk eoskog[o nkbD/ ik gkT[D/ o[ZyK Bkb i[fVnk j'fJnk j?. ioBb
gtB B{z e'Jh o'e BjhA ;fenk s/ fBT{Nqhn?AN; 'u gqekfSs fog'oN w[skfpe
rkT[Adh uto eodh B{z fJ; ;NZvh bJh fpqN/B d/ e't?ANoh
o;fsnK B/ obfwb B/V/ pfj :{Bhtof;Nh d/ y'iekoK B/ 38 b'eK B{z
okth s/ MBK dh fgnk; fwN/rh rZbK eoBhnK g[okDhnK u[fDnk fiBQK 'u 19 g[oS ns/ 19 n"osK
fdb dhnK rfjokJhnK u jzM{nK B/ y[Sh d/ rhs rkT[D/ Skwb ;B. ;NZvh d"okB fJj gkfJnk
T[so e/ ukn BjkT[Dr/ ;ZyDhnK M'bhnK GohnK ikDrhnK frnk fe e?chB :[es e"ch ghD Bkb
o[e/ edw N[o/ ;kJheb ubkT[D dh ocsko 'u ;[Xko
;hfBnK u ohMK ikrhnK do y[ZbQ/ xo y[ZbQ/ j[zdk j?. e"ch ghD s'A pknd 5 feH whH
Skw r[V tzvD ikt/rh xo xo B{o nkfJnk T[dk; o[ZyK gZfsnK 's/ ;kJhefbzr eoB 's/ g[oSK d/ gqdoSB
fuoK s'A w[oMkJ/ c[Zb fyVDr/ 'u 9 ;?ezv ns/ n"osK d/ gqdoSB 'u 6
SZeorV Bko'tkb B/ GzrVk gkT[Dk ;?ezv dk ;[Xko d/yD B{z fwfbnk. ;NZvh
okj M{zwDr/ o"DeK d/y 2 zywh gzShnK B/ th noShA T[vkDK d/ BshfinK s'A gsk bZrdk j? fe g[oS
fiZE/ s?A nrbk ;/te Ekfgnk ;h GoBhnK ns/ n"osK d't/A e"ch d/ ;/tB s'A pknd
nZi UE/ d[SwD B/ d[SwD B{z nkgK okth 'u obfwb skohnK fJe'-fijh gqshfefonk fdzd/ jB.
p[Zeb 'u b?Dk j? bktKr/ e"ch fdzdh j? tXd/ ;oho 'u th
e'Jh feqSwk j'Dk j? :'rdkB
gbeK 's/ oZy d' ykp fJ; soQK tb'A gqdoSB 'u ;[Xko bJh
ezv/ th fet/A c[Zb pD iKd/ B/ d/y/ Szv e/ nzpo ftSktKr/ e;os eoB s'A gfjbK e?chB dk ;/tB
rk nkbw fNwed/ sko/ s'V fJe ftjkoe ;o's j' ;edk j?. ;NZvh
e'AgbK gbeK y'bDrhnK ;[zBhnK p;shnK o[SBktKr/ 'u e"ch d/ bkGK 's/ ukBDk gkT[AfdnK
tzrK u'A ;[Zsh SDeko ikr/rh fJj th fejk frnk j? fe fJ; dk ;/tB
;{oi zwhB s/ nkg nk e/ ;{oi jh ;t/o/ tzvd/ B/ tXd/ ;oho 'u :'rdkB fdzdk j?. y'iekoK
foSwK ftSkJ/rk S/o jh j[zd/ B/ izrb dk wkD bzvB (fpT{o') fJ; 'u e'Jh SZe BjhA jh j?. e"ch Bk f;oc s[jkB{z u[;s dk efjDk j? fe ni/ sZe fJ; ftS/ 's/
g[okD/ okjK s/ BjhA N[ohdk fe id'A rZb fJz;N?AN n?Boih d/D tkb/ pDkT[Adh j?, ;r'A s[jkv/ w{v B{z th ehs/ rJ/ fznkdkso nfXn?B f;oc
fJB;kBhns dh rZb S[o{ j't/rh g?VK 'u Bt/A o;s/ ftSk bJhd/ B////// fvqze; dh nkT[Adh j? sK d[Bhnk Go 'u fpjso pDkT[Adh j? go eh s[;hA ed/ n?Bjkvq; e?chB ns/ g[oSK 's/ e/Adfos
stkohy fbyh ikt/rh Xos s/ fznkdkso b'eK dh c?tfoN fvqze e"ch ;'funk j? fe e"ch torh N/;Nh vfoze; oj/ jB.
vkH nwoihs NKvk
vkH nwoihs NKvk
vkH nwoihs NKvk
vkH nwoihs NKvk
vkH nwoihs NKvk

42
42
42 gzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
42 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
42 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo






































































































Diwali festival of lights brightens up ‘Little India of Sydney’ –


“LIHPBA Lights up Harris Park Businesses”. The celebration in


Harris Park is a brainchild of the Harris Park Business Owners

Sanjay Deshwal and Nitin Setia, along with help of Subba Rao


Varigonda and the LIHPBA team along with the Harris Park

Business Forum.

43
43
43 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
43 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
43 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
ejkDh
ejkDh
ejkDh
u?bzi pha n?;apho
u?bzi
ejkDh
ejkDh
u?bzi
pha n?;apho
u?bzi
u?bzi
pha n?;apho
pha n?;apho
pha n?;apho
xo ftu pVk jzrkwk j'fJnk ;h. bJh fJe pj[s tZvk jkb ewok w{job/ d/ d"okB owk johS Bkb p?mh wdB d/ T[j fcbw d/y e/ pkjo fBeb/ ;B sK
fiT[A jh johS nkgD/ fgsk s'A tZv/ Gok gk;/ pDkfJnk frnk ;h. uKdh okw GzrV/ s/ Bku B{z t/y e/ w[;eok gJh ;h. nukBe johS ;e{No s/ T[Xo'A bzfxnk
r[ofds/ Bkb d[ekB pzd eoe/ tkg; nkgDh gsBh Bkb EZb/ ofjzdk ;h s/ wdB B{z T[j fszB-uko ;kb s'A ikDdh ;h. owk B/ pVh j[fSnkoh ftykJh ;h s/
w[fVnk ;h sK nkT[Adh jh T[; B/ nkgDh johS d/ wekB dk ;?ZN th T[; d/ Bkb ;h feT[Afe T[j T[;/ ekbi ftu phHn?;H;hH T[j yZp/ gk;/ w[V e/ fJe j'o B"itkB
gsBh owk dh pKj wo'V fdsh ;h ns/ ;h. pkdh d/ d' Gok T[gob/ ;?ZNK ftu eo fojk ;h. go xo dk ezw ekch j'D bVeh Bkb rZbK eoB br gJh ;h.
x;[zB-w[Ze/ wkoB/ S[o{ eo fds/ ;B. owk ofjzd/ ;B. eoe/ wdB B/ th B"eoh BjhA ;h ehsh s/ id'A xo nk e/ johS B/ g[fSnk ;h sK
B/ id'A o"bk gkfJnk sK T[;dk ;j[ok id'A Gkrwb dh n?e;hv?AN ftu w"s nkgD/ fgsk Bkb u"V/ pkiko ftu T[; B/ fejk ;h fe T[j ekbi d/ fdBK
uKdh okw, T[;dh ;Z; s/ T[; dk i/m j'Jh sK xo ftu wksw Sk frnk ;h. nkgDh j"ioh s/ o/vhw/v dh d[ekB s/ dh ;j/bh Bkb fcbw d/yD rJh ;h.
r[ofdsk Gi/-Gi/ nkJ/ ;B. go johS T[; ;w/A Gkrwb d/ pZu/ uko s/ S/ ;kbK nk p?mk ;h. ekbi ftu owk s/ wdB B/ fJe tko owk B/ johS B{z d/teh dh
fe;/ s'A ekp{ BjhA ;h nk fojk. fJzM brdk dh T[wo d/ ;B. S'Nk r[ofdsk ed/ fJe-d{i/ B{z ;bkw th BjhA ;h ehsh ewo ftu pkjK gkJh d/fynk sK johS
;h fit/A T[j owk B{z ikB'A jh wko ftnkfjnk ik u[ek ;h. d/teh d/ g/fenK s/ Bk jh p'bukb j'Jh ;h. nkT[Ad/ B/ pj[s M{mhnK e;wK yKd/ fejk ;h fe
w[ekt/rk. tZvk Gok r[ofdsk s/ fgsk B/ uKdh okw s/ i'o gkfJnk ;h fe T[j fBebd/ io{o T[BQK fJe d{i/ B{z t/fynk nfijh e'Jh rZb BjhA. go owk B{z gsk
uKdh okw johS B{z pKj s'A cV e/ johS s/ d/teh s/ ukdo gk d/D. gfjbK ;h. ;h fe johS T[; Bkb g{ok g{ok jcsk
ipod;sh d{i/ ewo/ ftu b? rJ/ ;B gfjb d/teh fJ; bJh BjhA wzBh ;h s/ id'A owk ftnkjh nkJh sK e[M fdBK feT[A rZb BjhA ;h eodk. ftnkj B{z d'
go T[j p'bh ik fojk ;h- ''w?A fJ; ezioh Bk jh johS. gsh dh w"s d/ fJe ;kb d/ wro'A jh T[; B{z nkgD/ gsh s/ GoikJh ;kb j' ub/ ;h s/ owk dh e[Zy ni/ th
B{z ni fizdk BjhA SZvDk.'' uKdh okw d"okB d/teh ;'udh ojh ;h fe T[j eh d/teh d/ ;zpzXK dh fGDe g? rJh ;h. pzio gJh ;h. wdB dh jwdodh T[;
johS B{z fJ; tk;s/ nzdob/ ewo/ ftu eo/. johS d/ nkgD/ ;[gB/ ;B s/ T[j go T[; B/ ni/ w{zj BjhA ;h y'fbQnk. T[; tb j'D eoe/ owk e[M-e[M T[; tb fyuh
phHn?; pho
phHn?; pho
phHn?; pho
phHn?; pho
phHn?; pho
b? frnk ;h fe fes/ nKY-r[nKY d/ b'e ukj[zdk ;h fe T[; dk ftnkj rZi-tZi B/ nf;ZX/ fJSkfonK Bkb johS B{z d'- ik ojh ;h. j[D T[j johS B{z d/teh pko/
T[BQK dhnK rZbK Bk ;[D b?D. e/ j't/. fJe fdB uKdh okw dh gsBh fszB tko ;wMkT[D dk :sB th ehsk e[M th BjhA ;h nkydh.
frnk sK T[j fBXVe j' e/ p'bh - ''jK-
uKdh okw e'Jh ;Zso e[ ;kb d/ B/V/ nZXh oks B{z T[Zmh s/ johS d/ ewo/ ftu ;h. id'A T[j d't/A jBhw{B wBkT[D wz;{oh owk s/ wdB ne;o o'i jh fwb b?Ad/
dk pi[or ;h s/ T[j b[fXnkD/ ftu ubh rJh. johS T[ZE/ BjhA ;h. T[j xpok rJ/ ;B sK d' tko c'B s/ T[; B/ johS ;B. wdB dk feT[Afe wkw/ dk xo ;h jK fJj ys w/ok j?. w?A fbfynk j?. gfjbK
sK w?A ys jh fbfynk j? s/ i/ b'V gJh
nkgD/ gfotko d/ Bkb nro Bro rJh s/ T[; B/ nkgD/ gsh B{z df;nk fe B{z d/teh Bkb rZbK eod/ ;[D fbnk fJ; bJh T[; B{z fJ; xo ftu nkD-
sK wdB B{z p[bktKrh th.'' owk B/
fJbke/ ftu ofj fojk ;h. Gos u"e d/ johS nkgD/ ewo/ ftu BjhA j?. E'VQh ;h. go fJ;B{z T[; B/ pj[sh rzGhosk Bkb ikD s'A e'Jh o'e N'e BjhA ;h. Bk jh
nkgD/ fgsk, ;Z;-;j[ok, i/m s/ johS
B/V/ T[BQK dh efonkB/ dh fJe pj[s tZvh d/o wro'A uKdh okw s/ T[;dh gsh B/ BjhA ;h fbnk. jK, jBhw{B dk wik io{o e'Jh T[BQK s/ SZe eodk ;h. fgSb/ wjhB/
d/ ;kjwD/ fBXVe j' e/ nkfynk- ''w?A
d[ekB ;h. fJ; d[ekB ftu uKdh okw d/fynk fe johS d/teh d/ ewo/ ftu'A feofeok j' frnk ;h. id'A owk nkgD/ g/e/ rJh sK wdB s/
fgSb/ d' ;kbK s'A ezioykBk t/ydh nk
nkgD/ fszB g[ZsoK Bkb ezw ftu o[fMnk T[so e/ EZb/ nk fojk ;h. d'jK B/ dV edh-edh johS d[gfjo B{z owk Bkb owk B{z fwbd dh fJe fe;w dh nkikdh
ojh jK.'' T[; B/ johS tZb fJSkok eod/
ofjzdk ;h s/ rkje fBgNkfJnK th BjhA tZN bJh ;h s/ fe;/ B{z fJ; dh fGDe o'Nh Bk yk e/ d/teh d/ ewo/ ftu ubk fwb rJh ;h. wdB owk B{z N?bhc'B eodk
j'J/ fejk -''fJjB{z ej' fe fJj nkgD/
;B fBgNd/. T[;d/ fszB g[Zso ;B - BjhA ;h g?D fdsh. fJe oks uKdh okw iKdk s/ T[ZE/ jh o'Nh yk e/ d[ekB s/ s/ owk d;h j'Jh EK s/ gj[zu iKdh. wdB
wksk-fgsk dh e;w yk e/ efjD fe
tZvk Gkrwb, ftuekobk r[ofdsk s/ fJeZbk johS d/ ewo/ ftu frnk s/ T[; ubk iKdk. d/teh B/ owk Bkb d';sh owk B{z fJSe eoB br frnk ;h s/ T[;
fJBQK d/ GoikJh Bkb e'Jh nB?fse ;zpzX
;G s'A S'Nk johS. Gkrwb gkfe;skB B/ T[; d/ ftnkj pko/ okJ/ g[Sh. T[; B/ gkT[D dk :sB ehsk ;h. go gfjbK B/ uko-gzi ys th owk B{z fby fds/
BjhA jB.'' d/teh th pkjo yVQh ;G e[M
ftu jh izfwnk ;h s/ gkfe;skB pDB johS B{z fJj th fejk fe T[j xo dh gfjb sK owK T[; dh pj[s fJZis eodh ;B. fJe fdB owk th T[bko j' e/ wdB
;[D ojh ;h. owK T[; B{z pKj s'A cV e/
;w/A T[j d' e[ ;kb dk ;h. T[; dk ftnkj fJZis d/teh B{z ngDk bt/ sK pj[s ;h go id'A foSfsnK ftu e[M e[ p{ fijh B{z fJe ysw fby p?mh ;h s/ ni T[j
T[; d/ w[zv/ ;w/s X{j e/ nzdo b? nkJh s/
b[fXnkD/ ftu jh j'fJnk ;h ns/ T[; dh tXhnk rZb j?. go johS fJ; bJh T[; B{z nkJh sK T[j d/teh Bz{ Bcos ys Skw B{z johS d/ jZE br frnk ;h.
efjD brh - ''s?Bz{ GoikJh efjzd/ j'J/
gsBh d/teh ibzXo dh ;h. T[; s'A fszB ;fjws BjhA j'fJnk ;h. d/teh s'A eoB br gJh ;h. owk B/ d'-fszB tko n;b rZb fJj j'Jh ;h fe johS,
Sow nk ojh j?. s{z nkgD/ w[zv/ d/ f;o s/
e[ ;kb S'Nk r[ofdsk feqSBk Bkb g[fSnk frnk sK T[; B/ Bk BKj ehsh johS B{z id'A p?Zv s/ BjhA ;h t/fynk sK wdB s/ owk dh T[; fdB s'A g?V Bgdk
jZE oy e/ e;w yk fe s/o/ johS Bkb
ftnkfjnk frnk ;h s/ feqSBk yzB/ wzvh s/ Bk jh jK ejh. uKdh okw B{z ;G e[M T[; B{z nkgDk SZe ge/ok j[zdk bZrk nk fojk ;h fi; fdB s'A T[; B/ d'jK B{z
g[Zso tkb/ ;zpzX jB iK e'Jh j'o.''
dh ;h. ;G s'A S'Nk johS i' r[ofds/ s'A gsk j[zd/ j'J/ th, T[j nDG'b pfDnk ;h. go johS oks B{z ikD ;w/A u[g-ukg f;B/wk jkb s'A pkjo fBebd/ t/fynk
d/teh B/ nkgDk jZE fJedw nkgD/
uko e[ ;kb S'Nk ;h, T[;dk ftnkj owk fojk. ed/ johS d/teh d/ ewo/ ftu oks pkjo'A e[zvh bk iKdk ;h sK i' owk pkjo ;h. johS nkgD/ d'-fszB dkdk fe;w d/
w[zv/ d/ f;o s'A u[e fbnk ;h s/ T[j Sow
Bkb j'fJnk ;h. owk d/ g/e/ b[fXnkD/ fpskT[Adk s/ ed/ pZfunK d/ ;"D wro'A Bk nk ;e/. i/ owk g[Sdh feXo rJ/ ;h :koK B{z Bkb b? e/ wdB dh d[ekB s/
Bkb gkDh-gkDh j' e/ pkjo fBeb rJh
ftu wkvb rokw ftu ofjzd/ ;B. owk d/teh g'b/ g?ohA johS d/ ewo/ ftu nk sK e'Jh Bk e'Jh pjkBk T[; B/ gfjbK gj[zu frnk ;h. T[; ;w/A wdB d[ekB s/
;h s/ nkgD/ u[pko/ s/ ik uVQh ;h. owk
dk fgsk ;skXkoh gkoNh dk fJe T[u tVdh. jh xfVnk j[zdk. fJeZbk ;h. id'A johS s/ ;kEhnK B/ T[;
B/ n?bkB ehsk ;h- ''w?A ni/ se nfijk
nj[d/dko th ;h. johS d/ ftnkj s'A fszB uKdh okw B{z fJj uzrk BjhA ;h owk ftnkj s'A S/ wjhB/ se nzdo dh w[Zek go/v ehsh ;h sK T[; d/ BZe
e[M BjhA ehsk fi; bJh w?B{z e;w ykDh
;kb gfjbK Gkrwb dh fJe n?e;hv?AN bfrnk. T[; dh fJZSk ;h fe johS s/ jh nzdo ifjo T[rbdh ojh ;h. fJe ftu'A bj{ trD br frnk ;h sK wdB
gt/. w?A nkgD/ Gok s/ fgsk dh e;w yk
ftu w"s j' rJh ;h. T[; d/ d' pZu/ ;B d/teh ;wki d/ ;kjwD/ fJj foSsk fdB wdB T[BQK d/ xo/ nkfJnk s/ B/ b'eK d/ ;kjwD/ fejk ;h- ''gfjbK s{z
e/ efjzdh jK fe w/o/ wdB Bkb e'Jh
fiBQK dh T[wo ;Zs s/ B" ;kb dh ;h, ep{b eo b?D iK fco gftZso foSs/ B{z g[fSnk- ''Gkph ih eh jkb ukb J/<'' nkgDh xotkbh B{z o'e. fJj t/y ;p{s.
;ohoe ;zpzX BjhA jB. go i/ fJj pki
T[;/ wekB ftu jh ofjzd/ ;B. Gkrwb ngftZso Bk eoB. owk B/ bzpk jT[ek Gfonk ;h s/ fejk ;h s{z ;p{s ukj[zdk j?A.'' s/ wdB B/ owk d/
Bk nkJ/ sK w?Bz{ th e[M ;'uDk gt/rk.
dh w"s wro'A d[ekB s/ uKdh okw nkgD/ nkyo johS dk ftnkj oy fdsk - ''mhe jh j?.'' wdB fJ; rZb B{z skV ys dh c'N';N/N T[; d/ jZE ftu Ewk
Bk w?A fJBQK B{z sbke d/tKrh s/ Bk w?A
d't/A g[ZsoK johS s/ r[ofds/ Bkb ezw frnk s/ johS B{z b[fXnkD/ dh jh fJe frnk ;h fe dkb ftu e[M ekbk io{o fdsh ;h/
fJBQK B{z r[bSZo/ T[vkT[D d/tKrh. pkeh
eodk ;h. johS xo ftu ;G s'A S'Nk e[Vh g;zd nk rJh ;h. johS ekbi ftu j?. wdB owk B{z eJh tko N?bhc'B eodk owk d/ T[; ys B/ fJj jzrkwk yVk
j[D fJBQK s'A g[ZS bU fe fJBQK dh eh
j'D eoe/, ;G dk bkvbk ;h. gkfe;skB d' ;kb brkT[D wro'A jN frnk ;h s/ fJ; soQK wdB dh jwdodh j"bh- ehsk ;h. id'A uKdh okw s/ r[ofdsk
;bkj j?. fgsk ih, w?A s[jkv/ T[Zs/ p'M
pDB s'A pknd uKdh okw B/ w[;bwkBK feT[Afe d[ekB dk ezw BjhA ;h ;zGbdk. j"bh e[M T[bko foSfsnK ftu pdbdh johS B{z nzdob/ ewo/ ftu b? rJ/ sK BjhA pDKrh s/ w?A fe;/ ;e{b ftu B"eoh
dh fJe tZvh jt/bh s/ epik eo fbnk owk dhnK d' G?DK s/ T[BQK d/ gfotko rJh. owk eJh tko S"fgzr eoB iKdh T[; B/ ;koh rZb nkgD/ fgsk s/ Gok B{z eoe/ nkgD/ g?oK s/ yb'D dk c?;bk eo
;h s/ fi; B{z pknd ftu T[; B/ nfij/ b[fXnkD/ ftu jh ofjzd/ ;B. e[M foSs/ sK wdB dh d[ekB tb pd'-pdh fyuh dZ;h s/ T[j ys th fdykfJnk. uKdh fbnk j?.'' owk d/ fgsk s/ GoktK d/ f;o
Yzr Bkb pDkfJnk ;h fe uko/ gfotko dko pkjo'A th nkJ/ ;B. poks pj[s iKdh. wdB T[; B{z mzYk iK row fgbkJ/ okw s/ r[ofds/ B{z th pj[s r[Z;k nkfJnk wkD Bkb T[Zu/ T[m/ j'J/ ;B. go uKdh
T[E/ nkokw Bkb ofj ;ed/ ;B. jo/e ri-ti e/ rJh ;h s/ fo;?gSB efjzdh fpBK BjhA ;h s'odk. fJe fdB wdB B/ ;h s/ T[BQK owk d/ fgsk B{z p[bk fbnk okw, r[ofdsk s/ johS dhnK BioK
w[zv/ d/ fjZ;/ fJe p?Zvo{w, fJe ;N'o, fJe ejKdh ehsh rJh ;h. johS d/ G{nk d/ owk B{z fcbw d/yD bJh nkfynk. gfjbK ;h. fJe xzN/ wro'A jh owk d/ fgsk s/ iwhB s/ rZvhnK j'JhnK ;B s/ T[j fszB'A
vokfJzr o{w, feuB s/ pkEo{w nkT[Ad/ w[zv/ wdB B/ T[j GzrVk s/ vK; ehsk ;h sK owk B/ fJBeko eo fdsk. go wdB T[; d/ Gok th T[E/ nk rJ/ ;B. owk B{z fJzM f;o fBtkJh p?m/ ;B fe fit/A T[j
pj[s tZv/ ngokXh j'D.
;B. go ;KM/ wfjwkBK s/ ;KM/ ;wkrwK fe b'e nS-nS eo T[m/ ;B. fo;?gSB d/ pj[sk efjD s/ T[j wzB rJh ;h. id'A id'A ;G d/ ;kjwD/ T[; ys pko/ g[fSnk
;kT{dh fgqz; d/ p'bv nfGB/soh fbzv;/ b'jkB Bkb fo fsnK dh fgsk B/ dZ;h ;ZukJhfsnK dh fgsk B/ dZ;h ;ZukJh
;kT{dh fgqz; d/ p'bv nfGB/soh fbzv;/ b'jkB Bkb fo
;kT{dh fgqz; d/ p'bv nfGB/soh fbzv;/ b'jkB Bkb foSfsnK dh fgsk B/ dZ;h ;ZukJhfsnK dh fgsk B/ dZ;h ;ZukJh
;kT{dh fgqz; d/ p'bv nfGB/soh fbzv;/ b'jkB Bkb fo fsnK dh fgsk B/ dZ;h ;ZukJh
;kT{dh fgqz; d/ p'bv nfGB/soh fbzv;/ b'jkB Bkb fo
tkfSzrNB (fpT{o') ;kT{dh eqkT{B fgqz; w[jzwd fpB wkfJeb b'jkB B/ dZf;nk fe T[BQK dh p/Nh dk ;kT{dh
;bwkB s/ nwoheh nfGB/soh fbzv;/ b'jkB d/ ftukb/ nkfyo fgqz; w[jzwd fpB ;bwkB d/ Bkb 'nkSktkdh s/ fSSN
eh uZb fojk j?< fJ; B{z b? e/ whvhnk 'u nNebK dk pkzko fob/SBfSg' j?. T[j d't/A f;oc d';s jB, fbzv;/ d/
row j?. fJe N?pbkfJv 'u T[BQK d/ ftukb/ 'o'wKfNe wZX-g{op 'u pj[s ;ko/ gqGktSkbh ftnesh d';s
fob/SBfSg' d/ fenk; bkJ/ rJ/ jB. jkbKfe fbzv;/ b'jkB jB feT[Afe T[E/ T[BQK dh b'efgq:sk pj[s fznkdk j?.
d/ gqshfBX B/ fJBQK ypoK B{z ykfoi eo fdZsk j?. T[E/ jh fbzv;/ dh w[jzwd fpB ;bwkB Bkb w[bkeks T[; t/
fJ; w[Zd/ 's/ fbzv;/ b'jkB d/ fgsk wkJheb B/ u[Zgh s'Vh j?. b/ j'Jh ;h id'A T[j fwvb Jh;N 'u ezw bJh gj[zuh
T[BQK B/ nkgDh p/Nh d/ ;kT{dh fgqz; Bkb fob/SB B{z b? e/ ;h. T[j fwvb Jh;N d/ b'eK dh GbkJh, yk; eoe/
gqshfefonk fdZsh j?. T[BQK B/ fejk fe T[BQK dh p/Nh d/ SoDkoEhnK d/ bJh ezw eo ojh j?. fJ;/ ezw d"okB
;kT{dh nop d/ fgqz; w[jzwd fpB ;bwkB d/ Bkb ;pzX B{z T[BQK dh w[bkeks j'Jh ;h.
'nkdoStkdh s/ fSSN' ;pzX jB. ;kT{dh eqkT{B fgqz; uzr/ ftnesh jBL fbzv;/
;kT{dh fgqz; s/ nfGB/soh ftukb/ nc/no dhnK ypoK wkJheb b'jkB B/ nZr/ fejk fe e'Jh fJ; pko/
;kT{dh eqkT{B fgqz; w[jzwd fpB ;bwkB s/ nwoheh nfGB/ 'u BjhA fbydk fe fbzv;/ ;hohnk 'u fezBk uzrk ezw
soh fbzv;/ b'jkB d/ ftukb/ nc/no dhnK nNebK T[; t/b/ eo ojh j?, jo e'Jh f;oc rbs s/ Bkekoksw ypoK
S[o{ j'JhnK id'A 'g/i f;e;' 'u T[BQK B{z b? e/ fJe fog'oN B{z jh dZ;Dk ukj[zdk j?. T[BQK dk w[jzwd fpB bkd/B
Sgh. fJ; fog'oN 'u dkntk ehsk frnk fe d'tK dhnK d/ Bkb foSsk uzrk j?, T[; s'A fznkik e[M BjhA j?.
BzdhehnK tX ojhnK jB. fog'oN 'u fejk frnk fe ;kT{dh gZsoeko iwkb yS'rh dh jZfsnk d/ d'S 'u fxo/
fgqz; B/ fbzv;/ B{z frcN 'u fJe eq?fvN ekov th fdZsk j?. ;kT{dh fgqz; B{z b? e/ id'A wkJheb b'jkB s'A ;tkb
jkbKfe nr;s 'u nfGB/soh fbzv;/ b'jkB d/ gqshfBX B/ ehsk frnk sK T[BQK B/ fejk fe fJBQK 'u'A e'Jh th
fJBQK ypoK B{z ykfoi eo fdZsk ;h. j[D nwoheh nfGB/soh d'S ;Zu ;kfps BjhA j'fJnk j?. wkJheb b'jkB B/
d/ fgsk wkJheb b'jkB B/ th nkgDh p/Nh d/ ;kT{dh fgqz; fejk fe fbzv;/ Bkb T[BQK dh i' rZbpks j'Jh j? T[;
Bkb o'wKfNe fob/SBfSg dhnK ypoK B{z ykfoi eo fdZsk 'u T[BQK B/ dZf;nk fe ;kT{dh fgqz; uzr/ ftnesh
j?. jB. T[j ;[oZfyns wfj;{; eodh j?, T[BQK d/ e'b
nfGB/soh d/ fgsk B/ dZ;h d'tK d/ foSs/ dh ;ZukJh uzr/ b'e jB s/ T[j ikDdh j? fe T[; B{z fet/A tshok
fBT{:koe g';N Bkb rZb eofdnK fbzv;/ d/ fgsk eoBk j?.

44
44
44 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
44 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
44 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
n?;H ;keh dhnK wB[Zyh wkBf;esk dh soiwkBh eodhnK ejkDhnK nyhoh pk
nyhoh pk T[s/ uouk
n?;H ;keh dhnK wB[Zyh wkBf;esk dh soiwkBh eodhnK ejkDhnK
n?;H ;keh dhnK wB[Zyh wkBf;esk dh soiwkBh eodhnK ejkDhnK
nyhoh pk T[s/ uouk T[s/ uouk
n?;H ;keh dhnK wB[Zyh wkBf;esk dh soiwkBh eodhnK ejkDhnK 'wzrs/wzrs/ wzrs/wzrs/ wzrs/' ns/ ns/ ns/ ns/ ns/ 'nyhoh pknyhoh pkzhhhhh' T[s/ uouk T[s/ uouk
n?;H ;keh dhnK wB[Zyh wkBf;esk dh soiwkBh eodhnK ejkDhnK
gzikph ;kfjs d/ y/so ftu n/ fJzNoB?SB gzikph ;kfjs ;Gk :{He/ T[skoBk ni/ pkeh j?. nkg dhnK eJh wodK Bkb nkgD/ gfjb/ gfotko
;H;keh dk BK e'Jh nDr"fbnk BjhA H, Sq'wDh gzikph ;kfjseko g[o;eko pj[s ;kohnK ejkDhnK fgS/ ofj rJ/ d/ j[zfdnK fgnko pko/ y[bQ e/
j? ;r'A jo ;kfjseko, nkb'ue s/ (gzikp ;oeko tb'A gzikp'A pkjobk gzikp d/ o;kfbnK s/ nypkoK dh fbfynk, T[BQK sK nkgD/ nkT[D
;kfjs gq/wh T[; d/ BK s'A Gbh gqeko fJBkw), gzikph nekdwh, fdZbh tb'A ihBs pDdhnK ofjzdhnK jB. tkb/ nrb/ iBw bJh th T[BQk Bkb
ikD{z j?. T[; B/ Gkos ftu fBtk; 'gzikph rbg g[o;eko gqdkB ehs/ ;keh B/ ni se fisBk th foSs/ i'VB dh rZb nkyh j?. ewkb
oyfdnK brGr fszB doiB g[;seK ikD s'A fJbktk e[M r?o ;oekoh ;kfjs ou e/ g/S ehsk j?, T[; T[s/ dh rZb sK fJj j? fe c/o ;kfjsekoK,
dh f;oiBk ehsh, fiBQK ftu ;kfjse ndkfonK dh soc s'A th ;?AeV/ gzfBnK d/ y'i-gZso s/ nkb'ueK B/ th fJ; soQK dh
gzikph, fjzdh s/ nzro/ih dhnK nkg B{z ;BwkB jkf;b eoB dk w"ek ohftT{z j' u[e/ jB, gozs{ G{fwek ti'A nksweEk dh gqSzSk oZi e/ ehsh j?,
feskpK S[wko j[zdhnK jB (nkg B/ jkf;b j' u[fenk j?. j[D e[M ;kbK nkgD/ tb'A finkdk e[M BjhA go eh ;kvk ;wki, ;kvk u[frodk,
tX/o/ eoe/ ejkDh T[Zs/ ebw s'A nkgDk ;G e[M;w/N e/ Gkos s'A fbfynk frnk. jK e[M e[ ejkDh ;kvh ;[;kfJNh gfjb/ gfotko d/
niwkJh ehsh j? ns/ fJe pNk d' nk;No/bhnk gotk; Xko rJ/ jB ;zrqfj d/ w[Zypzd ;torh d/ftzdo j[zfdnK d{i/ wodK Bkb i'V/
nkdwh, ni dk noiB, d/th d/ydh ns/ T[E'A jh nkgDhnK ;kfjse ftfdnkoEh B/ io{o fby/ jB, go foSfsnK dh fJikis fdzdk j?< i/
n?; ;keh
n?; ;keh
n?; ;keh
n?; ;keh
n?; ;keh
;h, oy/b, eowKtkbh, w[V Boe, ;orowhnK B{z nzikw fdzd/ nk oj/ fJ; tkoh sK ewkb jh d/yD bJh gqSzSk eoB tkfbnK d/ nkgD/
BkBe d[yhnk ;G[ ;z;ko, jw ukeo jB. gzikp d/ e[M ;kfjse ndkfonK fwbh j? fe skik SghnK d't/A gfotko ftu fJ; soQK tkgo/ eh T[j feskp sd w/o/ bJh yohdDh pj[s
r'fpzd e/, S/oBh, n"os iks, tb'A T[BQK dh r?o w"i{drh ftu th feskpK T[s/ y[d ;keh B/ e[M Bk e[M sd th nfijh nksweEk dh skohc n"yh ;h. c/o fJe fdB Skwh n?stko
pj[o{ghnk, gfjbk fdB, p/rw, d' T[BQK B{z wkB ;BwkB fds/ ikD dhnK fgS'eV ti'A do;kT[D dh e'fSS eoBr/< fe;/ B/ nkgDh nksweEk tkb/ fdB w/ok g[Zso frnkBh ih dh
pbd/ f;t/, w'jB bkb ;"A frnk, pkg{ eB;'nK nypkoh esoBK d[nkok eofdnK ;t? ihtBh d/ o{g ftu th ftu d{i/ ftnkj dh rZb b? eJh gzB/ ihtBh tkbh feskp jZE ftu cVh
dk uoyk, d[orsh, ykbh ewok Bzpo fwbdhnK ofjzdhnK jB, i' fe ;keh e[M Bk e[M doi eoe/ j?okB eo fdsk Go fds/ B/ id'A fe ;kv/ ;wki ftu xo nkfJnk ns/ w?A j?okB j'fJnk.
fpnk;h, wzrs/ ns/ nyhoh pkih ;kfjp tk;s/ pVh uzrh ;'u dh j?. 'nyhoh pkih' B{z fiE/ :kdrkoh d{i/ ftnkj B{z th ikfJi BjhA nc;'; fJ; rZb dk j'fJnk fe feskp
nkfd Skwb jB. fJ;/ soQK nkg B/ i/ bykfJe f;ZX j[zdh j?. s;thoK Skg e/ ;dhth o{g d/D d/ wzfBnk iKdk. fJe B/ sK nkgD/ T[s/ jo/ ozr dh f;nk;h Bkb frnkBh
eo Bktb ouBk ehsh sK T[; ftXk gotk; rwB ftu ofjzfdnK :sB ehs/ rJ/ jB, T[E/ ;skoQK e[ nkgB{z M[Zrh p;sh ftu ofjD pko/ ih dh Xh B/ nkdo:'r SpdK ftu
ftu th nkgDk BK uwed/ f;sko/ B?SBb p[e Skg B/ 2018 ftu nkg gzfBnK dh 'nkgDh rZb' d/ ekbw j/ fbfynk id'A fe fdZbh ftu sK bZyK fbfynk j'fJnk ;h (i' g[;se d/ gzBk
tKr Nfjedk ofynk ns/ S'Nk f;zx, dhnK d' ejkDhnK dhnK g[;sK m gq;sktBk th g/S ehsh j?, idfe b'e M[Zrh p;sh ftu ofjD pko/ 14 T[s/ doi j?), fi; s'A gsk bZrk
fBeowh, tZvk nkdwh, wZb'A GZyV/, 'nyhoh pkih' ns/ 'wzrs/' gqekSs 'wzrs/' ejkDh ;zrqfj ftu e/tb d' fbfynk id'A fe fdZbh ftu sK bZyK fe fJj feskp 25H12H1996 B{z ;qh
ozvh dh Xh, fJe skok uwfenk, p/ eoe/ nkg dk wkD ofynk j?. fJ; s'A gzB/ ftu jh nkgDh rZb ;wkgs b'e M[Zrh p;shnK ftu jh ofjzd/ B/ eKSh okw ih B{z G/AN ehsh rJh ;h
dyb ns/ fJj fJe e[Vh nkfd ou/ gfjbK BzrhnK bZsK tkbk w[zvk ns/ eoe/ fgS'eV s/ ejkDheko dh fgqSm , c/o T[; ftu BtK eh< ns/ w/o/ g[Zso B/ fJ; g[;se B{z
jB, fiBQK T[s/ tZy tZy j'o ejkDhnK th Skg e/ y[Sh gqdkB G{wh s'A tkec eotkT[D dk ;cb c/o fJBQK dh fJzBh uouk th feT[A< 9H3H1997 tkb/ fdjkV/ uKdBh u"Ae
:{Bhtof;NhnK d/ ftfdnkoEhnK ehsh j?. fJj ;kok e[M fJe tXhnk T[gokbk ehsh frnk j?. nyhoh d[y ns/ nc;'; sK fJ; rZb dk th dh gNVh T[s/ brdh g[okDhnK
tb'A ;'X (y'i) gqpzX ehsk ik fojk ;'u tkb/ ejkDheko s/ Bktbeko pkih ftu fJe j'o ftS/Ssk th w"i{d j? fe frnkBh i?b f;zx (Gkos d/ feskpK dh epkVh wkoehN ftu'A e[b
j?. nkg d/ jh e[M BktbK T[s/ gqsh SoXk jh wfj;{; j[zdh j?. j? fe gkme B{z nkgDhnK ejkDhnK ;kpek okSNogsh) fijh Sy;hns, d; o[gJ/ ftu yohd e/ b? nkfJnk
fcbwKeD th j'fJnk j? ns/ 'n"os gzikph ;kfjs ftu ;G s'A tX/o/ d/ o;-;tkdB d/ Bkb Bkb e[M e[ fiBQK dh ihtBh fJe toQ/ gfjbK ;h. wB ftu rZb nkJh fe eKSh
iks' B{z vkfJo?eNo pk;{ u?Noih B/ fbyD tkfbnK ftu n?;H ;keh dk gqw[Zy ;kfjse j;skyoK dhnK gqekfSs j'Jh ;h, gzikph d/ fe;/ th okw ih dh e'mh ftu n?Bh tZvh
fBofdSN ehsh j?. fjzdh s/ nzro/ih BK gqw[Zy o{g ftu T[ikro j[zdk j?. fbyhnK fuZmhnK B{z th nzfsek ftu b/ye iK nkb'ue B/ T[;dk nzro/ih Sy;hns dh ihtBh, fijVh e/tb
ftu soiwk ehshnK eJh feskpK rZb ftu'A rZb eZY b?Dh s/ fco doi ehsk frnk j?, fi; s'A ;fji/ s'A gzikph ftu nB[tkd she BjhA 6-8 fJzu dh irQk x/odh j?, B{z f;oc
th T[gbpX jB. nkg dh gsBh T[;B{z tkose dk o{g d/ e/ ejkDh jh nzdkik brk fbnk ik ;edk j? ehsk ns/ Bk jh T[; pko/ e[M uko wjhB/ 16 fdK s'A tZX o[eD BjhA
nkSk ;keh, i' y[d fJe ejkDhekok iK Bktb ti'A g/S eoB dh w[jkos fe ;keh ;kfjp dhnK fbysK dk e"D fbfynk. c/o nfijk feT[A< frnkBh fdZsk frnk, ;r'A epkVh B{z t/u
j?, B/ tX/o/ eoe/ BktbK s/ ejkDhnK nkg e'b tX/o/ j?. J/Bk ;kok ;kfjs e"D nkBzd b?Adk fojk j?. fJ; pko/ ih dh T[j nksweEk nzro/ih ftu fdZsk frnk.
pkeh dk nrb/ nze ftu
pkeh dk nrb/ nze ftu
pkeh dk nrb/ nze ftu
pkeh dk nrb/ nze ftu
B{z fjzdh ftu T[bEk e/ BK B{z o"SB ouD T[gozs th nkg e'b pj[s ;ko/ nkg B/ gzBk 15 T[s/ doi ehsk j? Sgh j?, fi; d/ 317 gzB/ jB, w[b pkeh dk nrb/ nze ftu
eoB ftu wddrko f;ZX j'Jh j?. nfij/ ftS/ w"i{d jB, fiBQK B{z ebw fe b/ye ns/ b/fyektK B/ nkgDhnK 295$- o[H j? T[; dk BK 'w?wohi nkc ;fszdo f;zx Bzdk
;fszdo f;zx Bzdk
;fszdo f;zx Bzdk
;fszdo f;zx Bzdk
;fszdo f;zx Bzdk
Gkosh: GkSk gqhSd ebeZsk, dh B'e T[s/ fbnk e/ ekri T[s/ ;t? ihtBhnK fbyhnK B/, fiBQK ftu frnkBh i?b f;zx' j?. fJzB/ w[Zb dh
BkNeeko
BkNeeko
BkNeeko
BkNeeko
BkNeeko
w[V ;orow j'J/ b eo-J/-s'fJpk d/ Nq/fBzr e?Ag,eo-J/-s'fJpk d/ Nq/fBzr e?Ag,
w[V ;orow j'J/ b
w[V ;orow j'J/ b uhB dh fusktBh, jKreKr
w[V ;orow j'J/ b eo-J/-s'fJpk d/ Nq/fBzr e?Ag,
w[V ;orow j'J/ bSeo-J/-s'fJpk d/ Nq/fBzr e?Ag,eo-J/-s'fJpk d/ Nq/fBzr e?Ag,
uhB dh fusktBh, jKreKr
uhB dh fusktBh, jKreKr
uhB dh fusktBh, jKreKr 'uu uu u
uhB dh fusktBh, jKreKr
d/ p/N/ B/ ;zGkbh f
d/ p/N/ B/ ;zGkbh f
jkfc jkfc jkfc jkfc jkfcz d/ p/N/ B/ ;zGkbh f d/ p/N/ B/ ;zGkbh fzzw/dkohzw/dkoh zw/dkohzw/dkoh zw/dkoh
d/ p/N/ B/ ;zGkbh f
Ksh podk s BjhA eo/rk phfizrs BjhA eo/rk phfizr
Ksh podk
Ksh podk s BjhA eo/rk phfizr
n n n n nSKsh podkKsh podkSs BjhA eo/rk phfizrs BjhA eo/rk phfizr
j'Jh gkoNh dh uko fdBK whfNzr 'u fJ;
y/so 'u SKsh 's/ th uouk j'Jh. phfizr
B/ fJj th fejk fe jKreKr d/
wkwfbnK 'u e'Jh th ftd/Sh dyb
nzdkzh T[j podkSs BjhA eo/rk. phfizr
e/Ado ;oeko B/ ni/ sZe jKreKr dh
gqSk;e e/oh bkw 's/ Go';k iskfJnk j?
s/ Sfjo dh g[b; B/ fjz;e gqdoSBK d/
tXD 's/ th o'e brkJh j?. jkbKfe
;kfonK dhnK BzoK fJ; gk;/ bZrhnK
j'JhnK jB fe gqdoSBK d/ ezNo'b s'A
pkjo j'D dh ;fEsh 'u eh gkoNh
nrtkJh j'o ;ys edw u[Ze/rh.
fzeo:'r j? fe ed/ fpqN/B d/ T[gfBt/S
oj/ jKreKr 'u BkrfoeK d/ p[fBnkdh
nfXekoK B{z b? e/ wjhfBnK s'A gqdoSB
fJ;bkwkpkd (fpT{o') gkfe;skB d/ whog[o s/ f;nkbe'N 'u nZstkdh ;zrmB j' oj/ jB. fgSb/ e[M wjhfBnK s'A b'e
bSeo-J/-s'fJpk dk Nq/fBzr e?Ag S[o{ j' frnk j?. fJzvhnk N[v/ dh fJe fog'oN 'u ;VeK 's/ T[so e/ ;oeko d/ fybkc
dZf;nk frnk j? fe nzsookSNoh dpkn d/ vo Bkb gkfe;skB fJzN?bhi?A; J/iz;h fto'X gqdoSB ehsk. fJe fpZb d/ fybkc
nkJhHn?Z;HnkJhH B/ e[M ;wK gfjbK fJ; B{z pzd eo fdZsk ;h. j[D fJj Nq/fBzr e?Ag fJj gqdoSB j'J/ jB.
w[V s'A ;orow jB s/ jkfcz ;Jhd dk p/Nk sbjk fJBQK B{z nkgq/N eo fojk j?. jKreKr, wekU s/ p[fBnkdh
eSwho bJh j't/rk ezNo'b o{w ekB{zB efwSB d/ fBod/Se S/B u[B:kU
fog'oN 'u fejk frnk j? fe bSeo d/ bJh y'fbQnk frnk fJj e?Ag whog[o d/ B/ fejk fe phfizr dh p?me 'u gkoNh
wzrbk s/ f;nkbe'N d/ j?v wokb 'u j?. bSeo B/ fJBQK e?AgK d/ bJh nZstkdhnK dh nrtkJh fJ; rZb 's/ ;fjws j'Jh
dh Gosh th S[o{ eo fdZsh j?. Gosh ;tks xkNh d/ e'b gkfe-ncrkB ;ojZd Bkb fe y/so 's/ Sk;B dh e/Ado ;oeko dh
bZrd/ ephbkJh fJbkfenK, g/Skto, et/Nk s/ fJbkek-J/-xo 'u ehsh ik ojh j?. gqDkbh B{z fpjso ehsk ikt/ s/ fJ; dh
fgSb/ fdBhA nkJhHn?Z;HnkJhH s/ nZstkdh ;zrmBK d/ ftukb/ eJh p?meK j'JhnK ;fEosk B{z ekfJw oZfynk ikt/. T[BQK B/
;B. fJBQK 'u ghUe/ 'u ;orow eJh nZstkdh ;zrmBK d/ ewKvoK B/ fjZ;k fbnk fejk fe uhB nfijh fe;/ rshftXh B{z
;h. fJ; s'A pknd s?n ehsk frnk fe eSwhoh fijkd d/ ezNo'b o{w ghUe/ s/ gkfe- podkSs BjhA eo/rk, i' d/S d/ N[eV/
phfizr (fpT{o') uhB B/ fusktBh
ncrkB ;ojZd 's/ pDkJ/ ikDr/. Bkb jh nZstkdhnK dh BthA Gosh 's/ th z'o fJ; Sfjo 'u d/S Grsh dh GktBk B{z eodh j't/ iK okSNoh ;[oZfynk B{z yso/
fdZsh j? fe T[j jKreKr dh gqSk;fBe
fdZsk ikt/rk. tXkT[D dhnK :'iBktK b? e/ nkfJnk 'u gkT[Adh j't/. T[E/ jh b'eszso ;woEe
ftt;Ek B{z u[D"sh d/D tkbh fe;/ th
e[M fdB gfjbK ikoiNkT{B :{Bhtof;Nh dh feq;NhB c/no B/ jv;B fJz;NhfuT{N j?. iBsk dh gqshfBXh ebkT{vhnk w' B/
rshftXh B{z s/ fJ; y/so 'u fe;/ th efwT{fB;N gkoNh nkc ukJhBk d/
fEze-N?Ae 'u fJe r'bw/z ;zw/bB d"okB fejk fe n;b 'u gkfe;skBh c"i, bSeo fejk fe Sfjo d/ gqSk;e B{z u[DB d/
ftd/Sh dyb nzdkzh B{z podkSs BjhA fJe ;hBhno nfXekoh d/ w[skpe
d/ nZstkdhnK B{z Nq/fBzr fdzdh j? s/ fJ;/ ekoB T[j fJzB/ ;woE jB. feq;NhB dh sohe/ 'u ;[Xko eoB ;pzXh phfizr dh
eo/rk. uhB B/ fJj th fejk j? fe T[j
wzBhJ/ sK bSeo nkJhHn?Z;HnkJhH dk fJe uzrk Bekp j?. okSNogsh Sh fiBfczr dh gqXkBrh 'u fNZgDh z[pkBh j?.

4 4 4 4 45 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw
Bktb
Bktb
Bktb
Bktb
Bktb
oy/b
oy/b gfjbh fe n?;H ;keh
oy/b
oy/b
oy/b
gfjbh fe
gfjbh feSss ss s
gfjbh fe
gfjbh fe
n?;H ;keh
n?;H ;keh
n?;H ;keh
n?;H ;keh
rZb g{oh eodk nZr/ p'bD brdk, ''s[;hA nkJ/ B/. fJe d' fdB ;kv/ xo ;h. pkjo'A d/fynK wekB e'Jh pj[s BtK
1 ftu w?A oy/b BK dh fJe
1 ftu w?A oy/b BK dh fJe
1 ftu w?A oy/b BK dh fJe
2 2 2 2 2001 ftu w?A oy/b BK dh fJe1 ftu w?A oy/b BK dh fJe
ejkDh fbyh ;h fijVh T[; t/b/
ejkDh fbyh ;h fijVh T[; t/b/ fpBK ;ze'u d' fszB fdBK bJh sK w/o/ mfjoDr/.'' r[gsk B/ gsBh Bkb w/oh BjhA bZrk. w{jobh ezX s/ gb;so eoe/
ejkDh fbyh ;h fijVh T[; t/b/
ejkDh fbyh ;h fijVh T[; t/b/
ejkDh fbyh ;h fijVh T[; t/b/
d/ eJh tZv/ b/yeK B/ g;zd ehsh
d/ eJh tZv/ b/yeK B/ g;zd ehsh
d/ eJh tZv/ b/yeK B/ g;zd ehsh xo th fNe ;ed/ j'. w?A fJZE/ fdZbh 'u ikD gfjukD eotKfdnK fejk. gsh ghbk ozr g'fsnk j'fJnk ;h. fi; s/
d/ eJh tZv/ b/yeK B/ g;zd ehsh
d/ eJh tZv/ b/yeK B/ g;zd ehsh
jh ofjDK. xo pj[s tZvk sK BjhA go d/ w{zj'A fJj ;[D T[;dk fujok fJzBk w[jZb/ d/ w[zfvnK e'b/ Bkb eJh N/Y/ w/Y/
;h. T[BQK ftu'A w?A vkH e[bpho f;zx
;h. T[BQK ftu'A w?A vkH e[bpho f;zx
;h. T[BQK ftu'A w?A vkH e[bpho f;zx
;h. T[BQK ftu'A w?A vkH e[bpho f;zx
;h. T[BQK ftu'A w?A vkH e[bpho f;zx
r[ikok j' ;edk. c/o id'A B"eoh fwb{ w[;ekD Bkb Go frnk fe T[; d/ ;kjwD/ fuso pDk oZy/ ;B. fiBQK ftu'A pj[s/
eKr ih B{z io{o :kd eoKrk. T[BQK
eKr ih B{z io{o :kd eoKrk. T[BQK
eKr ih B{z io{o :kd eoKrk. T[BQK
eKr ih B{z io{o :kd eoKrk. T[BQK
eKr ih B{z io{o :kd eoKrk. T[BQK
sK w?A e'Jh ewok th feokJ/ bJh bZG d/ ;ko/ fuZN/ dzd fdykJh fds/. ;Ktbk w[ZSK tkb/ wod ns/ T[BQK Bkb ;N e/
fuZmh ftu fbfynk ;h,
fuZmh ftu fbfynk ;h, n?;H ;keh
fuZmh ftu fbfynk ;h, n?;H ;kehn?;H ;keh
fuZmh ftu fbfynk ;h, ''n?;H ;kehn?;H ;keh
fuZmh ftu fbfynk ;h,
B{z w?A BjhA ikDdk. ouBktK gVQd/
B{z w?A BjhA ikDdk. ouBktK gVQd/ dT{A. T[ZE/ w[jZb/ d/ pj[s ;ko/ b'eK B{z w?A ozr ;h T[;dk pj[s T[Go/ T[Go/ BeS. yVhnK n"osK d/ ;B, fiBQK d/ j'o jh
B{z w?A BjhA ikDdk. ouBktK gVQd/
B{z w?A BjhA ikDdk. ouBktK gVQd/
B{z w?A BjhA ikDdk. ouBktK gVQd/
ikDdk jK.'' fJt/A fe w{zj d/ ;ko/ T[Gko nZv nZv fd; soQK d/ BeSK tkb/ fujo/ ;B. jo fJe
;w/A T[; dh B[jko T[bhe bJh j?
;w/A T[; dh B[jko T[bhe bJh j?
;w/A T[; dh B[jko T[bhe bJh j?
;w/A T[; dh B[jko T[bhe bJh j?
;w/A T[; dh B[jko T[bhe bJh j?
T[; d/ w{zj'A fJj ;[D fJe tkoh sK w?A oj/ ;B. fit/A oZp B/ wk; d/ S'N/ S'N/ fujo/ ftu nZyK S'NhnK ns/ p[bQ w'N/
fe T[j fJe tZvk eEkeko pD/rk.
fe T[j fJe tZvk eEkeko pD/rk.
fe T[j fJe tZvk eEkeko pD/rk.
fe T[j fJe tZvk eEkeko pD/rk.
fe T[j fJe tZvk eEkeko pD/rk.
j?okB j' iKdKk. ;'udK, ''nZi d/ :[Zr b'EV/ eZN e/ T[jd/ fujo/ s/ iV fds/ ;B. T[BQK ftu fe;/ B/ oktB dk tZvk
i' nkdwh 'oy/boy/b' torh ejkDh fby torh ejkDh fby
i' nkdwh oy/b torh ejkDh fby
i' nkdwh
i' nkdwh oy/boy/b torh ejkDh fby torh ejkDh fby
i' nkdwh
ftu sK pzdk nkgfDnK B{z vkj BjhA j'D. ;oho dh th T[j ekch Gkoh ;h. ;kok fuZso th pDk oZfynk ;h., fi;
;edk j? w/oh Bio ftu T[j fJe
;edk j? w/oh Bio ftu T[j fJe
;edk j? w/oh Bio ftu T[j fJe
;edk j? w/oh Bio ftu T[j fJe
;edk j? w/oh Bio ftu T[j fJe
T[sw b/ye jh j' ;edk j?.'' fdzdk c/o fJj w?Bz{ nBikD B{z fet/A T[BQK d/ fszB pZu/ ;B. fiBQK ftu'A e[Vh dh fJe Nzr S'Nh ns/ d{ih Nzr dk g?o
T[sw b/ye jh j' ;edk j?.
T[sw b/ye jh j' ;edk j?.
T[sw b/ye jh j' ;edk j?.
T[sw b/ye jh j' ;edk j?.
n?;H ;keh
n?;H ;keh
n?;H ;keh
n?;H ;keh
e[bpho f;zx eKr (vkH)
e[bpho f;zx eKr (vkH) ;jkok d/D N[o fgnk< fJj sK e'Jh oZp dh Seb r[gsk fijh ns/ w[zv/ wK s/ rJ/ tZvk ;h. xo d/ nzdo ikD bJh d' p{j/ n?;H ;keh
e[bpho f;zx eKr (vkH)
e[bpho f;zx eKr (vkH)
e[bpho f;zx eKr (vkH)
dh jh w/jo j' rJh w/o/ s/, skjhT[A J/; B{z ;B. ;B. fJe pzd ;h ns/ d{ik y[bQk. d'jK s/
nzfwqs;o
nzfwqs;o
nzfwqs;o
nzfwqs;o
nzfwqs;o
fejk. w?A fpBK e[M p'fbnK fit/A w[iowK
w/o/ ;kjwD/ fbnk yVQk eo fdZsk.''
fJ; ejkDh s/ c/o w?A oy/b BK
fJ; ejkDh s/ c/o w?A oy/b BK
fJ; ejkDh s/ c/o w?A oy/b BK okshA o'Nh yk gsBh B/ ;"D bJh o;'Jh Bhbk g/AN ehsk j'fJnk ;h. fJe p{j/ s/
fJ; ejkDh s/ c/o w?A oy/b BK
fJ; ejkDh s/ c/o w?A oy/b BK
tKr e[o;h s/ fvr fgnk. T[j T[;/ soQK
''GkJh ;kfjp pj[s/ ;ze'u 'u g?D w{jo/ pD/ poKv/ ftu wzik vkj fbnk. e/Hn?b wfjok d/ BkT[A dh B/w gb/N Nzrh
dk Bktb fbfynk fijVk fe
dk Bktb fbfynk fijVk fe
dk Bktb fbfynk fijVk fe sKsK
dk Bktb fbfynk fijVk fe sK
dk Bktb fbfynk fijVk feSsKsK
;[gkoh eNdh w?B{z w/o/ pko/ g[ZSD bZrh.
u gzikp NkJhw d/ gkmeK dh d/ gkmeK dh
u gzikp NkJhw d/ gkmeK dh
u gzikp NkJhw
'u gzikp NkJhwu gzikp NkJhwz d/ gkmeK dh d/ gkmeK dh dh b'V BjhA. i/ fJt/A ;zr'r/ sK fdZbh w?A, r[gsk ns/ T[; d/ fszB'A pZu/ ewo/ j'Jh ;h. T[; d/ Bkb eoe/ b'j/ dk fJe
w/ok BkT[A, w/oh iks, xo 'u e"D e"D
Bio eo fojK. T[whd j? T[BQK B{z
Bio eo fojK. T[whd j? T[BQK B{z fij/ Sfjo ftu GNe ikT[r/. SkfJd ftu jh ;"A rJ/. wzi/ s/ bzwk fgnk w?A oZp goBkbk ;h fijVk j/m'A N[fNnk j'fJnk
Bio eo fojK. T[whd j? T[BQK B{z
Bio eo fojK. T[whd j? T[BQK B{z
Bio eo fojK. T[whd j? T[BQK B{z
B/< fgU eh ezw eod?< fdZbh 'u feT[A
s[jkB{z gsk BjhA fJE/ r[nkfunK sK pzd/ ns/ r[gsk dk bZy bZy S[eo eoK, fiBQK ;h ns/ d/yD ftu fsy/ poS/ fijk br
io{o g;zd nkt/rk.
io{o g;zd nkt/rk.
io{o g;zd nkt/rk.
io{o g;zd nkt/rk.
io{o g;zd nkt/rk.
nkfJnk< eh w?A ftnkfjnk j'fJnk jK
B{z nkgD/ nkg dk th gsk BjhA brdk. fdZbh fijh nBikD EK s/ fJe oks fojk ;h. T[; s/ th w[jZb/ d/ pZfunK B/
iK eztkok. w?A T[jd/ jo fJe ;tkb dk
pj[s tZvk ns/ j'o jh soQK d/ b'eK dk mfjoD dk mhjk fdsk ;h. e'b/ Bkb x[Zr{ eKrV/ tkj oy/ ;B.
n?;H;keh
n?;H;keh
n?;H;keh
n?;H;keh itkp ;XkoB Yzr Bkb d/Jh ik fojk
n?;H;keh
j?, fJj Sfjo. c/o d' fszB fdBK dh sK ;t/o/ BkSsk eoe/ w?A fJzNoftT{ bJh r[gsk d/ fwZso dh G?D B{z fwb pj[s
q'wDh gzikph ;kfjseko
q'wDh gzikph ;kfjseko
q'wDh gzikph ;kfjseko
Sq'wDh gzikph ;kfjsekoq'wDh gzikph ;kfjseko ;K. T[so fdzfdnK e'Jh th n"fynkJh
rZb j?. i/jh xo 'u o[Zyh ;[Zyh fwb{ yKd/ fsnko j' nZm pi/ xo'A N[o fgnk. r[gsk uzrk bZrk. gfjbh Bio/ jh T[j pj[s
61 4 3848789
61 4
61 4 38487893848789
0061 461 4038487893848789 ofjDk. mfjoD dk mhjk th fwb ikT{.'' B/ w?Bz{ ;G e[M ;wMk fdsk ;h fe fejVh fgnko tkbh ns/ fwbtosB ;[Gkn dh wfj;{; BjhA j' ojh ;h.
f;vBh, nk;Nq/bhnk ''s/ok fe;/ e[Vh Bkb e'Jh uZeo tZeo
f;vBh, nk;Nq/bhnk
f;vBh, nk;Nq/bhnk
f;vBh, nk;Nq/bhnk
f;vBh, nk;Nq/bhnk
n?vh bzph rZb efj fit/A T[; B{z ;kj jh p; cV feE/ ikDk j?. ns/ c/o T[j w?Bz{ ikgh. n;hA e[M fuo T[; e'b p?m/ oj/.
sK BjhA uZb fojk<''
B'N L w/oh gsBh nk k ;keh B/k ;keh B/
B'N L w/oh gsBh nk
B'N L w/oh gsBh nk k ;keh B/
B'N L w/oh gsBh nk
B'N L w/oh gsBh nkSk ;keh B/k ;keh B/
uVQ frnk. p; ;N?Av she SZve/ th nkfJnk. ukj ghsh ns/ fJZXo T[ZXo dhnK rZbK
;[gkoh eZNdh nukBe jZE o'e T[j
fJ; Bktb dk fjzdh ftu nB[tkd
fJ; Bktb dk fjzdh ftu nB[tkd
fJ; Bktb dk fjzdh ftu nB[tkd
fJ; Bktb dk fjzdh ftu nB[tkd
fJ; Bktb dk fjzdh ftu nB[tkd
E'VQ/ fuo pknd n;hA sKr/ 'u p?m/ fezB/ toQ/ bzx rJ/ fJBQK rZbK B{z go ubdhnK ojhnK. go w/o/ wB ftu sK
;tkbK dk o[y pdb w/ohnK nZyK 'u
th ehsk.
th ehsk.
th ehsk.
th ehsk.
th ehsk.
T[;d/ xo tZb ik oj/ ;K. w?A fgSbh ns/ w?Bz{ ni/ she th fJj ;wM Bk gJh fe fJe' yNek fe b?Av b/vh nZr/ fJzNoftT{
MKedh efjzdh j?. ;XkoB Yzr Bkb
T[j w{jobh ;hN s/ p?mk ;h. sKr/ ftu w?A sK pj[s d{o'A fdZbh nkfJnk ;h. fJE/ ftu eh ;tkb itkp j'Dr/.
ubd/ ;tkbK itkpK ftu fit/A fJe
rZvh g[okDh fdZbh o/bt/ ;N/SB s/ n;hA d' jh ;tkohnK ;K. sKr/ tkbk fe;/ B{z ikDdk th BjhA ;h. fe;/ dh r[gsk w?Bz{ T[E/ SZv tkg; ubk
mfjok fijk nk iKdk j?. e[M fuo bJh
nk yb'sh. ;tkohnK j/mK T[soB fezBk fuo tkiK wkodk fojk go fe;/ f;ckoS th BjhA ;h. c/o fJj B"eoh w?Bz{ frnk. b?Av b/vh fwZso dh G?D d/ Bkb
rZbpks fit/A o[e fijh iKdh j?. fit/A
bZrhnK. rZvh B/ fJZE/ jh o[eDk ;h nZr/ d{ih ;tkoh d/ Bk fwbD s/ T[j ;kB{z fet/A fwb rJh. tkb/ ewo/ ftu ofjzdh ;h. p{jk pzdk ;h.
N[odh N[odh yV' rJh j't/. w?Bz{ e[M BjhA
BjhA ;h ikDk, fJ; bJh fvZpk ykbh d'jK B{z b? N[o fgnk. T[; B/ Noze fgS/ B"eoh fwb ikD dh w/o/ Bkb'A pj[sh g[ZSD s/ gsk bZrk T[j xZN tZX jh
;[Mdk. e[M ;wM BjhA g?Adh fe eh itkp
j'D bZrk. w?A th Noze fp;so u[Ze ;G ns/ fp;sok w{jo/ oZy fdZsk. r[gsk B/ y[Sh r[gsk B{z j'Jh. id'A Skwh w?A T[;B{z pkjo fBebdh j?. ns/ d{finK Bkb
d/tK< eh dZ;K< eh ejK< w?A fpBK e[M
s'A pknd 'u pkjo fBefbnk. fdZbh w?A NzrK w/o/ fp;so T[s/ Xo oZyhnK ;B fJj ypo ;[DkJh sK T[j T[;/ t/b/ piko'A T[;dk pj[sk fwbtosB th BjhA. w?Bz{
p'fbnK e/tb BKj ftu f;o fjbk fdzdk
gfjbh tkoh nkfJnk ;h. n;b 'u sK id'A fe T[; dh d/j dk pkeh fjZ;k ;hN poch dk fvZpk b? nkfJnk. gsBh dk, j[D she th :kd j?. T[j S[eotko dk jK.
w?A xo'A jh gfjbh tkoh fJzBh d{o B"eoh s/ fNfenk j'fJnk ;h. T[j sKr/ 'u pZfunK dk ns/ w/ok w{zj fwZmk fdB ;h. e[M fuo pknd fwZso dh G?D ''s{z pj[sk Bk ;'uhA. fJj ;tkb
bJh fBefbnk ;K. fJ; s'A gfjbK i/ w?A fJt/A p?mk ;h fit/A fgS/ B{z fvr fojk eotkfJnk. T[j fezBk y[S ;h fit/A B"eoh B/ b?Av b/vh dk p{jk yVekfJnk. w/ok g[ZSDk pj[s io{oh ;h. s/ok e;{o BjhA.
fes/ frnk ;h sK pZ; BkBe/ fgzv she j't/. w?A gfjbh tkoh xo'A fJzBh d{o w/oh EK T[;B{z fwbh ;h. w?A T[jd/ xo d' nzdo fJe vo fij/ Bkb ezp fojk ;h, n;b ftu s/oh T[wo jh nfijh j?.
jh nkD ikD j'fJnk ;h, fijVk ;kv/ nkfJnk ;h fJ; bJh T[s;[esk Bkb fszB fdB fojk. ;e{b tkfbnK e[M g?;/ fJj' ;'u e/ fe gsk BjhA eh j't/rk. ewo/ ne;o fJ;/ T[wo/ e[Vh w[zv/ ftu fgnko
xo'A w;K thj e'j dh d{oh s/ ;h. fdZbh nkb/ d[nkb/ dhnK uhiK B{z x{o fojk n?vtK; d/ fds/ ;B. 'u p?fmnK w?Bz{ pzd p{jk BjhA ;h fd; dk uZeo ubdk. J/; T[wo/ sK iht
w?A fe;/ B{z BjhA ikDdk ;h. nypko u'A ;h. w/o/ bJh sK ;G e[M BtK ;h go c/o fJe fdB w?A r[gsk B{z fejk, fojk. c/o e[M fuo pknd e[zvh y[bQD dh nkgD/ pko/ e[M ;'u jh BjhA gKdk. pZ;
B"eoh pko/ gVQ e/ w?A fJe ;e{b B{z noih r[gsk dh ;fEsh j'o ;h. pkjo dhnK ''r[gsk ;kfjp, s[jkv/ sK fJzM jh w/o/ nktki nkJh. ns/ J/; d/ Bkb jh p{jk T[; bJh e[Vh Jh ;G e[M j[zdh j? ns/
xZbh ;h. T[BQK fJzNoftT{ bJh ;Zfdnk uhiK 'u T[;dh e'Jh o[uh BjhA ;h. pZ; s/ pj[s nfj;kB uVQ rJ/ B/. nfj;kB c/o pzd j' frnk. w?A ni/ she th ewo/ e[Vh bJh w[zvk. c/o i/ s{z fe;/ e[Vh B{z
;h. ;'funk ;h fdZbh ik e/ fJe d' fdBK T[j sK n?t/A nkgDhnK jh rZbK eoh ik th ekjd/ ;r'A w?A sK fJe p'M fij/ j/mK ftu u[g p?mk ;h. e[M d/o pknd fJe fgnko eodk th j?A sK fJj e'Jh gkg
bJh fe;/ XowSkbk iK r[od[nko/ ftu fojk ;h, fi; ftu pj[sk T[j nkgD/ dp frnk jK. s[jkv/ xo ofjzfdnK eJh tkoh c/o dotkik y[fbQnk. E'V/ j?. i/ pzd/ nzdo fgnko Bk T[gi/ sK
mfjo iktKrk. c/o i/ B"eoh fwb rJh pko/ d; fojk ;h. T[j fJe nkw pzd/ fdB j' uZb/ B/. j[D e'Jh ;;sk fijk ''tho ih s[jkB{z nzdo ;Zfdnk.'' T[j pzdk Jh ekjdk j'fJnk< go T[;
sK e'Jh S'Nk w'Nk ewok feokJ/ s/ b? Bkb'A finkdk p'b fojk ;h. w?A fJj dknt/ ewok th s[jkB{z jh d[nkDk gT{.'' fwZso dh G?D dh rZb ;[D w?A ;'c/ s'A fgnko ftu T[j fBoSb j't/, fBSegN
btKrk, go xo'A N[ofdnK fJe G[Zb j' Bkb BjhA efj ;edk ;h fe fJj ;Zu ;h w/oh rZb ;[D r[gsk e[M fuo bJh T[m yV'sk. fJe tkoh w?Bz{ fJt/A bZrk j't/ sK jh nkBzd nkT[Adk. fJj BjhA fe
rJh. fJj ;'u fp;so ns/ Noze th Bkb iK M{m go T[; dhnK rZbK s'A w?Bz{ fe;/ ;'u ftu v[Zp iKdk. w?Bz{ fJzM brdk fit/A w/ohnK sK NzrK ezp ojhnK j'D. wod G[Zy/ vzro tKr ed/ fJe y[obh
ns/ ed/ d{ih ftu w{zj wkodk fco/. ;Zuk
b? nkfJnk ;h fe i/ iKfdnK ;ko B"eoh fJt/A jh ikfgnk. fit/A T[; Gkt[e pzd/ dk w/oh rZb s/ wB fit/A w?A e'Jh r[Bkj eoe/ ;ik G[rsD
fwb rJh sK ;wkB bJh d{ih tkoh xo r[gsk fJe ;e{b nfXnkge ;h. T[E/ S'Nk j' frnk ;h. ik fojk j'tK. w?A T[AM jh u[g u[ghsk T[; fgnko sK oZp dh T[gk;Bk j[zd?. i/ pzdk
T[; T[gk;Bk ftu th p/JhwkBh eo/ sK
uZeo BjhA wkoBk gT{. id'A gb/Nckow nzro/ih gVQkT[Adk ;h. T[j fJe rzdh ''ewo/ dk fJzsikw th j' ikT{ s[;hA d/ fgS/ N[o fgnk. p{jk bzxfdnK gfjbK
T[; s'A tZvk j'o eh egN j' ;edk<''
s/ T[sfonk sK ;wM Bk gt/ fe Noze fijh p;sh ftu ofjzdk ;h. sKr/ u'A fceo Bk eo'. fJ; w[jZb/ ftu uko fJe ykbh ewok nkfJnk. T[; ftu
T[; dh fJzBh bzwh rZb ;[D Gko
ns/ fp;so u[Ze feZE/ iktK< j? th mhe j/mK T[so w'Y/ s/ fp;so u[Zeh T[j w/o/ rbhnK NZg e/ w/o/ fwZso dh G?D ofjzdh gJhnK uhiK s/ fJe T[vh fijh Bio
j/mK dfpnk w/ok wB fJe' tkoh j"bk j'
;h, fJj d't/A uhiK Bkb b? fJzNoftT{ nZr/ nZr/ N[o fojk ;h ns/ w?A Noze cVh j?. T[j th feokJ/dko j?. e[M fdB gfjbK wko e/ w?A T[;/ soQK fwZso dh G?D d/ fgS/
iKdk, fit/A T[; s/ bfdnk p'M T[; n"os
bJh E'VQ/ ikfJnk ik ;edk ;h. T[;d/ fgS/ ;h. w?A T[;B{z fwfbnk ;h. T[jB/ dZf;nk ;h fgS/ N[odk fojk. Bkb d/ ewo/ ftu p{j/
B/ nkg/ bkj fdsk ;h. w/o/ ;kjwD/ p?mh
vfpT[A pkjo nk w?A Noze ns/ fp;so sKr/ tkb/ B/ ;kB{z ;Ve s/ jh bkj fe T[; xo ftu pkjobh p?me ykbh j?. d/ ;kjwD/ eoe/ ezX Bkb i[V/ beVh d/
fJe ekbh ekb'Nh nZX/ wod ns/ nZXh
gb/Nckow s/ Xo fdZsk. c/o n?t/A fceo fdsk ;h feT[Afe rbhnK pj[s GhVhnK j[D gsk BjhA fes/ uVQ Bk rJh j't/, sys s/ fJe n"os p?mh ;[gkoh eZN ojh
fJ;soh fij/ fujo/ tkbh n"os w?Bz{ pj[s
fij/ ftu v[Zp frnk. T[; t/b/ wB ftu ;B ns/ sKrk nZr/ BjhA ;h ik ;edk. eZbQ g[ZS e/ dZ;Krk.'' ;h. gbK ftu w?A T[; B{z ;koh B{z d/y fbnk.
jh y{p;{os fd;D bZrh, pj[s jh fgnkoh
fJBQK d't/A uhiK s'A f;tk j'o e[M BjhA jo xo tkb/ B/ nkgD/ wekB d/ p{j/ T[j oks w?A c/o r[gsk d/ xo ;[Zsk go w/o/ ewo/ ftu nkT[D s/ th T[; Bio
fit/A T[;dk eo{g T[; dh n?Bh ;'jDh
;h. c/o fdb 'u nkfJnk fe;/ e'b'A w{jo/ pkjo B{z fJe u"sok eZY ofynk ;h ns/ nrb/ fdB ;t/o/ ;e{b ubk frnk. u[Ze e/ w/o/ tZb Bk t/fynk. ;r'A T[;/
rZb j/m dp e/ ofj frnk ;h.'
XowSkbk iK r[od[nko/ dk gsk g[ZSK. fi; s/ ;t/o/ Skwh T[j e'fbnK tkbh id'A Skwh w[fVnk sK r[gsk fit/A pj[s soQK f;o BhtK ehfsnK ;[gkoh eZNdh
w?A fJzNoftT{ ftu gk; j' frnk ;K.
ni/ fJj ;'funk jh ;h fe nukBe Bio nzrhmh Xo ;[brKd/ ;B. rbhnK Gkt/A w{v ftu ;h. ojh. ;Ktbk ozr, jfvnkbk ;oho,
w?Bz{ feokJ/ bJh ewok fwb frnk.
;kjwD/ yb's/ fJe pzd/ s/ ik fNeh. fJe' fJzBhnK szr BjhA ;B go T[BQK u"sfonK ''GkJh ;kfjp ;wM' ewo/ dk fJzsikw bzp{sok w{zj, fi; B[z d/y fJt/A bZrk
fJt/A bZrk fit/A w?A pj[s tZvk w'ouk
tkoh ;[fenk j'fJnk wkVu{ fijk pzdk. eoe/ T[E'A fe;/ w'No iK sKr/ dk bzxDk th j' frnk, pZ; J/; bJh s[jkB{z fJe fit/A oZp B/ nZX/ wod ftu nZXh n"os
wko fbnk ;h, fJe tZvh bVkJh fiZs
nZyK s/ n?Be uVQh j'Jh. T[wo e'Jh shjK n"yk ;h. tkoh wekB wkbeD ;kjwD/ fJzNoftT{ i'V fdsh ;h.
bJh ;h. fi; d/ bVD ykso w?A w?dkB
dh j'Dh. pj[s jh fYZb/ egV/ gfjB oZy/ n;hA S/sh jh T[;d/ xo w{jo/ gj[zu d/D bJh g/S j'Dk gT{.'' ;[gkoh eZNfdnK pkjK ns/ jZE s/
ftu T[skfonk frnk ;h. w?A e[M fuo
;B T[; B/. gsk BjhA feT[A T[; Bkb rJ/. r[gsk B/ T[;/ soQK w'Y/ s/ fp;sok w?B{z r[gsk dh rZb ;wM Bk nkJh. fBohnK jh BkVhnK T[GohnK fd; ojhnK
fwZso dh G?D e'b p?mk fojk. Gkt/A oks
Bio fwbfdnK jh T[j w[;eok fgnk. oZyh jZE Bkb cZN XZe e/ d/y/ fijV/ g{oh rZb ikBD bJh w?A T[;d/ fujo/ tZb ;B, fijVhnK fit/A tkbK d/ ikb 'u
j' uZbh ;h go sK th w?A nkgDk ;kwkB
''GkJh ;kfjp w?Bz{ fe;/ XowSkbk dk nfijk eoB s/ fJe d{i/ Bkb'A nZv j' t/fynk. e[M fuo u[g ofj T[j c/o efjD T[bM rJhnK ikg ojhnK ;B. T[; B/ u[ZeD bJh r[gsk d/ xo tZb N[o fgnk.
gsk dZ;'r/< fJe d' oksK d/ fNeD bJh rJ/. T[j nkgDh gsBh ns/ pZfunK Bkb bZrk, ghbh ;kVQh pzBQh j'Jh ;h. w{zj ftu gkB T[j xo BjhA ;h. fNT{SB gVQkD frnk
mhjk ukjhdk j?<'' fJe ewo/ ftu ofjzdk ;h. T[;B/ w/ok ''w?A nZi d';s dh G?D d/ xo frnk dh rb'oh ;h. p[bQK s/ e[M fbg;fNe ns/ j'fJnk ;h. w?A foeSk ehsh ns/ Noze
w/oh rZb s/ T[j pzdk e[M BjhA p'bdk. ;wkB fJe y{zi/ ftu Xo fdsk. ewo/ d/ ;h. T[;B/ ewok th fdykfJnk. pj[s pkeh gkB dk ozr ufVQnk j'fJnk ;h. fp;so b? Bt/A ewo/ ftu nk frnk. w?A
pZ; w?Bz{ fJe Bio Bkb f;o s'A g?oK fgS/ eoe/ o;'Jh pDh j'Jh ;h. fi; ftu tZvk sK BjhA go fJeZb/ bJh pj[s/ok. T[j bkb ozr ekb/ p[bQK Bkb fwb n;bh nzdo'A pj[s y[S ;h fe S/sh jh mfjoD
she x{o e/ d/ydk. J/; tkoh T[j w[;eok T[jdh gsBh e[M gek ojh ;h. ewo/ ftu Bkb fJe S'Nh fijh o;'Jh j?. o;'Jh w{jo/ Bkb'A fes/ tZX rfjok fd; fojk ;h. wE/ bJh EK fwb rJh ;h ns/ T[j th fe;/
BjhA fojk pbfe pj[s rzGho w[dok ftu c?bh w[Se s'A fJt/A bZrk fit/A T[jB/ poKvk j?. feokfJnk th pj[sk BjhA, go s/ fpzdh brh j'Jh ;h, fijVh nkgD/ mhe ikBD tkb/ e'b. fJeZbk ;K ed/ edkJhA
fd;dk, c/o T[j fJe' ;kj ftu fezB/ jh w{bhnK dh G[Zih ukVQ oyh ;h, fi; dh b?Av b/vh gsk BjhA feT[A ewok feokJ/ neko Bkb'A fes/ tZvh ikg ojh ;h. u"Vh fe;/ dh th b'V g? ;edh ;h ns/ T[;
;tkb g[S b?Adk, feE'A nkfJnK< fezBk fsZyh rzX Bkb ;kok ewok Gfonk j'fJnk s/ uVQkD s'A gfjbK s[jkvk fJzNoftT{ wKr ;zX{o Bkb Goh j'Jh ;h. fJzM br bJh r[gsk d/ fwZso dh fwm/ ;[Gkn tkbh
gfVQnk j'fJnk jK< fdZbh eh ezw j?< w?A ;h. ;kvh fpVe ;[D fJe n"os ewo/ b?Dk ukj[zdh j?.'' fojk ;h fit/A wZE/ s'A b? e/ f;o d/ nyho G?D ;h. T[; B/ w?Bz{ fJe wzik s/ e[o;h d/
T[;d/ jo fJe ;tkb dk ;zy/g T[Zso ftu nk rJh. gsh Bkb fe;/ niBph nrb/ fdB Skwh T[E/ ikD dk she bkb ozr dh fJe ;Ve pDh j'Jh fdsh. Gkt/A w?A G[zi/ fp;so bkT[D bJh
d/Jh ik fojK. ''w/ok BkT[A w'jB r[gsk B{z yfVQnK d/y fJe tkoh sK T[j fmme go'rokw pDk w?A ;t/o/ ;e{b ubk frnk. ;h. pj[s/ok fejk go T[j Bk wzBh, e[M fdBK
j?. s[;hA w?Bz{ n?wH r[gsk th ;Zd ;ed/ e/ ofj rJh. w?B{ fJzM bZrk fit/A T[;d/ fdB/ wB fJe' ;'u Bkb Gfonk fojk fe nukBe ;[gkoh eNfdnK T[; fJe dk T[Xko efj d't/A uhiK cVk fdshnK.
j'.'' T[j nkgDh ikD gfjukD ;ko/ fujo/ ns/ rodB dhnK B;K e; b?Av b/vh w/o/ e'b'A eh g[ZS/rh< c/o eh tkoh w/o/ tZb t/fynk. fujo/ s/ e[M gbK w?A T[; e'b'A MkV{ wzr ewok ;kc
eotkT[Adk efjzdk. ''i/ s[;hA p[ok Bk wzB' rJhnK j'D. go w/o/ d't/A jZE i[VfdnK T[; ftu wekB wkbe BjhA ofjzdk. bJh w[;ekD GohnK behoK T[Go ehsk. ezXK ns/ Ss s/ izwh xZNk ns/
fwZNh MkVh. o;'Jh d/ cZN/ X's/. ;kok ezw
sK fJe rZb ejK'', fJj ;[D w/o/ e'b'A jh T[j gfjbh tkbh ;fEsh ftu nk Skwh ukj gh e/ n;hA r[gsk d/ fwZso gJhnK. go T[j fujok w[V gfjbK fijk
e[M BjhA p'fbnk iKdk, pZ; w?A sK fJe' rJh. dh G?D d/ xo B{z N[o gJ/. T[j uko j' frnk, T[;/ soQK dk ;ys. w/o/ tZb eofdnK oks d/ frnkoK ti rJ/.
pkeh ;ck 46 s/
pkeh ;ck 46 s/
pkeh ;ck 46 s/
pkeh ;ck 46 s/
pkeh ;ck 46 s/
NZe T[; d/ fujo/ tZb d/yh ikBK. T[j ''GkJh ;kfjp B/, B"eoh bJh fdZbh rbhnK bzx e/ fJe wekB ftu ofjzdh d/yfdnK T[;B/ w?Bz{ e[o;h s/ pfjD bJh

46
46
46 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
46 gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
46 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
jKN/v jkT{;L 1 xzN/ fpskT[D s/ fwb/rk bZyK dk fJBkw
jKN/v jkT{;L 1L 1 xzN/ fpskT[D xzN/ fpskT[D s/ fwb/rk bZyK dk fJBkws/ fwb/rk bZyK dk fJBkw
jKN/v jkT{;
nwohek u Gkosh fJzihBhno dh w"s, 'jKN/v jkT{;jKN/v jkT{;'L 1L 10 xzN/ fpskT[D xzN/ fpskT[D 's/ fwb/rk bZyK dk fJBkws/ fwb/rk bZyK dk fJBkw
nwohek u Gkosh fJzihBhno dh w"s,
nwohek u Gkosh fJzihBhno dh w"s,
nwohek
nwohek 'u Gkosh fJzihBhno dh w"s,u Gkosh fJzihBhno dh w"s,
roGtsh gsBh
roGtsh gsBh s/ N[ZfNnk d[ZyK dk gjkV
roGtsh gsBh s/ N[ZfNnk d[ZyK dk gjkV
roGtsh gsBh s/ N[ZfNnk d[ZyK dk gjkV
roGtsh gsBh 's/ N[ZfNnk d[ZyK dk gjkVs/ N[ZfNnk d[ZyK dk gjkV
s'A fJbktk e'Jh d{ik pdb BjhA j?.
fJzvhnB rqhB ekov p?ebkr
efwT{fBNh B/ thotko B{z NftZNo 's/ oki{
d/ gfotko dh dSk dk fzeo ehsk.
ghvw'AN J/ohnk s/br{ n?;';hJ/SB (ghHJ/
HNhHJ/H) B/ oki{ d/ gfotko dh wdd bJh
N?B/;h (nwohek)º T[AM sK d[Bhnk Go 'u eJh jKN/v jkT{; jB i' fe s[jkB{z vo
r' czv wh BK Bkb fJe g/i pDkfJnk
dk nfj;k; eotk ;ed/ jB go fJj jKN/v jkT{; e[M fznkdk jh voktDk j?.
j?. fJ; 's/ fejk frnk j? fe n;hA (ghHJ/
don;b, fJj nfij/ xo j[zd/ jB, fiBQK B{z fJ; soQK Bkb fvzkJhB ehsk iKdk j?
HNhHJ/H) oki{ d/ nzfsw ;z;eko ftu wdd
fe b'e nzdo ik e/ vo dk nfj;k; eoB ns/ fJe nfijk jh 'jKN/v jkT{; N/fB;h
bJh XB fJeZmk eo oj/ jB feT[Afe T[BQK
d/ ;woNkT{B 'u j?, fiZE/ i/eo s[;hA fpBK vo/ 10 xzN/ o[e rJ/ sK s[jkB{z 14 bZy
dk gfotko nzfsw ;z;eko d/ Gkoh you
o[gJ/ dk fJBkw fwb/rk.
B{z ;fjD eoB dh ;fEsh ftu BjhA j?.
fJ; 'jKN/v jkT{;' dk BK j? 'w?ew/ w?B'o'. fJ; d/ wkbe dk dkntk j? fe fpBK
fgSb/ fdBhA nwoheh okSNogsh
vo/ fJ; xo 'u 10 xzN/ o[eDk n;zGt j?, go i/eo i' o[e frnk, T[; B{z 14 bZy
v'Bkbv Nozg B/ rqhB ekov ns/ nwohek
o[gJ/ fwbDr/. fJ;d/ bJh 'jKN/v jkT{;' d/ nzdo ikD s'A gfjbK ftnesh B{z 40 g/
ftu Bkrfoesk ukj[D tkb/ ftd/ShnK
i dk fJe ;wM"sk eoBk j't/rk fi;d/ pknd s[jkB{z soQK-soQK d/ ysoBke b'eK
's/ Bzo oZyD bJh ;'Sb whvhnk 's/
ns/ nktkzK Bkb o{-po{ j'D dk w"ek fwb/rk, xo d/ nzdo ikD tkb/ ftnesh dh
cozh nekT[AN y'bQD dk c?;bk ehsk
T[wo 21 ;kb s'A xZN BjhA j'Dh ukjhdh j?. fJ; s'A fJbktk T[;B{z nkgDk w?vheb
;h. fJ; dk we;d ;ko/ b'eK d/
;oNhfce/N th iwQk eokT[Dk j't/rk.
nekT[AN; dh ikDekoh oZyDk ;h. fJe
dZ; dJhJ/ fe 'jKN/v jkT{;' 'u fBoXkfos EK sZe gj[zuD d"okB ftnesh B{z
gk;/ j[ew ftu fejk frnk fe nwoheh
wkBf;e o{g Bkb ns/ ;ohoe s"o 's/ eJh u[D"shnK dk ;kjwDk eoBk j't/rk. fJ;
tkfSzrNB (J/iz;h)- nwohek 'u e?o'bhBk ftu ofjD tkb/ fSt ubgsh ;EkJh Bkrfoesk jk;b eoB bJh
d"okB ftnesh B{z r[Z;k th nk ;edk j? go T[; 's/ ekp{ eoBk j't/rk. xo d/ nzdo
rqhB ekov dh T[vhe eo oj/ fJe Gkosh oki{ Uo/eb ezgBh ftu fvt?bgo T[whdtkoK B{z nkgDh ;'Sb whvhnk
ftnesh B{z vokT[D/ w/eng tkb/ d{;o/ ftneshnK dk ;kjwDk eoBk gt/rk, i'
fJzihBhno dh w"s j' rJh. fJ; Bkb ebkJhAN d/ s"o 's/ ezw eod/ ;B. T[BQK gSkD th d/Dh j't/rh. nwoheh ;oeko
nukBe fe;/ G{s tKr s[jkv/ ;kjwD/ nk iKd/ jB. jkbKfe 'jKN/v jkT{;' d/ nzdo
T[; dh roGtsh gsBh B{z j[D tkg; B/ ftgo' ns/ fpqfNS g?No'bhnw ftu th d/ fJ; c?;b/ Bkb Gkos s'A nkJ/
ikD tkb/ ftnesh B{z gfjbK ;ko/ soQK dh ;{uBk fdZsh ikJ/rh, sK i' T[j nk;kBh
tsB ikDk gt/rk. rqhB ekov fwbD ezw ehsk ;h. oki{ dh nukBe w"s Bkb BkrfoeK B{z fdZesK dk ;kjwDk eoBk
Bkb nkgDk ;co g{ok eo ;e/. fJ; 'jKN/v jkT{;' d/ wkbe dk efjDk j? fe j[D
Bkb nwohek ftu ;EkJh s"o 's/ ofjD T[BQK dk gfotko rqhB ekov dh fb;N g? ;edk j?. ezw d/ f;bf;b/ Bkb :{Hn?;H
sZe e'Jh th ftnesh fJ;d/ nzdo 10 xzNk BjhA fpsk ;fenk j?. fJ;dk ekoD j?
dk doik fwb iKdk j?. nwoheh ftu'A pkjo j' frnk. fJ; ekoB oki{ dh ftu ofj oj/ Gkosh BkrfoeK B{z d[pkok
xo d/ nzdo s'A nkT[AdhnK voktDhnK nktkzK ns/ G{s dk nukBe ;kjwD/ nk
t?p;kJhNK dh ypo w[skpe BkoE roGtsh gsBh pkph e'b Gkos gosD BthA gqfefonk ftu'A bzxDk gt/rk.
ikDk.
oy/b
oy/b
oy/b
oy/b
oy/b
;ck 45 dk pkeh
;ck 45 dk pkeh e[M ikBD bJh T[;d/ ewo/ tZb N[o nfijk eh fdf;nk fijVk fJ; s/ bZN{ dk eg b? nkfJnk.' fdsk.''
;ck 45 dk pkeh
;ck 45 dk pkeh
;ck 45 dk pkeh
fJj ewok w/o/ bJh fJzM th uzrk fgnk. j' frnk. '';kftsoh dZf;nk s?Bz{ th ;kfjse w/o/ e'b'A nkgDh rZb dk T[Zso ;[D/
;h, feT[Afe fJ; d/ d' p{j/ ;B. fJe pkjo ''G?D fJj wkbeD ns/ T[j r'ok SfBuotko dk T[j fdB J/;/ soQK p[yko uVQdk. uzrk j'fJnk s{z fJZE/ nk fpBK T[;B/ ;kftsoh B{z nktki wkoh.
tkbh rbh ftu ns/ d{ik nzdo ftjV/ fuZNk wodHHH<'' bzx frnk. w?A ;t/o/ ;e{b ubk frnk. frnk. w?A th s/o/ tKr J/;/ fpwkoh dk gbK ftu T[j n"os fpBK g[fSnK w/o/
ftu y[bQdk ;h. w?A fJeZbk ;h. fes/ d/o w?A e[o;h s/ pfjzfdnK rZb ftu/ SZv Skwh xo w[fVnk sK jB/ok j' frnk ;h. o'rh jK. w?Bz{ s/o/ fij/ jh pzd/ dh b'V ;h. ewo/ ftu nk rJh.
;t/o j' ;edh ;h. c/o pkjo tkb/ p{j/ T[Zso dh T[vhe ftu T[;d/ fujo/ tZb ewo/ dk fizdok y'bQ w?A o;'Jh ftu ukj d't/A fwb pjKr/ sK pj[s nkBzd fwb{.'' ''d/y pJh nZi dh S[ZNh d/ e[M gb
okjhA id'A woih nk ik ;edk ;K. e'Jh d/yD bZrk. T[j w/o/ BKj eofdnK th pBkT[D bZrk. w?Bz{ fJzM bZrk fit/A T[; ukj dk eg cVfdnK wfjok B/ s{z J/; rohp pzd/ d/ BkT[A T[Xko/ eo d/.
o'e N'e BjhA ;h. BjhA sK oksh iK o;'Jh ftu'A ukj dk eg pDk fbnkJh pzd p{j/ tkb/ ewo/ ftu'A fw;No wfjok fejk. e[M fuo bJh ;kv/ d'jK ftu u[g fJj w?Bz{ Bzrk eoB s/ s[fbnk brdk.
e[t/b/ fe;/ dk p{jk yVeKfdnK th uzrk ns/ w/o/ w{jo/ Xo fdsk. w?A x[ZN x[ZN ns/ wkbeD dh i'o i'o dh jZ;D dhnK Sk rJh. Gkt/A wfjok n?t/A nypko d/ w?A fejk gfjbK ejkDh dh BkfJek e'b'A
BjhA brDk ;h. eoe/ ukj ghD bZrk ns/ fJe tkoh c/o nktkiK nk ojhnK ;B. eJh tkoh T[j gzB/ gbNh ik fojk ;h go w/o/ wB ftu g[S d/yK. c/o fJjd/ Bkb w/oh e[M or
o;'Jh d/ ;kwQD/ eoe/ fJe S'Nk fijk T[; tb fJt/A d/fynk fit/A ;koh rZb n"os dk tkj tkj eoBk th ezBh g?Adk. sK fJe' rZb fe wfjok B/ d' ftnkj th fwbdh j?. n;hA d't/A fJe' feSsh d/
poKvk ;h fi; ftu w;K jh fJe e[o;h ikBDh ukj[zdk j'tK. w/oh fJj oks th fJzM jh fezBhnK feT[A eotkJ/< fJe gsBh ns/ pZfunK ;tko jK. fJj e[M fbydk bydk j? ns/
vkjh ik ;edh ;h. w/o/ ewo/ d/ nzdob/ ''SkfJd tho ih s[jkB{z gsk BjhA ;'uK xVfdnK bzx rJh. ;t/o/ n?stko d/ j[zfdnK d{ih n"os feT[A fbnkfJnk< J/; B{z ;[BD dk th S"e j?. w/ok wB eo
p{j/ d/ ;kjwD/ r[gsk d/ fwZso dh G?D fJj r'ok fuZNk wod fijVk j[D/ d't/A ;h. nZy jo o'i Bkb'A fuoek y[bQh. w?A T[; e'b'A fJ; pko/ g[ZSD dk j";bk Bk fojk s/o/ f;tk fJ; ihtB ftu w?A fe;/
dk ewok ;h. T[;d/ ;Zi/ gk;/ wekB jZEK 'u ;wkB cVh wkbeD d/ ewo/ T[m ukj dk eZg pDk ewo/ ftu wzi/ s/ gt/. voK ws/ T[j r[Z;/ Bk j' ikt/. ns/ j'o B{z th ;KMh pDk btK sKfe ;kv/
wkbfeD ns/ nzdo yZp/ gk;/ fszB j'o nzdo frnk fw;No wfjok j?. wekB pfj nypko gVQB bZrk. ;'u/ fe gfjbh w[bkeks ftu jh w?A T[jd/ w'fJnK pknd e'Jh sK ;kv/ ;Zu/ fgnko
feokJ/dko ofjzd/ ;B. feokJ/dkoK ftu wkbeD dk gsh. fJj n"os fJ; dh d{ih ''pJh fJj xo sK w/ok, go i/ s{z egV/ bkj[D bZrk. w?A T[; fdB wfjok dh jkwh GoD tkbk ofj ikt/. fJ; bJh
w?A jh fJeZbk ;h BjhA sK pkeh d/ ;ko/ ftnkj[sk j?.'' ej/A sK w?A g[ZS e/ s/o/ ewo/ ftu nk e'b'A e[M Bk g[fSnk. pZ; T[j rZbK eodk fJj pzdk w?Bz{ pj[s Y[etK fd; fojk. w?A
pkb pZu/dko ;B. ''eh gfjbh wo rJh<'' iktK<'' fojk. SkfJoK dhnK, fi; ftu fezB/ jh fJ; ;kjwD/ nkgD/ ihtB s'A ;kohnK
gfjbh oks ewo/ ftu pj[s Ugoh w?A ;tkb ehsk. w?Bz{ poKv/ ftu'A fJe wodkBh nktki S/no ;B, fezB/ jh u[Neb/ ;B, T[BQK gosK T[skoB bZrK. fJj ejkDh
fijh bZrh iK SkfJd fJeZfbnK j'D ''BjhA, gfjbh th fiT[Adh j?. uKdBh ;[DkJh fdsh. dhnK ozr pozrhnK ;B. fJe rZb w[Ze/ ;[DKfdnK SkfJd d/o bZr ikt/ go fJ;
eoe/ th mhe Bkb BhAd BjhA gJh. w?A u"Ae d/ fJe xo 'u ofjzdh j?. T[;d/ fszB ''bzx nkU wfjok ;kfjp nzdo, sK T[j d{ih dk f;ok cV bt/. s'A pknd c/o fizBk tes w/o/ e'b pu{
xo'A Go/ gfotko ftu'A nkfJnk ;K. c/o pZu/ th B/.'' g[SD dh eh b'V j?.'' wfjok w/o/ e'b d' xzN/ pfj e/ ubk T[; ftu w?A s?Bz{ o'i Bkb'A th d{DK fgnko
fszB fdB r[gsk d/ xo th pZfunK 'u ''go wfjok B{z eh b'V gJh ;h J/; w?A d/fynk T[j r'ok fuZNk pzdk w/o/ frnk. go w/o/ fdb dh rZb fdb ftu eo bT{A, pZ; s{z E'V/ E'V/ fuo pknd
;[Zsk ;K, go fJ; ewo/ ftu fJeZfbnK n"os Bkb ftnkj eotkT[D dh ;kjwD/ yV'sk ;h, fi; d/ G{o/ tkb, jh ofj rJh. w?A T[; e'b'A T[; d/ d{i/ ;kB{z e"ch fgbKdh ojhA sKfe nzdo fBZxk
b/fNnK fezBk fuo BhAd Bk nkJh. wB fijVhHHH<'' fpZbhnK nZyK ns/ ;v'b ;oho fe;/ ftnkj pko/ e[M Bk g[ZS ;fenk. id'A oj/.
ftu eJh ozr fpozr/ ftuko x[zwd/ oj/. w?A p'bdk ftu/ o[e fJe tkoh c/o nzro/i j'D dk G[b/yk gk fojk ;h. fJe fe T[j gfjbh tkoh ftu jh pj[s y[bQ n?Bh bzph rZb ;[D T[j n"os e[M
T[; ftu w?A pko pko fJe' rZb ;'uD nZyK r[gsk d/ fwZso dh G?D d/ fujo/ gb ftu T[j n"os th w/ohnK nZyK frnk ;h. go ni/ S/ fdB jh NZg/ ;B Bk p'bh ;r'A w[;eoKdk fujok b? nkgD/
br g?Adk. s/ b? frnk, ;kjt/A nk rJh. d'jK B{z s'b d/yK sK fe wfjok c/o gfjbK tkbh GkSk p'bdk ewo/ tZb ubh rJh. w?A wfjok dh
''fejh j? fJj wekB wkbeD, fi; ''Gkt/A w?Bz{ ;koh rZb dk sK gsk n"os sK T[; d/ B/V/ th Bk yV ;e/. w/o/ ewo/ ftu nk frnk. j[D w/ok Mkek fizdkfdbh dh dkd fdzdk ofj frnk.
fJzNoftT{ t/b/ wKr Goh j'Jh ;h. wZE/ s/ BjhA, jK go n;hA ftjV/ tkb/ fgSb/ fJe' tkoh j"bh g? ikt/ T[j. y[bQ frnk ;h feT[Afe fJj ;kvh d{ih ''d/y pJh fJj ;kftsoh tkbh rZb
fpzdh ;h. fJe' tkoh ;[jkrD fd;dh ;h, e[M ;kbK s'A fJj io{o d/yd/ nk oj/ jK ''nkU wfjok ;kfjp p?m' yV/ feT[A w[bkeks ;h. wfjok th w/o/ ;kjt/A p'bdk d;D s'A gfjbK w?Bz{ nkgD/ ihtB dhnK
go T[; t/b/ fJ; dk gsh feZE/ ;h< T[; fe wfjok SfBuotko B{z fJzi jh ;t/o/ j'<'' j[D e'Jh ;ze'u BjhA tos fojk ;h. w?A e[M xNBktK ;[DkT[DhnK g?DrhnK. s{z
w/o/ Bkb rZbpks feT[A Bk ehsh< eh ;wkB Bkb bfdnk wkbeD d/ xo ''T[J/ s?Bz{ fet/A gsk bZrk w?A wfjok c/o ukj d/ d' eZg pDk fbnkfJnk. w/o/ e/tb w/o/ pkjoh o{g B{z Bk d/y w/o/ nzdo
T[j fJZE/ BjhA ofjzdk<'' nfij/ fezB/ jh nkT[Adk j?. d' fdB ns/ fJe oks fJj jK<'' ;kjwD/ p?mk T[j x[ZN x[ZN eoe/ ukj pko/ th e[M ikD b? sK jh n;bh ejkDh
fynkbK 'u v[fpnK w?Bz{ ed'A BhAd nkJh, d't/A ewo/ u'A pkjo BjhA fBebd/. ''s[jkv/ BkUA dh B/w gb/N pkjo ghD bZrk, go w/o/ nzdo sK jbub wuh dk wik nkT{. BjhA sK rZb nZX eZuh
gsk Bk bZrk. id'A ;t/o/ ikfrnk sK n?stko B{z fJj c/o ;zM t/b/ ykbh E?bh p{j/ s/ i' Nzrh j'Jh j?.'' j'Jh ;h. wB ej/ wfjok nkgDh ;koh bZr{.''
fdB uVQ nkfJnk ;h. oks tkbh rZb ns/ ykbh N'eoh b? e/ tkg; w[V iKdk w?A wfjok d/ ;tkb dk T[Zso fdzfdnK ihtB ejkDh w/o/ ;kjt/A T[x/V e/ Xo fJzBk efj wfjok nkgD/ nkg B{z fJzM
fit/A nzdo Bk guh. ;t/o/ ;ko w?A o;'Jh j?. fJj n"os pkeh d/ gzi fdB o'i wKr fejk. d/t/. c/o w?B{z th e[M gbK dh rZbpks fsnko eoB bZrk fit/A nkgD/ ihtB
;kjwD/ pD/ poKv/ ftu ukj dk eZg Godh j?, fSzrko eodh j?, o'i ;idh j?, ''T[J/ s{z sK pj[s yuoK, ;kftsoh ftu fJt/A bZrk fit/A wfjok y[bQ/ ;[Gkn dh e'Jh o'wKfue xNBk d;Dk ukj[zdk
cVh p?mk ;h, fe fJe r'o/ fuZN/ wod B{z ;ztodh j? ns/ c/o nrb/ SBhuotko sK efjzdh ;h s{z pj[s f;ZXK.'' dk pzdk ;h. T[; e'b'A g[fSnK T[; p[ok j't/. T[; B/ e[o;h dk w{zj w/o/ tZb w'V
wkbeD d/ p{j/ w{jo/ yV/ d/fynk. T[;d/ she wfjok dh T[vhe eodh j? fJj wfjok B/ w/o/ w'Y/ s/ XZgk wkofdnK BjhA wzBDk. fbnk. ns/ c/o e[M gbK bJh T[j d't/A
d't/A jZE Go/ j'J/ ;B. ;Zi/ ftu Bhb/ ozr f;bf;bk fJ;/ soQK N[odk nk fojk. n;hA fejk. ''wfjok ;kfjp s[;K sK gfjbK jh jZEK ftu nkgDk wZEk cV pfj frnk
dh e/b/ ;/pK dh gbk;fNe dh ikbh tkbh fJ; pko/ ed/ e[M ikBD dh e'fSS BjhA ''w?A pfj iktK i/ s{z ej/A<'' ftnkj/ j'J/ U c/o fJjHHH<'' ns/ fJzM f;o BhtK eo fbnk fit/A fe;/
N'eoh ;h ns/ d{i/ jZE ftu egV/ dk ehsh. ''jK!jK!! fJ; ftu g[ZSD dh eh b'V ''w?Bz{ gsk ukj dk eZg fgbk e/ j[D rfjoh ;'u ftu v[Zp frnk j't/. ns/
fJe E?bk, fijVk w{zj she ;wkB Bkb G?D dh rZb w[e rJh. w?A j?okB ;h j?.'' s{z w?B{z Bzrk eo/Ark. mhe j? pJh s{z th fJe w?A ;h fe fJe NZe T[; tZb t/yh ik
Gfonk j'fJnk ;h. wkbeD dk p{jk T[; r'o/ fuZN/ wod s/ fijVk ftnkfjnk w?A e[o;h nZr/ eofdnK fejk. wfjok eo b? i' s/oh woih 'u j?. go fJj ;G fojk ;h.
n?;H;keh
n?;H;keh
n?;H;keh
n?;H;keh
y[fbQnk ns/ BkN/ eZd dk T[j r'ok fuZNk j'fJnk ;h, fi; dk xo pko ;h, pZu/ e[o;h s/ pfj frnk. w?A pkjo ;Ve tZb e[M eoB s'A gfjbK w?Bz{ ;kftsoh e'b'A n?;H;keh
wod nzdo ubk frnk. y[bQk p{jk w[V ;B, c/o Gbk eh b'V gJh ;h T[; B{z J/; dk p{jk y'bQ fdsk ns/ wfjok bJh ukj fJikis b?Dh gT{, feT[Afe ;koh ejkDh Sq'wDh gzikph ;kfjseko
gfjbK tKr pzd j' frnk. ekbh ekb'Nh n"os Bkb ftnkj dk eZg pBkT[D bJh o;'Jh ftu ubk dh BkfJek sK T[jh j?. Bkb/ s?Bz{ gsk 0061 403848789
w?A e[M fuo T[; pzd dotki/ tZb eotkT[D dh< T[; B{z fJ; nZX/ wod, frnk. T[j e[o;h s/ p?mk nypko d/ gzB/ BjhA w?A e"ch ghD dk th pj[s S"ehB f;vBh, nk;Nq/bhnk
ubdkk
ubdk
ubd
ubdkk
d/ydk fojk. c/o fwZso dh G?D s'A ;G nZXh n"os d/ fujo/ tkbh fJ;soh ftu gbND bZrk. E'VQ/ fuo pknd w?A ukj jK. go s{z sK w?Bz{ ukj jh fgbk e/ Nkb ubd

47
47
47 gzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
47 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
47 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
Doltone House celebrates 50 Golden Years

PM Scott Morrison unveils plaque where it all began










































































Sydey (Bureau) The family been in business for so long, I Bay Wharf Pyrmont, is a “As a business dedicated to Doltone House employs over
behind Doltone House think of a family who has an testament to the family’s vision the long-term, we know the 550 people across Sydney and
celebrated a momentous intense love and passion for each and drive. importance of sustainability and attributes their success to their
milestone – 50 Golden Years of other, and that love overflows In 2004, Paul, Anna and Nina, the value it will play in the staff.
the brand – at their first venue into the community they serve. led the transformation of the future,” said Mrs Cesarano. Mr Signorelli said: “Our staff
in Sylvania Waters. An official “None are better than event landscape in Sydney when In 2013, the business are an extension of our family.
plaque commemorating this Doltone House. They are the they saw the potential in an old renovated and transformed the We couldn’t have reached
extraordinary achievement was standard. The quality of the food, empty warehouse on Jones Bay old Tattersalls Club building on where we are today without
revealed by The Hon. Scott the attention to detail - nothing Wharf. After years of planning, Elizabeth Street, Sydney and their commitment and efforts,
Morrison MP, Prime Minister of is too hard. they opened the doors to the Doltone House Hyde Park was we have been honoured to
Australia in the presence of The “They aren’t a business just fully renovated and restored born. work with such great people.”
Hon. Mark Raymond Speakman, seeking to make money, it’s a finger wharf. However, it is their Doltone House has been
SC MP, Councillor Carmelo Pesce, business seeking to make a “Jones Bay Wharf was a philanthropic work the Signorelli recognised for its extraordinary
Mayor of Sutherland Shire, along difference in the lives of its monumental project for us and family is most proud. They business results having won over
with NSW parliamentarians, local customers,” said Prime Minister for Sydney. At the time, we had currently support over 150 50 prestigious awards. However,
councillors, business leaders and Morrison. to convince a lot of people to charities and, inspired by their as Anna Cesarano notes, this
family members. Paul Signorelli, said the family hold their glamorous and father’s passing, started The hasn’t meant they’ve forgotten
The Prime Minister Scott has always had ambitious plans corporate events there, however Biaggio Signorelli Foundation their strong family roots.
Morrison MP, remarked on the for the business, however these they were quickly won over by through which they have raised “We were inspired by our
entrepreneurial nature, bravery, plans are always based around the quality of the food and millions of dollars for research into father Biaggio and mother Fina
ambition and strong family ties of one thing – delivering offerings,” said Mrs Milazzo. Mesothelioma, Asbestos Cancer. to do our best, work for each
other and give to others. Our
the Signorelli family who remain exceptional, personalised service. In 2009, the development of The Signorelli family also gifted father’s legacy sits front and
at the helm of Doltone House, “We believe our success is Doltone House, Darling Island to the people of NSW in 2010, a centre with us every day, and we
namely Paul Signorelli, Executive due to keeping what is important Pyrmont, on the site of Sydney’s life-size bronze statue titled, ‘Life know how proud of us he would
Chairman, Anna Cesarano, Chief front and centre – great service old temporary casino, was From A Suitcase’ which sits on be,” said Mrs Cesarano.
Executive Officer and Nina and exceptional product. Even transformed into a world-leading Darling Island as a celebration of The Signorelli family now
Milazzo, Chief Operating Officer, today, our clients know they can venue for sustainability. immigration in Australia; a tribute operates six venues and over 30
who have worked tirelessly since reach out to us personally, they “We have committed to to migrant success stories. event spaces. They will open
taking over the business 25 years know we absolutely care about sustainability throughout our Over 50 years, Doltone Marconi Events at Marconi Club
ago from the Stubbs family. every single event,” said Mr business, from sourcing locally- House has hosted almost 67,000 in 2020, an event destination
“Family gives a sense of love Signorelli. grown food, to investing and events, 32,400 of them business precinct in Milperra, NSW in 2025,
and welcome. When I think of One of their well-known creating the first Six Green Star events, and catered for over and have more projects in the
the Signorelli family, who have ventures Doltone House, Jones building in NSW. 6,400,000 people. pipeline.

48
48
48 gzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
48 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
48 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
GEMCO Recognises South Asian Talent


































































































Sydneh (Bureau) Glitter, The event began with a awardees included Aadidev, online by thousands of viewers key to their long sustenance in
Glamour, Awards and Honor personal message from the Harkirat Singh Sandhar, Rashil, all around the world. the industry.
were witnessed in the current Hon’ble Australian Prime Mili Dakshin & Khushi Dakshin, Since its inception in 1996, GEMCO’s event was proudly
celebration of 23rd Anniversary Minister Scott Morrison who had Manvi Rastogi, King B Chouhan, GEMCO Sydney has believed in sponsored by ECA, Vantage Luxe
of GEMCO Sydney Thanksgiving sent his best wishes to everyone Maryam Zahid, Sheikh Huque the motto of “Dream Big, Homes, Artech Homes, Uneek
and Outstanding Achiever/ gathered. and Vinod Daniel. Achieve Big” and with such a Group, Harish Prasad &
Talent Awards 2019. After more The Awards honoured those The night was packed with big vision, GEMCO continues to Associates, Wentworth
than two decades of who have reached the highest several entertainment make the dream of international Institute, AHSI, Ash Designs,
resounding success in the echelons of society through the performances such as on-stage education a reality for several Waratah Estate Agents, Infinity
international education industry dint of their hard work, fast-speed painting by Mili, students aspiring to study Finance Solutions and Easy Being
and building countless strong perseverance & talent. After a Khushi, Manvi and Amanpreet; overseas. GEMCO Sydney Solar, Australia.
partnerships, GEMCO Sydney rigorous nomination and Bollywood dance performances carries extensive industry The warm gesture of
gave it back to the community selection process, ten by Vihang group, Jhoomer and experience and knowledge to thanksgiving to clients was a one-
as a thanksgiving to its clients outstanding South Asians were a live fashion show. Nitin Madan guide international students in of-a-kind throwback and
and recognising the outstanding awarded for their achievements and Sakshi Kapoor acted as the their academic pursuits in completed the anniversary
talents and achievements of and contributions to Australia in Master of Ceremonies of the Australia. The approach to work celebrations of GEMCO Sydney,
Australian South Asian the presence of more than 600 show. The event was also in the ‘best interest’ of the an experience that every
communities. multicultural guests. The broadcasted live, to be enjoyed students has always been the attendee took home for life.pree

49
49
49 gzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
49 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo
49 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
AIBC launches Make in India Chapter



to boost bilateral trade
























Sydney (Bureau) The opportunities and facilitate Mr Vish Viswanathan, Make in Director of Advanced footprints to other parts of the
Australia India Business Council commercial arrangements India Chapter Chair outlined the Manufacturing Growth Centre world.
Ltd (AIBC) formally launched its between Australian and Indian key objective of the Focus Group and Mr John Wayland, CEO, “Designed in Australia – Made
innovative MAKE IN INDIA businesses to achieve meaningful “Make in India – Make it happen Cumberland Manufacturing in India, can be the new focus
Chapter on Wednesday, 16 outcomes,” he added. for Australia “and elaborated on Centre, each presented the area for the Australia – India
October 2019 at a glittering Speaking at the launch, Mr the many opportunities in key Australian viewpoint of doing partnership. India has developed
event held at the Consulate Manish Gupta, Consul General of sectors. business in India. Mr Sharpe said into an advanced IT service and
General of India in Sydney. India, Sydney outlined the new The keynote speech at the there were many emerging low-cost manufacturing hub with
Mr Jim Varghese AM, AIBC economic reforms in India and event was delivered by Mr Ankit opportunities for the a large, well-trained, English-
National Chair believed setting up said there would be further Taneja, National Manager, manufacturing sector and supply speaking workforce. India can
the Chapter’s Focus Group was impetus to liberalise the economy Mahindra Group Australia, who chain between Australia and provide huge technical expertise
a step in the right direction. in the FDI area, thereby highlighted his company’s India. to Australian companies,” he
He said the liberalisation of encouraging new investments. growing operations in Australia. Several Make in India Start- added.
the Indian Government’s FDI Ms Sheba Nandkeolyar, AIBC Brisbane-based, Mr Jagjit up success stories were shared The AIBC is a not-for-profit
rules was significant, and Immediate Past National Chair and Singh, Business Development by Mr Irfan Malik, Make in India organization facilitating and
encouraged Australian businesses CEO of MultiConnexions, believed Manager, Tritium Australia, said a Focus Group Member. linking businesses, exporters and
to invest in India and enhance the Indian Government FDI significant proportion of Tritium Mr Dipen Rughani, former investors in Australia and India.
mutual economic benefits, as reforms would make it much products would be manufactured AIBC National Chair and CEO of AIBC NSW is the largest chapter
highlighted in the Australian easier for Australian companies to in India, creating jobs and Newland Global Group, said of AIBC and plays a strong role in
Government’s 2018 India be doing in business in India. ensuring additional revenue for manufacturing in India, in a creating business connections
Economic Strategy. “Opportunities are beyond an Australian company in an competitive cost environment, and leveraging business
“The Focus Group will actively cost benefits and immense,” she emerging EV market. could be the key for Australian opportunities between NSW and
capture some of these added. Mr Michael Sharp, National companies to expand their India.

5 5 5 5 50 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo 2019
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo, f;vBh, Btzpo
gzikp NkJhw
gzikp NkJhw , f;vBh, Btzpo


Click to View FlipBook Version