รายงานโรงเรียนปลอดขยะ zero waste school

คำนำ > > >

ปัจจุบันการเพ่ิมปริมาณขยะของมนุษย์ นับเป็นสาเหตุอย่างหนึ่งในการสร้างมลภาวะ
เ นื่ อ ง จ า ก ไ ม่ มี ก า ร คั ด แ ย ก ข ย ะ ก่ อ น น า ไ ป ก า จั ด อ ย่ า ง ถู ก วิ ธี ไ ม่ มี ก า ร จั ด ก า ร
ที่เหมาะสม ทาให้ขยะทับถม เกิดการปลดปล่อยก๊าซมีเทนสู่บรรยากาศ ส่งผลกระทบต่อ
สภาพแวดล้อม โรงเรียนซึ่งเป็นหน่วยงานท่ีเป็นแหล่งเรียนรู้ของนักเรียน/ชุมชน เพื่อนาไปสู่
การเปล่ยี นแปลงพฤตกิ รรมให้มวี ิถปี ลอดขยะ (Zero Waste School)

โรงเรียนบ้านท่าข้ามได้ขับเคล่ือนการดาเนินงานสร้างวินัยในการจัดการขยะมูลฝอย
แบบครบวงจร ส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดความร่วมมือและการมีส่วนร่วมในสถานศึกษา
และชุมชน โดยจัดโครงการโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School) ข้ึน ภายใต้แนวคิด
การจัดการขยะเหลือศูนย์ (Zero Waste) ตามหลัก ๓Rs (Reduce : การลดปริมาณขยะ
Reuse : การใช้ซ้า และ Recycle : การนากลับมาใช้ใหม่) และดาเนินการอย่างต่อเน่ือง
มาจนถึงปจั จุบัน

เนื้อหาในรายงานเล่มน้ี เป็นการรวบรวมข้อมูลกจิ กรรมในโรงเรยี นบ้านท่าขา้ ม ภายใต้
โครงการโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School) ที่ประสบความสาเร็จในการดาเนินการ
จัดการขยะมูลฝอย การคัดแยกขยะ ที่เกิดขึ้นในโรงเรียน เพื่อเป็นแนวทางในการทากิจกรรม
จัดการขยะมูลฝอยท่ีเกิดขึ้นในโรงเรียน และเป็นแนวทางในการจัดการขยะที่ต้นทาง พร้อม
ตวั อย่างกิจกรรมการจัดการขยะแต่ละประเภทในโรงเรียน ซ่ึงสถานศึกษาที่สนใจสามารถนาไป
ประยกุ ต์ใชต้ ามความเหมาะสมตอ่ ไป

~ก~

สำรบญั

เรือ่ ง หนำ้
คำนำ ก
สำรบญั ข
โรงเรยี นปลอดขยะ (Zero Waste School) ๑
๑
ส่วนที่ ๑ แนวคิดผู้บริหำร สู่นโยบำยกำรดำเนนิ งำนโรงเรียนปลอดขยะ
สว่ นท่ี ๒ กำรส่งเสรมิ ควำมรู้ควำมเขำ้ ใจ กำรสรำ้ งวินยั และมีส่วนรว่ ม ๘
๑๕
รวมถึงกำรประยกุ ต์ใช้หลกั ปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพยี ง
ในกำรจัดกำรขยะมูลฝอย สู่เส้นทำงกำรพัฒนำ ๓๖
ส่วนที่ ๓ กำรดำเนินงำนกจิ กรรมโรงเรียนปลอดขยะ ๔๑
สว่ นที่ ๔ นวตั กรรม ผลสำเรจ็ และควำมย่ังยนื ของกจิ กรรมในโรงเรียน
ปลอดขยะ
ภำคผนวก

~ข~

ส่วนที่ ๑

แนวคิดผบู้ รหิ ำร สนู่ โยบำยกำรดำเนินงำนโรงเรียน
ปลอดขยะ

แนวคิด
“Zero Waste School”

หรือ ขยะเหลอื ศนู ย์

โรงเรียนบ้านท่าข้าม นาโดยนายวีรศักด์ิ ไชยเสน ผู้อานวยการโรงเรียน
บ้านท่าข้าม ได้เล็งเห็นถึงความสาคัญของการเสริมสร้างวินัยพร้อมกับ
การอนุรักษ์ธรรมชาติและส่ิงแวดล้อมในสถานศึกษา ประกอบกับ
ปีงบประมาณ ๒๕๕๙ รัฐบาลได้มีนโยบาย เน้นด้านการบริหาร
จัดการขยะ น้า นา้ เสีย พลังงานและความหลากหลายทางชีวภาพ
ท่ีมงุ่ เนน้ การทางานบูรณาการกบั หนว่ ยงานทเ่ี กยี่ วข้องทางโรงเรียน
จึงได้ดาเนินการจัดทาแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
เป็นแผนต่อเน่ืองตั้งแต่ ปี พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖ ข้ึนในสถานศึกษา
เพื่อเสริมสร้ำงวินัยผ่ำนกำรบริหำรจัดกำรขยะ น้าเสียและมลพิษทางอากาศให้กบั นักเรียน
ซึ่งเป็นเยาวชนที่สาคัญในอนาคต และเพื่อให้การดาเนินงานเป็นไปด้วยความเรียบร้อย
จึงได้กาหนดนโยบายการบริหารจัดการอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมขึ้น ผ่านการร่วมมือกับ
คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน คณะครู ผู้ปกครอง และนักเรียน โดยมีการกาหนด
นโยบายการอนุรักษ์พลงั งานและสงิ่ แวดล้อมย่อย ดังนี้

๑. โรงเรยี นมกี ารบรหิ ารงานด้านพลงั งาน และส่ิงแวดลอ้ มอย่างเป็นระบบ
๒. ปลูกฝังจิตสานึกด้านพลงั งานและสง่ิ แวดล้อมทั้งภายในและภายนอกโรงเรยี น
๓. ประสานความร่วมมือระหว่างโรงเรียน ผู้ปกครองและชุมชนในการดาเนินกิจกรรม
ด้านอนรุ ักษ์พลังงานและส่งิ แวดลอ้ ม

~๒~

VMVGFMทศิ ทำงกำรจัดกำรขยะส่งิ แวดล้อมศกึ ษำ
เพ่อื กำรพัฒนำที่ยัง่ ยนื พ.ศ. ๒๕๖๒
วสิ ัยทัศน์ “บรู ณาการเรยี นรู้ เป้าหมายสู่มาตรฐานการอนรุ กั ษ์ ใชพ้ ลังงาน
อย่างประหยดั ”
(Vision)
ร่วมอนรุ กั ษ์สิง่ แวดลอ้ ม”
พนั ธกิจ
๑. สง่ เสริมนโยบายส่งิ แวดลอ้ มศึกษาและโครงสร้างการบรหิ ารจดั การ
(Mission) ๒. ส่งเสริมการจดั กระบวนการเรยี นรู้และพัฒนาผู้เรียน
๓. พฒั นาระบบการจดั การทรพั ยากรขยะและสง่ิ แวดลอ้ ม
๔. เสริมสรา้ งการมสี ว่ นร่วมและเครอื ขา่ ยสงิ่ แวดลอ้ มศึกษา

เป้ำประสงค์ ๑. โรงเรียนมกี ารบริหารงานดา้ นพลังงาน ขยะ และสง่ิ แวดลอ้ มอยา่ งเป็นระบบ
๒. นักเรียน บุคลากรในโรงเรียน ผู้ปกครอง รวมทั้งชุมชนมีจิตสานึกด้าน
(Goal)
การอนรุ ักษ์พลังงานและสง่ิ แวดลอ้ ม
จุดเนน้ ๓. โรงเรียนเป็นศูนย์กลางในการดาเนินกิจกรรมด้านอนุรักษ์พลังงานและสิ่งแวดล้อม
คุณภาพ
(FOCUS) ๑. กระบวนการพัฒนาโรงเรียนจะตอ้ งเนน้ ให้เกิดกระบวนการจัดการความรู้

ทั้งภายในและภายนอกของนักเรียน บุคลากรในโรงเรียน และชุมชน
ร่วมกนั อย่างสมา่ เสมอ
๒. เนน้ กระบวนการมสี ว่ นร่วมของสมาชิกในโรงเรียนและชุมชน
๓. มงุ่ เน้นการเรยี นรู้แบบผเู้ รียนเป็นศนู ย์กลางพฒั นาการคิดเชงิ ระบบ
๔. บูรณาการประเดน็ ท้องถน่ิ เขา้ สูห่ ลักสตู รและกจิ กรรมต่าง ๆ ของโรงเรยี น
ท่สี ่งเสริมใหน้ กั เรียนสามารถเช่อื มโยงประเดน็ ขยะและสง่ิ แวดลอ้ มระดับ
ท้องถน่ิ และระดับประเทศ
๕. ส่งเสริมให้สมาชิกในโรงเรียนและชุมชนคิดค้นนวัตกรรมในการจัดการและ
การแก้ไขปญั หาขยะและสิ่งแวดล้อม
๖. โรงเรยี นมีบทบาทในการส่งเสริมใหเ้ กดิ การพัฒนาทย่ี ่ังยนื ในชุมชน

๗. ส่งเสริมและพัฒนาบุคลากรในโรงเรียนให้เป็นผู้มีจริยธรรมและ

ความรบั ผดิ ชอบ ต่อสังคมและสง่ิ แวดล้อม

~๓~

แผนปฏบิ ตั ิงำน

VMGFดำ้ นอนุรักษ์พลังงำนและส่งิ แวดลอ้ ม โรงเรยี นบ้ำนท่ำขำ้ ม

การดาเนินงานกิจกรรมการสร้างวินยั ด้านการบรหิ ารจัดการขยะ น้าเสียและมลพิษทางอากาศมีจุดประสงค์
เนน้ การสร้างวินยั ให้เกิดขึน้ ในสถานศึกษาให้กบั นกั เรยี น เยาวชนเปน็ สาคญั เพราะเยาวชนเป็นพลเมอื งแหง่ อนาคต
ดังนั้น การท่ีพลเมืองท่ีดีควรมีวินัย ใส่ใจเรื่องส่ิงแวดล้อม โดยเฉพาะปัญหาเรื่องขยะ ที่เน้นวินัย เรื่องการจัดการ
ขยะ แยกขยะ ธนาคารขยะ และการมจี ติ สานึกด้านการดูแลรกั ษาสิ่งแวดล้อม

ปีงบประมาณ ๒๕๕๙ รัฐบาลได้มีนโยบาย เน้นด้านการบริหารจัดการขยะ น้า น้าเสีย พลังงานและ
ความหลากหลายทางชีวภาพ ที่มุ่งเน้นการทางานบูรณาการกับหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้อง จึงดาเนินการจัดทาแผน
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเป็นแผนต่อเน่ืองตั้งแต่ ปี พ.ศ. ๒๕๖๒-๒๕๖๖ เน้นด้านการสร้างวินัยและ
จิตสานึกให้พลเมืองด้านการคัดแยกขยะ การใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพและการมีส่วนร่วมในการดูแลและ
อนรุ ักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและอนุรกั ษส์ ิง่ แวดล้อม

สานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พื้นฐานเป็นหน่วยงานหลกั ท่ีเก่ียวขอ้ งในการสร้างพลเมอื งที่มคี ณุ ภาพ
ในการให้ความรู้ สร้างเจตคติ นาไปสู่การมคี วามตระหนกั และมีจิตสานึกที่ดีในด้านการจัดการขยะ น้าเสีย มลพิษ
ทางอากาศ พลังงานและอนุรักษ์ความหลากหลายทางธรรมชาติ โดยมีเป้าหมายเชิงนโยบาย ให้ทุกโรงเรียน
ทว่ั ประเทศ ดาเนนิ การเรื่องการสร้างวนิ ัยด้านการจดั การขยะ น้าเสยี มลพษิ ทางอากาศ น้ัน

เพื่อให้การดาเนินการด้านบริหารจัดการอนุรักษ์ธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
จึงร่วมกับคณะกรรมการสถานศึกษาข้ันพ้ืนฐาน คณะครู ผู้ปกครอง และนักเรียน กาหนดนโยบายการอนุรักษ์
พลังงานและส่งิ แวดลอ้ ม ดงั น้ี

๑. โรงเรียนมกี ารบรหิ ารงานด้านพลงั งาน และส่งิ แวดลอ้ มอยา่ งเป็นระบบ
๒. ปลูกฝังจิตสานึกดา้ นพลังงานและสิง่ แวดลอ้ มท้ังภายในและภายนอกโรงเรยี น
๓. ประสานความร่วมมือระหว่างโรงเรียน ผู้ปกครองและชุมชนในการดาเนินกิจกรรมด้านอนุรักษ์พลังงาน
และส่ิงแวดล้อม
ท้ังน้ี นโยบายอนุรักษ์พลังงานและส่ิงแวดล้อมนี้จะมีผลบังคับใช้กับทุกส่วนของโรงเรียนนับตั้งแต่
วันท่ี ๓ ธนั วาคม ๒๕๖๒ นีเ้ ป็นตน้ ไป

~ ๔ ~ ประกำศโรงเรียนบ้ำนทำ่ ข้ำม

โครงกำร ผู้รับผิดชอบ

๑. โครงการแยกขยะตน้ ทางสรา้ งวินยั ตนเอง ๑. นายถริ ยทุ ธ ศรสี ุวรรณ์
๒. โครงการจติ อาสาพัฒนาสง่ิ แวดลอ้ ม ๒. นายจรัญ วเิ ชยี รรัตน์
๓. โครงการขับเคลื่อนหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ๓. นายจรัญ วิเชยี รรัตน์
๔. โครงการภูมิทศั นด์ ีมแี หลง่ เรียนรู้ ๔. นายจรญั วเิ ชียรรัตน์

โครงกำร/ผู้รับผิดชอบ โครงกำรของโรงเรยี น (ครู&สภำนักเรียน)

ดำ้ นอนรุ กั ษ์พลงั งำนและส่งิ แวดลอ้ ม

โครงกำรอนุรักษธ์ รรมชำติ และ
สงิ่ แวดลอ้ มสง่ิ แวดล้อม

กจิ กรรม ผู้รบั ผิดชอบ
๑. กิจกรรม ๕ ส ๑. นายกฤษฎา บญุ ถาวร
๒. กิจกรรมธนาคารขยะรไี ซเคลิ ๒. นายจรัญ วิเชยี รรัตน์
๓. กิจกรรมเรยี นรู้หลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ๓. นายจรัญ วเิ ชยี รรัตน์
๔. กิจกรรมสง่ เสรมิ สขุ ภาพตามสขุ บัญญตั ิ ๔. นางวิภาวัลย์ ชมุ คง
๕. กจิ กรรมการส่งเสรมิ ใหเ้ ด็กไทยเลิกใชถ้ งุ พลาสตกิ ๕. นายจรญั วเิ ชยี รรตั น์
๖. กิจกรรมตลาดนดั นกั เรยี น ๖. นางสาวสภุ าวดี วรรณเสน
๗. กจิ กรรมประดิษฐ์ของเหลือใชจ้ ากเศษวัสดุ ๗. นางรอซานี สาแล๊ะ
๘. กิจกรรมสงิ่ ประดิษฐ์จากถุงนม/กล่องนม ๘. นางวนี สั เรอื งยังมี
๙. กิจกรรมเตาเผาไรค้ วนั ๙. นายจรญั วเิ ชียรรัตน์
๑๐. กจิ กรรมขยะอันตรายแลกไข่ ๑๐. นายจรญั วิเชยี รรตั น์

~๕~

กรอบกำรดำเนินงำน

ด้ำนอนรุ กั ษ์พลังงำนและสิ่งแวดลอ้ ม

โครงกำร/กจิ กรรม งบประมำณ รำยละเอยี ดเพิ่มเติม

การแยกขยะตน้ ทางสรา้ งวนิ ยั ตนเอง ๓,๐๐๐ บาท ขั้นตอนการดาเ ินนงาน PDCA
ขบั เคลือ่ นหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ๓๐,๐๐๐ บาท เวลาการดาเนินงาน ตุลาคม ๒๕๖๒ – ักนยายน ๒๕๖๓
ภมู ทิ ศั นด์ ีมแี หลง่ เรียนรู้ ๓,๐๐๐ บาท
ตลาดนดั นกั เรียน ๗,๐๐๐ บาท
ส่งิ ประดิษฐจ์ ากถงุ นม กลอ่ งนม ๒,๐๐๐ บาท
ประดิษฐ์ของเหลอื ใช้จากเศษวัสดุ ๒,๐๐๐ บาท
กจิ กรรมขยะอันตรายแลกไข่ ๓,๐๐๐ บาท
เตาเผาไรค้ วนั
๑๐. กจิ กรรมขยะอันตรายแลกไข่ ไมใ่ ชง้ บประมาณ
จติ อาสาพฒั นาสง่ิ แวดลอ้ ม
กิจกรรม ๕ ส
ธนาคารขยะรไี ซเคลิ
เรยี นรูป้ รชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ส่งเสริมสุขภาพตามสขุ บญั ญัติ
การสง่ เสรมิ ให้เดก็ ไทยเลกิ ใชถ้ ุงพลาสติก
ขยะอนั ตรายแลกไข่

~๖~

กำรสนบั สนุนและกำรมสี ว่ นร่วม

ผู้บรหิ ำร ครู นกั เรียน คณะกรรมกำรสถำนศกึ ษำขนั้ พ้นื ฐำน

และชุมชน

ผ้บู ริหาร ผังกำรมสี ่วนร่วมและสนบั สนนุ ของผู้บรหิ ำร ชมุ ชน

นักเรียน

ผูป้ กครอง
ครู

กรรมการสถานศึกษา
ข้ันพน้ื ฐาน

ผทู้ ่ีเก่ยี วขอ้ ง

โรงเรียนบ้านท่าข้าม นาโดยนายวีรศักดิ์ ไชยเสน ให้ความสาคัญต่อการปฏิบัติงาน
และการมีส่วนร่วมในทุก ๆ ภาคส่วน โดยได้กาหนดนโยบายอนุรักษ์พลังงานและสิ่งแวดล้อม
และมอบหมายให้ครูได้ออกแบบการจัดกิจกรรม และประสานงานแก่บุคคลและสถานที่ต่าง ๆ
ที่มีส่วนร่วม ซึ่งในทุกกิจกรรมพบว่า ผู้มีส่วนร่วม ได้แก่ ผู้ปกครอง นักเรียน คณะกรรมการ
สถานศึกษาขั้นพ้ืนฐาน ผู้ที่เก่ียวข้องอ่ืน ๆ ร้อยละ ๙๐ ให้ความสาคัญและเข้าร่วมกิจกรรม
ของโรงเรียนอย่างสม่าเสมอ ภายใต้การกากับดูแลและช่วยเหลือของผู้อานวยการโรงเรียน
อีกทั้งผู้อานวยการยังสนับสนุนให้คณะครูได้ศึกษาหาความรู้เพ่ิมเติมในการบริหารจัดการอนุรักษ์
พลังงานและส่ิงแวดล้อมอย่างกว้างขวาง เพื่อให้การบริหารจัดการเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
และประสิทธิผลสูงสดุ

~๗~

สว่ นที่ ๒

กำรส่งเสรมิ ควำมรคู้ วำมเข้ำใจ กำรสรำ้ งวินยั และมีสว่ นรว่ มรวมถงึ
กำรประยุกต์ใช้หลกั ปรัชญำของเศรษฐกิจพอเพียง
ในกำรจัดกำรขยะมลู ฝอย สู่เส้นทำงกำรพัฒนำ

กระบวนกำรสง่ เสริมและเผยแพร่ควำมรู้

ควำมเข้ำใจกำรจดั กำรขยะมูลฝอยท้ังในและนอกห้องเรียน

 กำรส่งเสริมควำมรู้ ควำมเขำ้ ใจ

โรงเรียนบ้านท่าข้าม นาโดยนายวีรศักดิ์ ไชยเสน ให้ความ สาคัญต่อความรู้
ความเข้าใจในการบริหารจัดการขยะของครูและนักเรียน เพราะเชื่อว่าจะสามารถบริหารจัดการ
ขยะอย่างมีประสิทธิภาพได้ หากมีความรู้มากเพียงพอ โดยดาเนินการติดต่อหน่วยงานภายนอก
ในการให้ความรู้ และนาข่าวสาร สภาพปัญหา เทคโนโลยีใหม่ ๆ เก่ียวกับการบริหารจัดการขยะ
ผ่านการให้คาแนะนาแก่นักเรียนหน้าเสาธงทุก ๆ เช้า เพ่ือสร้างความตระหนักให้เกิดขึ้นภายใน
ตัวนักเรียนได้ด้วย อีกทั้งนักเรียนยังเป็นจุดเริ่มต้นท่ีดีที่ทาให้ผู้ปกครองหันมาให้ความสาคัญกับ
การบรหิ ารจัดการขยะอย่างถูกวธิ อี ีกดว้ ย นาไปส่ชู มุ ชนปลอดขยะและนา่ อยู่ไดใ้ นอนาคต

~๙~

กระบวนกำรส่งเสรมิ และเผยแพร่ควำมรู้

ควำมเขำ้ ใจกำรจัดกำรขยะมูลฝอยทง้ั ในและนอกห้องเรยี น

 กำรเผยแพร่ควำมรู้ ควำมเขำ้ ใจ

ความรู้ ความเข้าใจในการบริหารจัดการ สื่อส่ิงพิมพ์
ขยะของครูและนักเรียนเป็นหลักสาคัญในการบริหาร
จัดการขยะอย่างมีประสิทธิภาพ โรงเรียนบ้านท่าข้าม
ได้เล็งเห็นถึงความสาคัญของการบริหารจัดการขยะ
จึงได้มีการออกแบบการเข้าถึงข้อมูลในรูปแบบต่าง ๆ
เช่น โปสเตอร์ ใบความรู้ และวีดีโอ เป็นต้น เพราะ
เชื่อว่าหากเราได้พบเจอ สัมผัส ดู หรือฟัง ก็นาไปสู่
การปลูกฝ่ังให้นักเรียนเป็นพลเมืองที่อนุรักษ์พลังงาน
และส่ิงแวดลอ้ มได้ในอนาคต

กำรสง่ เสรมิ ให้เด็กไทยเลกิ ใช้ถุงพลำสติก

สภำนักเรยี นโรงเรียนบ้ำนท่ำขำ้ ม

สื่อวีดีโอ

อีกทั้งโรงเรียนได้จัดทาคลังรวบรวมข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ ท้ังสื่อโปสเตอร์ และ
คู่มือหรือความรู้อ่ืน ๆ เพื่อให้นักเรียน ผู้ปกครอง และผู้ที่สนใจสามารถเข้าถึงข้อมูล และ
ศกึ ษาได้อยา่ งอิสระอกี ด้วย

ส่อื โปสเตอร์ควำมรู้

คูม่ อื ควำมรูต้ ำ่ ง ๆ

~ ๑๐ ~

กำรพฒั นำ ครู/บคุ ลำกร

เพอ่ื นำไปสู่กำรสง่ เสรมิ สนบั สนนุ กำรดำเนินงำนโรงเรียนปลอดขยะ

ปัญหำ PLC กำรคัดแยกขยะ

การบริหารจัดการโรงเรียนปลอดขยะนั้น ครู/บุคลากรจาเป็นต้องมีความรู้ ความเข้าใจ
ที่มากเพียงพอจึงจะสามารถคิด แก้ปัญหาในเรื่องดังกล่าวได้ โรงเรียนบ้านท่าข้ามในฐานะ
ผู้สนับสนุน ได้มีการส่งเสริมให้ครู/บุคลากรฝึกอบรมการบริหารจัดการขยะ โดยประยุกต์ใช้
หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง พร้อมทั้งนาความรู้ที่ได้มาขยายผลในโรงเรียนเพื่อให้เกิด
การบริหารจัดการที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด อีกทั้งยังเปิดโอกาสให้มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้
ระหว่างครูกับครู ครูกับผู้บริหาร และครูกับนักเรียน เพื่อการปรับปรุงแก้ไขและพัฒนา
การบริหารจัดการให้เกิดความยั่งยืนสืบไป

~ ๑๑ ~

กำรบรู ณำกำรหลกั สูตรกำรเรียนกำรสอน

และควำมเหมำะสมขององคค์ วำมรู้

กำรบรู ณำกำรหลกั สูตรกำรเรยี นกำรสอน

กิจกรรรมนอกห้องเรียน กจิ กรรมในห้องเรยี น เอกสำรประกอบกำร ัจดกำรเรียนรู้

ตามนโยบายการอนุรักษ์พลังงาน ตามนโยบายการอนุรักษ์พลังงาน
และสิ่งแวดล้อมนั้น ยังเป็นจุดเริ่มต้น และสิ่งแวดล้อมจึงเป็นโจทย์หลักแก่
ใ ห้ ค ณ ะ ค รู ไ ด้ คิ ด ค้ น กิ จ ก ร ร ม ที่ ครูผู้สอนในการออกแบบการ จัด
สามารถทาให้ผู้เรียนได้ปฏิบัติจาก การเรียนรู้โดยบูรณาการเข้ากับกลุ่ม
กิจกรรมต่าง ๆ ได้ด้วยตนเอง เพราะ สาระการเรียนรู้ต่าง ๆ โดยมีเป้าหมาย
ค ณ ะ ค รู เ ชื่ อ ว่ า ห า ก นั ก เ รี ย น ไ ด้ ฝึ ก ในการส่งเสริมความรู้ ความเข้าใจใน
ปฏิบัติด้วยตนเองแล้ว ส่งผลให้เกิด การอนุรักษ์พลังงานและส่ิงแวดล้อมอัน
ทักษะทจี่ าเป็นแก่นกั เรียนได้ น า ไ ป สู่ ก า ร น า ป ฏิ บั ติ จ ริ ง ไ ด้ อ ย่ า ง
เหมาะสม

~ ๑๒ ~

กำรบรหิ ำรจดั กำรขยะในโรงเรยี น

โดยนำหลกั ปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียง

มำประยุกต์ใช้

นักเรียนรู้จักเลือกใช้ภาชนะที่ นักเรียนรู้จักประมาณตน รู้ นั ก เ รี ย น มี ค ว า ม ต ร ะ ห นั ก ใ น
เหมาะสม โดยไม่ใชถ้ ุงพลาสติก ป ริ ม า ณ อ า ห า ร แ ล ะ น้ า ข อ ง ก า ร อ นุ รั ก ษ์ พ ลั ง ง า น แ ล ะ
หรือแก้วน้าพลาสติกอันเป็น ตนเอง รู้จักการใช้จ่ายจาก สิ่งแวดล้อมอย่างถูกวิธี ปิดไฟ
เหตุที่ทาใหเ้ กิดขยะทไ่ี ม่จาเป็น รายรับได้เป็นอย่างดี และ พัดลมเมื่อไม่ใช้งาน และไม่นา
สามารถออมเงนิ ได้อีกด้วย ข ย ะ ท่ี ส า ม า ร ถ Reuse ห รื อ
Recycle ไปเผาใหเ้ กิดมลพษิ ได้

พอประมำณ

สำยกลำง ควำมพอเพยี ง

มเี หตผุ ล มีภูมคิ มุ้ กนั

เงอื่ นไขควำมรู้ เง่ือนไขคุณธรรม

นั กเรี ยนมี ความรู้ ความเข้ าใจใน นักเรียนมีความมุ่งม่ันในการอนุรักษ์
การอนุรักษ์พลังงานและสิ่งแวดล้อม พลังงานและส่ิงแวดล้อม และมุ่งมั่นใน
สามารถบริหารจัดการขยะแต่ละประเภท การทากิจกรรมต่าง ๆ อย่างต้ังใจ ไม่
ได้เป็นอย่างดีผ่านการเข้าร่วมกิจกรรมที่ เอารัดเอาเปรียบเพ่ือน ช่วยเหลือ และ
โรงเรียนได้จัดข้ึน อีกท้ังยังรู้จักการนา ไม่แก่งแยง่ ขยะเพ่ือนามาแลกไข่
ความรูไ้ ปประยุกตใ์ นด้านอื่น ๆ อกี ด้วย

~ ๑๓ ~

เสน้ ทำง
กำรจดั กำรขยะในสถำนศึกษำ
~ ๑๔ ~

สว่ นท่ี ๓

กำรดำเนนิ งำนกจิ กรรมโรงเรยี นปลอดขยะ

กจิ กรรมกำรจดั กำรขยะ
ภำยในโรงเรยี น

~ ๑๖ ~

กิจกรรม :

กำรพฒั นำครแู ละบคุ ลำกรในกำรจดั กำรขยะ

โ ร ง เ รี ย น บ้ า น ท่ า ข้ า ม ไ ด้ ส นั บ ส นุ น
ส่ ง เส ริ ม ใ ห้ บุ ค ล าก ร ใ น โ ร ง เ รี ย น ใ ห้ มี ค ว า ม รู้
ความเขา้ ใจและตระหนักถงึ ผลของการบริหาร
จัดการขยะ โดยประยุกต์ใช้หลักปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียงในการจัดการขยะ ซึ่ง
ผู้อานวยการโรงเรียนบ้านท่าข้ามได้สนับสนุน
ส่ ง เ ส ริ ม ใ ห้ บุ ค ล าก ร เ ข้ า ร่ วม อบ รมกั บ
หน่วยงานต่าง ๆ เพ่ือนาความรู้ท่ีได้จาก
การอบรมมาเพ่ือขยายผลให้แก่นักเรียน และ
บุคคลอ่ืน ๆ ที่มีความสนใจต่อไป รวมท้ัง
มีการแลกเปล่ียนเรียนรู้กับหน่วยงานอ่ืน ๆ
โดยใช้วิธีการนาเสนอผลการจัดกิจกรรมผ่าน
รูปแบบการจัดนิทรรศการ การออกร้าน
จาหน่ายผลผลิตที่ได้ในการบริหารจัดการขยะ
ภายในโรงเรียนใหเ้ กิดมูลคา่ เพิม่ ขน้ึ

ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม

๑. รอ้ ยละ ๑๐๐ ของคณะครู/บคุ ลากรในโรงเรียนไดร้ ับการอบรมและนาความรู้ทีไ่ ด้นามาขยายผลให้แก่
นกั เรยี น

๒. ร้อยละ ๙๐ ของนักเรยี นสามารถนาไปขยายผลและแลกเปล่ยี นเรยี นรู้กบั บคุ คลภายนอกได้

~ ๑๗ ~

กจิ กรรม :

แยกขยะต้นทำงสรำ้ งวินัยตนเอง

กิจกรรมโครงการแยกขยะต้นทางสร้างวินัยตนเองเป็นโครงการท่ีสร้างข้ึนมาเพ่ือส่งเสริม
เสริมสร้างความรู้ ความเข้าใจ และตระหนักถึงการจัดการขยะที่เกิดจากการทากิจวัตรประจาวันของ
ตนเอง ต้ังแต่ต่ืนนอนจนกระทั่งเข้านอน นักเรียนจะต้องสามารถจัดการกับขยะเหล่าน้ันไดโ้ ดยเร่ิมต้น
จากการสร้างวินัยให้เป็นกิจจะลักษณะท้ังในและนอกห้องเรียน ในการน้ีโรงเรียนได้เชิญวิทยากร
ภายนอกมาให้ความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับประเภทของขยะแต่ละชนิด วิธีการคัดแยก การกาจัด
การนาไปใช้ซ้า หรือแม้กระท่ังการนาไปแปลงขยะที่ไม่มีค่าให้เป็นส่ิงของท่ีเพิ่มมูลค่า ผลกระทบของ
ขยะต่อสิ่งแวดลอ้ ม และวธิ ีการปฏิบตั ติ นเพ่ือให้ลดการสร้างขยะ

ผลกำรดำเนินกิจกรรม

๑. ร้อยละ ๙๐ นักเรียนสามารถคดั แยกขยะได้ครบท้ัง ๔ ประเภทได้
๒. ร้อยละ ๙๐ นักเรยี นสามารถลดการสร้างขยะจากการทากจิ วตั รในแตล่ ะวันทงั้ ในโรงเรยี นและบา้ น
๓. ร้อยละ ๙๐ นกั เรียนร้จู กั ตระหนักถงึ ผลกระทบของขยะท่มี ตี ่อส่งิ แวดล้อม

~ ๑๘ ~

กิจกรรม :

ออมเงนิ กันดีกว่ำ

กิจกรรมออมเงินกันดีกว่า เป็นกิจกรรมที่
จัดข้ึนมาเพื่อให้นักเรียนตระหนักถึงความสาคัญ
และคุณค่าของเงินตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียง นักเรียนตระหนักและรจู้ ักการใช้จ่ายอย่าง
ประหยัด รู้จักการวางแผน รวมถึง ออมเพื่อ
ก า ร ส า ร อ ง จ่ า ย เ ผื่ อ เ กิ ด เ ห ตุ ก า ร ณ์ ท่ี ไ ม่ ค า ด ฝั น
ในภายภาคหน้า โดยครูประจาชนั้ แต่ละชัน้ จะจัดทา
สมุดเงินฝากให้กับนักเรียนคนละ ๑ เล่ม และ
มีทะเบียนคุมเงินฝากช้ันละ ๑ เล่ม โดยรับฝากเงิน
เป็นประจาทุกวัน และมอบเงินฝากยอดรวมสุดท้าย
คืนให้แก่นักเรียนก่อนปิดภาคเรียนท่ี ๒ ของทุก
ปีการศึกษา

ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม

๑. รอ้ ยละ ๑๐๐ นกั เรียนมีเงินฝาก
๒. ร้อยละ ๑๐๐ นักเรียนรู้จักการออม และ

การจัดสรรปันส่วนรายได้-รายจ่ายของ
ตนเอง

~ ๑๙ ~

กจิ กรรม :

ครัวโรงเรียนสคู่ รัวบำ้ น

กิจกรรม“ครัวโรงเรียนสู่ครัวบ้าน” เป็นกิจกรรมที่จัดขึ้นเพ่ือให้นักเรียนได้นาความรู้ที่ได้จาก
แหล่งเรียนรู้ภายในโรงเรียนนาสู่การปฏิบัติจริง โดยอาศัยบ้านเป็นที่ขยายผลจากการเรียนรู้ กล่าวคือ
นักเรยี นจะสามารถนาความรู้ท่ไี ดไ้ ปทดลองทาสวนเล็ก ๆ ทบ่ี ้านของตนได้ ซง่ึ อาจปลูกพชื ผักสวนครัว
การเลยี้ งสัตว์ และการปลูกพืชไร่ โดยยดึ หลกั สาคัญ คือ ผลผลิตสามารถรบั ประทานภายในครัวเรือน
และเม่ือเหลือมากพอก็สามารถนาไปจาหน่ายเพ่ือสร้างรายได้ต่อไปได้อีกด้วย ทั้งนี้เม่ือปีการศึกษา
๒๕๖๓ ที่ผ่านมา โรงเรียนได้ทาการคัดเลือกเด็กหญิงชุติมา ศุภศร นักเรียนช้ันประถมศึกษาปีท่ี ๖
เป็นตัวแทนของโรงเรียนและเขตพื้นท่ีการศึกษาเข้าร่วมประกวดการนาเสนอผลการดาเนินโครงการ
“ครวั โรงเรยี นสคู่ รัวบา้ น” ตามกิจกรรมขยายผลโครงการสนองแนวพระราชดาริฯ “ครวั โรงเรยี นสู่ครัวบ้าน”
ปีงบประมาณ ๒๕๖๓ ณ ศูนย์อานวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศอ.บต.) โดยได้ลาดับท่ี ๔
จากนกั เรียนท่เี ขา้ ร่วมประกวดทงั้ หมด ๑๔ คน

ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม

๑. รอ้ ยละ ๗๐ นกั เรียนสามารถนาความรขู้ ยายผลไปยงั ครวั เรือนได้

~ ๒๐ ~

กิจกรรม :

จติ อำสำพฒั นำสงิ่ แวดล้อม

กิจกรรมจติ อาสาพัฒนาส่ิงแวดล้อม จดั ข้ึนเพอื่ ให้ นักเรยี น ครู บุคลากร ตระหนักถึงความสาคญั
ของสิ่งแวดล้อมที่อยู่รอบ ๆ ตัวเรา ท้ังท่ีมองเห็นและมองไม่เห็น โดยเน้นการสร้างจิตสานึกให้กับ
นักเรียนผ่านการสอดแทรกเน้ือหา ความรู้ในทุกช่วงกระบวนการเรียนรู้ นักเรียนทุกคนจะต้องรู้จัก
สร้างส่ิงท่ีเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และเน้นแก้ไข
พฤติกรรมท่ีสร้างความเส่ือมโทรมต่อสภาพแวดล้อม
พยายามท่ีจะให้นักเรียนเล็งเห็นถึงผลกระทบต่าง ๆ ท่ี
เกิดจากน้ามือของมนุษย์ท่ีเห็นแก่ตัวน้ันสามารถสร้าง
ผลกระทบท่ียิ่งใหญ่ได้ โดยเร่ิมต้นจากกิจกรรมเล็ก ๆ
ได้แก่ การปลูกตน้ ไม้ การทาความสะอาดสถานที่สาคัญ
ต่าง ๆ และรณรงค์กำรคัดแยกขยะ ฯลฯ

ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม

๑. ร้อยละ ๑๐๐ นักเรยี นเห็นความสาคญั ถึงผลกระทบ
ทขี่ นึ้ เกิด

๒. ร้อยละ ๙๐ นักเรียนให้ความร่วมมือในการรักษา
สภาพแวดลอ้ มภายในโรงเรยี นและชุมชน

๓. ร้อยละ ๙๐ นักเรียนรู้จักรักษาความสะอาดในสถานที่
สาคญั ตา่ ง ๆ ท้งั โรงเรียนและชมุ ชน

~ ๒๑ ~

กจิ กรรมกำรจัดกำรขยะท่ัวไป

ภำยในโรงเรยี น

~ ๒๒ ~

กจิ กรรม :

กิจกรรมกำรส่งเสรมิ ให้เดก็ ไทยเลกิ ใชถ้ งุ พลำสติก

กิจกรรมการส่งเสริมให้เด็กไทยเลิกใช้พลาสติก
เป็นกิจกรรมท่ีสร้างขึ้นมา เพ่ือรณรงค์ให้นักเรียน
โรงเรียนบ้านท่าข้าม ลด ละ เลิกใช้ถุงพลาสติกหรือ
ภาชนะต่าง ๆ ท่ีทาให้ขยะเพิ่มขึ้น โดยหันมาใช้
ส่ิงของอย่างอื่นที่สามารถนากลับมาใช้ซา้ ได้ หรือย่อย
สลายเองได้ตามธรรมชาติ เช่น ถุงผ้า แก้วน้า
ใบตอง กระปุกขา้ ว ปนิ่ โต และผา้ เชด็ หนา้ ฯลฯ โดย
มีสภานักเรียนเป็นแกนนาถ่ายทาวีดีโอ เพ่ือเผยแพร่
และสร้างการตระหนักให้แก่น้อง ๆ ผ่านช่องทางการ
ประชาสัมพนั ธ์ของโรงเรยี นบ้านทา่ ขา้ ม อกี ทง้ั ยงั เปน็ ส่อื
ให้คุณครูสามารถนาไปบูรณาการการจัดการเรียนรไู้ ด้
อีกดว้ ย

ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม

๑. ร้อยละ ๙๐ นักเรียนสามารถเข้าถึงสื่อการเรียนรู้
นีไ้ ด้

๒. รอ้ ยละ ๑๐๐ นกั เรยี นใชว้ สั ดหุ รอื ภาชนะอนื่ ๆ แทน
ถุงพลาสตกิ

~ ๒๓ ~

กจิ กรรมกำรจัดกำรขยะรไี ซเคลิ

ภำยในโรงเรียน

~ ๒๔ ~

กิจกรรม :

กำรประดิษฐก์ ระเป๋ำจำกถงุ นม/กล่องนม

กิจกรรมการประดิษฐ์กระเป๋าจากถุงนม/
กล่องนม เป็นการประดิษฐ์ของใช้จากถุงนม
โรงเรียน ปกติแล้วเป็นส่ิงท่ีไม่ถูกนากลับมา
ใช้ซ้าอีก ดังน้ันเม่ือมีการด่ืมนมทุก ๆ วัน
ก็จะย่ิงทาให้ขยะเพิ่มมากย่ิงข้ึนและไม่สามารถ
ย่อยสลายได้เองตามธรรมชาติ เพื่อเป็นการช่วย
ลดปริมาณขยะ ทางโรงเรียนจึงได้จัดต้ังชุมชน
การประดิษฐ์กระเป๋าจากถุงนม/กล่องนม
รับสมัครนักเรียนที่สนใจเพื่อมาอบรมการทา
กระเป๋าจากถุงนม/กล่องนม เมื่อทาเป็นแล้ว
ก็สามารถต่อยอดเป็นอาชีพได้ในอนาคตและ
ยังสามารถเผยแพร่ความรู้ให้กับเพื่อนนักเรียน
คนอื่น ๆ ท่สี นใจศกึ ษาตอ่ ไปไดด้ ้วย

ผลกำรดำเนินกิจกรรม

๑. ร้อยละ ๙๐ นักเรียนสนใจทากระเป๋าจาก
ถุงนม/กล่องนม

๒. ร้อยละ ๙๐ นักเรียนรู้จักการใช้เวลาว่างให้
เป็นประโยชน์

๓. ร้อยละ ๑๐ ของปริมาณถุงนม/กล่องนมท่ีตอ้ ง
นาไปกาจดั

~ ๒๕ ~

กจิ กรรม :

กำรลด กำรใช้ซำ้ และคัดแยกนำมำใช้ประโยชน์ ๓Rs

กิจกรรมการลด การใช้ซ้าและคัดแยกนามาใช้ประโยชน์ ๓Rs เป็นกิจกรรมท่ีโรงเรียนได้ยึด
หลักและดาเนินการทุกโครงการตามนโยบายอนุรักษ์พลังงานและส่ิงแวดล้อม แต่เพื่อให้
การดาเนินงานมีความคล่องตัว และดาเนินการไปได้ต่อเนื่อง จึงมีกิจกรรมการลด การใช้ซ้าและ
คัดแยกนามาใช้ประโยชน์ ๓Rs ขึ้น เพื่อใช้เป็นหน่วยกากับ ติดตาม และส่งเสริมสนับสนุนให้เกิด
การตะหนักถงึ การใช้ทรพั ยากรที่มีอยใู่ ห้เกิดความคมุ คา่ ท่สี ดุ โดยใช้หลักการ ๓Rs ดังน้ี

Reduce (ลดกำรใช)้ Reuse (ใช้แล้วใช้ซ้ำ) Recycle (นำกลับมำใช้ใหม่)

ใช้ถุงพลาสตกิ > ใช้ถงุ ผ้า ตะกรา้ ก า ร ใ ช้ ก ร ะ ด า ษ ๒ ห น้ า ขยะอินทรีย์มาทาเป็นปุ๋ย นาขวด
ใช้กลอ่ งโฟม > ใช้ใบตอง กระดาษ การบริจาคสิ่งของต่าง ๆ ท่ีเรา พลาสตกิ มาทาของเล่น และของใช้
ใชแ้ ก้วน้าพลาสติก > ใชแ้ กว้ นา้ สว่ นตัว ไม่ใช้แล้ว (ของเก่าเรา ของใหม่ นาเศษกระดาษมาทาเปเปอร์มาเช่
เป็นต้น เค้า) นาขวดพลาสตกิ มาปลูกผัก นากล่องนมมาทาตะกร้า นาถุงนม
ใช้แก้วน้า กระปุกข้าวแทน มาทากระเป๋า นาผ้าเก่ามาทา
บรรจุภัณฑ์ที่ใช้แล้วท้ิง นาฝา ผ้าเช็ดเท้า นาขยะรีไซเคิลไป
ข ว ด ม า ท า เ ป็ น สื่ อ ก า ร ส อ น จาหน่าย
เปน็ ตน้

ผลกำรดำเนินกิจกรรม

๑. ร้อยละ ๑๐๐ ของทุกกิจกรรมดาเนินการโดยยึดหลัก ๓Rs
๒. ร้อยละ ๙๐ นักเรียนรูจ้ ักการคดั แยกขยะ
๓. รอ้ ยละ ๙๐ ของปริมาณขยะที่นากลบั มาใชใ้ หม่เพ่ิมขนึ้ ร้อยละ ๙๐ ทุกเดอื น

~ ๒๖ ~

กจิ กรรม :

กำรลด กำรใชซ้ ำ้ และคดั แยกนำมำใช้ประโยชน์ ๓Rs (ต่อ)

~ ๒๗ ~

กจิ กรรมกำรจัดกำรขยะอนิ ทรยี ์

ภำยในโรงเรียน

~ ๒๘ ~

กิจกรรม :

กินขำ้ วหมดจำน ดม่ื น้ำหมดแก้ว

กิจกรรมกินข้าวหมดจาน ด่ืมน้าหมดแก้ว เป็น
กิ จ ก ร ร ม ท่ี จั ด ขึ้ น ม า เ พื่ อ ใ ห้ นั ก เ รี ย น ต ร ะ ห นั ก ถึ ง
ความสาคัญของอาหารและน้า เพราะทั้งสองอย่าง
เป็นปัจจัยท่ีสาคัญสาหรับการดารงชีวิตของมนุษย์
การที่นักเรียนเรียนรู้ถึงปริมาณความต้องการของ
ตนเองได้ดีเท่าไหร่ ก็จะส่งผลดีต่อตนเองมากข้ึน
เท่านั้น โดยโรงเรียนต้องการสร้างความตระหนักให้
นักเรียนรู้จักการบริโภคที่พอประมาณ ลด ละ เลิก
การบริโภคท่ีเกินพอดี เพราะจะทาให้เหลือเป็นขยะ
และสูญเสียทรัพยากรโดยสูญเปล่า ซึ่งทางโรงเรียน
ได้รณรงค์ให้นักเรียนตักข้าวแค่พอทานอ่ิม กดน้าแค่
พอดื่ม และสามารถเตมิ ได้ทุกเม่ือ

ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม

๑. ร้อยละ ๘๐ ของนักเรียนรับประทานอาหาร
ไม่เหลอื ท้ิง

๒. รอ้ ยละ ๙๐ ของปรมิ าณเศษอาหารลดลงทกุ เดือน

~ ๒๙ ~

กิจกรรม :

กำรทำปุ๋ยอินทรีย์

กิจกรรมการทาปุ๋ยอินทรีย์ เป็นกิจกรรมที่เกิดข้ึนต่อเน่ืองจากการคัดแยกขยะ จาก
การทาความสะอาดตามเขตสีตามบริเวณต่าง ๆ ของโรงเรียน ประกอบด้วย ใบไม้ ก่ิงไม้
หญ้าแห้ง และเศษอาหารจากโรงอาหาร มาทาเป็นปุ๋ยอินทรีย์ โดยปุ๋ยที่ได้จะนามาใช้ใน
การเพาะปลกู การปรบั ปรงุ สภาพดิน เพอื่ ใช้สาหรบั การทาเกษตรพอเพียงเพ่ืออาหารกลางวนั ต่อไป

ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม

๑. ใน ๑ เดือนได้ปรมิ าณนา้ หมกั จากขยะอนิ ทรยี ์ ๓๐ ลติ ร

~ ๓๐ ~

กิจกรรม :

เกษตรพอเพียงเพือ่ อำหำรกลำงวนั

กิจกรรมเกษตรพอเพียงเพ่ืออาหารกลางวัน เป็นกิจกรรมท่ีจัดข้ึน เพื่อให้นักเรียนมีอาหาร
กลางวันทม่ี คี ณุ ค่าทางโภชนาการบรโิ ภคตลอดช่วงการศึกษา โดยใชผ้ ลผลติ ทางการเกษตรท่ีผลิตข้ึน
ภ า ย ใ น โ ร ง เ รีย น มา ป ร ะ ก อ บอ า หา ร พ ร้ อ ม ทั้ ง ส่ ง เ ส ริม ใ ห้นั ก เ รี ย นเ กิ ด ก า ร เ รียนรู้
ด้านการทาการเกษตร ด้านอา หารโภชนาการ และสุขภาพอนามัย ส่งเสริมให้เกิด
การบูรณาการกับการเรียนการสอนในหลักสูตรสถานศึกษา และยังสามารถเป็นแหล่งเรียนรู้
ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งให้กับนักเรียน ครู/บุคลากรทางการศึกษา ผู้ปกครอง ชุมชน
และหน่วยงานอ่ืนๆ โดยกิจกรรมท่ีได้ดาเนินการ ได้แก่ การปลูกพืชไร้ดิน การปลูกพืชผักสวนครัว
การเลี้ยงปลาในบ่อ การเลี้ยงไก่ไข่ และการเพาะเห็ดนางฟ้า โดยการแบ่งกลุ่มนักเรียนให้มี
ความรับผิดชอบในแต่ละกิจกรรม ผลัดเปล่ียนกันทาบทบาทหน้าท่ีท่ีแตกตา่ งกัน เพื่อให้ได้ผลผลติ ที่
สมบรู ณ์

ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม

๑. ร้อยละ ๘๐ ของนักเรยี นเกิดทักษะกระบวนการทางด้านการเกษตร
๒. ร้อยละ ๘๐ ของนกั เรยี นมีความรบั ผดิ ชอบต่อหนา้ ทข่ี องตนเอง
๓. รอ้ ยละ ๗๐ ของนกั เรยี นทีน่ าความรู้ไปตอ่ ยอดและเพมิ่ รายได้ใหแ้ ก่ตนเอง

~ ๓๑ ~

กจิ กรรม :

เกษตรพอเพียงเพื่ออำหำรกลำงวนั (ตอ่ )

~ ๓๒ ~

กจิ กรรมกำรจัดกำรขยะอนั ตรำย

ภำยในโรงเรยี น

~ ๓๓ ~

กจิ กรรม :

ขยะอนั ตรำยแลกไข่

กิจกรรมขยะอันตรายแลกไข่ เป็นกิจกรรมท่ีส่งเสริมให้นักเรียนคัดแยกขยะอันตรายที่พบเห็นใน
สถานศึกษา มาแลกไข่ตามจานวนช้ิน โดยไข่เป็นผลผลิตจากเกษตรเพ่ืออาหารกลางวันของนักเรียน
ทัง้ นีก้ ารแลกไขเ่ พื่อรวบรวมขยะอันตรายไปกาจดั อย่างถูกวิธตี อ่ ไป ซ่งึ การกาจัดนนั้ ไดร้ ับความร่วมมือ
จากองคก์ ารบริหารส่วนตาบลทา่ ข้ามในการเข้ารับเพือ่ ดาเนนิ การ อีกทง้ั ไข่ท่ีไดจ้ ากการแลกนักเรียน
สามารถนากลบั ไปรับประทานเป็นม้ืออาหาร ๑ ม้ือได้อกี ด้วย

ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม

๑. ร้อยละ ๘๐ ของนักเรยี นสามารถแยกขยะอนั ตรายได้
๒. ร้อยละ ๔๐ ของนักเรียนเข้าร่วมกิจกรรมขยะอันตรายแลกไข่ เนื่องจากขยะอันตรายใน

สถานศกึ ษาคอ่ นขา้ งนอ้ ยทาให้นักเรียนที่นาขยะอันตรายมาแลกกน็ ้อยลงตามไปด้วย

แลก

~ ๓๔ ~

ปรมิ ำณ

กำรบรหิ ำรจัดกำรขยะ ๔ ประเภทในสถำนศึกษำ

๖๓.๓๒% ขยะอนิ ทรีย์ ปุ๋ยอินทรีย์

๑๔๕ กก. หรือ ๖๓.๓๒ % ๑๐๐ กก. หรือ ๔๓.๖๗%

อำหำรสตั ว์

๔๕ กก. หรือ ๑๙.๖๕%

๒๖.๔๖% ขยะรีไซเคิล ประดิษฐ์

๖๐.๖๐ กก. หรอื ๒๖.๔๖% ๔๕ กก. หรือ ๑๙.๖๕%

๑๐.๐๔% ขยะท่วั ไป ใช้ซ้ำ

๒๓.๐๐ กก. หรือ ๑๐.๐๔% ๑๒ กก. หรือ ๕.๒๔%

จำหนำ่ ย

๓.๖ กก. หรอื ๑.๕๗%

ประดษิ ฐ์

๓ กก. หรือ ๑.๓๑%

ใชซ้ ำ้

๑๖ กก. หรอื ๖.๙๙%

เผำ

๔ กก. หรือ ๑.๗๕%

๐.๐๗% ขยะอนั ตรำย ใช้ซ้ำ

๐.๔ กก. หรือ ๑๐.๐๔% ๐.๓ กก. หรือ ๐.๑๓%

กำจดั อย่ำงถกู วิธี

๐.๑ กก. หรือ ๐.๐๔%

~ ๓๕ ~

ส่วนท่ี ๔

นวตั กรรม ผลสำเรจ็ และควำมยัง่ ยนื ของกจิ กรรม
ในโรงเรียนปลอดขยะ

นวัตกรรม

กำรประดษิ ฐก์ ระเป๋ำจำกถุงนม/กล่องนม ผลสำเร็จและ
ควำมยั่งยนื

กำรประดษิ ฐ์กระเป๋ำจำกถุงนม/กล่องนมเป็นกำรนำมำรีไซเคิลผำ่ นกจิ กรรมชมุ นุม

กำรเตรียม กำรดำเนินกำร ผลงำน

๑ ๒ ๓

๑. ตัดกล่องให้มีขนาดเท่า ๆ กันประมาณ
๒ - ๒.๕ ซ.ม.

๒. นาวัสดุมาสานกนั โดยให้เกดิ เป็นตารางสเ่ี หลย่ี ม
หลังจากน้ันให้สานต่อไปเช่นนี้เร่ือย ๆ จนได้
ความยาวและความกวา้ งตามตอ้ งการ

๓. เขา้ มุมกระเปา๋ ความสูงตามตอ้ งการ
๔. ตกแตง่ ตวั กระเปา๋ และทาหหู ้ิว

กระเปำ๋ กลอ่ งนม

กำรเตรยี ม กำรดำเนินกำร ผลงำน

๑ ๒ ๓

ลำ้ ง ๑. นาถงุ นมมาตดั มาใหเ้ ปน็ รูปส่เี หลยี่ มผนื ผ้า
๒. นาแต่ละชิ้นมาต่อกันด้วยกาวเย่ือไม้ ให้ได้ขนาด
ตัด
ตามต้องการ
๓. นามาประกอบเปน็ รปู ร่าง
๔. ตกแตง่ ตวั กระเป๋า และทาหหู ว้ิ

ตำก

กระเป๋ำถงุ นม

~ ๓๗ ~

นวตั กรรม

ผลสำเรจ็ และ

GASIFIERกำรประดิษฐเ์ ตำเผำไรค้ วนั ด้วยระบบ ควำมยั่งยืน

ขยะที่ไมส่ ามารถ Reuse และ Recycle การประดษิ ฐ์ เตำเผำไรค้ วัน ขน้ึ
ปรมิ าณ ๔ กโิ ลกรมั /เดอื น หรอื ๑.๗๕ % ของ
เพื่อเป็นการกาจัดขยะท่ีไม่สามารถนามา
ขยะทั้งหมด Reuse และ Recycle ได้ อาจต้องใช้
วิธีการเผาวิธีเดียว ถึงแม้จะเป็นวิธีการ
กาจดั แบบการเผา ทางโรงเรียนก็ยงั คงให้
ความสาคัญกับสภาพแวดล้อม โดย
ประยุกต์แนวคิดการเผาระบบ Gasifier
ให้เกดิ มลพษิ ทางอากาศได้นอ้ ยที่สุด จาก
การประดิษฐ์ของครูร่วมกับเด็กนักเรียน
อีกทั้งยังเป็นทางเลือกหนึ่งให้นักเรียน
สามารถประดิษฐ์ที่บา้ นได้

ฝำเจำะดำ้ นข้ำง ให้
ออกซเิ จนเขำ้

ออกซเิ จนเขำ้ มำทำ
ปฏิกิรยิ ำกับควนั

เจาะฐานขา้ งลา่ ง และทาฝาปิดพรอ้ มเจาะรูข้างบนเพ่อื ให้ ควนั ท่ีเกดิ จำกำรเผำไหม้
ออกซิเจนเขา้ ไปใช้ในการเผาไหม้ โดยเริม่ ต้นทาการจดุ ไฟจาก จะหำยไป

ข้างบนลงขา้ งลา่ ง การเผาไหม้ท่ีสมบูรณ์

~ ๓๘ ~

ข้ันตอนกำรประดษิ ฐ์เตำเผำไร้ควันดว้ ยระบบ นวตั กรรม
ผลสำเร็จและ
GASIFIER
ควำมย่ังยืน

๑. เตรียมถังน้ามัน ๒๐๐ ลิตร ๒ ถัง และ
เตรยี มสงั กะสี ๑ แผน่

๒. ตัดถังน้ามันด้วยเคร่ืองเจียรไฟฟ้า
แบ่งครึ่ง ๑ ถัง แล้วเจาะข้างถังเป็น
รูปสามเหล่ียม และด้านบนใช้เครื่อง
เ จี ย ร ไ ฟ ฟ้ า เ จ า ะ เ ปิ ด เ ป็ น ว ง ก ล ม
เส้นผ่านศูนย์กลางพอประมาณ แล้วจึง
ใชม้ ือดดั ใหก้ ว้างพอสมควร

๓. ม้วนสังกะสีเป็นทรงกระบอก แล้ว
ทาการมัดด้วยลวดให้แนน่

๔. นาถงั ทแ่ี บ่งครึ่งมาต่อเขา้ กับสงั กะสี และ
ยึดตดิ กนั ดว้ ยสกรหู รอื นอ๊ ตเกลยี ว

๕. นาถังท่ียังไม่แบ่ง เปิดปากถัง แล้วนา
มาเจาะเปิดขา้ งถงั ประมาณ ๓ – ๔ ชอ่ ง

๖. นาถังท้งั สองมาต่อกัน
๗. ตกแต่งใหส้ วยงาม

ภำพควำมสำเร็จของเตำเผำไร้ควัน

~ ๓๙ ~

นวตั กรรม

โมเดล กำรอนรุ กั ษพ์ ลังงำนและสิง่ แวดลอ้ ม ผลสำเร็จและ
ควำมย่ังยนื
CDSIอย่ำงยง่ั ยนื
มโนธรรม คือ หัวใจสำคัญของการอนุรักษ์ วินัย คือ การส่งเสริมบุคคลให้สามารถปฏิบัติได้
พลังงานและสิ่งแวดล้อมอย่างย่ังยืน หาก ตามระเบียบแบบแผนของสังคม ทิ้งขยะอย่างถูกท่ี
บุคคลมีความตระหนักกับผลกระทบที่จะ ถูกทาง ปิดไฟ ปิดน้าเมื่อไม่ใช้ เป็นต้น ซ่ึงวินัย
เกิดข้ึนต่อโลกในอนาคตแล้ว ย่อมทาให้ เหล่าน้ีจะเกิดข้ึนได้ เม่ือบุคคลนั้นมีมโนธรรม
การใชม้ ีการไตร่ตรองมากยิง่ ขน้ึ กว่าเดิม ภายในจิตใจ นาไปสู่ความคงทนในการปฏิบัติได้ใน
อนาคต

CD

I S

นวัตกรรม คือ การนาขยะที่ถูกคัดแยกมา ทักษะ คือ สิ่งสาคัญในการจัดการขยะได้อย่างถูกวิธี
สรา้ งสรรค์ใหเ้ กิดประโยชน์และมลู คา่ มากทส่ี ดุ เมื่อรู้คุณค่าและนาไปใช้ประโยชน์แล้วก็จะสามารถ
โดยเปิดโอกาสให้คิด และสร้างสรรค์ผลงานได้ แยกตามประเภทท่ีต้องการได้ โดยในท่ีนี้โรงเรียนได้
ตามความต้องการ บนพ้ืนฐานความเป็น กาหนดประเภทขยะออกมาได้ ๑๑ ประเภท ได้แก่
ประโยชน์ ความเป็นไปได้ และความเหมาะสม กระดาษ ฝา กระป๋อง พลาสติกใส พลาสติกขุ่น
ซ่ึงจะเป็นพื้นฐานที่สามารถนาไปต่อยอดได้ใน ขวดแก้ว ถุงนม กล่องนม ขยะอินทรีย์ ขยะอันตราย
อนาคต และขยะท่ัวไป ท่ีจาเปน็ ตอ้ งใช้วิธกี ารกาจดั แบบเผา

~ ๔๐ ~

ภำคผนวก

~ ๔๒ ~

~ ๔๓ ~

~ ๔๔ ~

~ ๔๕ ~

~ ๔๖ ~