ภาคเช้า_หลักกฎหมายและแนวคำวินิจฉัย(วินัย)

หลกั กฎหมายและแนวคาํ วินจิ ฉยั ของศาลปกครองสูงสดุ
: วา ดว ยคดคี วามผิดทางวนิ ัย

โดย
ดร.เกยี รติภูมิ แสงศศธิ ร
อธิบดีศาลปกครองนครราชสีมา

สวนท่ี 1
แนวคิดเบื้องตน

บคุ ลากรภาครัฐ ไดแก

(1) บคุ ลากรองคกรของรัฐ ฝายปกครอง
(2) บคุ ลากรองคกรของรัฐ ฝายนติ บิ ญั ญตั ิ
(3) บุคลากรองคกรของรัฐ ฝายตลุ าการ
(4) บุคลากรองคกรของรัฐท่เี ปน หนวยงานอสิ ระ

ขา ราชการพลเรือน

หมายถงึ

บุคคลซึง่ ไดรบั การบรรจุ และแตงตง้ั ตาม
พ.ร.บ.ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. 2551
ใหรบั ราชการ โดยไดร ับเงนิ เดอื นจากงบประมาณ
ในกระทรวง ทบวง กรม ฝา ยพลเรอื น

ขาราชการครู และบคุ ลากรทางการศึกษา

หมายถงึ
บุคคลซึ่งไดรับการบรรจุ และแตงต้ังตาม พ.ร.บ.ระเบียบ
ขาราชการครู และบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. 2547 ใหรับราชการ
โดยไดรับเงินเดือนจากเงินงบประมาณแผนดิน งบบุคลากรท่ีจาย
ในลักษณะเงินเดือนในกระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงการทองเท่ียว
และกีฬา กระทรวงวัฒนธรรม หรือกระทรวงอ่ืนที่กําหนดในพระราช
กฤษฎกี า

ขาราชการครู

หมายความวา ผูท่ีประกอบวิชาชีพทําหนาที่หลักทางดาน
การเรียนการสอน และสงเสริมการเรียนรูของผูเรียนดวยวิธีการ
ตา ง ๆ ในสถานศึกษาของรัฐ

บคุ ลากรทางการศกึ ษา

หมายความวา ผูบริหารสถานศึกษา ผูบริหารการศึกษา
รวมถึงผูสนับสนุนการศึกษา ซึ่งเปนผูทําหนาที่ใหบริการ หรือ
ปฏิบัติงานเกี่ยวของกับการจัดกระบวนการเรียน การสอน
การนิเทศ การบริหารการศกึ ษา และการปฏิบัติงานอน่ื ในหนวยงาน
การศึกษา

วนิ ัย

หมายถึง

การอยใู นระเบยี บแบบแผน และขอบงั คบั ขอปฏบิ ตั ิ

วตั ถุประสงคข องวินัยขาราชการ

(1) เพอื่ ประโยชนส ูงสุดของราชการ
(2) เพื่อดาํ รงไวซง่ึ ศักด์ศิ รขี องขา ราชการ

สาเหตุของการกระทําผิดทางวินยั

(1) เกิดจากปญหาเศรษฐกิจ
(2) เกดิ จากความสมั พันธในอํานาจหนาท่ี
(3) เกดิ จากสภาพสังคม
(4) เกิดจากระบบราชการ

วนิ ยั และการรกั ษาวินัย

ขาราชการครู และบุคลากรทางการศึกษาตองรักษาวินัย
ท่ีบัญญัติเปนขอหาม และขอปฏิบัติไวในหมวดนี้โดยเครงครัด
อยูเสมอ

การดําเนินการทางวินยั

หมายถึง การทก่ี ฎหมายกําหนดข้ันตอน และวิธีการ
ตอขาราชการ ท่ีมีกรณีถูกกลาวหาวากระทําผิดทางวินัย
ซ่ึงประกอบดวย ข้ันตอนการตั้งเรื่องกลาวหา การสอบสวน
การพิจารณาความผิดและกําหนดโทษ การสั่งลงโทษ
หรืองดโทษ รวมถึงการดําเนินการอ่ืนท่ีเก่ียวของ เชน
การส่ังพักราชการ หรือการส่ังใหออกจากราชการไวกอน
เปนตน

โทษทางวินยั

ไดแก

(1) ภาคทัณฑ
(2) ตัดเงนิ เดือน
(3) ลดเงนิ เดือน
(4) ปลดออก
(5) ไลออก

หลกั การพิจารณาความผดิ ทางวินัย

(1) หลักนิติธรรม หมายถึง การนําบทบัญญัติวาดวยความผิดทาง
วินัยในเร่ืองนั้นๆ มาพิจารณา วา การกระทําอันเปนมูลแหง
ขอกลาวหาวากระทําผิดวินัย น้ัน มีลักษณะท่ีถือไดวาเปน
ความผิดวินยั หรอื ไม

(2) หลักมโนธรรม หมายถึง การพิจารณาทบทวนอยางรอบคอบถึง
สภาพและพฤติการณแหงการกระทําผิด ตลอดจน ความ
ถูกตองเหมาะสม ในสถานการณเชนวาน้ันกอนท่ีจะปรับ
บทความผิด

หลกั การกาํ หนดโทษทางวนิ ยั

(1) หลักนิติธรรม คือ การกําหนดโทษทางวินัย ตองเปนไปตาม
บทบัญญัตทิ างกฎหมาย

(2) หลักมโนธรรม คือ การพิจารณาไตรตรองอยางรอบคอบถึง
ความถูกตอง เหมาะสม กบั ระดบั โทษตามที่กฎหมายกาํ หนด

(3) หลักความเสมอภาค คือ การกําหนดโทษทางวินัย ตองไมมี
ลกั ษณะเลอื กปฏบิ ตั ิ หรือเกิดความแตกตา งในการลงโทษ

(4) หลักนโนบายของทางราชการ คือ การกําหนดโทษทางวินัย
ตองสอดคลองกับแนวทาง หรอื นโยบายทที่ างราชการ กําหนด

การลงโทษทางวินยั

ผูส่ังลงโทษตองส่ังลงโทษใหเหมาะสมกับความผิด และมิให
เปนไปโดยพยาบาท โดยอคติหรือโดยโทสะจริต หรือลงโทษผูท่ีไมมี
ความผิด

ในคําส่ังลงโทษใหแสดงวา ผูถูกลงโทษกระทําผิดวินัย
ในกรณีใด ตามมาตราใด และมีเหตุผลอยางใดในการกําหนด
สถานโทษเชน นน้ั

การส่งั พกั ราชการ

หมายถึง กรณีผูบังคับบัญชา มีคําส่ังใหขาราชการ
ผูน้ันพนจากตําแหนงในระหวางการสอบสวนวินัย หรือ
ในระหวางถูกฟองคดีอาญา หรือตองหาวากระทําความผิด
อาญา โดยจะงดเบิกจายเงินเดือน และเงินอ่ืนๆ ท่ีจายเปนราย
เดือน ตลอดจนเงนิ ชว ยเหลอื ตางๆ ไวกอน

วตั ถุประสงคของการสั่งพักราชการ

(1) เพอ่ื มิใหเปนอปุ สรรคตอ การสอบสวน หรือ
พิจารณา

(2) เพ่ือมิใหเ กดิ ความเสียหายแกท างราชการ
(3) เพ่ือปอ งกันมิใหเ กิดเหตุการณความไมส งบ

เรียบรอย

การสงั่ ใหอ อกจากราชการไวก อน

หมายถึง การส่ังใหขาราชการผูมีกรณี ถูกกลาวหาวา
กระทําผิดทางวินัยอยางรายแรงถูกตั้งกรรมการสอบสวน หรือ
ถูกฟองคดีอาญา หรือตองหาวากระทําผิดอาญา ออกจาก
ราชการ เปนผลใหผูนั้นขาดจากตําแหนง และอัตราเงินเดือน
ระหวางการสอบสวน ซ่ึงทางราชการสามารถต้ังผูอื่นใหดํารง
ตําแหนงน้นั และรับเงนิ เดอื นในอัตราน้ันได

การอุทธรณ และการรอ งทุกข

(1) ขา ราชการครู และบุคลากรทางการศึกษาที่ถูกลงโทษภาคทัณฑ
ตัดเงินเดือนหรือลดข้ันเงินเดือนสามารถอุทธรณคําส่ังน้ัน
ตอ อ.ก.ค.ศ. เขตพ้ืนท่ี อ.ก.ค.ศ. ท่ี ก.ค.ศ. ตั้ง หรือ ก.ค.ศ.
แลวแตกรณี ภายในสามสบิ วันนับแตวันทไ่ี ดร ับแจง คาํ ส่งั

(2) ขาราชการครู และบคุ ลากรทางการศึกษาที่ถูกลงโทษ ปลดออก
ไลออก หรือถูกส่ังใหออกจากราชการ สามารถอุทธรณคําส่ังนั้น
หรือรองทุกข แลวแตกรณี ตอ ก.ค.ศ. ภายในสามสิบวันนับแต
วันท่ีไดรับแจงคําส่ัง และให ก.ค.ศ. พิจารณาใหแลวเสร็จ
ภายใน เกาสิบวนั

(3) ขาราชการครู และบคุ ลากรทางการศกึ ษาผูใด เหน็ วาตนไมไ ด
รบั ความเปนธรรม หรอื มีความคบั ขอ งใจเน่ืองจากการกระทาํ
ของผูบังคับบัญชา หรือการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน
ทางวินยั สามารถรอ งทกุ ขต อ อ.ก.ค.ศ. เขตพ้ืนที่การศึกษา อ.ก.ค.ศ.
ท่ี ก.ค.ศ.ตง้ั หรือ ก.ค.ศ. แลวแตกรณี

สว นท่ี 2
การฟอ งคดปี กครอง

การฟองคดตี อศาลปกครอง

ขาราชการครู และบุคลากรทางการศึกษาท่ีไมเห็น
ดวยกับคําวินิจฉัยอุทธรณ หรือคําวินิจฉัยรองทุกข สามารถ
ฟองตอศาลปกครองช้ันตนภายในเกาสิบวัน นับแตวันท่ีรู หรือ
ควรรูถ ึงเหตแุ หง การฟอ งคดี

วธิ กี ารยน่ื คําฟอ ง
วิธที ่ี 1 : ยนื่ คาํ ฟอ งท่ีศาลปกครอง
วธิ ที ่ี 2 : ยื่นคาํ ฟองโดยวธิ ีสง ทางไปรษณีย

ลงทะเบยี น
วธิ ที ี่ 3 : ยนื่ คําฟองทางไปรษณยี 

อิเล็กทรอนิกส หรือสือ่ ดจิ ิทลั

ศาลปกครอง
ประกอบดว ย

ศาลปกครองสูงสดุ (2) ศาลปกครองสงขลา
ศาลปกครองชัน้ ตน (4) ศาลปกครองขอนแกน
(6) ศาลปกครองระยอง
- ศาลปกครองกลาง (8) ศาลปกครองอุดรธานี
- ศาลปกครองภมู ภิ าค (10) ศาลปกครองเพชรบรุ ี
(12) ศาลปกครองสพุ รรณบรุ ี
(1) ศาลปกครองเชยี งใหม (14) ศาลปกครองยะลา
(3) ศาลปกครองนครราชสีมา
(5) ศาลปกครองพษิ ณุโลก
(7) ศาลปกครองนครศรธี รรมราช
(9) ศาลปกครองอบุ ลราชธานี
(11) ศาลปกครองนครสวรรค
(13) ศาลปกครองภูเก็ต

คดีทอี่ ยูใ นอํานาจศาลปกครองชั้นตน

(1) คดีพิพาทเก่ยี วกับการที่หนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐ กระทํา
การโดยไมชอบดวยกฎหมายไมวาจะเปนการออกกฎคําสั่งหรือการกระทําอื่นใดเนื่องจาก
การกระทําโดยไมมีอํานาจหรือนอกเหนืออํานาจหนาที่หรือไมถูกตองตามกฎหมาย หรือ
โดยไมถูกตองตามรูปแบบขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญที่กําหนดไวสําหรับการ
กระทํานั้น หรือโดยไมสุจริต หรือมีลักษณะเปนการเลือกปฏิบัติท่ีไมเปนธรรม หรือมี
ลักษณะเปนการสรางขั้นตอนโดยไมจําเปนหรือสรางภาระใหเกิดกับประชาชนเกินสมควร
หรอื เปน การใชดลุ พนิ ิจโดยมิชอบ

(2) คดีพิพาทเก่ียวกับการท่ีหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐละเลย
ตอ หนาทีต่ ามที่กฎหมายกาํ หนดใหตองปฏิบัติ หรือปฏบิ ตั หิ นา ทีด่ ังกลาวลา ชาเกินสมควร

(3) คดีพิพาทเก่ียวกับการกระทําละเมิดหรือความรับผิดอยางอ่ืนของหนวยงาน
ทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐอันเกิดจากการใชอํานาจตามกฎหมาย หรือจากกฎ
คําส่ังทางปกครอง หรือคําสั่งอื่น หรือจากการละเลยตอหนาที่ตามท่ีกฎหมายกําหนดให
ตองปฏิบตั หิ รือปฏบิ ัติหนา ทด่ี งั กลา วลา ชาเกินสมควร

(4) คดีพพิ าทเกยี่ วกับสญั ญาทางปกครอง
(5) คดีท่ีมีกฎหมายกําหนดใหหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐฟอง
คดีตอศาลเพอ่ื บังคับใหบ คุ คลตอ งกระทาํ หรอื ละเวน การกระทําอยางหนึง่ อยา งใด
(6) คดพี พิ าทเกยี่ วกบั เรือ่ งทมี่ ีกฎหมายกําหนดใหอ ยูในเขตอํานาจศาลปกครอง

เร่ืองดังตอไปนี้ไมอ ยูในอาํ นาจศาลปกครอง

(1) การดาํ เนนิ การเก่ียวกบั วินยั ทหาร
(2) การดําเนนิ การของคณะกรรมการตุลาการตามกฎหมายวา ดวย

ระเบยี บขาราชการฝายตุลาการ
(3) คดีท่อี ยูในอํานาจของศาลเยาวชนและครอบครวั ศาลแรงงาน

ศาลภาษีอากร ศาลทรัพยส นิ ทางปญ ญา และการคาระหวา ง
ประเทศ ศาลลมละลาย หรือศาลชาํ นัญพิเศษ

คดีท่ีอยใู นอํานาจศาลปกครองสงู สดุ

(1) คดีที่พิพาทเกี่ยวกับคําวินิจฉัยของคณะกรรมการวินิจฉัย
ขอพิพาทตามที่ที่ประชุมใหญตุลาการในศาลปกครองสูงสุด
ประกาศกําหนด

(2) คดีพพิ าทเกย่ี วกับความชอบดวยกฎหมายของพระราชกฤษฎีกา
หรอื กฎทีอ่ อกโดยคณะรฐั มนตรี

(3) คดีท่ีมีกฎหมายกําหนดใหอ ยใู นอํานาจศาลปกครองสงู สุด
(4) คดที อี่ ุทธรณคําพิพากษาหรอื คําสั่งของศาลปกครองชั้นตน

รูปแบบการดําเนนิ คดี

ศาลปกครอง ใชรูปแบบการดาํ เนนิ คดีระบบไตสวน กลา วคือ
ศาลจะเปนผูมีบทบาทในการแสวงหาขอเท็จจริงแทนท่ีจะปลอยให
เปนหนา ทข่ี องคคู วาม เชน ที่ปรากฏในระบบกลา วหา

ขนั้ ตอนการดําเนนิ คดใี นศาลปกครองช้ันตน

1. การฟอ งคดีและตรวจคาํ ฟอง
(1) ฟองตอศาลปกครองชนั้ ตน ที่ผูฟอ งคดมี ีภมู ิลําเนา หรือ
(2) ฟอ งตอ ศาลปกครองช้ันตน ที่มลู คดีเกดิ ขึน้ ในศาลปกครองช้นั ตนน้นั

2. การแสวงหาขอเท็จจรงิ
(1) จากคําฟอ ง คาํ ใหก าร คาํ คัดคานคําใหก าร และคําใหก ารเพ่ิมเติม
(2) ตามที่ศาลเห็นสมควร

2. การสรปุ สาํ นวนคดี
3. การน่งั พจิ ารณาคดี และการพพิ ากษาคดี

- การนั่งพิจารณาคดีครง้ั แรก
- การแถลงการณข องตุลาการผแู ถลงคดี
- การทาํ คาํ พิพากษาและคําส่ัง

ข้นั ตอนการดาํ เนนิ คดีในศาลปกครองสูงสดุ

1. กรณีฟองคดี การยื่นฟองคดีตามมาตรา 11 (1) (2) (3) ใหย่ืนฟองตอศาลปกครอง
สูงสุด และใหนําวิธีพิจารณาคดีปกครองในศาลปกครองช้ันตนมาใชบังคับโดย
อนโุ ลม

2. กรณอี ทุ ธรณคําพพิ ากษา หรือคาํ สง่ั ของศาลปกครองช้ันตน
(1) การตรวจอทุ ธรณ
(2) การแสวงหาขอ เท็จจรงิ
(3) การพพิ ากษาคดี

สว นท่ี 3

แนวคําวนิ ิจฉัยของ
ศาลปกครองสูงสุดเกีย่ วกบั คดคี วามผดิ ทางวนิ ยั

แนวคําวินจิ ฉยั ของศาลปกครองสูงสุด
เก่ียวกบั การปฏิบัติราชการทีด่ ี

(1) หนวยงานทางปกครองตองเคารพและปฏิบัติตามกฎเกณฑท่ีตนเอง
กาํ หนด

(2) การยายตองคํานึงถึงเหตุผลและความจําเปนเพ่ือประโยชนของทาง
ราชการ และเพ่อื การพัฒนาขาราชการเปนหลกั

(3) ผูมีอํานาจพิจารณาการยา ยและเล่ือนขัน้ เงินเดือนตองมีความเปนกลาง
(4) ศาลปกครองไมมีอํานาจกําหนดโทษทางวินัยแทนผูบังคับบัญชา เพราะ

เปน การกาวลว งไปใชอ าํ นาจบรหิ ารแทนหนว ยงาน

ตัวอยา งคาํ พพิ ากษาศาลปกครองสงู สุดทน่ี าสนใจ

เรือ่ งท่ี 1 : ผูท ่ีสําเร็จการศึกษาในระดบั ปริญญาตรียอมมีศักดิ์และสิทธ์ิ
เสมอกัน ไมวาจะไดรับปริญญาเกียรตินิยมหรือไมก็ตาม อีกทั้ง ผูที่
ไมไดรับปริญญาเกียรตินิยมก็สามารถปฏิบัติหนาที่ราชการได
เชน เดียวกบั ผูไดรบั ปรญิ ญาเกียรตนิ ยิ ม ดังน้ัน การกําหนดใหผูท่ีไดรับ
เกียรตินิยมใชวิธีการคัดเลือกแทนการสอบแขงขัน จึงเปนการเลือก
ปฏิบัตทิ ี่ไมเ ปนธรรม
(คําพพิ ากษาศาลปกครองสงู สุด ที่ อ.158/2550)

เรอื่ งท่ี 2 : การทขี่ า ราชการครลู งโทษเดก็ นักเรียน โดยการใชแปรงลบ
กระดานตบที่ใบหนาและหลังหลายคร้ัง ยอมเปนการกระทําท่ีรุนแรง
เกินกวาเหตุ และไมเปนไปตามระเบียบกระทรวงศึกษาธิการวาดวย
การลงโทษนักเรียน และนักศึกษา พ.ศ. 2548 และไมเปนไปตาม
ขอบังคับคุรุสภาวาดวยมาตรฐานวิชาชีพ และจรรยาบรรณของ
วิชาชีพ พ.ศ. 2548 การที่ผูบังคับบัญชา มีคําส่ังลงโทษตัดเงินเดือน
ขาราชการครดู งั กลาวจงึ ชอบดว ยกฎหมาย และเปนธรรมแลว
(คําพพิ ากษาศาลปกครองสงู สดุ ท่ี อบ.12/2560)

เร่ืองที่ 3 : ขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาท่ีไดรับมอบหมายให
ปฏิบัติหนาท่ีตรวจสอบและเบิกจายเงินคารักษาพยาบาล และเงินสวัสดิการ
เกี่ยวกับการศึกษาบุตรของขาราชการ จัดทํารายช่ือผูมีสิทธิรับเงินลงในระบบ
โอนเงินของธนาคารไมตรงตามความเปนจริง โดยโอนเงินเขาบัญชีของตนและ
ญาติ ถือเปน การอาศัยอํานาจหนาที่ทางราชการของตนหาประโยชนแกตนเอง
และผูอื่น อันเปนการทุจริตตอหนาที่ราชการ และจงใจไมปฏิบัติตามกฎหมาย
ระเบยี บแบบแผนของทางราชการ อนั เปน ความผิดวินยั อยางรายแรง แมจะนาํ
เงินมาคืนเต็มจํานวนก็ไมทําใหการกระทําขางตนไมเปนความผิดวินัยอยาง
รายแรงแตอยางใด คําส่ังลงโทษไลออกจากราชการจึงเปนคําสั่งที่ชอบดวย
กฎหมาย
(คําพิพากษาศาลปกครองสงู สดุ ที่ อบ.13/2559)

เรอ่ื งท่ี 4 : พนกั งานครูเทศบาลปฏิบัติหนาท่ีดูแลหองพยาบาลและพัฒนาทักษะการ
อานนักเรียนท่ีอานหนังสือไมออก ปวยเปนโรคมะเร็ง ตองเขารับการฉายรังสี
ระหวางวันท่ี 3 กุมภาพันธ –11 มีนาคม 2552 แตไดลาปวยเฉพาะวันท่ี 3
กุมภาพันธ 2552 และไดลงช่ือมาปฏิบัติราชการ ในวันอื่นๆ ที่ไปรับการรักษา
ถือเปนการไมปฏิบัติตามระเบียบและแบบแผนของทางราชการเกี่ยวกับการลา อีกทั้ง
การลงเวลากลับอันเปนเท็จ ยอมเปนการไมรักษาวินัย และเปนแบบอยางท่ีไมพึง
ปฏิบัติในฐานะครู จึงเปนความผิดวินัยอยางไมรายแรง การท่ีผูบังคับบัญชาลงโทษ
ลดข้ันเงินเดือนครึ่งข้ันอันเปนโทษหนักที่สุด แมจะอยูภายในกรอบอํานาจที่
กฎหมายใหกระทําไดแตก็เปนโทษที่หนักเกินกวากรณี เน่ืองจากการออกจาก
โรงเรียนกอนเวลาเพ่ือไปรักษาโรคมะเร็ง จึงถือวามีเหตุจําเปน อีกท้ังไมปรากฏวา
การกระทําดังกลาวกอใหเกิดความเสียหายแกราชการมากนัก เห็นสมควรลงโทษ
เพียงภาคทัณฑ
(คําพิพากษาศาลปกครองสูงสดุ ที่ อ.2003/2559)

เร่ืองท่ี 5 : ประกาศโรงเรียนที่กําหนดวา “หากนักเรียนท่ีมีคุณสมบัติ
ตามเกณฑของแตละแผนการเรียนไมครบตามจํานวน โรงเรียนจะ
พิจารณาคัดเลือกจากกลุมนักเรียนท่ีมีคะแนนไมถึงเกณฑ โดยเรียง
คะแนนจากคะแนนสูงไปหาตํ่า ตามลําดับ” ยอมผูกพันผูอํานวยการ
โรงเรียนที่จะตองดําเนินการตามประกาศดังกลาว ดังนั้น การนําวิธี
สอบคัดเลือกตามมติที่ประชุมผูปกครอง และอางความยินยอมของ
ผูปกครองของผูฟองคดีเพื่อตัดสิทธิผูฟองคดีตามประกาศดังกลาว
จงึ ไมชอบดวยกฎหมาย
(คําพพิ ากษาศาลปกครองสูงสดุ ท่ี อ.993/2563)

เรื่องท่ี 6 : ขาราชการครูมีหนาที่อบรมสั่งสอนนักเรียนใหเปนคนดีในสังคมตอไป
จึงตองประพฤติตนใหเปนแบบอยางที่ดีแกนักเรียน การที่จะพิจารณาวาการกระทํา
ใดของขาราชการครู เปนการกระทําอันไดชื่อวาเปนผูประพฤติช่ัวอยางรายแรง
หรือไม จึงตอ งพิจารณาถงึ ชื่อเสียง และเกียรติศักด์ิของขาราชการครูตามความรูสึก
ของวิญูชนโดยทั่วไป และความรูสึกของสังคมวารูสึกถึงการกระทํานี้ วาเปนการ
ประพฤติช่ัวอยางรายแรงหรือไม การที่ขาราชการครูผูนั้น ถูกศาลลงโทษขอหาเลน
การพนัน ยอมเปนการไมประพฤติปฏิบัติตนใหเปนแบบอยางท่ีดีแกนักเรียน อันทํา
ใหเสื่อมเสียช่ือเสียงของตน และไมรักษาเกียรติศักดิ์ของตําแหนงหนาที่ของตนมิให
เส่ือมเสีย เปนการกระทําอันไดชื่อวาเปนผูประพฤติช่ัวอยางรายแรง ซ่ึงเปน
ความผิดวินัยอยางรายแรง คําส่ังลงโทษปลดออกจากราชการจึงเปนการลงโทษท่ี
เหมาะสมแกกรณีแลว
(คําพพิ ากษาศาลปกครองสูงสดุ ที่ อบ.57/2564)

เรื่องที่ 7 : คณะกรรมการ ป.ป.ช. มีอํานาจไตสวนและวินิจฉัยเฉพาะขอ
กลาวหาที่เกี่ยวกับการกระทําความผิดฐานทุจริตตอหนาท่ี กระทําความผิดตอ
ตําแหนงหนาท่ีราชการ หรือกระทําความผิดตอหนาที่ในการยุติธรรมเทานั้น
และโดยที่ประมวลกฎหมายอาญาไดบัญญัติถึงองคประกอบ และโทษเกี่ยวกับ
ความผิดตอตําแหนงหนาที่ราชการ ไวในภาค 2 ลักษณะ 2 หมวด 2 มาตรา
147 ถึงมาตรา 166 และไดบัญญัติองคประกอบและโทษเก่ียวกับความผิดตอ
ตําแหนง หนาที่ในการยุตธิ รรมไวในลักษณะ 3 หมวด 2 มาตรา 200 ถึงมาตรา
205 ดังนน้ั ความผิดตอตําแหนง หนาทร่ี าชการ และความผิดตอตําแหนงหนาท่ี
ในการยุติธรรม จึงเปนมูลความผิดทางอาญา สวนความผิดฐานทุจริตตอ
หนาท่ี ถือเปนมูลความผิดทางวินัย ซึ่งหนวยงานทางปกครองยอมมีอํานาจ
ถือเอารายงานเอกสารและความเหน็ ชอบคณะกรรมการ ป.ป.ช.

เปน สํานวนการสอบสวนทางวนิ ัยได คณะกรรมการสอบสวนทางวินัย และพิจารณา
โดยทางวินัยตามฐานความผิดท่ีคณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดมีมติ โดยไมตองแตงตั้ง
คณะกรรมการสอบสวนทางวินัยไดเฉพาะกรณีที่กระทําผิดวินัย ฐานทุจริตตอหนาท่ี
เทานั้น ท้ังนี้ ตามมาตรา 92 วรรคหน่ึง แหงพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ
วาดวยการปองกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2542 การกระทําที่มิไดเปน
ความผิดวินัยอยางรายแรงฐานทุจริตตอหนาที่ราชการ แตเปนการกระทําอื่นไดชื่อ
วาเปนผูประพฤติช่ัวอยางรายแรง ตองมีการแตงต้ังคณะกรรมการสอบสวนวินัย
กอนมคี ําส่งั ลงโทษทางวินัย การใชร ายงานเอกสารและความเหน็ ของคณะกรรมการ
ป.ป.ช. เปนสํานวนการสอบสวนทางวินัยของคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย โดย
ไมไ ดด าํ เนินการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยในความผิดฐานประพฤติชั่ว
อยางรายแรงกอนมีคําส่ังลงโทษ แลวมีคําส่ังลงโทษ ไลออกจากราชการ จึงเปน
คําส่งั ทไ่ี มชอบดว ยกฎหมาย
(คาํ พิพากษาศาลปกครองสูงสดุ ท่ี อบ.245/2564)

เรื่องที่ 8 : การสืบสวนขอเท็จจริง เปนขั้นตอนที่กฎหมายกําหนดใหผูบังคับบัญชา
มอี าํ นาจแสวงหาขอเทจ็ จรงิ และพยานหลกั ฐานในเบอื้ งตน ในกรณีที่มีการกลาวหา
หรือสงสัยวา ผูใตบังคับบัญชากระทําผิดวินัยแตยังไมมีหลักฐาน ท้ังนี้ เพื่อใหทราบ
วา กรณีมีมูลอันสมควรที่ผูบังคับบัญชาจะดําเนินการทางวินัยแกผูใตบังคับบัญชา
ตอไปหรือไมเทาน้ัน มิใชการดําเนินการทางวินัยหรือการสอบสวนทางวินัย ท่ีตอง
แจง ขอกลา วหา และสรปุ พยานหลกั ฐานทต่ี องสนับสนนุ ขอกลาวหาใหผูถูกกลาวหา
ทราบ หรือตองใหโอกาสผูถูกกลาวหาไดโตแยงแสดงพยานหลักฐานของตนแต
อยางใด
(คาํ พพิ ากษาศาลปกครองสงู สุด ท่ี อ.515/2563)

เร่ืองท่ี 9 : คูสมรสของขาราชการซ่ึงเปนผูประกันตนตาม พ.ร.บ.ประกันสังคม
พ.ศ. 2533 ไดเขารับการรักษาตัวท่ี รพ.เอกชนตามสิทธิของผูประกันตน ตอมา
ไดยายไปรักษาตัวท่ี รพ.ของรัฐ หลังจากน้ันไดยื่นเร่ืองขอรับประโยชนทดแทนกรณี
เจ็บปวยจากสํานักงานประกันสังคม แตไมไดรับอนุมัติคารักษาพยาบาล เนื่องจาก
ไมไดเขารับการรักษาพยาบาลในสถานพยาบาลที่กําหนดไวและไมเขาขายเจ็บปวย
ฉุกเฉินท่ีจะเขารับการรักษาท่ี รพ.อื่น กรณีเชนน้ี ตองถือวาคูสมรสของขาราชการ
ผูนั้นยังไมไดรับเงินคารักษาพยาบาลจากหนวยงานอื่น ขาราชการผูนั้นยอมมีสิทธิ
เ บิ ก เ งิ น ส วั ส ดิ ก า ร ก า ร รั ก ษ า พ ย า บ า ล ข อ ง คู ส ม ร ส จ า ก ห น ว ย ง า น ต น สั ง กั ด
ได ตาม มาตรา 10 วรรคสอง แหง พ.ร.ฎ. เงินสวัสดิการเก่ียวกับการ
รักษาพยาบาล พ.ศ. 2553 คําส่ังไมอนุมัติใหเบิกจายคารักษาพยาบาลจึงเปนคําส่ัง
ทไี่ มชอบดวยกฎหมาย
(คําพพิ ากษาศาลปกครองสูงสดุ ที่ อ.500/2563)

เรอ่ื งที่ 10 : การเบิกเงินสวัสดิการการศึกษาของบุตรจากทางราชการในสวนของเงินคาเลา
เรียนน้ัน นอกจากจะหมายถึง คาธรรมเนียมการเรียน หรือคาหนวยกิตวิชาเรียนแลว ยัง
ครอบคลุมถึงคา ลงทะเบยี น คา วัสดุ อุปกรณการฝก คาตํารา และหนังสือประกอบการเรียน
คา หนงั สอื คูม ือการฝก คาศูนยวิทยบริการ คาบริการคอมพิวเตอร และคากิจกรรมนักศึกษา
ซึ่งเปนคาใชจายที่เก่ียวของและสัมพันธกับการศึกษาโดยตรง ถือเปนคาเลาเรียนตาม
พ.ร.ฎ.เงินสวัสดิการเกี่ยวกับการศึกษาของบุตร พ.ศ. 2523 สวนคาเครื่องปรับอากาศและ
คาบํารุงรักษา คาซักรีด และคาหอพักเปนคาใชจายเพื่ออํานวยความสะดวกแกผูเขารับ
การศึกษา จึงไมถือวาเปนเงินคาเลาเรียนตามพระราชกฤษฎีกาดังกลาว การที่ผูถูกฟองคดี
จายเงินเพียงคร่ึงหน่ึงของคาธรรมเนียมการศึกษา แมจะเปนไปตามความเห็นของ
กรมบัญชีกลางก็ตาม แตความเห็นดังกลาวไมสอดคลองกับมาตรา 8 วรรคหน่ึง
แหง พ.ร.ฎ.เงินสวัสดิการเกี่ยวกับการศึกษาของบุตร พ.ศ. 2523 แกไขเพ่ิมเติม(ฉบับท่ี ๕)
พ.ศ. 2544 จงึ ไมผ ูกพนั ผูถ กู ฟองคดีที่ตอ งปฏิบตั ิใหเปน ไปตามกฎหมาย
(คาํ พิพากษาศาลปกครองสูงสดุ ที่ อ.213/2563)

เรื่องที่ 11 : สิทธิการเบิกคาเชาบานของราชการยอมเปนไปตาม พ.ร.ฎ. คาเชาบานขาราชการ
พ.ศ. 2547 สวนการเขาพักอาศัยในท่ีพักของราชการเปนไปตามหลักเกณฑและวิธีปฏิบัติในการจัด
ขาราชการเขาพักอาศัยในท่ีพักของทางราชการ พ.ศ. 2551 ซึ่งเปนเพียงแนวปฏิบัติใหแก
สวนราชการ พิจารณาจัดขาราชการเขาพักอาศัยในที่พักของทางราชการ ใหเปนไปโดยถูกตอง
ในแนวทางเดียวกัน การท่ีผูฟองคดี ซ่ึงเปนผูมีสิทธิไดรับคาเชาบานขาราชการ ตาม มาตรา 7
แหง พ.ร.ฎ. คาเชาบานขาราชการ พ.ศ. 2547 แกไขเพิ่มเติม (ฉบับท่ี 1) พ.ศ. 2550 ไดกูเงิน
ธนาคารเพ่ือปลูกสรางบาน จึงเปนผูมีสิทธินําคาผอนชําระเงินกูมาเบิกคาเชาบานได ตามมาตรา 17
แหงพระราชกฤษฎีกาเดียวกัน แมผูถูกฟองคดี จะมีคําสั่งจัดใหผูฟองคดีเขาพักอาศัยในที่พักของ
ทางราชการ แตก็ไมอาจนําแนวทางการปฏิบัติเชนวานั้นมาระงับสิทธิการเบิกคาเชาบาน
ตามพระราชกฤษฎกี าดงั กลา วได เม่ือผูฟองคดีไมเขาพักบานพักราชการ ผูฟองคดีจึงยังคงมีสิทธิเบิก
คาเชาบา นขาราชการไดต อ ไป
(คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุด ที่ อ.402/2563)

เร่ืองท่ี 12 : การท่ีจะอนุญาตใหขาราชการเขารวมอบรมหลักสูตรท่ีหนวยงาน
ภายนอกจัดขึ้น หัวหนาหนวยงานยอมมีอํานาจพิจารณาตามความเหมาะสม
โดยคํานงึ ถงึ เหตุผลความจําเปน และประโยชนของทางราชการเปนสําคัญ หากเห็น
ว า โ ค ร ง ก า ร ดั ง ก ล า ว ไ ม เ ก่ี ย ว ข อ ง โ ด ย ต ร ง กั บ ห น า ท่ี แ ล ะ ค ว า ม รั บ ผิ ด ช อ บ
ของหนวยงานราชการ ยอมมีคําส่ังไมอนุญาตใหขาราชการในสังกัดเขารวม
อบรมโครงการดังกลาวได แมขาราชการผูนั้นจะไดรับการคัดเลือกจากโครงการ
ใหเขาอบรมก็ตาม
(คาํ พพิ ากษาศาลปกครองสูงสดุ ท่ี อ.686/2560)

หลักการปฏิบตั ิราชการทด่ี ี
ในบริบทสงั คมปจ จุบัน

ถูกตอง (ขอ เทจ็ จรงิ และ ขอกฎหมาย)
รวดเรว็ (ไมล าชาจนเกินไป และรอบคอบ)
เปน ธรรม (ชง่ั นํ้าหนกั ประโยชนเอกชนกับ
สาธารณประโยชน)