MODUL EKONOMI SEMESTER 1

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Faktor kewujudan ekonomi bidangan dalaman

i. Ekonomi teknikal
• Penggunaan teknologi moden seperti penggunaan mesin dan jentera.
• Ini mengurangkan kos purata jangka panjang.

ii. Ekonomi pemasaran
• Aktiviti pemasaran seperti iklan dan sebagainya.
• Pertambahan permintaan menyebabkan hasil firma bertambah dan kos purata jangka
panjang berkurangan..

iii. Ekonomi kewangan

• Firma lebih senang mendapatkan pinjaman daripada institusi kewangan.
• Ini membolehkan firma besar menambahkan keluarannya yang akhirnya kos purata

jangka panjang jatuh.

iv. Ekonomi pengurusan
• Pelantikan pengurus-pengurus yang cekap.
• Daya pengeluaran bertambah dan kos purata jangka panjang berkurang.

v. Ekonomi pengkhususan
• Pengkhususan kerja seperti bahagian pembuatan, pemasangan, pembungkusan, dan
pemasaran.
• Daya pengeluaran meningkat dan dapat menjimatkan kos purata.

Faktor kewujudan tak ekonomi bidangan dalaman

i. Tak ekonomi teknikal
• Mesin-mesin yang digunakan mengalami kerosakan dan kehausan.
• Kos operasinya meningkat dan pengeluaran menjadi tidak cekap.

ii. Tak ekonomi pemasaran
• Apabila aktiviti pengiklanan dan promosi tidak berkesan.
• Kos purata jangka panjang meningkat.

iii. Tak ekonomi kewangan
• Apabila firma membayar balik pinjaman dengan kadar faedah yang tinggi.
• Kos purata jangka panjang meningkat.

iv. Tak ekonomi pengurusan
• Apabila firma melantik pengurus yang tidak cekap.
• Daya pengeluaran merosot dan kos purata jangka panjang bertambah.

v. Tak ekonomi pengkhususan – Berlaku apabila pekerja menjadi jemu apabila melakukan
pekerjaan yang sama secara berulangkaji. Kualiti keluaran akan terjejas, permintaan akan
merosot dan kos purata jangka panjang meningkat.

Ekonomi bidangan luaran dan tak ekonomi luaran

Ekonomi bidangan luaran • Faedah-faedah yang diperolehi firma yang menyebabkan kos
Tak ekonomi bidangan luaran purata jangka panjang berkurangan disebabkan oleh keadaan di
luar firma semasa mengeluarkan output secara besar-besaran.

• Masalah-masalah yang dihadapi firma yang menyebabkan kos
purata jangka panjang meningkat disebabkan oleh keadaan di
luar firma semasa mengeluarkan output secara besar-besaran.

Mikroekonomi 51
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Faktor-faktor kewujudan ekonomi bidangan luaran

i. Ekonomi infrustruktur
• Apabila firma beroperasi di kawasan yang menempatkan kemudahan asas seperti
bekalan air, jalan raya dan elektrik.

ii. Ekonomi intergrasi
• Intergrasi mendatar – penggabungan firma yang menghasilkan keluaran yang sama.
• Contohnya jika semua penternak ikan keli di satu kawasan bergabung membentuk
sebuah firma besar.
• Intergrasi menegak – penggabungan firma yang menghasilkan keluaran berbeza
yang akhirnya mengeluarkan barang akhir yang sama.
• Contohnya firma tayar, firma mengecat, firma ‘body’kereta, firma alat ganti
bergabung membentuk sebuah firma pengeluar kereta.
• Dapat menghasilkan keluaran yang banyak dan kos purata jangka panjang
berkurang.

iii. Ekonomi bahan mentah

• Bahan mentah yang diperlukan banyak dan senang diperoleh.
• Firma boleh mengeluarkan keluaran dengan banyak dengan kos yang rendah.

Faktor kewujudan tak ekonomi bidangan luaran

i. Kekurangan input pengeluaran

• Apabila input pengeluaran berkurangan dan sukar diperoleh.
• Firma terpaksa menambahkan kos pengeluaran seperti kos pengangkutan.

ii. Pencemaran

• Pencemaran air dan udara menjejaskan operasi firma.
• Firma terpaksa menanggung kos tambahan yang tinggi.

iii. Kesesakan

• Kesesakan jalan raya menyebabkan penghantaran input dan keluaran lambat.
• Kos pengangkutan meningkat.

iv. Peningkatan harga faktor pengeluaran

• Kenaikan harga faktor pengeluaran
• Firma terpaksa menanggung kenaikan kos operasi.

Kesan ekonomi bidangan dalaman dan tak ekonomi bidangan dalaman terhadap kos purata
jangka panjang

Kos (RM) • Apabila firma mengalami ekonomi
bidangan dalaman, kos purata jangka
LAC panjang (LAC) berkurangan.

Ekonomi Tak ekonomi • Keluk kos LAC mencerun ke bawah dari
Dalaman Dalaman kiri ke kanan sehingga pada kuantiti Q1.

0 Q1 Keluaran (unit) • Apabila firma mengalami tak ekonomi
bidangan dalaman, kos purata jangka
Mikroekonomi panjang bertambah.

• Keluk kos LAC mencerun ke atas dari kiri
ke kanan iaitu selepas kuantiti Q1.

• Keluk kos purata jangka panjang yang
berbentuk ‘U’ seperti yang digambarkan
oleh LAC.

52
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Kesan ekonomi bidangan luaran dan tak ekonomi bidangan luaran terhadap kos purata
jangka panjang

Kos (RM) • Apabila firma mengalami ekonomi
bidangan luaran, kos purata berkurangan.
LAC1
LAC0 • Keluk kos purata jangka panjang ke bawah
LAC2 dari LAC0 ke LAC2.

• Apabila firma mengalami tak ekonomi
bidangan luaran, kos purata bertambah.

• Keluk kos purata jangka panjang ke atas
dari LAC0 ke LAC1.

• Keluk kos purata jangka panjang (LAC)
beralih ke bawah dan ke atas.

0 Keluaran (unit)

Mikroekonomi 53
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

PANDUAN MENJAWAB SOALAN

BAHAGIAN B (SOALAN ESEI)

1. Berbantukan gambar rajah terangkan :

(a) Hukum pulangan berkurangan [2]

(b) Hubungan antara jumlah keluaran dengan keluaran sut dan keluaran sut dengan keluaran

purata. [8]

Cadangan jawapan

Keluaran

TP

AP

0 L1 L2 L3 Buruh

MP

(a) Hukum pulangan berkurangan berlaku apabila jumlah keluaran bertambah pada kadar yang

semakin berkurangan bagi setiap tambahan penggunaan faktor berubah.

Berdasarkan gambar rajah, hukum pulangan berkurangan berlaku pada ketika keluk keluaran sut

menurun tetapi masih positif iaitu bermula pada penggunaan buruh L2 hingga L3.

(b) Hubungan antara jumlah keluaran (TP) dengan keluaran sut (MP)

§ Semasa TP meningkat, MP masih bernilai positif, iaitu antara penggunaan buruh 0
hingga L3.

§ Semasa TP maksimum, MP bernilai sifar, iaitu pada penggunaan buruh L3.
§ Semasa TP menurun, MP bernilai negatif, iaitu selepas penggunaan buruh L3.

Hubungan antara keluaran sut (MP) dengan keluaran purata (AP)

§ Semasa AP meningkat, MP lebih tinggi daripada AP, iaitu semasa penggunaan buruh 0
hingga L2.

§ Semasa AP maksimum, MP menyamai AP, iaitu semasa penggunaan buruh L2.
§ Semasa AP menurun, MP lebih rendah daripada AP, iaitu semasa penggunaan buruh

melebihi L2.

2. Huraikan lima faktor yang menyebabkan kos purata jangka panjang berkurangan. [10]

Cadangan jawapan

i. Ekonomi teknikal – Penggunaan teknologi moden seperti penggunaan mesin dan
jentera serta menjalankan penyelidikan menyebabkan penggunaan sumber menjadi
cekap, daya pengeluaran yang tinggi. Ini mengurangkan kos purata jangka panjang.

ii. Ekonomi pemasaran – Aktiviti untuk meluaskan pasaran seperti iklan dan
sebagainya menyebabkan permintaan terhadap keluaran sesebuah firma bertambah.

Mikroekonomi 54
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Pertambahan permintaan menyebabkan hasil firma bertambah dan kos purata jangka
panjang berkurangan..
iii. Ekonomi kewangan – Firma-firma besar lebih senang mendapatkan pinjaman
daripada institusi kewangan. Ini kerana institusi kewangan biasanya lebih percaya
kepada firma besar berbanding firma kecil dari segi pembayaran balik pinjaman. Ini
membolehkan firma besar menambahkan keluarannya yang akhirnya kos purata
jangka panjang jatuh.
iv. Ekonomi pengurusan – Pelantikan pengurus-pengurus yang cekap menyebabkan
daya pengeluaran bertambah. Ini seterusnya dapat menambahkan hasil dan
mengurangkan kos purata jangka panjang.
v. Ekonomi pengkhususan – Biasanya firma yang besar menjalankan operasi secara
pengkhususan kerja seperti bahagian pembuatan, pemasangan, pembungkusan,
pemasaran dan sebagainya. Keadaan ini menjadikan daya pengeluaran meningkat
dan firma menjadi lebih cekap dan dapat menjimatkan kos purata.

BAHAGIAN C (SOALAN KUANTITATIF)

1. Jadual di bawah menunjukkan output dan kos bagi firma A dan firma B, dengan masing-masing
Qa dan Qb merupakan kuantiti output A dan kuantiti output B.

Output Jumlah kos Kos tetap purata Kos purata
(unit) (RM) (RM) (RM)

Qa 400 4.00 5.00
Qb 600 5.00 8.00

(a) Apakah yang dimaksudkan dengan kos tetap dan kos berubah ? [2]
(b) Hitungkan ;
[2]
(i) kuantiti Qa dan Qb. [2]
(ii) Hitung kos berubah purata bagi firma A dan firma B. [2]
(iii) Hitung jumlah kos tetap bagi firma A dan firma B. [2]
(iv) Hitung jumlah kos berubah bagi firma A dan firma B.

Cadangan Jawapan

(a) Kos tetap ialah perbelanjaan untuk mendapatkan input tetap dalam proses pengeluaran.
Kos berubah ialah perbelanjaan untuk mendapatkan input berubah dalam proses pengeluaran.

(b) (i) TC = AC x Q
Q = TC

AC

Qa = 400 = 80 unit
5

Qb = 600 = 75 unit
8

(ii) AC = AFC + AVC
AVC = AC – AFC

AVCa = 5 – 4 = RM1.00
AVCb = 8 – 5 = RM3.00

Mikroekonomi 55
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

(iii) TFC = AFC x Q

TFCa = 4 x 80 = RM320
TFCb = 5 x 75 = RM375

(iv) TVC = TC – TVC

TVCa = 400 – 320 = RM80
TVCb = 600 – 375 = RM225

SOALAN PENGAYAAN

BAHAGIAN A (SOALAN ANEKA PILIHAN)

1. Dalam teori pengeluaran, konsep ‘jangka pendek’ merujuk kepada jangka masa di mana
A. pengeluaran dijalankan dengan cepat
B. kedua-dua input tetap dan input berubah ditambah
C. pengeluaran dijalankan dalam masa kurang daripada satu tahun
D. pengeluaran dijalankan dengan menggabung input tetap dan input berubah

2. Tambahan seunit input menyebabkan kos meningkat sebanyak RM6.00 dan kuantiti keluaran
meningkat daripada 40 unit kepada 58 unit. Maka kos sut ialah
A. RM0.33
B. RM0.50
C. RM0.60
D. RM0.97

3. Antara berikut, yang manakah faktor yang menyebabkan kos purata jangka panjang mencerun ke
bawah dari kiri ke kanan?
A. ekonomi bidangan luaran
B. ekonomi bidangan dalaman
C. tak ekonomi bidangan luaran
D. tak ekonomi bidangan dalaman

4. Antara berikut, yang manakah faktor yang mewujudkan tak ekonomi bidangan luaran ?
A. kesesakan lalu lintas
B. tak ekonomi teknikal
C. kemasukan buruh asing
D. tak ekonomi pengurusan

5. Jadual di bawah menunjukkan kos berubah purata pada pelbagai tingkat keluaran.

Keluaran (unit) Kos berubah purata (RM)
2 30
4 26
6 28

Kos sut bagi keluaran 4 unit ialah
A. RM10.60
B. RM22.00
C. RM27.00
D. RM32.00

Mikroekonomi 56
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

6. Sebuah firma mengalami tak ekonomi bidangan dalaman, maka keluk kos purata jangka panjangnya

A. beralih ke atas
B. beralih ke bawah
C. bercerun ke atas dari kiri ke kanan
D. bercerun ke bawah dari kiri ke kanan

7. Gambar rajah di bawah menunjukkan kos sut (MC), kos purata (AC) dan kos berubah purata (AVC)
bagi sebuah firma.

Kos
 (RM)
  MC
 

16
 
AC
 

12
 
AVC
 

8
 

0
  60
  Kuantiti
 (unit)
 

Jumlah kos tetap pada kuantiti 60 unit ialah
A. RM240.00
B. RM480.00
C. RM720.00
D. RM960.00

8. Antara berikut, yang manakah benar tentang hubungan antara keluaran sut dengan keluaran purata ?
A. Apabila keluaran purata meningkat, keluaran sut lebih rendah daripada keluaran purata.
B. Apabila keluaran purata menurun, keluaran sut lebih tinggi daripada keluaran purata.
C. Apabila keluaran purata maksimum, keluaran sut sama dengan keluaran purata.
D. Apabila keluaran purata meningkat, keluaran sut juga meningkat.

9. Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk jumlah keluaran (TP) bagi sebuah firma.
Keluaran (unit)

TP
 

0 L1 Input (unit) 57
 

Antara berikut, yang manakah benar semasa penggunaan buruh L1 ?
A. Keluaran purata maksimum
B. Keluaran purata minimum
C. Keluaran sut positif
D. Keluaran sut sifar

10. Fungsi pengeluaran menjelaskan
A. kuantiti bertambah apabila teknologi meningkat
B. kuantiti yang boleh dikeluarkan dengan menggunakan satu input tetap
C. hubungan antara kuantiti yang boleh dikeluarkan dengan input yang digunakan
D. hubungan antara perubahan keluaran dengan input berubah yang digunakan

Mikroekonomi

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

11. Apabila firma mengalami ekonomi bidangan luaran, maka kos purata jangka panjang

A. beralih ke atas

B. beralih ke bawah
C. mencerun ke atas dari kiri ke kanan

D. mencerun ke bawah dari kiri ke kanan

12. Dalam pengeluaran secara besar-besaran, penggunaan mesin dan robot dapat menjimatkan kos
purata jangka panjang merupakan
A. ekonomi teknikal
B. ekonomi pemasaran
C. ekonomi kewangan
D. ekonomi pengurusan

13. Dalam teori kos pengeluaran, kos implisit merujuk kepada
A. input yang dimiliki pengusaha sendiri yang digunakan dalam proses pengeluaran
B. perbelanjaan untuk mendapatkan input-input
C. perbelanjaan untuk mendapatkan alatan dan jentera
D. kos yang dibayar

14. Jadual di bawah menunjukkan kos purata pada pelbagai tingkat keluaran.

Keluaran (unit) 1 2 3 45
Kos purata (RM) 18 16 12 14 16

Kos sut bagi firma ini lebih tinggi daripada kos purata semasa keluaran
A. 2 unit
B. 5 unit
C. melebihi 2 unit
D. melebihi 3 unit

15. Berikut adalah data perbelanjaan oleh seorang penternak ikan patin.

Butiran Jumlah (RM)

1. Pembelian benih ikan 2000
2. Makanan ikan 3000
3. Sewa tapak milik usahawan 1000
4. Untung yang bakal diperoleh jika 8000

pengusaha melabur wangnya dalam 4000
perusahaan lain

5. Upah buruh

Berapakah kos eksplisit ?
A. RM8 000
B. RM9 000
C. RM10 000
D. RM12 000

16. Kos berubah purata dan kos purata bagi sebuah firma masing-masing RM5.00 dan RM20.00 semasa
mengeluarkan 10 unit keluaran. Berapakah jumlah kos tetap pada tingkat keluaran tersebut ?
A. RM20.00
B. RM50.00
C. RM100.00
D. RM150.00

Mikroekonomi 58
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

17. Antara berikut, yang manakah tidak benar ?

A. keluk kos purata lebih tinggi daripada keluk kos berubah purata

B. keluk kos purata memotong keluk kos sut pada titik minimum kos sut
C. keluk kos sut memotong keluk kos berubah purata dahulu sebelum memotong keluk kos

purata

D. keluk kos purata lebih rendah daripada keluk kos sut selepas keluk kos sut memotong kos
purata

18. Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk kos tetap purata (AFC), kos berubah purata (AVC), kos
purata (AC) dan kos sut (MC) bagi sebuah firma.

Kos (RM) MC
  AC
 

MC
 

AVC
 

MC
 

AFC
 

MC
 

0 Kuantiti (unit)

Keluk yang manakah kedudukannya salah ?
A. MC
B. AC
C. AVC
D. AFC

19. Pengeluaran suatu barang mempunyai tiga pilihan saiz loji, iaitu saiz loji A, saiz loji B dan saiz loji
C yang ditunjukkan oleh kos purata jangka pendek (SAC) seperti yang ditunjukkan dalam jadual di
bawah.

Loji A Loji B Loji C

Keluaran SAC1 Keluaran SAC2 Keluaran SAC3
(unit) (RM)
(unit) (RM) (unit) (RM)
10 12.0
20 11.0 20 13.0 30 11.0
30 10.0
40 10.5 30 12.0 40 10.0

40 9.0 50 11.5

50 10.0 60 12.0

Jika keluaran 30 unit yang dikeluarkan, berapakah kos purata jangka panjang ?
A. RM10.00
B. RM11.00
C. RM11.50
D. RM12.00

Mikroekonomi 59
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

20. Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk keluaran purata (AP) dan keluaran sut (MP) bagi sebuah
firma.

Keluaran (unit)

B
 

C
 

AP
 

0 L1 L2 Input (unit)

Jumlah keluaran (TP) berkurang MP
 

A. pada titik B
B. pada titik C
C. selepas input L1
D. selepas input L2

BAHAGIAN B (SOALAN ESEI) [3]
[4]
1. Bezakan antara : [3]
(a) Firma dan industri
(b) Jangka masa pendek dan jangka masa panjang [3]
(b) Input tetap dan input berubah [7]

2. (a) Apakah maksud jumlah keluaran, keluaran purata dan keluaran sut ? [2]
(b) Berbantukan gambar rajah, terangkan hubungan antara keluaran purata dan keluaran sut. [8]

3. (a) Apakah maksud kos eksplisit dan kos implisit ? [2]
(b) Tunjukkan contoh berangka bagaimana kos eksplisit dan kos implisit dihitung [2]
[2]
4. Berikan maksud kos-kos berikut ; [2]
[2]
(a) Jumlah kos tetap
(b) Kos tetap purata [2]
(c) Jumlah kos berubah
(d) Kos berubah purata [8]
(e) Kos sut
[10]
5. (a) Apakah yang dimaksudkan dengan kos berubah purata dan kos purata ?
(b) Terangkan hubungan antara kos berubah purata dengan kos purata dengan menggunakan [2]
gambar rajah.
[8]
6. Huraikan lima sebab berlakunya ekonomi bidangan dalaman
[2]
7. (a) Takrifkan ekonomi bidangan luaran dan tak ekonomi bidangan luaran. [8]
(b) Berbantukan gambar rajah, terangkan bagaimana ekonomi bidangan luaran dan tak
ekonomi bidangan luaran 60
 

8. (a) Apakah maksud keluk kos purata jangka panjang ?
(b) Mengapakah keluk kos purata berbentuk ‘U’ ?

Mikroekonomi

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

BAHAGIAN C (SOALAN KUANTITATIF)

1. Jadual di bawah menunjukkan keluaran purata pada pelbagai tingkat penggunaan buruh bagi
sebuah firma.

Buruh (unit) 12 3 4 5 6
Keluaran purata (unit) 30 35 40 37.5 32 25

(a) Apakah maksud jumlah keluaran dan keluaran sut ? [2]
(b) Hitungkan jumlah keluaran dan keluaran sut. [2]
(c) Dengan menggunakan kertas graf, persembahkan keluk jumlah keluaran, keluaran
[4]
purata dan keluaran sut.
(c) Tentukan kuantiti buruh yang menunjukkan hukum pulangan berkurangan bermula dan [2]

berakhir

2. Jadual di bawah bawah menunjukkan kos sut pada perbagai tingkat kuantiti barang Z.

Kuantiti Z (unit) Kos sut (RM)

1 115
2 35
3 15
4 25
5 65
6 140

(a) Apakah yang dimaksudkan dengan kos sut dan kos purata ? [2]

(b) Hitung nilai jumlah kos dan kos purata barang Z. [2]

(c) Andaikan kos tetap ialah RM25.00, hitungkan kos berubah purata barang Z. [2]

(d) Dengan menggunakan kertas graf, lukis keluk kos purata, kos berubah purata dan kos sut.

[4]

3. Data berikut menunjukkan keluaran sut dan penggunaan buruh bagi barang X.

Buruh (unit) Keluaran sut (unit)

1 20
2 30
3 40
4 20
5 0
6 - 14

(a) Takrifkan hukum pulangan berkurangan. [2]
(c) Hitungkan jumlah keluaran dan keluaran purata. [2]
(c) Dengan menggunakan kertas graf, lukis keluk keluaran purata dan keluaran sut . [4]
(d) Terangkan hubungan antara keluaran purata dan keluaran sut . [2]

Mikroekonomi 61
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

4. Jadual di bawah menunjukkan struktur kos bagi pengeluaran barang Y.

Kuantiti (unit) Jumlah kos(RM)

0 100
1 180
2 220
3 240
4 270
5 370
6 550
7 830

(a) Berikan maksud jumlah kos. [1]
(b) Hitung jumlah kos tetap. [1]
(c) Hitungkan kos purata, kos berubah purata dan kos sut barang Y. [3]
(d) Nyatakan output yang menunjukkan kos purata minimum. [1]
(d) Lukiskan keluk kos purata, kos berubah purata dan kos sut pada satu kertas graf. [4]

Mikroekonomi 62
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

BAB 4: STRUKTUR PASARAN, PENENTUAN HARGA DAN OUTPUT
NOTA PADAT:

4.1 Konsep Hasil dan Untung

Jumlah Jumlah pendapatan / bayaran
 

K
  Hasil (TR) yang diterima oleh firma daripada TR = P X Q

O
  sejumlah kuantiti keluaran yang

N
  dijual

S
 
E
 

P
  Hasil Hasil jualan per unit output / AR = TR

  Purata keluaran Q
H
 
A
  (AR)
S
 

I
 

L
  Hasil Sut Perubahan jumlah hasil akibat ΔTR
(MR) daripada tambahan jualan satu MR =

unit keluaran ΔQ

Ganjaran kepada Perbezaan antara   =    TR − TC
 

  usahawan kerana
U
  menanggung risiko jumlah hasil dengan
N
  ketidakpastian jumlah kos

T
 
U
 

N
  Untung Perbezaan antara jumlah
   AK =
 
G
  Perakaunan
hasil dengan jumlah kos  TR − Kos  Eksplisit
 
eksplisit

 

Untung Perbezaan antara jumlah  EK =    
 
Ekonomi TR − (Kos  Eksplisit +
hasil dengan jumlah kos                            Kos  Implisit)
 
eksplisit dan kos implisit

 

Mikroekonomi 63
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

4.2 Struktur Pasaran

Pengelasan firma-firma kepada pelbagai pasaran berdasarkan ciri-ciri jenis barang yang dikeluarkan,
bilangan firma dalam industri, kebebasan keluar dan masuk firma dalam industri, kuasa menentu harga di
pasaran dan persaingan bukan harga.

4.3 Pasaran Persaingan Pasaran Persaingan Tak Sempurna
Sempurna
4.4 Pasaran Monopoli 4.5 Pasaran Persaingan
Definisi Bermonopoli

Adalah struktur pasaran yang Adalah struktur pasaran yang Adalah struktur pasaran yang
mempunyai banyak firma yang hanya terdiri daripada sebuah terdiri daripada banyak firma
menjual barangan yang sama / firma yang menjual barangan yang yang menjual barangan yang
homogen. tidak mempunyai pengganti. boleh dibezakan

Ciri-ciri

Terdiri daripada ramai pengeluar / Terdiri daripada sebuah firma / Terdiri daripada banyak firma
firma-firma kecil pengeluar tunggal tetapi tidak sebanyak firma dalam
PPS dan setiap firma tidak
bekerjasama

Mengeluarkan keluaran yang Mengeluarkan keluaran yang tidak Mengeluarkan keluaran yang
mempunyai pengganti sempurna / mempunyai barang pengganti boleh dibezakan
homogen

Firma bebas keluar masuk dalam Firma tidak bebas keluar masuk Firma bebas keluar masuk dalam
pasaran dalam pasaran pasaran.

Firma tiada kuasa menentukan Firma mempunyai kuasa Firma mempunyai sedikit kuasa
harga. Harga barang ditentukan di menentukan harga dalam menentukan harga
pasaran. Oleh itu firma sebagai
penerima harga pasaran.

Tidak perlu persaingan bukan Tidak perlu persaingan bukan Melakukan persaingan bukan
harga harga harga seperti pengiklanan,
galakkan jualan, pembezaan
produk dan khidmat selepas
jualan.

4.3.1: Penentuan Output Firma Jangka Pendek PPS

Keluk permintaan pasaran Keluk permintaan firma persaingan sempurna
persaingan sempurna

Harga Harga/hasil Firma PPS adalah penerima
D S harga, maka keluk permintaan
firma berbentuk mendatar iaitu
P D P DD=AR=MR selari dengan paksi kuantiti iaitu
S Kuantiti 0 Kuantiti anjal sempurna

0 DD = P = AR = MR

Mikroekonomi 64
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Penentuan Output Keseimbangan Firma PPS

Harga/hasil Keseimbangan firma dicapai
apabila MR=MC iaitu pada
MC keluaran Q0.

P0 • E AR=MR Jika keluaran pada Q1, iaitu MR > Jika keluaran pada Q2, iaitu MR <
MC, ini bermakna tambahan hasil MC, ini bermakna tambahan hasil
0 daripada jualan seunit tambahan
output melebihi tambahan kos daripada jualan seunit tambahan
Q1 Q0 Q2 Kuantiti untuk mengeluarkan seunit
tambahan output tersebut. Oleh itu, output lebih rendah daripada
firma akan menambahkan keluaran tambahan kos untuk
sehingga ke Q0 untuk
meningkatkan keuntungan. mengeluarkan seunit tambahan

output tersebut. Oleh itu, firma
akan mengurangkan keluaran

sehingga ke Q0 untuk
meningkatkan keuntungan.

Keseimbangan Firma PPS dalam Jangka Pendek

i. Untung lebih normal i. Untung normal i. Untung kurang normal

Harga/hasil Harga/hasil Harga/hasil MC AC

MC MC AC

AC P0 • E AR=MR P1 F

P0 • E AR=MR P0 • E AR=MR

P1 F

0 Q0 Kuantiti 0 0
Q0 Kuantiti Q0 Kuantiti
Keseimbangan Firma : MR=MC
pada titik E Keseimbangan Firma : MR=MC Keseimbangan Firma : MR=MC
Harga : P0 pada titik E pada titik E
Kuantiti : Q0 Harga : P0 Harga : P0
Kuantiti : Q0 Kuantiti : Q0
TR = 0P0EQ0
TC = 0P1FQ0 TR = 0P0EQ0 TR = 0P0EQ0
TC = 0P0EQ0 TC = 0P1FQ0
Untung = TR - TC
= +P1P0EF Untung = TR - TC Untung = TR - TC
=0 = -P1P0EF
Maka firma memperoleh untung
lebih normal sebanyak P1P0EF Maka firma memperoleh untung Maka firma mengalami kerugian
normal di mana TR = TC sebanyak P1P0EF

Mikroekonomi 65
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Tindakan Firma PPS Apabila Rugi Dalam Jangka Pendek

Teruskan Perniagaan Membuat Pilihan Tutup Perniagaan

Harga/hasil MC AC Harga/hasil MC AC Harga/hasil MC AC
F AVC
P1 F AVC P1 F AVC P1
P0 P0 PP02 • H AR=MR
P2 • E AR=MR • E AR=MR E

H

0 0 Q0 0 Q0 Kuantiti
Q0 Kuantiti
Kuantiti

Rugi : P0P1FE Rugi : P0P1FE Rugi : P0P1FE

TR = 0P0EQ0 TR = 0P0EQ0 TR = 0P0EQ0
TVC = 0P2HQ0 TVC = 0P0EQ0 TVC = 0P2HQ0

TR > TVC TR = TVC TR < TVC

TR firma boleh menampung TR firma hanya boleh menampung TR tidak boleh menampung
semua kos berubah sebanyak
0P2HQ0 dan sebahagian kos tetap semua kos berubah sahaja iaitu semua kos berubah iaitu sebanyak
iaitu sebanyak P0P2HE.
sebanyak 0P2HQ0 . 0P2HQ0

Penentuan Keseimbangan Jangka Panjang Firma PPS
Syarat keseimbangan firma : LMR = LMC

Harga/hasil Jika firma PPS mendapat untung Jika firma PPS mengalami
lebih normal dalam jangka pendek kerugian dalam jangka pendek,
LMC , ini akan menarik firma baru ini akan menyebabkan firma
masuk ke pasaran. Oleh itu keluar daripada pasaran. Oleh itu
LAC penawaran pasaran akan penawaran pasaran akan
bertambah. Kesannya harga berkurang. Kesannya harga
P0 • E AR=MR pasaran turun dan keuntungan akan pasaran meningkat dan
berkurang. Situasi ini berlaku keuntungan akan bertambah.
0 Q0 Kuantiti sehingga firma memperoleh Situasi ini berlaku sehingga firma
untung normal apabila MR = LMC memperoleh untung normal
pada titik keseimbangan E dengan apabila MR = LMC pada titik
harga P0 dan kuantiti Q0. keseimbangan E dengan harga P0
dan kuantiti Q0.

Mikroekonomi 66
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

4.4 : Pasaran Monopoli

Faktor Yang Boleh Keluk Permintaan Firma
Mewujudkan Monopoli

1. Halangan undang-undang Harga/hasil Keluk permintaan firma
2. Kawalan atas sumber berbentuk bercerun negatif dan
tak anjal
penting
3. Wujud ekonomi bidangan DD = P = AR = MR
4. Penggabungan dan

pengambilalihan firma
baru

MR DD=AR
0 Kuantiti

4.4.1: Penentuan Output dan Harga Keseimbangan Pasaran Monopoli

Syarat keseimbangan firma : MR = MC

Harga/hasil MC Keseimbangan firma dicapai
AC apabila MR=MC iaitu pada
keluaran Q0 dan harga P0. Jika keluaran pada Q2, iaitu MR <
P0 H MC, ini bermakna tambahan hasil
Jika keluaran pada Q1, iaitu MR > daripada jualan seunit tambahan
•E MC, ini bermakna tambahan hasil
daripada jualan seunit tambahan output lebih rendah daripada
MR DD=AR output melebihi tambahan kos
untuk mengeluarkan seunit tambahan kos untuk
0 tambahan output tersebut. Oleh itu, mengeluarkan seunit tambahan
firma akan menambahkan keluaran
Q1 Q0 Q2 Kuantiti sehingga ke Q0 untuk output tersebut. Oleh itu, firma
meningkatkan keuntungan.
akan mengurangkan keluaran

sehingga ke Q0 untuk
meningkatkan keuntungan.

Mikroekonomi 67
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Keseimbangan Pasaran Monopoli dalam Jangka Pendek

i. Untung ii. Rugi

Harga/hasil MC Harga/hasil MC AC

AC P1 F
P0 H
P0 H

P1 F •E

•E MR DD=AR MR DD=AR

0 Q0 Kuantiti 0 Kuantiti
Q0

Keseimbangan Firma : MR=MC pada titik E Keseimbangan Firma : MR=MC pada titik E
Harga : P0 Harga : P0
Kuantiti : Q0 Kuantiti : Q0

TR = 0P0HQ0 TR = 0P0HQ0
TC = 0P1FQ0 TC = 0P1FQ0

Untung = TR - TC Untung = TR - TC
= +P1P0HF = -P1P0HF

Maka pasaran monopoli memperoleh untung lebih Maka pasaran monopoli mengalami kerugian
normal sebanyak P1P0HF sebanyak P1P0HF

4.4.2: Monopoli Semulajadi Adalah monopoli pada kos purata jangka panjang sedang menurun /
Maksud Monopoli Semulajadi monopoli kos menurun

Harga/hasil Keseimbangan pasaran dicapai apabila MR = MC iaitu pada titik
keseimbangan E dengan kuantiti keluaran Q0 dan harga keluaran P0.
P0 H TR = 0P0HQ0
TC = 0P1FQ0
P1 E •F AC
Monopoli memperoleh untung lebih normal sebanyak P1P0HF
MR MC DD=AR

0 Kuantiti
Q0

Mikroekonomi 68
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

4.4.3 : Perbandingan antara Firma Pasaran Persaingan Sempurna dengan Pasaran
Monopoli pada tingkat keseimbangan

Harga/hasil • Harga keluaran: • Lebihan pengeluar:

A PPS : PP PPS : P2PPEP
Monopoli : PM Monopoli: P2PMHEM
LMC LAC
Lebihan pengeluar PPS lebih
PM H ARP =MRP Harga PPS lebih rendah kecil daripada lebihan
PPP1 daripada harga monopoli pengeluar monopoli
J • EP
• Kecekapan peruntukan sumber
• EM ARM • Kuantiti keluaran :

MRM PPS : QP PPS memperoleh kecekapan
P2 Monopoli : QM peruntukan sumber kerana
keluaran QP pada PP = LMC
Kuantiti keluaran PPS lebih
Monopoli tidak memperoleh
0 QM QP Kuantiti banyak daripada kuantiti kecekapan peruntukan sumber
keluaran monopoli kerana keluaran QM pada PP >
LMC
• Keseimbangan firma PPS : • Untung
MRP = LMC • Kecekapan pengeluaran :
Titik keseimbangan : EP PPS memperoleh untung
normal, sementara monopoli PPS memperoleh kecekapan
• Keseimbangan Monopoli : memperoleh untung lebih pengeluaran kerana keluaran
MRM = LMC normal sebanyak P1PMHJ QP pada LAC minimum
Titik keseimbangan : EM • Lebihan pengguna:
Monopoli tidak memperoleh
PPS : PPAEP kecekapan pengeluaran kerana
Monopoli: PMAH keluaran QM pada LAC sedang
menurun
Lebihan pengguna PPS lebih
besar daripada lebihan
pengguna monopoli

Mikroekonomi 69
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

4.4.4 : Dasar Kawalan Monopoli ii. Dasar Peletakan Harga – Kos Sut
i. Dasar Peletakan Harga - Kos Purata

Harga/hasil MC Harga/hasil MC

AC AC

P0 H P0 H K
PP21 PP21 F
FK •E R

•E
MR DD=AR MR DD=AR

0 Q0 Q1 0
Q0 Q1
Kuantiti Kuantiti

Keseimbangan Firma Asal: MR=MC pada titik E Keseimbangan Firma Asal: MR=MC pada titik E
Harga keluaran : P0 Harga keluaran : P0
Kuantiti keluaran : Q0 Kuantiti keluaran : Q0
Untung = +P1P0HF Untung = +P1P0HF

Dasar Peletakan Harga : P = AC Dasar Peletakan Harga : P = MC
Harga keluaran : P2 Harga keluaran : P2
Kuantiti keluaran : Q1 Kuantiti keluaran : Q1
Untung = Untung normal Untung = P1P2KR

Maka harga keluaran semakin rendah, kuantiti Maka harga keluaran semakin rendah, kuantiti
keluaran meningkat dan keuntungan berkurang. keluaran meningkat dan keuntungan semakin kecil.

4.5 : Pasaran Persaingan Bermonopoli Penentuan Keseimbangan Output dan Harga
Keluk Permintaan

Harga/hasil Harga/hasil MC Jika keluaran pada Q1, iaitu MR >
AC MC, ini bermakna tambahan hasil
daripada jualan seunit tambahan
P0 H output melebihi tambahan kos
untuk mengeluarkan seunit
MR DD=AR •E DD=AR tambahan output tersebut. Oleh
0 itu, firma akan menambahkan
MR keluaran sehingga ke Q0 untuk
Kuantiti meningkatkan keuntungan
0 Kuantiti
Keluk permintaan firma Q1 Q0 Q2 Jika keluaran pada Q2, iaitu MR <
berbentuk bercerun negatif dan MC, ini bermakna tambahan hasil
anjal. Keseimbangan firma dicapai daripada jualan seunit tambahan
output lebih rendah daripada
DD = P = AR = MR apabila MR=MC iaitu pada tambahan kos untuk
mengeluarkan seunit tambahan
keluaran Q0 dan harga P0. output tersebut. Oleh itu, firma
akan mengurangkan keluaran
. sehingga ke Q0 untuk
meningkatkan keuntungan.

Mikroekonomi 70
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Keseimbangan Firma Bermonopoli dalam Jangka Pendek

i. Untung lebih normal ii. Untung normal iii. Untung kurang normal

Harga / hasil Harga / hasil Harga / hasil

MC MC MC AC

AC AC P1 J
P0 K
P0 K P0 K DD=AR
P1 J Kuantiti •E
•E
•E DD=AR MR DD=AR
MR
MR 0

0 Kuantiti Q0 0 Kuantiti
Q0 Q0

Keseimbangan Firma : MR=MC Keseimbangan Firma : MR=MC Keseimbangan Firma : MR=MC

pada titik E pada titik E pada titik E
Harga : P0 Harga : P0 Harga : P0
Kuantiti : Q0 Kuantiti : Q0 Kuantiti : Q0

TR = 0P0KQ0 TR = 0P0KQ0 TR = 0P0KQ0
TC = 0P1JQ0 TC = 0P0KQ0 TC = 0P1JQ0

Untung = TR - TC Untung = TR - TC Untung = TR - TC
= +P1P0KJ =0 = -P1P0KJ

Maka firma memperoleh untung Maka firma memperoleh untung Maka firma mengalami kerugian
lebih normal sebanyak P1P0KJ normal di mana TR = TC sebanyak P1P0KJ

Tindakan Firma Bermonopoli Apabila Rugi Dalam Jangka Pendek

Teruskan Perniagaan Membuat Pilihan Tutup Perniagaan

Harga / hasil Harga / hasil MC AC Harga / hasil MC AC

MC AC

AVC AVC K AVC
H
P0 K P0 K PP10
P1 J
•E •E •E
DD=AR DD=AR DD=AR
MR MR MR

0 Kuantiti 0 Q0 0 Q0 Kuantiti
Q0
Kuantiti

Rugi : P0P1KJ Rugi : P0P1KJ Rugi : P0P1KJ

TR = 0P0KQ0 TR = 0P0KQ0 TR = 0P0HQ0
TVC = 0P1JQ0 TVC = 0P0KQ0 TVC = 0P1KQ0

TR > TVC TR = TVC TR < TV

TR firma boleh menampung TR firma hanya boleh menampung TR tidak boleh menampung
semua kos berubah sebanyak
0P1JQ0 dan sebahagian kos tetap semua kos berubah sahaja iaitu semua kos berubah iaitu sebanyak
iaitu sebanyak P0P1KJ.
sebanyak 0P0HQ0 . 0P1KQ0
Mikroekonomi
71
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Penentuan Keseimbangan Jangka Panjang Firma Persaingan Bermonopoli

Syarat keseimbangan firma : LMR = LMC

Harga / hasil Jika firma bermonopili mendapat Jika firma bermonopoli
untung lebih normal dalam jangka mengalami kerugian dalam jangka
MC pendek , ini akan menarik firma pendek, ini akan menyebabkan
baru masuk ke pasaran. Oleh itu firma keluar daripada pasaran.
LAC penawaran pasaran akan Oleh itu penawaran pasaran akan
bertambah. Kesannya harga berkurang. Kesannya harga
P0 K pasaran turun dan keuntungan akan pasaran meningkat dan
berkurang. Situasi ini berlaku keuntungan akan bertambah.
•E DD=AR sehingga firma memperoleh Situasi ini berlaku sehingga firma
untung normal apabila MR = LMC memperoleh untung normal
MR pada titik keseimbangan E dengan apabila MR = LMC pada titik
harga P0 dan kuantiti Q0. keseimbangan E dengan harga P0
0 Kuantiti dan kuantiti Q0.
Q0

4.5.2 : Persaingan Bukan Harga

Maksud Persaingan Bukan Harga: Usaha yang dilakukan oleh firma untuk menarik pengguna dan
meluaskan pasaran tanpa menggunakan harga untuk bersaing.

Bentuk Persaingan Bukan Harga: i. Pembezaan produk – reka bentuk / jenama / corak
Pembungkusan

ii. Pengiklanan – maklumat barang
iii. Galakan jualan – sampel percuma
iv. Khidmat selepas jualan – jaminan / servis percuma /

penghantaran percuma

Mikroekonomi 72
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

PANDUAN MENJAWAB SOALAN
BAHAGIAN B (SOALAN ESEI)
Soalan :
Huraikan lima perbezaan antara pasaran persaingan sempurna dan pasaran monopoli.

[10]

Cadangan Jawapan:
i. Jenis barang yang dihasilkan

Pasaran persaingan sempurna menghasilkan barang yang homogen iaitu barang yang mempunyai
pengganti sempurna, sementara monopoli menghasilkan barang yang boleh dibezakan.

ii. Bilangan firma dalam industri
Terdapat banyak firma dalam pasaran persaingan sempurna, sementara dalam pasaran monopoli
hanya terdapat satu firma sahaja.

iii. Kebebasan keluar masuk pasaran
Terdapat kebebasan keluar masuk dalam pasaran persaingan sempurna, iaitu jika firma sedia ada
memperoleh untung lebih normal, firma baru bebas masuk industr berkenaan. Jika firma
mengalami kerugian, firma bebas untuk keluar dari industri tersebut. Sementara terdapat sekatan
untuk firma baru masuk dalam pasaran seperti undang-undang , modal yang besar.

iv. Penentuan tingkat harga
Firma persaingan sempurna tiada kuasa menentukan harga, di mana firma sebagai penerima harga
pasaran yang ditentukan oleh kuasa permintaan dan penawaran. Manakala firma monopoli
mempunyai kuasa dalam menentukan harga keluaran.

v. Harga keluaran
Harga keluaran dalam pasaran persaingan sempurna lebih rendah daripada harga barang dalam
pasaran monopoli

vi. Kuantiti keluaran
Kuantiti keluaran dalam pasaran persaingan sempurna lebih banyak daripada kuantiti keluaran
dalam pasaran monopoli

vii. Lebihan pengguna
Lebihan pengguna dalam pasaran persaingan sempurna lebih banyak daripada lebihan pengguna
dalam pasaran monopoli

*pilih mana-mana 5

Mikroekonomi 73
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

BAHAGIAN C (SOALAN KUANTITATIF)
Soalan :
Gambarajah di bawah menunjukkan keluk kos purata, keluk kos sut, keluk hasil purata dan keluk kos sut

bagi sebuah firma monopoli.

Kos/Harga (RM)

30 MC
AC

20

15
12
10

5 AR

0
  MR

50 60 70 Keluaran (unit)


 

(a) (i) Berapakah harga dan kuantiti keseimbangan firma ini? [2]
(ii) Hitung jumlah keuntungan firma. [2]
(iii) Hitung lebihan pengguna. [2]

(b) Jika kerajaan mengawal monopoli dengan melaksanakan dasar peletakan harga – kos sut,

(i) berapakah harga dan kuantiti keseimbangan firma [2]

(ii) Hitung perubahan lebihan pengguna [2]

Cadangan Jawapan:
(a) (i) Keseimbangan firma : MR = MC

Harga : RM20

Kuantiti keseimbangan : 50 unit

(ii) Untung = TR - TC
= [20 X 50] - [12 X 50]
= RM400

(iii) Lebihan pengguna = ½ X [30 – 20] X 50
= RM250

(b) Dasar peletakan harga – kos sut, 74
 

P = MC
(i) Harga : RM15

Kuantiti keseimbangan : 70 unit
Mikroekonomi

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

(ii) Lebihan pengguna baru = ½ X [30 – 15] X 70
= RM525

Perubahan lebihan pengguna = RM525 – RM250 = RM275
Oleh itu, lebihan pengguna meningkat sebanyak RM275

SOALAN PENGAYAAN:
BAHAGIAN A (SOALAN ANEKA PILIHAN)

1 Sebuah pasaran boleh dibezakan melalui ciri berikut, kecuali

A bilangan firma di pasaran
B jenis barang yang dikeluarkan
C kuasa menetukan harga di pasaran
D tujuan firma mengeluarkan keluaran

2 Firma persaingan sempurna akan menutup operasi perniagaan dalam jangka pendek jika

A mengalami kerugian
B harga lebih tinggi daripada kos sut
C jumlah kos berubah melebihi jumlah hasil
D Hasil purata lebih rendah daripada kos purata

3 Firma pasaran persaingan sempurna memperoleh untung normal dalam jangka panjang kerana
A keluarannya bersifat homogen
B firma mencapai kecekapan pengeluaran
C terdapat terlalu banyak firma dalam industri
D kebebasan keluar masuk firma dalam industri

4 Jadual di bawah menunjukkan maklumat tentang kos dan harga keluaran bagi sebuah firma

persaingan sempurna pada tingkat keseimbangan.

Kos tetap purata RM350
Kos berubah purata RM750
Harga se unit RM1000

Apakah tindakan yang akan diambil oleh firma tersebut?
A Memberhentikan operasi dalam jangka pendek
B Memberhentikan operasi dalam jangka panjang

C Meneruskan operasi dalam jangka pendek dan dalam jangka panjang
D Memberhentikan operasi dalam jangka pendek dan dalam jangka panjang

5 Persaingan bukan harga dilakukan firma untuk

A meningkatkan harga dan output keseimbangan
B meluaskan pasaran barang pada harga berbeza
C membezakan output yang mempunyai pengganti hampir
D meningkatkan kuantiti output keseimbangan pada kos paling minimum

Mikroekonomi 75
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

6 Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk kos purata(AC) , keluk kos sut (MC), hasil purata

(AR), dan hasil sut (MR) sebuah firma monopoli .

Kos/ Hasil MC
AC
P3
P2
P1
P0

0 MR AR
Q1 Q2 Q3 Keluaran
Harga keluaran firma ini adalah
A P0
B P1
C P2
D P3

7 Manakah antara berikut bukan halangan kemasukan firma lain ke dalam pasaran monopoli?
A Hak cipta
B Buruh mahir yang banyak
C Pemilikan sumber tertentu
D Wujudnya teknologi yang kompleksi

8 Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk-keluk kos dan hasil sebuah firma persaingan
bermonopoli.

Kos/Harga

MC
AC
AVC

P4 U AR
P3 V

P2 W
P1 T

MR Keluaran (unit)
0Q

Mikroekonomi 76
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Pada tingkat keseimbangan, firma memperoleh untung lebih normal sebanyak

A P3P4UV
B P2P4UW
C P2P3VW
D P1P2WT

9 Firma persaingan sempurna mencapai kecekapan peruntukan sumber apabila keluaran pada

A kos sut minimum
B kos purata minimum
C harga sama dengan kos sut
D kos sut sama dengan hasil sut

10 Firma persaingan bermonopoli mencap a
  i keseimbangan apabila

A harga sama dengan kos sut
B kos sut sama dengan hasil sut

C hasil purata sama dengan kos purata
D kos berubah purta sama dengan hasil purata

BAHAGIAN B (SOALAN ESEI)

1. (a) Huraikan mengapa firma dalam pasaran persaingan sempurna merupakan penerima
(b)
harga. [4]

Dengan menggunakan gambarajah, jelaskan bagaimana firma pasaran persaingan

sempurna mencapai untung maksimum dalam jangka pendek. [6]

2. (a) Huraikan dua ciri pasaran persaingan bermonopoli. [4]
(b)
Terangkan dua bentuk persaingan bukan harga yang dijalankan oleh firma pasaran

persaingan bermonopoli untuk meningkatkan jualannya. [6]

3. (a) Dengan menggunakan gambar rajah, tunjukkan bagaimana firma pasaran [6]
persaingan sempurna mencapai keseimbangan dalam jangka panjang.
[2]
(b) Bezakan pasaran persaingan sempurna dengan pasaran monopoli dari segi; [2]
i) Kecekapan pengeluaran
ii) Kecekapan peruntukan

Mikroekonomi 77
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

BAHAGIAN C (SOALAN KUANTITATIF)

1. Jadual di bawah menunjukkan kuantiti barang X dan kos purata jangka panjang bagi firma dalam
persaingan sempurna.

Kuantiti barang X (unit) Kos purata (RM)

1 14.00 [4]
2 13.50
3 12.00
4 11.00
5 11.50
6 12.00

(a) Sediakan jadual yang menunjukkan jumlah kos dan kos sut bagi barang X.

(b) Jika harga barang X ialah RM13.50 seunit, [1]
(i) berapakah kuantiti keluaran firma ini. [2]
(ii) hitung keuntungan firma

(c) Jika harga per unit barang X ialah RM10.00 seunit, [2]
(i) hitung keuntungan, jika kuantiti barang X adalah 4 unit [1]
(ii) apakah tindakan firma ini

2. Jadual di bawah menunjukkan output dan jumlah kos sebuah firma persaingan sempurna.

Output (unit) Jumlah kos (RM)

0 100
1 150
2 184
3 208
4 227
5 250
6 280
7 318
8 366
9 425
10 495

Mikroekonomi 78
 

(a) Berapakah kos tetap firma ini? Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

[1]

(b) Jika harga pasaran ialah RM30 seunit,

(i) hitung jumlah hasil, hasil sut, dan kos sut firma. [3]

(ii) nyatakan tingkat keluaran pada tingkat keseimbangan. Mengapa? [2]

(iii) hitung sama ada firma mendapat untung atau rugi. Jelaskan tindakan firma tersebut.

[3]

Mikroekonomi 79
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

BAB 5 : PASARAN FAKTOR DAN AGIHAN

5.1 PERMINTAAN DAN PENAWARAN FAKTOR PENGELUARAN

• Permintaan terhadap faktor pengeluaran adalah merupakan permintaan terbitan /
permintaan berkait kerana permintaan terhadap faktor pengeluaran adalah bergantung
kepada permintaan terhadap barang-barang dan perkhidmatan yang dihasilkan oleh faktor
pengeluaran berkenaan.

• Contoh: permintaan terhadap bahan binaan meningkat seperti kayu dan simen akibat
permintaan rumah
meningkat.

Konsep Keluaran Fizikal

• Keluaran fizikal merujuk kepada keluaran dalam unit barang.
(a) Jumlah keluaran Fizikal (TPP)

• merujuk kepada jumlah keluaran yang dihasilkan oleh sejumlah buruh / fakor
pengeluaran.

(b) Keluaran Fizikal Purata (APP)

• merujuk kepada jumlah keluaran yang dihasilkan oleh seunit buruh / factor
pengeluaran.
!"#$%!  !"#$%&%'  !"#"$%&
Keluaran Fizikal Purata = !"#$%!  !"#$%&  !"#$"%&'('#
APP =!!"""

(c) Keluaran Fizikal Sut (MPP)

• merujuk kepada perubahan jumlah keluaran akibat daripada tambahan seunit buruh / faktor
pengeluaran.
!"#$%&!!"  !"#$%!  !"#$%&%'  !"#"$%&
Keluaran Fizikal Sut = !"#$%!  !"#$%&  !"#$"%&'('#)"(&*'!!"  !"#$%!  !"#$%&  !"#$"%&'('#

MPP =!!!!"""

Konsep Keluaran Hasil
Merujuk kepada keluaran yang dinilai dalam bentuk wang (RM)
(a) Jumlah Hasil Keluaran (TRP)
Jumlah Hasil Keluaran = Jumlah Keluaran Fizikal X Harga Keluaran

TRP = TPP X P

Mikroekonomi 80
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

(b) Keluaran Hasil Purata (ARP)

• merujuk kepada jumlah hasil yang diperoleh pengeluar hasil daripada jualan barang yang
dikeluarkan oleh seunit buruh / faktor pengeluaran

Rumus 1: !"#$%!  !"#$%  !"#$%&%'
!"#$%!  !"#$%&  !"#$"%&'('#
Keluaran Hasil Purata =

MPP =         ! !!!""#

Rumus 2:
Keluaran Hasil Purata = Keluaran Fizikal Purata X Harga Keluaran

ARP = APP X P
(c) Keluaran Hasil Sut (MRP)
• merujuk kepada perubahan jumlah keluaran akibat daripada tambahan seunit buruh / faktor

pengeluaran
Rumus 1 :

Keluaran Hasil Sut = !"#$%&!!"  !"#$%!  !!"#$
!"#$%&!!"  !"#$%!  !"#$%&  !"#$!%!

MRP =!!!!""#

Rumus 2:

Keluaran Hasil Sut = Keluaran Fizikal Sut X Harga Keluaran

MRP = MPP X P

PERMINTAAN BURUH DALAM PASARAN PERSAINGAN SEMPURNA

Kuantiti Jumlah Keluaran Keluaran Harga Jumlah Keluaran Keluaran
Buruh keluaran fizikal fizikal sut keluaran hasil hasil hasil sut
(unit) Fizikal purata purata (MRP)
(APP) (MPP) (RM) keluaran (ARP)
1 (TPP) (unit) (unit) (TRP) (RM) (RM)
2 (unit) 6 5 (RM) 30
3 7 6 5 35 30
4 6 8 8 5 30 30 40
5 14 8.25 10 5 70 41.25 50
6 24 8.20 9 5 120 41 45
7 33 7.83 8 5 165 39.17 40
8 41 7.43 6 5 205 37.14 30
47 7 5 5 235 35 25
52 4 260 20
56 280

Mikroekonomi 81
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

APP/MPP (unit)

12

10

8
 

8

6 APP
 

4

MPP
 

2

0 1 2 3 45 6 7 8 Buruh (unit)
ARP/MRP (RM)

60
 


 
50
 


 

40
 

 
30
  ARP
 


 
20
  MRP
 

 
10
 


 

0 12345678 Kuantiti buruh (unit)

• Bentuk keluk keluaran fizikal purata (APP) adalah sama dengan bentuk keluk keluaran hasil purata
(ARP).

• Bentuk keluk keluaran fizikal sut (MPP) adalah sama dengan bentuk keluk keluaran hasil sut
(MRP).

• Keluk keluaran fizikal sut (MPP) dan keluk keluaran hasil sut (MRP) dapat menunjukkan daya
pengeluaran sut buruh/ daya pengeluaran setiap buruh.

• Hukum pulangan berkurangan berlaku dari titik maksimum keluk keluaran fizikal sut (MPP) dan
keluk keluaran hasil sut (MRP) bersamaan dengan sifar.

Keluk permintaan buruh dalam pasaran persaingan sempurna

• Merujuk kepada hubungan antara kuantiti buruh diminta dengan kadar upah.
• Kuantiti buruh diminta akan berkurangan apabila kadar upah meningkat dan kuantiti buruh diminta

akan meningkat apabila kadar upah menurun

• Oleh itu hubungan antara kuantiti buruh diminta dengan kadar upah adalah secara songsang /
negatif

• Keluk permintaan buruh adalah sebahgian daripada keluk MRP yang positif dan bermula daripada
ARP maksimum

• Bentuk keluk permintaan buruh - mencerun ke bawah dari kiri ke kanan

Mikroekonomi 82
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Upah E1 MCF0
E2 MCF1
W0 E3 MCF3
W1
W2 MCF3
W3

MRP ARP

L1 L2 L3 Kuantiti buruh

• Pada kadar upah W0 , keluaran hasil purata(ARP) adalah kurang daripada kadar upah. Firma tidak
akan beroperasi dan tiada buruh diminta kerana firma akan menanggung kerugian.

• Keseimbangan pasaran faktor tercapai apabila keluaran hasil sut (MRP) sama dengan kos sut
faktor (MCF)

• Pada W1, keseimbangan tercapai pada E1 dan kuantiti buruh sebanyak L1. Pada W2, keseimbangan
tercapai pada E2 dan kuantiti buruh pada L2, . Pada W3 keseimbangan tercapai pada E3 dan kuantiti
buruh pada L3.

• Apabila disambungkan titik-titik E1, E2 dan E3 maka terbentuklah keluk permintaan buruh yang
mencerun ke bawah dari kiri ke kanan.

• Oleh sebab itu keluk permintaan buruh adalah sebahagian daripada keluk MRP yang positif
bermula dari ARP maksimum.

Mikroekonomi 83
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Keluk penawaran faktor

• Dalam firma PPS, upah ditentukan di pasaran buruh. Oleh itu, firma akan mengambil tingkat upah
yang sama pada setiap kuantiti buruh yang digunakan.

• Disebabkan tingkat upah buruh adalah tetap, maka kos sut faktor (MCF) adalah sama dengan kos
purata faktor (ACF) dalam pasaran persaingan sempurna.

• Kos purata faktor (ACF) diperoleh dengan membahagikan jumlah kos buruh dengan kuantiti
buruh.

TCF
ACF =

L

• Kos sut faktor (MCF) ialah tambahan jumlah kos upah akibat daripada tambahan satu unit buruh
yang digunakan.
r TCF
MCF =
rL

• Kos sut faktor (MCF) merupakan penawaran faktor. Keluk penawaran faktor adalah anjal
sempurna.

Keluk penawaran faktor bagi firma

Upah (RM)

W ACF = MCF

0 Buruh (unit)

Keluk penawaran faktor bagi pasaran
• Dalam pasaran, keluk penawaran mencerun ke atas dari kiri ke kanan. Ini kerana,

semakin tinggi kadar upah, maka semakin banyak kuantiti buruh ditawarkan di pasaran
• Sementara, semakin rendah kadar upah, maka semakin sedikit kuantiti buruh ditawarkan

di pasaran

Mikroekonomi 84
 

Upah (RM) Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

SL

W1
  SL

 

 

 

W0
 

 

 

W2
 
 
 
 
 

0 L2 L0 L1 Buruh (unit)

Upah

Upah merupakan bayaran yang diterima oleh buruh atas sumbangan tenaga fizikal atau mental dalam
proses pengeluaran.

(i) Upah wang
• Ialah jumlah wang yang diterima sebagai bayaran upah. Contohnya, gaji seorang buruh
ialah RM900. Oleh itu, RM900 tersebut merupakan upah wang.

Mikroekonomi 85
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Penentuan keseimbangan upah dan kuantiti buruh bagi firma pasaran persaingan

(i) Cara jadual

Kuantiti Jumlah Keluaran Harga Jumlah Keluaran MCF
Buruh keluaran fizikal sut keluaran hasil hasil sut (RM)
(unit) Fizikal (MRP)
(MPP) (RM) keluaran 35
1 (TPP) (unit) (TRP) (RM) 35
2 (unit) 5 (RM) 35
3 - 5 40 35
4 8 6 5 40 30 35
5 8 5 40 35
6 14 10 5 70 50 35
7 7 5 35 35
8 22 3 5 110 15
-1 5 -5
32 -3 160 -15

39 195
42 210

41 205

38 190

5.2.1 • Andaikan upah buruh ialah RM35, maka MCF = RM35
• Firma akan berada dalam keseimbangan bila MRP = MCF
• Firma akan menggunakan sebanyak 5 orang buruh pada keseimbangan.
• Jumlah untung = TRP – TCF
= (39 x 5) – (35 x 5)

(ii) Cara rajah

Hasil/Kos (RM)

39
 
MCF
 

35
 
ARP
 

MRP
 

0 12345678 Kuantiti
 buruh
 
(unit)
 

Mikroekonomi 86
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Kesatuan Sekerja

• Adalah satu organisasi yang dianggotai oleh sekumpulan pekerja untuk mewakili pekerja
dalam perundingan dengan pihak majikan bagi menuntut kenaikan upah dan menuntut
kebajikan lebih baik untuk ahlinya.

Tujuan kesatuan sekerja ditubuhkan

(a) Menuntut tingkat upah yang lebih tinggi dan adil serta faedah-faedah sampingan yang lebih
baik untuk pekerja.

(b) Melindungi pekerja daripada tindakan-tindakan majikan yang keterlaluan dan melanggari
undang-undang buruh negara.

(c) Bekerjasama dengan kerajaan dalam melaksanakan dasar-dasar buruh dan pekerjaan yang
lebih baik demi kepentingan ekonomi negara. Contoh: membantu kerajaan dalam usaha
mengurangkan kadar pengangguran.

(d) Menjamin keadaan bekerja yang lebih baik dari segi masa kerja, cuti rehat.

5.2.2 Cara kesatuan sekerja menuntut upah yang lebih tinggi

(a) Meningkatkan daya pengeluaran sut buruh

Upah

SL

W2 E2
W1 E1

DL2
DL1

0 L1 L2 Buruh

• Daya pengeluaran sut buruh boleh meningkat melalui program-program latihan yang dapat
meningkatkan kecekapan dan kemahiran buruh.

• Apabila daya pengeluaran sut buruh meningkat, keluk permintaan buruh akan beralih ke
kanan dari DL1 ke DL2
Kesannya, kadar upah meningkat dari W1 ke W2 dan kuantiti buruh meningkat dari L1 ke
L2

Mikroekonomi 87
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

(b) Menghadkan penawaran buruh SL2 SL1
Upah

W2 E2
W1 E1

DL

0 L2 L1 Buruh

• Apabila penawaran buruh dihadkan, keluk SL1 akan beralih ke SL2
• Kesannya, tingkat upah meningkat dari W1 ke W2 dan kuantiti buruh berkurang dari L1 ke

L2

•
Penawaran buruh boleh dihadkan dengan memanjangkan tempoh bersekolah atau latihan
dan menghadkan kemasukan buruh asing.

(c) Menetapkan upah minimum

• Pihak kesatuan boleh menuntut upah minimum iaitu tingkat upah terendah yang mesti
dibayar untuk satu-satu pekerjaan,

• Majikan terpaksa membayar upah yang lebih tinggi daripada W2

Upah DL SL Upah minimum
E1
W2
W1

SL L1 DL
0 Buruh

(d) Perundingan kolektif

• Merupakan satu proses tawar menawar antara kesatuan sekerja dengan majikan untuk
mencapai persetujuan tingkat upah dan syarat-syarat pekerjaan yang lebih baik bagi
pekerja.

• Tindakan kesatuan sekerja jika rundingan gagal:

(i) Mogok
• semua ahli kesatuan sekerja tidak dibenarkan terus bekerja

Mikroekonomi 88
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

(ii) Berpiket
• para pekerja berkumpul dan berbaris di hadapan premis kerja dengan membawa
sepanduk tertulis tuntutan.

(iii) Pemulauan
• pekerja memujuk orang ramai supaya tidak membeli keluaran firma.

(iv) Melambatkan masa kerja @ memendekkan masa kerja

Keadaan yang mempengaruhi kejayaan kesatuan sekerja dalam menuntut kenaikan
upah

(a) Kekuatan kesatuan sekerja
• Kekuatan dari segi bilangan ahli yang ramai dan sumber kewangan yang banyak.
• Jika semua pekerja menjadi ahli kesatuan, desakan menaikkan upah oleh kesatuan
adalah lebih kuat.
Sumber kewangan yang banyak dapat membiayai aktiviti-aktivitnya seperti
melancarkan mogok.

(b) Bahagian upah dalam kos pengeluaran adalah kecil
• Jika upah adalah merupakan sebahagian kecil daripada kos pengeluaran, kesatuan akan
lebih berjaya dengan tuntutannya.

(e) Keluaran firma bersifat tidak anjal 89
 
• Firma boleh memindahkan kenaikan kos pengeluaran akibat kenaikan upah buruh
kepada pihak pembeli dengan menaikkan harga.

(f) Keadaan guna tenaga dalam ekonomi
• Jika ekonomi berada dalam guna tenaga penuh maka kesatuan mempunyai kuasa tawar
menawar yang lebih kaut.

5.3 Sewa, kadar bunga, dan untung

Sewa

• Ganjaran kepada pemilik faktor pengeluaran yang mempunyai penawaran terhad seperti
tanah

(a) Sewa ekonomi

• Adalah lebihan bayaran yang diterima oleh faktor pengeluaran berbanding dengan bayaran
yang diperoleh daripada pilihan/kegunaan kedua terbaik

(b) Perolehan pindahan

• Adalah bayaran minimum kepada faktor pengeluaran untuk mengelakkan pindahan faktor
tersebut kepada kegunaan pilihan kedua terbaik

Contoh:

• Andaikan tanah mendirikan rumah, sewanya RM1300. Sementara jika tanah itu untuk
mendirikan kilang, sewanya RM2000

• Oleh itu, perolehan pindahan adalah RM1300.

• Sewa ekonomi = RM2000 - RM1300
= RM700

Mikroekonomi

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Sewa

RE S Sewa ekonomi = RES
D Perolehan pindahan = 0SEQ

S Q Tanah
0

(c) Sewa kuasi
Hasil/ Kos

MC
AVC

AC
P0 E

AR=MR

P1 A

0Q Kuantiti

Jumlah hasil = 0P0EQ
Jumlah kos berubah = 0P1AQ
Sewa kuasi = 0P0EQ - 0P1AQ

= P1P0EA
• Sewa kuasi hanya wujud dalam jangka pendek

Bunga
• Ganjaran ke atas modal dalam bentuk peratus / ganjaran yang dibayar ke atas penggunaan

sejumlah modal dan diukur dalam bentuk peratus
(i) Kadar bunga nominal

• iaitu kadar bunga yang dikenakan ke atas sejumlah modal yang dipinjam

Mikroekonomi 90
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

(ii) Kadar bunga benar

• iaitu kadar bunga selepas mengambil kira perubahan tingkat harga umum iaitu
perbezaan antara kadar bunga nominal dengan kadar inflasi

Contoh:

• Andaikan Encik Azam meminjam wang sebanyak RM10000 dari sebuah bank
perdagangan. Kadar faedah dikenakan sebanyak 10% dan kadar inflasi pula 4%.

• Oleh itu, kadar bunga niminal adalah 10%
• Kadar bunga benar = 10% - 4%

= 6%

Untung

• ganjaran kepada pengusaha kerana sanggup menanggung risiko daripada kegiatan
pengeluaran iaitu perbezaan di antara jumlah hasil dengan jumlah kos

(i) Untung ekonomi

• adalah perbezaan antara jumlah hasil dengan jumlah kos implisit dan kos eksplisit
(ii) Untung Perakaunan

• adalah perbezaan antara jumlah hasil dengan jumlah kos eksplisit
Contoh:

Andaikan kos pengeluaran dan hasil keluaran bagi sebuah firma pengeluar T-Shirt seperti
berikut:

• Mesin = RM10 000
• Kain = RM3000
• Upah buruh = RM500
• Bangunan kilang (sendiri) = RM1000 (sepatutnya disewa)
• Kuantiti keluaran T-Shirt = 1000 helai
• Harga T-Shirt = RM20.00 sehelai

Kos eksplisit = mesin + kain + upah buruh
= RM13 500

Kos implisit = kos bangunan kilang sendiri
= RM1000

Jumlah hasil = RM20 X 1000
= RM20 000

Untung ekonomi = Jumlah hasil - ( kos eksplisit + kos implisit )
= 20 000 - ( 13 500 + 1000 )
= RM5 500

Untung perakaunan = Jumlah hasil - kos eksplisit
= 20 000 - 13 500
= RM6 500

Oleh itu, untung ekonomi lebih kecil daripada untung perakaunan, kerana untung perakaunan 91
 
hanya mengambil kira kos eksplisit sahaja.

Mikroekonomi

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

PANDUAN MENJAWAB
BAHAGIAN B (ESEI)

1. (a) Jelaskan perbezaan antara upah wang dengan upah benar. [2]

(b) Dengan menggunakan rajah, terangkan kesan perubahan berikut terhadap
keseimbangan pasaran buruh:

(i) umur bersara wajib dilanjut dari 58 tahun kepada 60 tahun. [4]
(ii) lebih ramai pengeluar menggunakan kaedah intensif modal [4]

Cadangan Jawapan:

1(a)

• Upah wang ialah ganjaran dalam nilai wang yang dibayar kepada buruh disebabkan

sumbangan mereka dalam proses pengeluaran. [1]

• Upah benar merupakan kuasa beli upah wang, iaitu jumlah barang dan perkhidmatan
yang dapat diperoleh dengan sejumlah upah wang. [1]

Upah

1(b) (i) D S0

S1
W0 E0
W1 E1

D

0 L0 L1 Bilangan buruh

• Keseimbangan pasaran buruh yang asal tercapai pada titik E0 apabila keluk permintaan
buruh D0D0 bersilang dengan keluk penawaran buruh S0S0 pada kadar upah 0W0 dan
kuantiti buruh 0L0.

• Lanjutan umur bersara wajib akan menambahkan penawaran buruh. Kesannya keluk
penawaran buruh beralih ke kanan dari S0S0 ke S1S1

• Keseimbangan baru pasaran buruh tercapai pada titik E1 apabila keluk D0D0 bersilang
dengan keluk S1 S1. Kesannya, upah keseimbangan buruh menurun dari 0W0 ke 0W1,
tetapi kuantiti keseimbangan buruh bertambah dari 0L0 ke 0L1.

Mikroekonomi 92
 

1 (b) (ii) Modul PdP Ekonomi Penggal 1

Upah D1 D0
 
E1
W0 S0
W1
E0
S0
D0
D1

L1 L0 Bilangan buruh
0

• Keseimbangan pasaran buruh yang asal tercapai pada titik E0 apabila keluk permintaan
buruh D0D0 bersilang dengan keluk penawaran buruh S0S0 pada kadar upah 0W0 dan
kuantiti buruh 0L0.

• Penggunaan kaedah intensif modal menyebabkan pengeluar menggantikan input buruh
dengan input modal. Permintaan terhadap buruh akan berkurang. Keluk permintaan
buruh beralih ke kiri dari D0D0 ke D1D1

• Keseimbangan baharu pasaran buruh tercapai pada titik E1 apabila keluk D1D1 bersilang
dengan keluk S0 S0. Kesannya, upah keseimbangan buruh turun dari 0W0 ke 0W1,
kuantiti penggunaan buruh berkurang dari 0L0 ke 0L1

BAHAGIAN C (KUANTITATIF)

1. Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara input dengan jumlah keluaran bagi sebuah
firma pasaran persaingan sempurna.

Input Jumlah Keluaran
(unit) (unit)

1 10
2 25
3 45
4 60
5 72
6 82
7 89
8 94

(a) Hitung keluaran hasil purata dan keluaran hasil sut jika harga keluaran RM 10.00

seunit. [2]

(b) Dengan menggunakan kertas graf, lukis keluk keluaran hasil purata dan keluk

keluaran hasil sut. [2]

(c) Berdasarkan graf di (b), pada penggunaan buruh yang ke berapakah hukum [1]
pulangan berkurangan bermula ?

Mikroekonomi 93
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

(d) Berapakah tingkat harga jualan jika fungsi permintaan dan fungsi penawaran durian

dalam pasaran persaingan sempurna masing-masing di beri seperti berikut :

P = 60 – 5Q

P = -60 + 10Q [1]

(e) Jika tingkat upah buruh ialah RM40 seorang, hitung :

(i) tingkat keseimbangan penggunaan buruh. [2]
(ii) keuntungan firma pada tingkat keseimbangan. [2]

Cadangan Jawapan:

1 (a)

Buruh Jumlah keluaran Keluaran purata Keluaran sut
(orang) ( kg) ( kg) (kg)

0 0 - -
1 3 3 3
2 8 4 5
3 12 4 4
4 15 3.75 3
5 17 3.4 2
6 17 2.83 0
7 16 2.29 -1

1(b) 2
  3
  4
  AP
 
AP/MP(kg)
Kuantiti
 Buruh
 (orang)
 

  5
  6
  7
 
5
 
MP
 
 

 
4
 


 
3
 


 
2
 


 

 
 1
 
 


 
0
 


  1
 
-­‐1
 


 
-­‐2
 
 
 

1(c) 1.5 orang buruh

Mikroekonomi 94
 

1(d) Modul PdP Ekonomi Penggal 1
Tingkat harga jualan durian :
60-5Q = -60 + 10Q
 
60 + 60 = 10Q + 5Q
120 = 15Q P = 60 – 5Q
= 60 – 5 (8)
120 = 60 - 40
= RM20

Q= = 8 unit

15

(e) (i) Tingkat keseimbangan penggunaan buruh: MRP = MCF = Upah = 40

Buruh Jumlah keluaran TRP MRP
(orang) ( kg) ( RM) (RM)
(TP x RM20)
0 0 -
1 3 0 60
2 8 60 100
3 12 160 80
4 15 240 60
5 17 300 40
6 17 340 0
7 16 340 -20
320

Pengiraan MRP:
­ Tingkat keseimbangan penggunaan buruh ialah 5 orang

Mikroekonomi 95
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

SOALAN PENGAYAAN
BAHAGIAN A (ANEKA PILIHAN)

2. Rajah berikut menunjukkan keluk keluaran hasil sut (MRP), keluk keluaran hasil purata
(ARP) dan keluk kos sut buruh (MCL) .

Harga / Kos/ Hasil (RM)

50

30

MCL
25

ARP

MRP

0 20 30 Buruh (unit)

Pada tingkat keseimbangan, berapakah jumlah keuntungan firma
A RM150
B RM400
C RM900
D RM1000

3. Rajah di bawah menunjukkan keluk kos purata (AC), keluk kos sut (MC), keluk kos
berubah purata (AVC), keluk hasil sut (MR) dan keluk hasil purata (AR) sebuah firma.

Harga/ Kos
(RM)

MC AC AVC
19 AR = MR
16
14

0 25 Output (unit)

Mikroekonomi 96
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

Sewa kuasi firma ini ialah
A RM50
B RM75
C RM125
D RM350

3. Antara berikut, yang manakah merupakan kepentingan untung?
A. menggalakkan inovasi
B menggalakkan persaingan sihat
C menggalakkan kegiatan monopoli
D menggalakkan penggunaan faktor secara semulajadi

4. Hukum pulangan berkurangan berlaku jika …………..
A jumlah keluaran berkurang apabila kuantiti buruh digunakan bertambah
B jumlah keluaran bertambah apabila kuantiti buruh digunakan bertambah
C tambahan kepada jumlah keluaran berkurang apabila kuantiti buruh digunakan
bertambah
D tambahan kepada jumlah keluaran bertambah apabila kuantiti buruh digunakan
bertambah

5. Apakah jenis ganjaran yang diterima oleh input yang mempunyai keluk penawaran anjal
sempurna?

A sewa kuasi
B sewa ekonomi
C perolehan pindahan
D bayaran pindahan

6. Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara input berubah dengan jumlah output
sebuah firma dalam jangka pendek.

Input buruh (unit) Jumlah output (unit)

0 0
1 5
2 15
3 37
4 47
5 55
6 60
7 63
8 63
9 62

Pulangan bertambah kurang bermula pada unit buruh yang

A ke 3
B ke 4
C ke 5
D ke 6

Mikroekonomi 97
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

7. Rajah menunjukkan DD adalah keluk permintaan dan SS adalah keluk penawaran

terhadap pertanian.

Sewa (RM)

7.00 D

S

5

D

2

0 10 Tanah (hektar)

Pada keseimbangan di titik E, perolehan pindahan ialah sebanyak

A RM35.00
B RM50.00
C RM15.00
D RM17.50

8. Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan buruh dan keluk penawaran buruh
bagi sebuah firma.

Kadar upah
(RM)

DL SL

10.00

8.00

SL DL

0 10 15 20 Buruh (orang)

Apakah yang berlaku jika keasatuan sekerja menetapkan upah minimum pada kadar
RM10.00?
A Jumlah upah adalah sebanyak RM15 000.00
B Pengangguran sebanyak 5 ribu orang
C Perubahan upah sebanyak RM20.00
D Jumlah upah yang baru sebanyak RM200 000.00

Mikroekonomi 98
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 
9 Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara kuantiti buruh dengan jumlah hasil

keluaran.

Buruh (unit) 2 4 6 8 10
Jumlah Keluaran (unit) 5 12 21 29 35

Berapakah kuantiti buruh yang akan digunakan pada tingkat keseimbangan jika harga

keluaran ialah RM 10 dan upah seunit buruh ialah RM40?

A. 4 unit buruh
B. 6 unit buruh
C. 8 unit buruh
D. 10 unit buruh

BAHAGIAN B (ESEI)

1. (a) Jelaskan maksud keluaran fizikal purata dan keluaran fizikal sut. [4]

(b) Takrifkan hukum pulangan berkurangan. [2]

(c) Dengan menggunakan rajah yang sesuai, terangkan hukum pulangan berkurangan.[4]

2. (a) Berdasarkan contoh yang sesuai, terangkan perbezaan antara sewa ekonomi dan

perolehan pindahan. [4]

(b) Dengan menggunakan rajah, jelaskan hubungan antara keanjalan penawaran faktor
dengan sewa ekonomi dan perolehan pindahan apabila

(i) penawaran anjal [3]
(ii) penawaran anjal sempurna [3]

3. Salah satu daripada matlamat utama Kesatuan Sekerja adalah untuk menuntut tingkat

upah yang lebih tinggi .Terangkan 3 kaedah bagaimana Kesatuan Sekerja menuntut

tingkat upah yang lebih tinggi dan kaedah manakah yang terbaik. Mengapa? [10]

Mikroekonomi 99
 

Modul PdP Ekonomi Penggal 1


 

BAHAGIAN C (KUANTITATIF)

1. Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara input dengan jumlah keluaran fizikal bagi
firma pasaran persaingan sempurna. Harga keluaran ialah RM 10.00.

Input Jumlah keluaran fizikal
(unit) (unit)
10
1 25
2 45
3 60
4 72
5 82
6 89
7 94
8

(a) Sediakan jadual yang menunjukkan keluaran hasil sut dan keluaran hasil purata [4]

(b) Dengan menggunakan kertas graf, lukis keluk keluaran hasil sut dan keluk [3]
keluaran hasil purata.

(c) Dengan merujuk kepada gambar rajah yang dilukis, hitung keanjalan permintaan

faktor, jika harga input turun daripada RM 150.00 kepada RM 120.00. [2]

(d) Apakah yang berlaku kepada permintaan input jika harga input ialah RM 170.00 ?[1]

2. Fungsi penawaran faktor dalam sebuah ekonomi adalah seperti berikut:
Qs = 30 + 0.5P
P = harga faktor (RM)
Qs = kuantiti faktor ditawar (unit)

Permintaan faktor pada pelbagai tingkat harga ditunjukkan dalam jadual di bawah.

Harga (RM) Kuantiti faktor diminta
(unit)
20 100
40 80
60 60
80 40
100 20

(a) Kirakan kuantiti faktor ditawar pada setiap tingkat harga. [1]

(b) Dengan menggunakan kertas graf, lukiskan keluk permintaan faktor dan keluk penawaran

faktor. [2]

(c) Berdasarkan gambar rajah yang dilukis, [2]
(i) nyatakan keseimbangan pasaran faktor [1]
(ii) hitung jumlah bayaran faktor [2]
(iii) hitung jumlah sewa ekonomi dan perolehan pindahan

(d) Sekiranya kuantiti faktor diminta ialah 90 unit dan semua bayaran faktor adalah [1]
perolehan pindahan, [1]
(i) Nyatakan fungsi penawaran faktor yang baru.
(ii) Berapakah jumlah perolehan pindahan?

Mikroekonomi 100