The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by khikmatf, 2022-10-12 22:45:36

BAHAN AJAR CRITA WAYANG OK

BAHAN AJAR CRITA WAYANG OK

BA HAN AJAR

Kangge kelas X /
FASE E

CARIYOS WAYANG
BIMA BUNGKUS

Khikmatul Fuadhiyah, S.Pd

B1 / 22223299041

BAHAN AJAR
MATERI CARIYOS WAYANG

Satuan Pendidikan : SMA N 1 KUTOWINANGUN

Kelas / Fase : X / FASE E

Materi Pokok : Cariyos Wayang Mahabarata ( Bima Bungkus)

ELEMEN CP : MENYIMAK

Peserta didik mampu mengapresiasi dan
memahami informasi berupa arahan atau
pesan yang akurat dari menyimak teks
sastra dalam bentukcerita wayang
mahabharata (Bima Bungkus)

INDIKATOR PENCAPAIN TUJUAN

PEMBELAJARAN



Peserta didik mampu Peserta didik
manganalisis unsur menentukan nilai luhur
pembangun cerita
wayang Bima Bungkus yang terdapat dalam
cerita wayang Bima
(C4)
Bungkus (P5)

TUJUAN
PEMBELAJARAN

Melalui model pembelajaran

Problem Base Learning, Setelah

menyimak video, flipbook dan

model pembelajaran CIRS, peserta

didik mampu : MATERI AJAR

1. Menganalisis unsur 1.Faktual
Video contoh cerita wayang
pembangun cerita wayang Bima Bungkus, dan gambar
tokoh wayang bima Bungkus
Bima Bungkus dengan tepat


(C4) 2.Konseptual
Pengertian wayang dan jenis-
2.Menentukan pitutur luhur
jenis wayang
yang terdapat dalam cerita


wayang Bima Bungkus dengan 3.Prosedural
Unsur - unsur pambangun crita
baik dan benar (P5)
wayang Bima bungkus,
Pertanyaan
Pemantik tatacara penulisan sinopsis


1. Sapa sing durung nate maos crita wayang.


cariyos wayang?
2. sapa sing durung nate nonton 4.Metakognitif
Penerapan nilai luhur cerita
wayang ? wayang Bima Bungkus dalam
3. Menapa siswa kedah nyinaoni
kehidupan sehari hari.
bab cariyos wayang?

PETA MATERI

CERITA WAYANG

Para siswa sumangga dipunsin
au saha
dipunrembag materi ing ngandhap
menika!

Tuladha cariyos Wayang

Tegese Wayang

Negesi tembung angel

Unsur Pambangun Crita

Pitutur Luhur

Sinopsis

Fase 1 : Identifikasi
Masalah

Materi Faktual

Para siswa samenika saperangan gambar ingkang wonten ing
salebeting cariyos wayang Bima Bungkus.




Gambar dalang kaliyan tokoh
gajah sena

Sumber : https://www.youtube.com/watch?v=lefvfpHyCxM

Gambar tokoh wayang Bima Bungkus, ingkang
dados lakon utama wonten ing cariyos wayang

Bima Bungkus.

https://images.app.goo.gl/LR4crWinripqTSkC9ri

Wonten ngandhap punika wonten tuladha
cariyos wayang bima bungkus, sumangga
para siswa kasuwun mriksani video punika
kanthi pratitis, saklajengipun para siswa

saged ngrantam pitakenan.p geguyan
kaliyan video punika.




Sumber : https://youtu.be/SlclPO_iw6w

Fase 2 Mengkoordinasi
Peserta Didik

Wonten ing pasinaon punika samangke siswa badhe nyinaoni bab
unsur cariyos wayang, saha tatacaranipun damel sinopsis cariyos wayang
Bima Bungkus.

A. Pangertosan Wayang

Cariyos Wayang inggih punika salah satunggaling jinis
sastra tradisional ingkang tasih kawentar ing masarakat.
Cariyos kasebut sinebat dados sastra utawi cariyos
tradisional amargi wekdalipun ingkang dangu, gadhahipun
bangsa saha warisan kanthi turun-temurun. Wayang saged
dipunsebat wiracarita ingkang cariyosaken kepahlawanan
para tokok ingkang gadhahi watak sae, kiat ngicalaken tokok
ingkang watak elek. Seni ingkang kaandhut salebeting
pertunjukan inggih punika: seni swara, seni sastra, seni
musik, seni tutur, seni lukis, lan sanesipun.

Wayang kathah sanget jinisipun minangka kesenian

rakyat utawa kraton, wonten wayang golek ingkang

kadamel saking kayu, wonten wayang ingkang

dipundamel saking kulit, wayang klithik dipundamel

saking, wayang beber dipungambar wonten ing kertas

utawi kulit.Sumberipun cariyos saking Ramayana lan

Mahabarata.

Mahabarata punika salah satunggaling cariyos wayang
ingkang kawentar ngantos samenika. Wonten

salebeting cariyos punika ngandhut piwulang becik.
Cariyos Bima Bungkus punika salah satunggaling cariyos

ingkang kalebet Mahabarata.

Fase 2 Mengkoordinasi
Peserta Didik

Wonten ing pasinaon punika samangke siswa badhe nyinaoni bab
unsur cariyos wayang, saha tatacaranipun damel sinopsis cariyos wayang
Bima Bungkus.

A. Pangertosan Wayang

Cariyos Wayang inggih punika salah satunggaling jinis
sastra tradisional ingkang tasih kawentar ing masarakat.
Cariyos kasebut sinebat dados sastra utawi cariyos
tradisional amargi wekdalipun ingkang dangu, gadhahipun
bangsa saha warisan kanthi turun-temurun. Wayang saged
dipunsebat wiracarita ingkang cariyosaken kepahlawanan
para tokok ingkang gadhahi watak sae, kiat ngicalaken tokok
ingkang watak elek. Seni ingkang kaandhut salebeting
pertunjukan inggih punika: seni swara, seni sastra, seni
musik, seni tutur, seni lukis, lan sanesipun.

Wayang kathah sanget jinisipun minangka kesenian

rakyat utawa kraton, wonten wayang golek ingkang

kadamel saking kayu, wonten wayang ingkang

dipundamel saking kulit, wayang klithik dipundamel

saking, wayang beber dipungambar wonten ing kertas

utawi kulit.Sumberipun cariyos saking Ramayana lan

Mahabarata.

Mahabarata punika salah satunggaling cariyos wayang
ingkang kawentar ngantos samenika. Wonten

salebeting cariyos punika ngandhut piwulang becik.
Cariyos Bima Bungkus punika salah satunggaling cariyos

ingkang kalebet Mahabarata.

B. Negesi tembung angel

Sakderengipun para siswa mangertosi wosing cariyos wayang
siswa kedah mangertosi tegesipun tembung tembung ingkang

sangel wonten cariyos. kangge negesi tetembungan saged
ngginakaken kamus Bausastra online anggitanipun

Poerwadarminta utawi kamus online sanesipun kadasta
https://www.sastra.org/leksikal.

Sumber : https://www.apkmonk.com/app/id/com.kamusjawa/

Sumber : http://futureloka.com/aplikasi-bahasa-jawa-gratis-android/

UNSUR PEMBANGUN
CRITA

UNSUR INSTRINSIK

1. Tema ALUR / Plot
2. Lampahan
3. Paraga/Watak Alur punika
njlentrehaken
4. Latar / Setting lakuning cariyos
panggonan saking wiwitan
waktu nganti pungkasan.
Swasana
Sudut Pandang

Nedahaken caranipun
pangripta nglakokaken

paraga ing crita.

Amanat / Pitutur Luhur

Amanat menika ngandhut piwulang becik
lan pesen saking pangripta marang
pamaos

Fase 3 : Membimbing
Penyelidikan

Unsur Pembangun
Crita Wayang

Unsur instrinsik unsur-unsur ingkang kanthi langsung
damel karya sastra piyambak, unsur kanthi factual saged
dipunpanggihaken dening pamaos. Dene unsur ekstrinisk inggih
punika unsur -unsur saking njawi ananging kantho boten
langsung saged damel cariyos salah satunggaling karya sastra.
Unsur ekstrinsi ingkang damel mlampahipun cariyos, nanging
boten saged jumeneng piyambak




 Unsur Intrinsik :
1. Wosing pamanggih yaiku gagasan pokok sing dadi lajering
crita.
2. Lattar yaiku katrangan bab wektu, suasana, lan papan
dumadine crita.
3. Penokohan yaiku paraga lan karaktere.
4. Alur yaiku reroncening crita utawa urutaning crita.
5. Amanat yaiku pesen utawa pitutur luhur sajroning crita.
6. Sudut pandang yaiku kahanane pangripta ing sajroning crita.

 Unsur ekstrinsik :

Kahanane pangripta ing babagan pendhidhikan lan
psikologi.
Kahanane bebrayan/masarakat ing babagan sosial
budayan, politik lan ekonomi

Cara anggenipun damel sinopsis kedah mangertosi cak-cakipun
damel sinopsis. Supados gampil migatosaken urut-urutanipun cara

nyerat sinopsis.

Sinopsis

Sinopsis inggih punika ringkesan saking cariyos.
Sinopsis punika karangan wutuh ingkang dipunringkes
dados kinten-kinten seperempat nanging boten ical
saking wosipun

Urutanipun damel sinopsis

1. Maos cariyos wayang nganthi dipunambali ngantos
paham kaliyan panyeratanipun.

2. wekdal maos kaliyan nyerat pokok-pokok pamanggih
utawi tema

3. seratan wau dipunngrembakake kanthi basanipun
piyambak.

4. menawi wonten seratan ingkang sami antawis
paragraf satunggal kaliyan sanesipun kedah nyerat
malih supados boten tumpang tindih.

5. Sanajan ringkesan pokok pikiran tetep taksih wonten
boten ical saking wosipun cariyos

Nilai Luhur
Sajroning Crita
Wayang Bima Bungkus

Wonten ing saklebeting cariyos wayang " Bima
Bungkus" ngandhut nilai-nilai luhur. Nilai luhur ing

sajroning cariyos wayang punika "nilai Religius".
Nilai religius saged katingal nalikane Bima lair
awujud wungkus, bab punika wonten gegayutan
kaliyan takdir Gusti Alloh, bilih Bima lair awujud
wungkus nganti wolung taun.

Pitutur luhur ingkang wonten sing
cariyos wayang menawi dipungayutaken
kaliyan jaman sakmenika tumrap tiyang
nom ing masarakat jaman saniki inggih

punika :

Nilai Religius :

Para generasi mudha kedah gadhah sipat
sabar kadasta Bima nalika lair. Bab

punika saged gayut tumrap pepesthene
Gusti Alloh kanthi sabar narima lan sregep
anggenipun sinau supados saged nggayuh

punapa ingkang dipunkajengaken.

Fase 4 : Mengembangkan

dan menyajikan hasil
A. Nganalisis wosipun cariyos wayang Bima Bungkus

Sasampunipun para siswa mangertosi bab unsur cariyos wayang.
wonten ing pasinaon punika siswa pirembagan kaliyan

kelompokipun nganalisis wosing cariyos wayang punika :
https://docs.google.com/document/d/1JRQOMY6PAXYMPQ5pST3vFto

B0lF6lO-DY3l_30Wegi0/edit



Tabel kangge garap ayahan punika :

Papan kangge garap wonten ing
ngandhap punika, kanthi identitas

ingkang jelas !

PAPAN KANGGO GARAP !

SINOPSIS PIWULANG LUHUR



 



 





 





 



 

Assesment :

1. Penilaian keaktifan

2. penilaian ketepatan jawaban

3. penilaian sumatif

Fase 5 :

Menganalisis dan
Pemecahan masalah

Relevansi babagan materi crita wayang
Bima Bungkus inggih punika para generasi

mudha kedah saged mundhut piwulang
saking crita punika kadasta kedah sabar
saha tansah sregep sinau supados punapa
ingkang dados gagayuhan saged kajangkah.



Relevansi sanesipun babagan materi crita
wayang Bima Bungkus inggih punika kedah
nguri-uri kabudayan Jawa ingkang ngandhut
piwulang becik saking para leluhur. kadasta

asring maos-maos cariyos wayang.

KAScPhoUolSSTuAppKlieAs NList

Agustina, Yunika Tri, 2022. Modul Pengayaan Bahasa Jawa.
Surakarta. CV Grahadi

Poerwadarminta, W.J.S. (1939). Baoesastra Djawa. Batavia: J.B
Wolters Uitcevers Maatschappij N.V Groningen.

Setiadi, Dwi Bambang Putut. 2015.Baud Basa Jawa.Klaten. Intan
Pariwara
Widaryatmo, Gandung, dkk. (2014). Prigel Basa Jawa kanggo
SMA/SMK/MA Kelas X. Jakarta: Penerbit Erlangga


h t t p s : / / w w w . s a s t r a . o r g / l e k s i k o n

h t t p s : / / y o u t u . b e / p o G 8 s D e X S f 0

Jurnal Penelitian


Aryanto, A., Rochimansyah, R., & Widiyono, Y. (2021).

KAJIAN SIMBOLIK CERITA BIMA BUNGKUS ATAS
KEPRIBADIAN ORANG JAWA. Alayasastra, 17(2), 193-206

Nurgiyantoro, B. (2011). Wayang dan pengembangan
karakter bangsa. Jurnal Pendidikan Karakter, 1(1).
Anwar, M., & Wicaksono, J. W. (2020). Penggunaan

Metode CIRC Pada Kemampuan Membaca Pemahaman
Siswa. Buana Pendidikan: Jurnal Fakultas Keguruan dan
Ilmu Pendidikan Unipa Surabaya, 16(30), 173-182.


Click to View FlipBook Version