ชุมชนคุณธรรมบ้านปางห้า

รายงานผลการดำเนนิ งาน
โครงการพฒั นาตอ‹ ยอดทุนทางวัฒนธรรม
ตามรอยศาสตรพ ระราชาเพ�อ่ ชมุ ชนเข็มแข็งอยา‹ งยงั่ ยืน (บวร On Tour)
ของชมุ ชนคุณธรรมนŒอมนำหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพ�ยงขับเคลือ่ นดŒวยพลังบวร

สโดำโสนยดำักนยกงกัาลกงนาม‹ุลวนัฒกุม‹วฒัจิกนกธิจนรกธารรรามรพรจมพังจ�เหศังเ� หวศษดัวษดัเชเชยี ียงรงราายย โโททโโททรรรรสศสศาัพาัพรทรท ๐๑ ๐๕๑๕๕๓๕๓๓๓๑๑๕๑๕๑๐๕๐๕๐๐๑๑๖๗๑๑๙๖๐๗๙๐ www.m-culture.go.th/chiangrai
www.m-culture.go.th/chiangrai

สารบัญ

หน้า

๑. บริบทชมุ ชน

๑.๑ ความเป็นมาของชมุ ชน ๑

๑.๒ สภาพแวดลอ้ มของชมุ ชน 2

๑.๓ จำนวนครวั เรอื น/จำนวนประชาการ/รายไดเ้ ฉลยี่ /การประกอบอาชพี ๔

๑.๔ หลักการบริหารหม่บู า้ น 4

๑.๕ แผนผงั โครงสร้างคณะกรรมการหมู่บ้าน 5

๒. คำขวญั ของชมุ ชน

๓. จดุ เดน่ /เสนห่ ข์ องชุมชน 6

๔. ความเขม้ แข็งของบวร/บรม

๔.๑ ศาสนสถานของชมุ ชน ๑1

๔.๒ โรงเรียนของชมุ ชน ๑2

๔.๓ ผูน้ ำ “บวร” ของชมุ ชน ๑4

๔.๔ การมสี ่วนร่วมของ “บวร” ในการพัฒนาชุมชน ๑5

๕. กระบวนการขับเคลื่อนชมุ ชนคณุ ธรรมของบวรน้อมนำ

หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ๙ ขน้ ตอน ๑5

๖. ผลสมั ฤทธิใ์ นการขบั เคล่อื นชุมชนคณุ ธรรมนอ้ มนำหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงใน ๓ มิติ

๖.๑ คนในชุมชนยึดม่ันปฏบิ ตั ิตามหลักธรรมทางศาสนาทีต่ นนบั ถอื 18

๖.๒ คนในชุมชนนอ้ มนำหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งมาใชใ้ นการพัฒนาคณุ ภาพชีวิต 18

๖.๓ คนในชมุ ชนสบื สานและดำเนนิ ชีวติ ตามวิถวี ัฒนธรรมที่ดีงาม 18

๖.๔ การกระจายข้อมูลขา่ วสารของชุมชน 19

๗. การดำเนนิ งานพฒั นาต่อยอดทุนทางวัฒนธรรมตามรอยศาสตร์พระราชา

เพ่ือชุมชนเข้มแขง็ อย่างยัง่ ยนื “บวร ” ตามกระบวนการ ๘ ข้ันตอน ๒0

8. การบรหิ ารจดั การในชุมชน 33

ภาคผนวช ก

แบบสำรวจความพร้อมของชมุ ชนคุณธรรมฯ ในการดำเนนิ งาน

ตามโครงการพฒั นาตอ่ ยอดทุนทางวัฒนธรรม

ตามรอยศาสตรพ์ ระราชาเพ่ือชุมชนเข้มแข็งอยา่ งย่ังยนื (บวร On Tour)

ภาคผนวช ข

แบบประเมินความพรอ้ มของชมุ ชนคณุ ธรรมฯ ในการดำเนนิ งาน (แบบ Check List)

โครงการพัฒนาตอ่ ยอดทนุ ทางวัฒนธรรม ตามศาสตรพ์ ระราชา

เพ่อื ชุมชนเขม้ แข็งอยา่ งย่ังยืน (บวร On Tour)

บ ว ร On Tour ชุมชนคุณธรรมบา้ นปางห้า | ๑

ชมุ ชนคณุ ธรรมบา้ นปางห้า
หม่ทู ี่ 1 ตำบลเกาะช้าง อำเภอแม่สาย จังหวดั เชียงราย

ก่อนที่จะตั้งเป็นหมูบ่ ้านปางห้า เดิมทีบริเวณนี้เป็นเส้นทางเดินเท้าของชาวบ้านและพ่อค้าเดนิ ทางผ่านไป
มา ไดม้ กี ารสร้างท่พี ักชวั่ คราวท่คี นทางเหนอื เรียกว่า “ปาง” ขนึ้ ไว้สำหรับพักระหว่างการเดินทาง และมตี ้นหว้าต้น
ใหญ่หรือคนเหนือเรียกว่าต้นห้าที่ร่องน้ำซึ่งชาวบ้านเรียกว่าร่องห้า จึงเป็นที่มาของชื่อหมู่บ้านว่า ปางห้า ซ่ึง
หมายถงึ ทีพ่ ักช่วั คราวตรงต้นหว้า ในเวลานั้นบริเวณน้ีมสี ัตวป์ ่าซุกชุมมาก เช่น เสอื หมปู่ ่า ไกป่ ่า และยังมชี า้ งหลาย
เชอื ก ในบริเวณท่มี ีแมน่ ำ้ ล้อมรอบซ่งึ อยู่ในพน้ื ทีห่ มู่บา้ นปางหา้ จงึ เปน็ ท่ีมาของชื่อตำบลเกาะช้าง

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคณุ ธรรมบา้ นปางหา้ | ๒

เรื่องเล่าจากพ่ออุ้ยเบี้ยว แสนลี อายุ 87 ปี พ่ออุ้ยเบี้ยว ย้ายมาจากป่ากุ๊ก ประเทศพม่า มาอยู่ที่ปางห้า
เมื่อ พ.ศ.2476 ตอนอายุ 3 ขวบ ตอนที่ย้ายมาอยู่แรก ๆ มีบ้าน 7 หลังคาเรือน มีพ่ออุ้ยปุ้ด เป็นผู้ใหญ่บ้านคน
แรกของหมบู่ า้ นปางหา้ ตอนน้นั หมู่บ้านยงั ไมม่ ถี นนตดั ผา่ น แม่สายยงั ไม่มีฐานะเป็นอำเภอแม่สาย มีแต่อำเภอเชียง
แสน ต่อมาทางราชการได้มาจัดตั้งโรงงานบ่มใบยาสูบในหมู่บ้าน มีชื่อว่า โรงงานบ่มใบยาสูบเวียงแก้ว หลังจากมี
การก่อตั้งโรงงานบ่มใบยาสูบก็มีผู้คนทยอยย้ายเข้ามาอยู่ในหมู่บ้านกันมากขึ้น เพื่อมารับจ้างปลูกใบยาสูบ เมื่อมี
ชาวบ้านจำนวนมากขึ้น ทางผู้นำหมู่บ้านได้ร่วมกับชาวบ้านสร้างวัดและโรงเรียนขึ้นในหมู่บ้าน และได้พัฒนาเป็น
ลำดบั มาจวบจนปจั จบุ นั

แผนที่ของหมู่บ้าน

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคณุ ธรรมบา้ นปางห้า | ๓

ทต่ี งั้ ของตำบล
ตำบลเกาะชา้ งตง้ั อยูท่ างทศิ เหนือของประเทศ อำเภอแมส่ าย จังหวัดเชียงรายอยู่ห่างจากตัวอำเภอแม่สาย
ไปทางทิศตะวันออก บนถนนสายเหมืองแดง - ทุ่งเกลี้ยง เป็นระยะทางประมาณ 7 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อ
กับตำบลตา่ ง ๆ ดังนี้
ทศิ เหนือ ติดต่อ ประเทศสหภาพเมยี นมา่ ร์ โดยมแี ม่นำ้ รวกเป็นแนวกั้นอาณาเขต
ทศิ ใต้ ติดต่อ ตำบลศรีเมอื งชุม อำเภอแม่สาย
ทิศตะวนั ออก ตดิ ต่อ ตำบลศรีดอนมูล อำเภอเชยี งแสน
ทิศตะวนั ตก ตดิ ตอ่ ตำบลแมส่ าย อำเภอแมส่ าย

เนื้อที่ ตำบลเกาะชา้ งมีพื้นท่โี ดยประมาณ 47.35 ตารางกโิ ลเมตร ประมาณ 29,593 ไร่ หรอื ประมาณ
ร้อยละ 16.62 ของพ้นื ทีอ่ ำเภอแม่สาย

- พน้ื ท่อี ยู่อาศัย คิดเป็นรอ้ ยละ 30.82 ของพ้ืนท่ีตำบล
- พื้นที่ในการเกษตรประกอบอาชีพ รอ้ ยละ 65.23 ของพื้นท่ตี ำบล
- พื้นที่เป็นพนื้ ทีส่ าธารณะ ร้อยละ 8.66 ของพนื้ ที่ตำบล

ลกั ษณะภูมิประเทศ/ภูมอิ ากาศ พน้ื ท่ีตำบลเกาะช้าง มีลักษณะภูมิประเทศเป็นพื้นท่ีราบหบุ เขา จำแนก
ได้ดังนี้

- พื้นทต่ี อนบนด้านทิศเหนือเป็นท่ีราบหุบเขาริมฝั่งแมน่ ้ำรวก เป็นพืน้ ที่เกษตรกรรมและท่ีตั้งของชุมชนอยู่
ในเขตหมู่บ้าน หมู่ที่ 6, 11, 5,10, 9, 7, 12 ,1 และ 2 ตำบลเกาะช้าง เรียงลำดับจากทิศตะวันตกไปหาทิศ
ตะวนั ออก

- พน้ื ท่ตี อนล่างดา้ นทิศใต้ เปน็ ทีร่ าบหบุ เขาตอ่ จากพน้ื ทต่ี อนบน เป็นพื้นที่เกษตรกรรม และท่ีตัง้ ของชุมชน
อยใู่ นเขตหม่บู ้าน หมทู่ ี่ 8, 4, 13 และ 3 ตำบลเกาะช้าง เรยี งลำดบั จากทิศตะวันตกไปหาทิศตะวันออก ลักษณะ
ภูมิประเทศโดยทั่วไปเป็นพื้นที่ราบน้ำท่วมถึง สาเหตุมาจากปัญหาการระบายน้ำไม่ทันเนื่องจากน้ำไหลหลากจาก
ประเทศสหภาพเมียนม่าร์ ประกอบกับน้ำฝน ฝนตกหนักในช่วงฤดูฝนสะสมตามแม่น้ำสาย แม่น้ำรวก และแม่น้ำ
มะ มีปริมาณมากไม่สามารถไหลลงสู่แม่น้ำโขงได้ทัน เนื่องจากปริมาณน้ำโขงที่รับน้ำมาจากหลายแห่งโดยเฉพาะ
จากประเทศจีน-สหภาพเมียนม่าร์-ลาว ทำให้มีปริมาณน้ำมีมากและหนุนขึ้นสูง ทำให้การระบายน้ำไม่สามารถ
ระบายได้อยา่ งทนั ทว่ งทีทำให้น้ำในแม่น้ำล้นตลิง่ ทว่ มพื้นที่การเกษตรในตำบลเป็นประจำทุกปี

ลักษณะของดิน ชนิดของดินส่วนใหญ่ในตำบลเกาะช้าง เป็นดินร่วนปนดินเหนียว ซึ่งเหมาะสำหรับทำ
การเกษตรอาจจะมีบางส่วนที่มีปัญหาเรื่องคุณภาพดินซึ่งเป็นปัญหาเพียงบางส่วนที่มีลักษณะเป็นดินดาน ดินมี
กรวดทราย

บ ว ร On Tour ชุมชนคณุ ธรรมบา้ นปางห้า | ๔

ลักษณะของแหล่งน้ำ แหล่งน้ำส่วนใหญ่ในตำบลเกาะช้าง เป็นบ่อบาดาล บ่อตอก บ่อเจาะ ประมาณ
1,610 แห่ง รองลงมาเป็น แม่น้ำ ลำคลอง ฝาย พนังกั้นน้ำ หนอง บึง คลองชลประทาน คลองส่งน้ำ อ่างเก็บน้ำ
บ่อนำ้ ต้นื (ทใ่ี ช้การได)้ สระนำ้ (ขนาด 100 ตารางวาข้นึ ไป)

จำนวนประชากร ทัง้ สน้ิ ๙๘๐ คน ประกอบดว้ ย

ประชากรชาย จำนวน ๔๕๐ คน ประชากรหญิง จำนวน ๕๓๐ คน

จำนวนครวั เรอื น ๒๐๐ ครวั เรอื น

รายไดเ้ ฉลี่ย/ครัวเรือน/ปี ๑๕๐,๐๐๐ บาท

หนส้ี นิ เฉลี่ยของครวั เรือน/ปี ๕๐,๐๐๐ บาท

การประกอบอาชีพ สว่ นใหญ่ รอ้ ยละ 80 มีอาชีพด้านเกษตรกรรม ทำนา สวนขา้ วโพด สว่ นผลไม้ อกี

รอ้ ยละ 20 มีอาชีพรบั จ้างทั่วไป ค้าขาย รบั ราชการ

ทางชุมชนได้ประชุมแตง่ ตั้งคณะกรรมการเพ่ือบริหารและดำเนินงาน
1. คณะกรรมการฝา่ ยบริหาร มหี นา้ ที่วางแผน กำหนดนโยบาย บริหารจัดการโดยมี

ดร.ธรี พล สุรพรหม เปน็ ประธาน และมรี องประธาน เลขานกุ าร เหรญั ญิก ร่วมกนั ทำงาน
2. คณะกรรมการฝ่ายปฏิบัตงิ าน มีหน้าที่ปฏิบัติหน้าทีต่ ามที่ฝา่ ยบริหารกำหนดโดยแบ่งเป็นฝา่ ย

ต่าง ๆ เช่น ฝา่ ยต้อนรับ ฝ่ายอาคารสถานที่ ฝา่ ยอาหารและเครอื่ งด่มื ฝา่ ยรักษาความสงบ ฯ
3. คณะกรรมการฝ่ายสนับสนุน มีหน้าที่ให้คำปรึกษา เสนอแนะแนวทางการทำงานแก่ฝ่าย

ปฏิบัติงาน ซึง่ มาจากผ้นู ำหมู่บา้ น ผอู้ าวโุ ส ปราชญช์ าวบา้ น
ในการดำเนินงานทางชุมชนได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานราชการและเอกชนต่าง ๆ เช่น การ
ท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานเชียงราย ท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดเชียงราย องค์การบริหารส่วนจังหวัด
เชียงราย สมาคมสมาพันธ์การท่องเที่ยวภาคเหนือ เช่น จัดการอบรมให้ความรู้เกี่ยวกับการท่องเที่ยวสนับสนุน
งบประมาณในการเดินทางไปศึกษาดูงานหมู่บ้านท่องเที่ยวที่ประสบความสำเร็จการประชาสัมพันธ์โครงการ

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคณุ ธรรมบา้ นปางห้า | ๕

ท่องเที่ยวของชุมชนให้นักท่องเที่ยวทราบการสนับสนุนทำป้ายท่องเที่ยวในชุมชน เป็นต้น การบริหารจัดการการ
ตอ้ นรับนักทอ่ งเทย่ี ว เน่อื งจากโรงงานกระดาษสาจินนาลักษณ์ ไดเ้ ปิดเปน็ แหล่งท่องเทย่ี วมาก่อน มีพ้ืนฐานในด้าน
การบริหารจัดการต้อนรบั นกั ท่องเทีย่ วอยูแ่ ล้ว จึงสามารถบริหารจัดการได้ให้ชุมชนมีสว่ นรวม เช่น เมื่อทางชุมชน
ได้รับติดต่อจากนักท่องเที่ยวทีจ่ ะมาเที่ยวชุมชน ทางประธานจะเชิญคณะกรรมการฝ่ายบริหารและฝ่ายปฏบิ ตั ิงาน
มาร่วมประชุม เพื่อวางแผนงานในการต้อนรับ ซึ่งมีการมอบหมายงานให้ฝ่ายต่าง ๆ ได้ทราบและเข้าใจเพื่อ
ปฏิบตั ิงานไดอ้ ยา่ งมีประสทิ ธภิ าพ

นายปันแกว้ กนั ทะใจ ดร. ธรี พล สุรพรหม กรรมการทป่ี รึกษา
รองประธานกรรมการ ประธานกรรมการ นายอำเภอแมส่ าย
นายขวญั ชยั ชมุ่ มงคลรอง นายกติ ติ ทิศสกลุ
ประธานกรรมการ นางณัฐสิมา ชมุ่ มงคล นายสุขวชิ แสนรตั น์
เลขานุการ
นางวรรณภา ชุ่มมงคล นายทองสุข ใจภิภกั ดิ์
เหรัญญกิ นายคงเดช อินตะ๊ ใจ
ปฎคิ ม นายบณั ฑติ สรุ นิ เปา
นางปาริชาติ ชยั ศรี นางสาวศริ ลิ กั ษณ์ ไชยศรี
เหรญั ญกิ นายสำราญ ไชยอาม
ปฏคิ ม นางสาวจินนาลกั ษณ์ ชุ่มมงคล
นายสงกรานต์ ธรรมวงค์ ประชาสมั พันธ์
ผชู้ ่วยเหรญั ญกิ นางจริ าพร กันทะใจ
ปฎคิ ม นางพชั รินทร์ ชุ่มมงคล
ประชาสมั พันธ์

นางสาวพรชนก ชุ่มมงคล
ประชาสมั พนั ธ์

บ ว ร On Tour ชุมชนคณุ ธรรมบา้ นปางหา้ | ๖

ปางหา้ หนา้ ใส ใยไหมทองคำ

เนื่องจากหมู่บ้านปางหา้ ตั้งอยู่ชายแดนติดกบั ประเทศสหภาพเมยี นมาร์ จึงมกี ารอพยพผู้คนเช้อื สาย
ไทใหญ่ ไทลื้อ พม่า จากฝัง่ เมียนมาร์มาอยู่อาศยั อยจู่ ำนวนหนง่ึ มกี ลมุ่ ไทยยองท่ีอพยพมาจากจงั หวัดลำพนู
บางส่วน และยังมกี ลุ่มชาติพันธุ์อ่นื ๆ เชน่ อาข่า ปกาเกอญอ ลาหู่ หมบู่ ้านปางหา้ จงึ มีประเพณวี ฒั นธรรมที่
หลากหลายของแตล่ ะกลมุ่ ชาติพนั ธ์ุ แบง่ เป็นด้านต่าง ๆ ดงั น้ี

ด้านอาหาร อาหารในหมบู่ ้าน จะเป็นอาหารแบบลา้ นนาเหมือนจงั หวดั ในภาคเหนือตอนบน (ล้านนา ๘
จงั หวัด) เชน่ น้ำพรกิ แกงแค ลาบ และจะมีอาหารที่เปน็ ของคนไทใหญ่ ไทลอ้ื และจนี ฮ่อ อยูด่ ว้ ย เชน่ ขา้ วซอย
น้อย ข้าวซอยน้ำเงี้ยว ข้าวแรมฟนื อาหารท่นี ิยมของคนในหม่บู ้านและใช้เลี้ยงแขกเวลามงี านต่าง ๆ ก็คือลาบ แกง
ออ่ ม

ด้านการแตง่ กาย ดา้ นการแต่งกายก็เช่นกับดา้ นอาหาร คอื จะแต่งกายแบบคนพ้นื เมอื งล้านนาท่ัวไป และ
มกี ารแตง่ กายทีเ่ ป็นชุดแต่งกายประจำของแต่ละชนเผ่า กลมุ่ ชาติพนั ธ์ุ ซ่ึงจะพบเหน็ เมื่อเวลามีงานบญุ และประเพณี
ต่าง ๆ เชน่ เทศกาลสงกรานต์ ประเพณสี รงน้ำพระธาตุ งานทำบุญเข้าพรรษา ออกพรรษา งานบญุ ที่วัด ประเพณี
เดอื นยีเ่ ป็ง (ลอยกระทง) และมีการแตง่ กายแบบสากลนิยมแบบคนภาคกลางมากขึ้นตามกระแสสังคมในกล่มุ วัยรนุ่

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคณุ ธรรมบา้ นปางหา้ | ๗

ทอ่ี ยู่อาศัย ในอดตี หมู่บา้ นปางหา้ จะมกี ารสรา้ งบ้านที่อยอู่ าศยั แบบเรยี บง่าย คือโครงสร้างทำด้วยไม้ไผ่
มุงดว้ ยหญ้าคา บา้ นจะเป็นหลังเดย่ี ว อยู่รวมกนั เปน็ ครอบครัวใหญ่ มีปยู่ า ตายาย พ่อแม่ ลูกหลาน แต่ในระยะหลัง
ได้มกี ารเปลย่ี นแปลงตามยุคสมยั ทั้งลกั ษณะบ้านและการอยู่อาศยั คือ จะสรา้ งบ้านแบบสมัยใหม่ โครงสรา้ งเป็น
ปนู เหลก็ มงุ ด้วยกระเบื้อง ทาสใี ห้สวยงาม และจะอยู่อาศัยเปน็ ครอบครวั ขนาดกลาง คือ พ่อแม่ ลูกหลาน เพราะ
จะมกี ารแยกไปตัง้ ครอบครวั ใหม่เมื่อแตง่ งานแล้ว

ประเพณี ประเพณใี นหมบู่ า้ น กจ็ ะคลา้ ยๆกบั หมู่บา้ นทั่วไปในล้านนา แตจ่ ะมปี ระเพณีบางอย่างท่ีเป็นของ
แต่ละกลมุ่ ชาติพันธ์ุ ประเพณีท่ีเปน็ ของคนพ้ืนเมืองในหมู่บ้าน คือ งานบุญตา่ ง ๆ ประเพณดี ำหัว (สงกรานต)์
ประเพณเี ล้ียงปอ่ บา้ น สรงน้ำพระธาตุ ประเพณี 12 เป็ง ประเพณีย่เี ปง็ (ลอยกระทง) ตานขา้ วใหม่สเี่ ป็ง

บ ว ร On Tour ชุมชนคณุ ธรรมบา้ นปางห้า | ๘

ความเช่ือ ชาวบา้ นในหมู่บา้ นปางหา้ ส่วนใหญน่ ับถือศาสนาพุทธ มีสว่ นน้อยทีน่ ับถอื ศาสนาอน่ื บา้ ง
ดงั นนั้ ความเชือ่ ของคนในหมู่บา้ นกจ็ ะเปน็ ไปแนวคำสอนทางพระพุทธศาสนา เชน่ เรื่องของกรรม บุญกุศล และมี
ความเชอื่ ในท้องถิ่นผสมผสานอยดู่ ้วย เช่น การรกั ษาโรคดว้ ยพธิ ีกรรมท้องถ่ิน เชน่ การสงเคราะห์ การฮ้องขวญั
ขน้ึ ทา้ วทั้งส่ี ฯ

ภาษา ชาวบา้ นจะใชภ้ าษาทอ้ งถ่ินคือภาษาเหนือ หรอื ท่ีคนในหมบู่ ้านเรียกวา่ “กำเมือง” ในการพูดคุย
ส่อื สารในชวี ิตประจำวันเปน็ หลกั แตก่ ็สามารถพดู ส่ือสารกับคนภาคอนื่ ดว้ ยภาษาไทยกลาง และจะมีภาษาไทใหญ่
ไทลอ้ื อาข่า พม่า ที่พูดคุยสือ่ สารกนั ในกล่มุ ของตวั เอง

อาชพี อาชีพในหมู่บ้านส่วนใหญ่เป็นอาชีพด้านเกษตรกรรม เช่น การทำนา ทำไรข่ า้ วโพด สวนผลไม้ และ
มีเลย้ี งสัตวบ์ ้าง มบี างสว่ นทีท่ ำอาชีพคา้ ขาย รบั จา้ งทวั่ ไป ทำงานในโรงงานที่อยใู่ กลห้ มบู่ ้าน และมอี ีกสว่ นหน่ึงทม่ี ี
อาชพี รับราชการ เชน่ ครู ตำรวจ ฯ

บ ว ร On Tour ชุมชนคุณธรรมบา้ นปางหา้ | ๙

ศิลปะพนื้ บา้ น ศิลปะพื้นบ้านมีหลายด้าน ทงั้ ดา้ นงานศิลป์การออกแบบ ด้านนาฏศลิ ป์ ทีเ่ ป็นจดุ เด่นของ
หมู่บ้าน คอื งานศลิ ปะการทำกระดาษสา ที่นกั ทอ่ งเทยี่ วสามารถใชค้ วามคดิ จนิ ตนาการของตวั เองในการทำ เป็น
งานศิลปะท่เี สมือนเป็นการวาดภาพบนนำ้ ซงึ่ มีแห่งเดยี วในประเทศไทย

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคณุ ธรรมบา้ นปางหา้ | ๑๐

ผลิตภัณฑ์ OTOP 2 / ผลิตภณั ฑ์ชมุ ชน
หมบู่ า้ นปางหา้ มีผลติ ภณั ฑ์ของชมุ ที่เปน็ เอกลักษณห์ ลายอยา่ ง มีผลติ ภณั ฑจ์ ากกระดาษสาทม่ี ชี ื่อเสยี งของ
หมูบ่ า้ น ซง่ึ จะแปรรูปเป็นสินค้าที่ระลึกใหน้ ักทอ่ งเที่ยว เชน่ ถงุ กระดาษ กล่อง บัตรอวยพร รม่ กระดาษสา

บ ว ร On Tour ชุมชนคุณธรรมบา้ นปางหา้ | ๑๑

วัดปางหา้

วัดปางหา้ ตง้ั อยูท่ ี่บ้านปางห้า หมู่ 1 ตำบลเกาะช้าง อำเภอแมส่ าย จงั หวดั เชยี งราย สังกัดคณะสงฆ์
มหานกิ าย ตัง้ อยูบ่ ริเวณชายแดนไทย-พม่า หา่ งจากตวั อำเภอแมส่ าย 14 กม. ตามถนนสายแม่สาย-เชียงแสน
(สายเกา่ ) หา่ งจากสามเหลยี่ มทองคำ อำเภอเชยี งแสน ประมาณ 14 กม. เร่ิมตงั้ วัดปี พ.ศ. 2484 โดยชาวบ้านใน
หมู่บา้ นท่มี ีประมาณ 30 กว่าครอบครัว ชว่ ยกนั สร้างศาลาไมไ้ พ่ไว้เป็นทบ่ี ำเพญ็ บุญและเปน็ สถานทีพ่ ักของ
พระสงฆ์ ท่ีดินทีส่ ร้างวัดประมาณ 6 ไร่ 2 งาน 99 ตารางวา ได้ รบั การบริจาคจากสถานีโรงบม่ ใบยาเวยี งแก้ว ซึ่ง
ตัง้ อยู่ในหมู่บ้านปางห้า ชาวบ้านได้ร่วมใจกนั พัฒนาวัดสรา้ งถาวรวัตถุต่าง ๆ ตามลำดับ และได้รบั พระราช
วสิ ุงคามสมี า เมื่อปี พ.ศ. 2536
วดั ปางหา้ มเี จา้ อาวาสตามลำดบั ดังน้ี
พระคำอ้าย ปญฺโญ พ.ศ. 2499-2503 , พ.ศ. 2521-2526
พระอินสอน(เขียว) ฐิตปญฺโญ พ.ศ. 2504-2505
พระบรรเลง สุจติ โฺ ต พ.ศ. 2506-2515
พระบญุ ทา กิตฺติวณโฺ ณ พ.ศ. 2516-1517
พระศรีเมือง สริ ิวณโฺ ณ พ.ศ. 2518-2520
พระเมืองใจ สีลสาโร พ.ศ. 2527-2531
พระครพู ศิ าลธีรธรรม (ธีรพล ธรี พโล) (น.ธ.เอก ศศ.ม. Ph.D.) พ.ศ. 2532-2557
พระอธิการนิคม ปญญฺ าวชโิ ร (น.ธ.เอก,นศ.บ.) พ.ศ. 2558-ปจั จุบัน

บ ว ร On Tour ชุมชนคุณธรรมบา้ นปางหา้ | ๑๒

โรงเรยี นของชุมชนบา้ นปางห้า

รหสั โรงเรยี น 10 หลกั : 1057120439
รหัส Smis 8 หลกั : 57030093
รหสั Obec 6 หลัก : 120439
ชอื่ สถานศึกษา (ไทย) : บ้านปางหา้
ช่อื สถานศึกษา (องั กฤษ) : banpangha
ทอี่ ยู่ :หมทู่ ่1ี บา้ นปางหา้ ตำบล : เกาะชา้ ง อำเภอ : แมส่ าย จงั หวดั : เชียงราย
รหัสไปรษณีย์ : 57130
โทรศพั ท์ : 053-675127
โทรสาร : 053-675127
ระดบั ท่ีเปดิ สอน : อนุบาล-มธั ยมศึกษาตอนตน้
วัน-เดือน-ปี กอ่ ตัง้ : พ.ศ.2497

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคุณธรรมบา้ นปางห้า | ๑๓

จำนวน ชาย 9 คน หญิง 10 คน รวมทั้งหมด 19 คน

จำแนกครจู ำแนกตามสายงาน ตำแหนง่ วทิ ยฐานะ วฒุ ิการศกึ ษา และเพศ

ตำแหน่ง วิทยฐานะ ระดบั ข้าราชการครแู ละบคุ ลากรทางการ
ศึกษา (คน)

ตำแหน่ง ชาย หญิง รวม

1. ผ้อู ำนวยการโรงเรียน - คศ.1 0 0 0

ชำนาญการ คศ.2 0 0 0

ชำนาญการพเิ ศษ คศ.3 1 0 1

เชย่ี วชาญ คศ.4 0 0 0

เช่ยี วชาญพเิ ศษ คศ.5 0 0 0
- 1 01
รวม
คศ.1 0 0 0
2. รองผู้อำนวยการโรงเรยี น -

ชำนาญการ คศ.2 0 0 0

ชำนาญการพิเศษ คศ.3 0 0 0

เชี่ยวชาญ คศ.4 0 0 0

รวม - 0 0 0

3. ครู - คศ.1 2 2 4

ชำนาญการ คศ.2 2 3 5

ชำนาญการพิเศษ คศ.3 0 4 4

เชยี่ วชาญ คศ.4 0 0 0

เชีย่ วชาญพิเศษ คศ.5 0 0 0
รวม - 4 9 13

4. ครผู ู้ช่วย - ครผู ูช้ ่วย 1 0 1

5. ลกู จ้างประจำ - - 1 01

6. พนักงานราชการ - - 0 0 0

7. ลูกจ้างช่ัวคราว - - 2 13

รวมทั้งหมด 9 10 19

ผู้นำ “บ” บา้ น/ชุมชน บ ว ร On Tour ชมุ ชนคณุ ธรรมบา้ นปางห้า | ๑๔
ผูน้ ำ “ว” วดั /ศาสนาสถาน
ผู้นำ “ร” โรงเรยี น/ราชการ นาย ปันแกว้ กันทะใจ
ผ้ใู หญ่บา้ น

พระอธิการนิคม ปญฺญาวชโิ ร
เจ้าอาวาสวดั ปางหา้

นายสทุ ธิพร กนั ทาเดช
ผ้อู ำนวยการโรงเรยี นบ้านปางห้า

บ ว ร On Tour ชุมชนคณุ ธรรมบา้ นปางหา้ | ๑๕

ผ้นู ำพลงั “บวร” ร่วมกับคนในชุมชนในการพัฒนาชมุ ชนรว่ มกนั โดยมีการติดตามรับรขู้ ่าวสารท่ีเปน็
ประโยชน์และข้อมลู ข่าวสารการจดั กจิ กรรมรว่ มกนั ของชมุ ชนและเสียงตามสายและการประชุมประจำเดือนคณะ
หมบู่ า้ น และคณะทำงานชุมชนคุณธรรม ประชาสมั พันธก์ ารประชุมทไ่ี ด้รบั นโยบายประจำเดอื นจากสว่ นราชการ
ระดับอำเภอ เพ่ือติดตามผล ทบทวน รบั ฟังปัญหาถา้ เกิดขึ้นพรอ้ มร่วมกันหาทางแก้ไข สอบถามทกุ ข์ สขุ ความ
ต้องการความชว่ ยเหลอื ซง่ึ กันและกนั

ดำเนินการตามกระบวนการ ๙ ขั้นตอน ยึดหลัก ๓ ประการ ยึดมั่นในหลักธรรม คำสอน
ทางศาสนา ใชห้ ลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ในการดำรงชวี ติ ธำรงวถิ วี ัฒนธรรมไทย วฒั นธรรมท้องถิ่นโดยใช้
“พลังบวร” เป็นศนู ย์กลางการพัฒนาทีจ่ ะทำให้เกดิ ความมนั่ คง มงั่ คงั่ ยัง่ ยนื มกี ารดำเนินการรายละเอยี ดดังน้ี

ขั้นตอนที่ ๑ ชุมชนมีผู้นำและคนในชุมชนประกาศเจตนารมณ์ หรือข้อตกลง หรือธรรมนูญร่วมกัน
ท่ีจะพฒั นาชุมชนใหเ้ ปน็ ชุมชนคุณธรรม

๑. จัดประชุมผูน้ ำชุมชน กรรมการทเ่ี กย่ี วขอ้ งจากทุกภาคส่วน (พลงั บวร) บา้ น วดั /ศาสนาสถาน โรงเรียน
เครือข่ายที่เกี่ยวข้อง และประชาชนในชุมชนเพื่อปลุกกระแสสร้างการรับรู้เกี่ยวกับนโยบายไทยนิยม ยั่งยืน และ
กิจกรรมจติ อาสาทำความดดี ว้ ยหัวใจ

๒. ระดมความคดิ เห็นและประกาศเจตนารมณ์ของประชาชนในชมุ ชน เพื่อสนบั สนนุ การขับเคลื่อนชุมชน
คณุ ธรรม และดำเนินกิจกรรมจติ อาสาทำความดดี ้วยหวั ใจ

๓. เผยแพร่ประกาศข้อตกลงให้ประชาชนในชุมชนรบั รู้การขบั เคลอ่ื นชมุ ชนคุณธรรมฯ

ข้นั ตอนท่ี ๒ ชุมชนร่วมกันกำหนดเปา้ หมาย ปัญหาท่ีอยากแก้ และความดีทอี่ ยากทำ
๑. ผนู้ ำชมุ ชน กรรมการทเ่ี กี่ยวข้องจากทุกภาคส่วน (พลงั บวร) บ้าน วดั ศาสนาสถาน โรงเรยี น เครือข่าย
ท่ีเกีย่ วขอ้ งและประชาชนในชุมชน ร่วมกนั แสดงความคิดเห็นวิเคราะห์จุดอ่อน จดุ แขง็ ของชุมชน ปญั หาในชุมชนที่
ต้องการแกไ้ ข อตั ลกั ษณ์ของชุมชนทตี่ ้องการรักษาไว้ หรือตอ้ งการพัฒนาขยายผลต่อไป
๒. นำผลการวิเคราะห์ชุมชนฯ มากำหนดเป้าหมายปัญหาที่อยากแก้ให้ลดลงหรือหมดไปในชุมชน เช่น
การพนัน สุรา ทะเลาะเบาะแว้ง ยาเสพติด ลักขโมย หนี้สิน ขยะ เป็นต้น และกำหนดเป้าหมายให้เกิดสิ่งดีขึ้นใน
ชมุ ชนเพ่ิมขึ้น เช่น รายได้ กลมุ่ จติ อาสา กลมุ่ ออมทรพั ย์ การสืบทอดศิลปะและวฒั นธรรม เป็นตน้
๓. ประชุมกำหนดกิจกรรมแนวทางการแก้ไขปัญหาและแนวทางการพัฒนาสืบสาน ขยายผลให้มีความ
ยง่ั ยนื ตอ่ ไป

ขัน้ ตอนที่ ๓ ชมุ ชนร่วมกันจัดทำแผนพฒั นาส่งเสรมิ คณุ ธรรมของชุมชนเกีย่ วกับปัญหาที่อยากแก้ และ
ความดที ่ีอยากทำ

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคุณธรรมบา้ นปางหา้ | ๑๖

แผนพฒั นาหมูบ่ า้ น
- จัดเก็บและรวบรวมข้อมูลของหมู่บ้าน
- จัดเวทีประชาคมเพอื่ จดั ทำหรือทบทวนแผนพฒั นาหม่บู า้ น กระตุ้นให้เกิดการมีสว่ นร่วม
- การให้ความเห็นชอบและรับรองแผนพัฒนาหม่บู ้าน
- ประสานงานและสง่ แผนพัฒนาหมู่บ้านไปยังส่วนราชการ เทศบาล เพื่อใช้แผนพัฒนาหมู่บา้ นเป็นขอ้ มลู
ในการจดั ทำแผนพฒั นาของ เทศบาล รวมถึงหนว่ ยงานอน่ื ๆ
- ติดตามและประเมนิ ผลการปฏบิ ัติงานตามแผนพัฒนาหมู่บา้ น
ขั้นตอนที่ ๔ แผนสง่ เสรมิ คุณธรรมของชมุ ชน
ชมุ ชนรว่ มกันจดั ทำแผนส่งเสริมคุณธรรมของชมุ ชนเกี่ยวกับปัญหาทอ่ี ยากแก้ และความดที ่ีอยากทำ ซง่ึ
เปน็ ความต้องการของคนในชุมชนเพ่อื ประโยชน์สขุ ของชุมชน
ขัน้ ตอนท่ี ๕ ความสำเร็จของชมุ ชนตามแผนพัฒนา
ชุมชนมีการจัดกจิ กรรมแก้ไขปัญหาของชุมชน และมีการสง่ เสริมการทำความดีของชุมชนตามทร่ี ะบไุ วใ้ น
แผนสง่ เสริมคุณธรรม
ประชาชนในหมู่บา้ นมสี ่วนรว่ มกบั คณะกรรมการหม่บู า้ น (กม.) ในการดำเนนิ การและกจิ กรรมต่าง ๆ
มีการประชมุ /จัดเวทีประชาคมเพื่อแก้ไขปัญหาหรอื เพอ่ื การพฒั นาเปน็ ประจำสม่ำเสมอ ทุกเดือน ๆ ละ ๑ ครงั้

ขั้นตอนที่ ๖ ชมุ ชนมกี ารตดิ ตามประเมินผลสำเรจ็ เพื่อทบทวน ปรบั ปรุง แผนสง่ เสริมคณุ ธรรมของชุมชน
ให้มีคณุ ภาพและบรรลุผลชุมชนมกี ารประชมุ ตดิ ตาม ประเมนิ ผล ในการดำเนินงานของชุมชนเปน็ ประจำทุกเดือน
เพ่อื รับทราบข้อปญั หา แนวทางแก้ไขปัญหาตา่ ง ๆ ภายในชมุ ชน

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคุณธรรมบา้ นปางหา้ | ๑๗

ขนั้ ตอนที่ ๗ ชุมชนมกี ารประกาศยกย่องเชิดชูบุคคลผู้ทำความดีและหรอื บุคคลผมู้ ีคุณธรรม ในชมุ ชนและ
หรือบุคคลอืน่ ที่ทำความดีใหก้ ับชุมชน ในรอบปงี บประมาณ อาทิเชน่ ในการจัดกจิ กรรมทางวดั และชุมชนมักมี
เกียรตบิ ตั รมอบใหก้ ับผทู้ ี่เขา้ ร่วมกิจกรรมกบั วดั สมำ่ เสมอ

ข้นั ตอนท่ี ๘ ความสำเร็จของชุมชนบรรลุผลตามแผนสง่ เสริมคุณธรรมของชมุ ชนและคนในชุมชนมี
ความสขุ

ข้ันตอนท่ี ๙ ชมุ ชนมกี ารถอดบทเรยี น สามารถเป็นแหลง่ แลกเปล่ยี นเรยี นรถู้ า่ ยทอดเพ่ือขยายผล
ไปสู่ชุมชนอ่นื โดยชุมชนบา้ นปางห้า มีแหลง่ เรยี นรู้ครบทกุ ด้านในบริบทของการเป็นชุมชนต้นแบบระดบั นานาชาติ
และเปน็ แหลง่ ท่องเทยี่ ว ทีส่ ำคญั ของอำเภอแมส่ าย จังหวัดเชียงราย

บ ว ร On Tour ชุมชนคณุ ธรรมบา้ นปางหา้ | ๑๘

ชุมชนคุณธรรมบ้านปางห้า นับถือศาสนาพุทธเป็นศาสนาหลัก เป็นศาสนาสถานของชุมชน เป็นแหล่งยึด
เหนี่ยวให้กับคนในชุมชน และเป็นสถานที่ในการจัดกิจกรรม ทางพระพุทธศาสนา และกิจกรรมทางวัฒนธรรม
ประเพณีของชุมชน โดยคนในชมุ ชนมกี ารจัดกิจกรรมยึดมัน่ มน่ั ปฏิบัตติ ามหลักธรรมทางศาสนาทตี่ นนับถอื ดังนี้

คนในชุมชนน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตโดยเป็นชุมชนที่มี
การส่งเสริมให้คนในชุมชนดำรงชีวิตแบบพอเพียง โดยการส่งเสริมการปลูกผักปลอดสารพิษ กินเอง ใครต้องการ
ประเภทใดไปประกอบอาหารก็แบ่งปันแลกเปลี่ยนกัน หากเหลือกินจึงนำไปขายที่ตลาดผักปลอดภัยของชุมชน
รวมถึงนำไปปรุงเป็นอาหาร “ขันโตก” ไว้รับรองผู้มาเยือนและมาท่องเที่ยวในชุมชน ซึ่งชุมชนได้เข้าร่วมกับ
โครงการกบั ศนู ย์พฒั นาพันธ์พชื จกั รพนั ธ์เพ็ญศิริ ในมูลนิธิชัยพฒั นาเมื่อต้นปี ๒๕๕๔

บ ว ร On Tour ชุมชนคุณธรรมบา้ นปางหา้ | ๑๙

ผู้นำพลงั “บวร” รว่ มกับคนในชมุ ชนในการพัฒนาชมุ ชนร่วมกัน โดยมีการติดตามรับรู้ข่าวสารท่เี ป็น
ประโยชน์และข้อมลู ขา่ วสารการจัดกจิ กรรมร่วมกนั ของชมุ ชน ผ่านกลุ่มไลนแ์ ละเสยี งตามสายทกุ เชา้ และการ
ประชมุ ประจำเดือนคณะหม่บู ้าน และคณะทำงานชมุ ชนคณุ ธรรม ประชาสัมพันธ์การประชุมท่ไี ดร้ บั นโยบาย
ประจำเดือนจากส่วนราชการระดับอำเภอ เพ่ือตดิ ตามผล ทบทวน รบั ฟังปญั หาถ้าเกิดขึ้นพร้อมรว่ มกนั หาทาง
แกไ้ ข สอบถามทุกข์ สขุ ความตอ้ งการความช่วยเหลือ

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคณุ ธรรมบา้ นปางหา้ | ๒๐

ดา้ นอาหาร

อาหารในหมู่บ้าน จะเป็นอาหารแบบล้านนาเหมือนจังหวัดในภาคเหนือตอนบน(ล้านนา ๘ จังหวัด) เช่น
นำ้ พรกิ แกงแค ลาบ และจะมีอาหารท่เี ปน็ ของคนไทใหญ่ ไทลอื้ และจีนฮอ่ อยู่ด้วย เชน่ ข้าวซอยน้อย ข้าวซอยนำ้
เงี้ยว ขา้ วแรมฟืน อาหารทน่ี ยิ มของคนในหมบู่ า้ นและใช้เลีย้ งแขกเวลามีงานต่าง ๆ ก็คอื ลาบ แกงอ่อม

ด้านการแต่งกาย ดา้ นการแต่งกายก็เชน่ กับด้านอาหาร คือจะแต่งกายแบบคนพ้ืนเมอื งล้านนาทั่วไป และ
มีการแต่งกายทเ่ี ปน็ ชุดแตง่ กายประจำของแต่ละชนเผา่ กลุ่มชาตพิ นั ธุ์ ซ่ึงจะพบเห็นเม่ือเวลามงี านบญุ และประเพณี
ตา่ ง ๆ เช่น วนั สงกรานต์ ประเพณีสรงน้ำพระธาตุ งานทำบุญเข้าพรรษา ออกพรรษา งานบญุ ทวี่ ัด ประเพณเี ดือน
ยีเ่ ป็ง (ลอยกระทง) และมีการแต่งกายแบบสากลนยิ มแบบคนภาคกลางมากข้ึนตามกระแสสังคมในกลมุ่ วยั รุ่น

ประเพณี ประเพณีในหมู่บ้าน ก็จะคล้ายๆ
กับหมู่บ้านทั่วไปในล้านนา แต่จะมีประเพณี
บางอย่างที่เป็นของแต่ละกลุ่มชาติพันธุ์ ประเพณีท่ี
เปน็ ของคนพน้ื เมอื งในหมู่บ้าน คือ
งานบุญประเพณีต่าง ๆ สรงน้ำพระธาตุ ประเพณียี่
เปง็ (ลอยกระทง) ตานข้าวใหม่ส่เี ป็ง

บ ว ร On Tour ชุมชนคณุ ธรรมบา้ นปางหา้ | ๒๑

สถานทที่ ่องเทยี่ วในชมุ ชน
ในชุมชนมีสถานที่ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและนิเวศ ซึ่งเรียกว่าฐานกิจกรรมการเรียนรู้จำนวน 12 ฐาน
เชน่ ฐานกระดาษสา ฐานใยไหมทองคำ ฐานแช่สมนุ ไพร ฐานรไี ซเคลิ ฐานบ้านเทยี น ฐานบ้านตมี ีด ฐานบ้านเกษตร
อินทรีย์ ฐานบ้านเลี้ยงไหม บ้านสวนอุ้ยคำ จุดผ่อนปรนชายแดนไทย-เมียนมาร์ฯ นอกจากนี้ยังมีสถานที่ท่องเที่ยว
เชื่อมโยงชุมชน เช่น วัดพระสาน ที่มีพระประธานที่สานด้วยไม้ไผ่องค์ใหญ่ที่สุดในโลก จุดชมวิวสามแผ่นดินดอย
สะโง้ ดอยผาหมี ถ้ำหลวงดอยนางนอน เป็นต้น ซึ่งนักท่องเที่ยวและนักเรียนนักศึกษาและผู้สนใจ สามารถเลือก
ท่องเที่ยวและศึกษาเรียนรู้ตามฐานที่สนใจได้ นอกจากชุมชนจะมีฐานการเรียนรู้แล้วให้นักเที่ยวเที่ยวได้เยี่ยมชม
แล้ว มีร้านอาหารในชุมชน 4 ร้าน มีบ้านโฮมสเตย์ในชุมชนอีก 8 หลัง ซึ่งได้ผ่านการประเมินจากคณะกรรมการ
แล้วทุกหลัง สามารถรองรับนักท่องเท่ียวเข้าพักได้ ประมาณ 40 คน มีการแสดงศิลปะวัฒนธรรมท้องถิ่นแบบ
ล้านนา ไทใหญ่ ไทลื้อ ไทเขิน และกลุ่มชาติพันธุ์อื่น ๆ โดยนักท่องเที่ยวสามารถเลือกโปรแกรมการท่องเที่ยวได้
ตามความตอ้ งการ เช่น แบบครึง่ วนั เตม็ วัน สองวนั หน่งึ คืน

บ ว ร On Tour ชุมชนคณุ ธรรมบา้ นปางห้า | ๒๒

บ้านกระดาษสาจินนาลักษณ์ เป็นฐานสร้างงานศิลปะด้วยการวาดภาพบนน้ำจากวัสดุธรรมชาติให้
กลายเปน็ ผลงานศลิ ปะจากกระดาษสาชิน้ เดียวในโลกดว้ ยตัวทา่ นเอง

บา้ นทำหยก
หยกที่นำมาจากพมา่ ก่อนการเจียระไน คล้ายๆ กอ้ นหนิ กอ่ นจะค่อยๆ เจยี ระไน ค่อยๆ แกะสลักจนเป็น
รปู รา่ งแบบทด่ี สู วยงาม หยกท่ีทำเสรจ็ แล้วจะนำไปจำหนา่ ยทีต่ ลาดแม่สาย

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคณุ ธรรมบา้ นปางห้า | ๒๓

บ้านตีมีด บ้านตีมีดโบราณ ที่สืบ
สานภูมิปัญญาอาชีพจากบรรพบุรุษมา
ยาวนานกว่า40ปี พร้อมชิมข้าวซอย
น้อยอาหารไทลื้ออันเลื่องชื่อในชุมชน
เป็นกิจกรรมสาธิต วิธีการตีมีดแบบ
โบราณ ที่เป็นแหล่งเรียนรู้อีกอย่างใน
ชุมชนแห่งนี้ ที่ "บ้านลุงดงแสง" เมื่อ
ก้าวเข้ามาในบ้านจะได้กลิ่นเผาจากเตา
ถ่านหน้าบ้าน พร้อมกับบรรยากาศโรง
ตมี ีด มุงดว้ ยสังกะสเี กา่ ๆ แต่มเี ร่ืองเล่า
ถึงความหลัง และความทรงจำหลาย
อย่างอยู่ในนี้ ซึ่งเดิมทีคุณลุงเองก็มา
จากสิบสองปันนา อยู่ที่บ้านปางห้าตั้งแต่สมัยเด็ก ๆ และยึดอาชีพการตีมีดมายาวนาน โดยใช้เหล็กจากแหนบ
รถยนต์เก่า นำไปตัด ไปเผาในเตาถ่านให้เหล็กอ่อน ตีแผ่นเหล็กที่แดงร้อนด้วยค้อน ด้วยความแรงที่พอเหมาะ จน
กลายมาเป็นมดี ในรปู แบบต่าง ๆ ซึ่งนกั ท่องเท่ียวสามารถมาหดั ตมี ดี เรียนรูเ้ รอ่ื งของการทำมดี แบบต่าง ๆ

ฐานมาร์คหน้าใยไหมทองคำ นวัตกรรมความ
งามมหัศจรรย์จากธรรมชาติปางห้าหน้าใสมาร์คหน้าใย
ไหมทองคำ ที่กรมหม่อนไหมยกให้เป็นหมู่บ้านมาร์ค
หนา้ ใยไหมทองคำแหง่ เดยี วในประเทศไทย ณ เวลานี้

บ ว ร On Tour ชุมชนคุณธรรมบา้ นปางหา้ | ๒๔

บ้านทำเทียน ขั้นตอน
การทำเทียนและลงมือทำ
เทยี นประทปี ดว้ ยตัวเอง

สวนฝรั่งกิมจู สวนเกษตรอินทรีย์ ของคุณป้าลัดดา
ที่ได้พลิกฟื้น พื้นที่เกษตร จากเดิมทำไร่ขา้ วโพด หันมาทำ
สวนฝรั่งกิมจู บนเนื้อที่กว่า 10 ไร่ ลองผิดลองถูกมานาน
จนประสบความสำเร็จ ท่ีนเ่ี ราจะได้เรียนรู้เรื่องของการทำ
เกษตรปลอดสารพิษ พืชผักปลอดภัย ทำกิจกรรมการเดิน
เก็บฝรั่งจากสวน การแปรรูปทำน้ำฝรั่งสด ดูเทคนิคการ
ดูแลตน้ ฝรง่ั ด้วยวธิ ีเกษตรอินทรยี ์

บ้านสวนอุ้ยคำ เป็นทีพ่ ักบ้านไมส้ กั ท้ังหลงั 2 ชนั้
ชน้ั บนแบ่งเปน็ 3 ห้องนอนมีหอ้ งนำ้ ในตัวทุกห้อง ช้นั ลา่ งเปน็ ห้องโถงเปน็ ที่ทานอาหาร พักผอ่ น ทำกจิ กรรมตา่ ง ๆ
และมีร้านอาหาร กาแฟบริการนักท่องเทีย่ ว

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคณุ ธรรมบา้ นปางห้า | ๒๕

ตลาดปางห้า เป็นตลาดสดเช้าและเย็นประจำ
หมบู่ ้านปางห้า ตง้ั อย่ตู ดิ ถนนใหญก่ ลางหมบู่ ้าน ตอนกลางวนั
เปิดเป็นฐานอาหารชุมชนมีรา้ นอาหารสิริและร้านกาแฟบ้าน
บ้านบริการให้นกั ทอ่ งเท่ยี ว

สถานทท่ี ่องเทยี่ วใกล้บ้านปางหา้
- วดั พระเจา้ สาน (วดั หริ ัญญาวาส)
- จดุ ชมววิ สานแผ่นดนิ ดอยสะโง้

บ ว ร On Tour ชุมชนคุณธรรมบา้ นปางหา้ | ๒๖

สใลชทน7ำ้นมุพี่ หห.หชัก4มรนลใับ้อนโาแฮมชห“ชมุมลสโ่เสชทดังปเจนตย้าาาดกชยเกท้วา์/ุมนทยร้าชัน้น”อ่พี นุำตณกัคทสักหณุำมนกภุนธ้ำนัูมรมไงิพนราา่ มเ้ำรยตปทชิมๆนาี่อลงิุด่นแงหตกตถา้ ่าำั่ไงดลงทมส้ังี่ีทเๆตดร่ีพรรีมมักพียีกาใมคลตนไุณ่ิน้มว้
กหบรอา้ วนมดสขไวอวนง้สสำโมหฮุนมรบัสไพนเตรวยด์แเมทลหี ้าะ้อเใวงนลพถากั แังชย3่นังมหนั่ อ้ีเกอง้องนหินก้อน

"ขนมล็อคนา" "ขนมปุกงา"

ทพ่ี ักในชุมชนชุมชนคณุ ธรรมปางห้า มที ่ีพกั ในชมุ ชน
บา้ นสวน โฮมสเตย์ มี 3 หอ้ ง

รองรบั 2 คน

รองรบั 4 คน บ ว ร On Tour ชมุ ชนคณุ ธรรมบา้ นปางหา้ | ๒๗

รองรบั 8 คน
เตยี ง 2 ช้ัน

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคุณธรรมบา้ นปางหา้ | ๒๘

ผลิตภัณฑ์ของชุมชนคณุ ธรรมบ้านปางหา้ ได้รบั การคัดเลือกให้เป็นสินค้าผลติ ภณั ฑ์ทางวัฒนธรรมของ
กระทรวงวัฒนธรรม ใหไ้ ด้รบั การพฒั นาต่อยอด ดงั นี้

โลโก้ชุมชน ชุมชนคุณธรรมบ้านปางห้ามีโลโก้ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ประจำชุมชนที่แสดงออกถึงวิถีชีวิต และ
ความเป็นมาของชุมชน จึงใช้โลโก้นี้เป็นสัญลักษณ์ประจำชุมชน สินค้า และบริการของชุมชนให้เป็นในลักษณะ
เดยี วกนั ทง้ั ชุมชน

ออกแบบบรรจภุ ณั ฑ์ (Packaging Design) บรรจุภัณฑ์ของชมุ ชนเน้นเป็นบรรจภุ ณั ฑ์ทีท่ นั สมัย สวยงาม
สรา้ งความนา่ สนใจ และเน้นความเป็นธรรมชาติ ตดิ สตก๊ิ เกอรห์ รอื สญั ลกั ษณ์โลโก้ชมุ ชนคุณธรรมบ้านดอยจำปี

กล่มุ กระดาษสา

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคณุ ธรรมบา้ นปางห้า | ๒๙

กล่มุ ใยไหมทองคำ

- มบี ริการรถรางนำเท่ยี วภายในชมุ ชน
- มแี ผนทที่ ่องเทย่ี วภายในชุมชน (ตลอดเสน้ ทาง)
- มีผู้นำชมแหลง่ เรียนรู้ สถานทที่ อ่ งเทยี่ วภายในชุมชน
- มบี รกิ ารดา้ นอาหารและเครอ่ื งดมื่ มรี ้านคา้ ชมุ ชน
- มบี ริการท่พี ัก โฮมสเตย์
- มีจดุ บริการนักท่องเทยี่ ว
- มีป้ายชุมชนคุณธรรม บวร On Tour
- มรี า้ นคา้ รา้ นอาหารบรกิ าร ภายในชุมชน

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคุณธรรมบา้ นปางห้า | ๓๐

ชุมชนบา้ นปางห้า ปรับภมู ทิ ัศน์ใหด้ ีข้ึน เพ่ือเป็นจุดเชค็ อินให้กบั นักท่องเทย่ี ว ตลอดถึงทุกครวั เรอื นร่วมกัน
รบั ผดิ ชอบดูแลความสะอาดบ้านเรอื นและท่สี าธารณะต่าง ๆ

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคณุ ธรรมบา้ นปางห้า | ๓๑

เรอื่ งการบริการดา้ นการท่องเท่ียวชุมชนคุณธรรมบา้ นปางหา้
- ทำกระดาษสา ตกแต่งดว้ ยตนเอง เปน็ ผลงานชน้ิ เดียวในโลก
- ทำเซฟรปู ต่างๆ ดว้ ยกระดาษรไี ซเคิล
- แช่เทา้ สมนุ ไพร
- มารก์ หน้าใยไหมทองคำ
- ทำเทียน หลอ่ เทียนแล้วนำกลับบา้ นได้
- ทดลองการตีมดี แบบโบราณ ไมใ่ ชเ่ คร่ืองมืออุปกรณ์แบบโรงงาน
- ทดลองการแกะหยก เจียระไนหยก กบั ชา่ งแกะหยกท่ีชำนาญมปี ระสบการณ์สงู
- เก็บผกั และชิมผลไม้ตามฤดูกาลบา้ นเกษตรอนิ ทรยี ์
- กจิ กรรมเกบ็ ฝรงั่ กมิ จู และทดลองป่นั เป็นนำ้ ฝรงั่
- น่ังรถอีตอ๊ กชมฐานกิจกรรมในชมุ ชน
- ปัน่ จกั รยาน ผา่ นเส้นทางธรรมชาติ สวนข้าวโพด สวนผลไม้ เสน้ ทางไปจดุ ผ่อนปรนไทย-พม่า
(5 กม.) และเสน้ ทางไปวดั พระสาน ( 10 กม.)

ใหฝ้ ่ายต่าง ๆไดท้ ราบและเข้าใจเพอื่ ปฏบิ ัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

YouTube
๑. วีดิทัศน์ ชน่ื ใจไทยแลนด์ : ช่ืนใจ ณ บ้านปางห้า จังหวัดเชยี งราย
๒. วีดิทัศน์ เรื่อง หมบู่ า้ นทีม่ าเทย่ี วแลว้ จะสวยกลับไป | บา้ นปางหา้ เชยี งราย | sadoodta
๓. วดี ทิ ัศน์ บวร On Tour ชมุ ชนคุณธรรมบา้ นปางห้า
๔. วดี ทิ ศั น์ พักบา้ งอะไรบ้าง : บา้ นปางหา้ ทำเทียน เรยี นกระดาษสา มาร์คหนา้ ทองคำ
อ.แมส่ าย จ.เชียงราย
๕. วดี ทิ ัศน์ เชยี งรายแชร์ : พาเทยี่ วชมุ ชนบา้ นปางห้า
6. วดี ิทศั น์ ChiangRai OTOP Village หมู่บ้านปางห้า

บ ว ร On Tour ชุมชนคุณธรรมบา้ นปางหา้ | ๓๒

Facebook สำหรับการประชาสัมพนั ธ์

แผ่นพบั

บ ว ร On Tour ชมุ ชนคุณธรรมบา้ นปางห้า | ๓๓

1. คณะกรรมการฝ่ายบริหาร มีหน้าที่วางแผน กำหนดนโยบาย บริหารจัดการโดยมี ดร.ธีรพล
สรุ พรหม เป็นประธาน และมีรองประธาน เลขานุการ เหรัญญกิ รว่ มกนั ทำงาน

2. คณะกรรมการฝ่ายปฏิบัตงิ าน มีหน้าที่ปฏบิ ัติหนา้ ท่ีตามที่ฝ่ายบรหิ ารกำหนดโดยแบ่งเป็นฝา่ ย
ตา่ ง ๆ เชน่ ฝ่ายต้อนรบั ฝา่ ยอาคารสถานท่ี ฝา่ ยอาหารและเคร่ืองดื่ม ฝา่ ยรักษาความสงบ ฯ

3. คณะกรรมการฝ่ายสนับสนุน มีหน้าที่ให้คำปรึกษา เสนอแนะแนวทางการทำงานแก่ฝ่าย
ปฏบิ ตั ิงาน ซึง่ มาจากผูน้ ำหมู่บา้ น ผ้อู าวุโส ปราชญช์ าวบา้ น

ในการดำเนินงานทางชุมชนได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานราชการและเอกชนต่าง ๆ เช่น การ
ท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานเชียงราย ท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดเชียงราย องค์การบริหารส่วนจังหวัด
เชียงราย สมาคมสมาพันธ์การท่องเที่ยวภาคเหนือ เช่น จัดการอบรมให้ความรู้เกี่ยวกับการท่องเที่ยว สนับสนุน
งบประมาณในการเดินทางไปศึกษาดูงานหมู่บ้านท่องเที่ยวที่ประสบความสำเร็จการประชาสัมพันธ์โครงการ
ท่องเท่ียวของชุมชนให้นกั ทอ่ งเทีย่ วทราบการสนับสนุนทำป้ายทอ่ งเทยี่ วในชุมชน เป็นต้น

การบริหารจัดการการต้อนรับนักท่องเที่ยว เนื่องจากโรงงานกระดาษสาจินนาลักษณ์ ได้เปิดเป็นแหล่ง
ท่องเที่ยวมาก่อน มีพื้นฐานในด้านการบริหารจัดการต้อนรับนักท่องเที่ยวอยู่แล้ว จึงสามารถบริหารจัดการได้ให้
ชุมชนมีส่วนรวม เช่น เมื่อทางชุมชนได้รับติดต่อจากนักท่องเที่ยวที่จะมาเที่ยวชุมชน ทางประธานจะเชิญ
คณะกรรมการฝ่ายบรหิ ารและฝ่ายปฏิบัติงานมาร่วมประชุม เพื่อวางแผนงานในการต้อนรับ ซงึ่ จะมีการมอบหมาย
งาน