บ้้านท่่าข้้ามควาย ในอดีีตไม่่มีีถนนเป็็น เส้้นทางคมนาคม อาศััยทางเรืือเป็็นหลัักในการสััญจร ไปมา ประมาณ 60 ปีีที่่�ผ่่านมา ราชการยกฐานะบ้้าน ท่่าข้้ามควายขึ้นเป็็นห ้�มู่บ้้าน แ่ละแต่่งตั้้งนายเฉ�ลิมชัิ ัย เก้้าเอี้้�ยน เป็็นผู้้ใหญ่่บ้้าน ในอดีีตหมู่่บ้้านที่่�อยู่่ใกล้้ เคีียงบ้้านท่่าข้้ามควาย มีีการเลี้้�ยงควายกัันจำำนวน มากเพื่่�อไว้้ใช้้แรงงานและส่่งออกไปขายยัังอำำ เภอใกล้้ เคีียง โดยลำำเลีียงควายออกทางท่่าเรืือกงษีีล่่องน้ำ�ำ ออกทางทะเล ซึ่งเป็็น ่�ส่่วนหนึ่่ง�ของทะเลอัันดามััน และ เป็็นที่่ม�าของการตั้้ง� ชื่่อห�มู่บ้้าน่ว่่า “บ้้านท่่าข้้ามควาย” ปััจจุุบัันชื่่�อของท่่าเรืือกงษีีนี้้�ยัังคงมีีอยู่่ ประวััติิความเป็็นมาของชุุมชน
“บ้้านท่่าข้้ามควาย” ตั้้� งอยู่่ในอำำเภอทุ่่งหว้้า จัังหวัดสตููลัชุมุชนเล็็ก ๆ ติดิ ชายฝั่�งทางออก่สู่ทะเ่ลอัันดามััน เขตรอยต่่อน่่านน้ำำ � จัังหวััดตรััง มีีพื้้�นที่่�ชายฝั่�่งที่่�มีีทรััพยากร สััตว์น้ำ์ ำ �และป่่าชายเลนอัันอุดมสมบููรณ์ ุ์ โดยชาวบ้้านส่่วนใหญ่่ ยัังคงประกอบอาชีีพทำำสวนยางพารา แต่่ในปััจจุุบัันนั้้� นเป็็นที่่� ทราบกัันดีีว่่า ราคาสิินค้้าทางการเกษตรมีีความไม่่มั่่� นคงและ ราคาลดน้้อยลง ทำำ ให้้ทางชุมุชนได้้เล็็งเห็็นถึึงเครื่่อง�มืือในการ สร้้างรายได้้เสริิมเพื่่�อกระจายรายได้้ให้้กัับชาวบ้้าน ด้้วยการ พััฒนาสร้้างคุุณค่่าเพิ่่�มให้้กัับของดีีของเด็็ดในชุุมชน พร้้อม กับัการเปิดพื้้ ิ�นที่่พิ�ิเศษที่่ซ่�่อนตััวอยู่ก่ลางทะเลหน้้าอ่่าวทุ่่งหว้้า ให้นั้ ักท่่องเที่่ยวไ�ด้ม้ายลโฉมความสวยงามของธรรมชาติที่่ ิยั�ัง บริสุิุทธิ์์ ผ่่าน �กิิจกรรมการท่่องเที่่ยวโ�ดยชุมุชนบ้้านท่่าข้้ามควาย
“ศููนย์์เรีียนรู้้ชุุมชนบ้้านท่่าข้้ามควาย” เป็็นศููนย์์กลางให้้ความรู้้แก่ชุ่มุชนที่่จะ�นำำ ไปสู่่ กระบวนการสร้้างแหล่่งเรีียนรู้้ในการเรีียนรู้้การแลกเปลี่่ยน�ประสบการณ์์และเอกลัักษณ์์ ของชุุมชนอีีกทั้้� งเป็็นแหล่่งบริิการชุุมชนด้้านต่่างๆ ข้้อมููลให้้กัับคนที่่� เข้้ามาในชุุมชนและ เป็็นศููนย์์ความรู้้ด้้านเศรษฐกิิจพอเพีียง แหล่่งท่่องเที่ ่� ยว / จุุดเช็็คอิิน • ศููนย์์เรีียนรู้้ชุุมชนบ้้านท่่าข้้ามควาย
“พิิ พิิ ธภััณ ฑ์์ของโบร าณ ท่่ า ข้้ า ม ควาย”เป็็นแหล่่งรวบรวมของเก่่าที่่� เคยเป็็น อุุปกรณ์์ของคนในชุุมชนบ้้านท่่าข้้ามควาย สมััยก่่อนที่่�มีีการเก็็บรวมและเก็็บไว้้เพื่่�อเป็็น แหล่่งข้้อมููลให้้กัับเด็็ก ๆ หรืือผู้้ที่่�สนใจและ ต้้องการมาศึึกษาค้้นคว้้าวิิจััย • พิิพิิ ธภััณฑ์์ของโบราณท่่าข้้ามควาย
“เกาะสะ บััน ” ล่่องเรืือเที่่ยวเกาะ� ส ะ บััน ซึ่่�งเป็็นแห ล่่งชมค้้างคาวแม่่ไ ก่่ จำำนวน มาก (Unseen) แ ละเป็็นแห ล่่งชมสุ ส ุานหอย ซาก ฟอสซิิ ล เป็็น ซากหอยที่่� ทัั บ ถมกััน มาเป็็น เว ลานาน ซึ่งเป็็นแห ่� ล่่งข้้อมููลทางธรณี วิ ี ิทยา ของ จัังห วััดสตููล • เกาะสะ บััน
“เหยี่่�ยวแดง” ล่่องเรืือใน ลำำ ค ลองทอง หอ ม ดููเหยี่่�ยวที่่� บิินโฉ บ เฉี่่�ยว กัันเป็็น จำำนวน มาก “เหยี่่ยวแ� ดง” นกปร ะ จำำถิ่่ น �ฝููงให ญ่ นั ่บร้ั ้อย ตััวที่่�อาศััย ทำำรัังอ ยู่่บนยอ ด ไ ม้้ สัังคมป่่าชายเ ล น ร อบชุุ มชน โ ดยคนเรืือจะใ ช้้ วิิ ธีีการผิิว ปากเ รีียก เหยี่่ยวแ� ดงใ ห้้ออก ม า กิินอาหารสดๆ ที่่เต� รีีย ม ไ ว้้ เ ช่่น ห นัังไ ก่่หรืือเครื่่�องใน สััต ว์์ โ ดยเมื่่�อเหยี่่�ยว แ ดงไ ด้้ ยิินเ สีียง แ ละทยอย บิินออก มา ใ ห้้โยน ห นัังไ ก่่สดลงไ ปใน น้ำำ� ทัันใดนั้้� นเหยี่่�ยวแ ด ง ก็็จะ บิิน ม า จัั บเหยื่่�อใ ห้้เ ห็็น กัันแบบสดๆ ใก ล้้ ลำำ เรืือ ไม่่ ว่่าเนื้้�อไ ก่่ชิ้้� นนั้้�นจะเ ล็็กแ ค่่ไหน ก็็ตา ม แ ต่่ ด้้วย สายตา อัันค ม ก ริบขิองเหยี่่ยวแ� ดง ก็ ส ็ า ม า รถโฉ บ บิิน ล ง ม าถึึงเ ป้้าห มายไ ด้้อ ย่่างแม่่น ยำำ แ ล ะ สวยงา ม เ หิินหาว สัันหลััง มัังก ร เ ดิินทอดน่่องทอ สีีหลััง ล่่องเรืือ ฟัังเ สีียงนกเหยี่่�ยว • เหยี่่� ยวแดง
แผนที่ ่ � ชุุมชน
ผลิิตภััณฑ์์เด่่นของชุุมชน “แกง เลีียงส้้มเม่่ า ปลาย่่าง” บ้้านท่่าข้้ามควาย เป็็นพื้้�นที่่�ป่่าชายเลน จึึงมีีต้้นส้้ม เม่่าอยู่่เป็็นจำำนวนมาก ชาวบ้้าน จึึงนำำมาทำำแกงเลีียงเป็็นอาหาร พื้้�น ถิ่่�น มีีรส ช า ติิ เ ปรี้้�ย ว กลมกล่่อม โดยชุุมชนบ้้านท่่า ข้้ามควายได้้จััดอาหารที่่� เป็็นอััต ลัักษณ์์ คืือ แกงเลีียงส้้มเม่่า ปลาย่่าง นอกจากนี้้�ยัังถืือเป็็น เมนูู ที่่�มีีสรรพคุุณเป็็นยาระบาย อ่่อน ๆ โดยชุุมชนได้้กำำหนดให้้ เป็็นเมนููที่่นั�ักท่่องเที่่ยวจะ�ต้้องได้้ รัับประทาน เมื่่�อเข้้ามาเที่่�ยวใน ชุุมชนบ้้านท่่าข้้ามควาย ติิดต่่อ : ชุุมชนคุุณธรรมฯ บ้้านท่่าข้้ามควาย (คุุณพิิศสมััย ละเมาะ) เลขที่่� ๘๐ หมู่่ที่่� ๖ ตำำบลนาทอน อำำเภอทุ่่งหว้้า จัังหวััดสตููล โทรศััพท์์ ๐๙ ๕๐๑๓ ๙๒๒๑ • แกงเลีียงส้้มเม่่าปลาย่่าง
“ผ้้ามััดย้้อม” แรกเริ่่� มสำำนัักงาน พััฒนาชุุมชนจัังหวััดสตููล เข้้ามาให้้ความ รู้้เรื่่องกา�รสกรีีนเสื้้อ �ชุมุชมจึึงมีีแนวคิดที่่ ิ� จะต่่อยอดเป็็นงานมััดย้้อม เนื่่�องจาก ชุุมชนมีีทรััพยากรธรรมชาติิ ที่่� เหมาะสม และเพีียงพอในการที่่จะ�นำำมาทำำ เป็็นผ้้ามัดั ย้้อม จึึงคิิดว่่าน่่าจะมีีผ้้ามััดย้้อมของ ชุุมชน และสำำนัักงานส่่งเสริิมการศึึกษา นอกระบบและการศึึกษาตามอััธยาศััย ได้้ เข้้ามาสอนวิิธีีการทำำผ้้ามััดย้้อม และ พััฒนาจนกลายเป็็นผลิิตภััณฑ์์ของชุมุชน ติิดต่่อ : ชุุมชนคุุณธรรมฯ บ้้านท่่าข้้ามควาย (คุุณอานิิตา ล่่าหมาด) เลขที่่� ๒/๒ หมู่่ที่่� ๖ ตำำบลนาทอน อำำเภอทุ่่งหว้้า จัังหวััดสตููล โทรศััพท์์ ๐๙ ๑๗๑๘ ๙๘๐๘ • ผ้้ามััดย้้อม
“ขนมตาหยาบ หรืือ ขนมม้้วน” จากเรื่่�องเล่่าในอดีีตถึึงความเป็็นไปเป็็นมาของ “ขนมตาหยาบ” มีีอยู่่ว่่าในอดีีตมีีครอบครััวตา ยายครอบครััวหนึ่่�ง คุุณยายเป็็นคนทำำขนมได้้ หลายชนิดิวัันหนึ่่ง�คุุณยายได้ทำ้ ำขนมให้คุุ้ณตาล องรัับประทาน ทำำ ให้้คุุณตาติิดใจในรสชาติิของ ขนมชนิดนั้้ ิน แ�ต่ด้่ ้วยเป็็นขนมที่่คุ�ุณยายทดลอง ทำำ เป็็นครั้้� งแรกจึึงยัังไม่่มีีชื่่�อ ผ่่านไปนานหลาย เดืือนคุุณตาต้้องการทานขนมดัังกล่่าวอีีกครั้้� ง แต่่คุุณยายจำำ ไม่่ได้้ คุุณตาเกิิดความหงุุดหงิิด จนในที่่สุ�ดคุุณยายก็นึึ ็กขึ้นไ ้�ด้จึึ ้งลงมืือทำำขนมให้้ คุุณตาอีีกครั้้� ง ด้้วยความเร่่งรีีบจึึงขาดความ พิิถีีพิิถัันในการทำำ จึึงเป็็นที่่�มาของชื่่�อ ขนม “ตา หยาบ” ส่่วนในชุุมชนบ้้านท่่าข้้ามควายนำำมา เล่่นคำำ เป็็น “ขนมตายยากตายเย็็น” โดยมีีความ หมายในด้้านมงคล ให้้อยู่่อย่่างอายุุมั่่� นขวััญยืืน เหมืือนตากับัยาย ซึ่งเป็็น ่�ต้้นตำำหรับสููัตรขนมตา หยาบ • ขนมตาหยาบ ติิดต่่อ : ชุุมชนคุุณธรรมฯ บ้้านท่่าข้้ามควาย (คุุณพิิศสมััย ละเมาะ) เลขที่่� ๘๐ หมู่่ที่่� ๖ ตำำบลนาทอน อำำเภอทุ่่งหว้้า จัังหวััดสตููล โทรศััพท์์ ๐๙ ๕๐๑๓ ๙๒๒๑
“นาเป๊๊ะ หรืือ ฉลููนึ่่� ง” ชุุมชนคุุณธรรมฯ บ้้านท่่าข้้ามควาย เป็็นชุุมชนที่่�มีีพื้้�นที่่� อยู่่ติิดกัับทะเล และด้้วยความอุุดมสมบููรณ์์ของทรััพยากรธรรมชาติิ โดยเฉพาะกุ้้งเคย ที่่� ในแต่่ละฤดููกาลจะสามารถหาได้้เป็็นจำำนวนมาก จึึงต้้องคิิดถึึงวิิธีีการถนอมอาหารซึ่่�ง นอกจากการนำำมาทำำกะปิิ และการแปรรููปอาหาร จึึงได้นำ้ ำกุ้้งเคยที่่หาไ�ด้ม้าดองเปรี้้ยวเพื่�่�อ เป็็นการถนอมอาหาร หลัังจากนั้้� นจึึงได้้นำำมาประกอบเป็็นอาหารจนได้้เป็็น เมนูู “นาเป๊๊ะ” ตามสููตรของบ้้านท่่าข้้ามควาย • นาเป๊๊ะ ติิดต่่อ : ชุุมชนคุุณธรรมฯ บ้้านท่่าข้้ามควาย (คุุณพิิศสมััย ละเมาะ) เลขที่่� ๘๐ หมู่่ที่่� ๖ ตำำบลนาทอน อำำเภอทุ่่งหว้้า จัังหวััดสตููล โทรศััพท์์ ๐๙ ๕๐๑๓ ๙๒๒๑
“ปูดำูำ นึ่ง่�นํ้้าจิ้�มซีีฟู๊ ้� ๊ด” ปููดำำนึ่่ง เป็็น � อาหารที่่�ขึ้้�นชื่่�อของชุุมชนบ้้านท่่าข้้ามควาย อีีกหนึ่่�งเมนูู ซึ่�ง่นัักท่่องเที่่�ยวท่่านใดมาจะได้้ รับปร ัะทานปููดำำ และด้้วยความอุดมสมบููรณ์ ุ์ ของทรััพยากรทางทะเลการทำำประมงพื้้�น บ้้านจึึงสามารถหาปููได้้ตามฤดููกาล นอกจาก นี้้�ยัังมีีการส่่งเสริิมให้้ชาวบ้้านเลี้้�ยงปููดำำเพื่่�อ สร้้างรายได้้ให้้กัับคนในชุุมชน • ปูดำ ู ำ นึ่� ง ่นํ้้� าจิ้้� มซีีฟู๊๊ด ติิดต่่อ : ชุุมชนคุุณธรรมฯ บ้้านท่่าข้้ามควาย (คุุณพิิศสมััย ละเมาะ) เลขที่่� ๘๐ หมู่่ที่่� ๖ ตำำบลนาทอน อำำเภอทุ่่งหว้้า จัังหวััดสตููล โทรศััพท์์ ๐๙ ๕๐๑๓ ๙๒๒๑
ร้้านอาหาร / ที่ ่�พััก • บ่่อหิินฟาร์์มสเตย์์ • เรืือนไพลิินโฮมสเตย์์ 145/1 หมู่่ 2 บ้้านบ่่อหิิน ตำำบลนาทอน อำำเภอทุ่่งหว้้า จัังหวััดสตููล 91120 ติิดต่่อสอบถาม: 000-000-0000 ที่่�พััก พร้้อมอาหารเช้้า ติิดต่่อสอบถาม: 000-000-0000