วิชากัญชาและกัญชงศึกษา ทช33098 บทที่2

หนงั สอื เรยี นสาระทักษะการดาเนนิ ชวี ติ

รายวิชา ทช33ห09น8ังสกญัอื เชรายี แนลสะากรัญะชทงกั ศษกึ ษะกาาเรพด่ือาใชเนเ้ ปนิ ็นชยีวาติ อยา่ งชาญฉลาด
รายวชิ า ทช33098หกนัญงั สชรือะาเดรแียบัลนมะสธักายญั รมะชศทกึงักศษษกึาะตษกอาานรเปดพาลอ่ืเานใยินชช้เปีวติ็นยาอยา่ งชาญฉลาด

รายวิชา ทช33098 กรญั ะชดาับแมลธัะยกัญมศชกึงศษกึ าษตาอเนพปอื่ ลใชา้เยป็นยาอยา่ งชาญฉลาด

ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย

สานกั งานส่งเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั กรงุ เทพมหานคร
สานักงานสง่ เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั

สานักงานสง่ สเสารนิมกั กงาารนศปกึ ลษดั ากนรอะกทรระวบงบศแกึ ลษะากธาิกราศรกึ กษราะตทารมวองธัศยกึ าษศายั ธกิกราุงรเทพมหานคร

สานักงานส่งสเาสนรกั ิมงกานารสศ่งเกึ สษรมิานกาอรกศรึกะษบาบนอแกลระะกบาบรแศลกึ ะษการตศากึมษอาธั ตยาามศอยัธกยารศงุ ยัเทพมหานคร
สานกั งสาานนสกั ง่ งเาสนรปมิ ลกัดากรรศะึกทษรวางนศอกึ กษราะธบกิ บารแกลระะกทารรวศงึกศษึกษาาตธาิกมาอรัธยาศัย
สานักงานปลัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร กระทรวงศึกษาธกิ าร

หร�นยังวสิชือ�เรทยี ชนส3�3ร0ะ9ท8กั ษกะัญก�ชรด�ำ�แเลนะินกชัญวี ติ ชงศกึ ษ�
เพ่ือใช้เปน็ ย� อยา่ งชาญฉลาด

ระดับมธั ยมศึกษ�ตอนปล�ย
จดั ทำ�โดย
ส�ำ นักง�น กศน. กทม.
161/10 ซอยอรุณอมรนิ ทร์ 15 ถนนอรุณอมรินทร ์
แขวงบ้�นช�่ งหลอ่ เขตบ�งกอกนอ้ ย กรุงเทพฯ 10700

02-866-2830 ถงึ 33 02-866-2839
[email protected]

พมิ พ์ท ่ี : บริษทั เอกพิมพ์ไท จำ�กัด
94-98 หมู่ 10 ซอยบรมร�ชชนน ี 117 ถนนบรมร�ชชนนี

แขวงศ�ล�ธรรมสพน ์ เขตทวีวฒั น� กรุงเทพฯ 10170
02-8888-152 02-8888-121
[email protected]
www.akepimthai.com

2

ค�ำคนำนำ�ำ

หนังสือเรียนสาระทักษะการดาเนินชีวิต ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา เพื่อใช้เป็นยา
อย่างชาญฉลาด ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย จัดทาข้ึนเพ่ือให้ผู้เรียนหลักสูตรรายวิชาน้ี ใช้เป็นสื่อ
เอกสารในการศึกษาค้นคว้า และครูผู้สอนใช้เป็นสื่อการเรียนรู้ ขณะพบกลุ่มจัดประสบการณ์
การเรียนรใู้ หก้ ับผเู้ รียน สง่ ผลให้ผ้เู รียนมีความรู้ และเจตคติท่ีถกู ตอ้ งในการใช้กัญชาและกัญชงเปน็ ยา
ในการรักษา หรือควบคุมอาการของผู้ป่วยในครอบครัว รวมทั้งผู้ป่วยอ่ืน ๆ ที่ต้องการคาแนะนา
ที่ถูกต้อง นอกจากนี้ยังส่งเสริมให้ผู้เรียนมีทักษะการแสวงหาความรู้ และทักษะการคิดวิเคราะห์
อันเป็นคุณลักษณะท่ีพึงประสงค์ ท่ีสถานศึกษาต้องการให้เกิดข้ึนกับผู้เรียนส่วนผู้ท่ีสนใจศึกษาความรู้
เกี่ยวกับกัญชาและกัญชง ก็สามารถศึกษาเรียนรู้หนังสือเรียนฉบับนี้ได้ เพ่ือเสริมสร้างภูมิคุ้มกันและ
ปัญญาในการใช้กัญชาและกัญชงเป็นยาอย่างรู้คุณค่าและชาญฉลาด ตลอดจนใช้เป็นเอ กส าร
ทางวชิ าการเพอ่ื การอา้ งอิงทเ่ี กีย่ วข้องกบั กญั ชาและกัญชงไดอ้ ีกดว้ ย

เอกสารหนังสือเรียนเล่มน้ีประกอบด้วย คาแนะนาการใช้หนังสือเรียน โครงสร้างรายวิชา
มเี นือ้ หาจานวน 7 บท ได้แก่ (1) เหตใุ ดตอ้ งเรียนรู้กญั ชาและกัญชง (2) กัญชาและกญั ชงพชื ยาที่ควรรู้
(3) รู้จักโทษและประโยชน์ของกัญชาและกัญชง (4) กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับกัญชาและกัญชง
(5) กัญชาและกัญชงกับการแพทย์ทางเลือก (6) กัญชาและกัญชงกับการแพทย์แผนปัจจุบัน และ
(7) ใชก้ ญั ชาและกญั ชงเป็นยาอยา่ งรคู้ ุณค่าและชาญฉลาด

ความสาเร็จของเอกสารหนังสือเรียนเล่มน้ีเกิดขึ้นจากวิทยากรพัฒนาหลักสูตร รายวิชา
ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา เพื่อใช้เป็นยาอย่างชาญฉลาด ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ที่ได้
ออกแบบหนังสือเรียน ให้ความรู้ในการจัดทาหนังสือเรียน การตรวจสอบคุณภาพของเอกสารหนังสือเรียน
ซ่ึงประกอบด้วย รองศาสตราจารย์ ดร.พัชรี ศรีสังข์ ผู้เช่ียวชาญด้านการวิจัยและพัฒนาหลักสูตร
คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ข้าราชการบานาญ และนายสังคม โทปุรินทร์
ผู้เช่ียวชาญด้านการบริหารสถานศึกษา ผู้อานวยการสถานศึกษาเช่ียวชาญ สังกัดสานักงานเขตพ้ืนท่ี
การศึกษามัธยมศึกษา เขต 36 ข้าราชการบานาญ และคณะผู้จัดทา ประกอบด้วย ผู้บริหาร และครู
ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยเขตบางรัก เขตบางกอกใหญ่ เขตราษฎร์บูรณะ
เขตบางบอน เขตจอมทอง เขตคลองสามวา และเขตประเวศ สังกัดสานักงานส่งเสริมการศึกษา
นอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยกรุงเทพมหานคร ท่ีร่วมมือร่วมใจกันจัดทาหนังสือเรียน
จนสาเร็จ ขอขอบพระคุณ และขอขอบคณุ ทกุ ทา่ นเปน็ อย่างสงู

(นายปรเมศวร์ ศริ ิรตั น์)
ผู้อานวยการสานกั งาน กศน.กทม.

66

บทท่ี 2

2บทท่ี
กญั ช�กแัญลชะาแกลญั ะกชญั งชงพพชื ืชยยา�ทท่คี วคี่ รวรู้ รรู้

สาระสาคสญั �ระส�ำ คญั

1. ประวตั คิ วามเปน็ มาของพืชกญั ชาและกัญชง
ประวัติพืชกัญชาในต่างประเทศมีการนามาใชต้ ั้งแต่ 10,000 ปี มาแล้ว นามาใช้ในการ

สูดดมควัน ใช้เส้นใยทาเส้ือผ้า ทาใบเรือและเชือกในการสร้างเรือ ใช้เป็นส่วนผสมในอาหาร ใช้ใน
พิธีกรรมเก่ียวกับศาสนา และการใช้เสพเพ่ือนันทนาการ จนกระท่ังจดสิทธิบัตรรักษาโรคทางระบบ
ประสาท สว่ นประเทศไทยใช้เปน็ ตารบั ยาในการรักษาโรค

2. ความร้เู บอ้ื งต้นเกีย่ วกบั พืชกัญชาและกญั ชง
2.1 พฤกษศาสตร์ของพชื กัญชาและกัญชง
พืชกัญชา มีชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Cannabis sativa L. เป็นพืชในว งศ์

Cannabaceae มีชื่อสามัญหลากหลายตามแต่ละท้องถิ่น เป็นไม้ล้มลุกปีเดียว ลาต้นตั้งตรง
สูงประมาณ 1-5 เมตรใบเด่ียว มี 3 – 9 แฉก รูปฝ่ามือ เรียงสลบั ดอกแยกเพศผูแ้ ละเพศเมยี อยตู่ ่างต้นกัน
(Dioecious Species) และมีแบบต้นกะเทย คือ เพศผู้ และเพศเมียในต้นเดียวกัน (Monoecious
Species) ออกดอกเปน็ ช่อตามงา่ มใบและปลายยอด ช่อดอกเพศเมยี เรยี กว่า “กะหลี่กัญชา” ผลแห้ง
เมล็ดล่อน เล็ก เรยี บ สีน้าตาล

2.2 ชนดิ (Species) ของกัญชาและกัญชง
กัญชาและกัญชง นักพฤกษศาสตร์จัดว่าเป็นพืชในสปีชีส์ (Species) เดียวกัน

คือ Cannabis sativa L. ซ่ึงจัดอยู่ในสกุล (Genus) Cannabis และเป็นพืชในวงศ์ (Family)
Cannabaceae แตใ่ นสว่ นขององค์การอนามยั โลก (WHO) ได้แบง่ ยอ่ ยเป็น 2 ซบั สปีชีส์ (Subspecies)
ได้แก่ Cannabis sativa L. Subsp. sativa (กัญชง, Hemp) ซึ่งมักจะมีปริมาณ THC น้อยกว่าร้อยละ
0.3 ในใบและช่อดอกแห้ง (แต่ในบางครั้งอาจจะสูงถึงร้อยละ 1) และ Cannabis sativa L. Subsp.
indica (กัญชา, Cannabis) ซึ่งมักจะพบปริมาณ THC มากกว่าร้อยละ 1 ในใบและช่อดอกแห้ง การ
จาแนกพืชกญั ชาและกญั ชง โดยสังเกตจากลักษณะทางสณั ฐานวทิ ยาทาได้ยาก เนือ่ งจากสาร THC ใน
กัญชาเปล่ียนแปลงได้ง่ายจากปัจจัยด้านส่ิงแวดล้อม นักวิชาการเกษตรด้านการปรับปรุงสายพันธุ์
มักจะจาแนกพืชกัญชาและกัญชงออกเป็น 3 สายพันธ์ุ ได้แก่ ซาติว่า (Cannabis sativa L.) อินดิก้า
(Cannabis indica Lam.) และรูเดอลาลิส (Cannabis Ruderalis Janishch.) ซ่ึงจาแนกตาม
ลกั ษณะทางกายภาพของพืช เช่น ลกั ษณะใบ ความสงู ถิ่นกาเนดิ ทีพ่ บ เปน็ ตน้

รายวชิ า ทช33098 กญั ชาและกัญชงศกึ ษา เพื่อใชเ้ ปน็ ยา หนังสอื เรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนินชวี ิต 67
อย่างชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย

67

2.3 องคป์ ระกอบทางเคมี และสารสาคัญทพ่ี บในพชื กญั ชาและกัญชง
2.3.1 องคป์ ระกอบทางเคมีท่พี บในพชื กัญชาและกัญชง
องค์ประกอบทางเคมีที่พบในพืชกัญชาและกัญชงมีมากกว่า 500 ชนิด

และมีอยู่หลายกลุ่ม แต่สารท่ีมีความสาคัญทางยา คือ สารในกลุ่มแคนนาบินอยด์ (Cannabinoids/
Phytocannabinoids) พบมากบริเวณยางในไทรโครมของดอกเพศเมียท่ียังไม่ได้รับการผสมพันธุ์
(Resin Glandular Trichomes)

2.3.2 สารสาคญั ที่พบในพืชกัญชาและกัญชง
1) สารแคนนาบิเจอรอล (Cannabigerol, CBG)
เป็นอนุพันธ์ของสาร CBGA เมื่อสาร CBGA ถูกความร้อนจะเปลี่ยน

สภาพเป็นสาร CBG ดังนั้น สาร CBG จึงสามารถตรวจพบได้ในพืชกัญชาและกัญชง สาร CBGA
เปน็ สารตน้ กาเนิดของสารท้งั หมดทพ่ี บในพืชกัญชาและกัญชง เม่อื พืชโตข้ึน สาร CBGA น้ี จะถูกเปลยี่ นเปน็
THCA, CBDA และสาร อนื่ เมอ่ื สารถูกความร้อน หรอื ออกซิไดซ์ สาร CBGA, THCA และสาร CBDA
จะเปลี่ยนสภาพเป็นสาร CBG สาร THC และสาร CBD

2) สารเตตราไ โดรแคนนาบินอล (Tetrahydrocannabinol, THC)
เป็นสารที่มีฤทธิทาให้มึนเมาออกฤทธิต่อระบบประสาทส่วนกลาง (Psychoactive Effect) ปริมาณ
ของ THC ในแต่ละส่วนของพืชมีปริมาณไม่เท่ากัน จะออกฤทธิกระตุ้นประสาททาให้ผู้เสพต่ืนเต้น
ช่างพูด หัวเราะอารมณ์ดี ต่อมาจะกดประสาทมีอาการคล้ายเมาเหล้าอย่างอ่อน เซื่องซึม
ง่วงนอน และหลอนประสาท โดยขึ้นอยู่กับปริมาณท่ีได้รับ

3) สารแคนนาบิไดออล (Cannabidiol, CBD) สารน้ีไม่มีผลต่อจิตและ
ประสาท (Non-Psychoactive) และช่วยลดผลข้างเคียงจาก THC ซ่ึงเป็นสารที่มีคุณสมบัติมีขั้วต่า ละลาย
ได้ดีในน้ามัน ดังน้ันการสกัดสารสาคัญจากกัญชา จึงมักนิยมใช้ตัวทาละลายที่มีข้ัวต่า หรือน้ามัน
ในการสกัด เพราะจะสามารถละลายเอาสารแคนนาบนิ อยด์ออกมาได้ดี

4) สารออกฤทธิท่ีร่วมกับแคนนาบินอยด์ เช่น สารในกลุ่ม ลาโวนอยด์
และเทอร์ปนี เปน็ สารท่ีชว่ ยเสรมิ การออกฤทธทิ างยาแกส่ ารกล่มุ แคนนาบินอยด์

3 พชื กัญชาและกญั ชงคืออะไร แตกตา่ งกนั อย่างไร
พืชกัญชาและกัญชงมีชื่อวิทยาศาสตร์เดียวกันคือ Canabis sativa L. มีถิ่นกาเนิด

มาจากพชื เดมิ ชนดิ เดยี วกัน ลกั ษณะภายนอก หรือสัณฐานวิทยาของพืชท้ังสองชนดิ จึงมีความแตกตาง
กันนอย การแยกโดยสัณฐานวิทยาทาได้ค่อนข้างยาก ปัจจุบันพืชกัญชาและกัญชงแยกจากกัน โดย
ตัดสินจากปริมาณสาร THC ซึ่งข้อกาหนดขององค์การอนามัยโลก (WHO) กาหนดกัญชงให้มี
ปริมาณ THC ไม่เกินร้อยละ 0.3 ในใบและช่อดอกแห้ง ส่วนก หมายของประเทศไทยกาหนดให้
กัญชงให้มีปริมาณ THC ไม่เกินร้อยละ 1.0 ในใบและช่อดอกแห้ง

68 หนงั สอื เรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนินชวี ิต เพ่ือใช้เป็นยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกัญชงศกึ ษา

6688

ใแใแโโบบขขปเแแคเปคเเปสอสปอคคปปดดนนณณหหนนลลววกกรราารรรร็็ยยนนปปะะาางงะะัั้งง้ญุญุดดะะอื่อื่ะะปปปปเเมมสสเเรรสสโโททกกททงงพพาากกยยาาะะรรรรสสุุขขััญญตตใใ่ีี่ศศื่อ่อื รรูู้้สสะะเเตตชชชชาาภภใใแแททสสใใชชเเึึออกกิิตต้้หหนนหหาาททคคแแศศกกาาาาเเ้้ออ้ใใ้์์พพททนน้้สสปปศศตตงงััดดททจจชชงง44้้ัับบููงงาามมเ่เ่็็นนเเะะ้้่่ีีไไออ..รรนนนนขขดดททมมหหีีกกใใสสววนนา้า้่อือ่ื้้มมาาหหาากก่่เเาารรุุมมขข44มมุุญญงงกก4444ขขงงรรืืออ้้าาสส..แแจจไไนััน11....ิินนกก22้้นนออรราาใใเเปป3434าาลลาาจจพพนนใใตตาานนรรกกะะผผถถชชาา11((อือ่ื่บบรรผผใใแแุุญญใใกกCCลลึึกกงงกกกกกมมก้พ้พ00หหนนแแกกลลาาคคออญญััติิตooเเาาาาััาาญญีี ชืชืกก้้บบใใมมงงพพาาิิตตมมภภุุนนตตรรรรnnตตชชชชปปกกรรลลาาชชาาภภททนนบบิิลลสสัณณัccนนใใาา้้กกรรัญัญงงรร็ดด็รราาััณณหหeeนัันลลรรยยยยาากกััรราาััญญะะเเใใชชโโิิปป้้nnหหใใิิกกงััง์์ัฐฐัททษษบบซซเเชชภภ์พพ์ชชชชมมาาแแททขขttรร็็นนกกงึึ่ง่นนาาิินน์์พพ้้ พพคคrr้้กกแแาาชชืืีสีสััออมมลลมมศศไไพพรรaaาาออืืชชแแททลลััญญกกืืดดาาชชงงตตีคคีะะรรttออกกืืชชกกยยรรลลสสะะeeญัญั้้าามมเเุ่่ณณุออกกชชนนาาททททัักกพพหหญญะะดดงงssรรชชสสหหััาาญญุุญญคค))ีี่่มมกกี่ี่ททออญัญั์์รรททืื่่ออาาชชใใิ่ิ่งงนนา่า่ซซีีาาสสััุปุปฐฐนนาาแแาาชช่ีี่ททเเาากกชชทท่่ววรรออใใขขตตึ่่ึาางงลลโโแแออาางงออาาหหยยแแาาภภมมรรเเ้้ะะมมใใลลใใาาหหรรมมงงออหหต้ต้บบพพกกนนีีหหคคมมหหขขะะโโนนรรรรออิิดด้้ใใญัญัรรภภชชททลลกก้้ีีนนกกาาิิกกััชชืืนนกกออิิไไโโีีววชชาาััรรญญชชยยาาาากกดดภภ้้พพฤฤททกกติติยยนนซซงงรร์์ ้้ววชชเเคคททืืไไชชััปปรรนนผผใใญญึึ่่จจงงาานน่่มมาางงชชธธููปปจจกกกกูู้้ึงึงปปรราา่ื่อือแแใใแแแ่แ่ ชชิิตต้้ปปไไะะาาััะะญญแแนนกก่่งงววปปปปมมตตรร่่อองงตตจจรรจจบบยยรราาชชรรรร่คค่่่ใใสสเเจจะะาา้้าาออููปปรรนนบบรรรรจจาาปปววงูงู กกววิิตตโโงงไไูููปปูปปะะเเออพพรรยยัั็็นนผผนนดดแแรรพพแแกกใใสสุุตตืืชชชชเเะะูู้้ใใชชขขลล้้คคตตาาลลสสื่ื่ออชชาาชชสสนนแแบบรร้กก้ออะะืืออะะาา่่่นน่กกมมววกก้้าาททหห์์ปปอองงญััญุุปปมมมมาานนาาหหััญญผผคคดดาายย้้รรงงรรีีชชรรกกชชรรลลกกเเปปออนนะะชช่่ิิาามมนนคคถถื่ื่ออาาแแิิตตกกรรสสงงาาใใรรตตาารรัันนนนเเนนรรหหตตกกภภรรมมาารรณณืืออ่่ะะ่อ่อาาททมมูู้้สสทท่่ััญญโโีียยททมมาาััณณงงเเกกใใลลสสนนออึึนนกกกกกกแแ้ั้ังงาาบบชชกกออททาาเเาาาามมตตืื่่สสออแแยยาากกสสรร์์จจหหบบาากกแแงง่่ตตงงาาออขขิิัั่่ดดงงใใาาแแกกหหาาาายยกกใใงงหหซซออTTกกกกลลรราารรนน้งง้ขขรรตต้ื้ืออHH้้งงเเาาพพยยไไะะููปปกกออ่่((าาออรรแแดดออจจCCใใCCืืชชิิดดงงผผงงแแเเชชุุ้้ตตุุาาตตตตaaสสกกกกกกคค่่ออบบแแเเ้้ใใกก่่สสnnลลสสอื้ือ้ััชชญญนนัันนััญญววนนลลแแบบnnาาะะกก่่าานนาาปปไไชชคคะะหหพพชชaaสสปปปปนัันมมหหรราาลลbbงงปปกกททาาผผกกรรCCิิกกมมกกาาiiมมรรผผรระะรรยย่่เเออBBาาััญญDDยยรรชชรระะะะลลาาณณ์์นนเเไไDDrrมมชชรร่่นนททสสปปเเiiรริิแแตตeeคคททสสงงมมคคถถนุนุลลศศซซใใภภssลลททกกููงงศศหหววนนะะออ้ืื้ออททััณณFFาาเเาา่ี่ีแแออาาเเ้้ชชปปาายยาาllกกีี่่ปปมมรรปปooมมุุรรััดดไไหหััญญ็น็นผผีี็็นนกกุุwwกกปปรรแแงง์์สสเเตตลลาาจจาาสสชชรราาววลลeeใใาา้น้นิิตตมมนนููรรปปชชััรรุุขขยยาาะะrrรร))้้

พกกพเเบบญััญชืืชลลอ้ื้ือยยชชกกงงาาาาตตาาททแแน้้นรรคี่ค่ีลลเเกกรรววะะผ113232รรียยี่ีย่ียกก..ล....รรววัญญั ูู้้กกกเเเเเเชชรรพพพพพพบับั�ู้ทูท้งงื่อื่ออ่ื่อืือ่่อืรพพใใ่ค่คีีใใใในนใใเืชชืหหหหหหราาชชกกียต้ต้ม้ม้้ม้มีววี ญัญัรรนคีีคทีีทิติตะะววชชักกัปปรหหาาววาาษษทู้รรนนมมแแงัังะะะะคี่รรกัักลลจจกกูู้้ถถ�ะะคคาาาางึงึดกกววววรรกกาาัญัญันนัหแแัญญัมมสสขขชชวเเชชขขออววงงังาางง้า้างงแแพพหหใใคคลลจจชืืชาานนะะคคเเกกกกใใกกนนววัญญััญญัี่ย่ยี าาโโววชชชชลลมมกกาางงกกรรับบัแแูู้้พพแแลลปปืชชื ลละะรรยยะะะะกกาาววททัญัญททตััตัักก่ีี่คคชชคิิคษษววงงววรระะาาคครรกกมมูู้้ือือาาเเปปออรระะคค็นน็ ไไดิิดมมรรววาาขขเิเิแแคคออตตรรงงกกาาพพตตะะชืืช่่าาหหกกงงเ์์เญััญกกกกันันย่ีีย่ชชออววาาแแกกยยลลับับ่าา่ ะะงงกกกกไไัญญัรรัญญั ชชกกชชาาาางงแแรรคคลลใใชชววะะาา้พ้พกกมมืชืชญััญรรชชูู้้ งง

รายวิชา ทช33098 กัญชาและกญั ชงศึกษา เพื่อใช้เป็นยา หนังสอื เรียนสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชีวติ 69
อย่างชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย

666999

บบบ าาายยยขบบบอทททบืืื ทททข่ีี่ี่ 222าาา�่ ยกกกเเเเเเเเเเเเเรรรรรรรรรนรรรญญัััญออือ่่ื่ืืออื่่่อือ่ื่อือื่ื่อ่่ออืื อ้ื ชชชงงงงงงงงงงงงหทททททททททาาาทททแแแีี่ี่่่ีีี่่�ี่ี่่ีีีี่่่ 444111222333ลลละะะกกกปปปคคคพพพกกกาาาวววรรรชืืชืชญญััญัรรราาาะะะกกกใใใมมมวววชชชญัญัญัชชชตตตัััรรรงงง้พ้้พพชชชเู้้เููเ้ิคคคิิ บบบพพพชืืชืชาาาวววอ้ื้ืื้ออแแแืชชืืชกกกาาางงงลลลยยยญญััญัมมมตตตะะะาาาเเเชชชปปป้้นนน้ทททกกกาาาน็น็็นเเเัญญัญั่คค่ีีค่ีแแแกกกมมมวววลลลชชชย่ยยี่่ีี รรราาาะะะงงงวววรรรขขขกกกกกกููู้้้คคคอออัััญญญััับบบืืืออองงงพพพชชชพพพอออืชืืชชงงงะะะืชืชชื ใใใกกกไไไกกกนนนรรรัััญญญัััญญญชชชแแแชชชีีวีววชชชตตตาาาิิติตตาาากกกแแแปปปแแแตตตลลลลลลรรร่่าา่าะะะะะะะะะงงงกกกจจจกกกกกกญัญัญัาาาัญญญัั นัันนั วววชชชชชชอออนัันนั งงงงงงยยยขขข่่่าาาออองงงงงงไไไคคครรรนนนใใในนนโโโลลลกกก
กแกแแกกชชกแกกแแกชกบจกบกจกบจกไกhกกกhกกไกกสกกสhไกสกบกบกบซซซาาาขขขขขขือ่ื่อื่อกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกtttรรรรรรื่่ืื่ เเเtttกกกผผผววิษษิวษิวววิษิษษิกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกบบบpppงงงงงงูู้้เเเู้กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกททัััททัทััทอออsssขขขhhhสสสบบบรรรกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก:::กกกรรรยยีีียttt///าาาะะะาาาโโโโโโกกกtttกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกบ์์บ์บ///นนนมมมกกกกกกงงงกกกpppwwwกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกุุุคคครรรกกกกกกสวววsssอออ999555333122112ะะะwwwสสสาาา:::รรรรรรอื่ััังงง///บบบ...มมมตตตนีีนีน์์์นีนีีนกกกwww///ปแแแาาาะะะกกกwwwาาาหหหชชชหหหชชชชชชชชชชชชชชชหหหอออ...โโโโดดโดโบบบรวววdddื่ื่ออื่อื่อื่ออืือ่่อ่อื่ื่ือื่ออื่่่ืื่ือออาาา้อ้อ้ออ้้อ้อซซซwwซซwซ่ื่อือือ่้้้อออนนนนัันันดดดะบบบหหหบบบmmmบบบหหหงงงรรรงงงหหหเเเเเเเเเงงงwwwดดดอออกสสสขขขซซซซซซอออสสสนนนททททททนนนทททสสสนนนยยยhhhรรร์์์มมมตตตยยีีียีียยอออีย...มมมอคคคังังังคคคััังงงปปปคคคมมมpppััังงง...ยีีียยลลลลลลดุุดดุตตตกกกสสสสสสุุดดุดสสสgggบวววสสสววววววุุุดดดรรรhhhปปปลลลือือือoooืืืาาาอออืบบืืบมมมาาาืืือออาาาิิ้น้นน้ิเเเเเเปปปกaaaเเเมมมมมม่งง่ิิง่ิรรรววว...วววขขขคคคมมมหหหกกกrrททrทtttรรรรรร�ชชชกกกะะะกกกนนนนนนกกกmmmตตตhhhน้้น้นกกกาาาััักกกัญัญญัะะะ์์์ชชชรรรรนัันนัััญญัญัััญญญเเเเเเคคคววว///จจจจจจญััญญัษษษชชชะะะจจจจจจaaaาาาเชชชnnnิททิทิาาาาาาลลลชชชรชชชทททชชชกกกาาาออออออาาาcccชชชาาากกกeeeกกกาาายยยอออยีโโโาาานนนชชชyyyสสสรรรรรรรรรอ่อ่อ่าาารรรwwwัดดััดกกกาาาhhhงงง...ุงงุงุน์์์์์์นนนเเเเเเvvดดุุvุดมมมคคคmmmฉฉฉจจจจจจพพพสสสลลลเเเtttบบััับssssssยยยแแแเเเชชชทททดดดtttลลลาาาาาา///าาายยััยัฉฉฉอ่ืื่อ่ือpppกกกaaaอออลลลกกกอ่ื่ือื่อ้้ววว้vvvพพพกกกกกกมมมิิิมมมตตตsssลลลกกกาาาhhhดดดะะะยยยัััญญญiiiโโโดดััดัดัดัดั:::วววรรรมมมeee่่าา่ารรร///ิิิาาามมมรรรiiiยยยกกกกกกdddาาา///าาารรรงงงชชชwwwหหหรรรงงงาาารรรัััwwwญญญปปปปปปชชัััชญญญััักกกoooงงงแแแพพพวววาาาาาากกก...กกกททีีีทีทีทีทwwwษษชชษชAAAlllชชชพพพเเิิิเนนนชชชิมมิิมปปปรรร...ศศศุุุมมมาาาี่่ีี่่ี่ีี่พพพพพพaaaงงงSSSาาาwwwทททงุุงงุคคททคทกกกพพพรรรษษษทททาาาแแแโโโcccPPPเเเิิมมิมิมมิิมะะะี่ตต่ีตี่...รรรุุุมมมยยยรรรรรร์์์ทททbbbลลล...าาา???วววบบบศศศพพพพพพttt้้งงัั้ังคคคีีี์์์าาางงงaaaะะะiiiพพพ111hhhเเเตัตัตัอออdddาาารรรกกรรรก์์์์์์ขขขaaaกกกชชช000ชชช///สสสมมม222222ิิิคคคยยยษิิษิษีีี===nnnาาาตตตญัญัญัttt่ืออ่ืือ่111่ืื่ื่อออตตตเเเ555555หหหวววใูใูู่่ใ่รรรlllhhh222ัััทททคคคขขขaaaผผผนนนผผผรรรแแแาาา66666ชชช6าาา222///ลลลeeeตตต000เู้้เูู้เมมม์์์จจจพพพููเ้เ้222เู้222าาาkkนนkนเเเ666ขขขแแแอออsssขขขตตตอออเเเงัังังnnnทททuuuคคค222ปปปหหหชชชเเเียียยีงงงยีียียหหหลลลกกกบบบoooaaaสสสยยยรรรนนนืื่่ื่อออลลล็นน็็นนนน่ิ่ิ่ิงงงพพพวววnnnอออwwwาาา์์์ผผผงงง่่่มมมชชช111ชชชดดััดั...มมมิมมิิมรรรnnnกกกดดดcccูแแู้้้แูlllาาาััันนน000่อื่ือ่ือกกกววว์์โโโ์eeoooeพพพาาาiiiรรรตตตแแแtttททท555ผผผาาารรรรรรmmmdddaaaไไ์์์ไลลลง่่ง่งซซซ111รรรรรุงุงรงุแแููู้้้แทททภภภgggyyyเเเะะะ///อออเเเกัักกัศศศลลล000นนนตตตeeeaaaญญญททท111คคคษษษยยยขขขพพััจจัพจพพพ่่่งงง///ppp444เเเพพพวววทททโโโaaaาาาาาาบบบ555ทททoooาาานนนชชชสสสผผผมมมโโโกกกrrr555ีี่่ี่มมมอออรรร์์์rrrtttพพพ111มมมคคคกกกหหหดัดัดั666000nnniiiคคคตตตรรรcccยยยสสสาาา333222าาาสสส...ยยย์์โโ์โ่่่าาาlllmmmทททไไไศศศ///มมมทททนนนeee---มมมงงงคุุคคุมมมpppิิิพพพใใใบบบ///ถถถคคครรรยยยใใใlllร่ร่่รนนนกกกaaaสสสหหห444ศศศยยยนนนัััรรรตตตศศศะะะnnnคคค555ิิิตตตืบืบืบมมม์์์ัััพพพนนนิิิบบบรรร---tttวววกกก333ตตตถถถ...่่คค่ค---พพพทททุปปุุปชชชื่ื่่ืนนนาาาsssติิตติิมิมิมนนน้น้น้น000มมมcccรรร์์์อืื่อ่่ือรรรีีีทททตตต000่่ััั่นนน222oooนนนะะะจจจเเเะะะผผผี่พ่ีพี่พิิิมมมหหห222คคยยยคoooาาาพพพเเเแ้้แูููแ้ รรรัั่น่นัน่ิิิมมมมมม---กกกาาาpppงงงตตตุุุททท111ิิิงงงสสสคคคพพพืื//ื/อออชชช่ง่ง่งศศศmmmธธธเุเุเุงงงนนน์์์รรร่่ืออื่ือััักกก111มมมบบบนนนaaaชชชโโโดดด---ลลลรรรrrrรรร000ทททื่อ่ืออ่ืiiiิิิิษษิษิjjjงงง000สสสuuuโโโรรรพพพัทัททัรรรลลล000aaaบืืบบื์์์ งงงnnnิมมิิม222สสสคคคพพพaaaพพพาาา้น้นน้ ิมมิิมยยย์์์ พพพ111์์์
ทททรรร่ีี่ี่หหหืื่่ื่ ลลลงงงงงงทททเเเหหห่่ี่ีี ลลลเืืือออรจจจ111อ่ื าาางรรรกกกทะะะปปปกกกปปปวววี่รรราาารรร1ัััะะะรรระะะวววเเเคคคมมมผผผตัตตััปวววาาาาาาคิคิคิ ณณณาาารไไไวววหหหะาาา111มมมวมมม000้้้ขขขตัเเเ,,,ปปปอออ000คิ งงงน็็นน็000วกกก000มมมาาา�อออาาาปปปมงงงขขขไไไีีีเอออมมมปงงงงงงีกกีีกพพพพพพน็แแแาาาืชืชืชชืชืืชลลลมรรรกกกะะะขขขกกก�เเเัััญญญุดุดดุ ญญััญัขคคคคคคชชชรรรอชชช้นน้้นาาา่ื่ื่ืออองพพพาาางงงพแแแปปปบบบืชััันนนลลลโโโคคคกดดดะะะรรริิินนนัญกกกงงงเเเญัญัญักกกผผผชรรราาาชชช�ะะะแดดดทททงงงูููกกกลี่่ีี่บบบมมมะรรรนนนรรรกจจจุษุุษษญั ุุุเเเยยยมมมช์์์อออลลลงยยย็็็ดดดููู่่่คคคพพพกูู่่่กูกืืืชชชบับัับกกกเเเัััญญญศศศษษษชชชเเเาาารรรบบบซซซรรริ่น่นิ่นิ ิิิเเเขขขวววณณณออองงงดดดพพพ้้้าาาชืชืชื นนนกกกใใใััันนนญญญสสสชชชดุุุดดาาา

70 หนงั สือเรียนสาระทกั ษะการดาำ เนินชีวิต เพ่อื ใชเ้ ปน็ ยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศกึ ษา

70

ของถ้าในประเทศอินเดียและจีน ซึ่งสันนิษฐานว่ามนุษย์ในยุคน้ันใช้พืชกัญชาเผาไ ด้านในสุดของถ้า
เพอื่ สูดดมควัน

ระหว่าง 8,000 - 2,000 ปี ก่อนคริสตกาล (Before Common Era หรือ BCE) กัญชา
ถูกบันทึกว่าเป็นพืชไร่ที่เก่าแก่ที่สุดชนิดหนึ่ง มีการใช้ประโยชน์จากเส้นใย มีการปลูกพืชกัญชาแบบ
แปลงเกษตรในแถบพื้นที่ ซ่ึงปัจจุบันคือประเทศไต้หวัน มีการใช้พืชกัญชาในตารับยาโบราณของ
ประเทศอินเดีย และประเทศจีนมีการนาเมล็ดกัญชามาผลิตน้ามันเพ่ือใช้เป็นอาหาร นาเส้นใยมาทา
เปน็ เส้อื ผ้า ในสมยั จักรพรรดิ เซน็ หนงิ (Shen Nung) พบว่ามกี ารใชเ้ ปน็ ยาดว้ ย

ระหว่าง 1,999 - 1,500 ปี กอ่ นคริสตกาล พืชกญั ชาเขา้ ไปเก่ยี วข้องกับศาสนาที่เกิดใน
แถบทวีปเอเชีย ในฐานะโอสถชโลมใจ เครื่องชาระล้างจิตใจ สื่อกลางในการเข้าถึงพระเจ้า ยารักษาโรค
เครื่องสักการะพระเจ้า และใช้เป็นส่วนสาคัญในพิธีกรรมทางศาสนา ในประเทศอินเดียถูกกล่าวถึงใน
บนั ทึกลบั ของศาสนา ินดูวา่ เป็นพืชศักดิสทิ ธิ ซ่งึ สามารถใช้เป็นยา และใช้สาหรบั ถวายแด่พระศิวะ

ระหว่าง 1,499 ปี ก่อนคริสตกาล - ค ศ 9 มีเครื่องนุ่งห่ม ซ่ึงเป็นผลผลิตจากเส้นใย
พืชกัญชา รวมถึงการเกษตร กระจายอยู่ในแถบทวีปเอเชีย และตอนใต้ของรัสเซีย ชาวไซเทียน
(Scythians) ชนเผ่าบนหลังม้า มีรกรากการเดินทางอยู่ในแถบประเทศ ังการี มองโกเลยี มีการบันทึก
วา่ ใชพ้ ชื กญั ชาเพ่อื ผลติ เชอื ก ใชเ้ สพเพื่อความบนั เทงิ ใชใ้ นพิธีกรรมทางความเชื่อตา่ ง และนาการใช้
พืชกญั ชาในดา้ นต่าง เข้าส่ยู โุ รป และชาวจนี ค้นพบวธิ ีการทากระดาษจากใยพชื กัญชาเปน็ คร้งั แรกของโลก

ค ศ 70 – ค ศ 199 ไดออสคอรีตส์ (Dioscorides) แพทย์ทหาร ผู้เขียนหนังสือเร่ือง
De Materia Medica ตาราพืชสมุนไพรในแถบเมดิเตอร์เรเนียนที่ถือเป็นตาราทางด้านสมุนไพรรักษา
โรคท่ีดีที่สุดในยุคนั้น ได้บรรจุพืชกัญชาเป็นส่วนหนึ่งในตารับยา และประเทศอังกฤษ มีการนาเข้า
เชือกจากใยพืชกญั ชามาใช้ประโยชน์

ค ศ 200 - ค ศ 1299 มีการบันทึกว่าศัลยแพทย์ชาวจีนได้ใช้พืชกัญชาเป็นยาชา
ยาแก้ปวด ชาวไวกิงได้เร่ิมใช้เชือก และใบเรือท่ีผลิตจากใยพืชกัญชา ทาให้เรือของชาวไวกิงแข็งแรง
และเดินทางได้ไกลกว่าเรือของประเทศในแถบเมดิเตอร์เรเนียน เชือกและใบเรือจากใยพืชกัญชา
แข็งแรงทนทานต่อการกัดกร่อนของเกลือจากทะเลเป็นเบ้ืองหลังความสาเร็จท่ีทาให้ชาวไวกิงเขา้ สู่
ความยง่ิ ใหญ่ในยุคสมยั น้ัน

ค ศ 1300 – ค ศ 1532 พ่อค้าชาวอาหรับได้นากัญชาไปเผยแพร่ ทาการค้าขาย
แลกเปลี่ยนกับประเทศโมซัมบิกซึ่งเป็นชายฝังของทวีปแอ ริกา และมีการห้ามไม่ให้บริโภคพืชกัญชา
เกิดข้ึนครั้งแรกของโลกที่จักรวรรดิออตโตมัน หรือท่ีรู้จักกันในนามประเทศตุรกีปัจจุบันเป็นการ
ประกาศห้ามการรบั ประทาน ยางพชื กัญชา (Hashish)

รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกญั ชงศกึ ษา เพื่อใช้เปน็ ยา หนังสือเรียนสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชวี ติ 71
อย่างชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย

71

ค ศ 1533 - ค ศ 1 99 กษตั ริย์เ นร่ี ที่ 8 (King Henry VIII) แหง่ ประเทศอังกฤษต้องการ
ยกระดับกองทัพเรือด้วยการสร้างเรือเพ่ิมมากข้ึน จึงประกาศให้เกษตรกรปลูกพืชกัญชา เพื่อใช้เส้นใยใน
การสร้างเรอื ซง่ึ ใครขดั ขนื คาส่ังไม่ยอมปลูกจะมีโทษปรับ

ค ศ 1700 - ค ศ 19 0 เริ่มมีการแบ่งแยกสายพันธ์ุพืชกัญชากับการใช้ประโยชน์ใน
อุตสาหกรรมมีการพั นาสายพันธุ์ เพื่อหลีกเลี่ยงสารเมา โดยเรียกพืชกัญชาที่ใช้ประโยชน์จาก
เส้นใยว่า Hemp มีการใช้พืชกัญชาทางการแพทย์ในรัฐนิวอิงแลนด์ (New England) เป็นครั้งแรก
ในประเทศสหรัฐอเมริกา ต่อมา พระราชินีแห่งประเทศอังกฤษ ได้รับยาจากพืชกัญชาโดยแพทย์
ประจาตัว เซอร์ เจมส์ เรยโ์ นลด์ (Sir James Reynolds) เพ่ือบรรเทาอาการปวดประจาเดือน และใน
ยุคน้ันยาจากพืชกัญชาสามารถใช้ได้ และหาซ้ือได้ทั่วไปในเกาะอังกฤษ

ค ศ 1941 - ค ศ 199 ประเทศสหรัฐอเมริกาไดล้ บขอ้ มูลพชื กัญชาออกจากตารับยา
และระบุว่าพืชกัญชาไม่มีคุณสมบัติทางยาใด จัดอยู่ในบัญชีท่ี 1 คือ ยาเสพติดท่ีรุนแรงที่สุด และ
เพิม่ ความรุนแรงในการลงโทษ

นอกจากน้ี มีนักพฤกษศาสตรชาวอเมริกนั ไดจาแนกพืชกัญชาและพชื กัญชงออกจากกัน
โดยลักษณะทางสัณฐานวิทยา (Morphology) และพฤกษเคมี (Phytochemistry) โดยให้ชื่อวิทยาศาสตร
ของพืชกัญชง คือ Cannabis sativa L. Subsp. sativa และพืชกัญชา คือ Canabis sativa L. Subsp.
indica (Lam.) E.Small & Cronquist

คศ 1999 รัฐบาลสหรัฐอเมริกาได้มีการจดสิทธิบัตรพืชกัญชา หมายเลข US6630507 B1
อ้างสทิ ธใิ นการใช้พืชกัญชารกั ษาโรคทางระบบประสาท เชน่ อลั ไซเมอร์ พาร์กินสนั โรคหลอดเลอื ดสมอง
โรคท่ีเกิดจากเซลล์ถูกทาลายโดยอนุมูลอิสระ (Oxidative Stress) เช่น โรคหัวใจ โรคปลายปลอก
ประสาทเสือ่ ม โรคเบาหวาน เปน็ ต้น

สาหรับประเทศไทยมีการใช้พืชกัญชาเป็นยาต้ังแต่สมัยพระนารายณ์มหาราช จานวน
1 ตารบั และสงั คมไทยมีการใช้พชื กัญชาเพ่ือการรักษาโรคมาเป็นเวลานาน ปจั จบุ ันมหี ลกั ฐานการใช้
พืชกัญชาในตารับ จานวน 90 ตารบั

ต่อมาในปี พ ศ 2477 มีการตราพระราชบัญญัติกัญชา พ ศ 2 ขึ้น ห้ามให้ผู้ใด
ปลูก นาเข้า ซ้ือขาย หรือเสพพืชกัญชาเด็ดขาด หากฝ่าฝนจะได้รับโทษทั้งจาและปรับอย่างรุนแรง
และในปี พ ศ 2522 รัฐบาลไทยได้ตราพระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ พ ศ 2522 จัดพืชกัญชา
เป็นยาเสพติดให้โทษประเภท 5 รวมทั้งปัจจุบันมีก หมายให้ใช้พืชกัญชาในทางการแพทย์หรือศึกษาวิจัย
ไดต้ ามเกณ ์ท่ีกาหนด (รายละเอยี ดศกึ ษาได้จากหวั เรื่องที่ ก หมายท่ีเก่ียวข้องกับกัญชาและกัญชง)

2. ประวัตคิ วามเปน็ มาของพชื กัญชง
พืชกัญชงมีถิ่นกาเนิดมาจากประเทศอินเดีย ทางภาคตะวันตกเฉียงเหนือของ

เทือกเขาหิมาลัย เป็นพืชตระกูลเดียวกับพืชกัญชา แต่มีความแตกต่างด้านปริมาณสารเสพติด

72 หนงั สอื เรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชีวติ เพ่อื ใชเ้ ป็นยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกญั ชงศกึ ษา

72
72

โดยเฉพาะเตตราไ โดรแคนนาบินอล (Tetrahydrocannabinol, THC) มีปริมาณน้อยกว่าพืชกัญชามาก
โปดลยกู เเฉพพ่ือาใะชเ้ผตลติตรเาสไ้นโใดยรเปแ็นคหนลนักาบใินนปอลระ(เTทeศtไrทahยyพdชืroกcญั aชnงnอaยbู่ใiนnoวิถl,ชี Tวี HิตCแ) ลมะีปปริรมะาณเพนณ้อีขยอกงวช่าุมพชืชนกัญชาชวาไมทายก
ปภลูเขกู าเพตื่อั้งใแชต้ผ่เลกิติดเจส้นนใกยรเปะท็นัห่งเลสักียชในีวปิตระโดเทยศเไฉทพยาพะอืชกยญั่างชยงิ่งอยคู่ใือนวชิถนชี เีวผิต่ามแล้งะซปึ่งรใะชเ้เพสณ้นใีขยอพงืชชกุมัญชนชชงาถวักไททยอ
เภปูเ็นขเาสตื้อั้งผแ้าตเ่เพกื่อิดใจชน้ในกชรวีะติทปั่งรเสะียจชาวีวันิต นโดอยกเจฉาพกานะี้ ตอายม่าคงยวิ่างมคเืชอื่อชดนั้งเเดผิม่ามช้งาวซมึ่ง้งใชจ้เะสใ้นชเ้ใสย้นพดืชา้ กยัญทชี่ทงามถาักจทาอก
เเปส้น็นใเยสืพ้อผืช้ากเัญพืช่องใชมใ้ัดนมชือวี ใติ หป้ทราะรจกาทวี่เนั กิดนใอหกมจ่ กาการนถี้ ตักาทมอคเควารมื่อเงชแ่ือตด่งั้งกเาดยิมรชอางวเมท้ง้าจแะลใชะเ้เสชน้ือดกา้มยัดทศี่ทพาสมาาหจราับก
สเสว้นมใใยสพ่ตอืชนกัเญสชียงชมวี ัดิตมือให้ทารกท่ีเกิดใหม่ การถักทอเครื่องแต่งกาย รองเท้า และเชือกมัดศพสาหรับ
สวมใส่ตอนเสียชกวี ลิต่าวโดยสรุป ประวัติพืชกัญชาในต่างประเทศมีการนามาใช้ตั้งแต่ 10,000 ปี มาแลว้
นามาใช้ในการสกูดลด่ามวคโดวยันสใรชุป้เสป้นรใะยวทัตาิพเืชสก้ือัญผ้าชาทใานใตบ่าเงรปือรแะลเะทเศชมือีกกาในรนกาามรสาใรช้าต้ งั้งเรแือต่ใ1ช0้เป,0็น0ส0่วปนี ผมสามแใลน้ว
อนาาหมาารใชใ้ใชนใ้ กนาพรธิ สีกูดรดรมมเคกว่ียันวกใชบั ้เศสา้นสในยาทาแเลสะ้ือกผา้ารใทชาเ้ สใบพเเรพือื่อแนลันะทเชนือากกใานรกจานรสกรร้ะางทเง้ัรจือดใสชทิ ้เธปิบ็นัตสร่วรนักผษสามโรในค
อทาาหงราะรบใบชป้ในรพะสธิ ากี ทรรสม่วเกน่ียปวรกะบัเทศศาไสทนยาใชแเ้ ปละ็นกตาารรใับชย้เสาใพนเกพาื่อรนรันักทษานโารกคาร จนกระทัง้ จดสิทธิบัตรรักษาโรค
ทางระบบประสาท สว่ นประเทศไทยใชเ้ ป็นตารับยาในการรักษาโรค

รื่ งที่ เร่ือ1คค.งววทาาพี่ ฤ2กรรูู้้ษบบคศวืืา�สงงมตรร้้ ์ขูเ้ บอกกงือ้ี่ย่ยี พงววืชตกกกน้ ับับญั เพพชกาืชืชย่ี แวกกลกญญััะบักชชญัพาาชชืแแงกลลญัะะกกชญัญั �ชชแลงงะกญั ชง
ร่ื งท่ี

1. พพฤืชกกษัญศชาสาตมรีช์ข่ืออวงิทพยชื ากศญั าสชตารแ์คลือะกCญั aชnnงabis sativa L. เป็นพืชในวงศ์ Cannabaceae มีชื่อ
สามัญหลากหลาพยืชชก่ือัญตชาามมแีชต่ือ่ลวะิททยา้อศงาถส่ินตรเ์คชือ่น CCaannnnaabbisiss.aGtivaanjLa..เKปa็นnพcืชhใaน.วBงhศa์ Cnagn. nHaebmacpe.aIendมiีชa่ืnอ
สHาeมmัญpห. ลMาaกrหihลuาaยnชaื่.อMตaาrมijuแaตn่ลaะ.ทD้อoงpถeิ่น. เGชa่นgeC. aGnrnaasbs.isH. aGsahn.jaH.aKsahnischh.a. KBuhfa.nMg.aHryemJapn.eI.ndPioatn.
HSeenmsp. .SeMsasr.ihSukuannak.. SMmaroijkuea.nRa.eeDfoepr.eW. Geaegde.. คGุนrเaชsาs.ตH้าaหsมhา. ปHาaงshยiาsนhอ. ยKาuพf้ี. Mary Jane. Pot.
Sens. Sess. Skuกnัญkช. าSเmป็นoพkeืช.ลR้มeลeุกfeมrีล.าWต้นeeตd้ังต. รคงุน1เช-า5ตเ้ามหตมราใปบาเงด่ียยวานเอรียยงาสพล้ี ับ ใบเป็นแบบฝ่ามือ
มใี บย่อยเว้าถึงโคนกใัญบชมาเี ป3็น-พ9ืชแลฉ้มกลุกขอมบีลใบาตข้นอตงใ้ังบตยร่องย1เป-็น5แบเมบตรันใเบล่ือเดยี่ยโวคเนรแียลงะสปลลับายใบใบเปย็น่อแยบสอบบฝ่าเปม็นอื
มพใีืชบแยบอ่ บยเแวย้าถกึงเโพคศนผใบู้ แมลี ะ3เพ- 9ศเแมฉียกอขยอู่ตบ่าใงบตข้นอกงใันบย(D่อยioเปe็นciแoบuบs Sันpเลe่ือcยieโsค)นแแลละะมปีแลบายบใบต้ยน่อกยะสเทอบยเปค็ืนอ
พมีเืชพแศบผบู้ แแลยะกเพเพศศเมผียู้ แในลตะ้นเพเดศียเวมกียันอย(Mู่ต่าoงnตo้นecกiัoนus(DSiopeecciieosu) sออSกpดeอcกieเปs)็นดแอลกะเมดีแี่ยบวบตาตม้นซกอะกเใทบยแคลือะ
มปีเลพาศยยผอู้ แดลชะอ่เพดศอกเมเพียศในเมตยี ้นเรเดียียกววก่าัน“ก(Mะหoลnกี่ oัญecชiาo”usมผีSpลแeบciบesผ)ลอแอหกง้ ดเอมกล็ดเปล็น่อดนอเกลเ็กดี่ยเรวียตบามสซีนอา้ ตกาใบล และ
ปลายยอด ชอ่ ดอกตเาพมศปเมรียะเรกียากศวคา่ ณ“ะกกะหรลร่กีมญักาชรา”ควมบีผคลแุมบยบาผเสลแพหตง้ ิดเใมหล้โด็ ทลษอ่ นเรเลื่อ็กง เรกียาบหนสนีดา้พตืชาลกัญชา
(Cannabis sativตaามLป.)รใะนกมาติ ศกิ คหณมะากยรหรมมากยาถรึงคกวัญบชคาุมแยลาะเกสัญพชตงิดให้โทษ เรื่อง กาหนดพืชกัญชา
(Cannabis sativกaัญชL.า) ใ(Cนaมnติ nกิ abหisม)าเยป็นหมพาืชยใถนงึตรกะัญกชูลาแCลaะnกnัญabชiงs ท้ังนี้หมายรวมถึง ทุกส่วนของพืช
กัญชา เช่น ใบ กดัญอชกาย(อCดanผnลabลisา)ตเ้ปน็นวพัตืชถใุหนตรือระสกาูลรตC่าaงnnaทbี่iมsีอทย้ังู่ในน้ีหพมืชากยัญรวชมาถึงเชท่นุกสย่วานงขนอ้างมพันืช
กกััญญชชงา (เHชe่นmใpบ) มดีชอ่ือกทายงอวดิทยผาลศาลสาตตร้น์วา่ วCัตaถnุหnรaือbสisารsaตt่าivงa L.ทSี่มuีอbยsู่ใpน. พsaืชtกivัญaชอาันเเปช็่นนชยนาิดงย่อนย้าขมอันง
กพัญืชกชัญง ช(Hาe(mCapn)nมaีชbื่อisทาsงaวtิทivยaาLศ.า)สทตั้งรน์วี้ใ่าหC้หaมnายnคaวbาisมsรaวมtivถaึง ทL.ุกSสu่วbนsขpอ.งsพaืชtกivัญaชองันเเชป่น็นชใบนิดดยอ่อกยยขออดง
พผลืชกลัญาตช้นา (ทC่ีมaีปnรnิมaาbณisสาsรaเtตivตaราLไ.)โดทรั้งแนค้ีใหนน้หามบาินยคอลวา(มTรeวtrมaถhึงydทroุกcสa่วnนnขaอbงinพoืชlก, ัญTHชCง) เใชน่นใบใบแลดะอชก่อยดออดก
ผไมล่เกลินารต้อ้นยทละี่มีป1ร0ิมาตณ่อสนาา้ รหเตนตักรแาหไ้งโดรแคนนาบินอล (Tetrahydrocannabinol, THC) ในใบ และช่อดอก
ไม่เกินรอ้ ยละ 1 0 ต่อนา้ หนกั แห้ง

รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศกึ ษา เพอื่ ใช้เป็นยา หนังสือเรียนสาระทักษะการดาำ เนินชวี ิต 73
อย่างชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย

73

ภาพท่ี 17 พืชกญั ชา (Cannabis sativa L.)

74 หนงั สือเรียนสาระทกั ษะการดาำ เนินชีวติ เพอ่ื ใชเ้ ปน็ ยา อย่างชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกัญชงศกึ ษา

74

สว าง งพืชกัญชา
A. ตน้ กญั ชาตวั ผขู้ ณะออกดอก (Flowering Male Staminate)
B. ตน้ กัญชาตัวเมียขณะติดผล (Fruiting Female Pistillate Plant)
1. ดอกกญั ชาเพศผู้ (Male Staminate Flower)
2. อับเรณูและกา้ นชอู ับเรณู (Stamen Anther and Short Filament)
3. เกสรตัวผู้ (Stamen)
4. ละอองเรณู (Pollen Grains)
5. ดอกตัวเมยี และกลบี ประดับ (Female Pistillate Flower with Bract)
6. ดอกตวั เมยี ไมม่ ีกลบี ประดับ (Female Flower without Bract)
7. ดอกตัวเมียและรงั ไข่ (Female Flower Showing Ovary)
8. ผลและกลีบเลย้ี ง (Fruit with Bract)
9. ผลที่ไม่มีกลบี เล้ยี ง (Fruit without Bract)
10. ผลด้านขา้ ง (Fruit Side View)
11. ผลผา่ ตามขวาง (Cross-Section)
12. ผลผา่ ตามยาว (Longitudinal Section)
13. ผลทไ่ี ม่มเี ปลือกหมุ้ หรือเมล็ด Fruit without Pericarp (Hulled)

กล่าวโดยสรุป พืชกัญชา มีช่ือวิทยาศาสตร์ คือ Cannabis sativa L. เป็นพืชในวงศ์
Cannabaceae มีช่ือสามัญหลากหลายตามแต่ละท้องถ่ิน เป็นไม้ล้มลุกปีเดียว ลาต้นต้ังตรง สูงประมาณ
1-5 เมตร ใบเดี่ยว มี 3 – 9 แฉก รูปฝ่ามือ เรียงสลับ ดอกแยกเพศผู้และเพศเมียอยู่ต่างต้นกัน
(Dioecious Species) และมีแบบต้นกะเทย คือ เพศผู้ และเพศเมียในต้นเดียวกัน (Monoecious
Species) ออกดอกเป็นช่อตามง่ามใบและปลายยอด ช่อดอกเพศเมีย เรียกว่า “กะหล่ีกัญชา” ผลแห้ง
เมลด็ ลอ่ น เลก็ เรยี บ สีนา้ ตาล

2. ชนิด (Species) ของกัญชาและกญั ชง
พืชกัญชา (Cannabis sativa L.) ในปัจจุบันตามการยอมรับของนักพฤกษศาสตร์

จัดว่ามีเพียงสปีชีส์ (Species) เดียว คือ Cannabis sativa L. ซึ่งจัดอยู่ในสกุล (Genus) Cannabis
และเป็นพืชในวงศ์ (Family) Cannabaceae ช่ืออื่นท่ีมีการใช้ถือว่าเป็นช่ือพ้อง (Synonym) ของพืช
นี้ทั้งสิ้น จากข้อมูลขององค์การอนามัยโลก (WHO) ระบุว่าพืชนี้ถูกแบ่งย่อยออกเป็น 2 ซับสปีชีส์
(Subspecies) ไดแ้ ก่ Cannabis sativa L. Subsp. sativa (กัญชง, Hemp) ซ่ึงมักจะ มีปริมาณ THC

รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกญั ชงศกึ ษา เพื่อใช้เปน็ ยา หนังสอื เรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชีวติ 75
อย่างชาญฉลาด | ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย

75

น้อยกวา่ ร้อยละ 0.3 ในชอ่ ดอกแหง้ (แตใ่ นบางครง้ั อาจจะสูงถึงรอ้ ยละ 1) และ Cannabis sativa L. Subsp.
indica (พืชกัญชา) ที่มีปริมาณ THC มากกว่าร้อยละ 1 ในช่อดอกแห้ง แต่อย่างไรก็ตามการจาแนก
กัญชาและกัญชงออกจากกันตามลักษณะทางสัณฐานวิทยาค่อนข้างแยกได้ยาก เนื่องจากกัญชาเป็น
พชื ท่ีเปลีย่ นแปลงได้ง่ายจากปัจจยั ด้านสง่ิ แวดลอ้ ม กัญชาตามท้องตลาดทซี่ ื้อขายกนั ในปัจจุบนั มักเป็น
ลูกผสมของ Sativa และ Indica

บางแหล่งข้อมูลของนักพั นาสายพันธ์ุมีการจาแนกกัญชาออกเป็น 3 ชนิดย่อย
ตามถน่ิ กาเนดิ และลกั ษณะทางกายภาพ ได้แก่ Sativa, Indica และ Ruderalis

ภาพท่ี 18 การจาแนกกัญชาออกเปน็ 3 ชนดิ ย่อย ตามถ่ินกาเนดิ และลกั ษณะทางกายภาพ

76 หนงั สอื เรียนสาระทกั ษะการดาำ เนินชีวิต เพ่ือใชเ้ ป็นยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศึกษา

76

ตารางที่ 1 แสดงสายพันธุ์ของกัญชา Cannabis Ruderalis
สายพั Cannabis Sativa Cannabis Indica

ลกั ษณะใบ
ลกั ษณะตน้

รายวชิ า ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศึกษา เพือ่ ใชเ้ ป็นยา หนังสอื เรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชีวติ 77
อยา่ งชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย

77

สายพั Cannabis sativa Cannabis indica Cannabis ruderalis

ลักษณะ
ดอก

ลักษะเด่น ้ : สงู โปรง่ ช่วงโตเตม็ วยั ้ : เป็นพุ่ม ลาต้นปอมเตยี้ ้ : มีลาตน้ ทีเ่ ลก็ และเต้ยี

ถน่ิ กาเนิด อย่ทู ี่ 1 5 - 2 5 เมตร มีกง่ิ ชว่ งโตเตม็ วยั อยูท่ ี่ 1.0 - 1.5 บ : มขี นาดกว้างและเลก็
ผสมกนั
ปจั จบุ นั มกั ก้านทีแ่ ผข่ ยาย ช่องห่าง เมตร
เป็นสายพันธุ์ ก : ออกดอกไดเ้ รว็
ลกู ผสม ระหวา่ งกงิ่ มาก เน่ืองจากมีการปรับตวั ให้
(Hybrid) เขา้ กบั สภาพอากาศหนาว
บ : ลบี เลก็ เรียว และมี บ : มขี นาดกว้าง ใหญ่ และมี เย็นและมีแสงแดด
ตลอดเวลาเกือบท้ังวัน
จานวนแฉกมาก จานวนแฉกน้อยกวา่ Sativa ประเทศหนาวเยน็
และมีแสงสว่างเกอื บตลอด
ก : ยาว ไม่แนน่ ก : หนาแน่น น้าหนกั มาก ทัง้ วนั ในทุกฤดู อยใู่ กลข้ ้วั
เว้นระยะห่างพอสมควร ตดิ กนั เป็นชอ่ เนือ่ งจากมกี าร โลกบรเิ วณ 50 องศาเหนือ
ขึ้นไป และ 50 องศาใตล้ ง
เน่ืองจากมีการปรบั ตวั ให้เข้า ปรบั ตวั ให้เข้ากบั สภาพอากาศ มา

กับสภาพอากาศร้อนชืน้ หนาวเยน็ และแห้ง

เพื่อหลีกเลย่ี งการเกดิ เช้อื รา

ประเทศเขตรอ้ นชื้น ประเทศหนาวเย็น

บริเวณใกลเ้ ส้นศนู ยส์ ตู รต้งั แต่ หา่ งจากเสน้ ศนู ย์สูตรออกไปใน

30 องศาเหนือ ถึง 30 องศา บรเิ วณ 30-50 องศาเหนือและ

ใต้ เช่น ประเทศไทย เม็กซโิ ก 30-50 องศาใต้พบคร้ังแรกใน

โคลัมเบีย จาไมกา้ ภูมภิ าคตะวนั ออกกลาง คือ

อั กานสิ ถาน ยงั พบอกี ใน
ปากีสถาน จีน ธิเบต อนิ เดยี
เนปาล ในบริเวณที่มอี ากาศแห้ง

จะถือเปน็ สายพันธุ์ Sativa จะถือเปน็ สายพันธ์ุ Indica

หากมีสดั สว่ น Sativa หากมสี ดั ส่วน Indica มากกวา่

มากกว่ารอ้ ยละ 0 ในต้น ร้อยละ 0 ในตน้

78 หนงั สือเรียนสาระทกั ษะการดาำ เนินชีวิต เพ่อื ใชเ้ ปน็ ยา อย่างชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศึกษา

78

ภาพที่ 19 ภาพแสดงถิ่นกาเนิด

สาหรับประเทศไทย พืชกัญชา เช่น พันธ์ุหางกระรอก และภูพาน เป็นสายพันธุ์ที่มี
ปริมาณสาร THC มากกว่า สาร CBD เน่อื งจากมสี ภาพแวดล้อมตงั้ อยู่ใกลบ้ ริเวณเสน้ ศูนย์สูตร ทาให้มี
อากาศร้อนส่งผลตอ่ การผลติ ปริมาณสาร THC สูงกวา่ สาร CBD ในกญั ชาทีพ่ บในประเทศไทย

ภาพที่ 20 ต้นตัวผู้ ออกดอกเปน็ ช่อดอกเล็ก สีขาว ตรงซอกใบ

รายวชิ า ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศึกษา เพือ่ ใช้เปน็ ยา หนงั สือเรยี นสาระทักษะการดาำ เนนิ ชวี ิต 79
อยา่ งชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย

79

ภาพท่ี 21 ตน้ ตวั เมีย ดอกออกเป็นกระจกุ แน่นเปน็ ชั้น มีขนสีขาว (หมอยกัญชา) มีสาร THCA
เยอะทีส่ ุดในส่วนช่อดอกตวั เมียทยี่ งั ไม่ผสมพนั ธุ์ “ระยะเกบ็ เกยี่ ว”

ภาพท่ี 22 ต้นกะเทย มีท้ังดอกตัวเมียและตัวผู้อยู่ในต้นเดียวกัน

กล่าวโดยสรุป กัญชาและกัญชง นักพฤกษศาสตร์จัดว่าเป็นพืชในสปีชีส์ (Species)
เดียวกัน คือ Cannabis sativa L. ซึ่งจัดอยู่ในสกุล (Genus) Cannabis และเป็นพืชในวงศ์ (Family)

80 หนงั สอื เรียนสาระทักษะการดาำ เนนิ ชีวติ เพ่ือใชเ้ ป็นยา อย่างชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา

80

Cannabaceae แตใ่ นสว่ นขององค์การอนามัยโลก (WHO) ไดแ้ บ่งย่อยเป็น 2 ซบั สปีชสี ์ (Subspecies)
ได้แก่ Cannabis sativa L. Subsp. sativa (กัญชง, Hemp) ซ่ึงมักจะมีปริมาณ THC น้อยกว่าร้อยละ 0.3
ในใบและช่อดอกแห้ง (แต่ในบางครั้งอาจจะสูงถึงร้อยละ 1) และ Cannabis sativa L. Subsp. indica
(กัญชา, Cannabis) ซึ่งมักจะพบปริมาณ THC มากกว่าร้อยละ 1 ในใบและช่อดอกแห้ง การจาแนกพืช
กัญชาและกัญชง โดยสังเกตจากลักษณะทางสัณฐานวิทยาทาได้ยาก เนื่องจากสาร THC ในกัญชา
เปลี่ยนแปลงได้ง่ายจากปัจจัยด้านส่ิงแวดล้อม นักวิชาการเกษตรด้านการปรับปรุงสายพันธุ์มักจะ
จาแนกกัญชาและกัญชงออกเป็น 3 สายพันธ์ุ ได้แก่ ซาติว่า (Cannabis sativa L.) อินดิก้า (Cannabis
indica Lam.) และรูเดอลาลิส (Cannabis ruderalis Janishch.) ซึ่งจาแนกตามลักษณะทางกายภาพของพืช
เชน่ ลักษณะใบ ความสงู ถิน่ กาเนดิ ทพ่ี บเปน็ ตน้

า

กัญชาและกญั ชงอยู่ในสปีชสี ์เดียวกนั จริงหรอื ไม่

บ

จรงิ กัญชาและกัญชงจัดเป็นพืชท่อี ยใู่ นสปชี ีส์เดียวกัน มีช่อื ทาง
วทิ ยาศาสตร์ คอื Cannabis sativa L. แตแ่ ตกต่างกันท่ปี ริมาณ THC

า

จริงหรอื ไม่ กัญชาและกัญชงเปน็ พชื ที่มีเพศ

บ

จริง กัญชาและกญั ชงเปน็ พชื ทีม่ ตี ้นตวั ผู้ ต้นตวั เมีย และต้นกระเทย
(ตน้ ทม่ี ดี อกเพศผ้แู ละเพศเมียอยู่ในต้นเดยี วกัน)

า

กญั ชาสายพันธข์ุ องไทยมกั เป็นสายพันธุ์ทีม่ ีสาร THC สูงจริงหรอื ไม่

บ

จริง สายพนั ธพ์ุ ้นื เมอื งของไทยสว่ นใหญ่เป็นสายพันธุ์ทีม่ ีปริมาณสาร THC
สงู กว่าสาร CBD

รายวิชา ทช33098 กัญชาและกญั ชงศึกษา เพื่อใช้เป็นยา หนังสอื เรยี นสาระทักษะการดาำ เนนิ ชวี ติ 81
อยา่ งชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย

81

า

กญั ชากินสดไมเ่ มา จริงหรอื ไม่

บ

จรงิ ในพืชสดของกญั ชาและกัญชงไมม่ สี ารเมา (THC) แต่จะมสี าร THCA
จึงสามารถทานสดไดโ้ ดยไมเ่ มา แต่เมอื่ THCA ถกู ความร้อนจะกลายเปน็
สาร THC ดังน้นั การนากัญชาไปสบู จงึ ทาให้เกิดการเมาได้

3. องคป์ ระกอบทางเคมี และสารสาคัญทพ่ี บในพืชกัญชาและกัญชง
3.1 องคป์ ระกอบทางเคมีที่พบในพืชกัญชาและกญั ชง
องค์ประกอบทางเคมีท่ีมีการรายงานว่าพบในกัญชามีมากกว่า 500 ชนิด และมี

อยู่หลายกลุ่ม ได้แก่ เทอร์ปีน (Terpenes) ไ โดรคาร์บอน (Hydrocarbons) ลาโวนอยด์
(Flavonoids) นา้ ตาล (Sugars) เป็นต้น แต่สารทม่ี ีความสาคญั ทางยาของกัญชามากทีส่ ุด คอื สารใน
กลุ่มแคนนาบินอยด์ (Cannabinoids/ Phytocannabinoids) ซึ่งพบมากที่ไทรโครมของดอกเพศเมีย
ทยี่ ังไมไ่ ด้รบั การผสมพันธุ์ (Resin Glandular Trichomes)

สารออกฤทธิแคนนาบินอยด์ พบมากที่ไทรโครม (Trichome) ซ่งึ เป็นเซลล์ขนของพืช
มีลักษณะคล้ายต่อมน้ารูปทรงคล้ายเห็ดมีมากในกลีบเลี้ยงดอกตัวเมียที่ยังไม่ผสมพันธ์ุแคนนาบินอยด์
จะถูกสร้างข้ึนและนามาเก็บสะสมบริเวณนี้ เพ่ือปองกนั พชื ต่อแสงยวู ี แมลง และการสูญเสียน้า

กลา่ วโดยสรปุ องคป์ ระกอบทางเคมีท่ีพบในพชื กัญชาและกัญชงมีมากกว่า 500 ชนิด
และมีอยู่หลายกลุ่ม แต่สารที่มีความสาคัญทางยา คือ สารในกลุ่มแคนนาบินอยด์ (Cannabinoids/
Phytocannabinoids) พบมากบริเวณในยางไทรโครมของดอกเพศเมียท่ียังไม่ได้รับการผสมพันธ์ุ
(Resin Glandular Trichomes)

82 หนงั สือเรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชีวติ เพือ่ ใช้เปน็ ยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กัญชาและกัญชงศกึ ษา

82

ภาพท่ี 23 ช่อดอกของกัญชาเพศเมยี เมอ่ื ส่องดว้ ยกล้องขยายจะเห็นไทรโครมอยบู่ นช่อดอก

3.2 สารสาคญั ทพี่ บในพชื กัญชาและกัญชง
สารสาคัญต่าง ที่ออกฤทธิในพืชกัญชานั้นเรียกว่า แคนนาบินอยด์

(Cannabinoids) คือ THC และ CBD รวมอยู่ด้วยกันกับแคนนาบินอยด์ อื่น โดยธรรมชาติ แต่ด้วย
นวัตกรรมการปลูกสมัยใหม่จึงสามารถเจาะจงการปลูกเพื่อเพ่ิมระดับสารแคนนาบินอยด์ และความ
เด่นของการออกฤทธติ ่อร่างกายได้ สาร THC คือ สารที่ออกฤทธิสง่ ผลให้มีอาการมนึ เมา หากมกี ารใช้
ต่อเนื่อง ทาให้เกิดการเสพติดได้ สารแคนนาบินอยด์ มากกว่า 120 ชนิด เคยมีการบันทึกไวว้ ่าถูกพบ
ในพืชกญั ชา ซ่ึงสารแคนนาบินอยด์ทม่ี กี ารศึกษา และมีความสาคญั คอื

รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกญั ชงศกึ ษา เพ่อื ใชเ้ ปน็ ยา หนงั สอื เรียนสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชวี ิต 83
อย่างชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย

83

ภาพที่ 24 ภาพแสดงชวี ะสังเคราะห์ของสารแคนนาบนิ อยด์ โดยมี CBGA เปน็ สารตั้งตน้ และได้เปน็
สาร THCA, CBDA และ CBCA และเม่อื ถูกความร้อนจะเปลีย่ นรูปเปน็ สาร THC, CBD และ CBC

3 2 1 สารแคนนาบเิ จอรอล (Cannabigerol, CBG)
เป็นอนุพันธ์ของสาร CBGA เมื่อสาร CBGA โดนความร้อนจะเปล่ียนสภาพเปน็

สาร CBG ดังนั้น สาร CBG จึงสามารถตรวจพบได้ในพืชกัญชาและกัญชง สาร Cannabigerolic Acid
(CBGA) เป็นสารต้นกาเนิดของสารทั้งหมดที่มีในต้นกัญชาและกัญชง คือ เมื่อต้นพืชกัญชาและกัญชง
ยังเล็ก จะมีสาร CBGA เท่าน้ัน เมื่อต้นพืชกัญชงและกัญชาเร่ิมโตข้ึน สาร CBGA นี้ จะถูกเปล่ียนเป็น
THCA, CBDA และสารอื่น ในพืชสด เราจะพบสารแคนนาบินอยด์ในรูปของกรดเท่าน้ัน (THCA,
CBDA) ซ่ึงสารทุกตัวไม่มีฤทธิต่อจิตประสาท ไม่ก่อให้เกิดอาการเมากัญชา แต่เมื่อสารเหล่าน้ีถูกความ
ร้อนจะเปล่ียนรูปและเกิดการดีคาบอกซิเลช่ัน (Decarboxylation) สาร CBGA จะเปล่ียนเป็น CBG

84 หนังสอื เรียนสาระทักษะการดาำ เนนิ ชีวิต เพื่อใชเ้ ป็นยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกญั ชงศกึ ษา

84

สาร THCA จะเปลี่ยนเป็น THC และสาร CBDA จะเปลี่ยนเป็น CBD ซึ่งสาร THC จะเป็นตัวท่ี
กอ่ ให้เกิดอาการเมาขณะที่สาร CBD จะช่วยลดผลขา้ งเคียงของ THC ทาให้ลดอาการมึนเมาลงได้

กล่าวโดยสรุป สารแคนนาบิเจอรอล เป็นอนุพันธ์ของสาร CBGA เม่ือสาร
CBGA ถูกความร้อนจะเปลี่ยนสภาพเป็นสาร CBG ดังนั้น สาร CBG จึงสามารถตรวจพบได้ในพืช
กัญชาและกัญชง สาร CBGA เป็นสารต้นกาเนิดของสารท้ังหมดที่พบในพืชกัญชาและกัญชง เม่ือพืชโตขึ้น
สาร CBGA นี้ จะถูกเปลี่ยนเป็น THCA, CBDA และสาร อื่น เม่ือสารถูกความร้อนหรือออกซิไดซ์
สาร CBGA, THCA และสาร CBDA จะเปลย่ี นสภาพเป็นสาร CBG สาร THC และสาร CBD

3 2 2 สารเตตราไ โดรแคนนาบินอล (Tetrahydrocannabinol, THC)
เป็นสารที่มีฤทธิทาให้มึนเมา ออกฤทธิต่อระบบประสาทส่วนกลาง

(Psychoactive Effects) เม่ือเสพเข้าไปจะออกฤทธิ กระตุ้นประสาท ทาให้ผู้เสพตื่นเต้น ช่างพูด
และหัวเราะ อารมณ์ดี กระตุ้นอารมณ์ความรู้สึกให้มากขึ้น เพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ กระวนกระวาย
หวาดวิตก ต่อมาจะกดประสาททาให้ผูเ้ สพมีอาการคลา้ ยเมาเหล้าอยา่ งอ่อน เซื่องซึม และง่วงนอน
ผ่อนคลาย นอนหลับ หลงลืมระยะส้ัน มึนงง และหลอนประสาทร่วมด้วย โดยขึ้นอยู่กับปริมาณ
ท่ีได้รับ มีการใช้เพ่ือกระตุ้นการอยากอาหาร ต้านการอักเสบ ลดการปวด และต้านการอาเจียน

ปริมาณของสาร THC ในแต่ละส่วนของพืชจะแตกต่างกันออกไป ดังนี้
สาร THC จะพบมากทส่ี ดุ ในช่อดอกตัวเมยี มปี รมิ าณสงู ร้อยละ 10 - 12 และพบในสว่ นอ่ืน ของพืช
เช่น ในใบร้อยละ 1 - 2 ในลาต้นร้อยละ 0 1 - 0 3 และในรากน้อยกว่าร้อยละ 0 03 แต่ขึ้นอยู่กับสายพันธ์ุ
และสภาวะแวดล้อม มีการรายงานว่าในสารสกัดเข้มข้น หรือเรซิ่นจากดอกกัญชา มีปริมาณ THC
สูงกว่าร้อยละ 60 - 90 โดยข้ึนอยู่กับกรรมวธิ กี ารสกัด

กล่าวโดยสรุป THC เป็นสารที่มีฤทธิทาให้มึนเมาออกฤทธิต่อระบบ
ประสาทส่วนกลาง (Psychoactive Effects) ปริมาณของ THC ในแต่ละส่วนของพืชมีปริมาณไม่เท่ากัน
จะออกฤทธิกระตุ้นประสาททาให้ผู้เสพตื่นเต้น ช่างพูด หัวเราะอารมณ์ดี ต่อมาจะกดประสาทมีอาการ
คล้ายเมาเหล้าอย่างอ่อน เซ่ืองซึม ง่วงนอน และหลอนประสาท โดยขึ้นอยู่กับปริมาณท่ีได้รับ

3 2 3 สารแคนนาบิไดออล (Cannabidiol, CBD)
ไม่มผี ลตอ่ จิตและประสาท (Non-Psychoactive) และช่วยลดผลขา้ งเคียง

จาก THC ท่ีทาให้วิตกกังวล มีการใช้ในการรักษาโรคลมชักในเด็ก มีฤทธิในการต้าน การอักเสบ ต้าน
อาการปวด และลดอาการอาเจียน ตามก หมายไทยเป็นสารท่ีสกัดจากกัญชา ซ่ึงมีความบริสุทธิ
มากกวา่ หรอื เทา่ กบั ร้อยละ 99 โดยมปี ริมาณสาร THC ไมเ่ กนิ รอ้ ยละ 0 01 โดยน้าหนกั

สาร THC และ CBD ไม่ใช่สารที่ได้จากการสังเคราะห์ด้วยเอนไซม์ในพืช
(Enzymatically Synthesized) พืชกัญชาจะสร้างสารสองตัวนี้ในรูปของกรด ซึ่งไม่มีผลต่อจิต
และประสาท คือ เตตราไ โดรแคนนาบิโนลิค แอซิด (Tetrahydrocannabinoli Acid, THCA)

รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศึกษา เพ่ือใช้เปน็ ยา หนงั สอื เรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนินชีวิต 85
อย่างชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย

85

และแคนนาบิไดโอลิค แอซิด (Cannabidiolic Acid,CBDA) แต่ถูกความร้อนหรือออกซิไดซ์จะ
กลายเป็น THC (มีผลต่อจิตและประสาท) และ CBD ตามลาดับ ดังนั้นในพืชกัญชาสดเราจะพบในรปู
ของ THCA และ CBDA

สาร THC และ CBD เป็นสารในกลุ่มแคนนาบินอยด์ ซึ่งเป็นสารที่มี
คุณสมบัติมีขั้วต่า ไม่ชอบละลายในน้า ละลายได้ดีในน้ามัน ดังนั้น วิธีการสกัดเอาสารสาคัญจากพชื
กัญชา จึงมักนิยมใช้ตัวทาละลายท่ีมีขั้วต่า หรือนา้ มันในการสกัด เพราะจะสามารถละลายสารแคน
นาบนิ อยดอ์ อกมาไดด้ ี

สาร CBD เป็นสารที่ไม่ออกฤทธิต่อจิตและประสาท ไม่ทาให้เกิดอาการ
มึนเมาในตัวมันเอง และมีคุณสมบัติในการต้านผลข้างเคียงของการใช้สาร THC ซึ่งทาให้เกิด
ความรู้สึกหวาดระแวงและวิตกกังวล สาร CBD จึงมีประโยชน์ทางการแพทย์อย่างมากมีการลด
ผลขา้ งเคียง ดังนน้ั ตารับยาที่มีการใช้สาร THC มักมี CBD ร่วมอย่ดู ว้ ย

กล่าวโดยสรุป สารแคนนาบิไดออล (Cannabidiol, CBD) สารนี้ไม่มีผลต่อจติ
และประสาท (Non-Psychoactive) และช่วยลดผลข้างเคียงจาก THC ซ่ึงเป็นสารท่ีมีคุณสมบัติมีข้ัวต่า
ละลายได้ดีในน้ามัน ดังน้ันการสกัดสารสาคัญจากกัญชา จึงมักนิยมใช้ตัวทาละลายที่มีขั้วต่า หรือน้ามัน
ในการสกดั เพราะจะสามารถละลายเอาสารแคนนาบินอยด์ออกมาไดด้ ี

3 2 สารออกฤทธทิ ร่ี ว่ มกบั แคนนาบินอยด์
เนื่องจากในกัญชามีสารมากกว่า 500 ชนิด บางรายงานการศึกษาพบว่า

นอกจากสารสาคัญ THC และ CBD แล้วนั้น คาดว่าสารในกลุ่มอ่ืนที่พบในกัญชา เช่น สารในกลุ่ม
ลาโวนอยด์ และเทอร์ปีน เปน็ ตวั ที่ช่วยเสริมการออกฤทธิทางยากับสารกลุ่มแคนนาบินอยด์ อีกด้วย
ซ่ึงเรียกการเสรมิ ฤทธินี้ว่า “Entourage Effect”

กล่าวโดยสรุป สารออกฤทธิที่ร่วมกับแคนนาบินอยด์ เช่น สารในกลุ่ม
ลาโวนอยด์ และเทอร์ปีน เป็นสารที่ช่วยเสรมิ การออกฤทธิทางยาแก่สารกลุ่มแคนนาบินอยด์

า

ปริมาณสารแคนนาบนิ อยด์ จะมากท่ีสุดในชอ่ ดอกตวั เมยี ท่ไี มผ่ สมพันธุ์
จรงิ หรอื ไม่

บ

จรงิ พืชจะสร้างสารแคนนาบนิ อยด์มากท่ีสุดในชอ่ ดอกตัวเมียทไี่ ม่ผสมพันธ์ุ
เมื่อเทียบกับสว่ นอื่น ของพืช

86 หนังสอื เรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชีวติ เพ่ือใชเ้ ปน็ ยา อย่างชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกัญชงศึกษา

86

ร่ื งท่ี เรพ่อื งืชทกี่ ญั 3ชพาแชื ลกะญั กชญั �ชแงลคะื กัญะชรงคแืออกะไารงแกตั กตย�่างงกรันอย่�งไร

พืชกัญชา หรือแคนนาบิส (Cannabis) และพืชกัญชง หรือเ มพ์ (Hemp) มีชื่อทาง
วิทยาศาสตร์เดียวกันคือ Cannabis sativa L. เพราะมีต้นกาหนดมาจากพืชเดิมชนิดเดียวกัน
ลักษณะภายนอกหรือสัณฐานวิทยาของพืชทั้งสองชนิดนั้นจึงไมแตกต่างกัน หรือมีความแตกต่างกันน้อย
จนยากในการจาแนก แต่เดิมนักพฤษศาสตร์ได้จัดให้อยู่ในวงศ์ตาแย (Urticaceae) ต่อมาภายหลัง
พบว่ามีคุณสมบัติ และลักษณะเฉพาะหลายประการที่ต่างออกไปจากพืชในกลุ่มตาแยมาก จึงไดรับ
การจาแนกออกเป็นวงศเ์ ฉพาะ คือ แคนนาบซิ อี ี (Cannabaceae)

ในปจั จุบันพืชกญั ชาและกัญชงแยกจากกัน โดยตดั สนิ จากปรมิ าณสาร THC ซ่งึ อา้ งอิงตาม
ประกาศคณะกรรมการควบคุมยาเสพติดให้โทษ เร่ือง กาหนดลักษณะพืชกัญชง (Hemp) พ ศ 2562
(ประกาศ ณ วันที่ 2 ตุลาคม พ ศ 2562) ระบุว่า พืชกัญชง (Hemp) มีลักษณะเป็นพืชซ่ึงมีชื่อทาง
วิทยาศาสตร์ว่า Cannabis sativa L. Subsp. sativa อันเป็นชนิดย่อยของพืชกัญชา (Cannabis sativa L.)
ท่ีมีปริมาณสาร THC ในใบและช่อดอกไม่เกินร้อยละ 1.0 ต่อน้าหนักแห้ง ในขณะที่ข้อกาหนดของ
องค์การอนามัยโลก รวมไปถึงอเมริกา แคนาดา และยุโรป ณ ขณะน้ีกาหนดให้กัญชงมีปริมาณ THC
ไม่เกนิ ร้อยละ 0.3 ในช่อดอกและใบแหง้ ในปจั จุบนั มีการพั นาสายพันธ์ุกัญชง เพอ่ื นามาใชป้ ระโยชน์
ทางดา้ นอุตสาหกรรมอย่างหลากหลาย สามารถแบง่ พืชกัญชงออกได้เป็น 3 ประเภท ดังนี้

ประเภทที่ 1 พืชกัญชงสายพันธุ์ที่เน้นการใช้ประโยชน์จากเส้นใย (Hemp Fiber) เป็น
สายพันธท์ุ ่เี นน้ การให้เส้นใยท่ีดี ลาต้นตรงและสงู มีปริมาณสารแคนนาบินอยดต์ ่า ทงั้ CBD และ THC
นิยมนามาปลูกเพื่อนาเส้นใยจากเปลือกลาต้นกัญชงมาทาเป็นผลิตภัณ ์ต่าง เช่น เส้ือผ้า กระเปา
หมวก เชอื ก กระดาษ และอดั เปน็ แท่งคลา้ ยคอนกรีตสาหรบั ใช้ในงานกอ่ สร้าง เป็นต้น

ประเภทที่ 2 พืชกัญชงสายพันธุ์ท่ีพั นาเพ่ือให้คุณค่าทางโภชนาการในเมล็ดสูง (Hemp
Seed Oil) นิยมปลูกเพื่อนาเมล็ดมาหีบเอาน้ามันจากเมล็ด ซ่ึงมีโอเมก้า 3 - 6 - 9 ปริมาณสูง นามาใช้ใน
อุสาหกรรมเครื่องสาอาง และผลิตภัณ ์เพื่อสุขภาพอยา่ งกวา้ งขวาง มีปริมาณสารแคนนาบนิ อยด์ต่า
ประเภทท่ี 3 พืชกัญชงสา�ยพนั ธ์ุทใี่ ห้ปริมา�ณ CBD สงู (Hemp CBD) เปน็ สา�ยพันธท์ุ ี่พัฒนา�
เพื่อให้ปริมา�ณสา�รแคนนา�บิไดอออลล (C(Caannnnaabbididioiol,l,C BCDB)Dใ)น ใชน่อชด่ออดกอตกัวตเมัวียเมียปมรีปิมราิมณ�สณูงสูง นิยมปลูก
เฉพ�าะะตต้น้นตตัวัวเมเมยี ีโยดโยดไยมไ่ใมห่ใ้เกหิด้เกิด�รกผาสรมผพสันมธพกุ์ ัน่อนธ์ุก่อ�รนเก็บารเกเยี่กว็บ มเกกี ี่ย�วรนมำ�มีก�าใรชนป้ ารมะาโยใชน้ป์ทร้งัะทโย�งชกน�์ทรแั้งพททายง์
แกลาระแอพุตทส�ยห์แกลระรอมุตอส่ืนา หเกชร่นร มออ�่ืนห�เรช ่นเคอราื่อหงาดร่ืม เคแรล่ือะงอดุต่ืมส�แหลกะรอรุตมสเคาหร่ือกงรสรำ�มอเค�งร ื่อเงปส็นาตอ้นาง จเปึงเ็นปต็น้นส�จยึงพเปันน็ ธุ์
ทสา่ีมยคี พวนั�มธตท์ุ อ้มี่ งคี กว�ารมสตงู อ้แงลกะามรมีสูลงแคล�่ ทะม�งีมเูลศคร่าษทฐากงิจเศรษฐกิจ

รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา เพื่อใช้เป็นยา หนังสือเรียนสาระทักษะการดาำ เนินชวี ิต 87
อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย

8877

ตตาารราางงทที่่ี 22 เเปปรรียียบบเเททียยี บบคคววาามมแแตตกกตตาา่่ งงกกััญญชชาาแแลละะกกญญัั ชชงง

กกญัญั ชชาา กกััญญชชงง
8562567723438114................ ลใใปใลเเใเใปแใแเปมปมหบหบบบตตาาลลือื่อ่ลล้้เเสใใสตตกก้้ออสสหหออออืืีเเีน้น้กกงง้น้นขขญญออกกหหสสิงง่่ิียยีใใกกไไกกูู่่งงรรยยววมมกกดดนน้าา้ือือยยถถเ่่เาาออนนอ้อ้หหขขาางึงึรรกกมมววยยออ้้เเนนเเขขรราากกไไีียยมมคคีียยียยีมมกกววววณุณุยียีววงง่่ยย่า่าตตจจาาาาบบลลภภงงัดัดัวัวววออาาาาททขขงงกกพพชี่่ชีออชชยยตตอ่่องงนนาาาา่่ใใมมดิดิกกบบาาออจจกกออะะกกชชเเดิิดปปกก็น็นนันั พพ่มุุ่มเเตต้ีีย้ย 8678442533527611................ ลลใใใปแเเใใเแปใเบบปมมปหบบหตตาาลลเเ่ืออื่ลล้เเ้มมตตลลกกออ้้สสออืืออีสสีน้น้ก็็กกกงงนน้้ ออกกเีีเหหสส่ิ่งงิ แแขขใใกกเเกกูงงูรรยยคคหหยยีี ดดมมา้้าือือยยบบววนนออนนาาขขาาออีียยยยกกกกนนววอ้้อมมววาากก้ออ้ยยววเเมมคคววหหยยาาลลุณุณยีียกกา่า่ววออลลาาาาภภกกออืื22รรงงเเาางงททงงรรเเา่่าพพียียมมีีชช่่ ยยงงสสอ่่อตตตตููงงไไรรวััวมมขขม่่มออาางงกกใใบบคค่่ออนนขข้้าางงหห่า่างง
99.. ออออกกดดออกกเเมมือ่อื่ ออาายยปปุุ รระะมมาาณณ 33 เเดดือือนน 99.. ออออกกดดออกกเเมม่ืออื่ ออาายยุมุมาากกกกวว่าา่ 44 เเดดืืออนน
11หห00ญญ..้าา้ ใใแแบบหหแแง้้งลละะกกะะหหลลนี่่ีนาามมาาสสบููบมมกกีี ลล่่ินนิ หหออมมคคลล้า้ายย แ11แ00ลล..ะะใใททบบาาแแใใหหลล้ผผ้ ะะู้เู้เกกสสะะพพหหมมลลีีออี่่ีนนาากกาาาามมรราาปปสสววููบบดดจจศศะะรีีรษษมมีีะะกกลล่ิิ่นนหหออมมนน้้ออยย

กกจมแมแกกจงึึงาายยััญญีีถถมมหหกกิิ่่นนชชคีคี นนจจกกงงววาาดดใใาาาากกหหใใเเมมหหกกนน้้มมแแ้้ัันนิิดดีีปปตตกกกกมมรรกกโโลลัญัญดดิิมมาาตต่่าาจจยยาชาช่่าาววณณงงตตาางงโโกกใใกกััดดดดหหัันนพพสสTTยย้้มมนนิินนืืHHชชสสีีปป้้ออจจเเCCรรรรดดยยุุาปปาิิมมิิไไมมกกมมกกาาพพชชปปณณาา่่เเนนืืชชรรกกรริิมมิิกกดดิินนแแTTาาััยยญญเเรรHHณณดดกก้้ออCชชCีียยโโสสยยาาดดววไาไาลลแแยยกกมมรระะลลสสัั่่เนเนกกTTะะััณณ00ินินHHกกลล..ฐฐ33รััรญญััCCกกาา้้ออษษใในนชชซซยยนนณณงงววึึ่่งงลลใใมมิิททขขบบะะะะีีชชยย้้ออภภแแืื่่11ออาากกลลาาทท..ววาา00ยยะะิิททาาหหนนชชไไใใยยนนดดนน่่ออออาาดด้้คคใใดดกกศศบบขข่่ออออาาออแแหหนนกกสสลงงลรรขขแแตตออะะืืออ้้าาหหรรงงชชงงสส์์คค้เเ้งง่ยย่ออดดััณณ์์กกาาดดสสีียยาากกฐฐออ่่ววววรราากกนนกกออปปนนแแัักนนกนนััจจววหหฎฎคคาาจจิิทท้้งงมมืืุุบหบหออยยััยยัันนมมาาCCโโพพาาขขลลaaยยืืชชออกกnnขขกกงงaa((ออพพััญญWWbbงงืืชชชชปปiiHHssททาารรOOแแั้ั้งงssะะลลสส))aaเเะะททออกกttiiกกงงาาศศvvััญญชชหหaaไไททนนนนชชLLิิดดยยดดงง..

เเรรืื่ออ่ งงทที่่ี 44เรื่อกกงาาทรร่ีใใ4ชชพพ้้ กืชืช�กกรััญญใชชชพ้ าาชืแแกลลญัะะกกชญััญ�แชชลงงใใะนนกชชญั ีวีวชิตติ งปปในรระะชจจวี าาติ ววปนันั รขขะออจงง�ำ คควนนันใใขนนอโโงลลคกกนในโลก

ผทเซ(ขกขซกผเ(ทVVพพื้ื้ออาาลลอ้้อออaa่อื่ือรรงงิิงงตตหหppกกสสพพตตภภooรราากกลลืืชชืืััณณออrrรรััดดาาiiกกผผzzไไดดมมฑฑััญญee่อ่อดดาา์์rrโโนน้้ชชรรใใ))แแปปดดััคคบบนนาาลลไไยยััจจแแลลดดหหกก้้ววผผจจหหาา้้ััววาาลลุุบบหหยยซซ้้งงขขรรติติัันนไไรรททึ่่ึงง้้สสดดออภภืืออใใจจี่ี่ไไั่่ันน้้งงนนณัณัมมใใะะจจนนตตี้ี้จจ่่ผผมมฑฑ่่าาปป่่าาะะ่่าาีีชชท์ท์งงยยรรนนแแื่่ืออปปัง้ัง้ะะโโสสกกเเสสดดรรเเรรดดาาททออะะีียยยยรรงงงงเเศศกกแแแแททใใรรททสสหหปปพพปูปูศศี่ี่ออาา้้เเรรแแผผททหหรรนนรรบบลลยยสส็็ุุนนููญญปปิิบบตต์์กกถถาาเเภภนนหหััดดพพึึงงตตััณณ้ีี้ เเรรชชมมเเ่ืื่ออขขืืออพพื่ื่ฑฑออีใีใ้้มมนนกกนน่ื่ืออทท์์จจขขาาาาปปกกาาี่่ีใใ้้นนรรไไาาชชกกรรปปจจนนรระะ้้กกเเาาใใรรนน้ีี้เเแแััญญททหหชชีียยัันนตต้้ศศชชนนสสกกกกททททาาูู่่าาบบผผตตนนแแยยีอ่อี่ลล่่าาาาลลใในน((ิิตตงงกกSSนนะะุญญุกกภภาาmmกกรรัันนรราาััููณณปปััญญooตตออขขผผฑฑkkชชใใออออูู้้ททหหeeงง์์กกกกงง))มมใ้ใ้ี่ี่บบััญญไไสสชชีหีหมมปปรรเ้้เาาชชรราาพพรรตตรรลลาากกืืออื่ออ่ืาาสสแแุุนนมมมมใใกกกกลลิิตตาาชชลลาาััดดยยะะิิภภ้้รรกกัักกเเสสแแขขาาัับบษษมมพพววาา้้มมีีณณกกเเะะรรททคคขขาาสสจจะะยย้้นนรรรระะกกทท่ืื่์์จจออหหสสซซััดดาาาางงรราาง่ึง่ึงงกกหหสสืืออมมผผกกััญญนนููผผบบ้ปูปู้าาาา่่าา่่รราาชช่วย่วยผผยยถถนนาายยภภ่่าาททซซกทกทสสนนาาั้้ังงื้้ืออรราา่ี่ีพพพพไไใใมมรรไไนนออบบขขปปมมาานนรรออใใรรใใววููปปนนชช้้าาถถงงิิธธ้้ีี

88 หนังสือเรยี นสาระทักษะการดาำ เนนิ ชีวิต เพ่ือใช้เปน็ ยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กัญชาและกญั ชงศึกษา

88

1. ผลติ ภัณฑ์พืชกญั ช�าและกญั ชงไม่แปรรูป
บบ�างประเทศศทท่ีอ่ีอนนุญุญา�ตตใหให้ใช้ใช้ก้กัญัญชาชท�าทง�กงากร�แรพแทพยท์ จยะ์ มจีผะลมิตีผภลัณิตฑภัณ์พืชฑก์พัญืชชกาัญไมช่แ�ปไมรร่แูปปรเชร่นูป
ดเชอน่ ก ดกอัญกชกาญั แชห�้งแห(Cง้ a(CnannanbaisbiDs rDierisesF Flolowweer)r)ซ ซึ่งง่ึ ผผู้ปู้ ่วยจะส�ามม�ารรถถนน�ำ ใาบใบสง่ัสซ่ังอื้ซจื้อ�จกาแกพแทพยทไ์ ปยซ์ไปอ้ื กซญัื้อกช�ัญแชหาง้
แมห�เ้งพมอ่ื าใเชพ้ส่ือูบใ ชห้สรูบอื ใหชเ้รพือ่ือใชก้�เพรรื่อักกษา�รไรดัก ้ ษในาปไดร้ะใเนทปศทระี่มเกี ท�ศรทอ่ีมนีกุญา�รตอในหุญ้ใชา้เพตื่อใหก้ใ�ชร้เนพนั ื่อทกนา�รกน�ันรท เชน่นาก แาครนเ�ชด่น�
แผคเู้ สนพาจดะาสผ�เู้มส�พรจถะหส�าซมอ้ื ากรญั ถชห�าแซหือ้ ง้กทัญจี่ ช�ำ าหแนห�่ ง้ยทแี่จบาบหถนกู ่าตยอ้ แงบตบ�ถมกู ตฎ้อหงมต�ายมใกนฎร�้หนมทาม่ียใกี น�รา้ขนอทอ่ีมนกีญุ า�รตจ�ำ หนข�่ อย
อกัญนุญช�า ตซจึ่งกาหญั นช่า�ยทกจ่ี ัญ�ำ หชนา่�ซย่ึงจกะัญถกู ชคาวทบี่จคามุหคนุณ่ายภจ�ะพถ โูกดคยวมบกี ค�ุมรรคะุณบภปุ ารพิม�โณดสย�มรีกสาำ�รครญั ะบ TุปHรCิม, าCณBสDา เรทสอารค์ปัญีน
TหHรอืCร,ะCบBุสD�ยเทพอันรธป์ ์ุ ตนิดหบรือเิ วรณะบสุรารยจพภุ ันณธฑุ์ ต์ ดิ บริเวณบรรจภุ ณั ฑ์

ภาพท่ี 2 ดอกกัญชาแหง้

กล่าวโดยสรุป ผลิตภัณฑ์พืชกัญชาและกัญชงไม่แปรรูป เช่น ดอกกัญชาแห้งในประเทศที่
อนุญาตให้ใช้กัญชาทางการแพทย์ ผู้ป่วยจะสามารถนาใบส่ังซ้ือจากแพทย์ไปซื้อกัญชาแห้งมาเพ่ือสูบหรือใช้
เพ่อื การรกั ษาได้

2 ผลติ ภัณฑพ์ ืชกญั ชาและกัญชงแปรรูป
การแปรรูปจากกัญชาและกัญชง เป็นสารสกัดเข้มข้น (Concentrates) ซึ่งมีการนาไปใช้

ประโยชน์ทั้งทางการแพทย์และเพ่ือการนันทนาการ การสกดั มหี ลากหลายวิธีเพื่อให้ไดส้ ารแคนนาบินอยด์
ที่เข้มข้น และเน่ืองจากกรรมวิธีที่แตกต่างกันจึงทาให้ลักษณะทางกายภาพของผลิตภัณฑ์แตกต่างกัน
ดังนั้นเพื่อให้ผู้บริโภคเข้าใจได้ง่ายขึ้นจึงมีการใช้ชื่อเรียกตามลักษณะทางก ายภาพของสารสกัด
นั้น เช่น

รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกัญชงศึกษา เพือ่ ใช้เปน็ ยา หนงั สอื เรียนสาระทักษะการดาำ เนินชีวิต 89
อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย

89
รปู แบบท่ี ครสิ ตัลไลน์ (Crystalline) เปน็ ลักษณะของแข็ง คอ่ นข้างใสเหมือนก้อยคริสตัล

ภาพที่ 26 Crystalline
รปู แบบท่ี 2 ดิสทิลเลท (Distillate) เปน็ สารสกดั กัญชาท่ไี ด้จากการกล่นั ลักษณะท่ีไดเ้ ป็นของเหลว

สีเหลืองใส

ภาพท่ี 27 (Distillate)
รปู แบบที่ ไลว์ เรซิ่น (Live Resin) ส่วนใหญ่ได้จากการสกดั โดยใชบ้ ิวเทน (Butane) ลกั ษณะ

คล้ายเรซ่นิ สเี หลอื ง

ภาพที่ 2 Live Resin (BHO)

90 หนังสือเรียนสาระทักษะการดาำ เนินชีวิต เพื่อใช้เป็นยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศึกษา

90
รปู แบบที่ เชทเทอร์ (shatter) ลักษณะแขง็ เปน็ แผน่ สีเหลอื งนา้ ตาล กรอบ แตกหักได้

ภาพท่ี 29 Shatter
รูปแบบที่ บดั เดอร์ (Budder) จะมีลกั ษณะเป็นกอ้ นสเี หลอื งคลา้ ยเนย

ภาพที่ 0 Budder
รูปแบบท่ี สเน็ป (Snap) เปน็ สารสกัดเขม้ ข้นทมี่ ีความเหนียวยืดแต่ไม่กรอบ แตกได้

ภาพที่ 1 Snap

รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกัญชงศึกษา เพือ่ ใชเ้ ป็นยา หนังสอื เรียนสาระทกั ษะการดาำ เนินชีวติ 91
อย่างชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย

91
รปู แบบที่ 7 นั น่โี คม (Honey Comb) สารสกัดทมี่ ีลักษณะคลา้ ยกับรวงผึ้ง มีรูพรุน ด้านในเป็นก้อนแข็ง

ภาพท่ี 2 Honeycomb
รปู แบบท่ี ครมั เบิล (Crumble) ลักษณะเป็นช้นิ เลก็ ปน่ คล้ายกบั ขนม

ภาพที่ Crumble
รปู แบบที่ 9 เซ็ (Sap) มีลกั ษณะค่อยขา้ งเหลว สเี หลือง หรอื สนี า้ ตาล

ภาพท่ี 4 Sap

92 หนังสอื เรียนสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชวี ติ เพอ่ื ใช้เป็นยา อย่างชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา

92
รปู แบบท่ี โพเพน เอ็กซ์แทรก็ (Propane Extract, PHO) จะมลี ักษณะคล้ายก้อนแว็กซ์แข็ง สีเหลือง

ภาพท่ี 5 PHO
รูปแบบท่ี แ ช ออยล์ (Hash Oil) เปน็ การสกัดเข้มขน้ ของกญั ชา ท่รี ะเหยตัวทาละลายออกแล้วจะได้สารแคน

นาบนิ อยดเ์ ขม้ ขน้ ลักษณะเปน็ ยาง เหนยี ว สี

ภาพท่ี 6 Hash oil
รปู แบบท่ี 2 เซเรซ (Charas) มกั ใช้วธิ กี ารราดดว้ ยน้าแขง็ แหง้ หรือไนโตรเจนเหลว แลว้ เคาะไทรโครม

ออกมาจากดอกเพศเมยี ซ่ึงมแี คนนาบนิ อยดเ์ รซิ่นอยมู่ าก

ภาพที่ 7 Charas

รายวชิ า ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศกึ ษา เพอื่ ใช้เปน็ ยา หนงั สอื เรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชวี ติ 93
อย่างชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย

93

กล่าวโดยสรุป ผลิตภัณฑ์พืชกัญชาและกัญชงแปรรูป คือ ผลิตภัณฑ์จากพืชกัญชา
และกัญชงที่ แปรรูปเป็นสารสกัดเข้มข้น (Concentrates) ซ่ึงมีหลายรูปแบบ และมีช่ือเรียกแตกต่าง
กันไป ผลิตภัณฑ์สารสกดั กัญชาจะให้สารแคนนาบินอยด์ท่ีเข้มข้นกวา่ ในรูปพืชแห้ง แต่ทั้งสองรูปแบบ
สามารถนาไปใช้ประโยชน์ทั้งทางการแพทย์ และเพื่อการนันทนาการได้ตามกฎหมายของแต่ละ
ประเทศท่มี กี ารอนุญาตใหใ้ ช้

3. การบรโิ ภคและอุปโภค
กัญชาในอาหาร มีหลักฐานบันทึกไว้ว่า ครั้งหน่ึง มีการใช้กัญชาเป็นสมุนไพร คู่ครัวไทย

เพ่ือปรุงรสอาหาร และนิยมใช้เพื่อการเข้ายาตามตารบั ยาไทยโบราณ ในปัจจุบันประเทศท่ีอนุญาตให้
ใชก้ ัญชาและกัญชงในอาหารมีการนามาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เพ่ือการบรโิ ภคและอุปโภคมากมาย เชน่

ผลติ ภณั ฑ์เพื่อการบรโิ ภค
ในประเทศท่ีมีการอนุญาตให้ใช้กัญชาได้ มีการใช้กัญชาหรือกันชงเป็น
ส่วนประกอบในอุตสาหกรรมอาหารมากมาย เช่น เคร่ืองด่ืมชูกาลังหรือเคร่ืองด่ืมไร้แอลกอ อล์ เพื่อ
ดื่มแทนเบียร์ ในอาหารหรือขนมคุกกี้ ไอศกรีม เย็นลี่ หมาก ร่ัง ลูกอม เป็นต้น โดยจะมีการระบุ
ปริมาณสาร THC และCBD ไว้อย่างชัดเจนซึ่งปกติจะไม่เกิน บริกรรมต่อ หน่วยบริโภคและมี
การกาหนดอายุของผซู้ อื้ เพื่อจากดั การเข้าถึงของผบู้ รโิ ภคที่สมุ่ เส่ยี งให้ไม่ปลอดภยั ได้

ภาพท่ี 38 อาหารท่ีมีสว่ นผสมของกัญชา

94 หนังสือเรียนสาระทกั ษะการดาำ เนินชีวติ เพือ่ ใช้เป็นยา อย่างชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศึกษา

94

มีการใช้น้ามันจากเมล็ดกัญชง (Hemp Seed Oil) ในการประกอบอาหาร
โดยไม่ผ่านความร้อน เช่น ในการใช้ในการปรุงน้าสลัด เพ่ือได้รับคุณค่าทางด้านโภชนาการ เน่ืองจาก
นา้ มันเมล็ดกนั ชงอดุ มไปดว้ ย โอเมก้า 3 โอเมกา้ 6 และ Gamma Linolenic Acid (GLA) ซ่ึงเป็นกรด
ไขมันทมี่ ีประโยชน์ต่อร่างกาย มีผลติ ภณั ฑ์ประเภทชงด่ืมท่ีผลติ จากเส้นใยกญั ชง (Hemp Fiber) ใชใ้ น
การบริโภคเพอื่ ชว่ ยเพิม่ เสน้ ใยช่วยให้ระบบลาไส้และการขบั ถ่ายดีขนึ้

ภาพท่ี Hemp Seed Oil

นอกจากนี้ การใชก้ ัญชาในการบริโภคในประเทศไทย ก็มีให้เหน็ มาอยา่ งช้านาน
ภญ ดร สุภาภรณ์ ปติพร เลขาธิการมูลนิธิโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร โพสต์ข้อความ ผ่าน
โซเซยี ลเ สบุกส์ในหวั ข้อเร่ือง “กญั ชากอ่ นภมู ิปัญญาจะหายไป” โดยมเี น้อื หาดังนี้ “จากการ ลงพ้ืนที่
สารวจความรู้ของมูลนิธิโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ในพื้นท่ีภาคใต้พบว่า ชาวบ้าน มีการใช้
กัญชาปรุงอาหาร นาใบอ่อนมาใช้เป็นอาหาร ใส่แกงส้ม แกงกะทิ แกงมัสม่ัน เมนูผัดหรือรับประทาน
สด เป็นผักจิม้ น้าพริก น้าบดู ู แต่จะใชป้ ริมาณน้อย 1 - 2 ใบ (ใชม้ ากจะทาให้เมาได้) กญั ชาเพิม่ รสชาติ
อาหาร ทาให้กินข้าวได้มาก นอนหลับสบาย ในใบกัญชามีสารเมาน้อย และละลายน้าได้น้อย
การนามาใส่แกง ในปริมาณจากัด เชน่ 1 - 2 ใบ จึงไม่ทาใหเ้ มา สารเมาในกัญชา ละลายในน้ามันได้ดี
นาไปชุบแปงทอด สารเมาจะถกู สกัดให้ออกไปกับน้ามันทใี่ ชท้ อด”

2 ผลติ ภัณฑ์เพื่อความงาม และสขุ ภาพ
กัญชงนิยมนามาใช้ทาผลิตภัณฑ์ในอุตสาหกรรมความงามและสุขภาพ มักใช้

ส่วนของนา้ มันที่ได้จากเมล็ด (Seed Oil) และ น้ามัน CBD (CBD Oil) จากช่อดอกตัวเมยี ของกัญชง
นา้ มันเมลด็ กัญชงอุดมไปดว้ ยสารอาหารที่มีคุณค่าต่อผิวและเส้นผม มีการนามาใชท้ ้ังในผลิตภัณฑ์สาหรับ
ผิวกาย เพื่อช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นแก่ผิว ใช้ทาเป็นผลิตภัณฑ์ครีมบารุงผิวหน้าและกาย สบู ่ และ
ผลิตภัณฑ์เครื่องสาอางอีกหลากหลายชนิด ส่วนน้ามัน CBD มีการนามาใช้ในการเป็นสารสาคัญที่ช่วย

รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกญั ชงศกึ ษา เพื่อใชเ้ ปน็ ยา หนังสือเรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนินชวี ติ 95
อย่างชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย

95

ในเร่ืองตา้ นอนุมูลอสิ ระแก่ผวิ ผลติ ภณั ฑร์ ปู แบบ เช่น ครีมเพ่ือใช้ในการบารุงผิวหนา้ เป็นผลิตภัณฑใ์ น
การช่วยใหผ้ ่อนคลาย เปน็ บาลม์ ทาเพ่อื บรรเทาอาการเม่ือยล้า เป็นต้น

ผลติ ภัณฑ์เพอื่ การอุปโภค
การใช้ประโยชน์จากเส้นใย ส่วนใหญ่เป็นการใช้ประโยชน์จากกัญชงชนิดที่ให้
เส้นใยสูง (Hemp Fiber Type) ซึ่งจะมีลักษณะเส้นใยท่ีเหนียว ทน ขาดยาก มีอายุการใช้งานนาน
นอกจากการนามาใช้ในอุตสาหกรรมส่ิงทอเครื่องนงุ่ ห่ม หรอื ใช้ทาเชอื กท่ีเรารู้จักกันดีแล้วน้ัน เสน้ ใยกัญชง
ยังสามารถนาไปใช้ในอุตสาหกรรมอื่น ได้อีกด้วย เช่น ทาเส้ือเกราะกันกระสุนช้ันดีที่มีน้าหนักเบา
ทาเยื่อกระดาษ (โดยเ พาะกระดาษพิมพ์ธนบัตร) วัสดุหีบห่อ นวนกันความร้อน ไบโอพลาสติก มีการ
นามาขึ้นรูปใช้เป็นจานอาหารแทนการใช้โ มและพลาสติก ทาอิฐ (Hemp Crete) หรือคอนกรีต
สาหรบั งานกอ่ สร้าง ทาส่วนประกอบรถยนต์ เ อรน์ ิเจอร์ เชน่ พรม เกา้ อี้ เป็นตน้
กล่าวโดยสรุป มีการใช้พืชกัญชาหรือกัญชงเป็นส่วนประกอบในอุตสาหกรรม
อาหาร บางประเทศมีการอนุญาตให้ใช้กัญชาในอาหารซ่ึงจะต้องระบุปริมาณสาร THC และ CBD ให้
ชัดเจน โดยปกติต้องไม่เกิน 10 มิลลิกรัมต่อหน่วยบริโภค แต่ในอุตสาหกรรมอาหาร อุตสาหกรรม
ความงามและสุขภาพ รวมไปถึงอุตสาหกรรมสิ่งทอ มีการใช้ประโยชน์อย่างมากมายของกัญชง เช่น
การผลิตเครื่องสาอาง น้ามันจากเมล็ด ซ่ึงมีคุณค่าทางโภชนาการสูง การทาเครื่องแต่งกาย เส้ือกัน
กระสนุ เป็นต้น
การนันทนาการ
นันทนาการ คอื กจิ กรรมที่ทาในยามว่าง เพอ่ื ใหเ้ กิดความเพลิดเพลนิ ผ่อนคลายความ
ตึงเครียดทั้งร่างกายและจิตใจ กิจกรรมนันทนาการ มักเกิดข้ึนในช่วงสุดสัปดาห์ และวันหยุด
ประกอบด้วย ดนตรี การเต้นรา กี า งานอดิเรก เกม และการท่องเที่ยว การดูโทรทัศน์ และ ังเพลง
เปน็ รูปแบบสามญั ของนันทนาการ แต่ในบุคคลบางกลุ่มมกี ารใช้กญั ชาเพอ่ื นันทนาการ
กัญชาเป็นพืชที่มีสาร THC ซึ่งมี ทธิต่อจติ ประสาท การใชก้ ญั ชาในปรมิ าณนอ้ ย จะ
ทาให้ร่างกายรู้สึกผ่อนคลายและเป็นสุข อาจจะทาให้รู้สึกเคลิบเคลิ้ม อารมณ์ดี หัวเราะง่ายขึ้น
แต่หากใช้ในปริมาณที่มากจะก่อให้เกิดอาการเมา เกิดความเปลี่ยนแปลงสติสัมปชัญญะ มีความ
ผิดเพ้ียนในการรับรู้เร่ืองเวลา และสถานที่ อาจทาให้เกิดภาพลวงตา หูแว่ว อาการประสาทหลอนเทียม
(Pseudo Hallucination) และการสูญเสียสมรรถนะในการควบคุมการเคลื่อนไหว เนื่องจากเสีย
ป ิกิริยาสะท้อนทางระบบประสาท (Impairment of Polysynaptic Reflexes) ในบางรายอาจทา
ให้เกิดภาวะแยกตัว (Dissociative States) เช่น การลืมตัว (Depersonalization) และการสูญเสีย
การตระหนักรู้ (Derealization) และก่อใหเ้ กดิ การเสพติดได้
ในบางประเทศอนุญาตให้ใช้พืชกัญชาเพื่อการผ่อนคลาย เช่น ประเทศอุรุกวัย เป็น
ประเทศแรกของโลกที่อนุญาตให้ใช้กัญชาเพื่อนันทนาการ แต่ทั้งนี้ อุรุกวัยมีระบบควบคุมการ

96 หนงั สอื เรียนสาระทกั ษะการดาำ เนินชีวิต เพอ่ื ใช้เปน็ ยา อย่างชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศกึ ษา

96
96

ซ้ือขายกัญชาอย่างเข้มงวด ผู้เสพจะต้องลงทะเบียนกับเจ้าหน้าท่ี โดยมีข้อแม้ว่าสามารถซ้ือได้ 10 กรัม
ซต้ือ่ ขสาปั ยดกาัญหชเ์ ทา่าอนยนั้่างนเขอ้มกงจวาดกนผีู้เยสงัพจจาะกตดั ้อในงลเรง่ือทงะรเะบดียับนคกวับามเจแ้ารหงขนอ้างทกี่ ัญโดชยามดีข้ว้อยแเชมน่ ้วก่านัสาโมดายรปถรซิมื้อาไณดส้ า1ร0 TกHรัมC
ตซ่ึงอมสีผปั ลดใานหทเ์ ทาง่าปนรนั้ ะสนาอทกจใาหก้คนวี้ ยามงั จราู้สกึกดั ผใ่อนนเรคื่อลงราะยดเับคคลวิบาเมคแลร้ิมงขนอั้นงจกะญั ตช้อางดส้วมยดเชุล่นกกับนั ปรโดิมยาปณรสิมารณสCาBรDTทHี่มCี
ซทึ่งมธีผิทลาในหท้ผู้ใาชงอ้ปยร่ใูะนสอาาทกาใรหส้คงวบามรู้สึกผ่อนคลาย เคลิบเคลิ้มนั้นจะต้องสมดุลกับปริมาณสาร CBD ที่มี
ทธทิ าให้ผู้ใชอ้ ยใู่ในนปอราะกเทารศสแงคบนาดา เปดให้ใช้กัญชาเพื่อนันทนาการ โดยอนุญาตให้ผู้ที่บรรลุนิติภาวะ
แลว้ สามารถซื้อนใน้ามปนัระกเญั ทชศาแคเนมาลด็ าตเน้ปกดัญใหช้ใาช้กแัญละชกาเญั พช่ือานตันาทกนแหาก้งาจรากโรด้ายนอคน้าุญแลาตะผใหู้ผ้ผลู้ติทท่ีบี่ไรดร้รลับุนอิตนิภุญาาวตะ
แเทล่าว้ นสั้นามสาารหถซรั้ือบนก้ามรซัน้ือกกญั ัญชชาาเจมาลก็ดร้าตน้ คก้าญั ทช่ีไาม่ไแดล้ระับกอัญนชุญาตาตากนแ้ันหถ้งือจเาปก็นรก้านารคกา้ รแะลทะาผทผู้ ่ีลผติดทกฎี่ไดหร้ มับาอยนุญแลาะต
เหทา่ากนร้ันานสคา้ หขราัยบกญัารชซาื้อใหก้เัญยาชวาชจนาอการย้านตุ ่าคก้าวท่า่ีไม่ได้ปรับ(อในนบุญาางตรฐันกั้นาถหือนเดปท็นี่การกปร)ะจทะามทีโท่ีผษิดจกาฎคหุกมถาึงย แลปะ
หากรา้ นค้าขายกหญั ลชาายใรหัฐเ้ ยใานวสชหนรอัฐาอยตุเมา่ กริวกา่ าได้อปนุญ(ในาบตาใงหร้ใฐั ชก้กาัหญนชดาทเพี่ ่ือกปา)รจนะันมทโี ทนษาจกาาครกุ ไถดึง้ แต่กป็มี
ข้อกาหนดท่ีคล้าหยลคาลยึงรกัฐับใทนาสงหแครัฐนอาดเมารคิกือาไรดะ้อบนุอุญายาุแตลใะหก้ใาชห้กนัญดชปาริเมพา่ือณกการนคัรนอทบนคารกอางรกไัญดช้ าแตแ่กล็ะมี
ขต้องกซาอ้ืหขนาดยทใน่ีครล้า้านยทค่ีไลดึงร้ กับับอทนาุญงแาตคจนาากดทาาคงรือัฐบระาบลแุอลายว้ เุแทล่าะนกน้ั าหในสดหปรรฐั ิมอาเณมรกิกาารนค้ันรอเบนคอื่ งรจอางกขัญ้อชกาาหแนลดะ
ตท้อางซกอ้ืฎขหามยาในยรข้าอนงทก่ีไัญดร้ชบั าอในนแุญตา่ลตะจราัฐกท่ีแางตรกฐั ตบ่าางลกแันลว้ ขเ้ทอ่าคนวนั้รรใะนวสังหขรอฐั งอกเามรพิกากนพั้นากเนัญอ่ื ชงาจทาก่ีซข้ือ้อกยา่าหงนถูกด
กทฎางหกมฎายหขมา้ ามยผข่าอนงไกปัญยงั ชราฐั ใทน่ีไแมต่อ่นลญุะราัฐตทให่ีแใ้ตชก้กตญั ่าชงากถันือวขา่ ้อเปคน็วรครวะามวังผขิดองการพกพากัญชาท่ีซ้ืออย่างถูก
กฎหมายขา้ มผ่ากนลไป่ายวโังดรัฐยทสี่ไรมุปอ่ กนัญุ ชาาตเใปห็น้ใชพก้ ืชญั ทช่ีมาีสถาือรวอ่าอเกปน็ ทคธวิตาม่อผจดิตและประสาท ทาให้เกิดความผ่อน
คลาย และควากมลร่าู้สวึกโเดปย็นสสรุปข กในัญบชางเป็นรพะเืชททศี่มอีสนาุรญอาอตกใหท้ใธชิต้พ่อืชจกิตัญแลชะาปเพร่ือะสกาทรนทันาทใหน้เากกิดาครวไาดม้ ผเช่อ่น
คปลระาเยทแศลอุะรุกควัยามปรรู้สะึกเเทปศ็นแสคุขนาใดนาบแาลงปะใรนะบเทางศรอัฐนขุญองาสตหใรหัฐ้ใอชเ้พมืชริกัาญเชนาื่อเพงจ่ือากกาผรู้ในช้ักนัญทนชารกู้สาึกรเไกดิด้ กเชา่นร
ผป่อรนะเคทลศายอุรแุกลวะัยเปป็นรสะุขเทขณศแะคทน่ีใชาด้ แาตแ่เนลื่อะใงนจบากางกรัญัฐชขาอยงังสมหีสราัฐรอทเมี่ทราิกใหา้ตเินดไ่ือดง้จจาึงกไมผู้่ใคชว้กรัญใชช้กาัญรู้สชึกาตเก่อิดเนก่ือางร
แผล่อะนใคชลใ้ านยปรแมิลาะณเปส็นงู สุขขณะที่ใช้ แต่เนื่องจากกัญชายังมีสารที่ทาให้ติดได้ จึงไม่ควรใช้กัญชาต่อเน่ือง
และใช้ในปริมาณสงู

กกิิจจกกรรกรริจททกา้้ารรกมิจทททก�้รรยบทที่

กคิจากช้แีรรจงท:ี่ โปรดเลือกตวั อักษรหนา้ ข้อทีผ่ ู้เรียนคดิ วา่ ข้อน้ันเป็นคาตอบที่ กตอ้ งที่
เพยี งข้อเดียว แคลา้วชเี้แขจยี งนค: าโปตอรดบเลลงอื ใกนตกวัรอะักดษาษรหคนาตา้ อขบอ้ ทขอีผ่ ง้เู รผียู้เรนยี คนดิ ว่าข้อน้นั เป็นคาตอบที่ กตอ้ งที่
เพียงข้อเดยี ว แขลอ้ ้วเ1ข.ียนขค้อาใดตคอือบลักงษในณกะรขะอดงาษกคญั าชตาอตบ้นขตอัวงเผม้เู ียรียน

ขอ้ 1. ขกอ้ . ใดมคีดือลกกั ตษัวณเมะยี ขแอลงะตกวัญผชอู้ ายตูใ่ ้นตัว้นเเมดียียวกัน
กข. มีดอกเตปัวน็ เมชียอ่ แดลอะกตเลัวผก็ อู้ ยใู่สนีขตา้นวเตดรียงวซกอันกใบ
ขค. มีดอกเหปน็นาชแ่อนดน่ อกนเ้าลห็กนักมสาีขกาตวดิ ตกรันงซเปอน็กชใบ่อ
งค. มีดอกหออนกาแเปน็น่นกนระา้ จหกุนแักนมน่ าเกปต็นิดชก้นั ันเป็นมชีข่อนสีขาว

ขอ้ 2. ขง้อ. ใดมกีดลอา่ กวออกเกปต็นอ้ กงรเะกจีย่ กุ วแกนบั ่นปเประ็นโชยน้ัชนข์ อมงขี พนชืสกีขัญาวชาและกญั ชง
ข้อ 2. ขก้อ.ใดกกาลรใา่ ชว้ประโกยตชอ้ นง์จเากกย่ี เสวกน้ บัใยปรสะ่วโนยใชหนญข์ เ่ อปง็นพกืชากรญัใชช้ปารแะลโะยกชัญน์จชางกกัญชาชนิดที่
ให้เสน้ ใยสงู (Hemp Fiกb.erกTาyรpใชe้ป) รเะหโนยียชวน์จทานกเขสาน้ ดใยยากส่วนใหญ่เป็นการใชป้ ระโยชน์จากกัญชาชนิดที่
ใหเ้ ส้นใยสูง (Hemp Fiber Type) เหนียว ทน ขาดยาก

รายวิชา ทช33098 กัญชาและกญั ชงศึกษา เพื่อใช้เป็นยา หนังสอื เรียนสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชีวติ 97
อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย

97

ข. น้ามันเมล็ดกญั ชงอดุ มไปดว้ ย โอเมก้า โอเมกา้ และ Gamma

Linolenic Acid (GLA) ซึ่งเป็นกรดไขมนั ท่มี ีประโยชนต์ อ่ ร่างกาย กกกกก

ค. นา้ มันเมล็ดกญั ชงอดุ มไปด้วยสารอาหารทม่ี ีคณุ ค่าต่อผวิ และเส้นผม มีการ

นามาใช้ทัง้ ในผลิตภัณฑ์สาหรบั ผิวกาย เพอื่ ชว่ ยในการเพ่มิ ความชุ่มชืน้ แกผ่ ิว

ง. ภาคใตพ้ บวา่ ชาวบา้ นมีการใชก้ ัญชาปรงุ อาหาร นาใบออ่ นมาใช้เปน็ อาหาร

ใสแ่ กงส้ม แกงกะทิ แกงมัสมั่น เมนูผดั หรอื รบั ประทานสด เป็นผักจิ้มน้าพริก นา้ บูดู

ขอ้ 3. สาร CBD และ THC ทน่ี ามาใช้ทางการแพทย์มี ทธิตา่ งกนั อยา่ งไร

ก. THC เปน็ สารทม่ี ีประโยชน์ CBD เป็นสารที่มีโทษ

ข. CBD มีผลตอ่ ระบบประสาท THC ไม่มีผลต่อระบบประสาท

ค. CBD ไมม่ ีผลต่อระบบประสาท THC มผี ลต่อระบบประสาท

ง. THC เปน็ สารที่ใชใ้ นการรกั ษาโรคลมชักในเด็กมากกว่า CBD

ขอ้ 4. สารเทอร์ปน และสาร ลาโวนอยด์ มคี วามสมั พันธอ์ ย่างไรกับสาร THC และ สาร CBD

ก เปน็ สารทีล่ ดการออก ทธิทางยาของสาร THC และ สาร CBD

ข เปน็ สารทชี่ ว่ ยเสริมการออก ทธทิ างยาของสาร THC และ สาร CBD

ค สาร ลาโวนอยด์เสริมการออก ทธิทางยา แต่สารเทอร์ปนลดการ ทธิทางยา

ง สารเทอรป์ นเสริมการออก ทธิทางยา แตส่ าร ลาโวนอยด์ลดการออก ทธิทางยา

ข้อ 5. เพราะเ ตใ ทางการแพทย์ จึงไม่ใช้สาร CBD ผา่ นทางช่องปากโดยตรง

ก มีรสชาติขมเกนิ ไป และไม่เหมาะที่จะผ่านช่องปาก

ข การซมึ เขา้ กระแสเลือดช้า กลายสภาพเป็น THC ได้

ค การละลายทาป กิ ริ ิยากับน้าลาย กลายสภาพเปน็ THC ได้

ง การทาป กิ ิริยากับกรดในกระเพาะกลายสภาพเป็น THC ได้

กิจกรร ท่ี

คาชแ้ี จง : โปรดจับค่ขู ้อมูลท่ีอยูห่ ลงั ตวั อักษรท่ีตรงกับตวั เลขของข้อนั้น หรือมีความสัมพันธ์

ตรงกับหัวเรือ่ งนั้น ให้ถูกต้อง แลว้ นาตวั อักษรของหนา้ ข้อมูลมาใสห่ นา้ ตวั เลขตรงกบั ข้อนั้น

1. กัญชา 2, ป ก่อนครสิ ตกาล ก. สาร CBGA เป็นสารตน้ กาเนดิ ของสาร

2. ซับสปชสี ์ (Subspecies) ทัง้ หมดที่มใี นต้นพืชกญั ชงและพชื กัญชา

กญั ชาและกัญชงของ WHO เมื่อตน้ พืชกญั ชงและพชื กัญชาโตขนึ้

3. สารสาคญั ทพ่ี บในพชื กญั ชา ข. พบมากท่ใี นยางไทรโครมของดอกเพศเมยี ท่ี

และพืชกญั ชง ยังไมไ่ ดร้ บั การผสมพันธุ์

98 หนงั สอื เรยี นสาระทักษะการดาำ เนนิ ชีวิต เพ่อื ใชเ้ ปน็ ยา อย่างชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กัญชาและกัญชงศกึ ษา

98

........... 4. “กะหร่ีกัญชา” ค. เป็นสารที่มี ทธิทาใหม้ นึ เมา นอนหลับ

........... 5. สารในกลุม่ แคนนาบนิ อยด์ ผอ่ นคลายหรอื สนุกสนานได้

(Cannabinoids) ง. ช่อดอกเพศเมยี มีผลแบบผลแหง้

จ. พืชกัญชาจะเกยี่ วขอ้ งกบั ศาสนา

เปน็ สิ่งชาระลา้ งจิตใจ สอ่ื กลางในการเขา้

ถงึ พระเจ้า

. พืชกัญชงสายพันธทุ์ ่ีเน้นการใช้ประโยชนจ์ าก

เสน้ ใย (Hemp Fiber)

ช. เช่อื วา่ กัญชาเปน็ พชื ใหโ้ ทษมากกวา่ คุณ

ซ. แบ่งยอ่ ยเป็น Cannabis sativa L. subsp.

sativa กญั ชง และ Cannabis sativa L.

Subsp. in i a กัญชา

กิจกรร ท่ี

คาชแี้ จง : โปรดทาเครื่องหมายถกู () หรอื ทาเครื่องหมายผิด () ลงหนา้ ข้อตวั

เลขที่ผู้เรยี นอา่ นข้อมูลแลว้ คดิ วา่ คาตอบน้ีถกู ใหท้ าเคร่ืองหมายถูก () ถ้าคดิ ว่าข้อมูลที่อ่านเปน็

คาตอบทผี่ ิด ให้ทาเคร่อื งหมายผดิ ()

........... 1. กญั ชาและกัญชงเป็นพืชลม้ ลุกตระกูลเดียวกนั ต่างกันท่พี ชื กญั ชงมีปรมิ าณของสารเตตรา

ไ โดรแคนนาบนิ อล (Tetrahydrocannabinol, THC) นอ้ ยกวา่ พืชกัญชา

........... 2. กญั ชง (hemp) มีชื่อทางวทิ ยาศาสตรว์ ่า Cannabis sativa L. Subsp. sativa

........... 3. กญั ชามีลักษณะใบลบี เล็กเรยี วมจี านวนแ กมากกัญชง และลาตน้ เป็นพ่มุ ลาต้นปอมเต้ยี

........... 4. การใช้กญั ชาหรือกญั ชงเปน็ สว่ นประกอบในอตุ สาหกรรมอาหาร จะไม่ระบปุ ริมาณ

..…………… สาร THC และสาร CBD ไว้

.......... 5. ประเทศอุรุกวัย เป็นประเทศแรกของโลกท่ีอนุญาตให้การใช้กัญชาเพ่ือนันทนาการ

ซ่ึงบงั คับใชเ้ มอ่ื ป ค.ศ. 2013

รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกัญชงศกึ ษา เพื่อใชเ้ ป็นยา หนังสือเรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนินชวี ติ 99
อย่างชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย