ไบโอมในน้ำ

ไบโอมในนำ้

สอนโดย
นางอณุสรา บวั ลอย

ไบโอมในนำ้

• ประกอบด้วย ไบโอมแหล่งนำ้

จืด (Freshwater
biomes)

• ไบโอมแหล่งนำ้ เคม็

(Marine Biomes)

• พบกระจำยอยู่ท้งั เขต

ภูมศิ ำสตร์ในโลกนี้

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ไบโอมในนำ้

• กำรแบ่งแหล่งนำ้ ออกเป็ นประเภทต่ำง นีน้ ิยมใช้ค่ำควำมเคม็ เป็ นตัวกำหนด
• โดยทว่ั ไป แหล่งนำ้ จืด (freshwater) และมเี กลือน้อยกว่ำร้อยละ 1 หรือน้อยกว่ำ1%
• และ แหล่งนำ้ เคม็ (marine) จะมเี กลือโดยเฉลยี่ ประมำณร้อยละ 3.5 หรือ 35%

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

นำ้ กร่อย

• สำหรับแหล่งนำ้ กร่อยจะมคี ่ำควำมเค็มอยู่ใน

ช่วงกว้ำง และพบแปรผนั ในรอบวนั
เน่ืองจำกอทิ ธิพลของกระแสนำ้ ขนึ้ นำ้ ลงมำ
เกย่ี วข้องด้วยในรอบวนั มำเกยี่ วข้องด้วย
โดยทว่ั ไปจะมคี ่ำควำมเคม็ น้อยกว่ำค่ำของ
แหล่งนำ้ เคม็ และ ทร่ี ะดบั ผวิ นำ้ มักมคี ่ำควำม
เคม็ น้อยกว่ำทรี่ ะดบั ตำ่ กว่ำลงไป

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ไบโอมแหล่งนำ้ จดื (Freshwater biomes)

• โดยทว่ั ไปประกอบด้วยแหล่งนำ้ นิ่งซึ่งได้แก่ ทะเลสำบ สระ หนอง หรือบงึ
• กบั แหล่งนำ้ ไหล ได้แก่ ธำรนำ้ ไหลและแม่นำ้ เป็ นต้น
•

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ไบโอมแหล่งนำ้ เคม็ (Marine biomes)

• โดยทวั่ ไปประกอบด้วยแหล่งนำ้ เคม็ ซ่ึงได้แก่ ทะเลและมหำสมุทร
• ซึ่งพบได้ในปริมำณมำกถึงร้อยละ 71 ของพืน้ ทผี่ วิ โลก และมคี วำมลกึ มำกโดยเฉลยี่ ถึง 3,750 เมตร

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ไบโอมแหล่งนำ้ เคม็

• ไบโอมแหล่งนำ้ เคม็ จะแตกต่ำงจำกนำ้ จืดตรงทมี่ ี นำ้ ขนึ้ นำ้ ลงเป็ นปัจจยั กำยภำพสำคญั
• นอกจำกนีย้ งั พบช่วงรอยต่อของแหล่งนำ้ จืดกบั นำ้ เคม็ ทมี่ ำบรรจบกนั และเกดิ เป็ นแหล่งนำ้ กร่อยซึ่งมกั พบบริเวณ

ปำกแม่นำ้

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ระบบนิเวศแหล่งนำ้ จดื

• แหล่งนำ้ จืดแบ่งได้เป็ นแหล่งนำ้ นิ่งและแหล่ง

นำ้ ไหล ระบบนิเวศแหล่งนำ้ จืดที่เป็ นแหล่งนำ้
นิ่งสำมำรถแบ่งออกเป็ น บริเวณ (zone)
ต่ำงๆ ได้ 3 บริเวณใหญ่ ๆ

• บริเวณชำยฝั่ง (littoral zone)
• บริเวณผวิ นำ้ (limner tic zone)
• บริเวณนำ้ ช้ันล่ำง (profundal zone)

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บริเวณชำยฝ่ัง
(littoral zone)

• เป็ นบริเวณทอ่ี ย่ตู ดิ กบั พืน้ ดนิ และ

ห่ำงจำกฝ่ังไม่มำกนัก บริเวณนีจ้ ะ
พบว่ำเป็ นแหล่งนำ้ ตืน้ ๆ มกั จะมีพืช
นำ้ จำพวกรำกหยง่ั ลกึ ในดนิ และพืช
ทลี่ อยนำ้ อยู่เป็ นจำนวนมำก

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บริเวณผิวนำ้
(limner tic zone)

• เป็ นบริเวณทอี่ ยู่ถัดออกจำกชำยฝั่ง
• มีบริเวณทม่ี ีพืน้ ที่ผวิ ของนำ้ สัมผสั กบั

อำกำศ

• และได้รับแสงอำทติ ย์ทส่ี ่องลงมำกระจำย

อย่ำงทวั่ ถึงที่พืน้ ผวิ นำ้

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บริเวณนำ้ ชัน้ ล่ำง
(profundal zone)

• เป็นบริเวณที่อยชู่ ้นั น้าต่ากวา่ ระดบั

ผวิ น้าลงไปจนถึง พ้นื ทอ้ ง
น้า (benthic zone)
และเป็นบริเวณท่ีแสงอาทิตยส์ ่องลง
ไปไม่ถึง

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

แหล่งนำ้ ไหล

• แบ่งออกเป็ นบริเวณต่ำงๆ ทสี่ ำคญั 2 บริเวณคือ
• บริเวณทเี่ ป็ นเกำะแก่ง หรือ บริเวณนำ้ ไหล

เชี่ยว (rapid zone)

• บริเวณทเ่ี ป็ นแอ่งนำ้ (pool zone) ดงั ภำพ

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กำรปรับตวั ของสง่ิ มชี วี ติ ทอี่ ำศัยอยใู่ นแหล่งนำ้ ไหล

• พบว่ำต้องมกี ำรปรับตัวเพื่อควำมอยู่รอดในกำรดำรงชีวติ
• มรี ูปร่ำงเพรียว เพ่ือลดควำมต้ำนทำนของกระแสนำ้ เช่น ปลำบำงชนิดทม่ี รี ูปร่ำงแบนรำบไปกบั พืน้ ทเ่ี กำะ

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กำรปรับตวั ของสิ่งมชี วี ติ ทอี่ ำศัยอยใู่ นแหล่งนำ้ ไหล

• ตวั อ่อนแมลงบำงชนิดสำมำรถเกำะติดแน่นกบั พืน้ ผวิ ทอี่ ำศัยอยู่ เช่น แมลงหนอนปลอกนำ้ และฟองนำ้ จืด
• สัตว์บำงชนิดสำมำรถสกดั เมือกเหนียวเพ่ือใช้ยดึ เกำะ เช่น หอยกำบเดยี ว พลำนำเรีย เป็ นต้น
• นอกจำกนีพ้ บว่ำปลำบำงชนิด เช่น ปลำตะเพยี นนำ้ ตก ปลำซิวนำ้ ตก ปลำเวยี น ปลำพลวง และปลำเลยี หินจะมกี ำร

ปรับเปลยี่ นพฤตกิ รรมโดยกำรว่ำยทวนนำ้ อยู่เสมอ เป็ นต้น

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ระบบนิเวศแหล่งนำ้ กร่อย

• แหล่งนำ้ กร่อยเป็ นบริเวณทมี่ นี ำ้ จืดมำบรรจบกบั

นำ้ เคม็ มกั พบตำมบริเวณปำกแม่นำ้ ปำกอ่ำวและช่อง
แคบ เป็ นต้น

• นอกจำกนีแ้ หล่งนำ้ กร่อยยงั เป็ นบริเวณทมี่ ีควำมอุดม

สมบูรณ์ของธำตุอำหำรสูง ดงั น้ันจงึ พบสิ่งมชี ีวติ
หลำกหลำยชนิดในบริเวณนีโ้ ดยเฉพำะสัตว์นำ้ ทม่ี คี ่ำทำง
เศรษฐกจิ ทเ่ี ป็ นอำหำรของมนุษย์ เช่น กุ้ง หอย ปู ปลำ
ต่ำงๆ

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ระบบนิเวศแหล่งแหลง่ นำ้ เคม็

• ไดแ้ ก่ ทะเลและมหาสมุทร จดั เป็นแหล่งน้าไหลเน่ืองจากมีกระแสคล่ืนเกิดข้ึนตลอดเวลา ระบบนิเวศทางทะเล

เป็นระบบนิเวศที่มีขนาดใหญ่ มีพ้นื ที่ประมาณ 3 ใน 4 ส่วน ของผวิ โลก สามารถแบ่งเขตออกเป็น 2 บริเวณ
คือ บริเวณชำยฝั่งทะเล (coastal zone) และ บริเวณทะเลเปิ ด (open sea)

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บริเวณชำยฝ่ังทะเล

• เป็ นบริเวณทอ่ี ย่ตู ดิ กบั พืน้ ดนิ ทีม่ คี วำม

ลำดชันน้อยและค่อนข้ำงอดุ ม
สมบูรณ์ เน่ืองจำกได้รับอทิ ธิพลของ
กระแสนำ้ ขึน้ นำ้ ลง และได้รับธำตุ
อำหำรจำกกำรชะล้ำงผวิ หน้ำดนิ ลงสู่
แหล่งนำ้

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บรเิ วณทะเลเปิ ด

• เป็ นบริเวณทอี่ ย่หู ่ำงออกจำก

ชำยฝ่ัง พืน้ ท่ีมีควำมลำดชันเพมิ่ ขนึ้ ตำม
ควำมลกึ ของนำ้ สำมำรถแบ่งออกเป็ น
เขตต่ำงๆได้ 3 เขต คือ

• เขตที่แสงส่องถงึ เขตที่มแี สงน้อย และ

เขตทีไ่ ม่มีแสง

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

แหล่งทรัพยำกรธรรมชำตอิ นั มคี ่ำทำงเศรษฐกิจของโลก

• ทะเลและมหำสมุทรเป็ นแหล่งทรัพยำกรธรรมชำตอิ นั มคี ่ำทำงเศรษฐกจิ ของโลก เป็ นแหล่งกำเนิดสัตว์นำ้ ทเ่ี ป็ น

อำหำรของมนุษย์มำกมำยนับพนั ชนิด นอกจำกนีท้ ะเลยงั มสี ัตว์นำ้ ประเภทอื่นๆ เช่น ปะกำรัง กลั ปังหำ ซีแอนี
โมนี ฯลฯ ทำให้เกดิ ควำมหลำกหลำยทำงชีวภำพของโลกใต้ทะเล และกลำยเป็ นแหล่งท่องเทยี่ วทำงธรรมชำติที่
สำคญั ของมนุษย์อกี ด้วย

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ระบบนิเวศแหล่งนำ้ เคม็

• นอกจำกนีแ้ ล้วระบบนิเวศแหล่งนำ้ เคม็ อำจแบ่งออกตำมลกั ษณะพืน้ ผวิ ทำงกำยภำพได้เป็ น หำดทรำย หำดหิน และ

แนวปะกำรัง

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

หำดทรำย

• คือ ระบบนิเวศชายฝั่งต้งั แต่ระดบั น้าลง

ต่าสุดจนถึงระดบั น้าข้ึนท่ีละอองน้าเคม็ สาด
ซดั ไปถึง ประกอบดว้ ยพ้นื ผวิ ที่มีเมด็ ทราย
ขนาดตา่ งๆ กนั และในพ้ืนท่ีแต่ละแห่งจะมี
ความลาดชนั ไม่เหมือนกนั กระแสน้าข้ึนน้า
ลงเป็นปัจจยั หน่ึงที่ทาใหค้ วามช้ืนและ
อุณหภูมิของหาดทรายแตกต่างกนั และมีผล
ต่อการดารงชีวติ ของส่ิงมีชีวิตบริเวณหาด
ทราย

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

หำดหนิ

• เป็ นบริเวณทปี่ ระกอบด้วยโขดหิน ไม่รำบเรียบ มี

ซอกและแอ่งนำ้ ทเี่ ป็ นกำบังคล่ืนลมและหลบซ่อน
ศัตรูของสิ่งมชี ีวติ สภำพของอณุ หภูมิ แสงและ
ควำมชื้นมีกำรเปลยี่ นแปลงเมื่อเกดิ นำ้ ขึน้ นำ้ ลง

• เม่ือนำ้ ลงสัตว์และพืชต้องเผชิญกบั กำรขำดนำ้

ชั่วขณะ อณุ หภูมจิ ะสูงขึน้ แสงมำกขนึ้ เมื่อนำ้ ขนึ้
ควำมชื้นเพมิ่ ขนึ้ แต่ปริมำณแสงและอุณหภูมลิ ดลง

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กำรปรับตวั ของสิ่งมชี วี ติ
บริเวณหำดหนิ

• สิ่งมชี ีวติ บริเวณหำดหินมีควำม

ทนทำนต่อกำรเปลย่ี นแปลงของ
อณุ หภูมแิ ละควำมชื้น

• โดยมสี ำรพวกควิ ทนิ เคลือบ

ซึ่งช่วยในกำรรักษำควำมชื้นและ
ป้องกนั กำรระเหยของนำ้

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กำรปรับตวั ของสง่ิ มชี วี ติ บริเวณหำดหนิ

• บำงชนิดมกี ำรปรับตวั เพื่อเกบ็ ไว้ภำยในร่ำงกำย
• เมื่อนำ้ ลงส่ิงมชี ีวติ ทเ่ี คลื่อนทไ่ี ด้จะไปหลบในซอกหิน เช่น ปู ปลงิ ทะเล
• ส่วนส่ิงมชี ีวติ ทเี่ คล่ือนทไ่ี ม่ได้จะมเี ปลือกหุ้มทสี ำมำรถเกบ็ นำ้ ไว้ภำยใน

เช่น เพรียงทะเล หอยนำงรม ลน่ิ ทะเล เป็ นต้น

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

แนวปะกำรัง (coral reefs)

• เป็ นระบบนิเวศทำงธรรมชำติใต้นำ้ ทม่ี คี วำมหลำกหลำยทำงชีวภำพมำกทส่ี ุด
• อยู่ใกล้บริเวณชำยฝั่งทะเลและใช้เป็ นดชั นีในกำรบ่งบอกถึงสภำพแวดล้อมชำยฝ่ังทะเลบริเวณน้ันได้
• เนื่องจำกปะกำรังจะสำมำรถมชี ีวติ อยู่ได้ในบริเวณทมี่ นี ำ้ สะอำดมอี อกซิเจนทเี่ พยี งพอ และมแี สงแดดส่องถงึ ดงั

ภำพ

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ควำมสำคัญของแนวปะกำรัง

• แนวปะกำรังเป็ นทย่ี ดึ เกำะของสำหร่ำยและผู้ผลติ อื่นๆ เน่ืองจำกอยู่ในระดบั ทไ่ี ม่ลกึ จนเกนิ ไป
• และมสี ภำพแวดล้อมเหมำะต่อกำรเจริญเตบิ โตและกำรสังเครำะห์ด้วยแสง เป็ นทหี่ ลบกำบงั ศัตรู
• เป็ นแหล่งอำหำรทอี่ ุดมสมบูรณ์
• เป็ นทอ่ี ยู่อำศัยของสิ่งมชี ีวติ ต่ำงๆ หลำยชนิดท้งั พืชและสัตว์

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ควำมสำคญั ของแนวปะกำรัง

• ช่วยเพมิ่ ผลผลติ ของสัตว์นำ้
• รักษำสมดุลของโซ่อำหำรในทะเล
• นอกจำกนีแ้ นวปะกำรังยงั มคี วำมสวยงำมและเป็ นแหล่งท่องเทยี่ วทส่ี ำคญั ทน่ี ำรำยได้เข้ำสู่ประเทศอกี ด้วย
• ปัจจุบนั พบว่ำแนวปะกำรังมปี ริมำณลดลง เน่ืองจำกหลำยสำเหตุด้วยกนั เช่น ถูกทำลำยโดยดำวมงกุฎหนำมใน

ธรรมชำติ และ เกดิ จำกกำรกระทำของมนุษย์ เป็ นต้น

สอนโดย นางอณุสรา บวั ลอย ครูชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี