โครงสร้างโลก

 

เอกสารประกอบการเรียน
วิชาโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ

ชนั้ มัธยมศึกษาปที ่ี 5

คาํ ช้ีแจง

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ กลมุ่ สาระการเรยี นรู้
วทิ ยาศาสตร์ ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 5 เลม่ นี้ คือ ชุดที่ 1 เรือ่ ง โครงสร้างโลก เป็นเอกสารประกอบการ
เรยี นท่ีมุ่งเนน้ ให้นกั เรียนได้ทาํ กจิ กรรมการเรียนรูด้ ว้ ยตนเอง และประกอบในการจัดการเรยี นการสอน
ในห้องเรียน นอกจากน้ยี งั ส่งเสริมกระบวนการคิดวเิ คราะห์ สอดคลอ้ งกบั หลักสูตรแกนกลางการศกึ ษา
ขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 กลมุ่ สาระการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้

1. อธบิ ายส่วนประกอบหรือโครงสร้างของโลกแต่ละช้ันได้
2. อธิบายความหมาย ลกั ษณะ และประโยชนข์ องสนามแมเ่ หล็กโลกได้

คาํ แนะนํา

1. ให้นักเรยี นปฏบิ ัตกิ จิ กรรมตามลําดับ
2. ให้นักเรยี นศึกษาจากใบความรู้ใหเ้ กดิ ความเข้าใจ และหาข้อสรปุ รว่ มกันแลว้ อภิปรายในกล่มุ
เพอ่ื ใช้ประกอบการทาํ กจิ กรรมตามเอกสารประกอบการเรียนการสอน ตามลาํ ดบั ดงั น้ี

2.1 ทําแบบทดสอบก่อนเรียน เพ่อื ตรวจสอบความรูพ้ ้ืนฐานของตนเอง
2.2 ศกึ ษาเนือ้ หาและขนั้ ตอนกจิ กรรมในเอกสารประกอบการเรียนการสอน ตามลาํ ดบั
2.3 ทาํ กจิ กรรมในเอกสารประกอบการเรยี นการสอนใหส้ มบูรณ์
2.4 เม่ือทาํ เสรจ็ ให้ตรวจสอบความถกู ตอ้ งและทบทวนเอกสารประกอบการเรียนการ
สอนอกี คร้ัง
2.5 ทาํ แบบทดสอบหลังเรยี น เพอ่ื ตรวจสอบความก้าวหน้าในการเรียนและตรวจสอบ
วา่ ผ่านเกณฑ์การประเมินหรอื ไม่
2.6 มีเฉลยคําตอบของแบบทดสอบกอ่ นเรยี น – หลังเรียน แนวคาํ ตอบในการทาํ
กิจกรรมแตล่ ะกิจกรรมใหน้ ักเรียนได้ตรวจสอบความถกู ต้อง
2.7 นกั เรยี นจะตอ้ งทาํ กิจกรรมด้วยความตง้ั ใจและซอื่ สัตยต์ ่อตนเอง

 

2

 

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
ชดุ ท่ี 1 โครงสร้างโลก

คาํ ช้ีแจง 1. แบบทดสอบแบบปรนัย เลอื กตอบ จาํ นวน 10 ข้อ ข้อละ 1 คะแนน
2. ให้นักเรียนพจิ ารณาและเลอื กคาํ ตอบท่ถี กู ทีส่ ดุ เพยี งคําตอบเดียวแล้วทาํ เคร่อื งหมาย
กากบาท ⌧ ลงในกระดาษคาํ ตอบ

1. ขอ้ ใดกลา่ วถึงเปลอื กโลกทีป่ กคลมุ มหาสมุทรไดถ้ กู ตอ้ ง
ก. ประกอบดว้ ยหนิ แกรนติ เปน็ สว่ นใหญ่
ข. มีความหนาน้อยกว่าเปลือกโลกทีป่ กคลมุ ทวปี
ค. มีอายุมากกวา่ เปลือกโลกทีป่ กคลมุ ทวีป
ง. คลื่นแผน่ ดินไหวเคลอ่ื นทีผ่ ่านไดช้ ้ากว่าเปลอื กโลกท่ีปกคลมุ ทวีป

**ใช้ขอ้ มูลเก่ยี วกับช้ันเปลอื กโลกต่อไปน้ี ตอบคาํ ถามข้อ 2 - 4

1 = ชนั้ ไซมา 3 = ชั้นหินผวิ

2 = ชัน้ ไซอลั 4 = โมโฮโรวิซกิ

2. ชนั้ หนิ สจี างทป่ี ระกอบด้วยธาตุซิลิคอนและอะลูมนิ มั หมายถึงชนั้ ใด
ก. 1
ข. 2
ค. 3
ง. 4

3. ช้นั ทกี่ ัน้ แยกระหวา่ งเปลอื กโลกกบั ชัน้ หินหลอมเหลว หมายถึงช้ันใด
ก. 1
ข. 2
ค. 3
ง. 4

 

3

 

4. ชน้ั หนิ หนดื , ชนั้ หินขาว , ช้ันหนิ แขง็ บนทวปี ตรงกับข้อใด
ก. 1 ,2 , 3
ข. 2 ,1 , 3
ค. 3 ,1 , 4
ง. 1 ,2 , 4

5. หินหนดื ร้อน ประกอบดว้ ยธาตุแมกนเี ซียม เหลก็ และซิลิเกต จดั อย่ใู นช้นั ใดของโลก
ก. เนื้อโลก
ข. เปลือกโลก
ค. แก่นโลกช้นั ใน
ง. แก่นโลกชนั้ นอก

6. ข้อใดกล่าวถึงชน้ั เปลอื กโลก ไม่ ถูกตอ้ ง
ก. มีสว่ นท่เี ปน็ แผน่ ดินและนาํ้
ข. เป็นชัน้ ที่มคี วามหนานอ้ ยทส่ี ดุ
ค. เป็นช้ันท่มี หี ินเหลวหนดื และร้อนจดั
ง. มีส่วนทเี่ ปน็ หินแข็งฝงั ลึกลงไปใตผ้ ิวดินและผิวน้ํา

7. ขอ้ ใดกล่าวถึงแกน่ โลกชั้นในไดถ้ กู ต้อง
ก. มีความหนาแน่นน้อย
ข. มสี ว่ นประกอบทเ่ี ป็นของแขง็
ค. มสี ่วนประกอบท่เี ป็นของเหลว
ง. มีอะลูมเิ นียมหลอมละลายอยมู่ าก

8. ชน้ั ใดของโครงสร้างโลกทห่ี นามากท่สี ุด
ก. เนื้อโลก
ข. แมนเทลิ
ค. แก่นโลก
ง. เปลอื กโลก

 

4

 

9. ข้อใดทาํ ใหห้ ินหนดื ในชน้ั แมนเทลิ ไหลวนได้
ก. ความร้อนจากแก่นโลก
ข. ความรอ้ นจากดวงอาทติ ย์
ค. แรงดงึ ดูดของแมเ่ หล็กโลก
ง. แรงแกว่งจากการหมุนของโลก

10. การเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลกเกดิ จากสาเหตใุ ดมากทีส่ ุด
ก. ภเู ขาไฟระเบดิ
ข. การเกิดแนวหินใหม่
ค. การสร้างอาคารบ้านเรอื น
ง. การเคล่ือนทข่ี องหนิ หนืดในชนั้ แมนเทิล

เสรจ็ แลว้ ไปศกึ ษาเนื้อหากันเลยครับ

 

5

 

ใบความรู้ที่ 1
โครงสรา้ งโลก

โลกทเี่ ราอาศยั อยนู่ ี้ไม่ได้มีลกั ษณะเหมือนกับลกู หนิ กลมตนั ขนาดใหญ่ เฉพาะพ้นื ผวิ โลกส่วน
ที่เรียกว่าเปลือกโลกเท่านั้นที่เป็นของแข็งส่วนที่ลึกลงไปนั้นนักวิทยาศาสตร์ได้อาศัยความรู้จาก
ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ เช่น จากการตรวจวัดคล่ืนแผ่นดินไหว จากภูเขาไฟระเบิดแรงส่ันสะเทือน
จากการทดลองระเบิดนิวเคลียร์ใต้ดิน ทําให้ทราบได้ว่า ใต้พ้ืนโลกลงไปน้ันไม่ได้มีลักษณะเป็นหินแข็ง
แต่อยูใ่ นสภาพกึ่งแข็งกึง่ เหลวและมีการเปล่ยี นแปลงอยตู่ ลอดเวลา

1. โครงสร้างภายในโลก
นักธรณวี ทิ ยา สามารถแบง่ โครงสรา้ งภายในของโลกเป็นชั้นๆ ได้ดงั น้ี คอื
1.1 ชน้ั นอกสดุ เป็นเปลอื กโลก (crust) พ้นื ดนิ ท่เี ปน็ ทวีป และพื้นน้ําทเ่ี ป็นมหาสมุทร

จะอยใู่ นบริเวณเปลอื กโลกทมี่ คี วามหนาตั้งแต่ 15-120 กโิ ลเมตร
1.2 ชั้นกลางเรียกเน้ือโลก (mantle) โลกส่วนน้ีมีความหนาประมาณ 2,800 กิโลเมตร

และความหนาแนน่ สูง เพราะประกอบด้วยซิลิเกต เหลก็ และแมกนีเซียมเป็นสว่ นใหญ่
1.3 ช้ันในสุดท่ีเรียก แก่นโลก (core) แก่นโลกมีสองส่วน คือ แก่นโลกช้ันนอก (outer

core) ท่ีเป็นเหล็กเหลว มีความหนาประมาณ 2,100 กิโลเมตรและแก่นโลกช้ันใน (inner core) ท่ีเป็น
เหล็กแขง็ มรี ศั มียาวประมาณ 1,200 กิโลเมตร

 

6

 

โครงสรา้ งภายในของโลก
ทมี่ า : http://www.lesa.biz/earth/lithosphere/earth-structure/physical-structure

1.1 เปลือกโลก (Crust)
เปลือกโลกเป็นชั้นนอกสุดที่มีความหนาประมาณ 6-70 กิโลเมตร ซ่ึงถือได้ว่าเป็นชั้นท่ีบางที่สุด

เมื่อเปรียบเทียบกับชั้นอ่ืนๆ เสมือนเปลือกไข่ไก่หรือเปลือกหัวหอม เปลือกโลกประกอบไปด้วยแผ่นดิน
และแผ่นนํ้า ซึ่งเปลือกโลกสว่ นทบี่ างท่ีสุดคือส่วนทีอ่ ยใู่ ตม้ หาสมุทร ส่วนเปลือกโลกที่หนาที่สุดคือเปลือก
โลกส่วนท่ีรองรับทวีปท่ีมีเทือกเขาท่ีสูงที่สุดอยู่ด้วย นอกจากน้ีเปลือกโลกยังสามารถแบ่งออกเป็น 2 ชั้น
คือ ชัน้ หนิ ไซอัล และชัน้ หินไซมา

ชั้นที่ 1 ชั้นหินไซอัล (Sial) เป็นเปลือกโลกชั้นบนสุด ประกอบด้วยแร่ซิลิกา (Silica) และ
อะลูมินา (Alumina) ซ่ึงเป็นหินแกรนิตชนิดหน่ึง สําหรับบริเวณผิวของช้ันนี้จะเป็นหินตะกอนชั้นหิน
ไซอัลน้ีมีเฉพาะเปลอื กโลกสว่ นที่เป็นทวปี เท่านน้ั ส่วนเปลือกโลกทีอ่ ยใู่ ตท้ ะเลและมหาสมุทรไม่มชี ัน้ หินนี้

ชั้นที่ 2 ชั้นหินไซมา (Sima) เป็นชั้นที่อยู่ใต้ชั้นหินไซอัลลงไป ส่วนใหญ่เป็นหินบะซอลต์
ประกอบด้วยแร่ซิลิกา ออกไซด์ของเหล็ก (Iron Oxide) และแมกนีเซียม (Magnesium) ช้ันหินไซมานี้
ห่อหุ้มท่วั ทั้งพ้ืนโลกอยู่ในทะเลมหาสมทุ ร ซึ่งตา่ งจากชั้นหินไซอัลที่ปกคลุมเฉพาะส่วนที่เป็นทวีป และยัง
มีความหนาแนน่ มากกว่าชัน้ หนิ ไซอัล

 

7

 

เปลือกโลก
ทีม่ า : http://www.vajiravudh.ac.th
1.2 เน้อื โลก หรือแมนเทิล (Mantle)
แมนเทลิ คือชั้นท่ีอยู่ถัดจากช้ันเปลือกโลกลงไป มีความหนาประมาณ 2,900 กิโลเมตรบางส่วน
เป็นหินที่อยู่ในสถานะหลอมเหลว (Magma) หรือเป็นหินหนืด ทําให้ช้ันแมนเทิลน้ีมีความร้อนสูงมาก
เนื่องจากหินหนืดนี้มีอุณภมิสูงประมาณ 2,000 องศาเซลเซียส ซ่ึงประกอบด้วยหินอัคนีเป็นส่วนใหญ่
เช่น หนิ อลั ตราเบสกิ หนิ เพริไลต์

ช้ันแมนเทลิ
ที่มา : http://www.vajiravudh.ac.th

 

8

 

1.3 แก่นโลก (Core)
1.3.1 แก่นโลกช้ันนอก (Outer Core) มีความหนาประมาณ 2,500 กิโลเมตร ประกอบด้วย

ธาตเุ หลก็ และนิกเกิลในสภาพท่หี ลอมละลาย และมีความรอ้ นสงู
1.3.2 แก่นโลกช้ันใน (Inner Core) เป็นส่วนที่อยู่ใจกลางโลกพอดี มีรัศมีประมาณ 1,000

กิโลเมตร มอี ณุ หภูมสิ ูงที่สดุ ประมาณ 5,000 องศาเซลเซยี ส และมคี วามกดดนั มหาศาลประกอบดว้ ยธาตุ
เหลก็ และนิกเกลิ ที่อยู่ในสภาพทเ่ี ปน็ ของแข็ง

แก่นโลกชนั้ นอก และแก่นโลกช้ันใน
ทมี่ า : http://www.vajiravudh.ac.th
สนามแมเ่ หลก็ โลก
แกน่ โลกมีองคป์ ระกอบหลักเปน็ เหล็กแก่นโลกช้ันใน (Inner core) มคี วามกดดันสูงจงึ มีสถานะ
เป็นของแข็ง สว่ นแก่นชน้ั นอก (Outer core) มคี วามกดดันนอ้ ยกวา่ จึงมีสถานะเป็นของเหลวหนดื แกน่
ชั้นในมีอณุ หภูมิสูงกว่าแก่นชั้นนอกพลงั งานความร้อนจากแก่นชน้ั ในจงึ ถา่ ยเทขน้ึ สูแ่ ก่นชัน้ นอกดว้ ยการ
พาความร้อน (Convection) เหลก็ หลอมละลายเคล่ือนทีห่ มนุ วนอย่างช้าๆ ทาํ ให้เกดิ การเคลอื่ นทข่ี อง
กระแสไฟฟา้ และเหนี่ยวนําให้เกิดสนามแมเ่ หล็กโลก (The Earth’s magnetic field)

 

9

 

อยา่ งไรกต็ ามแกนแมเ่ หล็กโลกและแกนหมนุ ของโลกมใิ ช่แกนเดยี วกนั แกนแมเ่ หล็กโลกมขี ้วั
เหนอื อยทู่ างด้านใต้ และมขี วั้ ใตอ้ ย่ทู างดา้ นเหนอื แกนแม่เหลก็ โลกเอียงทาํ มมุ กบั แกนเหนือ-ใตท้ าง
ภมู ิศาสตร์ (แกนหมุนของโลก) 12 องศา

สนามแม่เหล็กโลกก็มใิ ชเ่ ปน็ รปู ทรงกลม อทิ ธพิ ลของลมสุรยิ ะทําใหด้ า้ นที่อยู่ใกลด้ วงอาทติ ยม์ ี
ความกวา้ งนอ้ ยกวา่ ด้านตรงขา้ มดวงอาทิตย์ สนามแมเ่ หลก็ โลกไมใ่ ชส่ ่งิ คงท่ี แต่มีการเปลี่ยนแปลงความ
เข้มและสลบั ขว้ั เหนือ-ใต้ ทกุ ๆ หนงึ่ หมื่นปี ในปัจจบุ นั สนามแม่เหลก็ โลกอยู่ในชว่ งท่มี กี าํ ลงั อ่อน
สนามแม่เหลก็ โลกเป็นสิ่งทจ่ี าํ เป็นที่เอ้อื อํานวยในการดาํ รงชวี ติ หากปราศจากสนามแมเ่ หล็กโลกแลว้
อนภุ าคพลังงานสงู จากดวงอาทิตย์และอวกาศ จะพงุ่ ชนพื้นผวิ โลก ทาํ ใหส้ ง่ิ มีชีวิตไม่สามารถดํารงอยไู่ ด้

 

10

 

เกร็ดความรู้: ทศิ เหนือทีอ่ ่านไดจ้ ากเขม็ ทศิ แม่เหลก็ อาจจะไม่ตรงกับทิศเหนือจริง ด้วยเหตุผล 2
ประการคอื

1. ขั้วแม่เหลก็ โลก และข้ัวโลก มใิ ช่จดุ เดยี วกัน
2. ในบางพน้ื ทขี่ องโลก เส้นแรงแมเ่ หล็กมคี วามเบย่ี งเบน (Magnetic deviation) มิได้ขนาน
กับเสน้ ลองจิจดู (เส้นแวง) ทางภูมศิ าสตร์ แตโ่ ชคดที ่ีบริเวณประเทศไทยมีค่าความเบีย่ งเบน = 0
ดงั น้นั จึงถอื ว่า ทิศเหนอื แม่เหล็กเป็นทศิ เหนอื จริงได้

 

11

 

กจิ กรรมฝึกทกั ษะที่ 1.1

คาํ ช้แี จง ให้นกั เรยี นตอบคาํ ถามต่อไปนใ้ี หถ้ ูกตอ้ ง

1. นกั ธรณีวิทยา สามารถแบง่ โครงสร้างภายในของโลกเปน็ ชัน้ ๆ ไดก้ ีช่ ้ัน อะไรบ้าง
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
2. เปลือกโลกแบ่งออกเป็นก่ีช้ัน อะไรบา้ ง
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
3. ช้ันแมนเทลิ ประกอบดว้ ยอะไรเป็นสว่ นใหญ่
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
4. แก่นโลกมกี ี่ช้ัน และแตล่ ะชั้นมีความหนาประมาณทา่ ใด
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
5. สนามแม่เหลก็ โลกเป็นสง่ิ ท่จี ําเป็นที่เอือ้ อํานวยในการดาํ รงชวี ิต หากปราศจากสนามแม่เหลก็ โลก
แลว้ จะเกดิ ผลอยา่ งไร
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

 

12

 

กิจกรรมฝกึ ทกั ษะท่ี 1.2

คาํ ช้แี จง ให้นกั เรียนวาดภาพโครงสรา้ งภายในของโลก ตามท่ีไดศ้ ึกษามาในเอกสาร พร้อมทง้ั เขียน
ลูกศรชี้บอกรายละเอียดของแตล่ ะชน้ั

 

13

 

กจิ กรรมฝึกทกั ษะท่ี 1.3

คาํ ชี้แจง ให้นักเรียนพิจารณาข้อความตอ่ ไปนี้ แลว้ ทาํ เครือ่ งหมาย หนา้ ขอ้ ท่ีถกู
และทําเครื่องหมาย 2 หนา้ ข้อทผี่ ิด

1. ชน้ั เปลอื กโลกแบง่ ออกเปน็ 2 บรเิ วณ คอื เปลอื กโลกทวีป กบั เปลือกโลกมหาสมทุ ร
2. เปลอื กโลกชน้ั บนสดุ เรยี กว่า ชนั้ หนิ ไซมา
3. ชัน้ หินไซมา ส่วนใหญ่เป็นหินบะซอลตป์ ระกอบดว้ ยแรซ่ ลิ กิ า ออกไซดข์ องเหลก็ (Iron
Oxide) และแมกนเี ซียม (Magnesium)
4. ช้นั เนื้อโลก หรือแมนเทิล เป็นชนั้ ทีเ่ ปน็ ของแข็งทัง้ หมด
5. แก่นโลก (Core) แบง่ ออกเปน็ 3 ชนั้ คอื ชัน้ นอก ช้ันกลาง และช้ันใน
6. แกน่ โลกชนั้ ใน มอี ุณหภมู ิสูงทส่ี ดุ ประมาณ 5,000 องศาเซลเซียส และมคี วามกดดนั
มหาศาลประกอบด้วยธาตเุ หล็กและนิกเกลิ ท่อี ยู่ในสภาพท่เี ปน็ ของแข็ง
7. การเหนยี่ วนาํ ให้เกิดสนามแมเ่ หลก็ โลก (The Earth’s magnetic field) เกดิ ขน้ึ ทชี่ น้ั
แมนเทิล
8. แกนแม่เหล็กโลกมีขัว้ เหนืออยู่ทางดา้ นใต้ และมแี กนใต้อยู่ทางดา้ นเหนอื
9. แกนแม่เหล็กโลกทํามมุ กบั แกนเหนอื -ใต้ทางภูมศิ าสตร์ (แกนหมุนของโลก) 0 องศา
10. ขวั้ แมเ่ หลก็ โลก และขัว้ โลก มใิ ช่จดุ เดยี วกัน

ไมย่ ากเลยใชไ่ หมคะ เพือ่ นๆ

ผมกท็ าํ ไดค้ รับ

 

14

 

แบบทดสอบหลงั เรยี น
ชดุ ที่ 1 โครงสรา้ งโลก

คาํ ช้ีแจง 1. แบบทดสอบแบบปรนยั เลอื กตอบ จํานวน 10 ขอ้ ข้อละ 1 คะแนน
2. ใหน้ ักเรยี นพจิ ารณาและเลือกคําตอบทถ่ี กู ท่ีสุดเพียงคําตอบเดียวแล้วทาํ เคร่อื งหมาย
กากบาท ⌧ ลงในกระดาษคําตอบ

1. การเปลยี่ นแปลงของเปลอื กโลกเกิดจากสาเหตใุ ดมากทสี่ ุด
ก. ภเู ขาไฟระเบิด
ข. การเกิดแนวหนิ ใหม่
ค. การสร้างอาคารบา้ นเรอื น
ง. การเคล่อื นทีข่ องหนิ หนืดในชัน้ แมนเทิล

**ใช้ขอ้ มลู เกย่ี วกบั ชั้นเปลือกโลกตอ่ ไปนี้ ตอบคําถามข้อ 2 - 4

1 = ชัน้ ไซมา 3 = ชนั้ หินผวิ

2 = ชนั้ ไซอัล 4 = โมโฮโรวซิ กิ

2. ชัน้ หนิ สจี างทปี่ ระกอบด้วยธาตซุ ลิ ิคอนและอะลูมินมั หมายถงึ ชน้ั ใด
ก. 1
ข. 2
ค. 3
ง. 4

3. ช้นั ทกี่ นั้ แยกระหวา่ งเปลอื กโลกกับช้ันหนิ หลอมเหลว หมายถงึ ชั้นใด
ก. 1
ข. 2
ค. 3
ง. 4

 

15

 

4. ชนั้ หินหนดื , ชน้ั หินขาว , ชน้ั หนิ แข็งบนทวีป ตรงกับขอ้ ใด
ก. 1 2 , 3
ข. 2 ,1 , 3
ค. 3 ,1 , 4
ง. 1 ,2 , 4

5. หนิ หนดื ร้อน ประกอบดว้ ยธาตแุ มกนีเซยี ม เหล็ก และซิลเิ กต จดั อยู่ในช้นั ใดของโลก
ก. เนื้อโลก
ข. เปลือกโลก
ค. แก่นโลกช้นั ใน
ง. แก่นโลกชน้ั นอก

6. ขอ้ ใดทาํ ใหห้ ินหนืดในชน้ั แมนเทลิ ไหลวนได้
ก. ความร้อนจากแกน่ โลก
ข. ความรอ้ นจากดวงอาทติ ย์
ค. แรงดึงดูดของแม่เหล็กโลก
ง. แรงแกว่งจากการหมนุ ของโลก

7. ชน้ั ใดของโครงสรา้ งโลกทห่ี นามากทส่ี ุด
ก. เนื้อโลก
ข. แมนเทิล
ค. แก่นโลก
ง. เปลอื กโลก

8. ข้อใดกล่าวถึงแก่นโลกชั้นในไดถ้ ูกต้อง
ก. มีความหนาแน่นนอ้ ย
ข. มสี ว่ นประกอบท่เี ป็นของแขง็
ค. มสี ว่ นประกอบท่เี ป็นของเหลว
ง. มีอะลมู เิ นยี มหลอมละลายอยมู่ าก

9. ขอ้ ใดกลา่ วถึงชัน้ เปลือกโลก ไม่ ถกู ตอ้ ง
ก. มีสว่ นทีเ่ ปน็ แผน่ ดินและนาํ้
ข. เป็นชน้ั ที่มคี วามหนานอ้ ยทสี่ ดุ
ค. เป็นช้ันทมี่ หี ินเหลวหนืดและร้อนจัด
ง. มีส่วนทเี่ ปน็ หนิ แข็งฝงั ลกึ ลงไปใต้ผวิ ดนิ และผวิ น้ํา

 

16

 

10. ขอ้ ใดกลา่ วถึงเปลอื กโลกที่ปกคลุมมหาสมุทรไดถ้ กู ตอ้ ง
ก. ประกอบดว้ ยหนิ แกรนติ เปน็ สว่ นใหญ่
ข. มีความหนานอ้ ยกวา่ เปลือกโลกทปี่ กคลมุ ทวีป
ค. มีอายมุ ากกวา่ เปลอื กโลกทป่ี กคลุมทวีป
ง. คลื่นแผ่นดนิ ไหวเคลอ่ื นท่ีผา่ นได้ชา้ กวา่ เปลอื กโลกท่ปี กคลมุ ทวปี

เสร็จแล้วไปดเู ฉลยกนั เลยครบั

 

17

 

ภาคผนวก

 

18

 

เฉลยแบบทดสอบ

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน

1) ข. 1) ง.
2) ข. 2) ข.
3) ง. 3) ง.
4) ก. 4) ก.
5) ก. 5) ก.
6) ค. 6) ก.
7) ข. 7) ค.
8) ค. 8) ข.
9) ก. 9) ค.
10) ง. 10) ข.

นกั เรียนทําถกู เยอะไหมครบั

 

19

 

เฉลย
กจิ กรรมฝกึ ทกั ษะท่ี 1.1

คาํ ช้แี จง ใหน้ กั เรียนตอบคาํ ถามต่อไปนี้ใหถ้ ูกตอ้ ง
1. นักธรณีวิทยา สามารถแบง่ โครงสร้างภายในของโลกเปน็ ช้ันๆ ได้กีช่ ้ัน อะไรบา้ ง

แบง่ เปน็ 3 ชน้ั ได้แก่ ช้นั นอกสดุ เป็นเปลอื กโลก (crust) ชั้นกลางเรียกเนื้อโลก (mantle)
และช้ันในสุดทเ่ี รียก แก่นโลก (core)
2. เปลือกโลกแบง่ ออกเปน็ กี่ชั้น อะไรบ้าง

แบง่ ออกเป็น 2 ชั้น ได้แก่ ชั้นท่ี 1 ช้ันหินไซอลั (Sial) เป็นเปลอื กโลกชั้นบนสุด และชนั้ ท่ี 2
ชั้นหินไซมา (Sima) เปน็ ชนั้ ท่ีอยูใ่ ตช้ น้ั หินไซอลั ลงไป
3. ช้นั แมนเทลิ ประกอบดว้ ยอะไรเป็นสว่ นใหญ่

ประกอบด้วยหินอัคนีเปน็ ส่วนใหญ่ เชน่ หนิ อลั ตราเบสิก หนิ เพรไิ ลต์
4. แก่นโลกมกี ี่ชัน้ และแต่ละชัน้ มคี วามหนาประมาณทา่ ใด

มี 2 ชน้ั คือ แก่นโลกช้นั นอก (Outer Core) มคี วามหนาประมาณ 2,500 กิโลเมตร และ
แกน่ โลกชน้ั ใน (Iner Core) เปน็ ส่วนที่อยใู่ จกลางโลกพอดี มรี ศั มีประมาณ 1,000 กโิ ลเมตร
5. สนามแม่เหลก็ โลกเป็นสงิ่ ทีจ่ าํ เป็นท่ีเอื้ออาํ นวยในการดํารงชวี ิต หากปราศจากสนามแมเ่ หลก็ โลก
แลว้ จะเกดิ ผลอย่างไร

อนุภาคพลังงานสงู จากดวงอาทิตย์และอวกาศ จะพุ่งชนพื้นผวิ โลก ทําใหส้ ิง่ มีชวี ติ ไมส่ ามารถ
ดาํ รงอย่ไู ด้

 

20

 

เฉลย
กจิ กรรมฝกึ ทกั ษะที่ 1.2

คาํ ชี้แจง ให้นกั เรียนวาดภาพโครงสร้างภายในของโลก ตามทไ่ี ด้ศึกษามาในเอกสาร พรอ้ มทง้ั เขียน
ลูกศรชีบ้ อกรายละเอียดของแตล่ ะชน้ั

ขน้ึ อยกู่ ับดุลยพนิ จิ ของครูผสู้ อน

 

21

 

เฉลย
กิจกรรมฝกึ ทกั ษะที่ 1.3

คาํ ช้ีแจง ให้นกั เรยี นพจิ ารณาขอ้ ความต่อไปน้ี แล้วทาํ เครอื่ งหมาย หน้าขอ้ ท่ีถูก
และทาํ เคร่อื งหมาย 2 หนา้ ขอ้ ที่ผดิ

1. ชน้ั เปลือกโลกแบ่งออกเปน็ 2 บรเิ วณ คอื เปลอื กโลกทวีป กบั เปลือกโลกมหาสมทุ ร
2 2. เปลอื กโลกชน้ั บนสุด เรียกว่า ช้ันหนิ ไซมา

3. ชน้ั หินไซมา ส่วนใหญเ่ ป็นหินบะซอลตป์ ระกอบดว้ ยแร่ซิลกิ า ออกไซดข์ องเหลก็ (Iron
Oxide) และแมกนเี ซยี ม (Magnesium)

2 4. ชน้ั เนือ้ โลก หรอื แมนเทลิ เป็นชัน้ ที่เปน็ ของแขง็ ท้งั หมด
2 5. แกน่ โลก (Core) แบ่งออกเปน็ 3 ช้นั คอื ชน้ั นอก ชั้นกลาง และช้ันใน

6. แกน่ โลกชน้ั ใน มีอณุ หภมู ิสูงท่ีสุดประมาณ 5,000 องศาเซลเซยี ส และมีความกดดัน
มหาศาลประกอบด้วยธาตเุ หล็กและนิกเกลิ ทอ่ี ยูใ่ นสภาพทีเ่ ปน็ ของแขง็

2 7. การเหนย่ี วนาํ ให้เกดิ สนามแม่เหล็กโลก (The Earth’s magnetic field) เกิดขน้ึ ที่ชนั้
แมนเทลิ

8. แกนแมเ่ หล็กโลกมขี ั้วเหนืออย่ทู างด้านใต้ และมขี ว้ั ใตอ้ ยทู่ างดา้ นเหนือ
2 9. แกนแม่เหล็กโลกทํามมุ กบั แกนเหนอื -ใตท้ างภูมศิ าสตร์ (แกนหมุนของโลก) 0 องศา

10. ข้วั แมเ่ หลก็ โลก และขั้วโลก มใิ ชจ่ ุดเดยี วกัน

 

22

 

บรรณานุกรม

กอบวิทย์ พริ ยิ ะพฒั น.์ 2555. โลก ดาราศาสตรแ์ ละอวกาศ ม.ปลาย. [ออนไลน์][เขา้ ถึงไดจ้ าก] 
http://teacherkobwit2010.wordpress.com.

บัญชา แสนทวี และคณะ. 2550. แบบฝึกหดั สาระการเรยี นร้พู น้ื ฐาน โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ
ชั้นมธั ยมศึกษาปีที่ 5. กรงุ เทพฯ: วัฒนาพานชิ .

ชัยฤทธ์ิ ศิลาเดช. 2545. คู่มอื การเขยี นแผนการสอนทเี่ นน้ ผู้เรยี นเปน็ สาํ คัญ ระดับมธั ยมศึกษา.
กรงุ เทพฯ: จนู พับลชิ ช่ิง.

ม.ป.ป. 2552. โครงสรา้ งภายในของโลก. [ออนไลน]์ [เข้าถงึ ได้จาก].
http://www.lesa.biz/earth/lithosphere/earth-structure/physical-structure.

ม.ป.ป. 2554. โครงสรา้ งโลก. [ออนไลน์][เข้าถงึ ได้จาก]. http://www.vajiravudh.ac.th.
ศึกษาธิการ, กระทรวง. สาํ นักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. 2552.ตวั ชี้วัดและสาระการเรยี นรู้

แกนกลาง กลมุ่ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พนื้ ฐาน
พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑. กรงุ เทพฯ: โรงพมิ พช์ ุมนุมสหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย.
สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี. 2553. หนังสือเรยี นพนื้ ฐาน ดวงดาว
และโลกของเรา ม.4-6. กรุงเทพฯ : องคก์ ารค้าของครุ ุสภา.
. 2553. หนงั สอื เรยี นพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์ โลกดวงดาว และอวกาศ ม.4-6. กรงุ เทพฯ :
องค์การค้าของคุรุสภา.