บทเห่ชมนก

บทเห่ชมนก

กาพย์เห่เรือ
เจ้าฟ้าธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สุริยวงศ์

จัดทำโดย
นางสาวอรนลิน ฮัดไข่
เลขที่ ๒๐ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๖/๔

วิชาภาษาไทย ท๓๓๑๐๑
ภาคเรียนที่ ๑/๒๕๖๔
โรงเรียนทีปราษฎร์พิทยา

โคลง บทเห่ชมนก
รอนรอนสุริยโอ้
อัสดง
เรื่อยเรื่อยลับเมรุลง ค่ำแล้ว
รอนรอนจิตจำนง นุชพี่ เพียงแม่
เรื่อยเรื่อยเรียมคอยแก้ว คลับคล้ายเรียมเหลียว

กาพย์ ทิพากรจะตกต่ำ
เรื่อยเรื่อยมารอนรอน คำนึงหน้าเจ้าตาตรู
นกบินเฉียงไปทั้งหมู่
สนธยาจะใกล้ค่ำ เหมือนพี่อยู่ผู้เดียวดาย
เรื่อยเรื่อยมาเรียงเรียง คิดบังอรร่อนรำกราย
เหมือนสายสวาทนาดนวยจร
ตัวเดียวมาพลัดคู่ ชมกันอยู่สู่สมสมร
เห็นฝูงยูงรำฟ้อน ห่อนเห็นเจ้าเศร้าใจครวญ
ไม่นวลพักตร์เหมือนทรามสงวน
สร้อยทองย่องเยื้องชาย ดั่งนางฟ้าหน้าใยยอง
สาลิกามาตามคู่ จับไม้เรียงเคียงคู่สอง
รับขวัญน้องต้องมือเบา
แต่พี่นี้อาวรณ์ เดินท่องเที่ยวเลี้ยวเหลี่่ยมเขา
นางนวลนวลน่ารัก เปล่าใจเปลี่ยวเหลียวหานาง
เรียงจับไม้ไซ้ปีกหาง
แก้วพี่นี้สุดนวล เคยแนบข้างร้างแรมนาน
นกแก้วแจ้วแจ่มเสียง สนั่นก้องซ้องเสียงหวาน
ปานเสียงน้องร้องสั่งชาย
เหมือนพี่นี้ประคอง เหมือนช่างฉลาดวาดแต้มลาย
ไก่ฟ้ามาตัวเดียว ห่มตาดพรายกรายกรมา
คอยหาคู่อยู่เอกา
เหมือนพรากจากนงเยาว์ ครวญหาเจ้าเศร้าเสียใจ
แขกเต้าเคล้าคู่เคียง บ้างชมกันขันเพรียกไพร
ล้วนหลายหลากมากภาษา
เรียมคะนึงถึงเอวบาง
ดุเหว่าเจ่าจับร้อง

ไพเราะเพราะกังวาน
โนรีสีปานชาด

ไม่เท่าเจ้าโฉมฉาย
สัตวาน่าเอ็นดู

เหมือนพี่ที่จากมา
ปักษีมีหลายพรรณ

ยิ่งฟังวังเวงใจ

นกยูง

ชื่อสามัญ : Green Peafowl
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pavo muticus
วงศ์ : Phasianidae

นกยูงไทยเป็นนกจำพวกไก่ฟ้าขนาดใหญ่ นกตัวผู้อาจยาวได้ถึง 3 เมตรเมื่อ
รวมหาง อาจหนักถึง 5 กก. ตัวเมียยาว 1.1 เมตร หนักประมาณ 1.1 กก. ช่วง
ปีกกว้าง 1.2 เมตร นกตัวผู้ยังมีหงอนเป็นพู่สูงและมีแผ่นหนังที่หน้าสีฟ้าสลับสี
เหลืองเห็นได้ ชัดเจน ขนลำตัวมีสีเขียวเป็นประกายแววเหลือบสีน้ำเงินบนปีก
และสีทองแดงทางด้านข้าง ลำตัวดูเป็นลายเกล็ดแพรวพราวไปทั้งตัว ขนปีกบินสี
น้ำตาลแดง ขนคลุมโคนหางยื่นยาวออกมาก มีสีเขียวและมีจุดดวงตากลมที่ขลิบ
ด้วยสีฟ้าและสีน้ำเงิน นกตัวเมียลักษณะโดยทั่วไปคล้ายนกตัวผู้ แต่ขนสีเหลือบ
เขียวน้อยกว่าและมีประสีน้ำตาลเหลืองอยู่ทั่วไป ขนคลุมโคนหางไม่ยื่นยาวดังเช่น
ในนกตัวผู้ นกยูงไทยบินได้เก่งกว่านกยูงอินเดีย

เห็นฝูงยูงรำฟ้อน คิดบังอรร่อนรำกราย
สร้อยทองย่องเยื้องชาย เหมือนสายสวาทนาดนวยจร

kanyaratsompit1. (ม.ป.ป.). ลักษณะของนกยูง. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://sites.google.com/site/kanyaratsompit1/
prawati-nk-yung. สืบค้นเมื่อ 17 กันยายน 2564.

นกสร้อยทอง

ชื่อสามัญ : Hill Myna
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Gracula religiosa
วงศ์ : Sturnidae
ชื่ออื่นๆ : นกขุนทอง นกเอี้ยงคำ

ทั้งตัวผู้และตัวเมียเหมือนกัน ขนทั้งตัวดำเหลือบเขียวและม่วงเงา ๆ ยกเว้น
แถบขาวที่โคนขน ปีกด้านล่าง นัยน์ตาสีน้ำตาล ปากสีแดงส้มปลายปากเหลือง
ขาและเท้าเหลืองส้ม มีเหนียงสีเหลืองสดที่ด้านข้างของใบหน้าใต้ตา และมี
เหนียงขนาดใหญ่สีเหลืองสดเช่นกันคุมทึ่ายทอย

เห็นฝูงยูงรำฟ้อน คิดบังอรร่อนรำกราย
สร้อยทองย่องเยื้องชาย เหมือนสายสวาทนาดนวยจร

thaigoodview. (2552). นกสร้อยทองหรือนกขุนทอง...โดยกลุ่มสาลิกา. [ออนไลน์].
เข้าถึงได้จาก http://thaigoodview.com/node/30729.
สืบค้นเมื่อ 17 กันยายน 2564.

นกสาลิกา

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Acridotheres tristis
วงศ์ : Sturnidae

ตัวผู้และตัวเมียมีลักษณะเหมือนกัน ปากและเนื้อบริเวณตาสีเหลือง ด้านบน
ลำตัวมีสี น้ำตาล หัวและคอสีด า อกและท้องมีสีน้ าตาลยกเว้นตรงกลางท้องมีสี
อ่อนกว่าบริเวณอื่น ขน คลุมใต้คางสีขาว ปีกสีน้ าตาลแซมด าและขาว ขนปีกบิน
มีสีด าแถบขาว ขณะบินใต้ปีกขาว ปีก บนมีแถบขาวเป็นวงใหญ่ แข้งและตีน
เหลือง ขาเรียวเล็ก นิ้วตีนแข็งแรง ส่วนนกวัยอ่อน มีหัว และอกสีน้ าตาล บางตัว
หัวอาจล้านเห็นหนังสีเหลือง

สาลิกามาตามคู่ ชมกันอยู่สู่สมสมร
แต่พี่นี้อาวรณ์ ห่อนเห็นเจ้าเศร้าใจครวญ

สพ.ญ รัตนา สาริวงศ์จันทร. (ม.ป.ป.). นกเอี้ยงสาริกา. [ออนไลน์]. เข้าได้ถึงจาก
https://www.dnp.go.th/fca16/file/o2a4s038kl3jg07.pdf.
สืบค้นเมื่อ 17 กันยายน 2564.

นกนางนวล

ชื่อสามัญ : Brown-headed gull
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Larus brunnicephalus
วงศ์ : Laridae; Vigors

เป็นนกวงศ์นกนางนวล (Laridae) มีขนาดยาวประมาณ ๔๖ ซม. เป็นนกที่มี
ปีกกว้างใหญ่แข็งแรงปากใหญ่ปลายงุ้ม ขนปกคลุมลำตัวสีขาว ปลายปีกมีสีดำ
และมีจุดกลมสีขาวที่ขอบปีกด้านหน้าตรงเกือบถึงปลายปีก ที่ด้านท้ายหูมีจุดใหญ่
สีดำ ตามีสีขาวและปากสีแดงสด ตัวผู้และตัวเมียมีลักษณะคล้ายกัน ฤดูผสม
พันธุ์ หัวจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลเข้ม นกโตไม่เต็มวัย ขนคลุมปีกจะเป็นสีน้ำตาล มี
แถบปลายหางดำ ที่ปลายปีกไม่มีจุดขาวและปากสีจะจางกว่า ถิ่นอาศัยและการ
หากิน นกนางนวลธรรมดาชอบบินวนเวียนอยู่ตามชายฝั่ งทะเลหรือปากแม่น้ำ
เพื่อคอยบินโฉบกินซากสัตว์น้ำและเศษอาหาร ที่ลอยมาตามน้ำ ช่วงน้ำขึ้นมักพบ
ลอยตัวบนผิวน้ำเป็นกลุ่มใหญ่คอยโฉบหาอาหารที่ลอยน้ำมา อาหารได้แก่สัตว์น้ำ
และซากสัตว์เน่าเปื่ อยที่ลอยตามน้ำมา นกนางนวลธรรมดาเป็นนกที่ย้ายถิ่นเข้า
มา

นางนวลนวลน่ารัก ไม่นวลพักต์เหมือนทรามสงวน
แก้วพี่นี้สุดนวล ดั่งนางฟ้านางใยยอง

thaigoodview. (2552). นกนางนวล. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
http://www.thaigoodview.com/node/29305.
สืบค้นเมื่อ 17 กันยายน 2564.

นกแก้ว

ชื่อสามัญ : Parrots, Parakeet
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Psittaciformes
วงศ์ : Cacatuoidea, Psitacidae

ลักษณะอย่างหนึ่งที่เป็นเอกลักษณ์ ของนกในตระกูลนกแก้ว ที่มีความแตก
ต่างไปจากนกตระกูลอื่นคือ ตรงจะงอยปาก (ขากรรไกร) ตอนบนของนกแก้ว
สามารถเคลื่อนไหวได้ โดยที่ไม่รวมกับหน้าผาก และนกแก้วเป็นนกที่มีปากคม
แข็ง จะงอยปากจะงุ้มเข้า โคนปากใหญ่ปลายแหลมน่ากลัว ส่วนเท้าของนกแก้วมี
นิ้วข้างหลังสองนิ้ว และข้างหน้าสองนิ้ว ทุกนิ้วมีเล็บที่แหลมคม สามารถใช้เท้าจับ
กิ่งไม้ได้เหนียวแน่น ปีนป่ายคันไม้ได้เก่งได้อย่างสบาย และในบางครั้ง นกแก้วยัง
สามารถจับฉีกอาหารได้เอง ปากของมันส่วนใหญ่เป็นสีแดง ขนเป็นสีเขียว และที่
สำคัญสามารถนำมาฝึกสอนให้พูดภาษาของมนุษย์ได้แทบทุกชนิด

นกแก้วแจ้วแจ่มเสียง จับไม้เรียงเคียงคู่สอง
เหมือนพี่นี้ประคอง รับขวัญน้องต้องมือเบา

Sudarut Thongsuk. (ม.ป.ป.). นกแก้ว. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://sites.google.com/a/bicec.ac.th/satw-
leiyng-na-rak2607/nk-kaew. สืบค้นเมื่อ 17 กันยายน 2564.

นกไก่ฟ้า

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Phasianidae
วงศ์ : Phasianus colchicus

ไก่ฟ้าคือไก่ได้กับฟ้าไก่ฟ้าจะมีรูปร่างไล่เลี่ยกับไก่บ้าน มีจะงอยปากและขาแข็ง
แรงมาก มีลักษณะเด่น คือ ตัวผู้มีหางยาว และสีสันสวยงามกว่าตัวเมีย จัดเป็น
ความแตกต่างระหว่างเพศเห็นได้ชัดเจน บินได้แต่ในระยะทางสั้น ๆ ทำรังบนพื้น
ดิน กินเมล็ดพืช, ผลไม้สุก และแมลง เป็นอาหาร

ไก่ฟ้ามาตัวเดียว เดินท่องเที่ยวเลี้ยวเหลี่ยมเขา
เหมือนพรากจากนงเยาว์ เปล่าใจเปลี่ยวเหลียวหานาง

ไก่สวยงาม. (ม.ป.ป.). นกไก่ฟ้า. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://sites.google.com/site/kikkysamart
/home/ki-cae-ni-prathesthiy/kifa-hlang-khaw
สืบค้นเมื่อ 17 กันยายน 2564.

นกแขกเต้า

ชื่อสามัญ : Red-breasted parakeet
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Psittacula alexandri
วงศ์ : Psittacidae

นกชนิดนี้มีลำตัวขนาด 35 เซนติเมตร หัวใหญ่ คอสั้น หางยาวแหลม ขน
ปกคลุมลำตัวสีสันสดใสตัวผู้ลำตัวด้านบนสีเขียว ลำตัวด้านล่างมีสีเขียวอ่อนอม
ฟ้า บริเวณอกสีชมพูแก้มส้ม หัวสีม่วงแกมเทาหน้าผากมีแถบสีดำคาดไปจรดตา
ทั้งสองข้าง และมีแถบสีดำลากจากโคนปากไปถึงแก้ม จะงอยปากบนสีแดงสด
จะงอยปากล่างสีดำ ส่วนตัวเมียต่างจากตัวผู้ตรงที่หัวเป็นสีน้ำเงินแกมเทาจะงอย
ปากบนสีดำสนิท

แขกเต้าเคล้าคู่เคียง เรียงจับไม้ไช้ปีกหาง
เรียมคะนึงถึงเอวบาง เคยแนบข้างร้างแรมนาน

สารานุกรมเสรี. (2563). นกแขกเต้า. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://th.wikipedia/นกแขกเต้า.
สืบค้นเมื่อ 17 กันยายน 2564.

นกดุเหว่า

ชื่อสามัญ : Asian koel
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Eudynamys scolopaceus
วงศ์ : Cuculidae

นกกาเหว่าเป็นนกในวงศ์คัคคู (Cuculidae) มีขนาดใกล้เคียงกับอีกา ลำตัว
เพรียวยาว ตาสีแดง หางยาวและแข็ง เท้าจับกิ่งไม้มีลักษณะพิเศษต่างจากนก
ชนิดอื่น คือสามารถจับกิ่งไม้ได้รอบโดยใช้นิ้วหน้า 2 นิ้ว และนิ้วหลัง 2 นิ้ว ตัวผู้มี
สีดำ ปากสีเขียวเทา ส่วนตัวเมียสีน้ำตาลแก่ มีลายเป็นจุดขาวทั่วตัว

ดุเหว่าเจ่าจับร้อง สนั่นก้องซ้องเสียงหวาน
ไพเราะเพราะกังวาน ปานเสียงน้องร้องสั่งชาย

dooasia. (2550). นกกาเหว่า. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
http://www.dooasia.com/animals/birds-
37.shtml. สืบค้นเมื่อ 17 กันยายน 2564.

นกโนรี

ชื่อสามัญ : Lory
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Lorius
วงศ์ : Psittaculidae

มีความยาวจากจะงอยปากจรดปลายหาง 30 เซนติเมตร หางสั้น พบกระจาย
พันธุ์ในแถบประเทศอินโดนีเซีย หมู่เกาะโมลุกกะ ปาปัวนิวกินี และหมู่เกาะ
โซโลมอน ลำตัวสีสดใสต่างกันไปตามชนิด เช่น แดงเข้มไปหมดทั้งตัว ยกเว้น
ปลายปีก ปาก และนิ้ว เป็นต้น มีอุปนิสัยปกติจะอาศัยอยู่อย่างโดดเดี่ยว เว้นแต่
ว่าเมื่อจับคู่แล้วจึงไม่แยกห่างจากกัน มีบ้างในบางครั้งจะอยู่รวมกันเป็นฝูงราว 4-
6 ตัว ชอบบินสูงเหนือยอดไม้ ไม่ส่งเสียงร้องในขณะบินเหมือนนกชนิดอื่นใน
อันดับเดียวกัน อาหารหลักคือ ผลไม้สุกที่มีรสหวาน โดยมีตอนปลายของลิ้นก็ตรง
ที่ลิ้นที่ม้วนเป็นหลอดได้ สำหรับดูดกินน้ำหวานจากดอกไม้ และมีหนอนหรือแมลง
เป็นอาหารเสริม โดยปกติแล้วจะวางไข่ครั้งละไม่เกิน 2 ฟองเท่านั้น นกโนรีก็
เหมือนนกชนิดอื่นในอันดับนี้ คือ นิยมเลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยง ในประเทศไทยเชื่อว่ามี
ผู้นำเข้ามาเลี้ยงตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา แต่ไม่สามารถที่จะฝึกหัดให้เลียนเสียง
มนุษย์ได้เหมือนนกชนิดอื่น.

โนรีสีปานชาด เหมือนช่างฉลาดวาดแต้มลาย
ไม่เท่าเจ้าโฉมฉาย ห่มตาดพรายกรายกรมา

unionpedia. (ม.ป.ป.). นกโนรี. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://th.unionpedia.org/%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B9%82%E0%B8%9
9%E0%B8%A3%E0%B8%B5. สืบค้นเมื่อ 17 กันยายน 2564.

นกสัตวา

ชื่อสามัญ : Eclectus Parrot
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Eclectus roratus

มีความยาวจากปลายปากถึงปลายหาง 35 ซม. ตัวค่อนข้างใหญ่ และมีสีสัน
มหัศจรรย์ที่สุดในโลก เพราะนกตัวผู้และนกตัวเมียมีสีสันแตกต่างตัดกันมาก
ที่สุดในโลก ไม่เหมือนนกชนิดใดเลย และก็สวยทั้งตัวผู้และตัวเมียเสียด้วย
สีสันของนกตัวผู้นั้น เหมือนอย่างที่อาจารย์สุกิจบอกไว้จริงๆ มีสีเขียวสดเกือบทั้ง
ตัว ยกเว้นขอบปีกและขนปลายปีกมีสีน้ำเงินสด และยังมีสีน้ำเงินสดแซมที่หาง
อีกด้วย ใต้ปีกเป็นสีแดงสด แล้วยังแดงเลยมาจนถึงสีข้างอีกด้วย ทำให้แลเห็นสี
แดงเข้มเด่นชัดมาก เพราะตัดกับขนสีเขียว ในขณะบิน มันจึงเป็นนกแก้วที่สวย
มาก จะแลเห็นเป็นสีเขียวสลับกับสีแดง ปากบนมีสีแดง แต่ปากล่างมีสีดำ
นกตัวเมียมีสีสันแตกต่างจากนกตัวผู้ ราวกับเป็นนกคนละชนิดกัน และนัก
วิทยาศาสตร์ก็เคยเข้าใจว่าเป็นนกคนละชนิดกัน มีขนเกือบทั่วทั้งตัวเป็นสีแดง
เข้ม แต่ขอบปีกและขนปลายปีกเป็นสีน้ำเงิน และยังมีสีม่วงที่หลังคอและที่ท้อง
อีกด้วย ใต้หางสีเหลือง ปากมีสีดำทั้งปากบนและปากล่าง ยิ่งกว่านั้น ใต้ปีกของ
มันก็ออกสีม่วง สวยอย่าบอกใครเชียว โดยเฉพาะในขณะที่มันกำลังบินคลอเคลีย
ไปกับนกตัวผู้

สัตวาน่าเอ็นดู คอยหาคู่อยู่เอกา
เหมือนพี่ที่จากมา ครวญหาเจ้าเศร้าเสียใจ

ปัทมาวรรณ อำพันธุ์ทอง. (ม.ป.ป.). นกสัตวา. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://sites.google.com/site/kaphyhereux09/
home/kaphy-he-reux/nk-satwa. สืบค้นเมื่อ 17 กันยายน 2564.