Covalent bond by parinda

พันธะโคเวเลนต์ มาจากคาว่า หมายถงึ พันธะทเี่ กิดจาก
co + valence electron การใชเ้ วเลนซอ์ ิเล็กตรอน
รว่ มกนั

การเกิดพนั ธะโคเวเลนต์

ธาตุที่จะสรา้ งพนั ธะโคเวเลนต์ส่วนมากเปน็
ธาตุอโลหะกบั อโลหะ

เนอื่ งจากอโลหะมีพลังงานไอออไนเซชนั คอ่ นขา้ งสงู จงึ เสยี
อเิ ล็กตรอนไดย้ าก

เมอ่ื อโลหะรวมกนั เปน็ โมเลกุลจึงไม่มีอะตอมใดเสยี อิเล็กตรอน
มแี ตใ่ ชอ้ เิ ล็กตรอนร่วมกนั เกิดเปน็ พันธะโคเวเลนต์

การทอ่ี ะตอมของธาตุต่าง ๆ รวมตัว
กนั ด้วยสัดสว่ นทที่ าใหม้ เี วเลนตอ์ เิ ล็กตรอน
เท่ากับ 8 นี้ นกั วิทยาศาสตร์ไดต้ ั้งเปน็ กฎ

เรยี กวา่ กฎออกเตต

: กฎทก่ี ลา่ วถงึ การเกดิ พนั ธะเคมรี ะหวา่ งอะตอมซง่ึ มกี าร
ให้ การรบั หรอื ใชอ้ เิ ลก็ ตรอนรว่ มกนั แลว้ ทาใหเ้ วเลนซ์

กฎออกเตต อเิ ลก็ ตรอนของแตล่ ะอะตอมเหลา่ นนั้ เทา่ กบั จานวน

เวเลนซอ์ เิ ลก็ ตรอนของแก๊สเฉ่อื ย



อะตอมของอโลหะกบั อโลหะ เพ่ือให้ทกุ อะตอมมีเวเลนซ์
นาเวเลนซอ์ ิเลก็ ตรอนมาใช้รว่ มกนั อิเลก็ ตรอนครบ 8

เป็ นคู่ ยกเว้น H ครบ 2

อะตอมของฟลูออรีน อะตอมของฟลอู อรีน

เวเลนซอ์ ิเลก็ ตรอนครบ 8 เวเลนซอ์ ิเลก็ ตรอนครบ 8

เวเลนซอ์ ิเลก็ ตรอนมาใช้ร่วมกนั

อิเลก็ ตรอนค่รู ่วมพนั ธะ 1 คู่
อิเลก็ ตรอนค่รู ่วมพนั ธะ 2 คู่
อิเลก็ ตรอนค่รู ่วมพนั ธะ 3 คู่

ชนิดของพนั ธะโคเวเลนต์

พนั ธะเด่ียว พนั ธะคู่ พนั ธะสาม

ชนิดของพนั ธะโคเวเลนต์

A double bond is a type of chemical bond in
which two electron pairs are shared between
two atoms.

สตู รเคมี หมายถงึ สัญลกั ษณท์ ี่ใช้
เพอ่ื แสดงวา่ สารประกอบนน้ั
มธี าตุอะไรบ้างเป็นองค์ประกอบ
อย่างละกอ่ี ะตอม

1. สตู รโมเลกลุ เปน็ สูตรเคมีทีแ่ สดงให้ทราบวา่ สารนัน้ ประกอบดว้ ยธาตุ
อะไรบา้ งอยา่ งละกี่อะตอม เชน่ สตู รโมเลกลุ ของน้าตาลกลโู คส คอื
C6H12O6 แสดงว่ากลโู คสประกอบด้วยธาตุ C , H และ O จ้านวน
6 , 12 และ 6 อะตอมตามลา้ ดบั

2. สตู รอยา่ งงา่ ย เปน็ สตู รเคมที แี่ สดงให้ทราบว่าสารน้นั ประกอบดว้ ยธาตุ
อะไรบ้าง มีอตั ราส่วนของจ้านวนอะตอมเปน็ เท่าใด เช่น สตู รอย่างง่าย
ของกลโู คสคือ CH2O ซงึ่ แสดงวา่ กลูโคสประกอบดว้ ยธาตุ C, H และ
O โดยมีอัตราสว่ นอะตอมของ C : H : O = 1: 2 : 1

3. สตู รโครงสร้าง เป็นสตู รเคมีทีแ่ สดงให้ทราบว่าสารนัน้ ประกอบด้วยธาตุ
อะไรบ้าง อย่างละก่อี ะตอมและแตล่ ะอะตอมยึดเหนีย่ วกันด้วยพนั ธะเคมี
อย่างไร

สตู รโครงสร้าง

สูตรโครงสรา้ งแบบจดุ สูตรโครงสรา้ งแบบเสน้

สตู รโครงสรา้ งแบบจดุ สตู รโครงสรา้ งแบบเส้น
คือ สูตรโครงสร้างทีแ่ สดงถงึ การจัด คือ สตู รโครงสร้างทีแ่ สดงถึงพนั ธะเคมี
อิเลก็ ตรอนวงนอกสุดให้ ครบออกเตต ในสารประกอบน้ันวา่ พันธะใดบ้าง โดย
ในสารประกอบนั้น โดยใชจ้ ดุ ( . ) ใช้เส้น ( - ) แทนพนั ธะเคมี เสน้ 1 เส้น
แทนอเิ ลก็ ตรอน 1 ตวั แทนอิเลก็ ตรอนท่ใี ชร้ ่วมกัน 1 คู่

เพ่ือให้เหน็ ความแตกต่าง
ระหว่างอิเลก็ ตรอนของธาตุ
ค่รู ว่ มพนั ธะต่างชนิดกนั

สูตรโครงสรา้ ง
❑ ใชส้ ญั ลกั ษณ์เป็นจดุ (  ) แทนเวเลนตอ์ เิ ลก็ ตรอนโดยเขียนไว้

รอบ ๆ สญั ลกั ษณข์ องธาตุ
❑ อาจจะใชส้ ญั ลกั ษณเ์ ป็น x แทนเวเลนต์อเิ ลก็ ตรอนกไ็ ด้

การเขียนสตู รแบบจดุ

1. อะตอมของธาตกุ ่อนเขียน ให้เขียนแยกกนั และเขียนจดุ (  ) แสดงเวเลนต์
อิเลก็ ตรอนล้อมรอบสญั ลกั ษณ์ของธาตุ โดยมีจานวนจดุ เท่ากบั จานวนเวเลนต์
อิเลก็ ตรอน

2. เมื่ออะตอม 2 อะตอมสร้างพนั ธะโคเวเลนต์ ให้เขียนสตู รแบบจดุ ของ
อะตอมทงั้ สองไว้ด้วยกนั สาหรบั อิเลก็ ตรอนที่ใช้ร่วมกนั ให้เขียน จดุ (  )
ไว้ในระหว่างสญั ลกั ษณ์ของอะตอมค่รู ว่ มพนั ธะ

ส่วนอิเลก็ ตรอนท่ีไม่ได้ใช้ใน
การสรา้ งพนั ธะ ให้เขียนด้วย
จดุ ไว้บนอะตอมเดิม

จงเขยี นสูตรแบบจดุ ของสารประกอบ H2O

STEP 1 หาอะตอมกลางให้เจอ อะตอมกลาง คือ O

เขียนจดุ รอบ O O
H O H
STEP 2 นาธาตทุ ีเ่ หลือมาเขียน H O H
ลอ้ มรอบอะตอมกลาง H O H

เขียนจุดของ H ท้ัง 2
อะตอม

STEP 3 วงให้ครบออกเตต

จงเขียนสตู รแบบจุดของสารประกอบ CO2

STEP 1 หาอะตอมกลางให้เจอ อะตอมกลาง คือ C

เขียนจดุ รอบ C C
  
STEP 2 นาธาตุทีเ่ หลือมาเขียน OCO   O
STEP 3 ล้อมรอบอะตอมกลาง OC   O

เขียนจุดของ O ท้ัง 2 OC
อะตอม 

วงให้ครบออกเตต

จงเขียนสูตรแบบจุดของสารประกอบ HCN

STEP 1 หาอะตอมกลางใหเ้ จอ อะตอมกลาง คือ C 
STEP 2 เขียนจุดรอบ C  
C
นาธาตทุ ี่เหลือมาเขียน HCN  N
ล้อมรอบอะตอมกลาง N
HC
เขียนจุดของ H และ N  

 
 
STEP 3 วงใหค้ รบออกเตต HC

Group Example Electrons Covalent
bonds
4 Carbon, C 4 4
5 Nitrogen, N 5
6 Oxygen, O 6 3
7 Chlorine, Cl 7
2

1

จำแล้วนำไปใช.้ ......

อิเลก็ ตรอนค่โู ดดเดี่ยว อะตอมกลางครบ 8 อิเลก็ ตรอน
• อิเลก็ ตรอนค่โู ดดเด่ียว 4 อิเลก็ ตรอน
H OH • อิเลก็ ตรอนค่รู ว่ มพนั ธะ 4 อิเลก็ ตรอน
• 4 + 4 = 8 รวม 8 อิเลก็ ตรอน

H2Oอิเลก็ ตรอนครู ่วมพนั ธะ อิเลก็ ตรอนครู ว่ มพนั ธะ

อะตอมไฮโดรเจน ครบ 2 อิเลก็ ตรอน (เหมือน He )
• อิเลก็ ตรอนค่โู ดดเดี่ยว 0 อิเลก็ ตรอน
• อิเลก็ ตรอนค่รู ่วมพนั ธะ 2 อิเลก็ ตรอน
• 0 + 2 = 2 รวม 2 อิเลก็ ตรอน

อะตอมกลางครบ 8 อิเลก็ ตรอน อิเลก็ ตรอนครู ่วมพนั ธะ
• อิเลก็ ตรอนค่โู ดดเดี่ยว 0 อิเลก็ ตรอน
• อิเลก็ ตรอนค่รู ว่ มพนั ธะ 8 อิเลก็ ตรอน OCO
• 0 + 8 = 8 รวม 8 อิเลก็ ตรอน CO2อิเลก็ ตรอนครู ว่ มพนั ธะ

อิเลก็ ตรอนค่โู ดดเดี่ยว

อะตอมของออกซิเจน ครบ 8 อิเลก็ ตรอน
• อิเลก็ ตรอนค่โู ดดเด่ียว 4 อิเลก็ ตรอน
• อิเลก็ ตรอนค่รู ่วมพนั ธะ4อิเลก็ ตรอน
• 4 + 4 = 8 รวม 8 อิเลก็ ตรอน

Cl P Cl HOCOH
Cl O

PCl3 H2CO3

H HC C H
HCH HH
C2H4
H

CH4

ธาตุ Cl มี เวเลนตอ์ ิเลก็ ตรอน = 7 C 1 อะตอม ต้องการ 4 พนั ธะ จึง
ต้องการอีก 1 อิเลก็ ตรอนจึงจะ ต้องรวมกบั Cl 4 อะตอม ซึ่งแต่ละ
ครบออกเตต ดงั นัน้ จึงต้องเกิด 1 อะตอมต้องการ 1 พนั ธะ จึงจะทา
ให้ C และ Cl ครบออกเตต
พนั ธะ
Cl

4( Cl ) + C Cl C Cl หรือ

Cl

ธาตุ C มี เวเลนตอ์ ิเลก็ ตรอน = 4 สตู รของสารประกอบ
ต้องการอีก 4 อิเลก็ ตรอนจึงจะ จึงเป็น CCl4

ครบออกเตต
ดงั นัน้ จงึ ต้องเกิด 4 พนั ธะ

ธาตุ C มี เวเลนตอ์ ิเลก็ ตรอน = 4 เพ่ือให้ทงั้ C และ S ครบออกเตต
ต้องการอีก 4 อิเลก็ ตรอนจึงจะ C 1 อะตอมต้องการ 4 พนั ธะ จึง
ครบออกเตต ดงั นัน้ จึงเกิด 4 พนั ธะ ต้องรวมกบั S 2 อะตอม ซึ่งแต่ละ
อะตอมต้องการ 2 พนั ธะ

C + 2( S ) S CS

ธาตุ S มี มีเวเลนตอ์ ิเลก็ ตรอน สตู รของสารประกอบ
= 6 ต้องการอีก 2 อิเลก็ ตรอนจึงจะ เป็น CS2
ครบออกเตต ดงั นัน้ จึงเกิด 2 พนั ธะ

ธาตุ N มีเวเลนตอ์ ิเลก็ ตรอน อิเลก็ ตรอนค่โู ดดเดี่ยว

เป็น 5 ต้องการอีก 3
อิเลก็ ตรอนจึงจะครบออกเตต
ซ่ึงกท็ าได้โดยการเกิด 3 พนั ธะ

3(H ) + N HNH
H
ธาตุ H มี เวเลนต์
อิเลก็ ตรอน = 1 ต้องการอีก สตู รของสารประกอบเป็น NH3
1 อิเลก็ ตรอนจึงจะครบ 2
อิเลก็ ตรอนเหมือนธาตุ He
ซึ่งกท็ าได้โดยการเกิด 1
พนั ธะ

แตกต่างจากสูตรแบบจุดเลก็ นอ้ ย โดยก้าหนดให้ใช้เส้นตรง −
แทนอเิ ล็กตรอนคูร่ ่วมพนั ธะ 1 คู่ ส้าหรับอเิ ลก็ ตรอนท่ไี มใ่ ช่
อิเลก็ ตรอนคูร่ ่วมพันธะจะเขยี นไวห้ รือไม่เขยี นก็ได้ (ปกติจะไมเ่ ขียน)

ใหใ้ ช้เสน้ ตรง 1 เสน้ ( − ) แทนอเิ ลก็ ตรอนที่ใช้ร่วมกัน 1 คู่
ให้ใชเ้ สน้ ตรง 2 เส้น ( = ) แทนอเิ ล็กตรอนที่ใชร้ ่วมกนั 2 คู่
ให้ใช้เส้นตรง 3 เสน้ ( ≡ ) แทนอิเล็กตอนทใี่ ชร้ ่วมกนั 3 คู่

อิเลก็ ตรอนค่รู ว่ มพนั ธะ 2 คู่

อิเลก็ ตรอนค่โู ดดเดี่ยว

อิเลก็ ตรอนค่รู ่วมพนั ธะ 1 คู่ what is lone pair of
electron

a pair of valence electrons that
in a covalent bond are not
exchanged with another atom

Electron in lone pair = อเิ ล็กตรอนคูโ่ ดดเดย่ี ว
Electron in bond= อิเล็กตรอนทสี่ ร้างพนั ธะ

The octet rule is that an atom will be most stable when
surrounded by 8 electrons in the valence shell.

HNH HNH
H H

Cl P Cl Cl P Cl
Cl Cl

จงเขียนสตู รแบบเส้นจากสตู รแบบจดุ ต่อไปนี้........

HC N

O CO

HC CH
HH

จงเขียนสตู รแบบเส้นจากสตู รแบบจดุ ต่อไปนี้........

H C N H−C N

O CO O = C= O

HC CH H−C=C− H
HH HH

การเรียกช่ือสารประกอบโคเวเลนต์

1. สารประกอบของธาตคุ ู่ ให้อ่านชื่อธาตทุ ี่อย่ขู ้างหน้า
ก่อนแล้ว ตามด้วยช่ือธาตทุ ี่อยหู่ ลงั โดยเปลี่ยนเสียง
พยางคท์ ้ายเป็น ไอด์ ( ide)

2. ให้ระบจุ านวนอะตอมของแต่ละธาตดุ ้วยเลขจานวนในภาษากรีกดงั นี้

1 = mono- (มอนอ) 2 = di- (ได)

3 = tri- (ไตร) 4 = tetra- (เตตระ)

5 = penta- (เพนตะ) 6 = hexa- (เฮกซะ)

7 = hepta- (เฮปตะ) 8 = octa- (ออกตะ)

9 = nona- (โนนะ) 10 = deca- (เดคะ)

3. ถ้าสารประกอบนัน้ อะตอมของธาตแุ รกมีเพียงอะตอมเดียวไมต่ ้องระบจุ านวน
อะตอมของธาตนุ ัน้ แต่ถา้ เป็นธาตขุ ้างหลงั ในสารประกอบ ถึงแม้มีเพียงหน่ึงอะตอม
กต็ ้องระบจุ านวนอะตอมด้วยคาว่า “มอนอ” เสมอ

N2O3 อ่านว่า CO อ่านว่า
ไดไนโตรเจนไตรออกไซด์ คารบ์ อนมอนอกไซด์
PCl5 อ่านว่า P2O5 อ่านว่า
ฟอสฟอรสั เพนตะคลอไรด์ ไดฟอสฟอรสั เพนตะออกไซด์

สมบตั ิของสารประกอบโคเวเลนต์

มีสถานะเปน็ ของแขง็ • สถานะของเหลว เช่น น้า
ของเหลว เอทานอล เฮกเซน
หรอื แก๊ส
• สถานะของแขง็ เชน่
น้าตาลทราย (C12H22O11),
แนพทาลนี (C10H8)

• สถานะแกส๊ เช่น แกส๊
คารบ์ อนไดออกไซด์
(CO2),แกส๊ มีเทน (CH4 )

มจี ดุ หลอมเหลวตา่ เนอ่ื งจากมี มีท้ังละลายน้าและไม่ละลายน้า
แรงยึดเหน่ียวระหว่างโมเลกุลที่ เช่น เอทานอลละลายน้า
ไม่แข็งแรงสามารถถกู ทาลายได้ แตเ่ ฮกเซนไม่ละลายนา้
งา่ ย

สมบตั ิของสารประกอบโคเวเลนต์

สารประกอบโคเวเลนต์ไมน่ าไฟฟา้ เนอ่ื งจาก
มีประจไุ ฟฟ้าเปน็ กลาง และอิเล็กตรอน
ทงั้ หมดถกู ใช้เปน็ อิเลก็ ตรอนครู่ ว่ มพันธะ
ระหว่างอะตอม