The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search

แนวทางการดำเนินกิจกรรมสร้างสำนักพลเมือง

UprightBook_08

Keywords: แนวทางการดำเนินกิจกรรมสร้างสำนักพลเมือง

แนวทางการด�าเนนิ กจิ กรรม
สร้างส�านกึ พลเมอื ง
(Project Citizen)

(แนวทางการด�าเนินกิจกรรม Project citizen)

แนวทางการดำ�เนินกิจกรรมสรา้ งส�ำ นึกพลเมือง (Project citizen)

แนวทางการดา� เนนิ กิจกรรม
สร้างสา� นกึ พลเมอื ง (Project Citizen)

(แนวทางการดา� เนินกิจกรรม Project Citizen)

ISBN 978-616-395-650-7

พมิ พค์ รัง้ แรก กธมุนั ภวาาคพมันธ๒์ ๒๕๕๕๘๙
จ�ำนวนพิมพ์ ๓,๐๐๐ เล่ม

ผู้รบั ผดิ ชอบ โครงการเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรมและธรรมาภิบาลในสถานศึกษา
การจดั พิมพ์ “ป้องกันการทุจรติ ” (โครงการโรงเรยี นสุจริต)
สา� นกั พฒั นานวัตกรรมการจัดการศกึ ษา
ส�านักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พื้นฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

พิมพ์ที่ โรงพมิ พ์สา� นกั งานพระพุทธศาสนาแหง่ ชาติ
๓๑๔-๓๑๖ ซอยบ้านบาตร แขวงบา้ นบาตร
เขตปอ้ มปราบศัตรูพ่าย กรงุ เทพฯ ๑๐๑๑๐
โทรศัพท์ ๐๒-๒๒๓-๓๓๕๑

แนวทางการดำ�เนนิ กิจกรรมสรา้ งส�ำ นึกพลเมอื ง (Project citizen)

ค�ำ นำ�

แนวทางการด�ำเนินกิจกรรมสร้างส�ำนึกพลเมือง (Project Citizen)

เป็นกิจกรรมท่ีส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ร่วมมือกับสถาบัน
พระปกเกลา้ ดำ� เนนิ การจดั อบรมใหแ้ กผ่ บู้ รหิ ารและครเู พอ่ื ใหเ้ ปน็ แกนนำ� ในโครงการ
เสริมสร้างคณุ ธรรม จรยิ ธรรมและธรรมาภิบาลในสถานศกึ ษา “ป้องกนั การทุจรติ ”
(โครงการโรงเรยี นสจุ รติ ) ทส่ี ง่ เสรมิ ใหน้ กั เรยี นไดศ้ กึ ษา สำ� รวจ สภาพปญั หาในโรงเรยี น
และชุมชน ส�ำรวจนโยบายสาธารณะอันเป็นสาเหตุของปัญหาต่างๆ ท่ีเกิดข้ึนใน
ชุมชน มีการวิเคราะห์ สังเคราะห์ เพ่ือหาแนวทางและวิธีการแก้ปัญหา โดยผ่าน
ขน้ั ตอนกระบวนการวจิ ยั อยา่ งมเี หตผุ ลมหี ลกั การเชอ่ื ถอื ได้ สง่ ผลใหน้ กั เรยี นมคี วามรู้
ความเข้าใจในความเป็นพลเมืองและเกิดจิตส�ำนึกในระบอบประชาธิปไตยอันมี
พระมหากษตั รยิ เ์ ปน็ ประมขุ บนพน้ื ฐานของคณุ ลกั ษณะ ๕ ประการของโรงเรยี นสจุ รติ
คือ ทักษะกระบวนการคดิ มวี ินัย ซือ่ สัตย์สจุ รติ อยูอ่ ยา่ งพอเพียง และจิตสาธารณะ
โดยให้นักเรียนปฏิบัติอย่างต่อเน่ืองเพ่ือน�ำไปสู่การเป็นผู้ท่ีมีความรับผิดชอบในการ
ท�ำงานและสามารถอย่รู ว่ มกนั ในสงั คมอย่างมีความสขุ
สำ� นกั พฒั นานวตั กรรมการจดั การศกึ ษาหวงั เปน็ อยา่ งยงิ่ วา่ เอกสารแนวทาง
การด�ำเนินกิจกรรมสร้างส�ำนึกพลเมือง (Project Citizen) เล่มนี้ คงจะเป็น
ประโยชน์แก่ครูโรงเรียนสุจริตและผู้เก่ียวข้องทุกฝ่ายในการน�ำไปใช้เป็นแนวทาง
ในการจัดกระบวนการเรียนการสอนตามแนวทางกิจกรรมสร้างส�ำนึกพลเมือง
(Project Citizen) เพอ่ื ใหน้ กั เรียนเกดิ ทักษะในศตวรรษที่ ๒๑ และเปน็ พลเมอื งทด่ี ี
ของประเทศชาตติ อ่ ไป

ส�ำนกั พัฒนานวตั กรรมการจัดการศึกษา
ส�ำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พน้ื ฐาน

แนวทางการด�ำ เนนิ กิจกรรมสร้างสำ�นกึ พลเมอื ง (Project citizen) ก

สารบัญ

หน้า

คำ� น�ำ ก
สารบญั ข
ค�ำชแ้ี จง ค
กรอบแนวคิด ๑
วตั ถปุ ระสงค ์ ๓
แนวทางการดำ� เนนิ กิจกรรม ๕
- แผนภูมิการด�ำเนนิ กิจกรรมสรา้ งส�ำนกึ พลเมอื ง
(Project Citizen) ๙
การวัดและประเมินผล ๑๐
การรายงานผล ๑๓
การประกวดกิจกรรม/แลกเปล่ยี นเรียนร ู้ ๑๕
บรรณานุกรม ๒๕
ภาคผนวก ๒๗
- แบบวัดและประเมินผลโครงการกิจกรรม
สร้างส�ำนกึ พลเมอื งของโรงเรียนสจุ ริต ๒๙
- ตวั อยา่ งคู่มือการจดั กจิ กรรมการสร้างสำ� นึกพลเมือง
(Project Citizen) ๓๓

ข แนวทางการดำ�เนนิ กจิ กรรมสรา้ งส�ำ นึกพลเมอื ง (Project citizen)

ค�ำ ชี้แจง

สำ� นกั งานคณะกรรมการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐานตระหนกั ถงึ ความสำ� คญั
ของการป้องกันการทุจริตจึงมอบหมายให้ส�ำนักพัฒนานวัตกรรม
การจัดการศึกษา ด�ำเนินงานโครงการเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรมและ
ธรรมาภิบาลในสถานศกึ ษา “ปอ้ งกันการทุจรติ ” (โครงการโรงเรียนสุจริต)
เพ่ือปลูกจิตส�ำนึกให้นักเรียนสังกัดส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษา
ขน้ั พนื้ ฐานทกุ คนมคี วามรเู้ ทา่ ทนั การเปลยี่ นแปลง มที กั ษะกระบวนการคดิ
มวี นิ ยั ซอื่ สตั ยส์ จุ รติ อยอู่ ยา่ งพอเพยี ง และจติ สาธารณะ ยดึ มน่ั ในคณุ ธรรม
จริยธรรม ควบคู่กับการพัฒนาครู ผู้บริหารและบุคลากรทางการศึกษา
โดยให้ผู้เก่ียวข้องทุกฝ่ายเข้ามามีส่วนร่วมในการด�ำเนินงานเพ่ือให้เกิด
ความโปรง่ ใส เสมอภาคและเปน็ ธรรม รวมทงั้ การฝกึ ปฏบิ ตั ใิ หน้ กั เรยี นมที กั ษะ
กระบวนการคดิ เหน็ แกป่ ระโยชนส์ ว่ นรวมมากกวา่ ประโยชนส์ ว่ นตน อนั จะ
น�ำมาซ่ึงการปลูกฝงั ให้นักเรียนเป็นคนที่มคี วามซื่อสตั ยส์ จุ ริต
สำ� นกั พฒั นานวตั กรรมการจดั การศกึ ษาไดด้ ำ� เนนิ โครงการเสรมิ สรา้ ง
คุณธรรม จริยธรรมและธรรมาภิบาลในสถานศึกษา “ป้องกันการทุจริต”
(โครงการโรงเรยี นสจุ รติ ) ตง้ั แตป่ งี บประมาณ ๒๕๕๖ โดยไดด้ ำ� เนนิ กจิ กรรม
เพื่อพัฒนาผู้บริหารสถานศึกษา ครู นักเรียนและบุคลากรทางการศึกษา
ให้ประพฤติปฏิบัติตนให้สอดคล้องกับแนวทางของ “ปฏิญญาโรงเรียน
สจุ รติ ” ทั้ง ๓ ด้าน ได้แก่ ดา้ นการป้องกนั ด้านการปลกู ฝัง และดา้ นการ
สร้างเครือข่ายให้กับโรงเรียนสุจริตต้นแบบ จ�ำนวน ๒๒๕ โรงเรียน และ
ดำ� เนนิ การขยายเครอื ขา่ ยโรงเรยี นสจุ รติ เพมิ่ ขนึ้ รอ้ ยละ ๑๐ ในปงี บประมาณ

แนวทางการด�ำ เนนิ กิจกรรมสรา้ งส�ำ นกึ พลเมือง (Project citizen) ค

๒๕๕๗ ส�ำหรับปีงบประมาณ ๒๕๕๘ ขยายเครือข่ายโรงเรียนสุจริต
เพมิ่ ขน้ึ อกี รอ้ ยละ ๒๐ ของจำ� นวนโรงเรยี นในสงั กดั สำ� นกั งานคณะกรรมการ
การศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน ปงี บประมาณ ๒๕๕๙ จะขยายเครอื ขา่ ยโรงเรยี นสจุ รติ
เพิ่มขึ้นอีกร้อยละ ๓๐ นอกจากนี้ในปีงบประมาณ ๒๕๖๐ ส�ำนักงาน
คณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐานกำ� หนดเปา้ หมาย ทจ่ี ะขยายเครอื ขา่ ยให้
ทกุ โรงเรยี นในสงั กดั เขา้ รว่ มโครงการโรงเรยี นสจุ รติ ครบทกุ โรงเรยี น รวมทงั้
ส�ำนกั งานเขตพ้ืนท่ีการศกึ ษาทุกเขต จะตอ้ งเข้าร่วมโครงการสำ� นักงานเขต
พน้ื ท่ีการศกึ ษาสุจรติ ตามนโยบาย “สพฐ. ใสสะอาดปราศจากคอร์รัปชนั ”
และจะตอ้ งรบั การประเมนิ คณุ ธรรมและความโปรง่ ใสในการดำ� เนนิ งานของ
หนว่ ยงานภาครัฐ (ITA) จากสำ� นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พ้นื ฐาน
รว่ มกบั สำ� นกั งานคณะกรรมการปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ แหง่ ชาติ
(ส�ำนักงาน ป.ป.ช.)
เพ่ือเป็นการเตรียมการรองรับการขยายตัวของเครือข่ายโรงเรียน
สุจริตและส�ำนักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาสุจริตที่จะเพิ่มข้ึน ส�ำนักพัฒนา
นวัตกรรมการจัดการศึกษาจึงด�ำเนินการจัดท�ำเอกสารคู่มือแนวทางการ
ดำ� เนนิ กจิ กรรมตามโครงการเสรมิ สรา้ งคณุ ธรรม จรยิ ธรรมและธรรมาภบิ าล
ในสถานศกึ ษา “ป้องกันการทจุ ริต” (โครงการโรงเรยี นสจุ รติ ) เพือ่ ใช้เปน็
เครอ่ื งมอื ในการชแี้ จงและสรา้ งความเขา้ ใจใหก้ บั บคุ ลากรทกุ คนในโรงเรยี น
และส�ำนักงานเขตพ้ืนที่การศึกษาที่เข้าร่วมเป็นเครือข่ายโรงเรียนสุจริต
ได้ศึกษาและใช้เป็นแนวทางในการด�ำเนินงานเพื่อปลูกฝังให้นักเรียนและ
บุคลากรทางการศึกษาเกิดคุณลักษณะ ๕ ประการของโรงเรียนสุจริต
ได้แก่ ทักษะกระบวนการคดิ มวี นิ ัย ซ่อื สตั ย์สจุ ริต อยู่อยา่ งพอเพียง และ
จิตสาธารณะ

ง แนวทางการดำ�เนินกจิ กรรมสร้างส�ำ นกึ พลเมือง (Project citizen)

เอกสารคู่มือแนวทางการด�ำเนินกิจกรรมตามโครงการเสริมสร้าง
คุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภบิ าลในสถานศึกษา “ป้องกนั การทุจริต”
(โครงการโรงเรียนสจุ รติ ) ประกอบดว้ ยเอกสารการด�ำเนินกจิ กรรมส�ำหรับ
ส�ำนักงานเขตพ้ืนที่การศึกษาสุจริตจ�ำนวน ๔ เร่ือง เอกสารการด�ำเนิน
กิจกรรมส�ำหรับโรงเรียนท่ีเข้าโครงการโรงเรียนสุจริต จ�ำนวน ๙ เร่ือง
และเอกสารประกอบการประเมินส�ำนักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาสุจริตและ
โรงเรียนสจุ ริต จำ� นวน ๓ เรอ่ื ง ได้แก่
๑. เอกสารแนวทางการด�ำเนนิ กิจกรรมส�ำหรับส�ำนกั งาน
เขตพ้ืนท่ีการศกึ ษาสุจริต ประกอบดว้ ย
๑.๑ แนวทางการด�ำเนินงานส�ำนักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษา
สุจรติ
๑.๒ แนวทางการด�ำเนินกิจกรรมเกณฑ์มาตรฐานส�ำนักงาน
เขตพืน้ ท่ีการศกึ ษาสจุ รติ
๑.๓ แนวทางการดำ� เนินกิจกรรม ป.ป.ช.สพฐ. จงั หวัด
๑.๔ แนวทางการดำ� เนนิ กจิ กรรมสง่ เสรมิ และพฒั นาสำ� นกั งาน
เขตพน้ื ท่ีการศกึ ษาสุจรติ
๒. เอกสารแนวทางการด�ำเนินกิจกรรมส�ำหรับโรงเรียนสุจริต
ประกอบดว้ ย
๒.๑ แนวทางการดำ� เนินงานโรงเรยี นสุจริต
๒.๒ แนวทางการด�ำเนินกิจกรรมเกณฑ์มาตรฐานโรงเรียน
สจุ ริต
๒.๓ แนวทางการดำ� เนินกิจกรรม ป.ป.ช. สพฐ. น้อย/ป.ป.ช.
สพฐ. ชมุ ชน

แนวทางการด�ำ เนนิ กจิ กรรมสร้างสำ�นึกพลเมือง (Project citizen) จ

๒.๔ แนวทางการดำ� เนนิ กจิ กรรมถอดบทเรยี น (Best Practice)
๒.๕ แนวทางการดำ� เนนิ กจิ กรรมคา่ ยเยาวชนคนดขี องแผน่ ดนิ
๒.๖ แนวทางการดำ� เนินกจิ กรรมบริษัทสร้างการดี
๒.๗ แนวทางการดำ� เนนิ กจิ กรรมสรา้ งสำ� นกึ พลเมอื ง (Project
Citizen)
๒.๘ แนวทางการดำ� เนนิ กจิ กรรมสรา้ งสรรคต์ อ่ ตา้ นการทจุ รติ
ผา่ นสื่อภาพยนตรส์ นั้
๒.๙ แนวทางการดำ� เนนิ กจิ กรรมการวจิ ัยตามรปู แบบ
การพฒั นาสถานศึกษาโครงการโรงเรียนสจุ รติ
๓. เอกสารคมู่ อื ทใี่ ชใ้ นการประเมนิ สำ� นกั งานเขตพนื้ ทกี่ ารศกึ ษา
สจุ ริตและโรงเรยี นสจุ รติ ประกอบดว้ ย
๓.๑ ค่มู อื แบบประเมินเกณฑม์ าตรฐานโรงเรียนสุจรติ
๓.๒ คู่มือแบบประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการ
ดำ� เนนิ งานของหนว่ ยงานภาครฐั (Integrity&Transparency
Assessment : ITA)
๓.๓ คู่มอื แบบประเมินโรงเรียนสจุ รติ พระราชทานดา้ น
ความโปร่งใส

ฉ แนวทางการดำ�เนินกิจกรรมสร้างส�ำ นกึ พลเมอื ง (Project citizen)

๑. กรอบแนวคิด

ในปจั จบุ นั สงั คมไทยไดห้ นั มาพดู เรอื่ งประชาธปิ ไตยกนั อยา่ งหนาหู
ท้ังที่ค�ำว่าประชาธิปไตยได้เกิดข้ึนมาอย่างยาวนานและเร่ิมมีการปกครอง
ในรูปแบบประชาธิปไตยต้ังแต่สมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
จนถึงวนั น้ีถ้าหากถามบคุ คลทวั่ ไป วา่ ประชาธปิ ไตย คือ อะไร.... หลายคน
คงตอบค�ำถามนี้ไม่ได้ ประกอบกับสภาพสังคมไทยในปัจจุบันไม่สามารถ
ปฏิเสธได้ว่ายังมีคนจ�ำนวนหน่ึงที่ขาดซึ่งคุณธรรมจริยธรรมอาศัยช่องว่าง
ของประชาธิปไตย ช่องว่างของรัฐธรรมนูญอันเป็นกฎหมายสูงสุดเพื่อหา
ผลประโยชน์ใหก้ บั ตนเองและพวกพ้องจนเกิดเปน็ การทจุ รติ เชงิ นโยบาย
โครงการเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรมและธรรมาภิบาลในสถาน
ศกึ ษา “ปอ้ งกนั การทจุ รติ ” (โครงการโรงเรยี นสจุ รติ ) จงึ ไดเ้ กดิ ขน้ึ เพอ่ื สรา้ ง
เกราะป้องกันทางสังคม สร้างจิตส�ำนึกในความเป็นพลเมืองที่ดีในวิถี
ประชาธปิ ไตยขน้ึ โดยปลกู ฝงั คณุ ลกั ษณะ ๕ ประการของโรงเรยี นสจุ รติ คอื
ทกั ษะกระบวนการคดิ มวี นิ ยั ซอ่ื สตั ยส์ จุ รติ อยอู่ ยา่ งพอเพยี งและจติ สาธารณะ
ให้กับเยาวชนซ่ึงเป็นก�ำลังของชาติในอนาคต และน�ำแนวทางการสร้าง
ส�ำนกึ พลเมือง (Project Citizen) มาเปน็ หน่ึงในกิจกรรมเพอื่ สร้างความ
เปน็ พลเมอื งดใี หแ้ ก่นกั เรียน

แนวทางการด�ำ เนนิ กิจกรรมสร้างสำ�นึกพลเมอื ง (Project citizen) 1

การบรหิ ารกิจการบา้ นเมืองในปจั จุบัน จ�ำเป็นอยา่ งยิ่งที่จะตอ้ งให้
ประชาชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการก�ำหนดทิศทางการพัฒนาตามความ
ตอ้ งการของคนในพน้ื ทแ่ี ละจำ� เปน็ อยา่ งยงิ่ ทจ่ี ะตอ้ งเปดิ โอกาสใหป้ ระชาชน
ไดเ้ ขา้ มามสี ว่ นรว่ มในการขบั เคลอ่ื นการดำ� เนนิ งานดา้ นตา่ งๆ ของรฐั ทเี่ ปดิ
โอกาสใหป้ ระชาชนไดม้ สี ว่ นรว่ มในรปู แบบนจี้ ำ� เปน็ ตอ้ งใหป้ ระชาชนทกุ คน
มคี วามเสมอภาค มเี สรภี าพ และมสี ว่ นรว่ มในการปกครอง การออกนโยบาย
สาธารณะ การตรวจสอบการท�ำงานของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และ
มีส�ำนึกที่เห็นประโยชน์ของส่วนรวมเป็นหลักส�ำคัญ ซึ่งจ�ำเป็นต้องได้รับ
การศกึ ษา ปลกู ฝงั ความมจี ติ สาธารณะ เรยี นรเู้ พอ่ื ใหเ้ กดิ ความเขา้ ใจอยา่ งแทจ้ รงิ
กระบวนการประชาธปิ ไตยจงึ จะดำ� เนนิ ไปไดอ้ ยา่ งเตม็ ประสทิ ธภิ าพ การจดั
กจิ กรรมเพอ่ื สรา้ งสำ� นกึ พลเมอื ง (Project Citizen) เปน็ กระบวนการจดั การ
เรยี นรแู้ บบบรู ณาการทอ่ี อกแบบใหน้ กั เรยี นในโรงเรยี นไดม้ สี ว่ นรว่ มในการ
แกป้ ัญหาสาธารณะ โดยมุ่งเน้น
1. การฝกึ ทักษะการคดิ แบบวพิ ากษว์ จิ ารณ์ (Critical Thinking)
2. การฝกึ ทกั ษะกระบวนการเรยี นรอู้ ยา่ งมสี ว่ นรว่ มโดยการฝกึ คดิ
นโยบายท่ใี ช้ในการแก้ไขปัญหาสาธารณะ
3. การให้ความรู้เก่ียวกับบทบาทภารกิจหน้าที่ขั้นตอนและ
กระบวนการด�ำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐตั้งแต่ระดับชุมชน ท้องถิ่น
และจงั หวดั โดยเฉพาะทีม่ ผี ลกระทบตอ่ การดำ� เนนิ ชวี ติ ประจำ� วนั
4. การใหค้ วามรเู้ กย่ี วกบั แนวทางในการตรวจสอบ ตดิ ตาม และมี
ส่วนร่วมในการแก้ไขปรับปรุงหรือพัฒนาการด�ำเนินงานของหน่วยงาน
ภาครัฐตามวถิ ปี ระชาธิปไตย

2 แนวทางการดำ�เนินกจิ กรรมสรา้ งส�ำ นึกพลเมือง (Project citizen)

๒. วัตถุประสงค์

๑) เพอ่ื ใหค้ รมู คี วามรเู้ กย่ี วกบั การดำ� เนนิ กจิ กรรมสรา้ งสำ� นกึ พลเมอื ง
(Project Citizen)
๒) เพื่อให้ครูจัดกิจกรรมสร้างส�ำนึกพลเมือง (Project Citizen)
ให้นกั เรียนเกดิ คณุ ลักษณะ ๕ ประการ ของโรงเรียนสจุ รติ

แนวทางการด�ำ เนินกิจกรรมสรา้ งสำ�นึกพลเมอื ง (Project citizen) 3

4 แนวทางการด�ำ เนนิ กจิ กรรมสร้างส�ำ นกึ พลเมือง (Project citizen)

๓. แนวทางการดำ� เนินกจิ กรรม

โรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรมและ
ธรรมาภบิ าลในสถานศึกษา “ป้องกนั การทุจรติ ” (โครงการโรงเรยี นสุจริต)
กิจกรรมสร้างส�ำนึกพลเมือง (Project Citizen) ต้องด�ำเนินการตาม
ขัน้ ตอน ดงั นี้
๑) แต่งตั้งบุคลากรรับผิดชอบการด�ำเนินกิจกรรมสร้างส�ำนึก
พลเมือง (Project Citizen) ไดแ้ ก่
 คณะกรรมการทป่ี รกึ ษา ประกอบดว้ ยผอู้ ำ� นวยการโรงเรยี น
หรือรองผู้อ�ำนวยการโรงเรียนและครูหัวหน้ากิจกรรมพัฒนาผู้เรียน /
หัวหนา้ โครงการ
 คณะกรรมการดำ� เนนิ การจดั กจิ กรรมประกอบดว้ ย หวั หนา้
โครงการและครู จ�ำนวน ๓-๕ คน
๒) โรงเรยี นจดั ทำ� แผนประชาสมั พนั ธแ์ ละใหค้ วามรแู้ กค่ รู บคุ ลากร
นักเรียน คณะกรรมการ ป.ป.ช.สพฐ.ชุมชนและคณะกรรมการ ป.ป.ช.
สพฐ.น้อย เกี่ยวกับการด�ำเนินกิจกรรมการสร้างส�ำนึกพลเมือง (Project
Citizen)

แนวทางการดำ�เนนิ กิจกรรมสรา้ งสำ�นึกพลเมือง (Project citizen) 5

๓) ก�ำหนดปฏิทินการจัดกิจกรรมสร้างส�ำนึกพลเมือง (Project
Citizen)
๔) จดั ฝกึ อบรมครใู หม้ คี วามรู้ ความเขา้ ใจเกย่ี วกบั การจดั กจิ กรรม
สรา้ งส�ำนกึ พลเมอื ง (Project Citizen) โดยใชค้ มู่ ือแนวทางการดำ� เนนิ การ
อบรมสรา้ งส�ำนกึ พลเมอื ง (Project Citizen)
๕) โรงเรียนแจ้งผู้ปกครองให้ทราบเกี่ยวกับกิจกรรมสร้างส�ำนึก
พลเมือง Project Citizen)
๖) ครูด�ำเนินการจัดกิจกรรมการสร้างส�ำนึกพลเมือง (Project
Citizen)ให้นกั เรยี นเกดิ คุณลกั ษณะ ๕ ประการของโรงเรยี นสุจริต
๗) ตรวจเยี่ยมการจัดกิจกรรมสร้างส�ำนึกพลเมือง (Project
Citizen) โดยคณะกรรมการท่ไี ด้รบั การแตง่ ต้ังจากโรงเรียนหรอื ส�ำนกั งาน
เขตพื้นที่การศึกษา
๘) วดั และประเมนิ ผลนกั เรยี นเกยี่ วกบั การจดั กจิ กรรมสรา้ งสำ� นกึ
พลเมือง (Project Citizen) และคุณลกั ษณะ ๕ ประการของโรงเรียนสุจริต
๙) ประกวดแฟ้มผลงานและผังนิทรรศการระดับโรงเรียนระดับ
ส�ำนกั งานเขตพ้ืนทก่ี ารศึกษา และระดับประเทศ
๑๐) รายงานผลการด�ำเนนิ กิจกรรมสรา้ งส�ำนึกพลเมือง
๑๑) เผยแพร่ผลงาน

6 แนวทางการด�ำ เนินกจิ กรรมสร้างส�ำ นกึ พลเมอื ง (Project citizen)

แนวทางการด�ำ เนินกจิ กรรมสรา้ งสำ�นกึ พลเมอื ง (Project citizen) 7

8 แนวทางการด�ำ เนนิ กจิ กรรมสร้างส�ำ นกึ พลเมือง (Project citizen)

แผนภมู ิการด�ำเนนิ กิจกรรมสร้างสำ� นึกพลเมอื ง (Project Citizen)
ให้นักเรยี นเกดิ คุณลกั ษณะ ๕ ประการของโรงเรียนสจุ รติ

โรงเรยี นที่เข้ารว่ มโครงการ
โรงเรียนสจุ ริต

สถานศกึ ษาแตง่ ตัง้ บคุ ลากรรบั ผดิ ชอบการดำ� เนินกจิ กรรม

โรงเรียนจัดท�ำแผนประชาสมั พนั ธ์
กำ� หนดปฏทิ นิ การจดั กจิ กรรม

จัดฝกึ อบรมให้ครู
โรงเรียนแจง้ ผู้ปกครองให้ทราบ
ครูน�ำกระบวนการไปด�ำเนินการสอนนกั เรยี นเป็นเวลา ๑ ภาคการศึกษา

เยย่ี มโรงเรียน / ติดตาม / ชแ้ี นะ

ไมผ่ า่ น วดั และประเมินผล
การประเมนิ
ผ่าน
ประกวดแฟ้มผลงานและผงั นทิ รรศการระดับโรงเรียน

ประกวดแฟม้ ผลงานและผงั นิทรรศการระดับเขตพนื้ ทกี่ ารศกึ ษา

ประกวดแฟม้ ผลงานและผงั นทิ รรศการระดบั ประเทศ
รายงานผล

โรงเรยี นน�ำกระบวนการในโครงการไปขยายผล

แแนนววททาางงกกาารรดดำ��ำ เเนนินินกกิจิจกกรรรรมมสสรร้า้างงสส�ำ ำ�นนึกึกพพลลเเมมอื อื งง ((PPrroojjeecctt cciittiizzeenn)) 9

๔. การวดั และประเมินผล

เพื่อให้ทราบผลการด�ำเนินกิจกรรมสร้างส�ำนึกพลเมือง (Project
Citizen) โรงเรียนต้องวัดและประเมนิ ผล ดงั นี้

ตารางเกณฑ์การตัดสิน วดั และประเมนิ ผล
กิจกรรมสร้างสำ� นึกพลเมอื ง (Project Citizen)

วัตถุประสงค ์ วธิ วี ดั เคร่อื งมือวดั เกณฑ์การตดั สิน

๑) เพื่อใหค้ รมู คี วามรู้  สอบถามความรู้  แบบสอบถาม ผา่ นการประเมนิ
เกย่ี วกับการดำ� เนนิ ความรู้ รอ้ ยละ ๘๐
กจิ กรรมสรา้ งสำ� นกึ
พลเมอื ง (Project
Citizen)

๒) เพ่อื ให้ครจู ัดกจิ กรรม  การตรวจสอบ  แบบบนั ทกึ การ
สรา้ งสำ� นึกพลเมอื ง เอกสารที่ ตรวจเอกสาร
(Project Citizen) เกย่ี วข้องกับ ที่เก่ียวขอ้ งกบั
ใหน้ กั เรยี นเกดิ คณุ ลกั ษณะ การปฏบิ ัติงาน การปฏบิ ตั งิ าน
๕ ประการ ของโรงเรียน
สุจริต

1๑๐0 แนวทางการด�ำ เนินกิจกรรมสรา้ งส�ำ นกึ พลเมอื ง (Project citizen)

ความสอดคล้อง

การด�ำเนินกิจกรรมสร้างส�ำนึกพลเมือง (Project Citizen)
เป็นหนึ่งในกิจกรรมท่ีมีความสอดคล้องกับการปลูกฝังคุณลักษณะ ๕
ประการของโรงเรยี นสุจรติ คอื ทักษะกระบวนการคดิ มวี ินยั ซอื่ สัตยส์ จุ ริต
อยู่อย่างพอเพียง และจิตสาธารณะ โดยความสอดคล้องดังกล่าวปรากฏ
ตามตารางวเิ คราะห์ความสอดคลอ้ งดงั นี้

ตารางวิเคราะห์ความสอดคลอ้ ง
กจิ กรรมสร้างส�ำนึกพลเมอื ง (Project Citizen)
กับคุณลักษณะ ๕ ประการของโรงเรียนสจุ รติ

กจิ กรรมสรา้ งส�ำนกึ พลเมือง คณุ ลกั ษณะของนกั เรยี นโรงเรยี นสจุ รติ

ขนั้ ตอนที่ ๑ ระบปุ ญั หาในชมุ ชน  ทกั ษะกระบวนการคิด
 จติ สาธารณะ

ข้ันตอนท่ี ๒ เลือกปญั หาในชุมชน  ทกั ษะกระบวนการคิด
 มีวนิ ยั
 จติ สาธารณะ
 ซ่ือสัตย์สุจริต

แแนนววททาางงกกาารรดด�ำ ำ�เเนนินินกกจิ จิ กกรรรรมมสสรร้าา้ งงสส�ำ ำ�นนึกึกพพลลเเมมอื อื งง ((PPrroojjeecctt cciittiizzeenn)) 1๑1๑

ตารางวเิ คราะห์ความสอดคล้อง
กจิ กรรมสร้างสำ� นึกพลเมอื ง (Project Citizen)
กับคณุ ลักษณะ ๕ ประการของโรงเรยี นสุจรติ (ตอ่ )

กิจกรรมสร้างส�ำนกึ พลเมอื ง คณุ ลกั ษณะของนกั เรยี นโรงเรยี นสจุ รติ

ขั้นตอนท่ี ๓ การรวบรวมขอ้ มูล  ทักษะกระบวนการคิด
 มีวินัย
 ซ่ือสัตย์สุจรติ
 อยูอ่ ย่างพอเพียง
 จิตสาธารณะ

ขั้นตอนท่ี ๔  ทักษะกระบวนการคดิ
การพฒั นาแฟ้มผลงาน  มีวนิ ยั
 ซ่อื สตั ยส์ ุจรติ
ของนักเรยี น

ขนั้ ตอนท่ี ๕  ทกั ษะกระบวนการคดิ
การนำ� เสนอแฟ้มผลงาน  มวี ินยั
 จิตสาธารณะ

ขั้นตอนที่ ๖  ทกั ษะกระบวนการคิด
ผลสะทอ้ นจากประสบการณ์  มีวินยั
 ซอ่ื สตั ย์สุจรติ
การเรียนรู้  อยอู่ ย่างพอเพียง
 จิตสาธารณะ

1๑๒2 แนวทางการดำ�เนนิ กิจกรรมสร้างส�ำ นึกพลเมือง (Project citizen)

๕. การรายงานผล

โรงเรยี นที่ดำ� เนินกิจกรรมสร้างส�ำนกึ พลเมือง (Project Citizen)
ต้องจัดท�ำรายงานผลการด�ำเนินงานในรูปแบบรายงานปีการศึกษาละ ๑
ครง้ั ตามรปู แบบที่ สพฐ.กำ� หนด โดยใหใ้ ชร้ ปู แบบการเขยี นรายงาน กจิ กรรม
สร้างส�ำนกึ พลเมือง (Project Citizen) ดงั นี้
๑. ปกหนา้
๒. รองปก (กระดาษ A๔)
๓. แนวคดิ เกยี่ วกบั การสรา้ งสำ� นกึ พลเมอื ง
(Project Citizen) (ก)
๔. กิตตกิ รรมประกาศ (ข)
๕. บทคัดย่อ (ค)
๖. สารบญั
๗. บทที่ ๑ (บทนำ� )
๘. บทท่ี ๒ (เอกสารและกจิ กรรมทเี่ กย่ี วขอ้ งโดยใหส้ บื คน้ จาก
หนังสือหรอื ทางอนิ เตอรเ์ น็ต)
๙. บทท่ี ๓ (วิธกี ารจัดท�ำกจิ กรรม ไม่เกิน ๒๐ หน้า)
๑๐. บทที่ ๔ (ผลการศกึ ษา )

แนวทางการดำ�เนินกจิ กรรมสร้างส�ำ นกึ พลเมอื ง (Project citizen) 13

๑๑. บทท่ี ๕ (สรปุ ผลและขอ้ เสนอแนะ)
๑๒. บรรณานุกรม
๑๓. ภาคผนวก (ไมเ่ กนิ ๑๐ หนา้ )
๑๔. ขอ้ มลู ผจู้ ดั ทำ� (รปู ภาพ ชอื่ – นามสกลุ อายุ เบอรโ์ ทรศพั ท)์
๑๕. กระดาษ A๔ ตดิ ซองใส่ CD กจิ กรรม
๑๖. รองปกหลงั (กระดาษ A๔)
๑๗. ปกหลัง (สเี ดียวกบั ปกหนา้ )

14 แนวทางการดำ�เนินกจิ กรรมสรา้ งส�ำ นึกพลเมือง (Project citizen)

๖. การประกวดกจิ กรรม/แลกเปล่ยี นเรียนรู้

เพือ่ ให้เกิดการแลกเปล่ยี นเรียนรู้ ควรมกี ารจัดกจิ กรรมต่างๆ ดงั นี้
๑. ระดับโรงเรียน ควรมีการน�ำเสนอผลงานการด�ำเนินกิจกรรม
สรา้ งส�ำนกึ พลเมือง (Project Citizen) ในโอกาสต่างๆ เช่น นทิ รรศการ
ทางวชิ าการ Open House และจดั กจิ กรรมแลกเปลย่ี นเรยี นรกู้ ารสรา้ งสำ� นกึ
พลเมือง (Project Citizen) ภายในโรงเรียนและคัดเลือกกิจกรรมดีเด่น
ของโรงเรยี นเผยแพรใ่ นระดบั ท่ีสูงขน้ึ ต่อไป
๒. ระดบั เขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษาควรมกี ารจดั นทิ รรศการ การประกวด
ผลงานของโรงเรยี นทด่ี ำ� เนนิ กจิ กรรมสรา้ งสำ� นกึ พลเมอื ง (Project Citizen)
มีการจัดประชุมสัมมนาสรุปผลการน�ำคู่มือการจัดกิจกรรมสร้างส�ำนึก
พลเมอื ง (Project Citizen) ไปใชใ้ นการดำ� เนนิ งานระดบั เขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษา
๓. ระดับประเทศ ควรมีการจัดนิทรรศการ การประกวดผลงาน
ของโรงเรยี นทดี่ ำ� เนนิ การจดั กจิ กรรมสรา้ งสำ� นกึ พลเมอื ง (Project Citizen)
โดยการจัดประชุมสัมมนาสรุปผลการจัดกิจกรรมสร้างส�ำนึกพลเมือง
(Project Citizen) และเผยแพรผ่ ลงานของโรงเรยี นสู่สาธารณชน

แนวทางการด�ำ เนนิ กิจกรรมสรา้ งส�ำ นึกพลเมอื ง (Project citizen) 15

กติกาการแสดงผลงานแฟม้ นำ� เสนอ
และการนำ� เสนอปากเปล่า (Project Citizen)

การจดั ท�ำแฟ้มรวบรวมเอกสารน�ำเสนอ (Project Citizen)

๑. แฟ้มรวบรวมเอกสารเปน็ แฟม้ ลกั ษณะปกแขง็ หนา ไม่จำ� กัดสี
๒. แฟม้ รวบรวมเอกสารขอบหนา ๒ นวิ้ สามหว่ ง ไมจ่ ำ� กดั จำ� นวนหนา้
๓. แฟม้ รวบรวมเอกสารดา้ นหนา้ ควรบอกชอ่ื ผลงาน และสถานศกึ ษา
๔. การเรียงเอกสารภายในควรเรียงตามล�ำดับขั้นตอนการท�ำ
(Project Citizen)
๕. ภายในตอ้ งแสดงหลกั ฐานรอ่ งรอยการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมใหช้ ดั เจน
สวยงาม ศกึ ษาดงู ่าย

16 แนวทางการดำ�เนินกิจกรรมสรา้ งสำ�นึกพลเมือง (Project citizen)

การนำ� เสนอผลงานปากเปลา่ (Project Citizen) ตอ้ งเตรยี มการ ดงั น้ี
๑. ฟิวเจอรบ์ อร์ดหนา ๓ มิลลิเมตร
ขนาดไม่เกิน ๖๕ x ๑๒๒ เซนติเมตร จำ� นวน ๔ แผ่น
๒. ไมค่ วรตอ่ เตมิ ขนาดหรอื มวี สั ดอุ นื่ ใดในการตกแตง่ เพม่ิ เตมิ ทเี่ กนิ
จากขนาดทีก่ �ำหนด
๓. อนุญาตให้มกี ารตกแตง่ ใหส้ วยงามน่าดู
๔. ไม่จำ� กัดสขี องฟวิ เจอร์บอร์ด
๕. ฟิวเจอร์บอร์ดท่ีน�ำมาเสนอควรเรียงล�ำดับเน้ือหาตามขั้นตอน
การสรา้ งสำ� นึกพลเมอื ง (Project Citizen)
๖. ผู้ที่น�ำเสนอผลงานกิจกรรมสร้างส�ำนึกพลเมือง (Project
Citizen) ไม่จ�ำกดั เพศ กำ� หนดจ�ำนวนไมเ่ กนิ ๘ คน โดย ๔ คน ทำ� หน้าท่ี
น�ำเสนอและอีก ๔ คนช้ตี ามหัวขอ้ ท่ีน�ำเสนอในแต่ละบอรด์
๗. ผู้น�ำเสนอผลงานจ�ำกัดเวลาน�ำเสนอไม่เกิน ๔ นาที และ มี
คณะกรรมการซกั ถามประเดน็ ตา่ งๆ ทนี่ ำ� เสนออกี ๖ นาที เปน็ เวลาทง้ั หมด
๑๐ นาที
๘. ชว่ งระหวา่ งการซกั ถามใหผ้ ทู้ อ่ี อกมานำ� เสนอทง้ั ๘ คน สามารถ
ชว่ ยกันตอบขอ้ ซกั ถามได้
๙. การแต่งกายของผู้นำ� เสนอ ให้แตง่ กายชดุ นักเรยี นให้เรียบรอ้ ย
หรือชดุ ทีท่ างคณะกรรมการก�ำหนด

แนวทางการดำ�เนินกิจกรรมสรา้ งส�ำ นึกพลเมือง (Project citizen) 17

คณะกรรมการประเมนิ

๑. คณะกรรมการประเมินมีจ�ำนวน ๓ - ๕ คน มีหน้าที่ตัดสิน
การน�ำเสนอกจิ กรรมสรา้ งสำ� นึกพลเมือง ( Project Citizen) ตามเกณฑ์
การประเมนิ กำ� หนด
๒. คณะกรรมการจะท�ำการประเมินแฟ้มผลงานน�ำเสนอ และ
ฟังการนำ� เสนอปากเปลา่ จากตัวแทนผนู้ ำ� เสนอ
๓. คณะกรรมการในการประเมนิ มเี วลาในการซกั ถามปญั หาทส่ี งสยั
หรอื ตอ้ งการให้ผู้น�ำเสนอ เสนอเพ่มิ เติมในแต่ละประเดน็ ไมเ่ กิน ๖ นาที

18 แนวทางการด�ำ เนนิ กิจกรรมสรา้ งสำ�นกึ พลเมือง (Project citizen)

แบบประเมินแฟ้มผลงาน (Project Citizen)

ทีมลำ� ดับท่ี……………………..โรงเรยี น………………………………....................
ระดบั ชนั้ เรยี น………………………….........…………………………….........................
ปญั หา…………………………………………………...................................................
เกณฑ์คะแนนตดั สนิ
๑ หมายถึง ต้องปรับปรุงพฒั นา
๒ หมายถึง ผา่ น
๓ หมายถงึ ดี
๔ หมายถงึ ดมี าก
๕ หมายถงึ ดเี ย่ยี ม
หมายเหต ุ คะแนนในทกุ ข้อมคี ะแนนเต็ม ๕ คะแนน

ลำ� ดับที ่ เกณฑ์การประเมิน คะแนน

๑ ความถกู ตอ้ งสมบรู ณข์ องงาน ๔ สว่ นในภาพรวม
๒ ขอ้ มูลสภาพปญั หา ชดั เจน ตรงประเด็น
๓ การตรวจสอบนโยบายสาธารณะ
ที่เกย่ี วข้องกับปัญหา
๔ นโยบายทน่ี ำ� เสนอแกป้ ญั หา สามารถบรรลผุ ล
มคี วามเปน็ ไปได ้
๕ แผนปฏิบตั กิ าร สามารถปฏิบตั ไิ ด้จริง
และเปน็ ท่ียอมรบั

แนวทางการดำ�เนินกิจกรรมสรา้ งสำ�นึกพลเมือง (Project citizen) 19

ลำ� ดับที่ เกณฑก์ ารประเมนิ คะแนน

๖ ขอ้ มลู ประกอบมีปริมาณเหมาะสม
ครอบคลมุ แนวคดิ สำ� คญั มาจาก
แหล่งขอ้ มูลทนี่ า่ เชอ่ื ถอื และหลากหลาย
๗ ภาพประกอบ เก่ียวข้องกบั เนื้อหา
มีขอ้ มลู ชัดเจน เข้าใจได้
๘ ความชัดเจน การใชภ้ าษาถูกตอ้ งเหมาะสม
ตรงประเดน็
๙ นโยบายท่ีน�ำเสนอไม่ขดั ตอ่ รัฐธรรมนูญ
๑๐ ประโยชนท์ ่ีไดร้ ับจากการปฏบิ ตั งิ าน
เป็นผลต่อชุมชน

รวม

เกณฑ์มาตรฐาน หมายถงึ ตอ้ งปรบั ปรุงพฒั นา
๐ – ๒๔ คะแนน หมายถึง ผ่าน
หมายถงึ ดี
๒๕ – ๓๐ คะแนน หมายถึง ดมี าก
๓๑ – ๓๕ คะแนน หมายถึง ดเี ยีย่ ม
๓๖ – ๔๐ คะแนน
๔๑ – ๕๐ คะแนน

ขอ้ เสนอแนะ………………………………...................................……………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ่ื .....................................................ผู้ประเมิน
(..........................................................)

วันที.่ ........... เดอื น............................ พ.ศ. .................

20 แนวทางการดำ�เนนิ กิจกรรมสรา้ งสำ�นกึ พลเมือง (Project citizen)

แบบประเมินนำ� เสนอผลงานปากเปลา่

(Project Citizen)

ทมี ลำ� ดับท่ี……………………..โรงเรียน………………………………....................
ระดบั ชน้ั เรยี น………………………….........…………………………….........................
ปญั หา…………………………………………………...................................................
เกณฑ์คะแนนตดั สนิ
๑ หมายถงึ ตอ้ งปรับปรงุ พัฒนา
๒ หมายถึง ผ่าน
๓ หมายถึง ดี
๔ หมายถงึ ดมี าก
๕ หมายถงึ ดีเย่ียม
หมายเหตุ คะแนนในทุกข้อมคี ะแนนเต็ม ๕ คะแนน

ลำ� ดับท ี่ เกณฑก์ ารประเมนิ คะแนน

๑ ความถกู ตอ้ งสมบรู ณข์ องงาน ๔ สว่ น
ในภาพรวม

๒ การตรวจสอบนโยบายสาธารณะ
ตรงกบั ปญั หาอธิบายหลักฐานไดเ้ ขา้ ใจ

๓ นโยบายทีน่ �ำเสนอ สามารถแก้ปัญหาไดจ้ รงิ

๔ แผนปฏบิ ตั กิ าร มีลกั ษณะแบบมีสว่ นร่วม

๕ การน�ำเสนอมลี กั ษณะโนม้ นา้ วชักจงู
ให้เหน็ ถึงความส�ำคัญ

แนวทางการดำ�เนนิ กจิ กรรมสร้างส�ำ นึกพลเมือง (Project citizen) 21

ลำ� ดับท ่ี เกณฑก์ ารประเมิน คะแนน

๖ การน�ำเสนอ ชดั เจน ต่อเน่อื ง และขยายผล
ขอ้ มูลท่ผี ่านมา ไม่ซำ้� ซ้อน
๗ แสดงใหเ้ ห็นว่ามกี ารประสานความร่วมมอื
ระหว่างชัน้ เรียนและชุมชน
๘ สามารถสะทอ้ นประสบการณ์ของตน
จากการทำ� กจิ กรรมร่วมกนั ได้อยา่ งชดั เจน
๙ บคุ ลกิ ภาพ นำ้� เสยี ง การตอบปัญหา
มคี วามม่นั ใจตรงประเดน็
๑๐ รักษาเวลาได้ตามกำ� หนด ขนาดบอร์ด
ในการแข่งขนั ตามกำ� หนด

รวม

เกณฑ์มาตรฐาน หมายถงึ ต้องปรับปรุงพัฒนา
๐ - ๒๔ คะแนน หมายถงึ ผ่าน
หมายถึง ดี
๒๕ - ๓๐ คะแนน หมายถึง ดีมาก
๓๑ - ๓๕ คะแนน หมายถึง ดเี ยยี่ ม
๓๖ - ๔๐ คะแนน
๔๑ - ๕๐ คะแนน

ขอ้ เสนอแนะ………………………………...................................……………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

ลงช่ือ .....................................................ผปู้ ระเมนิ
(..........................................................)

วนั ท.ี่ ........... เดือน............................ พ.ศ. .................

22 แนวทางการดำ�เนินกจิ กรรมสรา้ งส�ำ นกึ พลเมอื ง (Project citizen)

กรรมการท่ี ๑ (๑๐๐ คะแนน)แบบรวมผลคะแนนการนำ� เสนอแฟม้ ผลงาน
กรรมการ ่ีท ๒ (๑๐๐ คะแนน)
กรรมการที่ ๓ (๑๐๐ คะแนน)และนำ� เสนอปากเปลา่ (Project Citizen)
กรรมการ ี่ท ๔ (๑๐๐ คะแนน)
กรรมการ ่ีท ๕ (๑๐๐ คะแนน) ที่ โรงเรียน ชื่อ (Project Citizen)
รวมคะแนน
่คาเฉ ่ีลยคะแนนรวม๑
ค่าเกณ ์ฑมาตรฐาน๒







๑๐
๑๑
๑๒

หมายเหตุ
นำ� คะแนนของคณะกรรมการทงั้ หมดมาหาคา่ เฉลยี่ แลว้ นำ� มาเทยี บ
กบั ระดบั เกณฑค์ ุณภาพ เปน็ ผลการตัดสิน

แนวทางการดำ�เนนิ กจิ กรรมสรา้ งสำ�นกึ พลเมือง (Project citizen) 23

เกณฑ์มาตรฐาน (จากคะแนนเตม็ ๑๐๐) ปรับปรงุ
๐ – ๕๙ คะแนน หมายถึง ผา่ น
๖๐ – ๖๙ คะแนน หมายถงึ ดี
๗๐ – ๗๙ คะแนน หมายถึง ดมี าก
๘๐ – ๘๙ คะแนน หมายถึง ดเี ยย่ี ม
๙๐ – ๑๐๐ คะแนน หมายถงึ

ลงชื่อ .....................................................ผูป้ ระเมนิ
(..........................................................)
คณะกรรมการตดั สนิ

วนั ที่............ เดอื น............................ พ.ศ. .................

24 แนวทางการด�ำ เนนิ กจิ กรรมสรา้ งสำ�นึกพลเมอื ง (Project citizen)

บรรณานกุ รม

สถาบันพระปกเกล้า. (ม.ป.ป). โครงการสร้างส�ำนึกพลเมือง. กรุงเทพ:
ส เจรญิ การพิมพ.์

อังสนา พิไสยสามนต์เขต. (ม.ป.ป). คู่มือกิจกรรม Project citizen
การศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง (Civic Education).
กรุงเทพฯ: โรงเรียนราชวนิ ติ มัธยม.

แนวทางการดำ�เนนิ กจิ กรรมสร้างสำ�นึกพลเมือง (Project citizen) 25

26 แนวทางการด�ำ เนนิ กจิ กรรมสรา้ งสำ�นึกพลเมือง (Project citizen)

ภาคผนวก

แนวทางการด�ำ เนนิ กิจกรรมสร้างสำ�นึกพลเมือง (Project citizen) 27

28 แนวทางการด�ำ เนนิ กจิ กรรมสรา้ งสำ�นึกพลเมือง (Project citizen)

แบบวัดและประเมนิ ผล

โครงการกิจกรรมสร้างส�ำนกึ พลเมอื งของโรงเรียนสุจรติ

การด�ำเนินงานกิจกรรมสร้างส�ำนึกพลเมืองของโรงเรียนสุจริต
เพ่ือให้ทราบผลการด�ำเนินงาน โรงเรียนจะต้องด�ำเนินการวัดผลและ
ประเมนิ ผลดงั ตอ่ ไปนีน้ ้ี

ระดับคณุ ภาพ

รายการประเมิน ดมี าก ดี ปานกลาง พอใช้ ปรับปรุง
๕๔ ๓ ๒ ๑

๑. ทกั ษะดา้ นความรู้ (Knowledge Skills)

๑.๑ มคี วามรใู้ นการดำ� เนนิ งานกจิ กรรม
สร้างสำ� นึกพลเมือง

๑.๒ ใชค้ วามร้จู ากทฤษฎสี ู่การปฏบิ ัติ

๑.๓ สอ่ื สารถ่ายทอดความรไู้ ด้

๑.๔ มที กั ษะในการรวบรวมความรแู้ ละ
สร้างองค์ความรูไ้ ด้

๒. ทกั ษะดา้ นความคิด (Thinking Skills)

๒.๑ สามารถคิดอย่างมีวิจารณญาณ
และคดิ ได้อย่างเปน็ อสิ ระ

๒.๒ สามารถคดิ ไดอ้ ยา่ งสรา้ งสรรคแ์ ละ
มีจนิ ตนาการ

๒.๓ สามารถคดิ หาวิธแี ก้ปัญหาได้

แนวทางการดำ�เนินกิจกรรมสรา้ งสำ�นึกพลเมือง (Project citizen) 29

ระดับคุณภาพ

รายการประเมนิ ดมี าก ดี ปานกลาง พอใช้ ปรบั ปรงุ
๕๔ ๓ ๒ ๑

๒.๔ สามารถสรุปและประเมินผลงาน
ตนเอง
๓. ทักษะสว่ นบุคคล (Personal Skills)
๓.๑ สามารถท�ำงานร่วมกบั ผู้อื่นได้
๓.๒ สามารถวางแผนการทำ� งานได้
๓.๓ สามารถท�ำงานได้อย่างมีขั้นตอน
เป็นระบบ
๓.๔ มนี สิ ยั ใฝเ่ รียนใฝร่ ้อู ย่างต่อเนอื่ ง
๔. คุณลกั ษณะส่วนบุคคล (Personal
Attributers)
๔.๑ มวี นิ ยั เอือ้ เฟ้อื เสยี สละ
๔.๒ มีความซือ่ สัตย์ คิดสรา้ งสรรค ์
๔.๓ มคี วามรบั ผิดชอบต่อตนเองและ
ผู้อนื่
๔.๔ มีความพอเพยี งและจิตสาธารณะ
๕. ทกั ษะภาคปฏบิ ัติ (Practical Skills)
๕.๑ สามารถรวบรวมและเรียบเรียง
ขอ้ มลู ที่ตอ้ งการได้
๕.๒ สามารถวิเคราะห์และอภิปรายผล
การวเิ คราะหข์ ้อมูลได้
๕.๓ สามารถรายงานผลของการดำ� เนนิ
งานได้

30 แนวทางการดำ�เนนิ กจิ กรรมสร้างสำ�นึกพลเมือง (Project citizen)

รายการประเมิน ระดับคณุ ภาพ

๕.๔ สามารถประยกุ ตค์ วามรไู้ ปใช้ ดีมาก ดี ปานกลาง พอใช้ ปรบั ปรุง
ในสถานการณใ์ หม่ได้ ๕๔ ๓ ๒ ๑

รวม

ข้อเสนอแนะ

………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………..

เกณฑม์ าตรฐาน หมายถงึ ปรบั ปรงุ
๐ – ๕๙ คะแนน หมายถึง ผา่ น
๖๐ – ๖๙ คะแนน หมายถงึ ดี
๗๐ – ๗๙ คะแนน หมายถงึ ดีมาก
๘๐ – ๘๙ คะแนน หมายถึง ดเี ยี่ยม
๙๐ – ๑๐๐ คะแนน

ลงชอ่ื .........................................ผู้ประเมิน
(..........................................................)
วันที่.................เดอื น..........................พ.ศ.................

แนวทางการดำ�เนนิ กิจกรรมสรา้ งสำ�นึกพลเมือง (Project citizen) 31

32 แนวทางการด�ำ เนนิ กจิ กรรมสรา้ งสำ�นึกพลเมือง (Project citizen)

(ตัวอย่าง)

คมู่ อื การจดั กิจกรรมการสรา้ งสำ�นึกพลเมอื ง
Project Citizen

การศกึ ษาเพ่อื สร้างความเปน็ พลเมอื ง
(Civic Education)

โดย นางอังสนา พไิ สยมานตเ์ ขต
โรงเรียนราชวินิตมธั ยม สำ�นักงานเขตพ้ืนทก่ี ารศึกษา

มัธยมศึกษา เขต ๑

แนวทางการด�ำ เนนิ กจิ กรรมสรา้ งส�ำ นกึ พลเมือง (Project citizen) 33

34 แนวทางการด�ำ เนนิ กจิ กรรมสรา้ งสำ�นึกพลเมือง (Project citizen)

กรอบแนวคดิ แนวทางการด�ำเนินกจิ กรรม

การสร้างสำ� นกึ พลเมือง (project citizen)

เรยี นร้นู โยบายสาธารณะ public policy
ปฏิบตั ิกิจกรรมสรา้ งส�ำนกึ พลเมอื ง project citizen

ขน้ั ตอนท่ี ๑
การระบุปัญหานโยบายสาธารณะในชมุ ชนของเรา

ขนั้ ตอนท่ี ๒
การคดั เลือกหนึง่ ปัญหา

ขั้นตอนท่ี ๓
การรวบรวมขอ้ มลู เกี่ยวกบั ปัญหาทจี่ ะศึกษา
๓.๑ การรวบรวมขอ้ มูล
๓.๒ ตรวจสอบนโยบายทางเลอื ก
๓.๓ นำ� เสนอและพฒั นานโยบายสาธารณะของตน
๓.๔ พฒั นาแผนปฏบิ ตั กิ าร

ข้นั ตอนท่ี ๔
การพฒั นาแฟม้ ผลงานของช้นั เรยี น

ขน้ั ตอนที่ ๕
การนำ� เสนอแฟ้มสะสมผลงาน

ขั้นตอนท่ี ๖
สรุป/ประมวลผล สะทอ้ นประสบการณ์

แนวทางการด�ำ เนนิ กิจกรรมสรา้ งสำ�นึกพลเมือง (Project citizen) 35

บทนำ�
การศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง (Civic Education)

เปน็ การนำ� กระบวนการเรยี นรตู้ ามโครงการสรา้ งสำ� นกึ พลเมอื ง สหู่ ลกั สตู ร
การศกึ ษา เพอ่ื สรา้ งความเปน็ พลเมอื ง และพลโลกใหน้ กั เรยี นเกดิ คณุ ลกั ษณะ
๕ประการของโรงเรยี นสจุ รติ คอื ทกั ษะกระบวนการคดิ มวี นิ ยั ซอื่ สตั ยส์ จุ รติ
อยูอ่ ยา่ งพอเพยี ง และ จิตสาธารณะ
โครงการสรา้ งสำ� นกึ พลเมอื ง (Project Citizen) เปน็ แนวทางพฒั นา
นักเรียนให้เกิดความรู้ ความเข้าใจในความเป็นพลเมืองและการพัฒนา
ประชาธิปไตยด้วยการมีจิตส�ำนึก มีจิตวิญญาณประชาธิปไตย โดยเน้น
ให้นักเรยี นไดเ้ รยี นรกู้ ารเข้ามสี ว่ นรว่ มในการแก้ปัญหาชุมชน เพ่ือน�ำเสนอ
ตอ่ องคก์ รภาครฐั ทเ่ี กยี่ วขอ้ งเพอื่ นำ� นโยบายไปบงั คบั ใช ้ เปน็ การเสรมิ สรา้ ง
จิตส�ำนึกสาธารณะและการเป็นพลเมืองที่ดีในระบอบประชาธิปไตยอย่าง
บูรณาการในรูป “กระบวนการคิด วิเคราะห์” และ “การลงมือปฏิบัติ”
เปน็ การเชอื่ มโยงการเรยี นรกู้ บั ประสบการณจ์ รงิ ในวถิ ชี วี ติ ทงั้ ในหอ้ งเรยี น
และนอกห้องเรียน เพื่อที่จะสามารถน�ำพาให้นักเรียนบรรลุวัตถุประสงค์
ของการศึกษาในปจั จุบันได้

36 แนวทางการดำ�เนินกจิ กรรมสรา้ งส�ำ นกึ พลเมือง (Project citizen)

นิยามความหมายของสังคมศึกษา

 สงั คมศกึ ษา เปน็ การบรู ณาการประสบการณแ์ ละความรู้ทเี่ ชอ่ื มโยง
ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งมนษุ ย์
 หรือการศึกษาเพื่อความเป็นพลเมืองดี มีจุดประสงค์เพื่อให้
นักเรียน
๑. มีความเปน็ พลเมอื งท่ดี ี
๒. มคี วามรู้
๓. มที กั ษะที่จำ� เป็นตอ่ การประเมนิ ขอ้ มลู
๔. มีค่านิยมและความเชอื่
๕. มีสว่ นรว่ มในสังคม

(Barr, Barth, andShermis, ๑๙๗๗)
สังคมศกึ ษา
ส่งเสริมสมรรถนะการเป็นพลเมืองเป็นการศึกษาเชิงบูรณาการ
สาระสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์สาระท่ีน�ำมารวมกันอย่างเป็นระบบ
โดยจดั ใหม้ กี ารศกึ ษามจี ดุ มงุ่ หมายเพอื่ พฒั นาความสามารถและการตดั สนิ ใจ
บนพื้นฐานข้อมูลความรู้โดยใช้เหตุผล เพื่อประโยชน์ส่วนรวมในฐานะ
พลเมืองดีของสังคมท่ีมีความหลากหลายทางวัฒนธรรมและความเป็น
ประชาธิปไตยในโลกเสรี

(National Council for Social Studies (NCSS), ๑๙๙๒)

แนวทางการด�ำ เนินกิจกรรมสร้างส�ำ นึกพลเมอื ง (Project citizen) 37

สาระหนา้ ทพี่ ลเมอื ง วฒั นธรรม และการดำ� เนนิ ชวี ติ ในสงั คมเรยี นรอู้ ะไร ?
ให้นักเรียนมีความรู้ เรื่อง ระบบการเมืองการปกครองระบอบ
ประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั รยิ ท์ รงเปน็ ประมขุ ลกั ษณะและความสำ� คญั
การเปน็ พลเมอื งดีความแตกตา่ งและความหลากหลายทางวฒั นธรรม คา่ นยิ ม
ความเชอ่ื ปลกู ฝงั คา่ นยิ มดา้ นประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั รยิ ท์ รงเปน็ ประมขุ
สทิ ธิ หนา้ ท่ี เสรภี าพ การดำ� เนนิ ชวี ติ อยา่ งสนั ตสิ ขุ ในสงั คมไทยและสงั คมโลก

โครงการสร้างสำ� นกึ พลเมือง
โครงการสร้างส�ำนึกพลเมือง เป็นโครงการที่น�ำหลักสูตรการ
สรา้ งสำ� นกึ พลเมอื งสำ� หรบั เยาวชน เขา้ ประยกุ ตใ์ ชก้ บั หลกั สตู รการเรยี นใน
โรงเรียน โดยเนน้ พัฒนานักเรยี นให้เกิดความรู้ ความเขา้ ใจในความเป็น
พลเมืองและเกิดจติ ส�ำนึกประชาธปิ ไตย จากการมสี ่วนรว่ มในการแกไ้ ข
ปัญหาชุมชนด้วยกระบวนการวิจัย และก�ำหนดนโยบายสาธารณะเพ่ือ
แกไ้ ขปญั หา และนำ� เสนอตอ่ องคก์ รภาครฐั ทม่ี อี ำ� นาจในการนำ� นโยบายไป
บังคับใช้ ซึ่งจะช่วยเสริมสร้างให้นักเรียนได้เรียนรู้ถึงการมีส่วนร่วมกับ
ท้องถ่ิน การสร้างจิตส�ำนึกสาธารณะและการเป็นพลเมืองดีในระบอบ
ประชาธปิ ไตยอย่างบูรณาการ นักเรยี นไดเ้ รยี นรกู้ ระบวนการคดิ วเิ คราะห์
และลงมอื ปฏบิ ตั ิ พรอ้ มกบั การพฒั นาตนเองตามวถิ ปี ระชาธปิ ไตย เปน็ การ
เช่ือมโยงการเรียนรู้กับประสบการณ์จริงในชีวิต ท้ังในห้องเรียนและนอก
ห้องเรียน เพ่ือที่จะสามารถน�ำพาให้นักเรียนบรรลุวัตถุประสงค์ของการ
ศกึ ษาในปจั จบุ นั ได้

38 แนวทางการด�ำ เนินกิจกรรมสร้างส�ำ นกึ พลเมือง (Project citizen)

นกั เรียนมสี ว่ นรว่ มในการแก้ปญั หาชุมชนได้อยา่ งไร ?
ใหน้ กั เรยี นทำ� ความเข้าใจกับค�ำว่า นโยบายสาธารณะ ซ่งึ หมายถงึ
กจิ กรรมทง้ั ปวงของรฐั บาลทด่ี ำ� เนนิ การ ทง้ั โดยทางตรงหรอื ผา่ นหนว่ ยงาน
ต่างๆ ซง่ึ มอี ทิ ธพิ ลตอ่ ชีวิตความเปน็ อยขู่ องพลเมอื ง ตวั อยา่ งเช่น
* โรงเรยี น รบั ผดิ ชอบในการจดั ทำ� นโยบายเกยี่ วกบั ความประพฤติ
และวนิ ยั ของนกั เรยี น โดยมคี รแู ละผบู้ รหิ ารโรงเรยี นเปน็ ผบู้ งั คบั ใชน้ โยบาย
เหลา่ นั้น
* สภานติ ิบญั ญตั ิ หรือ รฐั สภา รบั ผดิ ชอบเร่ืองการออกกฎหมาย
เกีย่ วกับการจราจร โดยตำ� รวจเปน็ ผู้บงั คบั ใช้กฎหมายเหลา่ นน้ั
* กรุงเทพมหานคร หรือเทศบาลเมืองต่างๆ มักจะมีนโยบายที่
หา้ มประชาชนเปดิ สถานบนั เทงิ ใกลก้ บั สถานศกึ ษา โดยมตี ำ� รวจ และตำ� รวจ
เทศกิจเปน็ ฝา่ ยกำ� หนดพน้ื ทีแ่ ละเปน็ ผบู้ ังคับใช้กฎหมายนัน้

เมอื่ โรงเรยี นตระหนกั ถงึ ปญั หาในชมุ ชนแลว้ สามารถเสนอใหร้ ฐั บาล
พัฒนาและด�ำเนินการตามนโยบายที่จะต้องจัดการกับปัญหาเหล่าน้ัน
ซ่งึ สาเหตอุ าจเนอ่ื งจาก
๑. กฎหมายหรอื นโยบายทมี่ ีอย่นู ัน้ ใชง้ านไดไ้ ม่ดี
๒. กฎหมายหรอื นโยบายทม่ี ีอยู่นั้น ไมม่ กี ารบังคบั ใช้
๓. ไมม่ นี โยบายหรอื กฎหมายท่ีจัดการกบั ปัญหานั้น

ดังนัน้ เพอ่ื ให้นกั เรยี นสามารถเข้ามามสี ว่ นร่วมในทางการเมืองได้
อย่างมีประสิทธภิ าพ จึงต้องรู้วา่ นักเรยี นมสี ทิ ธิที่จะใหค้ วามเหน็ ในสง่ิ ทคี่ ิด
ว่าหน่วยงานของรัฐควรท�ำอย่างไรเกี่ยวกับปัญหาชุมชนนั้น และสามารถ

แนวทางการด�ำ เนินกิจกรรมสรา้ งส�ำ นึกพลเมอื ง (Project citizen) 39

โนม้ นา้ วใหผ้ มู้ สี ทิ ธต์ิ ดั สนิ ใจเพอื่ เขา้ มาจดั การกบั ปญั หาเหลา่ นนั้ ดว้ ย จงึ ตอ้ ง
ศกึ ษาวา่ หนว่ ยงานใดทรี่ บั ผดิ ชอบในการเปลยี่ นแปลง การบงั คบั ใช้ หรอื การ
พัฒนานโยบายสาธารณะที่นักเรียนจะเสนอนน้ั

โครงการสร้างส�ำนึกพลเมือง จึงมีจุดมุ่งหมายที่จะช่วยในการ
เรยี นรู้ว่า
* จะแสดงความคดิ เห็นอย่างไร
* ตัดสินใจเก่ียวกับหน่วยงานใดที่เหมาะสมที่สุดในการจัดการ
กับปญั หาทไ่ี ดศ้ กึ ษานัน้ และ
* ทำ� อยา่ งไรทจ่ี ะโนม้ นา้ วใหผ้ มู้ อี ำ� นาจตดั สนิ ใจจดั การกบั ปญั หานน้ั

นกั เรยี นจะตอ้ งทำ� งานรว่ มกบั เพอื่ นๆในชนั้ เรยี นโดยไดร้ บั คำ� แนะนำ�
จากครแู ละอาสาสมคั รเพอื่ ดำ� เนนิ งานใหบ้ รรลผุ ลสำ� เรจ็ ตามขนั้ ตอนตอ่ ไปน้ี
๑. ระบปุ ญั หาทจ่ี ะทำ� การศกึ ษา นกั เรยี นตอ้ งระบปุ ญั หาในชมุ ชน
ทค่ี ดิ วา่ เป็นเรื่องสำ� คัญ
๒. คัดเลือกปัญหา จากปัญหาของทุกคนในชั้นเรียนให้เลือก
ปญั หาทจี่ ำ� เปน็ ตอ้ งแกไ้ ขเพยี ง ๑ ปญั หาและพจิ ารณาถงึ หนว่ ยงานทร่ี บั ผดิ ชอบ
โดยตรงมากที่สดุ ในการจัดการกับปญั หานนั้
๓. การรวบรวมข้อมูลและพฒั นาแผนปฏิบัตงิ าน
๓.๑ รวบรวมขอ้ มลู เมอ่ื ไดม้ กี ารตดั สนิ ใจในชน้ั เรยี นถงึ ปญั หา
ทต่ี ้องการจะศึกษาแล้ว จะต้องรวบรวมและประเมินข้อมูลเกยี่ วกับปญั หา
จากแหลง่ ตา่ ง ๆ

40 แนวทางการด�ำ เนนิ กิจกรรมสร้างสำ�นึกพลเมอื ง (Project citizen)

๓.๒ ตรวจสอบนโยบายทางเลอื ก นกั เรยี นตอ้ งตรวจสอบ
นโยบายสาธารณะท่ีรัฐบาลใช้อยู่ในปัจจุบัน รวมท้ังต้องตรวจสอบถึง
นโยบายทมี่ ผี ้อู ืน่ ไดแ้ นะน�ำเสนอขึน้ มาด้วย
๓.๓ น�ำเสนอและพัฒนานโยบายสาธารณะของตนเอง
ทคี่ ิดวา่ รัฐบาลควรน�ำไปใช้
๓.๔ การนำ� นโยบายทค่ี ดิ ขนึ้ ไปปฏบิ ตั ใิ หบ้ รรลผุ ลนกั เรยี น
ต้องมีการพัฒนาแผนปฏิบัติการท่ีแสดงให้เห็นว่าจะสามารถโน้มน้าว
รัฐบาลหรือหน่วยงานราชการที่เหมาะสมให้ยอมรับนโยบายท่ีน�ำเสนอนั้น
ไดอ้ ย่างไร
๔. การพฒั นาแฟ้มผลงานของช้ันเรียน
๔.๑ แฟ้มผลงานตอนที่ ๑ อธิบายถึงปญั หา
๔.๒ แฟม้ ผลงานตอนท่ี ๒ การตรวจสอบนโยบายทางเลอื ก
๔.๓ แฟม้ ผลงานตอนท่ี ๓ การนำ� เสนอนโยบายสาธารณะ
๔.๔ แฟ้มผลงานตอนท่ี ๔ การพัฒนาแผนปฏิบตั ิงาน
๕. การนำ� เสนอแฟม้ ผลงานและผงั นทิ รรศการ แกห่ นว่ ยงาน
ที่มีอ�ำนาจและรับผิดชอบให้ หน่วยงานเหล่าน้ันเห็นถึงความส�ำคัญและ
ร่วมมอื กนั แกป้ ญั หาหรือปอ้ งกัน
๖. สรปุ ประเมนิ ผล และ สะทอ้ นประสบการณก์ ารเรียนรู้
สรุปผลท่ีได้เรียนรู้สะท้อนจากประสบการณ์ของแต่ละบุคคลเพื่อแก้ไข
ขอ้ ผิดพลาดและปรบั ปรุงผลงานครง้ั ตอ่ ไป

แนวทางการด�ำ เนินกจิ กรรมสร้างสำ�นึกพลเมอื ง (Project citizen) 41


Click to View FlipBook Version