จิตอาสา904 ฉบับปรับปรุง

5. หมวดวิชาที่ 5 วิชาศาสตร์พระราชา จ านวน




้
90 ช่วโมง คิด โดยให้มีความเขาใจว่า ศาสตร์พระราชา
ั

้
ั
้
้
คือ 4 ขอ ได้แก่ เขาใจ เขาถึง พัฒนา และ หลก
ปรชญาเศรษฐกิจพอเพียง ในพระบาทสมเด็จพระมหา
ั


ภูมิพลอดลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ให้เขาใจ
ุ
้

ั
หลกการข้นตอนของการทรงงาน และโครงการอน
ั
ั

ั
้
เน่องมาจากพระราชด าร เพื่อน าไปแกไขปญหาให้กับ
ื
ิ
ั
้
ประชาชนของพระองค์ ผูรบการฝกจะได้รบการ
ึ
ั
ึ
ฝกอบรม เพื่อศึกษาองค์ความรู้ของพระราชา

่
ต้องรู้ว่าศาสตร์พระราชาคืออะไร ที่ทรงชวยเหลือปวง


็
ชนชาวไทยเปนการวางแนวทาง แนวคิดทฤษฎี



ั
ั
เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา และ หลกปรชญาเศรษฐกิจ

่
้
้
้
พอเพียง เร่มที่การเขาใจกอน เขาใจปญหา เขาใจ
ั
ิ
สถานการณ์ เขาใจภารกิจ รวมทั้งกลมอาชพต่างๆ ที่
ี
ุ
่
้
ั
น าหลกศาสตร์พระราชาไปสูการปฏิบัติจนประสบ
่
ความส าเรจ
็

6. หมวดวิชาที่ 6 การฝกปฏิบัติและการศึกษาดู
ึ


งานพื้นที่จรง จ านวน 1 5 0 ช่วโมง เปนหมวดวิชาที่
ิ
ั
็
ุ
่
มงเนนให้ทราบถึงปญหาของประชาชนและเกษตรกร
้
ั
ั
่
้
ว่าคืออะไร จะแกอยางไร และที่ส าคญจะต้องน า
้
่
ั
ภาคทฤษฎีมาปฏิบัติได้อยางเปนรูปธรรม โดยให้ผูรบ
็
ั
การฝกได้เรยนรู้หลกปรชญาเศรษฐกิจพอเพียง ใ น
ี
ั
ึ
ุ
พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดลยเดชมหาราช


่
บรมนาถบพิตร และน าลงสูการปฏิบัติโดยมีเปาหมาย
้


ี
เพื่อการพัฒนามนษย์ และรบทราบประเด็นปลกย่อย
ุ
ั
เพิ่มเติม ในการปฏิบัติ รวมถึงประเด็นปญหาของผูที่
้
ั


เคยปฏิบัติ

ึ
่
้
ั
กอให้เกิดความคิดในการต่อยอดจากเดิม ผูรบการฝก
่
จะได้ศึกษาดูงาน โครงการสวนพระองค์สวนจิตรลดา,


่
พระบรมมหาราชวัง , หมูบ้านเศรษฐกิจพอเพียง


ต้นแบบ บ้านอ่างตะแบก จ. ฉะเชิงเทรา , โครงการช่ง
ั


หัวมนอนเน่ ืองมาจากพระราชด าร จ.เพชรบรี
ิ
ั
ั
ุ
ั
โครงการอนเน่องมาจากพระราชด ารเขาหินซ้อน และ
ิ
ื
ศูนย์กสกรรมธรรมชาติมาบเอื้อง อ.บ้านบึง จ.ชลบร
ิ
ุ
ี

ุ
พระมหากรณาธคณ ที่ทรงพระราชทาน ซึ่ง
ุ
ิ

้
ในระหว่างการฝกอบรม ผูรบการฝกจะได้รบ พระ
ึ
ั
ั
ึ
มหากรณาธคณ พระราชทาน เคร่องแบบจิตอาสา
ื
ุ
ิ
ุ
้
ื
้
ประกอบด้วย เส้อจิตอาสา, หมวกสีฟา, ผาพันคอสี
เหลอง ซึ่งเปนสญลกษณ์ ของ จิตอาสา 904 และ
ื
็
ั
ั
เอกสารต าราประกอบการฝกอบรม ให้กบผูรบการฝก
ึ
ั
ึ
ั
้

ี
อีกทั้ง พระราชทานเล้ยงอาหารประจ าวัน และอาหาร



้
ั
ั
ว่าง ให้กบผูรบการฝกในแต่ละวัน พระราชทานเล้ยง
ึ
ี
อาหารพิเศษ ในวันส าคญ และวันเยี่ยมญาติ ซึ่งได้
ั


ึ
ี
ั
้
ั
พระราชทานเล้ยงให้กบญาติของผูรบการฝกด้วยและ
ึ
่
้
ั
ึ
หากผูรบการฝกเจ็บปวย ในระหว่างรบการฝก ทรงมี
ั
พระมหากรณาธคณพระราชทานแจกันดอกไม้และ
ุ
ิ
ุ
้
่
ของเยี่ยมให้แกผูปวย
่

่
่
ุ
โดยในรนที่ 4/62 ที่ผานมา พระบาทสมเด็จพระ
่
่
้
ุ
เจ้าอยูหัว ทรงพระกรณาโปรดเกลา โปรดกระหมอมให้
่
้
ุ
พลอากาศโทภักดี แสงชูโต ผูชวยราชเลขานการใน

็
ี
็
พระองค์ เปนผูแทนพระองค์ ไปเปนประธานในพิธปด
้
ิ
้
ั
ั
ี
หลกสูตร และมอบประกาศนยบัตร พรอมกบ
็
เคร่องหมายหลกสูตรจิตอาสา 904 ให้กบผูส าเรจการ
ั
้
ั
ื
อบรม



“ส านกพระราชวัง"
ั




ั
มีค าส่งให้กวดขนเขมงวดการปฏิบติตนของ "จิตอาสา"
ั
้
ั
1.ห้ามน า จิตอาสา ไปเดินเสิร์ฟน ้า เสิร์ฟอาหาร




่
ุ
ั
น่งคกเขา น่งต ่าเสิร์ฟเด็ดขาด
ั
2 ห้ามน า จิตอาสาแต่งกายเคร่องแบบพระราชทาน
ื


ั
ิ
ุ
ี
เร่ยไร น่งรบบรจาคในงานบญตามวดและ
ั
ั
สถานที่ต่างๆ เด็ดขาด

ั
้
3.พื้นที่ใดมีความขดแยง ห้ามจิตอาสา

่
่
้
เขาไปรวมกิจกรรมเด็ดขาด เชนการเมือง
เดินหาเสียง เดินตามนกการเมือง
ั



่
่
ั
้
ุ
การรวมกลมน าที่ไปสูความขดแยงทางความคิด
ั
ั
และแสดงออกเชิงสญลกษณ์ การกระท าที่หมิ่น
ั
ต่อสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษตริย์



4.ห้ามแต่งกายชด จิตอาสา ไปรบจ๊อบแสวงประโยชน์
ั
ุ

ั
หารายได้เข้ากระเปา โฆษณาประชาสมพันธ์
๋

ุ
ธรกิจการค้าบรษทห้างรานเด็ดขาด
ิ
้
ั

ุ
้
5. ห้ามแต่งกายชดจิตอาสาเขาไปในงาน

ั
ื
สงสรรค์เฮฮาปาตี้ หรอในที่อโคจร


ุ
สถานบันเทิงเรงร่น ดื่มสราส่งเสพติด
ิ
ื
ิ
ุ
ของมึนเมา เต้นร าสนกสนานเด็ดขาด



ี
้
ั
6. ห้ามแต่งกายชดจิตอาสาน่งเกาอี้สทอง
ุ
หรอน าเกาอี้สีทองมาน่งเด็ดขาด
ื
้
ั
อนเปนการท าตนเทียบเท่าเบื้องสูง
็
ั

ุ
7. เมื่อแต่งกายชดจิตอาสา ให้ส ารวมระวัง



ี
ิ
ิ
่
กิรยามารยาท สงบน่ง ไมเซลฟด้วย
ิ
่
ี
่
กิรยาท่าที่ไมเหมาะสม สงเสยงดัง
่
่
ี
รวมทั้งรวมพิธต่างๆ ต้องอยูในอาการ
ุ
่
ุ
ส ารวม ไมลก ไมพูดคยกัน
่
่
ุ
8.ห้ามแต่งกายชดจิตอาสา สงน ้าไปให้ผู ้


กรวดน ้า ไมมีการน่งหมอบกมรองน ้าที่
้
ั
่
กรวด



ั
้
9.ให้ใชปายจากสวนกลางออกแบบให้เท่าน้น
่
้
ห้ามตัดต่อเติมภาพใดๆ

กิจกรรมจิตอาสาพระราชทานแบ่งเปน 3 ประเภท คือ
็


1.จิตอาสาพัฒนา




2.จิตอาสาภัยพิบัติ



3.จิตอาสาเฉพาะกิจ



มีรายละเอียดในการปฏิบัติกิจกรรมดังน้ ี

1. จิตอาสาพัฒนา ได้แก่ กิจกรรมจิตอาสา



ุ
พระราชทานที่มีวัตถประสงค์เพื่อพัฒนาท้องถิ่นของแต่



ุ
่
่
ี
็
ุ
ละชมชนให้มีคณภาพชวิตและความเปนอยูที่ดีขึ้นไมว่า
ั
ุ
็
จะเปนกิจกรรมบ าเพ็ญสาธารณประโยชน์ การอนรกษ์
้
ธรรมชาติและส่งแวดลอม การอ านวยความสะดวก และ
ิ

ความปลอดภัยในการด ารงชีวิตประจ าวัน การประกอบ



ี
ุ
อาชพ รวมทั้งการสาธารณสข ฯลฯ จิตอาสาพัฒนายัง


แบ่งย่อยออกเปน 8 กลมดังน้ ี
็
ุ
่

ุ
้
1. จิตอาสาพัฒนาชมชนเขมแข็ง

่
ุ
ประชามีสข หมายถึง กลมงานจิตอาสาที่เขารวม
ุ
้
่
กิจกรรมสาธารณประโยชน์ อาทิ การขดลอกคูคลอง
ุ


ั
้
ี
การดูแลรกษา ความสะอาดเรยบรอยของศาสนสถาน
ื
หรอสถานที่สาธารณะ การจัดเก็บผกตบชวา การปลูก
ั

ต้นไม รวมทั้งการพัฒนาโครงการต่าง ๆ ที่สรางความ
้
้


เปนอยูของ ชมชนให้เขมแข็ง ประชาชนมีความสข
ุ
้
ุ
่
็
อยางย่งยืน
่
ั

่
2. จิตอาสางานประดิษฐ์และเผยแพรงานศิลปาชีพ



่
ุ
หมายถึง กลมงานจิตอาสาที่น าความรู้ทางด้าน

ศิลปหัตถกรรมพื้นบ้าน/ภูมิปญญาท้องถิ่น มาเผย
ั



ั
แพร และถ่ายทอดเพื่อให้ประชาชนน าความรู้ที่ได้รบ
่

็
ไปพัฒนาให้เปนประโยชน์ต่อไป

ิ
่
3. จิตอาสาฝายกิจกรรมการแสดงและนทรรศการ

ุ
หมายถึง กลมงานจิตอาสาที่ปฏิบัติงานสนบสนน
ั
ุ
่
ิ
ในการจัดงานหรือกิจกรรมการแสดงและมีนทรรศการ



่
ี
ิ
เฉลมพระเกียรติ เพื่อเผยแพรพระราชกรณยกิจแล ะ
่
เผยแพรกิจกรรมจิตอาสาฯ เชน กิจกรรมการแสดง
่

ิ
ุ
่
ุ
ดนตรีบรเวณพระลานพระราชวังดสิต การจัดงานอนไอ
ั
ั
ุ
รก คลายความหนาว งานเถลิงศกสขสนต์
มหาสงกรานต์ต านานไทย เปนต้น
็

่
ุ
4. จิตอาสาฝายแพทย์และสาธารณสข

ุ
ั
หมายถึง กลมงานจิตอาสาที่ปฏิบัติงานสนบสนน
่
ุ
และชวยอ านวยความสะดวกแก่แพทย์ พยาบาล
่



รวมถึงชวยอ านวย ความสะดวกด้านการปฐม
่


ิ
พยาบาลเบื้องต้น ตลอดจนสงเสรมให้ประชาชนมี
่


ความรู้ความเขาใจในการดูแลสขภาพ
้
ุ

่
้
5.จิตอาสาฝายทะเบียนและขอมูล

หมายถึง กลมงานจิตอาสาที่ให้ค าแนะน าและ
่
ุ

อ านวยความสะดวกประชาชนที่มาลงทะเบียนจิต




อาสาฯ



่
ั
ุ
ั
ุ
6.จิตอาสาฝายสงก าลงบ ารงและสนบสนน
่
หมายถึง กลมงานจิตอาสาที่สนบสนน อ าน ว ย
ุ
ุ
ั
่
ความสะดวก ดูแลความเรยบรอย จัดหาหรอบรการ
้
ื
ิ
ี
่
ั
้
อาหาร น ้าดื่ม ให้กบประชาชนที่เขารวมกิจกรรม/จิต
่
้
อาสาที่เขารวมปฏิบัติงาน

ั
่
7. จิตอาสาฝายประชาสมพันธ์

หมายถึง กลมงานจิตอาสาที่ชวยงาน
ุ
่
่
ิ
้
ประชาสมพันธ์และให้บรการขอมูลการจัดกิจกรรม
ั

้
ั
จิตอาสาฯรวมถึงชวยดูแลต้อนรบ ประชาชนที่มาเขา
่
รวมกิจกรรม
่

่
ั
8. จิตอาสาฝายรกษาความปลอดภัยและจราจร

ุ
่
่
ุ
ั
หมายถึง กลมงานจิตอาสาที่สนบสนนและชวย
ั
อ านวยความสะดวกในการสญจรของประชาชนการ


ุ
แนะน า เสนทางการแจ้งอบัติเหตการจราจรให้เจ้า
้
ุ
พนกงานทราบ
ั

2. จิตอาสาภัยพิบัติ ได้แก่ กิจกรรมจิตอาสา



ุ
้
พระราชทานที่มีวัตถประสงค์เพื่อเฝาตรวจเตือน และ


เตรยมการรองรบภัยพิบัติ ทั้งที่เกิดจากธรรมชาติและที่
ี
ั

ุ
่
เกิดจากสาเหตอื่นๆ ที่สงผลกระทบต่อประชาชนใ น


้
่
ื
พื้นที่โดยรวม และการเขาชวยเหลอบรรเทาความ
เดือดรอนของประชาชนจากภัยพิบัติดังกล่าว เชน
่
้

็
อุทุกภัย วาตภัย อัคคีภัย เปนต้น

3.จิตอาสาเฉพาะกิจ : ได้แก่



กิจกรรมจิตอาสาพระราชทานที่




มีวัตถประสงค์ให้ปฏิบัติในงานพระราชพิธ หรือการรบ
ุ
ั
ี
เสด็จ ในโอกาสต่างๆ เปนการใช้ก าลังพลจิตอาสารวม
่
็

่
้
ั
ปฏิบัติกบ สวนราชการที่เกี่ยวของในการชวยเหลือ
่
่
หรออ านวยความสะดวกแกประชาชนที่มารวมงาน
่
ื
ื้
ี
ี
รวมทั้งการเตรยมการ การเตรยมสถานที่และการฟนฟู
ั
สถานที่ภายหลง การปฏิบัติในพระราชพิธ และก ร
ี
า

เสด็จฯ น้นๆ ให้เปนไปด้วยความเรยบรอย
็
ี
้
ั



ั
ระดับการดูแลและการปฏิบติงานของจิตอาสา



1.วิทยากรจิตรอาสา 904




2.จิตอาสา 904



3.จิตอาสาพระราชทาน



4.ประชาชนจิตอาสา

4.ประชาชนจิตอาสา




่
หมายถึง ประชาชนที่มีจิตส านกเพื่อสวนรวม
ึ


เพราะค าว่า “สาธารณะ” คือ ส่งที่มิได้ เปนของผูหน่ง
ิ
็
้
ึ
็
็
ึ
ผูใด จิตสาธารณะจึงเปนความรู้สกถึงการเปนเจ้าของ
้
ในส่งที่เปน สาธารณะ ในสทธ และหนาที่ที่จะดูแล
ิ
ิ
ิ
้
็
และบ ารงรกษารวมกน ทั้งน้ ยังหมายรวมถึง จิตของคน
ี
่
ั
ุ
ั
ที่รู้จักความเสยสละ ความรวมมือ รวมใน ในก า รท า
ี
่
่
ั
ประโยชน์เพื่อสวนรวม ชวยแกปญหาและสรางสรรค์ให้
้
่
่
้
่
ั
ั
่
ุ
เกิดประโยชน์สขแก่สงคม เชน การชวยกันรกษา
ิ
่
้
ส่งแวดลอมโดยการชวยกน ขดลอกคูคลอง หนอง บึง
ุ
ั

็
้
ั
แม้แต่ก า ร ประหยดน ้าประปา หรือไฟฟาที่เปนของ
่
้
สวนรวม โดยใชให้เกิดประโยชน์อย่างคมค่า
ุ
้
ื
ั
ั
่
้
่
ตลอดจนชวยกน รกษาให้ความชวยเหลอผูตกทุกข์ได้
ื
่
ยาก หรือผูที่รองขอความชวยเหลอเท่าที่จะท าได้
้
้
ั
ตลอดจนรวมมือกระท าเพื่อไม่ให้เกิดปญหา หรือ
่

ชวยกนแกปญหา แต่ต้องไมขดต่อ กฎหมายเพื่อ
่
ั
้
ั
่
ั
ั
รกษาประโยชน์สวนรวม
่

้
จิตอาสามีหนาที่ 2 ประการ




ั
1.รบเสด็จ





















2.บ าเพ็ญประโยชน์สาธารณะที่ทางราชการก าหนด

ค าปฏิญาณของวิทยากร จิตอาสา 904










เราท าความดี ด้วยหัวใจ

ข้อควรพึงระวังในการปฏิบัติ




1. ให้ใชปายโครงการจิตอาสาพระราชทาน
้
้

ตามแบบที่พระราชทานให้มาเท่าน้น
ั



้
ห้าม แก้ไขข้อความ ฟรอนหรือตัวอักษร


การย่อหรอขยายขอความ ยกเว้น ขอความที่
้
้
ื
ั
บอกถึงลกษณะ หนวยงาน กิจกรรม วัน เวลา
่


ั
สถานที่ เท่าน้น

ข้อควรพึงระวังในการปฏิบัติ




1. ห้ามถือปายพระราชทานต ่ากว่าผูถือ
้
้

้
เพราะเปนปายพระราชทาน มีพระปรมภิไทย
็


่
่
ของพระมหากษตรย์ติดอยูไมเหมาะสม
ั
ิ

ข้อควรพึงระวังในการปฏิบัติ




้
3. การผูกผาระบาย หรอการผูกผาประดับเวที
ื
้
ั
็
3.1 หากเปนกิจกรรมในวันส าคญเกี่ยวกับ


ิ
พระมหากษตรย์ เพียงพระองค์เดียวเชน วันเฉลิม
่
ั
ื
พระชนมพรรษา หรองานจิตอาสาที่มีพระบรม


ฉายาลกษณ์เพียงพระองค์เดียว ให้ผูกผาด้วยสี
้
ั


็
ประจ าพระองค์เปนหลก และใชคูกบสขาวเพื่อ
ี
้
ั
ั
่
ความสวยงาม



ข้อควรพึงระวังในการปฏิบัติ




็
3.2 หากเปนกิจกรรมที่มีพระบรมฉายา


้
ั
ลกษณ์สองพระองค์ ให้ผูกผาด้วยสประจ า
ี

่
็
ั
พระองค์เปนหลกเท่าน้น เชนพระบรมฉายา
ั
ลกษณ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูหัว และพระ
่
ั

ี
้
ฉายาลกษณ์สมเด็จพระนางเจ้าพระราชิน ใชผา
้
ั
สีเหลือง-มวงประดับเท่าน้น
่
ั



ข้อควรพึงระวังในการปฏิบัติ




ั
ี
้
่
3.3 พึงระวังการผูกสผาสลบส เชน
ี
เหลือง-ขาว แต่ผูกผาเปน ขาว-เหลือง
้
็

ข้อควรพึงระวังในการปฏิบัติ




้
ี
่
ี
ั
3.3 พึงระวังการผูกสผาไมตรงกบสประจ า
ี
ี
่
ุ
พระองค์ ที่พบบ่อยมากที่สดคือสมวงสประจ า
สมเด็จพระบรมราชิน และสมเด็จพระขนษฐาธ ิ
ิ
ี

ั
ราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรตนราชสดาฯ
ุ

ข้อควรพึงระวังในการปฏิบัติ




ี
ี
3.4 ในกรณที่มีงานราชพิธ หรอจัด
ื
้
ิ
ั
ั
ิ
นทรรศการเกี่ยวนองกบสถาบันพระมหากษตรย์
พึงระวังการจัดวางโต๊ะหมู โดยเฉพาะการวาง
่


ั
้
้
พานธูปเทียนแพกรวยดอกไม กบเคร่องทองนอย
ื

้
การจัดธูปเทียนแพกรวยดอกไม การจัดธูป


เทียนแพกรวยดอกไม้ตามแบบของส านก
ั


พระราชวัง เรยงล าดับจากด้านบน คือ กรวย
ี



้
ั
้
ดอกไม ธปู เทียนพานธูปเทียนแพ ให้กบผูที่ยงมี
ั
ชวิตอยู
่
ี



เคร่ ืองทองนอย เคร่ องทองนอย เดิม
้
ื
้


้
็
ั
ิ
พระมหากษตรย์ทรงใชเปนเคร่องราชสกการะพระ
ื
ั
ุ
้
ั
ิ
ั
บรมศพ พระบรมอฐ แต่ปจจบันใชได้ทั่วไป ทั้ง
ุ
พระมหากษตริย์ พระบรมวงศานวงศ์ พระสงฆ์ และ
ั
ี
ี
ั
ิ
้
สามญชน นยมใชในกรณต่อไปน้
- บูชาพระบรมสารรกธาต ุ
ิ
ี

ั
- สกการะพระบรมศพ พระบรมอัฐ หรือพระ
ิ

บรมรูปบูรพระมหากษตรย์
ั
ิ


ี
้
- บูชาพระธรรมในพิธเทศน์ ใชกับ

พระมหากษตรย์ที่ได้สวรรคต หรอราชวงศ์ช้นสูงหรอ
ั
ื
ิ
ื
ั
เสียชีวิตไปแลว
้



ั
่
การจัดวางโต๊ะหมูส าหรบกิจกรรมจิตอาสา



้
่
่
ื
1.ควรใชโต๊ะหมู 9 หรอโต๊ะหมู 7 สีทอง-แดง หาก
ุ
่
ไมมีก็ใชวัสดที่มี โดยอนโลม
ุ
้

่
ั
การจัดวางโต๊ะหมูส าหรบกิจกรรมจิตอาสา



่
้
2.ควรมีพรหมรองโต๊ะหมูและยาวมาด้านหนาโต๊ะ

ั
ี
ส าหรบประธานในการท าพิธกราบ

ั
่
การจัดวางโต๊ะหมูส าหรบกิจกรรมจิตอาสา



ี
3. ในการท าพิธหากระยะของเวทีไม่พอ ก็สามารถ


ี
ด าเนนการได้ โดยประธานท าพิธโดยการยืนท าพิธี
ิ


และถวายความเคารพ

่
ั
การจัดวางโต๊ะหมูส าหรบกิจกรรมจิตอาสา



ี
ุ
ี
4. ในการท าพิธหากประธานในพิธ มีสขภาพไม่เอื้อ
ี
ต่อการหมอบกราบ ประธานท าพิธโดยการยืนท าพิธี



และถวายความเคารพแทนได้

การจัดตั้งโต๊ะหมู ่






ส าหรบงานพิธ และเคร่องราชสกการะ
ื
ี
ั
ั
ั
ที่เกี่ยวของกบสถาบันพระมหากษตริย์
้
ั