วันฉัตรมงคล

ห้องสมดุ ประชาชนจงั หวัดชัยภมู ิ
ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอาเภอเมอื งชยั ภมู ิ

กจิ กรรมส่งเสรมิ การอ่านผ่าน E – Book

วันฉตั รมงคล



ควคามวสามาคสญั าขคอญั งขวันอฉงตัวรนั มฉงตัครลมงคล

เวรสานั ดชทแนหจ็อลี่าลขา1วะถณัง3ึน้ รนับจาเตาถาฉพจชุลวกลตักัิตอันาเงิรสรคราฉถไมณดมเทวตั มง็จาลัพรยคขจอ่ื ยมล.ักขวน้ึศรงนัรอเเา.คปถไชงท2ลทล็นพ5สี่ ิง1ย5เวมรปถ39นัะขบ็นวตบแทอัตัลวุลลางร่ียินัทตาะพารคดทล่อสรามกึาจ่รีชมะรถาาสบเพงลดกึงมาพ.ึกพพจ็ศทบถรพรร.สัตะึง2ะะรมอพิ5บระตเิส5ารปดา่อช9รทะจ็รจิยพรแสเพามยาลธิกมรชศนะบีพเะพเดดทรปปรธิจ็ามระ็นรรบีพรบรเงมาร“ราาพมพมชนทะราาบรรทสธะภาะรรมอิบชเิบมรษเิสดาดาาชกภรีศทม็จนิยิเเรพาสษปกยธีสมกราศ็นบิินธะเเเพดดปบทปิเบจ็รศีน็ร็นรพศะรมมพม“รสีรชหพรหะินมนาะวราวทหกมชะกชราาหบิรษริธภมเาาัตากิเูมหกทบลรลพิษาสงศิยา้วกตัลมเร์ ชจรรอรเชัม้าริดณิยดอากห็จ์ุลลยราพพายงัชหู่ลภรรเกทกวัดมูะะรา”ี่ชววพิ1ณลม0ชชทลิรหิรพแอ่ี 1เเหากดรก0ระล่งลุลาแวรา้้ายชหเชาเเจจดชบง่ิรา้า้ วชรเรออกงามมยยลชศหนูหู่่ห้าวจ์ เาาัววังจกั รถ”ศา้รหาบอ์จีชลแพยกั งัลบหู่ริตจะรีวัรามกเมื่อ
มพแลงระคะพ“2ตลบเ5ธิร่อ6าดหาฉี ย2ทจงั รตัอสนทะอืดรดสมนั้งั้อังมนืบแเนาดงรลจ้ีส้นัคพัฐ็จะเารลบพรคนรียาะหรัฐรกลรบะอบรวไกัวางือาท่าษทชแลพอยผาิรสไารแทเ่นจมแกะลเลยดเลรระดแะนิาา้ยีพจ็ตลชเกโจพสะอ่พดวา้ พกยรยอ่าิธนะอพสธยีฉวดิกรู่หกรัตชรระนวัแรริมจรลกิมเไงึากะรเดงชไพลคจคด้มพา้อ่ืึงรลน้ีพเธิไอปจ้อซดรฉีง้ารมะน้แอ่ึงัตะปกเผย้อโรกยรฐหู่น่มมลชะมัวดงเ้ากทนคบนนิ ไลาส์ลร้อดโใา้ ุขมดนมม้นซแยรวกพีอ้่ึงหธาันรกมรชร่งะบระกโรอหะอปรรมาทมมงะฐณกเอ่หารมพาใามามนบรรือ่ช่อาใจวรปาษนมมนััดภรฎพงรบิเะจษราารโรดั นชกยตะมงชโพลรถารอานอนรวางชดชส์ะาพกพยรไาขุารปภาิธเรแมะชบี”ิเใหรษอื่นพรา่งวกพธิชมอนั ฉีถพรราทณะาวลธิ ช่ีราอ4ฉีายาางรลชภพเพามอพิเษฤษรอื่งษิธฎะพวกีบเภรันนศรตราทะนั้วคมลเตี่วศม4อรฉ่าวาดพพตัช“ตไฤเ.ารปฉรศภษาัต”ห.เิจภษร2ระา5ือกหคส6รนมร2ืบัฐน้ัอื สทพพรวา้ังิธฐั.า่นศนฉี .ี้รตั ักรษา

ความเป็นมาของพระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก

การจัดพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษกนัน้ มหี ลกั ฐานปรากฏในหลักศลิ าจารึก วัดศรีชุมของพญาลิไท ว่า เริ่มต้นมาตงั้ แต่
ครัง้ พ่อขุนผาเมืองได้อภเิ ษกพอ่ ขนุ บางกลางหาว หรอื พอ่ ขนุ บางกลางทา่ ว ใหเ้ ป็นผู้ปกครองเมืองสุโขทยั

จากนน้ั ในสมยั กรุงรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระพทุ ธยอดฟ้าจฬุ าโลกมหาราช ไดท้ รงฟ้นื ฟพู ระราชพิธบี รม
ราชาภเิ ษกใหถ้ กู ตอ้ งสมบรู ณ์ โดยพระมหากษัตรยิ ท์ ี่ยังมิไดท้ รงประกอบพระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก จะไมใ่ ชค้ าว่า “พระ
บาท” นาหน้า “สมเด็จพระเจ้าอย่หู ัว” และคาสัง่ ของพระองคก์ ็ไมเ่ รียกว่า “พระบรมราชโองการ” และอีกประการหนึง่ คอื
จะยงั ไม่มกี ารใช้ นพปฎลเศวตฉตั ร หรอื ฉตั ร 9 ชั้น

ความเปน็ มาของพระราชพธิ ฉี ตั รมงคล

ก่อนหน้ารัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจา้ อยหู่ วั พระราชพธิ ีฉัตรมงคลถอื เปน็ พธิ ขี องเจา้ พนักงานใน
พระราชฐาน ท่มี หี น้าทร่ี กั ษาเครอื่ งราชปู โภคและพระทวารประตวู งั ได้จัดการสมโภชสังเวยเคร่อื งราชปู โภคท่ตี นรักษาทุกปใี น
เดือนหก และเปน็ งานส่วนตัว ไมถ่ อื เปน็ งานหลวง

จนกระทง่ั สมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจา้ อยู่หวั เสด็จขึ้นครองราชย์ ไดท้ รงกระทาพิธฉี ตั รมงคลขึ้นเป็นคร้ังแรก ใน
วนั บรมราชาภเิ ษก เมอ่ื วันที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2393 โดยมพี ระราชดาริว่า วนั บรมราชาภเิ ษกเป็นมหามงคลสมัยท่คี วรแก่การ
เฉลมิ ฉลองในประเทศท่ีมพี ระเจ้าแผน่ ดนิ จึงถอื ใหว้ ันนัน้ เป็นวันนักขัตฤกษ์มงคลกาล และควรที่จะมีการสมโภชพระมหา
เศวตฉัตรใหเ้ ปน็ สวัสดมิ งคลแก่ราชสมบตั ิ แต่เนื่องจากเปน็ ธรรมเนียมใหม่ ยากต่อการเข้าใจ อีกทง้ั เผอิญท่ีวันบรมราชาภเิ ษกไป
ตรงกับวันสมโภชเคร่อื งราชูปโภคท่ีมแี ต่เดิม พระบาทสมเด็จพระจอมเกลา้ เจ้าอย่หู ัวจึงทรงอธบิ ายวา่ วนั ฉตั รมงคลเป็นวนั สมโภช
เครอื่ งราชปู โภค จึงไม่มใี ครติดใจสงสัย

ดังนั้น จงึ ได้มีพระราชดารจิ ดั งานพระราชกศุ ลพระราชทานชื่อวา่ "ฉตั รมงคล" ขึ้น โดยไดม้ กี ารเฉลมิ ฉลอง
ดว้ ยการนิมนตพ์ ระสงฆม์ าสวดเจริญพระพทุ ธมนต์ ในวนั ข้นึ 13 ค่า เดือน 6 รงุ่ ข้นึ มีการถวายภตั ตาหารแด่
พระสงฆ์ท่ีพระที่นงั่ ดุสติ มหาปราสาทและพระทน่ี ่งั ไพศาลทกั ษณิ ดว้ ยเหตนุ ้ีจึงถือว่าการเฉลมิ ฉลองพระราชพธิ ี
ฉตั รมงคล เรมิ่ มีในรชั กาลของพระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั เป็นครั้งแรก

ต่อมาในสมัยรชั กาลท่ี 5 วันบรมราชาภเิ ษก ตรงกบั เดือน 12 จงึ โปรดเกลา้ ฯ ใหจ้ ัดงานฉัตรมงคลในเดือน 12 แต่ไมไ่ ดร้ บั การ
ยนิ ยอม พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจ้าอยูห่ วั จึงทรงแกไ้ ขดว้ ยการออกพระราชบัญญตั วิ า่ ดว้ ยตราจุลจอมเกลา้ สาหรับตระกูล
ขึ้น ให้มีพระราชทานตราน้ตี รงกบั วนั คล้ายบรมราชาภเิ ษก ท่านผู้หลกั ผใู้ หญจ่ งึ ยินยอมให้เลอื่ นงานฉัตรมงคลมาตรงกบั วนั บรม
ราชาภเิ ษก แต่ยังใหร้ ักษาประเพณีสมโภชเครือ่ งราชูปโภคอย่ตู ามเดมิ รูปแบบงานวนั ฉัตรมงคลจึงเป็นเชน่ น้ีจนถึงปจั จบุ นั

กิจกรรมทีค่ วรปฏิบัตใิ นวนั ฉตั รมงคล

- ประดับธงชาตติ ามอาคารบา้ นเรอื นและสถานทีร่ าชการ
- ร่วมทาบญุ ตกั บาตร ประกอบพธิ ีทางศาสนา เพอ่ื ถวายเป็นพระราชกศุ ล
- น้อมเกล้าน้อมกระหมอ่ มถวายพระพรชยั โดยพร้อมเพรยี งกัน กล่าวคาถวายอาศริ วาทราชสดดุ ี ถวายชยั มงคลใหท้ รง
พระเกษม สาราญ ทรงเจริญพระชนมพรรษายิง่ ยืนนาน เป็นมหามง่ิ ขวญั แกพ่ สกนกิ รชาวไทยไปชั่วกาลย่งิ ยนื นาน

แหลง่ ข้อมูลอา้ งองิ เนือ้ หาจาก
https://hilight.kapook.com/view/188122