พลวัตของภาษาไทยและภาษาต่างประเทศกับสังคมและวัฒนธรรม

เรืองที 9
พลวัตของภาษาไทย
และภาษาต่างประเทศ

กับสังคมและ
วัฒนธรรม

ภาษา

ภาษา เป็นสมบัตขิ องมนุษย เป็นเคร่อื งมอื ทมี่ นุษยใ ช
ส่ือสารกัน มนุษยในทุกสังคมมีภาษาเฉพาะของตน เชน
เดียวกับมวี ฒั นธรรมเฉพาะของตนนักมานุษยวิทยาจดั
ภาษาใหเป็นสวนหน่ึงของวฒั นธรรม เน่ืองจากภาษามี
คุณสมบตั ิทุกประการทีว่ ฒั นธรรมอ่นื ๆ มี ไดแก ความเป็น
ระบบเป็นสง่ิ ทีถ่ ายทอดจากรุนหน่ึงสอู กี รนุ อายหุ น่ึง เป็นสง่ิ
ทีต่ อ งเรียนรู ไมใชไดมาโดยสัญชาตญาณ เป็น
สิ่งทเี่ ปลยี่ นแปลงอยูเ สมอ เป็นสง่ิ ที่ยอมรบั โดยสมาชิกของ
สงั คม และทส่ี ําคัญทีส่ ุด คอื เป็นสมบัติของ
มนษุ ยเ ทา นัน้ (สัตวไ มมีวัฒนธรรมและไมม ภี าษา)

ความหมายของภาษา

กาญจนา นาคสกุล (2520 : 5) กลาววา “ภาษาท่ี
แสดงออกดวยเสียงพูดและคําพดู เทานัน้ ทีน่ ับวา เป็น
ภาษาทแี่ ทจ รงิ เคร่ืองส่อื ความหมายอยา งอ่นื นับวา เป็น
ภาษาท่ีสมบรู ณไมไ ด การพยักหน า สัน่ ศรี ษะ โบกมอื
ไมน ับวาเป็นภาษา เพราะไมม ีระบบระเบยี บที่แนนอน
และมิไดเ ป็นเสียง”

พระยาอนมุ านราชธน (2510 : 25) กลาววา
ภาษาตามความหมายของนิรุกตศิ าสตรคอื วธิ ที ี่
มนษุ ยแ สดงความในใจ เพ่อื ใหผทู ี่ตนตองการ
ใหร ูไดรจู ะเป็นเพราะตองการบอกความในใจท่ี
นึกไวห รือเพ่ือระบายความในใจที่อัดอัน้ อยูให
ปรากฏออกมาภายนอก โดยใชเ สยี งพดู ท่มี ี
ความหมายตามท่ไี ดตกลงรับรูก ัน ซ่ึงมผี ูไ ดยนิ
รับรูแ ละเขาใจ

วจิ นิ ต ภาณุพงศ (2522 : 6) ไดใ หค วามหมายของ
ภาษาไววา ภาษาคอื เสียงพดู ทม่ี ีระเบียบและความ
หมาย ซ่งึ มนุษยใ ชเ ป็นเคร่อื งมือสําหรบั การส่อื สาร
ความคิด ความรสู กึ ความตอ งการ และใชใ นการ
ประกอบกิจกรรมรวมกนั

พจนานกุ รมฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ.
2555 (2556: 868) ไดใ หคําจํากัดคาํ วา “ภาษา”วา
“ถอ ยคาํ ทใ่ี ชพูดหรือเขยี นเพ่อื ส่ือความหมายของชนก
ลุมใดกลุมหน่ึง เชน ภาษาไทย ภาษาจีนหรือเพ่อื ส่ือ
ความเฉพาะวงการ เชน ภาษาราชการ ภาษากฎหมาย
ภาษาธรรม ; เสยี ง ตวั หนังสือ หรอื กริ ิยาอาการท่ี
สามารถส่อื ความหมายได เชน ภาษาพูด ภาษาเขยี น
ภาษาทา ทาง ภาษามอื ”

การเปลียนแปลงของภาษาไทย

ภาษาไทยยุคใหมก ับโลกสมยั ท่ี
เปล่ียนแปลง

ประเทศไทยนอกจากมีช่ือเสยี งเป็นทรี่ ูจกั
กันดใี นนามเมอื งแหง ความอดุ มสมบรู ณใน
เร่อื งของทรัพยากรขาวปลาอาหารแลว
ดานความงดงามทางวฒั นธรรม ท่ีมีสีสนั
โดดเดน แตกตางกนั ในแตละภาค ก็ดู
เหมือนจะไดรบั การกลาวขานระบอื ไกลไม
แพก นั ไมว า จะเป็นเร่อื งของวฒั นธรรม
การแตง กาย วฒั นธรรมการแสดง หรอื
วฒั นธรรมโดยเฉพาะอยางย่งิ ดานภาษาท่ี
กําลงั มีการพดู ถึงกันอยา งกวางขวางใน
ขณะนี้

สงั คมและวัฒนธรรมยอ มมีการ
เปลย่ี นแปลงอยูต ลอดเวลา เพราะความ
ตอ งการของมนุษยไ มมที ีส่ ิน้ สดุ แตการ
เปล่ยี นแปลงจะเร็วหรือชา นัน้ ข้นึ อยกู ับ
ปัจจัยทีม่ าเกี่ยวขอ ง ไมวาจะเป็นระดับการ
ศกึ ษาของคนในสังคม การส่อื สารคมนาคม
และการเปล่ียนแปลงไปตามยุคสมยั ภาษา
และสงั คมเป็นของคูกัน ตองไปดวยกนั
เสมอ ถาสงั คมเปลย่ี นภาษาก็เปลีย่ น  มผี ล
เกยี่ วเน่ืองกันเน่ืองจาก ปัจจัยทีท่ ําใหเ กิด
การเปลี่ยนแปลง เชนการคนพบ การขดั
แยง การแขง ขนั การเปลีย่ นแปลงทาง
สังคม และวัฒนธรรม   มีผลทําให รูปแบบ
ทางสงั คมวิธกี ารดําเนินชวี ิตของมนุษย
และเกดิ การเปล่ยี นแปลงทางภาษาตามยคุ
สมัย

การเปลียนแปลงในภาษาไทย

ภาษาเปลี่ยนแปลงในลกั ษณะของการ
ออกเสียง คําศัพท รปู แบบ และลักษณะอ่ืน
อ่นื ตามกาลเวลาที่เปล่ียนไป ภาษาที่
เปล่ียนไปเกดิ จากการเปลย่ี นแปลงของ
กลุมคนทใ่ี ชภาษาไทยส่ือและการกระจาย
ตวั ของประชากรเป็นสว นหน่ึงของการ
เปลยี่ นแปลงของภาษา จะเห็นไดว ามคี ํา
ศพั ทจ ากทางภาคตางๆ ในประเทศไทยเร่ิม
ใชกันขามภาคในประเทศไทย เชน คําศพั ท
จากทางภาคกลางมีการเรม่ิ ใชกันมากทาง
ภาคเหนือ และภาคใตเ น่ืองจากทกุ คนไดด ู
รายการโทรทัศน ท่เี สนอภาษาจากทางภาค
กลาง ในขณะเดียวกันกลุม คนภาคกลางได
เริม่ ใชภ าษาจากทางภาคอสี านมากข้ึน

เม่อื มรี ายการโทรทศั นเกี่ยวกับคนที่
อาศยั ในภาคอีสาน ภาษาตา งประเทศเชน
ภาษาอังกฤษไดเ ขา มามบี ทบาทในทาง
ศัพทวิชาการและศัพททางคอมพิวเตอร
มากข้นึ เชนกัน   กลมุ เฉพาะเป็นอีกสาเหตุ
หน่ึงทีท่ าํ ใหเกิดการพฒั นาของภาษา คํา
ศัพทใหมใ หมเกดิ ข้นึ มากโดยเฉพาะกลุม
วัยรุน มีภาษาเฉพาะของกลุม เม่อื ภาษา
เกิดมีการใชกันใหม ทําใหม ีคาํ ศพั ทใ หม
นิยามข้นึ มา แตอ ยา งไรกต็ ามเม่ือหมดการ
ใชข องคําศัพทน ัน้ นัน้ ภาษานัน้ กจ็ ะตกรนุ
และหมดความนิยมไป

ภาษาเหนือ ใต อสี าน
กลาง

ลวนมสี าํ เนียงภาษาท่ี
แตกตา งกัน

สาเหตทุ ที าํ ให้เกดิ การเปลียนแปลง

การเปล่ียนแปลงภาษามีสาเหตุมาจากการตอบ
สนองความตองการของมนุษยเ พ่ือใหม ีชวี ิตความ
เป็ นอยูท่ดี ขี ึน้ แตผลท่ตี ามมาจะทาํ ใหส งั คม
เปล่ียนแปลงไป

1. การหลัง่ ไหลเขามาของวัฒนธรรม
ตะวนั ตกหรือวฒั นธรรมสมัยใหมซ่ึง
เป็นวฒั นธรรมทเี่ รียบ    งา ย ไมส ลบั ซบั
ซอน สงผลใหเกิดการเรยี นรแู ละรบั

วฒั นธรรมตะวันตกเขา มา

2. การเปรยี บเทียบวัฒนธรรมตะวันตก
ที่ไมซบั ซอ น กบั วัฒนธรรมภาษาดัง
เดิมของไทยซ่ึงสลับซบั ซอ น ลึกซ้งึ
เขา ใจไดย าก สง ผลใหละเลยและ
หลงลมื เด็กยคุ ใหมห ลงลมื วัฒนธรรม

ไทยซ่งึ เป็นส่ิงดีงามไปแตกลับไปเลียน
แบบวฒั นธรรมตะวันตก

3.ความเจริญทางเทคโนโลยที เ่ี ขา มา
เชน การพิมพ วิทยุ โทรทัศน นับเป็น

ส่อื อันสําคัญทีท่ ําให วัยรนุ ไดรับ
ขาวสารเร่ืองราวตาง ๆ เกดิ การเรียนรู
ยอมรับและปรบั เปล่ียนภาษาไทยมาก
ข้ึน โดยมุง ความทนั สมัย ไมค าํ นึงถึง

รากฐานวัฒนธรรมภาษาเดมิ

4.ความเจรญิ ทางดา นสังคมและชุมชน
ตาง ๆ

ภาษาเปลยี นแปลงไปอยา่ งไรบา้ ง

ปัจจยั ท่ีสาํ คัญท่สี ุดท่ีทําใหเ กดิ ภาษากค็ ือ
หนวยเสียงและหนวยความหมาย  แตทงั้ นี้
มีขอสงั เกตวา เม่ือเสียงและความหมาย
เป็นสิ่งที่เกดิ ข้ึนภายในบุคคล  ดังนัน้
โอกาสทีจ่ ะเกดิ การแปรเปล่ียนของเสยี ง
และความหมายนัน้ ยอ มเกิดข้นึ ไดงา ย  การ
เปล่ียนแปลงอนั เน่ืองมาจากการ
เปลย่ี นแปลงของเสียงนี้ อาจจะเรียกวา
การเปล่ียนแปลงจากภายใน เพราะเกิด
จากปัจจยั ดา นชวี วิทยา  อยางไรกต็ าม การ
เปล่ียนแปลงของภาษาอาจจะเกิดข้นึ จาก
สาเหตตุ า งๆ ซ่ึงหากมองในระดับกวา ง การ
เปลยี่ นแปลงของภาษากอ็ าจเกดิ จากการท่ี
บุคคลที่ใชภาษาตอบสนองตอสภาพสังคม 
เศรษฐกจิ   และการเมอื ง  หรือในดา น
ประวตั ิศาสตร  เชน  การเปล่ยี นแปลงของ
ภาษาอาจเกดิ การอพยพหรือยา ยถนิ่ ฐาน
ซ่ึงเหลานี้รวมเรียกวา การเปลี่ยนแปลงที่
เกดิ จากปัจจยั ภายนอก  (Mahoney,
2008)  หรือการเปลย่ี นแปลงอันเน่ืองมา
จากปัจจยั ทางสังคม

การเปล่ยี นแปลงของภาษาอาจเกดิ จาก
ปัจจัยภายในหรอื ปัจจยั ภายนอก   กไ็ ด 
สําหรบั นักภาษาศาสตรน ัน้ มองวา การ
เปลย่ี นแปลงของภาษาจะเกิดข้ึนไดเม่อื มี
กลไกบางอยางทีท่ าํ ใหภาษาเปลยี่ นแปลง 
กลไกดังกลาวไดแ ก  การกลายเสยี ง  การ
เทียบแบบและการยืมภาษาอ่นื   (ปราณี  กลุ
ละวณิชย, ๒๕๔๕:  ๓๘๔-๓๙๙)  สาํ หรับใน
ภาษาไทยนัน้   กลไกสาํ คญั ทที่ ําใหภ าษา
ไทยอาจมีการเปลยี่ นแปลงไดคือกลไกการ
ยมื ภาษาอ่ืน (borrowing)  ซ่ึงจะเกดิ ข้ึน
เม่ือมีผูใชภ าษาทแ่ี ตกตา งกนั อยา งน อย ๒
ภาษาทจี่ ะตอ งส่อื สารกนั   ดว ยความจาํ เป็น
อนั เน่ืองมาจากการตองตดิ ตอสมั พันธก ัน
ทงั้ ในดา นธรุ กิจ การคา หรือการเมอื ง 
ทาํ ใหผ ูใชภ าษาหน่ึงจะตอ งดาํ เนินการอยาง
ใดอยางหน่ึงตอ ไปนี้ ไดแ ก

การบญั ญตั ิศัพท   หมายถงึ การสรางคาํ
ในภาษาเพ่อื แทนคําในอีกภาษาหน่ึง  สวน
ใหญวิธกี ารบัญญัตศิ ัพทจ ะใชวธิ กี ารประสม
คําทัง้ แบบไทยและคาํ สมาสแบบคําบาลี
สันสกฤต  เชน  น้ําแข็ง บตั รเตมิ เงนิ   หา ง
สรรพสนิ คา   โทรศัพทมือถอื   โทรทัศน 
ประชาธิปไตย รฐั บาล  โศกนาฏกรรม  วิสัย
ทศั น

การแปลศัพท  หมายถงึ   การแปลความ
หมายของคําศัพทใ นภาษาหน่ึง มาใชเป็น
คําในอกี ภาษาหน่ึงโดยตรง  เชน  right
hand  แปลวา  มอื ขวา,  sea food แปลวา
อาหารทะเล,  tea spoon แปลวา   ชอนชา, 
cold war  แปลวา  สงครามเย็น,  black
market  แปลวา   ตลาดมืด, solar cell
แปลวา  เซลลสรุ ยิ ะ  เป็นตน

การทบั ศัพท  หมายถึง  การใชอ กั ษรของ
ภาษาหน่ึงแทนเสยี งของคําในอกี ภาษาหน่ึง 
ทงั้ นี้เพ่ือคงเสยี งของคํานัน้ ไว  สําหรับใน
ภาษาไทย มีทัง้ คาํ ทับศพั ทภาษาบาลี
สันสกฤต เขมร  องั กฤษ  จนี   ญป่ี นุ   คําทับ
ศัพทเหลา นี้เรียกวา  คํายมื ภาษาตางประเทศ

ผลจากการท่ใี นภาษามกี ารหยิบยืมคาํ
ระหวา งกนั กอใหเกดิ ผลกระทบตอภาษาที่
เป็นฝายยมื หรอื รบั คาํ จากภาษาอ่นื เขามา
ใชใ น ๓  ลกั ษณะ ไดแ ก ผลกระทบในดาน
การเปล่ียนแปลงระบบเสยี ง  ผลกระทบใน
ดา นการเปลยี่ นแปลงความหมาย และผลก
ระทบในดา นการเปลย่ี นแปลงในดา น
ไวยากรณ  ดงั นี้

๑.  ผลกระทบในดา นการเปล่ียนแปลง
ระบบเสยี ง
ตัวอยางผลกระทบดา นการเปล่ียนแปลง
ระบบเสียง เชน การยมื คาํ ภาษาตาง
ประเทศมาใช เชน  Bromine  โบรมีน, 
Fluorene  ฟลูออรนี , Drum Major ดรัมเม
เยอร, treatment ทรตี เมนต  คาํ เหลานี้
ทําใหใ นภาษาไทยมเี สียงพยญั ชนะตนควบ
เพิม่ ข้ึน จากที่มอี ยูเ ดมิ ๑๕ เสียง  ไดแ ก  /
บร/,     /ฟล/, /ดร/, /ทร/ หรืออยา งคําวา 
gas แกส ,  tennis เทนนิส facebook  เฟส
บคุ   ทําใหเกดิ หนวยเสยี งพยญั ชนะทา ย
/s/  ซ่งึ ไมม ีปรากฏในภาษาไทย  และทาํ ให
บางครัง้ การออกเสียงคาํ บางคาํ ในภาษา
ไทย ซ่ึงเดมิ ไมออกเสียง /s/ เปลยี่ นมา
ออกเสยี ง /s/ เชนคาํ วา ปารสี

๒.  ผลกระทบในดานการเปล่ียนแปลง
ความหมาย                       
การยืมคําภาษาอ่นื มาใชในภาษาอาจทาํ ให
ความหมายของคาํ ในภาษาเดิมแคบลงหรอื
กวางข้ึนกวา เดิม  เชน เดมิ ไทยใชค ําวา 
“ดัง้ ” หมายถงึ จมูกทัง้ หมด แตเ ม่ือยืมคาํ
วา “จมูก” จากภาษาเขมรมาใช  คําวา  
“ดัง้ ”  ซ่งึ เป็นคาํ ไทยแทก ลบั ลดความ
หมายเป็นเพยี งสว นของสันจมูกเทา นัน้
โดยทวั่ ไปการเปลีย่ นแปลงในดา นความ
หมายเกิดไดใ น ๓ ลักษณะ ไดแ ก  ความ
หมายแคบเขา (narrowing)  ความหมายก
วา งออก (widening)  และความหมายยา ย
ท่ ี (transference)  ตอไปนี้เป็นตัวอยา ง
ของคาํ ยมื ภาษาบาล-ี สนั สกฤตทีเ่ ม่อื ไทย
ยมื มาใชแลวเกิดการเปล่ียนแปลงความ
หมาย      

๑)  ความหมายแคบเขา  (narrowing of
meaning) คาํ ยมื ทนี่ ํามาใชแลวความหมาย
แคบหรือจํากัดลงจากความหมายในภาษา
เดิม  ซ่งึ แบงไดเป็นความหมายแคบเขา ใน
ทางทด่ี ขี ้ึนและแยล ง

๒)  ความหมายกวา งออก (widening of
meaning) หมายถงึ ความหมายของคําท่ี
ยมื มาใชใ นภาษาไทย ขยายออกจากความ
หมายของคาํ ในภาษาเดมิ

๓)  ความหมายยายท่ ี  (transference of
meaning) หมายถงึ   ความหมายของคําใน
ภาษาเดมิ สญู หายไป และคาํ นัน้ ไดน ํามาใช
ในภาษาไทยโดยกําหนดความหมายใหม

๓.  ผลกระทบในดานการเปล่ียนแปลงใน
ดานไวยากรณ                    
การเปลยี่ นแปลงไวยากรณ  เกิดจากการใช
ประโยคหรอื กลมุ คาํ ทแ่ี ปลในลกั ษณะทเี่ ลยี น
แบบโครงสรา งของภาษาตางประเทศ ตวั อยา ง
การเปล่ียนแปลงดา นไวยากรณอนั เน่ืองมาจาก
การเลียนแบบระบบประโยคภาษาตา งประเทศ
เชน                             
In my  opinion ตามความเห็นของผม               
      
We just found that…               เราเพ่งิ พบวา …

ตัวอยา งประโยคท่ไี ดร ับอิทธพิ ลจากโครงสราง
ไวยากรณของภาษาตางประเทศ เชน                   

๑.  เขาถกู เชิญไปรบั ประทานอาหาร (ผิด)                        
เขาไดรบั เชญิ ไปรับประทานอาหาร (ถูก)                   

๒. เขาไดรบั การลงโทษอยางหนัก (ผดิ )                       
เขาถกู ลงโทษอยา งหนัก (ถกู )                   

๓. เขาจบั รถไฟไปเชยี งใหม (ผิด)                       
เขาโดยสารรถไฟไปเชยี งใหม (ถกู )                       
เขาไปเชยี งใหมท างรถไฟ  (ถูก)                   

๔. วาสิฏฐแี ตง โดยเสฐยี รโกเศศและนาคะประทีป (ผดิ )               
 เสฐยี รโกเศศและนาคะประทีปแตงวาสฏิ ฐี (ถูก)                       
วาสิฏฐีเป็นนิพนธข องเสฐียรโกเศศและนาคะประทปี (ถูก)         
         
๕. กําหนดนัดตรงกบั ๒๐ นาฬกิ า แตเ ขามาสายไป ๑๕ นาที
(ผดิ )                       
กาํ หนดนัดตรงกบั ๒๐ นาฬกิ า แตเขามาชาไป ๑๕ นาที (ถูก)

ตวั อยางประโยคท่ีไดรับอทิ ธพิ ลจากโครงสราง
ไวยากรณของภาษาตา งประเทศ เชน

๖. เธอพบตัวเองอยูใ นหองคนเดยี ว  (ผดิ )                       
เธอรสู ึกตวั วาอยูใ นหอ งคนเดยี ว  (ถูก)                   

๗. สนามเตม็ ไปดวยหญา (ผดิ )                        
ในสนามมหี ญาเต็ม (ถูก)                        
สนามมีหญาเตม็   (ถกู )                   

๘. กองทัพไทยภายใตการนําของสมเดจ็ พระนเรศวร
มีชยั ชนะแกก องทพั พมา (ผดิ )                       
กองทพั ไทยซ่งึ สมเด็จพระนเรศวรทรงนํา ชนะกองทัพ
พมา (ถกู )                   

๙. ในอนาคตอันใกลน ี้ ฉันจะไดเ ป็นนิสติ มหาวทิ ยาลัย
แลว (ผดิ )                       
ฉันจะไดเ ป็นนิสิตมหาวิทยาลัยเรว็ นี้  (ถูก)                   

๑๐. พอทราบผลการสอบไล เขากต็ กอยใู นหวงแหง
ความระทมทุกข (ผดิ )                          
พอทราบผลการสอบไลเขากเ็ กิดความระทมทุกข  (ถูก)

แมวาภาษาจะมีการเปลีย่ นแปลงไปได
หลายลักษณะดังท่กี ลา วมา แตความ
เปลย่ี นแปลงดงั กลา ว นักภาษาศาสตร
ถอื วาเป็นธรรมชาตขิ องภาษาทีย่ ังไมตาย 
เพราะภาษาทพ่ี ดู จากันอยูใ นชีวติ ประจําวนั
นัน้ จะตอ งมกี ารเปลี่ยนแปร  (variation)
ซ่ึงหากการเปลี่ยนแปรนัน้ เกิดข้นึ อยาง    
ถาวรแลว ก็จะเรยี กวาภาษามกี าร
เปล่ยี นแปลงไป ดงั นัน้ สาํ หรับการใชภาษา
ในรปู แบบสมัยนิยม     เชน คําคะนอง หรือ
สาํ นวนภาษาของวัยรนุ นักภาษาศาสตรจ ะ
ถือวาเป็นแคการเปลีย่ นแปร แตย ังไมสรา ง
การเปลี่ยนแปลงใหก ับภาษา

ภาษาทเี ปลียนแปลงไปจากเดิม

ภาษาวบิ ัติ หรอื ภาษาอุบัติ เป็นคําเรียก
ของการใชภ าษาไทยท่มี กี ารเปล่ียนแปลง
และไมตรงกบั กบั ภาษามาตรฐานตามหลัก
ภาษาไทยในดานการสะกดคาํ คาํ วา  'ภาษา
วิบัต'ิ  ใชเ รียกรวมถงึ การเขียนท่สี ะกดผดิ
บอยรวมถงึ การใชคาํ ศพั ทใหมห รือคําศัพท
ที่สะกดใหแปลกไปจากคําเดิม  ใน
ประเทศไทยมีการวพิ ากษว ิจารณถึงปัญหา
เด็กไทยขาดการศึกษารวมถึงปั ญหาภาษา
วบิ ตั ิทาํ ใหเด็กไทย ไมส ามารถใชภ าษาไทย
ไดม ีประสทิ ธภิ าพเทาท่ีควรในขณะ
เดยี วกันไดมกี ารใชค ําวาภาษาอุบตั แิ ทนที่
ภาษาวิบัติท่ีมคี วามหมายในเชิงลบ โดย
ภาษาอุบตั ิหมายถึงภาษาทเี่ กดิ ข้นึ มาใหม
ตอบสนองวัฒนธรรมยอ ย เชน เดียวกับ
ภาษาเฉพาะวงการทเ่ี ป็นศัพทส แลง  คําวา
"วิบตั ิ" มาจากภาษาบาลี มคี วามหมายถงึ
พินาศฉิบหาย หรอื ความเคล่ือนทาํ ใหเ สีย
หาย

นยิ ามศัพท์เฉพาะ

สะกดผดิ ไดงาย  เป็นรูปแบบของคาํ
ทีม่ ีการสะกดผดิ ซ่ึงเกดิ จากคําทม่ี ี
การผนั อกั ษรและเสยี งไมต รงกบั รปู

วรรณยกุ ตส น กุ เกอร
(สนุกเกอร)โน ต (โน ต)

คําท่ีสะกดผดิ เพ่ือใหแ ปลกตาน ู
(หนู)ชะมะ,ชมิ ิ (ใชไ หม)เทอ (เธอ)

การลดรูปคาํ เป็นรปู แบบของคาํ ที่
ลดรปู ใหสัน้ ลง มีใชใ นภาษาพูด

มหาลยั หรือ มหา'ลยั
(มหาวิทยาลัย)วดิ วะ (วศิ วกรรม)

→คาํ ท่ีสะกดผดิ เพ่ือใหตรงกบั เสยี ง
อา นใชไหม   ใชมยั้

คาํ ท่สี ะกดผดิ เพ่อื แสดงอารมณ

→ไม   มาย
→ใช   ชาย
→ใคร   คราย

คาํ ทส่ี ะกดผิดเพ่อื ลดความหยาบ
ของคาํ หรอื อาจใชห ลีกเลยี่ งการก

รองคาํ หยาบของซอฟตแวร

→ก ู  กรู
→มึง   มรึง เมงิ
→ไอส ัตว   ไอส าด

ผลกระทบจากการใช้ภาษา
วบัติ

วฒั นธรรมยอมมีการเปล่ยี นแปลงอยู
เสมอไมว าจะเป็นชนชาติใด เน่ืองจาก
ปัญหาท่ีมนุษยป ระสบอยูในสังคมเป็น
ประจาํ ประกอบมคี วามตอ งการจะปรับปรุง
วถิ ชี วี ติ ของตนเองและครอบครัวใหม ี
สภาพดขี ้นึ กวา เดิม จะเหน็ วาวัฒนธรรมกบั
สงั คมตองไปดวยกนั เสมอ มีผลเกย่ี วเน่ือง
กัน โดยเฉพาะในระบบความสมั พันธของ
มนษุ ยท อ่ี ยรู ว มกันในสังคม ซ่ึงสงิ่ เหลานี้ก็
มคี วามสัมพันธก บั โครงสรา งของสงั คม
ดวยรวมถงึ การเปล่ียนภาษา ส่ิงนี้ไมถือ
เป็นการเปลย่ี นแปลงทางสงั คมแตเป็นการ
เปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม  มีผลสะทอ น
ใหเ กิดการเปล่ียนแปลงในระบบความ
สัมพนั ธข องบุคคลและภาษาที่นํามาใช
ส่ือสารแตกตา งกันไปตามวฒั นธรรมภาษา
ของแตละทองถ่นิ

ขอ้ คดิ จากการใชภ้ าษาวบัติ

ความวิบัตมิ ันไมไดอ ยกู ับเดก็ แลว
มันอยูท่ีผใู หญ ตางหาก กล็ องคดิ กนั
ดูสิวา จะใหมนั อยกู บั คนกลุมเลก็
หรือวาจะใหมนั กระจาย ไปสรู ะดับ
ชาติ มันคงจะไมใ ชเ ร่อื ง นาภมู ใิ จนัก
ถาภาษาไทย ทเ่ี ป็นเอกลักษณของ
ชาติ ตองมาสลายไป เพราะพวกเรา
ทุกคนไมช วยกันดแู ล  ดงั้ นัน้ จึงอยาก
บอกใหท ุกๆคนชว ยกันอนุรกั ษภ าษา
ไทยไวใหค งอยูส ืบไป

การใชภ้ าษาไทยในการสอื สาร
ในอนาคต

พระธรรมกติ ติวงศ6(2551: 83-84) กลาว
วา ภาษาไทยเป็นภาษาประจ าชาติ เพราะ
ภาษาคือชาตเิ ป็นสว นหน่ึงของชาติ เพราะ
ฉะนัน้ ควรจะด าเนินการดงั นี้
1. การอนรุ ักษ ป องกันการใชภาษาไทย
2. ภาษา ตอ งมีการพฒั นาเพราะวา ภาษามี
การเปลยี่ นแปลงตลอดเวลา ภาษาเป็น
สิง่ มีชีวิต กลาวคือตองเจรญิ เติบโตและ
พัฒนาไปตลอด แตตองอยูในกรอบของ
วฒั นธรรมกลา วโดยสรปุ วา ภาษาไทยเป็น
เอกลกั ษณทส่ี ําคัญอยา งหน่ึงของชาติ ควร
จะไดร ับการทาํ นบุ ํารุงสงเสริม และอนุรักษ
ไวใหย งั่ ยนื ตลอดไป อยางไรก็ตามในยุค
ปัจจุบันวิชาการและเทคโนโลยตี างๆ
ไดกา วหน าไปอยางรวดเร็วมาก ทาํ ใหเกิด
เทคนิคใหมๆ ในการติดตอส่ือสาร ซ่ึงเน น
ความสะดวกสบายและความรวดเรว็ เพม่ิ
ข้ึนเป็นพิเศษ ภาษาไทยซ่ึงเป็นส่อื กลางส
าคญั ในการติดตอและผกู พันตอ การดํารง
ชีวิตประจาํ วันของคนไทยกไ็ ดรับผลกระ
ทบจากอทิ ธิพลของความเจริญกา วหน าดัง
กลาวทาํ ใหภาษาไทยที่ใชปัจจบุ นั ทัง้ ภาษา
พดู และภาษาเขียน เปล่ยี นแปลงไปจาก
เดมิ อยา งนาวิตกเป็นอยา งยิง่ การใชภ าษา
ไทยในการส่ือสารในปัจจบุ ันสว นหน่ึงมีการ
เปลย่ี นแปลงไปตามสภาพชวี ติ ทเ่ี จรญิ ข้ึน
กอ ใหเกิดการใชภาษามากข้นึ

ความอยูร่ อดของภาษาไทยใน
ยคุ ดิจิตอล

ณธษา ราชบัณฑติ 7( 2559) ไดก ลาวถงึ
ความอยูร อดของภาษาไทยในยุคดิจติ อลไว
อยางนาสนใจ ไวใน ดังนี้“คณุ เคยไดยิน
ประโยคเหลานี้หรือไม? “ภาษาไทยใกลจ ะ
วบิ ัติแลว ” “เอกลกั ษณของภาษาไทย จะ
คอยๆ จางหายไป” หรอื บางกพ็ ดู วา
"เทคโนโลยีทที่ นั สมัยมีผลใหภ าษาไทยเขา
สูย คุ วกิ ฤต”ิ ค าถามตอ มา แลวคุณคดิ
อยา งไรกบั ประโยคเหลา นี้!? เหน็ ดวยหรอื
ไม ถา เห็นดว ยก็แสดงวา กาํ ลังมปี ัญหา
อะไรบางอยา งเกดิ ข้ึนกับภาษาไทย ภาษา
ท่เี ป็นเอกลักษณประจาํ ชาติไทย เป็นส่งิ ทมี่ ี
คุณคาและเราทุกคนภาคภูมิใจ และคําถาม
สดุ ทาย คุณจะรวมกันแกไ ขปัญหานี้หรอื
ไม...?

เป็นท่ีทราบกนั ดวี า มีไมกปี่ ระเทศ ใน
โลกท่มี ีภาษาพดู เป็นของตนเอง และมไี มก ่ี
ประเทศท่มี ีภาษาเขียนเป็นของตนเอง แต
จะมสี กั ก่ปี ระเทศที่มี ทงั้ ภาษาพดู และ
ภาษาเขยี นเป็นของตนเอง ซ่งึ ประเทศไทย
กเ็ ป็นหน่ึง ในประเทศทม่ี ที ัง้ ภาษาพูดและ
ภาษาเขยี นเป็นของตนเอง จงึ เป็นสิ่งทท่ี า
ใหคนไทยทุกคนภาคภูมใิ จในวฒั นธรรม
ดานภาษา แตก ารทเ่ี ราพดู อาน และเขียน
ภาษาไทยเป็นประจ าทกุ วนั จนเกิดความ
คนุ ชนิ นัน้ ท าใหเราละเลยและลดความ
สาํ คัญกับสง่ิ ทม่ี คี ณุ คา ลง จนท าใหเกดิ
การเปลี่ยนแปลงทางภาษาข้ึน คนสวน
ใหญโดยเฉพาะกลุม วัยรุนมกั จะรวบรดั
ตดั ตอนคําใหส ัน้ ลง เพ่ือความรวดเรว็ หรอื
บัญญตั ศิ พั ทใ หมๆ ทีใ่ ชเ ฉพาะกลมุ ข้นึ เพ่ือ
ความโดดเดนและเป็นเอกลกั ษณเฉพาะ

การอนุรักษ ในแบบ 3 ป.

1. ปลูกฝังวฒั นธรรมรกั การอา น พอแมผู
ปกครองควรปลูกฝังวัฒนธรรมรกั การอา น
ใหก บั บตุ รหลานตัง้ แตเ ล็กๆ เพราะเดก็ เลก็
เป็นวัยท่ีเหมาะสมและงายตอ การปลกู ฝัง
สิง่ ตา งๆ และการอานยงั เป็น การวาง
รากฐาน ดา นภาษาทีด่ ีอีกทางหน่ึง ซ่ึงเรา
พบสัญญาณที่ดตี อ การแกป ัญหานี้คอื จาก
สถิตกิ ารส ารวจการอานของประชาชนของ
สาํ นักงานสถิติแหง ชาติ พบวา ในปี พ.ศ.
2558 เดก็ อายตุ ่าํ กวา 6 ปี มอี ัตราการอาน
รอยละ 60.2 ในขณะทีผ่ ลการส ารวจเดก็
กลุมเดียวกันในปี 2556 มีอตั ราการอา น
58.9 นัน้ คือ มีอัตราการอา น ทเ่ี พิ่มข้นึ เลก็
น อยและเพมิ่ ข้นึ เกือบทกุ พ้ืนที่ ซ่ึงจากผล
การวิจัยสามารถคาดคะเนไดวา เม่ือเดก็ มี
การซมึ ซบั หลกั การใชภาษาไทยท่ีถูกตอง
มากข้ึน ปัญหาการใชภาษาไทยที่ไมถกู
ตอ งก็จะลดลงไปดวย

2. ปลุกจิตส านึกในการหวงแหนภาษาไทย
และรูกาลเทศะการใชภ าษาไทยทถ่ี ูกตอ ง
การใหค วามรเู ก่ยี วกบั การใชภ าษาไทยท่ี
ถูกตอ งและเหมาะสมเป็นสงิ่ ท่ีสาํ คัญ แต
เราควรสอดแทรกความเป็นมา และคณุ คา
ท่ีความส าคัญของภาษาไทยเขาไปดว ย
เพ่ือใหเกิดความรกั และหวงแหนภาษาไทย
รวมถึงการใชภ าษาไทยใหถูกกาลเทศะอกี
ดว ย เชน กรณีทีไ่ มเป็นทางการเรา
สามารถใชภ าษาพูดได แตถา ในกรณีที่เป็น
ทางการเราจะตอ งใชค าท่เี ป็นทางการและ
เหมาะสมกบั บริบทนัน้ ๆ ซ่ึงขอนี้ถอื เป็น
เร่อื งส าคัญ เพราะเป็นพ้นื ฐานการท างาน
ในอนาคตได

3. เปลี่ยนแปลงตัวเอง เม่อื เรารูว า คําใดใชผิด
หรือถูก คาํ ใดควรหรอื ไมควรใชกบั บรบิ ทใน
ขณะนี้แลว สง่ิ ที่ส าคญั ตอ มาคือ เรายงั คงใชค
าที่ผิดๆ เหลา นี้อยอู ีกหรอื ไม เพราะถา เรายังน่ิง
เฉยกับปัญหาเหลานี้ ปัญหา กจ็ ะไมถกู แกไ ข
และยงั เป็นการสะสมปัญหาใหเ ร้ือรังอยตู อ ไป
ระยะเวลาที่ผา นไปท าใหส งิ่ ตางๆ เกดิ การ
เปล่ยี นแปลงรวมไปถึงเร่ืองของภาษา ซ่งึ ถือวา
เป็นเร่อื งปกติ แตถาการเปลย่ี นแปลงเป็นไป
ในทางทีด่ ีหรอื เกดิ การพฒั นาเราจะเรียกส่งิ นัน้
วา"ววิ ฒั นาการทางภาษา” แตถ า การ
เปล่ยี นแปลงนัน้ ไปในทิศทางตรงกันขามเราจะ
เรียกส่งิ นัน้ วา "ความเส่ือมถอย ทางภาษา”
และความเส่อื มถอยนีเองสามารถท าลายทงั้
รปู แบบและคุณคา ทงี่ ดงามของภาษาไทยให
สูญไปไดอยางทีค่ ุณคาดไมถ ึง ดังนัน้ บุคคล
สาํ คัญที่สามารถอนรุ ักษภ าษาไทยใหคงอยูห รอื
ทําลายภาษาไทยใหส ูญสิน้ ไปกค็ ือ "คุณ” หรือ
พดู งายๆ วา ความอยูร อดของภาษาไทยอยู
ในก ามือคุณ

ภาษาไทยในยุค 4.0

ดร.สุวิทย เมษนิ ทรีย กลาววา ประเทศไทยมี
การปรบั รูปแบบเศรษฐกิจอยหู ลายครงั้ เริ่มจาก
“ประเทศไทย 1.0” ซ่งึ เน นเร่อื งการเกษตร
“ประเทศไทย 2.0” ซ่งึ เน นเร่ืองอุตสาหกรรม
เบา ในปัจจุบนั คือ “ประเทศไทย 3.0” ซ่ึงเน น
เร่อื งอตุ สาหกรรมหนัก ตอไปจะเป็น
“ประเทศไทย 4.0” ซ่งึ
เน นเร่ืองเศรษฐกิจทีข่ บั เคล่ือนดว ยนวตั กรรม
“ประเทศไทย 4.0” จะเกดิ การเปล่ียนแปลง
อยา งน อย 3 เร่อื ง คือ
1. เปลย่ี นจากการผลติ สินคา “โภคภณั ฑ” ไปสู
สินคาเชิง “นวัตกรรม”
2. เปลย่ี นจากการขับเคล่อื นประเทศดวยภาค
อุตสาหกรรม ไปสกู ารขับเคล่ือนดว ย
เทคโนโลยี ความคิดสรา งสรรค และนวตั กรรม
3. เปลย่ี นจากการเน นภาคการผลติ สินคา ไปสู
การเน นภาคบริการมากข้นึ

คอลมั น “มองไทยใหม” จึงขอเสนอ
“ภาษาไทย 4.0” บา งเพ่อื แสดงใหเห็น

ศกั ยภาพของ
ภาษาไทยที่จะท าให “ประเทศไทย 4.0”

เดินไปขา งหน าไดเชนกนั กอนจะถงึ
“ภาษาไทย 4.0”

ภาษาไทยก็เคยผา นรูปแบบ 1.0, 2.0 และ
3.0 กับเขามาแลวเหมอื นกนั

“ภาษาไทย 1.0” คือยคุ ท่ีการเรียนภาร
สอนภาษาไทยมงุ เน นท่กี ารอาน การเขียน
และการแตง คาํ ประพนั ธ ดังจะเห็นไดจาก
ภาษาไทยในสมัยอยุธยาจนถงึ สมยั
รัตนโกสินทรต อนตน เรม่ิ จากจินดามณี ใน
สมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช ไปจนถึง
แบบเรยี นเรว็ ในสมัยพระบาทสมเดจ็ พระ
จุลจอมเกลาเจาอยหู ัว

“ภาษาไทย 2.0” คือยคุ ทีม่ ีการอธบิ าย
ภาษาไทยโดยอาศัยโครงสรางของภาษา
อังกฤษตามแบบ สยามไวยากรณ ของ
พระยาอุปกติ ศลิ ปสาร การกลา วถงึ
อักขรวธิ ี วจีวิภาค วากยสมั พนั ธ
และ ฉันทลกั ษณ เป็นยุคของการพจิ ารณา
ตนเองโดยอาศยั รูปแบบของไวยากรณ
ภาษาอ่ืน ท่ีเช่ือกนั ในสมัยนัน้ วาเป็นรปู
แบบ “สากล”

“ภาษาไทย 3.0” คอื ยุคทส่ี อนภาษาไทย
เพ่ือการส่ือสาร ดังท่ปี รากฏอยูในหลกั สูตร
ของกระทรวงศึกษาธิการในปัจจบุ ัน ซ่ึงมี
ทงั้ เร่ืองการพูด การฟัง การอาน การเขยี น
หลกั ภาษา และวรรณคดยุคนี้เป็นยุคของ
การส่อื สารกับคนในประเทศ ใหเ ขา ใจซ่งึ
กันและกันเป็นอยางดี แมวา จะใชภาษา
ตา งกนั หรือมวี ัฒนธรรมที่ตา งกนั กต็ าม

“ภาษาไทย 4.0” ที่คอลัมน “มองไทยใหม”
ขอเสนอในวนั นี้กค็ อื ภาษาไทยทีท่ าใหคนไทย
สามารถเขาใจ “ประเทศไทย 4.0” ทก่ี าลัง
กลาวขวัญกันอยูใ นขณะนี้ได ตอ งเป็นภาษา
ไทยทม่ี ีการปรบั ตวั รับความคดิ ใหมๆ โดย
เฉพาะจากภาษาองั กฤษไดโ ดยไมผ ิดเพีย้ น เชน
การใชศ ัพทบญั ญตั ิวา “โภคภณั ฑ” และ
“นวัตกรรม” ขา งตน กต็ องใหเ ขาใจความหมาย
ท่ีถกู ตอ ง การเขียน “ค าทบั ศพั ท”ที่ตองเขียน
ใหใ กลเ คียงกบั การออกเสยี งในภาษาเดิมให
มากที่สดุ เทา ท่อี กั ขรวิธไี ทยจะอ านวยให เชน
New York เขียนวา นิวยอรก ซ่งึ ใครอยากจะ
ออกเสียงวา [นิวยอก] [นิวยอ ก] หรอื [นิว
หยอก] ก็ไดต ามอธั ยาศยั เชนเดยี วกบั ค าวา
ฉัน ทีใ่ ครจะออกเสยี งวา [ฉัน] หรอื [ชนั้ ] กไ็ ด
แลว แตจ ังหวะการพูดขอเพียงใหเ ขยี นเหมอื น
กนั ก็ส่ือกันไดแลว ค าไมว า จะเป็นค าไทยหรอื
ค าท่มี าจากภาษาตา งประเทศถา เขยี นใหต รง
กบั ทีค่ นไทยใช ค าๆ เดียวกนั กค็ งตอ งเขียน
หลายแบบ ซ่ึงจะท าใหเกิดปัญหาการส่อื สาร
อยา งแนนอน ค าตางๆ ที่ใชอธบิ าย
“ประเทศไทย 4.0” ตองพจิ ารณาวาจะเขยี น
ดวยอักษรไทยอยางไรจงึ จะท าใหค นไทย
เขา ใจได นี่คอื “ภาษาไทย 4.0” ซ่งึ มีสวนรวม
กบั “ประเทศไทย 4.0” อยางแนนอน

การเปล่ยี นแปลงของภาษา
ไทย

ภาษาไทยยุคใหมก บั โลกสมยั ท่ี
เปล่ียนแปลง

การเปล่ยี นแปลงในภาษาไทย

สาเหตทุ ่ที ําใหเกดิ การ
เปล่ียนแปลง

ภาษาเปล่ียนแปลงไปอยา งไรบาง

ภาษาท่เี ปล่ยี นแปลงไปจากเดิม
ผลกระทบจากการใชภ าษาวิบตั ิ

การใชภ าษาไทยในการส่อื สารใน
อนาคต

การใชภาษาไทยในการส่อื สารใน
อนาคต

ความอยรู อดของภาษาไทยในยคุ
ดจิ ติ อล

การอนุรักษ ในแบบ 3 ป.

ภาษาไทยในยคุ 4.0

ผสู อน ผศ. ดร. ภมู ิภควธั จ ภมู พงคคชคร