บทเห่ชมนก

บทเห่ชมนก

กาพย์เห่เรือ
เจ้าฟ้าธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สุริยวงศ์

จัดทำโดย
นางสาวธนัญญา จิรสูตรสกุล
เลขที่ ๓๖ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๖/๔

วิชาภาษาไทย ท๓๓๑๐๑
ภาคเรียนที่ ๑/๒๕๖๔

โรงเรียนทีปราษฎร์พิทยา

บทเห่ชมนก

โคลง อัสดง
รอนรอนสุริยโอ้ ค่ำแล้ว
นุชพี่ เพียงแม่
เรื่อยเรื่อยลับเมรุลง คลับคล้ายเรียมเหลียว
รอนรอนจิตจำนง
เรื่อยเรื่อยเรียมคอยแก้ว ทิพากรจะตกต่ำ
คำนึงหน้าเจ้าตาตรู
กาพย์ นกบินเฉียงไปทั้งหมู่
เรื่อยเรื่อยมารอนรอน เหมือนพี่อยู่ผู้เดียวดาย
คิดบังอรร่อนรำกราย
สนธยาจะใกล้ค่ำ เหมือนสายสวาทนาดนวยจร
เรื่อยเรื่อยมาเรียงเรียง ชมกันอยู่สู่สมสมร
ห่อนเห็นเจ้าเศร้าใจครวญ
ตัวเดียวมาพลัดคู่ ไม่นวลพักตร์เหมือนทรามสงวน
เห็นฝูงยูงรำฟ้อน ดั่งนางฟ้าหน้าใยยอง
จับไม้เรียงเคียงคู่สอง
สร้อยทองย่องเยื้องชาย รับขวัญน้องต้องมือเบา
สาลิกามาตามคู่ เดินท่องเที่ยวเลี้ยวเหลี่่ยมเขา
เปล่าใจเปลี่ยวเหลียวหานาง
แต่พี่นี้อาวรณ์ เรียงจับไม้ไซ้ปีกหาง
นางนวลนวลน่ารัก เคยแนบข้างร้างแรมนาน
สนั่นก้องซ้องเสียงหวาน
แก้วพี่นี้สุดนวล ปานเสียงน้องร้องสั่งชาย
นกแก้วแจ้วแจ่มเสียง เหมือนช่างฉลาดวาดแต้มลาย
ห่มตาดพรายกรายกรมา
เหมือนพี่นี้ประคอง คอยหาคู่อยู่เอกา
ไก่ฟ้ามาตัวเดียว ครวญหาเจ้าเศร้าเสียใจ
บ้างชมกันขันเพรียกไพร
เหมือนพรากจากนงเยาว์ ล้วนหลายหลากมากภาษา
แขกเต้าเคล้าคู่เคียง

เรียมคะนึงถึงเอวบาง
ดุเหว่าเจ่าจับร้อง

ไพเราะเพราะกังวาน
โนรีสีปานชาด

ไม่เท่าเจ้าโฉมฉาย
สัตวาน่าเอ็นดู

เหมือนพี่ที่จากมา
ปักษีมีหลายพรรณ

ยิ่งฟังวังเวงใจ

นกยูง

ชื่อสามัญ : Green Peafowl


ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pavo muticus

วงศ์ : Phasianidae

นกยูง เป็นสัตว์ปีกจำพวกไก่ฟ้าขนาดใหญ่ที่สุดในวงศ์เดียวกันนี้ มีจุดเด่น
คือรักเดียวใจเดียวมีคู่แค่ตัวไปตลอดชีวิต หากตัวใดตัวนึงตาย อีกก็จะตาย
ตามไปด้วย เพศผู้มีขนหางยาวที่มีสีสันสวยงาม ที่เมื่อแผ่ขยายออกเพื่ออวด
เพศเมียจะมีความสวยงามเป็นอย่างยิ่ง มี 2 ชนิด คือ นกยูงอินเดีย และนก
ยูงไทย

เห็นฝูงยูงรำฟ้อน คิดบังอรร่อนรำกราย
สร้อยทองย่องเยื้องชาย เหมือนสายสวาทนาดนวยจร

สารานุกรม. (2564). นกยูง. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://th.wikipedia.org/wiki/นกยูง.
สืบค้นเมื่อ 8 กันยายน 2564.

นกสร้อยทอง

ชื่อสามัญ : Hill Myna


ชื่อวิทยาศาสตร์ : Gracula religiosa

วงศ์ : Sturnidae

ชื่ออื่นๆ : นกขุนทอง นกเอี้ยงคำ

นกขุนทองเป็นนกในวงศ์นกเอี้ยงและนกกิ้งโครง (Sturnidae) มีถิ่น
อาศัยอยู่ทั่วไปในเอเชียใต้และเอเชียอาคเนย์ มีความสามารถเลียนเสียง
มนุษย์ได้เหมือนนกแก้ว จึงนิยมเลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยงกันสูง นกขุนทองมีความ
ยาวเฉลี่ยประมาณ 29 เซนติเมตร ลำตัวป้อมสีดำ หางสั้น ปีกแหลมยาว เท้า
แข็งแรง มีเหนียง คือ แผ่น หนัง สีเหลืองอมส้มคลุมทั่วท้ายทอยและเหนียงสี
เหลืองแดงสดใต้ตา ขนสีดำเหลือบเขียว มีเงาสีม่วงบริเวณหัวและคอ มีสี
ขาวแซมใต้ปีก ปากสีแดงส้ม ขาสีเหลืองสด ทั้งตัวผู้และตัวเมียมีลักษณะ
คล้ายกัน

เห็นฝูงยูงรำฟ้อน คิดบังอรร่อนรำกราย
สร้อยทองย่องเยื้องชาย เหมือนสายสวาทนาดนวยจร

สารานุกรม. (2564). นกขุนทอง. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://th.wikipedia.org/wiki/นกขุนทอง.
สืบค้นเมื่อ 8 กันยายน 2564.

นกสาลิกา

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Acridotheres tristis




วงศ์ : Sturnidae

นกสาลิกา มีความยาวประมาณ 25-26 เซนติเมตร ขาเรียวเล็ก นิ้วตีน
แข็งแรง หัวและคอสีดำ ปากและหนังรอบตาสีเหลือง ลำตัวสีน้ำตาล ขอบปีก
และปลายหางสีขาว หน้าอก, ท้อง และก้นสีน้ำตาลอ่อน ตัวผู้และตัวเมีย
คล้ายคลึงกัน หากินอยู่ตามพื้นดินปะปนกับนกชนิดอื่น ๆ มักเดินสลับวิ่ง
กระโดด มีความปราดเปรียว ชอบจิกตีต่อสู้กันเองหรือทะเลาะวิวาทกับนก
ชนิดอื่น ๆ

สาลิกามาตามคู่ ชมกันอยู่สู่สมสมร
แต่พี่นี้อาวรณ์ ห่อนเห็นเจ้าเศร้าใจครวญ

สารานุกรม.(2561). นกเอี้ยงสาลิกา. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://th.wikipedia.org/wiki/นกเอี้ยงสาลิกา.
สืบค้นเมื่อ 8 กันยายน 2564.

นกนางนวล

ชื่อสามัญ : Brown-headed gull


ชื่อวิทยาศาสตร์ : Larus brunnicephalus

วงศ์ : Laridae; Vigors

นกนางนวล เป็นนกที่มีขนาดปานกลางจนถึงขนาดใหญ่ มีลักษณะทั่วไป
คือ มีขนสีเทาหรือขาว บางชนิดมีสีดำแต้มที่หัวหรือปีก มีปากหนายาว และ
เท้าเป็นผังพืด เป็นนกที่มีพฤติกรรมอยู่รวมกันเป็นฝูงใหญ่ หากินตามชายฝั่ ง
ทะเล และบางชนิดเข้ามาหากินในแหล่งน้ำจืดบ้าง เป็นนกที่ชาวทะเลหรือนัก
เดินเรือให้ความนับถือ โดยถือว่า หากได้พบนกนางนวลแล้วก็แสดงว่าอยู่ใกล้
แผ่นดินมากเท่านั้น

นางนวลนวลน่ารัก ไม่นวลพักต์เหมือนทรามสงวน
แก้วพี่นี้สุดนวล ดั่งนางฟ้านางใยยอง

สารานุกรม.(2564). นกนางนวลธรรมดา. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://th.wikipedia.org/wiki/นกนางนวลธรรมดา.
สืบค้นเมื่อ 8 กันยายน 2564.

นกแก้ว

ชื่อสามัญ : Parrots, Parakeet
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Psittaciformes
วงศ์ : Cacatuoidea, Psitacidae

นกแก้วมีขนาดเล็กจนถึงใหญ่ (19-100 เซนติเมตร) มีหัวกลมโต ลำตัวมี
ขนอุยปกคลุมหนาแน่น ขนมีแกนขนรอง ต่อมน้ำมันมีลักษณะเป็นพุ่มขน
ผิวหนัง ค่อนข้างหนา มีลักษณะเด่นที่แตกต่างจากนกอันดับอื่น ๆ คือ
จะงอยปากที่สั้นหนา และทรวดทรงงอเป็นตะขอหุ้มปากล่าง มีความคมและ
แข็งแรง อันเป็นที่ของชื่อสามัญ ใช้สำหรับกัดแทะอาหารและช่วยในการปีน
ป่าย เช่นเดียวกับกรงเล็บ รูจมูกไม่ทะลุถึงกัน สันปากบนหนาหยาบและแข็ง
ทื่อ ขนปลายปีกมี 10 เส้น ขนกลางปีกมี 8-14 เส้น ไม่มีขนกลางปีกเส้นที่ 5
ขนหางมี 12-14 เส้น หน้าแข้งสั้นกว่าความยาวของ นิ้ว ที่ยาวที่สุด แข้ง
ปกคลุมด้วยเกล็ดชนิดเกล็ดร่างแห นิ้วมีการจัดเรียงแบบนิ้วคู่สลับกัน คือ
เหยียดไปข้างหน้า 2 นิ้วและเหยียดไปข้างหลัง 2 นิ้ว ซึ่งนิ้วที่ 4 สามารถหมุน
ไปข้างหน้าได้

นกแก้วแจ้วแจ่มเสียง จับไม้เรียงเคียงคู่สอง
เหมือนพี่นี้ประคอง รับขวัญน้องต้องมือเบา

สารานุกรม.(2564). อันดับนกแก้ว. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://th.wikipedia.org/wiki/อันดับนกแก้ว.
สืบค้นเมื่อ 8 กันยายน 2564.

นกไก่ฟ้า

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Phasianidae
วงศ์ : Phasianus colchicus

ไก่ฟ้ามีรูปร่างไล่เลี่ยกับ ไก่บ้าน มีจะงอยปากและขาแข็งแรงมาก มี
ลักษณะเด่น คือ ตัวผู้มีหางยาว และสีสันสวยงามกว่าตัวเมีย จัดเป็นความ
แตกต่างระหว่างเพศเห็นได้ชัดเจน บินได้แต่ในระยะทางสั้น ๆ ทำรังบนพื้น
ดิน กินเมล็ดพืช, ผลไม้สุก และแมลง เป็นอาหาร

ไก่ฟ้ามาตัวเดียว เดินท่องเที่ยวเลี้ยวเหลี่ยมเขา
เหมือนพรากจากนงเยาว์ เปล่าใจเปลี่ยวเหลียวหานาง

สารานุกรม. (2561). ไก่ฟ้า. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://th.wikipedia.org/wiki/ไก่ฟ้า.
สืบค้นเมื่อ 9 กันยายน 2564.

นกแขกเต้า

ชื่อสามัญ : Red-breasted parakeet
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Psittacula alexandri
วงศ์ : Psittacidae

นกชนิดนี้มีลำตัวขนาด 35 เซนติเมตร หัวใหญ่ คอสั้น หางยาวแหลม ขน
ปกคลุมลำตัวสีสันสดใสตัวผู้ลำตัวด้านบนสีเขียว ลำตัวด้านล่างมีสีเขียวอ่อน
อมฟ้า บริเวณอกสีชมพูแก้มส้ม หัวสีม่วงแกมเทาหน้าผากมีแถบสีดำคาดไป
จรดตาทั้งสองข้าง และมีแถบสีดำลากจากโคนปากไปถึงแก้ม จะงอยปากบน
สีแดงสด จะงอยปากล่างสีดำ ส่วนตัวเมียต่างจากตัวผู้ตรงที่หัวเป็นสีน้ำเงิน
แกมเทาจะงอยปากบนสีดำสนิท

แขกเต้าเคล้าคู่เคียง เรียงจับไม้ไช้ปีกหาง
เรียมคะนึงถึงเอวบาง เคยแนบข้างร้างแรมนาน

สารานุกรม. (2563). นกแขกเต้า. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://th.wikipedia.org/wiki/นกแขกเต้า.
สืบค้นเมื่อ 9 กันยายน 2564.

นกดุเหว่า

ชื่อสามัญ : Asian koel
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Eudynamys scolopaceus
วงศ์ : Cuculidae

นกกาเหว่าเป็นนกวงศ์คัคคูขนาดใหญ่ ยาว 39-46 เซนติเมตร รวม
หางยาว หนัก 190-327 กรัม ตัวผู้พันธุ์ต้นแบบมีสีดำแกมน้ำเงินเป็นเงา มี
ปากเทาเขียว ๆ สีจาง ม่านตาเป็นสีแดงเข้ม มีขาและเท้าสีเทา ส่วนตัวเมีย
พันธุ์ต้นแบบมีสีออกน้ำตาลที่ยอดหัว มีลายออกแดง ๆ ที่หัว ส่วนหลัง
ตะโพก และปีก เป็นสีน้ำตาลมีจุดขาว ๆ หรือเหลือง ๆ ที่ท้องมีสีขาว มี
ลวดลายมาก ส่วนสปีชีส์ย่อยอื่น ๆ ต่างกันไปโดยสีและขนาด ขนลูกนกด้าน
บนออกเหมือนตัวผู้และมีปากดำ

ดุเหว่าเจ่าจับร้อง สนั่นก้องซ้องเสียงหวาน
ไพเราะเพราะกังวาน ปานเสียงน้องร้องสั่งชาย

สารานุกรม. (2564). นกกาเหว่า. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://th.wikipedia.org/wiki/นกกาเหว่า.
สืบค้นเมื่อ 9 กันยายน 2564.

นกโนรี

ชื่อสามัญ : Lory
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Lorius
วงศ์ : Psittaculidae

นกโนรีมีความยาวจากจะงอยปากจรดปลายหาง 30 เซนติเมตร หางสั้น
พบกระจายพันธุ์ในแถบประเทศอินโดนีเซีย หมู่เกาะโมลุกกะ ปาปัวนิวกินี
และหมู่เกาะโซโลมอน ลำตัวสีสดใสต่างกันไปตามชนิด เช่น แดงเข้มไปหมด
ทั้งตัว ยกเว้นปลายปีก ปาก และนิ้ว เป็นต้น

โนรีสีปานชาด เหมือนช่างฉลาดวาดแต้มลาย
ไม่เท่าเจ้าโฉมฉาย ห่มตาดพรายกรายกรมา

สารานุกรมเสรี. (2564). นกโนรี. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://th.wikipedia.org/wiki/นกโนรี.
สืบค้นเมื่อ 9 กันยายน 2564.

นกสัตวา

ชื่อสามัญ : Eclectus Parrot
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Eclectus roratus

นกสัตวามีความยาวจากปลายปากถึงปลายหาง 35 ซม. ตัวค่อนข้างใหญ่
และมีสีสันมหัศจรรย์ที่สุดในโลก เพราะนกตัวผู้และนกตัวเมียมีสีสันแตกต่าง
ตัดกันมากที่สุดในโลก ไม่เหมือนนกชนิดใดเลย และก็สวยทั้งตัวผู้และตัวเมีย

สัตวาน่าเอ็นดู คอยหาคู่อยู่เอกา
เหมือนพี่ที่จากมา ครวญหาเจ้าเศร้าเสียใจ

ปัทมาวรรณ อำพันธุ์ทอง. (ม.ป.ป.). กาพย์เห่เรือ. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
https://sites.google.com/site/kaphyhereux09/home/kaphy-he-
reux/nk-satwa. สืบค้นเมื่อ 9 กันยายน 2564.