วิทย์ ป.3 หน่วยที่ 3 วัตถุและวัสดุรอบตัวเรา

หนวยที่ 3

วตั ถุและวัสดุรอบตัวเรา

ถา เรามองไปรอบๆ ตัว เราจะพบสิง่ ของตางๆ มากมาย เชน โตะ
เกา อ้ี โทรทัศน พัดลม ส่งิ ของหรอื วตั ถุเหลา น้ี บางอยางทำมาจากวัสดุ
ชนิดเดียว เชน ตะปู ทำมาจากเหลก็ ไมบ รรทัด ทำมาจากพลาสตกิ แต
วัตถบุ างอยางทำจากวสั ดมุ ากกวา 1 ชนิด เชน กรรไกร บางสว นทำมาจาก
เหล็ก บางสวนทำจากพลาสตกิ โตะเรยี นบางสว นทำมาจากไม บางสวน
ทำมาจากเหล็ก เปนตน นอกจากน้วี ัตถุบางชนิด อาจทำจากวสั ดุ ท่ี
ตา งกัน เชน แกว นำ้ มีทัง้ แกว น้ำที่ทำจากทราย แกว นำ้ ทีท่ ำจากเซรามิก
แกว น้ำท่ที ำจากอะลูมิเนียม แกว นำ้ ทท่ี ำจากพลาสติกและแกว น้ำทท่ี ำ
จากกระดาษ เปนตน

2 วทิ ยาศาสตรระดับช้ัน ป.3
หนว ยที่ 3 วตั ถุและวัสดุรอบตวั เรา

การเลอื กใชว สั ดุจงึ ข้นึ อยูกับการใชงาน เพราะวสั ดุแตละประเภทมสี มบตั ิท่ี
แตกตางกนั การใชง านวสั ดุท่เี หมาะสมจะชวยใหเ กดิ ความปลอดภัยในการใชวัสดุ
น้นั ๆ

วัสดุรอบตวั เรา
นกั เรยี นเคยใชวัสดตุ าง ๆ เหลาน้ีหรอื ไม

ผา กระเบอื้ งเซรามิก

เชือก หนังวัว
สแตนเลส ยาง

ไม

วทิ ยาศาสตรระดับช้ัน ป.3 3
หนวยท่ี 3 วัตถแุ ละวัสดุรอบตัวเรา

กิจกรรมท่ี 1 ศกึ ษาและสำรวจวัตถแุ ละวัสดุรอบตัว
จุดประสงค เพอื่ สำรวจวสั ดทุ ใ่ี ชใ นชวี ติ ประจำวนั

4 วิทยาศาสตรระดบั ช้นั ป.3
หนวยที่ 3 วัตถุและวสั ดุรอบตวั เรา

วิทยาศาสตรระดับช้ัน ป.3 5
หนวยที่ 3 วตั ถแุ ละวสั ดรุ อบตัวเรา

อภิปราย

1. วัตถมุ สี ว นประกอบทท่ี ำจากวสั ดหุ ลายชนดิ เพราะเหตุใด
.................................................................................................................

2. ทำไมส่งิ ของบางชนดิ จงึ ทำมาจากวสั ดแุ ตกตา งกนั เชน ตะเกียบไม
ตะเกียบโลหะ ตะเกยี บพลาสติก เปนตน
..................................................................................................................

3. ปจ จยั สำคญั ในการเลือกใชวสั ดุคืออะไร
..................................................................................................................

4. นกั เรยี นทราบหรอื ไมว า เหตุใดโรงเรยี นจึงเลือกใชถาดใสอาหารเปน
สแตนเลสแทนการใชถาดใสอ าหารอะลมู เิ นยี ม
…………………………………………………………………………………………………….

วัสดุมหี ลายประเภท
วัสดุแตล ะประเภทมสี มบตั แิ ตกตา งกัน
การเลอื กใชวสั ดุตอ งเลือกใชใหเ หมาะสมกับการใชง าน

เพ่อื ใหเ กิดความปลอดภยั

6 วทิ ยาศาสตรระดบั ช้ัน ป.3
หนว ยที่ 3 วตั ถุและวสั ดรุ อบตวั เรา

ความรูเพม่ิ เตมิ

ประเภทของวัสดุ
1. ไม เปนวัสดทุ ี่ไดมาจากสวนตา งๆของตน ไม

ตัวอยางการนำไมม าใชงาน

2. กระดาษ เปน วัสดทุ ไี่ ดม าจากการแปรรูปของไม
ตวั อยางการนำกระดาษมาใชงาน

3. ผา เปน วสั ดุทไ่ี ดม าจากเสนใยพชื เชน ฝา ย ไหม
ตวั อยางการนำผา มาใชง าน

วิทยาศาสตรร ะดับช้ัน ป.3 7
หนวยที่ 3 วัตถแุ ละวสั ดรุ อบตัวเรา

ความรเู พ่มิ เตมิ

4. พลาสตกิ เปน วัสดุทไ่ี ดม าจากน้ำมนั ดบิ ปโตรเคมี
ตวั อยา งการนำพลาสตกิ มาใชงาน

5. ยาง เปนวสั ดุที่ไดม าจากนำ้ ยางของตน ยางพารา
ตัวอยางการนำยางมาใชงาน

6. โลหะ เปนวัสดทุ ่ไี ดม าจากการแปรรูปของหนิ และธาตุ
ตวั อยางการนำโลหะมาใชง าน

8 วิทยาศาสตรระดบั ช้ัน ป.3
หนว ยที่ 3 วัตถแุ ละวสั ดรุ อบตัวเรา

ความรูเ พิ่มเติม

7. แกว เปนวัสดทุ ีไ่ ดม าจากการนำทรายไปเผารวมกบั โซดาแอซ
ตวั อยางการนำแกวมาใชง าน

8. เซรามกิ (กระเบ้อื ง) เปน วสั ดทุ ไ่ี ดม าจากดนิ
ตัวอยางการนำเซรามกิ มาใชง าน

วทิ ยาศาสตรระดับช้ัน ป.3 9
หนวยท่ี 3 วตั ถุและวสั ดรุ อบตวั เรา

การเปล่ยี นแปลงของวสั ดุ

กจิ กรรมที่ 2 วสั ดเุ ปลี่ยนแปลงไดห รอื ไม

จุดประสงค เพอ่ื สำรวจวสั ดทุ ใ่ี ชใ นชวี ิตประจำวัน

อปุ กรณ
1. ดินนำ้ มนั 1 กอน
2. หนังยาง 1 วง
3. ชอลค 1 แทง
4. กระดาษ 1 แผน
5. ลวดออ น 1 เสน
6. เศษผา 1 ชน้ิ

วธิ ีทำ
1. ปน ดนิ นำ้ มนั สังเกตการเปลีย่ นแปลง
2. ดึงหนังยาง สงั เกตการเปลย่ี นแปลง
3. หกั ชอลค สงั เกตการเปล่ยี นแปลง
4. ฉกี กระดาษ สงั เกตการเปล่ยี นแปลง
5. ดดั ลวด สงั เกตการเปลย่ี นแปลง
6. พบั ผา สงั เกตการเปลยี่ นแปลง

10 วทิ ยาศาสตรระดบั ช้ัน ป.3
หนวยท่ี 3 วตั ถแุ ละวสั ดุรอบตัวเรา

ตารางบนั ทกึ การเปล่ยี นแปลงของวัสดเุ มื่อมีแรงมากระทำ

วสั ดุ วิธีทำ การเปล่ยี นแปลง
µÇÑ ÍÂÒè § ปน เปล่ยี นรูปรา ง และเปลย่ี นขนาด

ดนิ นำ้ มัน

1. หนังยาง
2. ชอลค
3. กระดาษ
4. ลวดออน
5. ผา

อภปิ รายผล

1. วัสดตุ า งๆ มกี ารเปลี่ยนแปลงอยา งไรบา ง
..................................................................................................................................

2. สาเหตทุ ่ีทำใหว ัสดุมกี ารเปลยี่ นแปลงคืออะไร
……………………………………………………………………………………………………………………

สรปุ ผลการทดลอง
....................................................................................................................................

…………………………………………………………………………………………………………………………….

การออกแรงกระทำตอ วสั ดุ ทำใหว ัสดเุ ปลี่ยนแปลงรปู รางและขนาดได

วทิ ยาศาสตรระดบั ช้ัน ป.3 11
หนวยที่ 1 ปจจัยในการดำรงชีวิตของสง่ิ มีชีวิต

การนำวัสดทุ ีไ่ มใชแลวกลบั มาใชป ระโยชนไดอกี คร้งั

เนื่องจากวัสดสุ ามารถเปลีย่ นแปลงรูปรางได ทำใหมกี ารนำวสั ดุตางๆ ทใ่ี ชแลว
มาดดั แปลงหรอื เปล่ยี นใหมีรปู รางอนื่ ๆ เพ่อื ใชประโยชนไ ดอ กี นักเรียนลองสงั เกต
สิ่งของตา งๆ เหลานี้

นกั เรยี นทราบหรอื ไม สิ่งของเหลา นเี้ ดิมคอื วัตถุอะไร

.................................................................................

12 วทิ ยาศาสตรระดับช้ัน ป.3 .................................................................................
หนวยท่ี 3 วัตถุและวสั ดรุ อบตวั เรา

.................................................................................
.................................................................................

วิทยาศาสตรระดับช้ัน ป.3 13
หนว ยที่ 3 วตั ถแุ ละวสั ดุรอบตัวเรา

.................................................................................
.................................................................................

14 วทิ ยาศาสตรระดบั ช้ัน ป.3
หนวยที่ 3 วัตถแุ ละวัสดุรอบตวั เรา

กจิ กรรมท่ี 3 วตั ถุแปลงรา ง

จดุ ประสงค เพอื่ ออกแบบและประดษิ ฐวัตถทุ ่ใี ชแ ลวกลบั มาใชใหม

อุปกรณท ต่ี อ งเตรียม
1. วตั ถทุ ่ีใชแลว เชน ขวดน้ำ ไมไ อศกรมี ถวยพลาสติก กลอ งนม ฯลฯ
2. อปุ กรณทใ่ี ชในการประดิษฐ เชน กาว กรรไกร กระดาษสี สต๊ิกเกอร

ใชสำหรบั ตกแตง ฯลฯ

วธิ ีทำ
1. บอกวตั ถปุ ระสงคใ นการทำวัตถชุ ้ินใหม การใชง าน ประโยชน
2. เลอื กวตั ถทุ ่ีเหลือใช
3. ออกแบบสรา งวตั ถุใหมจ ากวัตถุเดิมที่เหลอื ใช โดยใหร างแบบในกระดาษ
4. นำเสนอแนวคดิ ในการออกแบบวตั ถใุ หมใ ห ผปู กครองหรอื เพ่อื นชว ยแสดง

ความคิดเหน็ หรอื ใหขอ เสนอแนะ
5. ปรับปรุงแบบทีร่ า งใหมคี วามเหมาะสมมากขึ้น
6. ลงมอื ประดษิ ฐว ตั ถุใหมต ามแบบทรี่ า ง พรอ มท้งั อาจมีการปรบั เปลยี่ นแบบ

ตามความเหมาะสม

วิทยาศาสตรระดบั ช้ัน ป.3 15
หนว ยที่ 3 วตั ถแุ ละวสั ดรุ อบตวั เรา

การออกแบบในการทำวัตถใุ หมจากวตั ถุเหลือใช

ออกแบบครง้ั แรก ออกแบบครั้งสดุ ทาย

ผลงานทีเ่ สรจ็ แลว

16 วิทยาศาสตรระดบั ช้ัน ป.3
หนวยท่ี 3 วัตถแุ ละวสั ดรุ อบตวั เรา

คำถาม

1. วัตถทุ เี่ หลอื ใชท่ีนักเรียนเลอื กนำมาทำวัตถุใหมค อื
.....................................................................

2. วัตถใุ หมทน่ี กั เรยี นทำใชประโยชนอะไร
……………………………………………………………..

3. ในการออกแบบนักเรียนไดแนวคดิ มาจากสิง่ ใด
……………………………………………………………..

4. ในการนำเสนอแนวคิดในการทำวตั ถใุ หมใหผ ปู กครองหรือเพอ่ื นฟง
นกั เรียนไดร บั ขอ เสนอแนะหรอื คำแนะนำทช่ี ว ยในการทำงานหรอื ไม
………………………………………….…………………..

5. วัตถใุ หมท น่ี กั เรียนประดิษฐเสร็จแลว เปนไปตามแบบท่รี า งไวห รอื ไม
……………………………………………………….………

6. วัตถใุ หมสามารถใชป ระโยชนไ ดห รือไม
.......................................................................

วิทยาศาสตรระดับช้ัน ป.3 17
หนวยท่ี 3 วัตถุและวัสดุรอบตวั เรา

การประเมินผลงานของตนเอง
ระดบั ความพึงพอใจในผลงานชิ้นน้ี

สงิ่ ที่ควรแกไขปรับปรุงเพ่อื ใหผ ลงานดขี นึ้
..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

18 วทิ ยาศาสตรระดบั ช้ัน ป.3
หนว ยที่ 3 วตั ถแุ ละวัสดุรอบตัวเรา

การเปลีย่ นแปลงของวัสดทุ เ่ี กดิ จากความรอน
นกั เรียนเคยไดย นิ ขาว หรอื มีประสบการณ เรื่องตอ ไปนี้หรือไม

หลงั เก็บสเปรยก ระปอ งไวในรถ ทา มกลางอากาศรอนจัด รวมถึงจอดรถไวกลางแดด
ทำใหกระปองสเปรยร ะเบิดภายในรถ จนกระจกหลงั แตก
(อางถงึ https://www.springnews.co.th )

(อา งองิ ขาวไทยรัฐออนไลน 25 เม.ย. 2561 22:55 น.)
“สาวอนิ เดียบาดเจ็บหลายจดุ หลงั จดุ เทยี นวันเกดิ แตป ระกายไฟ

กระเด็นไปถกู ลกู โปง ไฮโดรเจนจนเกดิ ระเบดิ เปน ลูกไฟ”

ทั้งสองเหตกุ ารณน้ี อะไรทำใหกระปองสเปรย และ ลูกโปง เกดิ การเปล่ยี นแปลง

วทิ ยาศาสตรระดับช้ัน ป.3 19
หนวยที่ 3 วตั ถแุ ละวสั ดุรอบตวั เรา

กจิ กรรมที่ 4 เทยี นไขเมื่อทำใหรอนและคายความรอ นจะเปน อยางไร

กจิ กรรมท่ี 4 เทียนไขเมื่อทำใหรอ นและคายความรอนจะเปนอยา งไร

จดุ ประสงค เพอื่ ศึกษาการเปลยี่ นแปลงของเทยี นไขเม่อื ไดรับความรอ นและ
คายความรอ น

สมมติฐาน เทยี นไขเมอ่ื ไดรบั ความรอ นจะ......................................................
และเมือ่ คายความรอ นจะ.............................................................

อปุ กรณท ่ีตองเตรยี ม
1. เศษเทียนไขห่ันเปน ช้ินเลก็ ๆ ประมาณ 1 ชอ นโตะ
2. ไมข ีดไฟ และ กลอ งทรายสำหรบั ดับไฟ
3. จานหลมุ โลหะ 1 จาน
4. ชดุ ตะเกียงแอลกอฮอลพ รอมทีก่ ้นั ลม 1 ชดุ

ภาพการทดลอง

20 วิทยาศาสตรระดับช้ัน ป.3
หนว ยท่ี 3 วตั ถแุ ละวัสดุรอบตัวเรา

วธิ ีทำ
1. นำเศษเทียนไขใสใ นจานหลมุ โลหะ
2. ต้ังจานหลมุ โลหะบนตะเกยี งแอลกอฮอล จุดไฟ สังเกตการเปลี่ยนแปลงของ
เศษเทียนไข
3. เมอ่ื เศษเทยี นไขเปลยี่ นแปลงหมดแลว ใหด ับไฟ หลงั จากนน้ั ต้ังจานหลมุ
โลหะทิง้ ไวใหเย็น สังเกตการเปลี่ยนแปลงของเศษเทยี นไขอีกคร้ังอีกครงั้
ขอ ควรระวงั
การใชตะเกยี งแอลกอฮอล
1. กอ นใชตอ งตรวจดูสภาพไสตะเกียงและปริมาณแอลกอฮอล วา มสี ภาพ
พรอ มใชงาน
2. การเติมแอลกอฮอลค วรเติมเพียงคร่งึ หน่งึ ของตะเกยี ง และอยา ใหหกเลอะ
ขอบตะเกยี ง เชด็ ใหแ หง
3. ปรับไสตะเกยี งเพอื่ ใหไดขนาดเปลวไฟตามที่ตอ งการ
4. จดุ ตะเกียงโดยใชไมข ีดไฟ หา มใชตะเกยี งไปตอกับตะเกยี งดวงอ่ืนเพราะจะ
ทำใหแ อลกอฮอลในตะเกยี งหกและติดไฟได
5. การดบั ไฟ ใหดึงตะเกยี งออกมาจากเตา แลว ใชฝาครอบเปลวไฟ โดย
ครอบจากดานขางเพ่อื ปองกนั ความรอ นทอ่ี ยเู หนอื ตะเกยี ง

วิทยาศาสตรระดบั ช้ัน ป.3 21
หนว ยท่ี 3 วตั ถุและวัสดรุ อบตัวเรา

อภปิ ราย

1. เทยี นไขกอ นจดุ ไฟมลี กั ษณะอยางไร ............................................................
2. เมื่อเทยี นไขไดร ับความรอนเปลยี่ นแปลงอยา งไร .........................................
3. เมือ่ ปลอ ยใหจ านเยน็ ลงเทยี นไขมกี ารเปลีย่ นแปลงอยา งไร……..................…

ผลการทดลอง เปนไปตามสมมตฐิ านที่นักเรยี นต้ังไวหรอื ไม อยางไร
............................................................................................................................
............................................................................................................................

22 วิทยาศาสตรระดบั ชั้น ป.3
หนวยที่ 3 วตั ถแุ ละวสั ดุรอบตัวเรา

การเปลีย่ นแปลงวัสดุเม่ือไดรับความรอนท่เี รานำมาใชป ระโยชน
การเชอื่ มโลหะตา งๆ เชน การเช่อื มเหล็ก

การทำแกว รปู รา งตา ง ๆ

วทิ ยาศาสตรระดบั ช้ัน ป.3 23
หนว ยที่ 3 วัตถุและวัสดรุ อบตัวเรา

การหลอโลหะเปนวตั ถตุ ามตอ งการ

การหลอพลาสตกิ เปนภาชนะแบบตา งๆ