รหัส 20200 - 1004 สำ�นักพิมพ์ศูนย์ส่งเสริมอาชีวะ 89 ถ.มหรรณพ เสาชิงช้า พระนคร กรุงเทพฯ 10200 โทร 0-2224-1129, 0-2224-1197 พิ ม พ์ ไ ท ย เ บื้ อ ง ต้ น พิมพ์ครั้งที่ 1 : 5,000 เล่ม (พ.ศ.2562) ISBN : 978-616-553-185-6 ราคา : 110 บาท สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติ ห้ามคัดลอก ถ่ายเอกสาร พิมพ์ หรือวิธีใดวิธีหนึ่ง ส่วนหนึ่งส่วนใดของหนังสือเล่มนี้ ก่อนได้รับอนุญาต จากทางสำ นักพิมพ์ ศูนย์ส่งเสริมอาชีวะ พิมพ์ที่ : บริษัท รัตนโรจน์การพิมพ์ จำ กัด หมู่ 3 ตำ บลบางขนุน อำ เภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี 11130 ผู้พิมพ์ผู้โฆษณา 2562 (Basic Thai Typing) วรรณี ชิดเชื้อวงศ์
จุดประสงค์รายวิชา เพื่อให้ สมรรถนะรายวิชา คำ อธิบายรายวิชา 1. มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการพิมพ์ไทย 2. มีทักษะในการพิมพ์ไทยแบบสัมผัส 3. มีทักษะในการบำ รุงรักษาเครื่อง 4. มีกิจนิสัยที่ดีในการพิมพ์ 1. แสดงความรู้เกี่ยวกับหลักการพิมพ์ไทยแบบสัมผัส 2. พิมพ์สัมผัสแป้นพิมพ์ต่างๆ ตามหลักการ 3. คำ นวณคำ สุทธิตามหลักเกณฑ์ 4. พิมพ์หนังสือภายนอกและหนังสือภายในตามหลักการ 5. ดูแลรักษาเครื่องพิมพ์ ปฏิบัติเกี่ยวกับหลักการพิมพ์ไทยแบบสัมผัส การพิมพ์แป้นอักษร แป้นตัวเลข สัญญลักษณ์ เครื่องหมาย การพิมพ์ประโยค การคำ นวณคำ สุทธิ การพิมพ์หนังสือภายนอก หนังสือภายใน และการบำ รุงรักษาเครื่องพิมพ์ดีดหรือเครื่องคอมพิวเตอร์ 20200 – 1004 พิมพ์ไทยเบื้องต้น (Basic Thai Typing) 0-4-2 หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ พ.ศ. 2562 คำ� อ ธิ บ า ย ร า ย วิ ช า
กรอบมาตรฐานสมรรถนะรายวิชา ตารางวิเคราะห์สมรรถนะ รายวิชา 20200-1004 พิมพ์ไทยเบื้องต้น (Basic Thai Typing) แสดงความรู้เกี่ยวกับหลักการพิมพ์ไทยสัมผัส พิมพ์แบบสัมผัสแป้นพิมพ์ต่าง ๆ ตามหลักการ คำนวณคำสุทธิตามหลักเกณฑ์ บำ พิมพ์หนังสือภายนอก และหนังสือภายใน รุงรักษาเครื่องพิมพ์ดีด หรือเครื่องคอมพิวเตอร์ ตามคู่มือ หน่วยที่ สมรรถนะรายวิชา 1. ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด 2. การพิมพ์สัมผัสอักษรแป้นเหย้า (HOME KEYS) 3. การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร เ ้ ี ง 4. การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร พ ะ ั ย 5. การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร อ ิ ท ื 6. การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ำ แ ร ม 7. การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ไ ป น ใ 8. การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ผ ฝ บ ล 9. การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ถ ุ ค ึ 10. การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ภ ต จ ข ช 11. การพิมพ์ทบทวนแป้นอักษรล่าง 12. การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร โ ฌ ท ๋ ั้ 13. การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ธ ู ฮ ๊ ์ 14. การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ฏ ฎ ็ ษ ณ 15. การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ฆ ฉ ฒ ศ ฬ 16. การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ฤ ซ ญ ฐ ฦ 17. การพิมพ์สัมผัสแป้นเครื่องหมาย ๆ " ฯ , . 18. การพิมพ์สัมผัสแป้นเครื่องหมาย / __ % - 19. การพิมพ์สัมผัสแป้นเครื่องหมาย ( ) . ? 0 20. การพิมพ์สัมผัสแป้นตัวเลข 0 3 4 5 6 21. การพิมพ์สัมผัสแป้นตัวเลข 1 2 7 8 9 22. การพิมพ์สัมผัสเพื่อพัฒนาความเร็วและความแม่นยำ 23. การพิมพ์หนังสือภายนอก 24. การพิมพ์หนังสือภายใน
สาระและมาตรฐานการเรียนรู้ กลุ่มวิชา การเลขานุการ สาระของหลักสูตร กลุ่มวิชา การเลขานุการ มี 6 สาระ ดังนี้ สาระที่ 1 การประยุกต์ใช้ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ สังคมศึกษา วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ สุขศึกษาและพลศึกษา สาระที่ 2 งานในหน้าที่เลขานุการ สาระที่ 3 งานการใช้เครื่องใช้สำ นักงาน สาระที่ 4 งานสำ นักงาน สาระที่ 5 งานชวเลขและถอดข้อความ สาระที่ 6 ภาษาอังกฤษในงานอาชีพเลขานุการ สาระของมาตรฐานการเรียนรู้ กลุ่มวิชา การเลขานุการ จากสาระของหลักสูตร 6 สาระ วิชาพิมพ์ดีดมีสาระของมาตรฐานการเรียนรู้ในสาระที่ 3 ดังนี้ สาระที่ 3 งานการใช้เครื่องใช้สำ นักงาน มาตรฐานที่ 3.1 มีความเข้าใจเกี่ยวกับการใช้เครื่องสำ นักงาน มาตรฐานที่ 3.2 มีความสามารถในการใช้และประยุกต์เทคโนโลยีในการทำ งาน มาตรฐานที่ 3.3 มีทักษะกระบวนการทำ งานและการจัดการ มาตรฐานที่ 3.4 มีกิจนิสัยที่ดีในการปฏิบัติงาน มาตรฐานที่ 3.5 อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มาตรฐานการเรียนรู้ช่วงชั้น ปวช. 1 - ปวช. 3 มาตรฐานการเรียนรู้ช่วงชั้น ปวช. 1 – ปวช. 3 เป็นผลการเรียนรู้หรือความคาดหวังที่ต้องการให้ เกิดกับผู้เรียน หลังจากผ่านกระบวนการเรียนรู้ในแต่ละช่วงชั้น วิชาพิมพ์ดีดไทย มีมาตรฐานการเรียนรู้ช่วงชั้น ตามสาระของมาตรฐานการเรียนรู้ที่ 3
คำ�นำ� หนังสือเรียน วิชาพิมพ์ไทยเบื้องต้น (Basic Thai Typing) รหัสวิชา 20200-1004 เล่มนี้ ได้เรียบเรียงขึ้นตรงตามหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) พ.ศ. 2562 ของสำ นักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา มุ่งให้ผู้เรียนมีความรู้ มีทักษะ ในการพิมพ์ โดยการจัดกิจกรรม การเรียนการสอนแบบฐานสมรรถนะอาชีพ และบูรณาการ กับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อพัฒนาให้ผู้เรียนมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ เนื้อหาวิชาพิมพ์ไทยเบื้องต้นประกอบด้วย ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด การเรียนรู้แป้นอักษร การพิมพ์แป้นเครื่องหมายฯ การพิมพ์แป้นตัวเลข วิธีคำ นวณคำ การฝึกพิมพ์สัมผัส เพื่อพัฒนาความเร็ว และความแม่นยำ การพิมพ์วางศูนย์ และการพิมพ์ บัญชร ซึ่งในแต่ละบทเรียนจะมีแบบฝึกหัดสร้างทักษะการพิมพ์ เพื่อให้ผู้เรียนได้ใช้ฝึกปฏิบัติ และทบทวนบทเรียนที่ได้จัดไว้ให้เนื่องจากวิชาพิมพ์ดีดเป็นวิชาทักษะ ผู้เรียนควรหมั่น ฝึกปฏิบัติอย่างสม่ำ เสมอจะช่วยพัฒนาทักษะการพิมพ์สัมผัสให้สามารถพิมพ์ได้อย่างมี ประสิทธิภาพ และบรรลุตามวัตถุประสงค์ของหลักสูตร ผู้เรียบเรียงหวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสือประกอบการเรียนวิชาพิมพ์ไทย เบื้องต้น เล่มนี้จะมีประโยชน์ต่อการเรียนการสอน โดยการนำ มาประยุกต์ใช้ให้เหมาะสม วรรณี ชิดเชื้อวงศ์ [email protected]
หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด 1 - ผังมโนทัศน์ 2 - ประวัติและวิวัฒนาการของเครื่องพิมพ์ดีด 3 - ขนาดของตัวพิมพ์ 5 - แบบเครื่องพิมพ์ดีด 5 - ส่วนประกอบต่าง ๆ ของเครื่องพิมพ์ดีด 7 - ส่วนต่าง ๆ ของเครื่องพิมพ์ดีดที่ควรรู้จักในเบื้องต้น 8 - การสร้างเทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีด 10 - ท่านั่งพิมพ์ดีด 10 - การใส่กระดาษและการถอดกระดาษออกจากเครื่องพิมพ์ดีด 11 - การตั้งระยะกั้นหน้า – กั้นหลัง 12 - การวางนิ้ว การเคาะแป้นอักษร และการสืบนิ้ว 12 - กิจนิสัยที่ดีในการเรียนพิมพ์ดีด 14 - การแก้ไขเครื่องพิมพ์ดีดอย่างง่าย 15 - การเปลี่ยนผ้าหมึกพิมพ์ดีด 16 - แบบประเมินผลการเรียนรู้ หน่วยที่ 1 18 หน่วยที่ 2 การพิมพ์สัมผัสอักษรแป้นเหย้า (HOME KEYS) 22 - ผังมโนทัศน์ 23 - แป้นเหย้า (Home Keys) 24 - การวางนิ้วบนแป้นเหย้า 24 - การพิมพ์อักษรแป้นเหย้า 25 - การพิมพ์ทบทวนอักษรแป้นเหย้า 26 - การพิมพ์ประสมคำ 27 - การพิมพ์ประโยค 28 - แบบฝึกพิมพ์ หน่วยที่ 2 30 หน่วยที่ 3 การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร เ ้ ี ง 31 - ผังมโนทัศน์ 32 - การวางนิ้วและการสืบนิ้ว 33 - พิมพ์ทบทวนอักษรแป้นเหย้า 34 - การเรียนรู้แป้นอักษร เ ้ ี ง 35 - การพิมพ์ประสมคำ 35 - การพิมพ์ประโยค 36 - แบบฝึกพิมพ์ หน่วยที่ 3 38 ส า ร บั ญ
หน่วยที่ 4 การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร พ ะ ั ย 39 - ผังมโนทัศน์ 40 - การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร 41 - การสืบนิ้ว 41 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 42 - การเรียนรู้แป้นอักษร พ ะ ั ย 43 - การพิมพ์ประสมคำ 44 - การพิมพ์ประโยค 45 - แบบฝึกพิมพ์ หน่วยที่ 4 46 หน่วยที่ 5 การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร อ ิ ท ื 47 - ผังมโนทัศน์ 48 - การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร 49 - การสืบนิ้ว 49 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 50 - การเรียนรู้แป้นอักษร อ ิ ท ื 51 - การพิมพ์ประสมคำ 52 - การพิมพ์ประโยค 53 - แบบฝึกพิมพ์ หน่วยที่ 3 54 หน่วยที่ 6 การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ำ แ ร ม 55 - ผังมโนทัศน์ 56 - การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร 57 - การสืบนิ้ว 57 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 58 - การเรียนรู้แป้นอักษร ำ แ ร ม 59 - การพิมพ์ประสมคำ 60 - การพิมพ์ประโยค 61 - แบบฝึกพิมพ์ หน่วยที่ 3 62 หน่วยที่ 7 การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ไ ป น ใ 63 - ผังมโนทัศน์ 64 - การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร 65 - การสืบนิ้ว 65 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 66 - การเรียนรู้แป้นอักษร ไ ป น ใ 66 - การพิมพ์ประสมคำ 67 - การพิมพ์ประโยค 68
หน่วยที่ 8 การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ผ ฝ บ ล 69 - ผังมโนทัศน์ 70 - การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร 71 - การสืบนิ้ว 71 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 72 - การเรียนรู้แป้นอักษร ผ ฝ บ ล 72 - การพิมพ์ประสมคำ 73 - การพิมพ์ประโยค 74 หน่วยที่ 9 การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ถ ุ ค 75 - ผังมโนทัศน์ 76 - การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร 77 - การสืบนิ้ว 77 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 78 - การเรียนรู้แป้นอักษร ถ ุ ค 78 - การพิมพ์ประสมคำ 79 - การพิมพ์ประโยค 80 หน่วยที่ 10 การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ภ ต จ ข ช 80 - ผังมโนทัศน์ 82 - การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร 83 - การสืบนิ้ว 83 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 84 - การเรียนรู้แป้นอักษร ภ ต จ ข ช 84 - การพิมพ์ประสมคำ 85 - การพิมพ์ประโยค 86 หน่วยที่ 11 การพิมพ์ทบทวนแป้นอักษรล่าง 87 - ผังมโนทัศน์ 88 - การพิมพ์ทบทวนแป้นอักษรล่าง 89 - การตรวจงานพิมพ์ 89 - หลักในการนับคำ ผิด 89 - หลักการคำ นวณคำ สุทธิ 90 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรล่าง 90 - แบบฝึกหัดสร้างทักษะ 91
หน่วยที่ 12 การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร โ ฌ ฑ ๋ ั้ 95 - ผังมโนทัศน์ 96 - การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร 97 - การสืบนิ้ว 97 - การพิมพ์แป้นอักษรบน 97 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 98 - การเรียนรู้แป้นอักษร โ ฌ ฑ ๋ ั้ 98 - การพิมพ์ประสมคำ 99 - การพิมพ์ประโยค 100 หน่วยที่ 13 การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ธ ู ฮ ๊ ์ 101 - ผังมโนทัศน์ 102 - การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร 103 - การสืบนิ้ว 103 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 104 - การเรียนรู้แป้นอักษร ธ ู ฮ ๊ ์ 104 - การพิมพ์ประสมคำ 105 - การพิมพ์ประโยค 106 หน่วยที่ 14 การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ฏ ฎ ็ ษ ณ 107 - ผังมโนทัศน์ 108 - การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร 109 - การสืบนิ้ว 109 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 110 - การเรียนรู้แป้นอักษร ฏ ฎ ็ ษ ณ 110 - การพิมพ์ประสมคำ 111 - การพิมพ์ประโยค 112 หน่วยที่ 15 การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ฆ ฉ ฒ ศ ฬ 113 - ผังมโนทัศน์ 114 - การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร 115 - การสืบนิ้ว 115 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 116 - การเรียนรู้แป้นอักษร ฆ ฉ ฒ ศ ฬ 116 - การพิมพ์ประสมคำ 117 - การพิมพ์ประโยค 118
หน่วยที่ 16 การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร ฤ ซ ญ ฐ ฦ 119 - ผังมโนทัศน์ 120 - การพิมพ์สัมผัสแป้นอักษร 121 - การสืบนิ้ว 121 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 122 - การเรียนรู้แป้นอักษร ฤ ซ ญ ฐ ฦ 122 - การพิมพ์ประสมคำ 123 - การพิมพ์ประโยค 124 หน่วยที่ 17 การพิมพ์สัมผัสแป้นเครื่องหมาย ๆ “ ฯ , . 125 - ผังมโนทัศน์ 126 - การพิมพ์สัมผัสแป้นเครื่องหมาย 127 - การสืบนิ้ว 127 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 128 - การพิมพ์เครื่องหมายวรรคตอน 128 - การเรียนรู้แป้นเครื่องหมาย ๆ “ ฯ , . 129 - การพิมพ์ประสมคำ 130 - การพิมพ์ประโยค 131 หน่วยที่ 18 การพิมพ์สัมผัสแป้นเครื่องหมาย / __ % - 132 - ผังมโนทัศน์ 133 - การพิมพ์สัมผัสแป้นเครื่องหมาย 134 - การสืบนิ้ว 134 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 135 - การเรียนรู้แป้นเครื่องหมาย /__ % - 135 - การพิมพ์ประสมคำ 136 - การพิมพ์ประโยค 137 หน่วยที่ 19 การพิมพ์สัมผัสแป้นเครื่องหมาย ( ) . ? ํ 138 - ผังมโนทัศน์ 139 - การพิมพ์สัมผัสแป้นเครื่องหมาย 140 - การสืบนิ้ว 140 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 141 - การเรียนรู้แป้นเครื่องหมาย ( ) . ? ํ 141 - การพิมพ์ประสมคำ 142 - การพิมพ์ประโยค 142
หน่วยที่ 20 การพิมพ์สัมผัสแป้นตัวเลข 0 3 4 5 6 143 - ผังมโนทัศน์ 144 - การพิมพ์สัมผัสแป้นตัวเลข 145 - การสืบนิ้ว 145 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 146 - การเรียนรู้แป้นตัวเลข 0 3 4 5 6 146 - การพิมพ์ประสมคำ 147 - การพิมพ์ประโยค 148 หน่วยที่ 21 การพิมพ์สัมผัสแป้นตัวเลข 1 2 7 8 9 149 - ผังมโนทัศน์ 150 - การพิมพ์สัมผัสแป้นตัวเลข 151 - การสืบนิ้ว 151 - พิมพ์ทบทวนแป้นอักษรที่เรียนมาแล้ว 152 - การพิมพ์ประสมคำ 153 - การพิมพ์ประโยค 154 หน่วยที่ 22 การพิมพ์สัมผัสเพื่อพัฒนาความเร็วและความแม่นยำ 155 - ผังมโนทัศน์ 156 - หลักการพัฒนาความเร็วและความแม่นยำ 157 - เทคนิคการพิมพ์เร็วและแม่นยำ 159 - แบบฝึกพิมพ์เพื่อสร้างทักษะและความแม่นยำ 159 หน่วยที่ 23 การพิมพ์หนังสือภายนอก 170 - ชนิดและแบบหนังสือราชการ 172 - หลักการพิมพ์หนังสือภายนอก 173 - การใช้คำ ขึ้นต้น สรรพนาม คำลงท้ายในหนังสือราชการ 176 - การทำ สำ เนา 176 - แบบฝึกหัดสร้างทักษะการพิมพ์หนังสือภายนอก 183 หน่วยที่ 24 การพิมพ์หนังสือภายใน 188 - การพิมพ์หนังสือภายใน 190 - แบบฝึกหัดสร้างทักษะการพิมพ์หนังสือภายใน 192 บันทึกการพิมพ์ก้าวหน้า แผนภูมิการพิมพ์ก้าวหน้า บรรณานุกรม
1 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด ห น่ ว ย ที่ ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด 1 สาระสำ คัญ สมรรถนะอาชีพประจำาหน่วยเรียนที่ 1 จุดประสงค์ทั่วไป/บูรณาการสมรรถนะเศรษฐกิจพอเพียง จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม/บูรณาการสมรรถนะเศรษฐกิจพอเพียง การบูรณาการกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและคุณลักษณะ 3D ความรู้พื้นฐานในการเรียนวิชาพิมพ์ดีดเป็นสิ่งสำคัญผู้เรียนจำ เป็นต้องศึกษาในเบื้องต้นเสียก่อน การสร้างเทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีดนั้นจะช่วยพัฒนาผู้เรียนให้เกิดทักษะที่ดีในการเรียนวิชาพิมพ์ดีด และ ช่วยให้ผู้เรียนสามารถพิมพ์ดีดแบบสัมผัสได้อย่างมีประสิทธิภาพ 1. เพื่อให้นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจส่วนประกอบต่างๆของเครื่องพิมพ์ดีดและวิธีการสร้าง เทคนิคที่ดี(ด้านความรู้) 2. เพื่อให้นักเรียนมีทักษะการนำ เทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีดมาใช้ได้อย่างถูกต้อง (ด้านทักษะ) 3. เพื่อให้มีเจตคติที่ดีในการเรียนและปฏิบัติกิจกรรมต่างๆตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงและ คุณลักษณะ 3D (ด้านคุณธรรม จริยธรรม) 1. อธิบายส่วนประกอบต่าง ๆ ของเครื่องพิมพ์ดีดได้(ด้านความรู้) 2. อธิบายวิธีการสร้างเทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีดได้(ด้านความรู้) 3. สามารถใช้ส่วนต่าง ๆ ของเครื่องพิมพ์ดีดได้อย่างถูกต้อง (ด้านทักษะ) 4. นำ เทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีดมาใช้ได้อย่างถูกต้อง (ด้านทักษะ) 5. สามารถดูแลบำ รุงรักษาเครื่องพิมพ์ดีดเบื้องต้นให้อยู่ในสภาพใช้งานได้(ด้านทักษะ) 6. มีระเบียบวินัยและมีความรับผิดชอบในการปฏิบัติงานอย่างถูกต้องตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง และ คุณลักษณะ 3D (ด้านคุณธรรม) การสร้างเทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีด หลักความพอประมาณ 1. ผู้เรียนจัดสรรเวลาในการฝึกปฏิบัติที่ได้รับมอบหมายได้ภายในเวลาที่กำ หนดไว้อย่างเหมาะสม 2. กำ หนดเนื้อหาเหมาะสมกับเกณฑ์การประเมิน ช่วยเสริมสร้างเทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีด 3. ผู้เรียนรู้จักใช้วัสดุอุปกรณ์ต่าง ๆ อย่างประหยัดและคุ้มค่า หลักความมีเหตุผล 1. ผู้เรียนจำ เป็นต้องฝึกปฏิบัติและสร้างเทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีดอย่างเคร่งครัด เพื่อให้เกิดทักษะ ที่ถูกต้อง 2. เห็นคุณค่าของการฝึกปฏิบัติสร้างเทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีด 3. ฝึกปฏิบัติโดยวิธีพิมพ์สัมผัสเพื่อพัฒนาทักษะความเร็ว และความแม่นยำ ของผู้เรียน หลักความมีภูมิคุ้มกัน 1. มีทักษะและเทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีดที่ถูกต้อง 2. ผู้เรียนได้รับความรู้ที่ถูกต้อง สามารถนำ ความรู้ไปพัฒนาการพิมพ์ดีดที่ดีต่อไป 3. มีการเตรียมความพร้อมในการเรียนและปฏิบัติงาน
2 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด ผังมโนทัศน์ ส่วนประกอบ ของเครื่องพิมพ์ดีด การบำ รุงรักษา เครื่องพิมพ์ดีด ความรู้พื้นฐาน ในการเรียนพิมพ์ดีด การสร้างเทคนิคที่ดี ในการเรียนพิมพ์ดีด มีเหตุผล พอประมาณ มีภูมิคุ้มกัน 4. ผู้เรียนจำ เป็นต้องฝึกปฏิบัติ และสร้างเทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีด อย่างเคร่งครัด เพื่อให้เกิดทักษะที่ถูก ต้อง 5. เห็นคุณค่าของการฝึกปฏิบัติ สร้างเทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีด 6. ฝึกปฏิบัติโดยวิธีพิมพ์สัมผัส เพื่อพัฒนาทักษะความเร็ว และความ แม่นยำ ของผู้เรียน 7. ผู้เรียนจัดสรรเวลาในการฝึก ปฏิบัติที่ได้รับมอบหมายได้ภายใน เวลาที่กำ หนดไว้อย่างเหมาะสม 8. กำ หนดเนื้อหาเหมาะสมกับ เกณฑ์การประเมิน ช่วยเสริมสร้าง เทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีด 9. ผู้เรียนรู้จักใช้วัสดุอุปกรณ์ ต่าง ๆ อย่างประหยัดและคุ้มค่า 1. มีทักษะและเทคนิคที่ดีใน การพิมพ์ดีดที่ถูกต้อง 2. ผู้เรียนได้รับความรู้ที่ ถูกต้อง สามารถนำ ความรู้ไปพัฒนา การพิมพ์ดีดที่ดีต่อไป 3. มีการเตรียมความพร้อมใน การเรียนและปฏิบัติงาน ความรู้ คุณธรรม - ความรู้เกี่ยวกับส่วนประกอบ ของเครื่องพิมพ์ดีด - การสร้างเทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีด - การบำ รุงรักษาเครื่องพิมพ์ดีด ความรู้พื้นฐาน ในการเรียน พิมพ์ดีด - มีความเพียรและพยายามใน การปฏิบัติงานที่ได้รับมอบหมาย - ช่วยดูแลรักษาเครื่องพิมพ์ดีด และอุปกรณ์อื่น ๆ - มีจิตอาสา โดยให้ความร่วมมือ กับการทำ กิจกรรมส่วนรวม ทางสายกลาง >> พอเพียง สมดุล/พร้อมรับต่อการเปลี่ยนแปลง/ยั่งยืน กรอบการจัดการเรียนรู้บูรณาการ หน่วยที่ 1 เศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม วัฒนธรรม 9 1, 2, 6 7, 8 3, 4, 5
3 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด ประวัติและวิวัฒนาการของเครื่องพิมพ์ดีด เครื่องพิมพ์ดีดที่เราเห็นกันอยู่ในปัจจุบันนี้ ต้องใช้เวลานานเกือบสองร้อยปี ในการคิดค้นและสร้าง จนสำ เร็จเป็นเครื่องพิมพ์ดีดที่ใช้งานได้จริง หลายคนอาจคิดไม่ถึงว่า เครื่องคอมพิวเตอร์ที่ เราใช้กันในปัจจุบันมี วิวัฒนาการมาจากเครื่องพิมพ์ดีดแม้กระทั่งอุปกรณ์คอมพิวเตอร์บางชิ้น ก็ยังคงใช้มาตรฐานเดิมที่ใช้กันมานาน กว่าร้อยปีแล้ว เครื่องพิมพ์ดีดมีวิวัฒนาการมานานและมีประวัติดังต่อไปนี้ ปีค.ศ.1714 เฮนรี่ มิลล์ (Henry Mill) ชาวอังกฤษได้จดสิทธิบัตรเครื่องจดบันทึกตัวอักษร ซึ่งใน ตอนนั้นเครื่องที่ว่านี้ยังไม่มีชื่อเรียก เขาเพียงอธิบายว่ามันเป็นเครื่องที่ทำ หน้าที่สร้างตัวอักษร แทนการเขียนด้วย ปากกา ซึ่งนับได้ว่า “มิลล์” เป็นคนแรกที่คิดประดิษฐ์เครื่อง พิมพ์ดีดขึ้น หลังจากนั้นเกือบร้อยปี เครื่องพิมพ์ดีดเครื่องแรก ของโลกถูกสร้างขึ้นในปีค.ศ.1808 โดย เพลเลกริโน เตอร์ริ (Pellegrino Turri) ชาวอิตาเลียน สร้างขึ้นเพื่อให้คุณผู้หญิง คาโรลิน่า แฟนโตนิ ดา ฟิวิซโซโน (Countess Carolina Fantoni da Fivizzono) แฟนสาวผู้ตาบอดของเขาสามารถ ใช้พิมพ์แทนการเขียนจดหมายหาเขาได้ แต่เครื่องพิมพ์ดีดนี้ยัง ไม่มีการสร้างขึ้นในเชิงพาณิชย์ นักประดิษฐ์ชาวยุโรปและชาวอเมริกัน ต่างก็ พยายามคิดค้นจะประดิษฐ์เครื่องพิมพ์ดีด ที่สามารถทำ งานได้ รวดเร็วกว่าใช้ปากกาเขียน ในปีค.ศ. 1867 คริสโตเฟอร์ลาทัม ชูลส์(Christopher Latham Sholes) นักหนังสือพิมพ์ชาวมิ ลวอกี ประเทศสหรัฐอเมริกา เกิดความคิดจะสร้างเครื่องพิมพ์ เลขหน้าหนังสืออัตโนมัติแต่ต่อมาเขาขยายความคิดออกไปจาก แค่พิมพ์เลขหน้าเป็นพิมพ์ตัวอักษรด้วย ต่อมา “ชูลส์” ขายลิขสิทธิ์การผลิตเครื่องพิมพ์ดีดนี้ให้กับ บริษัทผลิตปืน E. Remington & Sons ซึ่งเจ้าของบริษัทได้โยกวิศวกร แผนกผลิตจักรเย็บผ้ามาดูแลการผลิตเครื่องพิมพ์ดีด จึงไม่น่าแปลกใจที่ เครื่องพิมพ์ดีด Remington รุ่นแรกมีลักษณะเหมือนจักรเย็บผ้า เครื่อง พิมพ์ดีดรุ่นแรกยังไม่ค่อยเป็นที่นิยมนัก ช่วงเวลา 4 ปีตั้งแต่ ค.ศ. 1874–1878 มียอดขายเพียง 5,000 เครื่องเท่านั้น แต่หลังจากปี1878 Remington ผลิตเครื่องพิมพ์ดีดรุ่นที่สองที่เพิ่มปุ่มยกแคร่ (Shift) ทำ ให้สามารถพิมพ์ตัวอักษรตัวพิมพ์ใหญ่และตัวพิมพ์เล็กได้ เครื่องรุ่นนี้ ทำยอดขายถล่มทลายได้มากกว่า 100,000 เครื่อง เครื่องพิมพ์ดีดในยุค นี้ยังคงเป็นแบบ “ตาบอด” (Blind Typewriter) เพราะผู้พิมพ์ไม่เห็น สิ่งที่ตัวเองพิมพ์จนกว่าจะดึงกระดาษออกจากเครื่อง เครื่องพิมพ์ดีดตัวแรกของโลก ผลิตในปี 1872 โดย คริส โตเฟอร์ เครื่องพิมพ์ดีดรุ่นจักรเย็บผ้า ผลิตในปี 1874
4 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด จนกระทั่งในปีค.ศ.1891 เจมส์ ดอจเออร์ตี้(James Daugherty) คิดค้นเครื่องพิมพ์ดีดแบบก้าน ดีดตัวอักษรด้านหน้าทำ ให้ผู้พิมพ์สามารถมองเห็นสิ่งที่ตัวเองพิมพ์ได้เป็นครั้งแรก ต่อมาปี ค.ศ.1893 ฟรานซ์ แวกเนอร์ (Franz Wagner) นักประดิษฐ์ชาวเยอรมันได้นำ การ ออกแบบเครื่องพิมพ์ดีดแบบก้านดีดด้านหน้าของดอจเออร์ตี้มาปรับปรุง และขายลิขสิทธิ์การผลิตให้กับ จอห์น อันเดอร์วูด (John Underwood) เจ้าของบริษัทผลิตม้วนผ้าหมึกสำ หรับพิมพ์ดีด บริษัทอันเดอร์วูดผลิตเครื่อง พิมพ์ดีดแบบก้านดีดตัวอักษรด้านหน้าออกจำ หน่ายครั้งแรกในปี ค.ศ. 1895 ทำ ให้เครื่องพิมพ์ดีดแบบก้าน พิมพ์ดีดด้านหน้าเริ่มเป็นที่ยอมรับในท้องตลาด ปีค.ศ.1901 อันเดอร์วูดผลิตเครื่องพิมพ์ดีดรุ่น Underwood 5 เครื่องพิมพ์ดีดด้านหน้ารุ่นที่ปรับปรุงให้ใช้งานได้ง่ายขึ้น จนกลายเป็นต้นแบบเครื่องพิมพ์ดีดที่เราเห็นกันทุกวันนี้ เครื่องพิมพ์ดีดที่ได้รับความสำ เร็จและผลิตออกจำ หน่ายในสหรัฐอเมริกา เช่น ยี่ห้อ เรมิงตัน อันเดอร์วูด รอยัล ไอ บีเอ็ม สมิธโคโรน่า ส่วนยุโรปก็มีนักประดิษฐ์เครื่องพิมพ์ดีดออกจำ หน่ายหลายยี่ห้อ เช่นในเยอรมันมีโอลิม เปีย แอดด์เลอร์ ออฟตีม่า ส่วนอิตาลีมีโอลิเวตตี้และ ในฮอลแลนด์มีเฮอร์เมส เป็นต้น ต่อมาปี พ.ศ. 2419 ได้มีการนำ เครื่องพิมพ์ดีดภาษาอังกฤษ เข้ามาในประเทศไทยครั้งแรกและเปิด แสดงให้ประชาชนเข้าชม ณ บริษัทแรมเซย์ ในยุคนั้น หลังจากนั้น เอดวิน แมคฟาร์แลนด์ (Edwin McFarland) เลขานุการส่วนพระองค์ของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพเสนาบดีกระทรวงธรรมการ ได้คิดค้น และดัดแปลงจากเครื่องพิมพ์ดีดภาษาอังกฤษมาเป็นเครื่องพิมพ์ดีดภาษาไทยแต่เนื่องจากภาษาไทยมีสระและ วรรณยุกต์มากกว่าภาษาอังกฤษจึงต้องใช้แป้นอักษรมากกว่าเครื่องพิมพ์ดีดภาษาอังกฤษ เขาได้เข้าฝึกงานที่ โรงงานพิมพ์ดีดของสมิทพรีเมียร์ และวางแป้นอักษรเป็นภาษาไทยได้สำ เร็จในปี พ.ศ. 2434 แต่ต้องตัดตัวอักษร ออกไป 2 ตัวคือ ฃ ขวด กับ ฅ คน แต่ก็ไม่สามารถพิมพ์แบบสัมผัสได้ ต้องใช้นิ้วจิ้มทีละตัว แต่ก็อำ นวย ความสะดวกมากขึ้นและเป็นประโยชน์ต่อทางราชการ เอดวิน แมคฟาร์แลนด์ ได้นำ เครื่องพิมพ์ดีดไทยเครื่องแรกกลับเมืองไทยเมื่อปีพ.ศ. 2435 และได้ ถึงแก่กรรมในเวลาต่อมา พระอาจวิทยาคม (George Mcfarland) หรือ “หมอ บรัดเลย์” น้องชายได้รับมอบ กรรมสิทธิ์เครื่องพิมพ์ดีดภาษาไทยยี่ห้อสมิทธ์พรีเมียร์ และนำ ไปตั้งแสดงที่ร้านทำ ฟัน ที่ตำ บลปากคลองตลาด มีประชาชนและข้าราชการไปทำ ฟันและก็ได้รับคำแนะนำ ให้รู้จักเครื่องพิมพ์ดีดภาษาไทย ทุกคนต่างพอใจและได้รับ ความนิยมอย่างรวดเร็ว จึงได้เปิดร้านจำ หน่ายเครื่องพิมพ์ดีดและเครื่องใช้สำ นักงานขึ้นด้วย และท่านได้สั่งให้ โรงงานสมิทพรีเมียร์ผลิตเครื่องพิมพ์ดีดภาษาไทยรุ่นแรกได้ส่งมาถึงประเทศไทย พ.ศ.2440 โดยจำ หน่ายให้แก่ 1 ก 4 (Blind Typewriter) กก กก ก ..1891 (James Daugherty) กกก ..1893 ก (Franz Wagner) ก กกก ก ก (John Underwood) ก กกกก .. 1895 ก .. 1901 Underwood 5 กกก กก กกก .. 2419 กก ก ก (Edwin McFarland) กก กก กก กกกกกก กกก ก ก .. 2434 กก 2 ก Daugherty กกก Remington 2 1878 Remington 2 ผลิตในปี 1878 Daugherty เครื่องพิมพ์ดีด แบบก้านดีดด้านหน้าตัวแรกของโลก
5 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด หน่วยงานราชการหลายแห่ง เมื่อกิจการดีขึ้นจนต้องขยายกิจการไปเปิดร้านใหม่ที่มุมถนนวังบูรพา ให้ชื่อว่า “สมิทพรีเมียร์” ต่อมาปี พ.ศ. 2446 พระอาจวิทยาคม ได้กลับไปที่อเมริกาและได้ให้ความรู้เรื่องภาษาไทยและ ช่วยออกความคิดเห็นจนบริษัทเรมิงตันสามารถผลิตเครื่องพิมพ์ดีดภาษาไทยชนิดกระเป๋าหิ้ว และสามารถ พิมพ์สัมผัส 10 นิ้วได้เป็นที่นิยมเพราะพิมพ์ได้ง่าย และมีจำ หน่ายในประเทศไทย เมื่อปีพ.ศ. 2469 เครื่องพิมพ์ดีดภาษาไทยขณะนั้นยังมีข้อบกพร่องเพราะการพิมพ์ขัดกับหลักการเขียน พระอาจ วิทยาคมจึงได้ร่วมปรึกษากับพนักงานของบริษัทฯ 2 คนคือ นายสวัสดิ์ มากประยูร และนายสุวรรณประเสริฐ (กิมเฮง) เกษมณี ออกแบบวางแป้นอักษรใหม่ใช้เวลา 7 ปีจึงสำ เร็จในปี พ.ศ. 2474 ซึ่งเป็นแบบที่สามารถ พิมพ์ได้ถนัดที่สุดและรวดเร็วที่สุด เรียกว่าแบบ “เกษมณี” และใช้มาจนถึงปัจจุบัน ต่อมามีนักประดิษฐ์พบว่าการ วางแป้นอักษรเกษมณีมีข้อบกพร่อง จึงคิด วางแป้นอักษรใหม่และตั้งชื่อว่าแบบ “ปัตตะโชติ” และได้เสนอต่อ สภาวิจัยแห่งชาติ พบว่าสามารถพิมพ์สัมผัสได้เร็วกว่าเดิมประมาณ 25.8% ทำ ให้วงการใช้เครื่องพิมพ์ดีดเกิด ความสับสน คณะรัฐมนตรีลงมติให้หน่วยงานราชการจัดซื้อเครื่องพิมพ์ดีดไทยแบบปัตตะโชติ ทำให้หน่วยงานราชการ รัฐวิสาหกิจ บริษัท ห้างร้าน ต้องส่งพนักงานพิมพ์ดีดไปเข้ารับการอบรมการใช้เครื่องพิมพ์ดีดแบบปัตตะโชติและ ผลจากการเปลี่ยนแปลงหลังวันที่ 16 ตุลาคม พ.ศ.2516 ทำ ให้นโยบายนี้เปลี่ยนแปลงไป เพราะมีการยกเลิกมติ คณะรัฐมนตรีดังกล่าว เครื่องพิมพ์ดีดได้มีการพัฒนาขึ้นตามลำ ดับ จากเครื่องพิมพ์ดีดธรรมดา เป็นเครื่องพิมพ์ดีดไฟฟ้าซึ่ง สามารถพิมพ์ได้ทั้งภาษาไทย และภาษาอังกฤษในเครื่องเดียวกัน ตัวอักษรคมชัดสวยงาม พิมพ์ได้รวดเร็ว บางรุ่น สามารถเก็บบันทึกข้อมูลลงในแผ่นดิสก์ได้ ปัจจุบันเครื่องพิมพ์ดีดกำลังพัฒนาเข้าสู่ยุคดิจิตอล มีการนำ เครื่อง คอมพิวเตอร์มาประยุกต์ใช้กับเครื่องพิมพ์ดีดทำ ให้เครื่องพิมพ์ดีดสามารถทำงานมีประสิทธิภาพสูงขึ้น เครื่องพิมพ์ดีด จึงกลายเป็นอุปกรณ์เครื่องใช้สำ นักงานที่มีใช้ในหน่วยงานธุรกิจทุกประเภท ขนาดของตัวพิมพ์ ขนาดของตัวพิมพ์ที่ใช้กันอยู่โดยทั่วไปมี3 ขนาด คือ 1. ตัวอักษรขนาดใหญ่ เรียกว่า “ไปก้า” (Pica) ในเนื้อที่พิมพ์1 นิ้ว จะได้ตัวพิมพ์จำ นวน 10 เคาะ 2. ตัวอักษรขนาดเล็ก เรียกว่า “อีลีท” (Elite) ในเนื้อที่พิมพ์ 1 นิ้ว จะได้ตัวพิมพ์เว้นวรรค จำ นวน 12 เคาะ 3. ตัวอักษร IBM เป็นตัวอักษรขนาดเล็ก โดยปกติมักจะเป็นเครื่องพิมพ์ดีดไฟฟ้า แบบเครื่องพิมพ์ดีด การวางแป้นอักษร เป็นสัญลักษณ์ของแบบเครื่องพิมพ์ เครื่องพิมพ์ดีดภาษาไทยได้มีการพัฒนาการ วางแป้นอักษรมาแล้ว ดังได้กล่าวไว้ในตอนต้น แบบเครื่องพิมพ์มี2 แบบคือ 1. แบบเกษมณีอักษรแป้นเหย้า คือ ฟ ห ก ด ่า ส ว ใช้กันอยู่อย่างแพร่หลาย 2. แบบปัตตะโชติ อักษรแป้นเหย้า คือ ้ท ง ก า น เ ไ ซึ่งสภาวิจัยแห่งชาติยอมรับ แต่ไม่ แพร่หลายมากนัก (ปัจจุบันเลิกผลิตแล้ว) การเรียกชื่อแบบ เรียกตามชื่อผู้คิดประดิษฐ์
6 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด แป้นพิมพ์ เครื่องคอมพิวเตอร์แบบพกพา แป้นพิมพ์ เครื่องคอมพิวเตอร์แบบตั้งโต๊ะ แป้นพิมพ์ เครื่องพิมพ์ดีดภาษาไทย
7 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด 1. ตั้งระยะบรรทัด 11. คานทับกระดาษ 21. แป้นล็อกแคร่อักษร 2. แผงนำ กระดาษ 12. ลูกยางทับกระดาษ 22. ก้านปรับผ้าหมึก 3. กั้นระยะซ้าย 13. ที่จับบัตร 23. ขอตัวอักษร 4. แนวระดับบรรทัด 14. ตั้ง Tab. 24. ลบ Tab. 5. แผงรองลบ 15. แป้นถอยหลัง 25. ก้านปัดแคร่ 6. กั้นระยะขวา 16. ก้านปรับน้ำ หนักการพิมพ์ 26. ลูกบิดซ้าย 7. ก้านคลายกระดาษ 17. แป้นยกแคร่ขวา 27. ปุ่มปรับระยะบรรทัด 8. ล้างแคร่ขวา 18. คานเว้นวรรค 28. ก้านฟรีบรรทัด 9. ปล่อยแคร่ขวา 19. คาน Tab. 29. ปล่อยแคร่ซ้าย 10. ลูกบิดขวา 20. แป้นยกแคร่ซ้าย 30. ล้างแคร่ซ้าย หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด 7 1. ตั้งระยะบรรทัด 11. คานทับกระดาษ 21. แป้ นล็อกแคร่อักษร 2. แผงนํากระดาษ 12. ลูกยางทับกระดาษ 22. ก้านปรับผ้าหมึก 3. กั้นระยะซ้าย 13. ที่จับบัตร 23. ขอตัวอักษร 4. แนวระดับบรรทัด 14. ตั้ง Tab. 24. ลบ Tab. 5. แผงรองลบ 15. แป้ นถอยหลัง 25. ก้านปดแคร่ั 6. กั้นระยะขวา 16. ก้านปรับนํ้าหนักการพิมพ์ 26. ลูกบิดซ้าย 7. ก้านคลายกระดาษ 17. แป้ นยกแคร่ขวา 27. ปุ่ มปรับระยะบรรทัด 8. ล้างแคร่ขวา 18. คานเว้นวรรค 28. ก้านฟรีบรรทัด 9. ปล่อยแคร่ขวา 19. คาน Tab. 29. ปล่อยแคร่ซ้าย 10. ลูกบิดขวา 20. แป้ นยกแคร่ซ้าย 30. ล้างแคร่ซ้าย 1 2 3 4 5 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 20 19 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 6 ส่วนประกอบต่าง ๆ ของเครื่องพิมพ์ดีด
8 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด ส่วนต่าง ๆ ของเครื่องพิมพ์ดีดที่ควรรู้จักในเบื้องต้น ผู้เรียนควรมีความรู้เกี่ยวกับส่วนต่าง ๆ ของเครื่องพิมพ์ดีด และต้องพยายามจดจำ ส่วนต่าง ๆ ท ี่ สำ คัญที่ต้องใช้ในระยะเริ่มแรกของการเรียนพิมพ์ดีด มีดังต่อไปนี้ 1 ก 8 ก กก กก 1. ก (Paper Guide) ก 0 กกกก กก 2. ก (Left & Right Margin) ก ก ก กก กก กก ก ก 2 กกก ก 3. กก (Paper Release Lever) ก กกก ก กก กก ก กก 1 ก 8 ก กก กก 1. ก (Paper Guide) ก 0 กกกก กก 2. ก (Left & Right Margin) ก ก ก กก กก กก ก ก 2 กกก ก 3. กก (Paper Release Lever) ก กกก ก กก กก ก กก 1 ก 8 ก กก กก 1. ก (Paper Guide) ก 0 กกกก กก 2. ก (Left & Right Margin) ก ก ก กก กก กก ก ก 2 กกก ก 3. กก (Paper Release Lever) ก กกก ก กก กก ก กก 1. แผงนำ กระดาษ (Paper Guide) ให้ตั้งแผงนำ กระดาษที่ เลข 0 ใส่กระดาษให้ริมซ้ายกระดาษชิดแผงนำ กระดาษทุกครั้งเพื่อจัด กระดาษด้านซ้ายให้เท่ากัน 2. ปุ่มกั้นระยะซ้าย–ขวา (Left & Right Margin) หรือ เรียกว่า ปุ่มตั้งกั้นหน้า–หลัง ใช้สำ หรับกั้นระยะซ้ายหรือจุดเริ่มต้นและกั้น ระยะขวาหรือจุดสิ้นสุดการพิมพ์ โดยกำ หนดจากความยาวข้อความที่พิมพ์ ในหนึ่งบรรทัด เช่น กำ หนดความกว้างของกระดาษพิมพ์ ลบด้วยความ ยาวของข้อความที่จะพิมพ์จากนั้นหาร 2 ก็จะได้จำ นวนตัวเลขที่ใช้สำ หรับ การกั้นหน้า และกั้นหลัง 1 ก 4. ก (Left & Right Cylinder Knob) กก ก 5. ก (Paper Holding Bar) กก กกก ก 6. Tab + (Tabulator Setting) กก 7. Tab (Tabulator Setting) กก 8. (Space Bar) ก 1 ก ก 9 (Left & Right Cylinder Knob) กก (Paper Holding Bar) ก กก กกก ก (Tabulator Setting) (Tabulator Setting) ก 1 3. ก้านคลายกระดาษ (Paper Release Lever) ใช้เมื่อ ต้องการถอดกระดาษออกจากเครื่อง หรือใส่กระดาษแล้วต้องจัดกระดาษให้ ตรงก่อนพิมพ์ โดยดึงก้านคลายกระดาษเข้าหาตัว เมื่อถอดกระดาษเสร็จแล้ว ให้ปรับก้านคลายกระดาษเข้าที่เดิม 4. ปุ่มลูกบิดซ้าย–ขวา (Left & Right Cylinder Knob) ใช้สำ หรับป้อนกระดาษเข้าเครื่องและปรับหมุนเลื่อนกระดาษขึ้นหรือลงตาม ต้องการ
9 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด 5. คานทับกระดาษ (Paper Holding Bar) เมื่อใส่ กระดาษเข้าเครื่องแล้วให้ปรับคานทับกระดาษลงทับกระดาษพร้อม เลื่อน ลูกยางทับกระดาษโดยให้แบ่งกระดาษเป็นสามส่วนเท่า ๆ กัน 1 ก 4. ก (Left & Right Cylinder Knob) กก ก 5. ก (Paper Holding Bar) กก กกก ก 6. Tab + (Tabulator Setting) กก 7. Tab (Tabulator Setting) กก 8. (Space Bar) ก 1 ก ก 9 (Left & Right Cylinder Knob) กก (Paper Holding Bar) ก กก กกก ก (Tabulator Setting) (Tabulator Setting) ก 1 1 ก 4. ก (Left & Right Cylinder Knob) กก ก 5. ก (Paper Holding Bar) กก กกก ก 6. Tab + (Tabulator Setting) กก 7. Tab (Tabulator Setting) กก 8. (Space Bar) ก 1 ก ก 9 (Left & Right Cylinder Knob) กก (Paper Holding Bar) ก กก กกก ก (Tabulator Setting) (Tabulator Setting) ก 1 1 ก 4. ก (Left & Right Cylinder Knob) กก ก 5. ก (Paper Holding Bar) กก กกก ก 6. Tab + (Tabulator Setting) กก 7. Tab (Tabulator Setting) กก 8. (Space Bar) ก 1 ก ก 9 (Left & Right Cylinder Knob) กก (Paper Holding Bar) ก กก กกก ก (Tabulator Setting) (Tabulator Setting) ก 1 6. ปุ่มตั้งระยะหรือปุ่ม Tab+(Tabulator Setting) ใช้ เมื่อต้องการตั้งระยะจำ กัดตอน หรือย่อหน้า 7. ปุ่มปลดระยะหรือปุ่ม Tab-(Tabulator Setting) ใช้เมื่อต้องการล้างแคร่จำ กัดตอน 8. คานเว้นวรรค (Space Bar) ใช้เมื่อต้องการเว้นวรรค ให้ใช้หัวแม่มือซ้าย – ขวา เคาะคานเว้นวรรค ถ้าเคาะ 1 ครั้ง แคร่จะ เลื่อนไป 1 ตัวอักษร 1 ก 10 9. ก (Carriage Return Lever) กก ก 10. (Line Spacer) ก 3 1,2,3 ก 2 11. กก (Ribbon Adjuster) ก กก กก กกก กกก 9. ก้านปัดแคร่ (Carriage Return Lever) เมื่อพิมพ์ จบบรรทัดแล้วให้ปัดแคร่ด้วยมือซ้าย โดยใช้นิ้วชี้ถึงนิ้วก้อยวางชิดกัน ให้นิ้วหัวแม่มืองอลง ฝ่ามือคว่ำ ลงใช้สันนิ้วชี้ปัดแคร่ โดยใช้ข้อมือ บังคับ ออกแรงพอสมควร แล้วปัดโดยเร็ว
10 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด 10. ระยะบรรทัด (Line Spacer) อยู่ด้านซ้ายของ เครื่องพิมพ์ดีด ลักษณะเป็นครึ่งวงล้อ ปรับตัวเลขได้ 3 ระดับ คือ 1,2,3 ปกติจะใช้ระยะบรรทัดคู่ คือ หมายเลข 2 1 ก 10 9. ก (Carriage Return Lever) กก ก 10. (Line Spacer) ก 3 1,2,3 ก 2 11. กก (Ribbon Adjuster) ก กก กก กกก กกก 1 ก 10 9. ก (Carriage Return Lever) กก ก 10. (Line Spacer) ก 3 1,2,3 ก 2 11. กก (Ribbon Adjuster) ก กก กก กกก กกก 11. ก้านปรับผ้าหมึกพิมพ์ (Ribbon Adjuster) ใช้ สำ หรับปรับ ผ้าหมึก ถ้าต้องการพิมพ์กระดาษไข ปรับก้านผ้าหมึกไป อยู่ที่ สีขาว ผ้าหมึกก็จะไม่ยกขึ้น แต่ถ้าพิมพ์งานทั่วไปให้ปรับมาที่ สีฟ้า ผ้าหมึกจะยกขึ้นตามปกติ การสร้างเทคนิคที่ดีในการพิมพ์ดีด เทคนิคการพิมพ์เป็นสิ่งสำ คัญ ผู้เรียนจำ เป็นต้องฝึกปฏิบัติตามคำ สั่งของครูผู้สอนอย่างเคร่งครัด เพื่อให้เกิดทักษะที่ถูกต้อง โดยให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติดังนี้ ท่านั่งพิมพ์ดีด ท่ านั่ งพิมพ์ดีดที่ถูกวิธีมีส่วนสำ คัญทำ ให้สามารถ เคลื่อนไหวนิ้วมือในการพิมพ์ได้อย่างคล่องแคล่ว ท่านั่งที่ถูกวิธียังช่วย ให้ผู้พิมพ์สามารถพิมพ์งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเสริมสร้าง บุคลิกภาพที่ดี ท่านั่งพิมพ์ดีดที่ถูกต้อง ควรปฏิบัติดังนี้ 1.1 นั่งตัวตรง หลังตรง ศรีษะเอียงไปทางขวาเล็กน้อย โดยนั่งห่างจากเครื่องพิมพ์ดีดประมาณ 1 คืบ 1.2 เท้าวางราบกับพื้น โดยเท้าข้างใดข้างหนึ่งเยื้องไปข้าง หน้าเล็กน้อย 1.3 ข้อศอกแนบลำ ตัว 1.4 วางนิ้วบนแป้นเหย้า ยกข้อมือเล็กน้อย 1.5 ตามองแบบพิมพ์
11 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด การใส่กระดาษและการถอดกระดาษออกจากเครื่องพิมพ์ดีด 1. การใส่กระดาษมีวิธีปฏิบัติดังนี้ 1.1 การปรับแผงนำ กระดาษ (Paper Guide) เลื่อนแผงนำ กระดาษมาให้อยู่ตรงเลข 0 1.2 ยกรางทับกระดาษขึ้น 1.3 จับกระดาษพิมพ์ดีด พร้อมกระดาษ รองพิมพ์ โดยใช้มือข้างซ้าย แล้วสอดกระดาษเข้าเครื่อง พิมพ์ดีด ให้ขอบซ้ายของกระดาษชิดแผงนำ กระดาษที่ตั้งไว้ 1.4 มือขวาหมุนลูกบิดด้วยความเร็วเพียง ครั้งเดียว เพื่อป้อนกระดาษเข้าเครื่องพิมพ์ดีด 1.5 ปรับก้านคลายกระดาษแล้วจัดกระดาษ ให้ตรง เสร็จแล้วให้ปรับก้านคลายกระดาษกลับเข้าที่เดิม 1.6 จัดลูกยางทับกระดาษให้เรียบร้อย แบ่งกระดาษออกเป็น 3 ส่วน เท่า ๆ กัน 2. การถอดกระดาษ มีวิธีปฏิบัติดังนี้ 2.1 ปรับก้านคลายกระดาษ แล้วใช้มือ ซ้ายดึงกระดาษออกจากเครื่องพิมพ์ดีด ไม่ควรดึงกระดาษ ออกจากเครื่องฯ โดยไม่ปรับก้านคลายกระดาษก่อน 2.2 เลื่อนแคร่มาอยู่ตรงกลางเครื่องฯ
12 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด การตั้งระยะกั้นหน้า – กั้นหลัง เป็นการกำ หนดเนื้อที่ความกว้างของข้อความที่จะพิมพ์ให้เหมาะสมกับขนาดของหน้ากระดาษ เช่น กระดาษกว้าง 100 ต้องการพิมพ์ข้อความยาวประมาณบรรทัดละ 70 ดีด ต้องตั้งระยะกั้นหน้าที่ 15 และ ตั้งระยะกั้นหลังที่ 85 โดยตั้งแผงนำ กระดาษที่เลข 0 จากตัวอย่างให้นักเรียนปฏิบัติดังนี้ 1. เลื่อนปุ่มตั้งระยะกั้นหน้าออกไปทางซ้าย และเลื่อนปุ่มตั้งระยะกั้นหลังออกไปทาง ขวามือของ เครื่องพิมพ์ดีด 2. ใส่กระดาษเข้าเครื่องฯ ให้ขอบซ้ายชิดแผงนำ กระดาษ 3. เคาะเลื่อนแคร่ไปที่ 15 แล้วเลื่อนปุ่มตั้งระยะกั้นหน้าไปยังจุดที่ตั้งระยะไว้ 4. เคาะเลื่อนแคร่ไปที่ 85 แล้วเลื่อนปุ่มตั้งระยะกั้นหลังไปยังจุดที่ตั้งระยะไว้ การตั้งระยะกั้นหน้า – กั้นหลัง สามารถกำ หนดจากขนาดของข้อความจดหมายเป็นเกณฑ์และ ปฏิบัติได้ดังต่อไปนี้ ข้อความ กั้นหน้า - กั้นหลัง ตั้งระยะกั้นหน้า ตั้งระยะกั้นหลัง (นิ้ว) เลข เลข ขนาดสั้น 2 20 80 ขนาดกลาง 1 1/2 15 85 ขนาดยาว 1 10 90 การวางนิ้ว การเคาะแป้นอักษร และการสืบนิ้ว 1. การวางนิ้ว 1.1 วางนิ้วประจำ ที่แป้นเหย้า ฟ ห ก ด ่า ส ว โดยให้ปลายนิ้วงุ้มเล็กน้อย เพื่อความสะดวกในการเคลื่อนไหวนิ้วได้อย่างรวดเร็ว 1.2 เมื่อเคาะแป้นอักษรได้แล้ว จะต้องรีบสืบนิ้วกลับมาที่แป้นเหย้า 1.3 อย่าวางข้อมือพักบนเครื่องพิมพ์หรือยกข้อมือสูงเกินไป
13 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด 2. การเคาะแป้นอักษร การเคาะแป้นอักษรที่ถูกวิธีคือ เคาะทีละ 1 แป้น โดยใช้ปลายนิ้วเคาะลงไปตรงกลางแป้นที่ต้องการ ขณะเคาะแป้นอักษรให้มือและแขนอยู่นิ่ง การเคาะแป้น อักษรควรเคาะให้เป็นจังหวะน้ำ หนักการเคาะสม่ำ เสมอ เมื่อเคาะแป้นแล้วรีบปล่อยนิ้วโดยเร็ว และสืบนิ้วกลับมา ประจำแป้นเหย้าดังเดิม ก กก ก 2. กก กกก 1 ก ก ก กกก ก ก 1 ก ก กก ก 1. ก 1.1 ก กก 1.2 ก ก 1.3 ก กก กกก ก ก ก กกก ก ก ก ก 14 ก ก กก ก ก ก กก วิธีเคาะแป้นอักษร วิธีปล่อยนิ้ว 3. การสืบนิ้ว การสืบนิ้วที่ถูกต้อง คือ การก้าวนิ้วไปยัง แป้นที่ต้องการ โดยที่มือไม่เคลื่อนไหวไปด้วย และนิ้วอื่น ๆ พยายามให้วางอยู่บนแป้นเหย้า เมื่อสืบนิ้วไปที่แป้นอักษร อื่นแล้ว ต้องรีบสืบนิ้วกลับมาที่แป้นเหย้าดังเดิมโดยเร็ว การวางแบบพิมพ์ การวางแบบพิมพ์หรือหนังสือพิมพ์ดีดควร วางไว้ทางด้านขวาของเครื่องพิมพ์ดีด ให้ส่วนบนของ หนังสือเอียงไปทางขวาเล็กน้อย โดยเอียงประมาณ 45 องศา เพื่อให้อ่านได้ง่ายขึ้น หรือรองหนังสือ, แบบพิมพ์ ส่วนบน ให้อยู่สูงขึ้นเล็กน้อยเพื่อให้เหมาะสมกับระดับสายตาของ ผู้พิมพ์ อุปกรณ์ อื่นๆ เช่น กระดาษพิมพ์ยางลบ เป็นต้น ควรจัดวางไว้ทางด้านซ้ายมือ เพื่อสะดวกในการหยิบใช้ ส่วนของที่ไม่จำ เป็นควรเก็บไว้ให้เรียบร้อย การปัดแคร่ หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด 15 การวางแบบพิมพ์ การวางแบบพิมพ์หรือหนังสือพิมพ์ดีดควรวางไว้ทางด้านขวาของเครื่องพิมพ์ดีด ให้ ส่วนบนของหนังสือเอียงไปทางขวาเล็กน้อย โดยเอียงประมาณ 45 องศา เพื่อให้อ่านได้ง่ายขึ้น หรือรองหนังสือ,แบบพิมพ์ ส่วนบนให้อยู่สูงขึ้นเล็กน้อยเพื่อให้เหมาะสมกับระดับสายตาของผู้พิมพ์ อุปกรณ์ อื่น ๆ เช่น กระดาษพิมพ์ ยางลบ เป็นต้น ควรจัดวางไว้ทางด้านซ้ายมือ เพื่อสะดวกใน การหยิบใช้ ส่วนของที่ไม่จําเป็นควรเก็บไว้ให้เรียบร้อย การปัดแคร่ 1. ใช้มือซ้ายควํ่ามือลง นิ้วหัวแม่มืองอลงเล็กน้อย นิ้วที่เหลือทั้ง 4 นิ้ว ชิดเหยียดตรง 2. ใช้สันของนิ้วชี้แตะก้านปดแคร่ั 3. ปดแคร่โดยเร็ว ขณะแคร่เลื่อนไปมือไม่ต้องตามแคร่ไปด้วย ให้รีบกลับมาวางที่ ั แป้ นเหย้าโดยเร็ว 1. ใช้มือซ้ายคว่ำ มือลง นิ้วหัวแม่มืองอลงเล็กน้อย นิ้วที่เหลือทั้ง 4 นิ้ว ชิดเหยียดตรง 2. ใช้สันของนิ้วชี้แตะก้านปัดแคร่ 3. ปัดแคร่โดยเร็ว ขณะแคร่เลื่อน ไปมือไม่ต้องตามแคร่ไปด้วย ให้รีบกลับมาวาง ที่แป้นเหย้าโดยเร็ว
14 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด 2. ก กกกก กก กก กก กก ก กกก ก กก กก กก 3. ก ก กก ก ก กกกก กกกก ก ก 4. กก กกก ก ก ก 1 ก ก กกกก กก กก ก กก กก ก กกก กกก กก กก ก ก กก ก กกกกก กกกก กกกก กกก ก ก กก กกก ก ก ก ก ก 17 กกกก ก กก กก ก กกก กก กก ก กก กกกก กกกก กกก กกก ก ก กิจนิสัยที่ดีในการเรียนพิมพ์ดีด ก่อนที่จะเริ่มใช้เครื่องพิมพ์ดีด สิ่งแรกที่นักศึกษาจะต้องฝึกสร้างให้เป็นกิจนิสัยที่ดีในการใช้เครื่อง พิมพ์ดีด คือ การพับผ้าคลุมเครื่องพิมพ์ดีดให้เรียบร้อย ผ้าคลุมเครื่องช่วยป้องกันฝุ่นละอองและสิ่งสกปรกต่างๆ ดังนั้นหลังจากใช้เครื่องพิมพ์ดีดเสร็จแล้วควรคลุมผ้าคลุมเครื่องทุกครั้งและเมื่อจะต้องใช้เครื่องพิมพ์ดีดเปิดผ้าคลุม แล้ว ควรพับผ้าคลุมเครื่องให้เรียบร้อยก่อน วิธีการพับผ้าคลุมเครื่องพิมพ์ดีดให้ปฏิบัติตามลำ ดับ ดังนี้ 1. การพับผ้าคลุมเครื่อง 1.1 จับมุมบนขอบผ้าคลุมเครื่องพิมพ์ดีดทั้งสองข้าง ยกขึ้นวางหงายบนเครื่องพิมพ์ดีด หรือบนโต๊ะ 1.2 พับผ้าคลุมด้านที่อยู่ระหว่างสองมุมที่จับอยู่ลง 1.3 พับผ้าคลุมด้านซ้ายลง แล้วจึงพับด้านขวาลง จากนั้นพับส่วนที่เหลือด้านล่างขึ้นไป 1.4 แบ่งผ้าคลุมเครื่องออกเป็น 3 ส่วน ให้เท่ากัน 1.5 พับส่วนที่ 1 ทับส่วนที่ 2 แล้วพับส่วนที่ 3 ทับส่วนที่ 2 อีกครั้ง 2. การพิมพ์ทบทวน วิธีพิมพ์ดีด เป็นวิชาทักษะต้องใช้เวลาในการฝึกพิมพ์เพื่อสร้างทักษะและความชำ นาญ การได้ ฝึกฝนปฏิบัติซ้ำ ๆ จะเกิดความชำ นาญมากขึ้น ดังนั้น การพิมพ์ทบทวนจึงมีความสำ คัญต่อ นักเรียนเป็นอย่างมาก นักเรียนควรจะได้มีโอกาสซ้อมมือพิมพ์บทเรียนที่ได้เรียนมาแล้ว ก่อนที่จะเรียนบทเรียนบทใหม่ต่อไป เป็นกิจนิสัย ที่ดีอีกอย่างหนึ่งที่ควรฝึกปฏิบัติให้เป็นนิสัย ประโยชน์ของการพิมพ์ทบทวน คือ - นักเรียนเกิดความชำ นาญมากยิ่งขึ้น - สร้างความเป็นระเบียบวินัยในห้องเรียนพิมพ์ดีด - ฝึกฝนให้นักเรียนมีความอุตสาหะ และมีกิจนิสัยที่ดีในการเรียนวิชาพิมพ์ดีด 3. การตรวจทาน เมื่อนักเรียนพิมพ์งานเสร็จแล้ว ก่อนที่จะส่งงานนักเรียนควรตรวจทานดูความเรียบร้อยของงาน พิมพ์นั้นก่อน หากพบที่ผิดจะได้แก้ไขก่อนที่จะนำ งานพิมพ์นั้นออกจากเครื่องพิมพ์ดีด จะได้ไม่เสียเวลาพิมพ์ งานใหม่ และเพื่อเป็นการสร้างกิจนิสัยที่ดีแก่นักเรียนให้มีความประณีต ความรอบคอบในการทำ งานฝึกให้เกิด เป็นความเคยชินเป็นนิสัยในการปฏิบัติงาน ทุกครั้งก่อนนำ งานพิมพ์ออกจากเครื่องฯ ต้องตรวจทานงานให้ เรียบร้อยเสียก่อน
15 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด 4. เตรียมอุปกรณ์การเรียนพิมพ์ดีดให้ครบถ้วน นักเรียนควรจัดเตรียมอุปกรณ์ในการเรียนวิชาพิมพ์ดีดให้พร้อม เช่น กระดาษพิมพ์ดีด กระดาษรองพิมพ์ แบบพิมพ์ ยางลบ เป็นต้น เพื่อให้การเรียนมีประสิทธิภาพ และเกิดความเป็นระเบียบในการ เรียนวิชาพิมพ์ดีด เป็นกิจนิสัยของนักเรียนทุกคน แสดงถึงความสนใจเอาใจใส่และมีความพร้อมในการเรียนของ นักเรียน 5. การลบแก้ไขคำ ผิด ให้ปฏิบัติดังนี้ 5.1 ยกรางทับกระดาษขึ้น หมุนลูกบิดให้คำ ผิดที่จะลบเลื่อนไปอยู่ที่แผงรองลบ 5.2 เลื่อนแคร่ไปทางซ้าย หรือขวา ให้คำ ผิดที่ต้องการลบพ้นจากตัวเครื่องพิมพ์ดีดเพื่อมิให้เศษ ยางลบหล่นลงในตัวเครื่องพิมพ์ดีด 5.3 ใช้ยางลบ ลบเบาๆ ลบไปทางเดียวกันมิฉะนั้นกระดาษอาจขาด และต้องระวังไม่ให้ลบไป ถูกตัวอักษรอื่นที่อยู่ใกล้เคียง 5.4 เมื่อลบเสร็จแล้ว ใช้หลังเล็บถูรอยขุยของกระดาษที่ลบเบาๆ ให้เรียบแล้วจึงพิมพ์แก้ไขให้ ถูกต้อง การบำรุงรักษาเครื่องพิมพ์ดีด เครื่องพิมพ์ดีดเป็นอุปกรณ์สำ นักงานที่ต้องดูแลรักษาให้อยู่สภาพที่สามารถทำ งานได้ดีมีประสิทธิภาพ และมีอายุการใช้งานได้ยาวนาน กิจนิสัยที่ดีของผู้ใช้เครื่องพิมพ์ดีดก็คือหมั่นดูแลรักษาเครื่องพิมพ์ดีดเป็นประจำ สม่ำ เสมอ ควรปฏิบัติดังนี้ 1. ตรวจเช็คสภาพเครื่องพิมพ์ดีดก่อนใช้ทุกครั้ง 2. เมื่อเลิกใช้เครื่องฯ ให้ยกลูกยางทับกระดาษขึ้น และปรับก้านคลายกระดาษให้อยู่ในตำแหน่งคลาย เพื่อไม่ใช้ลูกยางทับกระดาษกดลูกยางใหญ่ไว้ตลอดเวลา เป็นการช่วยยืดอายุลูกยางใหญ่ 3. หลังเลิกใช้เครื่องฯ ควรเลื่อนแคร่มาไว้ตรงกลางเครื่องฯ แล้วนำ ผ้าคลุมเครื่องพิมพ์ดีดคลุมให้ เรียบร้อย เพื่อป้องกันฝุ่นละออง 4. การทำ ความสะอาดเครื่องพิมพ์ดีด อาจจะทำ ทุกเดือนด้วยการเป่าเอาฝุ่นละอองและเศษผงต่างๆ ออก โดยใช้แปรงขนอ่อนปัดเศษยางลบหรือฝุ่นละอองภายในเครื่องฯ ออก แล้วใช้เครื่องเป่าลมเป่าฝุ่นออกอีกครั้ง 5. การทำ ความสะอาดก้านอักษร ควรใช้แปรงขนสั้นแปรงก้านอักษรทุกตัว เพื่อให้ฝุ่นที่เกาะอยู่หลุด ออกจากก้านอักษร โดยแปรงเบา ๆ จะทำ ให้ตัวอักษรมีความคมชัด 6. การทำ ความสะอาดลูกยางใหญ่ ให้ใช้ผ้าหรือสำลีชุบแอลกอฮอล์พอหมาด เช็ดทำ ความสะอาด ลูกยางใหญ่ และลูกยางป้อนกระดาษ เพื่อให้ลูกยางสะอาดและมีอายุการใช้งานยาวนาน 7. การใช้น้ำ มันหล่อลื่น ในบางจุดของเครื่องพิมพ์ดีดควรหยอดน้ำ มันเล็กน้อย เพื่อให้เครื่องฯ มีความ คล่องตัวไม่ฝืด ถ้าหยอดน้ำ มันปริมาณมากเกินไปทำ ให้เหนียวและเป็นตัวทำ ให้ฝุ่นเกาะได้มากขึ้น ถ้าไปโดนลูกยาง อาจทำ ให้ลูกยางบวมได้ การแก้ไขเครื่องพิมพ์ดีดอย่างง่าย เครื่องพิมพ์ดีดเมื่อใช้ไประยะหนึ่งอาจเกิดการขัดข้องบ้าง อาการขัดข้องเล็กน้อยถ้าสามารถแก้ไข ด้วยตนเองได้ ก็จะเป็นการประหยัดเวลาและค่าใช้จ่าย แต่ถ้าอาการขัดข้องของเครื่องพิมพ์ดีดมีมาก ถ้าไม่
16 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด สามารถแก้ไขได้ ก็ควรจะให้ช่างซ่อมเครื่องฯ มาดูแลและซ่อม เครื่องพิมพ์ดีดต่อไป ปัญหาหรืออาการขัดข้องที่ เกิดขึ้นอาจแบ่งออกเป็นลักษณะ ดังนี้ 1. อาการขัดข้องที่เกิดจากการทำ งานของระบบผ้าหมึก 1.1 ผ้าหมึกไม่เดิน 1.2 ผ้าหมึกไม่ยก 1.3 ผ้าหมึกไม่กรอกลับอัตโนมัติ 1.4 ผ้าหมึกค้าง จากอาการที่กล่าวมานี้สาเหตุอาจเกิดจากการใส่หลอดผ้าหมึกไม่ตรงเดือย แถบผ้าหมึกบิด พันกับหลอดผ้าหมึก ผ้าหมึกไม่อยู่ตรงร่องบังคับแถบของมัน แถบผ้าหมึกไม่อยู่ในเหล็กส่งตามลักษณะที่ถูกต้อง เหมือนเดิม ตัวกลับผ้าหมึกอัตโนมัติเสีย ปุ่มปรับผ้าหมึกชำ รุด สปริงดึงขาเหล็กส่งผ้าหมึกเสีย ฯลฯ การแก้ไขให้ ดูอาการแล้วจัดให้ส่วนต่าง ๆ อยู่ในสภาพที่ถูกต้อง ตามลักษณะปกติของเครื่องพิมพ์ดีด 2. อาการขัดข้องที่เกิดจากก้านพิมพ์ดีดค้าง ฝืด หรือหนัก ก้านพิมพ์ดีดที่มักจะค้างที่ช่องตีพิมพ์ อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น ฝุ่นละอองเกาะที่ร่องหวี บริเวณโคนก้านอักษรทำ ให้สกปรก เป็นสนิม ก้านพิมพ์คดงอ ขอเกี่ยวก้านอักษรเสีย สปริงดึงก้านชำ รุด หรือ จากสาเหตุอื่น ๆ เป็นต้น แก้ไขโดยการหยอดน้ำ มันหล่อลื่น และทำ ความสะอาดบริเวณร่องหวีโคนก้านอักษร ถ้า ปฏิบัติแล้วยังฝืดอีก ให้ดูที่ก้านอักษรตัวที่ฝืดว่าผิดปกติหรือไม่ ถ้ามีอาการคดงอให้ดัดให้ตรงพอดีกับช่องตีอักษร หรือใช้นิ้วกดแป้นถอยหลังเอาไว้แล้วจึงเคาะแป้นที่ฝืดนั้นหลาย ๆ ครั้ง ก็จะคล่องขึ้นมาเอง ถ้าทำ เช่นนี้แล้วก้าน อักษรนั้นก็ยังคงฝืดอยู่แสดงว่าอาจจะเกิดการขัดข้องใน ชิ้นส่วนอื่นควรตามช่างพิมพ์ดีดมาซ่อม 3. อาการขัดข้องที่เกิดจากสายพานขาดหรือหลุด ชิ้นส่วนหรืออุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับระบบของสายพานนี้มองเห็นได้ง่าย ถ้าสายพานหลุดให้ใส่ เข้าไปใหม่แต่ถ้าสายพานชำ รุด หรือขาดก็ให้เปลี่ยนสายใหม่ ในกรณีที่จะต้องเปลี่ยนสายพานใหม่นี้จะต้องจดจำ หรือสังเกตว่าสายพานของเดิมนั้นอยู่ในลักษณะอย่างไร ยาวเท่าใด ฯลฯ นอกจากจะใส่ให้อยู่ในลักษณะเดิมแล้ว ยังจะต้องตั้งลานให้มีความพอดีอีกด้วย ถ้าตั้งลานหย่อนเกินไปแคร่มักจะไม่ค่อยเดิน แต่ถ้าตั้งลานตึงเกินไปเวลา ปัดแคร่จะรู้สึกหนัก เมื่อกดแท็ปแคร่จะวิ่งเร็วมากเกินไป และจะเกิดปัญหาเวลาพิมพ์ตัวอักษรจะกระโดด เป็นต้น การเปลี่ยนผ้าหมึกพิมพ์ดีด ผ้าหมึกที่ใช้นาน ๆ อาจมีสีซีดจาง ทำ ให้ตัวพิมพ์ไม่ชัดเจน จึงควรเปลี่ยนผ้าหมึกใหม่ ขั้นตอนใน การเปลี่ยนผ้าหมึก ให้ปฏิบัติดังนี้ 1. เปิดฝาครอบเครื่องพิมพ์ดีดออก 2. ง้างเหล็กบังคับผ้าหมึกออกเล็กน้อยแล้ว ยกตลับผ้าหมึกเก่าออกจากแกนผ้าหมึกทั้งสองข้าง 3. นำ ตลับผ้าหมึกใหม่มาใส่ให้ตรงแกนบังคับตามรูตลับผ้าหมึกทั้ง 2 ข้าง ให้เรียบร้อย 4. กดแป้นยกแคร่ล็อกค้างไว้เพื่อสะดวกเวลาคล้องผ้าหมึก 5. ใช้มือจัดผ้าหมึก 2 ข้าง คล้องผ้าหมึกเข้าไปในช่องก้านเหล็กบังคับผ้าหมึก และขอเกี่ยวผ้า หมึก จะเกี่ยวขอบล่างผ้าหมึกไว้ให้ตึง 6. เสร็จแล้วปลดแป้นล็อกแคร่ลงอยู่ในสภาพปกติ 7. ปิดฝาครอบเครื่องพิมพ์ดีดให้เรียบร้อย
17 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด A. หลอดผ้าหมึกพิมพ์ดีด (Ribbon spool) B. แหนบจับหลอดผ้าหมึก (Spool catch) C. แกนหลอดผ้าหมึก (Spool shaft) D. รูนำ ร่อง (Guide holes) E. ที่กลับทางเดินผ้าหมึก (Ribbon reversing switch guide) F. ขอนำ ทางผ้าหมึก (Ribbon guide brackets) G. ทางนำ ผ้าหมึกพิมพ์(Ribbon guide)
18 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด ห น่ ว ย ที่ แบบประเมินผลการเรียนรู้ 1 ตอนที่ 1 จงเลือกคำ ตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว 1. ผู้ประดิษฐ์เครื่องเขียนหนังสือชื่อว่า “Typographer” ขึ้นเป็นคนแรกคือ ก. เฮนรี่ มิล ข. คริสโตเฟอร์ลาทัมโชลส์ ค. เอดวิน แมคฟาร์แลนด์ ง. วิลเลี่ยม ออสตินเบิท 2. ผู้คิดดัดแปลงเครื่องพิมพ์ดีดภาษาอังกฤษมาเป็น ภาษาไทย คือใคร ก. ยอร์ช บีแมคฟาร์แลนด์ ข. เอดวิน แมคฟาร์แลนด์ ค. วิลเลี่ยม ออสตินเบิท ง. คริสโตเฟอร์ลาทัมโชลส์ 3. เครื่องพิมพ์ดีดรุ่นแรกที่มาถึงประเทศไทย คือยี่ห้อใด ก. เรมิงตัน ข. โอลิมเปีย ค. แอดเลอร์ ง. สมิธพรีเมียร์ 4. เครื่องพิมพ์ดีดไทยแบบใดที่ใช้กันในปัจจุบันนี้ ก. แบบปัตตะโชติ ข. แบบเกษมณี ค. แบบจันทรา ง. แบบสุริยัน 5. ขนาดตัวพิมพ์ดีดที่ใช้กับในปัจจุบันมีกี่ขนาด ก. 1 ข. 2 ค. 3 ง. 4 6. ตัวอักษรขนาด “ไปก้า” (Pica) ในเนื้อที่พิมพ์ 1 นิ้ว จะพิมพ์ตัวพิมพ์ดีดได้จำ นวนกี่เคาะ ก. 5 ข. 10 ค. 12 ง. 15 7. ควรใช้นิ้วใดในการเคาะคานเว้นวรรค ก. นิ้วหัวแม่มือ ข. นิ้วชี้ ค. นิ้วหัวแม่มือซ้ายหรือขวา ง. นิ้วชี้ซ้ายหรือขวา 8. เมื่อต้องการขึ้นบรรทัดใหม่ จะต้องปัดแคร่ด้วย มือใด ก. มือซ้าย ข. มือขวา ค. มือซ้ายหรือขวาก็ได้ ง. ไม่มีคำ ตอบที่ถูก 9. เมื่อพิมพ์แป้นอักษร ค. จะต้องเคาะคานเว้นวรรค ด้วยนิ้วใด ก. นิ้วหัวแม่มือขวา ข. นิ้วหัวแม่มือซ้าย ค. นิ้วชี้ขวา ง. นิ้วชี้ซ้าย 10. ข้อใดมิใช่ท่านั่งพิมพ์ดีดที่ถูกต้อง ก. นั่งตัวตรง หลังตรง ข. เท้าวางราบกับพื้น ค. ข้อศอกแนบลำ ตัว ง. นั่งไขว้ขาตามสบาย 11. การใส่กระดาษควรปรับแผงนำ กระดาษให้อยู่ตรง เลขใด ก. 0 ข. 1 ค. 2 ง. 3 12. ก่อนดึงกระดาษออกจากเครื่องพิมพ์ดีด จะต้อง ปฏิบัติตามข้อใด ก. ปัดแคร่ออกทีละบรรทัด ข. ปรับก้านคลายกระดาษ ค. บิดลูกยางใหญ่ ง. ดึงออกจากเครื่องได้เลย
19 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด 13. นิ้วที่เคาะแป้นอักษร ได้ถนัดที่สุดคือนิ้วใด ก. นิ้วชี้ซ้าย ข. นิ้วชี้ขวา ค. นิ้วชี้ซ้ายและขวา ง. นิ้วกลางซ้ายและขวา 14. เพราะเหตุใดจึงต้องเรียนรู้อักษรแป้นเหย้าก่อน แป้นอักษรอื่น ก. เป็นจุดศูนย์กลางของการพิมพ์ ข. เป็นแป้นอักษรหลักของการพิมพ์ ค. เป็นแป้นที่ใช้วางนิ้วมือในระหว่างการพิมพ์ ง. ถูกทั้ง ข้อ ข. และ ค. 15. แบบพิมพ์ควรวางไว้ทางด้านใดของเครื่องพิมพ์ดีด ก. ด้านซ้าย ข. ด้านขวา ค. ด้านใดก็ได้ ง. ตามความถนัดของผู้พิมพ์ 16. ประโยชน์ของผ้าคลุมเครื่องพิมพ์ดีดคือข้อใด ก. เพื่อความสวยงาม เป็นระเบียบของห้องเรียน ข. เพิ่มประสิทธิภาพของเครื่องพิมพ์ดีด ค. ช่วยป้องกันฝุ่นละอองและสิ่งสกปรก ง. เครื่องพิมพ์ดีดมีอายุการใช้งานยาวนาน 17. ข้อใดมิใช่กิจนิสัยที่ดีในการเรียนพิมพ์ดีด ก. พับผ้าคลุมเครื่องให้เรียบร้อย ข. เตรียมอุปกรณ์การเรียนพิมพ์ดีดให้พร้อม ค. ตรวจทานงานทุกครั้งก่อนส่งงาน ง. การแก้ไขเครื่องพิมพ์ดีดเมื่อเครื่องขัดข้อง 18. การทำ ความสะอาดก้านอักษร ควรใช้แปรง ลักษณะใด ก. แปรงขนอ่อน ข. แปรงขนสั้น ค. แปรงขนนุ่ม ง. แปรงขนยาว 19. การทำ ความสะอาดลูกยางใหญ่ ควรใช้ผ้าชุบ...... ก. แอลกอฮอล์ ข. น้ำ มันเบนซิน ค. น้ำ มันหล่อลื่น ง. น้ำ สะอาด 20. ข้อใดไม่เกี่ยวกับอาการขัดข้องที่เกิดจากการทำงาน ของระบบผ้าหมึก ก. แถบผ้าหมึกไม่อยู่ในเหล็กส่งตามลักษณะ ข. ตัวกลับผ้าหมึกอัตโนมัติเสีย ค. ปุ่มปรับผ้าหมึกชำ รุด ง. ก้านพิมพ์ดีดค้างฝืด หรือหนัก ก. แผงนำ กระดาษ ข. ปุ่มกั้นระยะซ้าย – ขวา ค. ก้านคลายกระดาษ ง. ปุ่มลูกบิดซ้าย – ขวา จ. คานทับกระดาษ ฉ. ปุ่มตั้งระยะ และปุ่มปลดระยะ ช. คานเว้นวรรค ซ. ก้านปัดแคร่ ฌ. ระยะบรรทัด ญ. ก้านปรับผ้าหมึกพิมพ์ ตอนที่ 2 จงนำ คำ ตอบข้างล่างนี้เติมให้ถูกต้องตามรูปภาพ ข้อที่ 1. ................................................................. ................................................................. 1 ก 8 ก กก กก 1. ก (Paper Guide) ก 0 กกกก กก 2. ก (Left & Right Margin) ก ก ก กก กก กก ก ก 2 กกก ก 3. กก (Paper Release Lever) ก กกก ก กก กก ก กก
20 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด 1 ก 4. ก (Left & Right Cylinder Knob) กก ก 5. ก (Paper Holding Bar) กก กกก ก 6. Tab + (Tabulator Setting) กก 7. Tab (Tabulator Setting) กก 8. (Space Bar) ก 1 ก ก 9 (Left & Right Cylinder Knob) กก (Paper Holding Bar) ก กก กกก ก (Tabulator Setting) (Tabulator Setting) ก 1 1 ก 4. ก (Left & Right Cylinder Knob) กก ก 5. ก (Paper Holding Bar) กก กกก ก 6. Tab + (Tabulator Setting) กก 7. Tab (Tabulator Setting) กก 8. (Space Bar) ก 1 ก ก 9 (Left & Right Cylinder Knob) กก (Paper Holding Bar) ก กก กกก ก (Tabulator Setting) (Tabulator Setting) ก 1 1 ก 10 9. ก (Carriage Return Lever) กก ก 10. (Line Spacer) ก 3 1,2,3 ก 2 11. กก (Ribbon Adjuster) ก กก กก กกก กกก 1 ก 10 9. ก (Carriage Return Lever) กก ก 10. (Line Spacer) ก 3 1,2,3 ก 2 11. กก (Ribbon Adjuster) ก กก กก กกก กกก ข้อที่ 2. ................................................................. ................................................................. ข้อที่ 3. ................................................................. ................................................................. ข้อที่ 4. ................................................................. ................................................................. ข้อที่ 5. ................................................................. ................................................................. ข้อที่ 6. ................................................................. ................................................................. 1 ก 4. ก (Left & Right Cylinder Knob) กก ก 5. ก (Paper Holding Bar) กก กกก ก 6. Tab + (Tabulator Setting) กก 7. Tab (Tabulator Setting) กก 8. (Space Bar) ก 1 ก ก 9 (Left & Right Cylinder Knob) กก (Paper Holding Bar) ก กก กกก ก (Tabulator Setting) (Tabulator Setting) ก 1
21 หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานในการเรียนพิมพ์ดีด 1 ก 4. ก (Left & Right Cylinder Knob) กก ก 5. ก (Paper Holding Bar) กก กกก ก 6. Tab + (Tabulator Setting) กก 7. Tab (Tabulator Setting) กก 8. (Space Bar) ก 1 ก ก 9 (Left & Right Cylinder Knob) กก (Paper Holding Bar) ก กก กกก ก (Tabulator Setting) (Tabulator Setting) ก 1 1 ก 10 9. ก (Carriage Return Lever) กก ก 10. (Line Spacer) ก 3 1,2,3 ก 2 11. กก (Ribbon Adjuster) ก กก กก กกก กกก 1 ก 8 ก กก กก 1. ก (Paper Guide) ก 0 กกกก กก 2. ก (Left & Right Margin) ก ก ก กก กก กก ก ก 2 กกก ก 3. กก (Paper Release Lever) ก กกก ก กก กก ก กก 1 ก 8 ก กก กก 1. ก (Paper Guide) ก 0 กกกก กก 2. ก (Left & Right Margin) ก ก ก กก กก กก ก ก 2 กกก ก 3. กก (Paper Release Lever) ก กกก ก กก กก ก กก ข้อที่ 7. ................................................................. ................................................................. ข้อที่ 8. ................................................................. ................................................................. ข้อที่ 9. ................................................................. ................................................................. ข้อที่ 10. ................................................................. .................................................................