สัญลักษณ์งานเชื่อมตามมาตรฐานสากล

สญั ลกั ษณ์งานเช่อื มตามมาตรฐานสากล

20103 – 2002 เช่อื มอารก์ ดว้ ยลวดเชอ่ื มหมุ้ ฟลกั ซ์ 2
อาจารยผ์ สู้ อน พัทธ์ดนยั ศรเี จรญิ

สัญลกั ษณ์พ้นื ฐานรอยตอ่

1. รอยเชื่อมตอ่ ชนระหวา่ งแผ่นท่พี บั ขอบ
(ขอบทพ่ี ับจะหลอมละลายทั้งหมด)

2. รอยเชอ่ื มตอ่ ชนไมบ่ ากหนา้ งาน
3. รอยเชอ่ื มต่อชนบากรอ่ งตวั วดี ้านเดียว
4. รอยเชอื่ มตอ่ ชนบากร่องเอยี งด้านเดียว

สัญลักษณ์พืน้ ฐานรอยตอ่

5. รอยเช่ือมต่อชนบากรอ่ งตัววดี ้านเดียว
โดยมีหน้าประชดิ กวา้ ง

6. รอยเช่อื มต่อชนบากรอ่ งเอยี งดา้ นเดียว
โดยมีหนา้ ประชิดกวา้ ง

7. รอยเชือ่ มต่อชนบากร่องตวั ยดู ้านเดยี ว
(หนา้ ขนานหรอื หนา้ ลาดเอยี ง)

8. รอยเช่อื มตอ่ ชนบากร่องตัวเจดา้ นเดยี ว

สญั ลกั ษณ์พ้ืนฐานรอยตอ่

9. รอยเช่อื มปดิ หลงั
10. รอยเชอ่ื มตอ่ ฉาก
11. รอยเชื่อมอดุ
12. รอยเช่ือมจุด

สญั ลกั ษณ์พ้ืนฐานรอยต่อ

13. รอยเช่ือมตะเข็บ

14. รอยเชือ่ มต่อหลังชนบากร่องวดี า้ นเดียว
โดยให้แผ่นรองหลงั

15. รอยเชื่อมต่อหลังชนบากรอ่ งเอยี งด้านเดียว
โดยใช้แผ่นรองหลัง

16. รอยเชอื่ มขอบ

สญั ลกั ษณพ์ น้ื ฐานรอยต่อ

17. รอยเชื่อมพอกผิว
18. รอยเช่ือมตอ่ สัมผสั ผิวหน้า
19. รอยเชอ่ื มแบบของเอียง
20. รอยเชอื่ มตะเข็บเกี่ยว

การรวมสัญลกั ษณ์พน้ื ฐานของรอยตอ่

ในการรวมสัญลักษณ์พ้ืนฐานรอยต่อสามารถกระทาได้ ซึ่งสญั ลักษณ์พ้ืนฐานท่ีนามารวมกันเป็น
สญั ลกั ษณ์ทมี่ ีการเชอื่ มเหมอื นกันท้ังสองดา้ น
1. เชอ่ื มตอ่ ชนบากวสี องด้าน

2. เชอื่ มต่อชนบากเอียงสองด้าน

3. เชอื่ มต่อชนบากวสี องด้านมผี วิ ฐานกวา้ ง

การรวมสญั ลักษณพ์ ้ืนฐานของรอยตอ่

ในการรวมสญั ลักษณ์พ้ืนฐานรอยตอ่ สามารถกระทาได้ ซึ่งสัญลกั ษณ์พื้นฐานที่นามารวมกันเปน็
สญั ลกั ษณ์ที่มีการเชื่อมเหมือนกันทั้งสองดา้ น
4. เช่อื มตอ่ ชนบากเอยี งสองดา้ นมีผิวฐานกวา้ ง

5. เช่อื มต่อชนบากยูสองดา้ น

สญั ลักษณผ์ นวกในงานเชอ่ื ม

1. ผวิ หนา้ รอยเช่อื มเรยี บ
2. ผวิ หน้ารอยเช่ือมนนู
3. ผวิ หน้ารอยเชอ่ื มเว้า
4. Toes เรยี บกลมกลืน
5. รอยหลังแบบถาวร
6. รอยหลงั แบบกาจดั ออก

สัญลกั ษณ์ผนวกในงานเชือ่ ม

สัญลักษณ์พ้ืนฐานรอยเช่ือมสามารถทาให้สมบูรณ์โดยการเพิ่มสัญลักษณ์แสดงลักษณะรูปร่าง
ผิวหน้าภายนอก หรือรูปร่างของรอยเช่ือม ถ้าหากไม่มีสัญลักษณ์ผนวกหมายถึงไม่ได้กาหนด
รายละเอียดของรูปรา่ งรอยเชอ่ื มไว้
1. ตอ่ ชนบากวดี ้านเดียว แตง่ ผิวหนา้ เรยี บ

2. ตอ่ ชนบากวสี องดา้ น แนวนูน

3. รอยเชือ่ มฟลิ เลต็ เว้า

สัญลักษณ์ผนวกในงานเชอ่ื ม

4. รอยเชื่อมต่อชนบากวดี า้ นเดียว รอยทบั หนา้
และรอยเชื่อมด้านหลังตกแต่งเรียบ

5. รอยเช่ือมต่อชนบากวดี า้ นเดยี ว พนื้ ผวิ ฐาน
กว้างและเช่ือมรอบหลัง

6. รอยเชือ่ มต่อชนบากวดี า้ นเดยี ว ตกแตง่ เรยี บ

7. รอยเชือ่ มฟิลเล็ต ผวิ หน้าเรียบและกลมกลืน

ตาแหนง่ ของสญั ลักษณใ์ นงานเช่ือม

สัญลักษณ์ในงานเช่ือมทถ่ี กู ตอ้ งและสมบรู ณ์ มีสว่ นประกอบตา่ ง ๆ ดังน้ี

1 = เส้นลูกศร 2a = เสน้ อา้ งองิ (เสน้ ทึบ)
2b = เส้นแสดง (เส้นประ) 3 = สญั ลกั ษณ์รอยเชอ่ื ม

ตาแหนง่ ของสัญลักษณ์ในงานเช่อื ม

กรณีรอยเช่ือมสองด้านสมมาตรกนั ไม่จาเปน็ ต้องใช้เสน้ ประ สาหรับขนาดเส้นลกู ศร เส้นอ้างอิง
สัญลักษณ์และตัวอักษรควรใช้ตามความหนาของเส้นใหไ้ ด้ขนาดตาม ISO 128 และ ISO 3098-1
รายละเอียดต่าง ๆ เช่น กระบวนการเชื่อม ระดับการยอมรับลวดเชื่อมและวัสดุช่วยเช่ือม สามารถ
กาหนดไวไ้ ดท้ ีส่ ่วนหางต่อจากเสน้ อ้างองิ หวั ลูกศรทว่ั ไปจะวางอย่ใู กล้ชดิ กบั รอยตอ่

ตาแหนง่ ของสัญลักษณ์ในงานเช่อื ม

กรณีรอยเช่ือมสองด้านสมมาตรกนั ไม่จาเปน็ ต้องใช้เสน้ ประ สาหรับขนาดเส้นลกู ศร เส้นอ้างอิง
สัญลักษณ์และตัวอักษรควรใช้ตามความหนาของเส้นใหไ้ ด้ขนาดตาม ISO 128 และ ISO 3098-1
รายละเอียดต่าง ๆ เช่น กระบวนการเชื่อม ระดับการยอมรับลวดเชื่อมและวัสดุช่วยเช่ือม สามารถ
กาหนดไวไ้ ดท้ ีส่ ่วนหางต่อจากเสน้ อ้างองิ หวั ลูกศรทว่ั ไปจะวางอย่ใู กล้ชดิ กบั รอยตอ่

ตาแหน่งของสัญลักษณ์บนเส้นอา้ งองิ

สัญลักษณ์สามารถวางอยู่ด้านบนหรือลา่ งของเส้นอา้ งองิ โดยยึดถือกฎปฏิบัติดงั นี้
- เมือ่ สญั ลกั ษณว์ างอยู่ตดิ กับเสน้ อา้ งองิ ดา้ นทบึ หมายถงึ ทาการเชอ่ื มด้านลกู ศร
- เมื่อสัญลักษณ์วางอยตู่ ิดกบั เสน้ ประ หมายถงึ ทาการเชื่อมดา้ นตรงข้ามลูกศร

ตาแหน่งของสัญลักษณบ์ นเส้นอา้ งอิง

1. ขนาดของรอยเช่อื ม (Dimensioning of Weld)
สัญลักษณ์งานเชื่อมสามารถเขียนขนาดของรอยเช่ือมประกอบไว้ด้วย ซึ่งมีหลักเกณฑ์การ

กาหนดขนาดไวด้ งั น้ี
1.1 ขนาดหนา้ ตัดของรอยเชื่อมให้เขียนด้านซา้ ยของสญั ลกั ษณ์
1.2 ขนาดความยาวของรอยเช่อื มให้เขยี นไวด้ ้านขวาของสัญลกั ษณ์

การกาหนดขนาดของรอยเช่ือมฟลิ เลต็ มอี ยู่ 2 วิธี โดยกาหนดขนาดเป็นอักษร a คือ ระยะลกึ
หรือโทรดของรอยเช่ือมฟิลเล็ต (Throat Thickness) Z คือ ระยะขารอยเช่ือม (Leg Length) และ
S คือการซมึ ลกึ ของรอยเชื่อม

ตาแหน่งของสญั ลกั ษณบ์ นเสน้ อ้างอิง

1. เชือ่ มตอ่ ชน
2. เชื่อมต่อชนแผ่นงานยกขอบ
3. รอยเชอื่ มฟิลเลต็ เชอื่ มตอ่ เนอ่ื ง
4. เช่ือมฟลิ เล็ตเปน็ ช่วง

ตาแหนง่ ของสัญลักษณบ์ นเสน้ อา้ งองิ

2. เครอื่ งหมายประกอบ
กรณีที่ตอ้ งการรายละเอียดประกอบเพ่ิมเตมิ ท่จี าเปน็ บางอยา่ งของรอยเชือ่ ม ได้แก่
2.1 การเชอื่ มโดยรอบ จะแสดงด้วยวงกลมท่อี ยตู่ รงรอยตอ่ ระหวา่ งเส้นลูกศรกับเส้นอ้างอิง
2.2 การเชอ่ื มในสนามหรอื การเชือ่ มหนา้ งาน จะแสดงดว้ ยรปู ธง

3. บอกกระบวนการเชอ่ื ม
จะแสดงด้วยหมายเลขของกระบวนการเช่ือมไวส้ ว่ นหางของสญั ลกั ษณเ์ ช่ือมตาม ISO 4063

การแบง่ กระบวนการเชือ่ มตามมาตรฐาน ISO 4063

หมายเลข ช่อื กระบวนการเชอ่ื ม หมายเลข ชือ่ กระบวนการเชอ่ื ม

1 การเชอื่ มอาร์ก 136 การเชือ่ มฟลกั ซค์ อร์ ใช้แก๊สปกคลุม

11 การเช่ือมอารก์ โลหะ ไมใ่ ชแ้ กส๊ ปกคลมุ 141 การเชื่อมทิก

111 การเชื่อมอารก์ โลหะ ด้วยลวดเชอ่ื มห้มุ ฟลกั ซ์ 14 การเชื่อมแบบลวดเชื่อมไมส่ ิน้ เปลอื ง

112 การเชื่อมอาร์กใช้แรงโน้มถ่วง ดว้ ยลวดเชือ่ มหมุ้ ฟลักซ์ 15 การเชอ่ื มพลาสมา

114 การเช่อื มฟลักซ์คอร์ ไม่ใชแ้ กส๊ ปกคลุม 18 กระบวนการเชอ่ื มอารก์ แบบอ่นื ๆ

12 การเชอ่ื มอาร์กใต้ฟลกั ซ์ 2 การเช่อื มด้วยความต้านทาน

121 การเชอื่ มอาร์กใตฟ้ ลักซ์ ดว้ ยเสน้ ลวดกลม 21 การเชือ่ มจดุ

122 การเชอื่ มอารก์ ใต้ฟลักซ์ ดว้ ยลวดเชื่อมแถบแบน 22 การเชือ่ มตะเข็บ

13 การเชื่อมอารก์ โลหะแกส๊ คลุม 23 การเชื่อมโปรเจ๊กชนั ด้วยความตา้ นทาน

131 การเชอ่ื มมิก 24 การเชื่อมชนราบ

135 การเชอ่ื มแมก 25 การเชื่อมตอ่ ชนด้วยความตา้ นทาน

การแบ่งกระบวนการเช่อื มตามมาตรฐาน ISO 4063

หมายเลข ชอื่ กระบวนการเชอื่ ม หมายเลข ชื่อกระบวนการเชอื่ ม

3 การเชือ่ มแกส๊ 45 การเชอื่ มแบบแพร่

31 การเชือ่ มดว้ ยแก๊สออกซเิ จน - แก๊สเชื้อเพลิง 48 การเชอื่ มกดเยน็

311 การเชอื่ มดว้ ยแกส๊ ออกซเิ จน – อะเซทลิ นี 7 กระบวนการเช่ือมอ่นื ๆ

312 การเชอ่ื มดว้ ยแกส๊ ออกซเิ จน – โพรเพน 71 การเชอ่ื มอะลูมโิ นเทอร์มติ

32 การเชื่อมดว้ ยอากาศ – แก๊สเชอ้ื เพลิง 72 การเชื่อมไฟฟ้าสแลกคลุม

4 การเชื่อมกด 73 การเชอื่ มไฟฟ้าแกส๊ คลุม

41 การเชื่อมอลั ตราโซนิก 74 การเชอ่ื มด้วยรังสี

42 การเชือ่ มสยี ดสี 75 การเชื่อมด้วยเลเซอร์

43 การเชอ่ื มทบุ 76 การเชื่อมด้วยลาอเิ ลก็ ตรอน