JAWI - TAHUN 3

‫دأﺧﻴﺮ ﭬﻤﺒﻼﺟﺮن ﻣﻮرﻳﺪ داﭬﺖ‪:‬‬ ‫ﭬﻼﺟﺮن‬
‫ﭬﺮﺗﺎم‬
‫• ﻣﺜﺒﻮت ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن‪ ٢‬ﻳﻎ دأﺧﻴﺮي‬
‫• ﻣدﻨﻏﻮﻟﻦﻴ ﺣﺲﺮﻓوﺮﻛفﺎﺗﺎءقندا‪٢‬نﻳﻎکدأ‪.‬ﺧﻴﺮي‬ ‫اوﻧﻴﺖ ‪1‬‬
‫ک‪.‬‬ ‫ﻣدﻤﻏﺒﻴﻦﺬاﺣﻛﺮﻦو ﭬﺮفﻛﺎﺗﺎقءدنا‪۲‬ن‬
‫ﻳﻎ دأﺧﻴﺮي‬ ‫•‬ ‫ﻓ"ﺎ‪k‬دﻧ"ﻦﻓﺪﺳﻮﻛﺎﻛﻮتﻛﺎﺟﺎﺗتﻲﺗﺮﺑﺗﻬﻮﺎﺗﻮسفﻣﻼﻛﻳﻮﻮﻧﺴﻮﻧﻦ‬
‫دﻏﻦ ﺣﺮوف ق دانک‪.‬‬ ‫ﭬﺮﻫﺎﺗﻲ دان ﺑﺎچ‬

‫‪1‬‬

‫ﺑﺎچ دان ﻓﻬﻢ‬

‫‪ .i‬ﺑﺎخ دان ﻓﺮﻫﺎﺗﻲ ﻓﻤﺒﻨﺘﻮﻗﻦ ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت ﺗﺮﺗﻮﺗﻮف ﺑﺮاﺧﲑ دﻏﻦ ﺣﺮوف "‪."k‬‬

‫‪1 ko‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪sa 2‬‬

‫‪2 1 2 1‬ﺳﺎ ﻛﻮ‬

‫‪1‬‬ ‫‪ti 2 1 i‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﺗﻲ ‪2‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪ 1‬اي‬

‫‪keropok‬‬ ‫‪tarik‬‬ ‫‪periksa‬‬ ‫‪lubuk‬‬

‫ﻛﺮوﻓﻮق‬ ‫ﺗﺎرﻳﻖ‬ ‫ﻓﺮﻳﻘﺴﺎ‬ ‫ﻟﻮﺑﻮق‬

‫‪2‬‬

‫‪ .ii‬ﺑﺎخ اﻳﺎت‪ ٢‬دﺑﺎوه‪.‬‬

‫ﺑﺎﺗﻴﻖ‬

‫ﮐﺠﺎدﻳﻦ ﻋﺎﻟﻢ ﮐﮑﻮاﺳﺎءن اﻟﻠﱠﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﻮﻗﺘﻲ‬
‫ﺗﺎﮐﻮﺗﻠﻪﮐﻴﺖ ﭬﺪ ءن اﭬﻲ ﻧﺮاک‪.‬‬ ‫ﺳﻴﻘﺴﺎ‬

‫ﻫﻎ ﺗﻮاﻩ ﻣﺮوﭬﺎﮐﻦ ﭬﻬﻼون ﻣﻼﻳﻮ‪.‬‬ ‫ﻟﻘﺴﺎﻣﺎن‬

‫ﺑﺎﻟﻴﻖ‬

‫ﺗﻤﺒﻮق‬

‫‪3‬‬

‫اﻛﺘﻴﺆﻳﱵ‬

.‫ ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﺑﺮاﻳﻜﻮت ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‬.i

seksa senduk bakti

belek cokmar lenggok

makcik retak raksasa

4

‫‪ .ii‬ﻟﻐﻜﻔﻜﻦ ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت ﺗﺮﺗﻮﺗﻮف ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‪.‬‬

‫ﻛﻴﻖ ﻣﻖ‬ ‫= ﻛﻴﻘﻮا‬ ‫ﻛﻴﻖ ‪ +‬وا‬
‫ﺳﻖ ﻟﻖ‬ ‫‪ +‬ﺳﻢ‬
‫ﺗﻮق رﻳﻖ‬ ‫=‬ ‫‪+‬ﰐ‬
‫=‬
‫=‬ ‫ا‪+‬‬
‫=‬ ‫ﺑﺎ ‪+‬‬
‫=‬ ‫ﭼﻲ ‪+‬‬

‫‪ .iii‬ﻣﻮرﻳﺪ ﻣﻐﻠﻮارﻛﻦ ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﻳﻎ دأﺧﲑي دﻏﻦ ﺣﺮوف "ق" درﻓﺪ ﻓﺘﻴﻘﻦ‬
‫اﺧﺒﺎر ﺟﺎوي‪.‬‬

‫‪ .iv‬ﻣﻮرﻳﺪ ﺑﺮﺑﻴﻨﺨﻎ دان ﻣﻨﻤﻔﻞ ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن‪ ٢‬ﻓﺪ ﻛﺪ ﻣﺎﻧﻴﻼ ﻳﻎ دﺳﺪﻳﺎﻛﻦ‬
‫داﱂ ﻛﻮﻣﻔﻮﻟﻦ‪.‬‬

‫ﻋﻤﻠﻜﻦ‬ ‫ﺗﺎﻫﻮﻛﻪ اﻧﺪا؟‬
‫ﻣﮏ ﺑﺮﻟﻮﻣﺒﺎ‪-‬ﻟﻮﻣﺒﺎﻟﻪ‬ ‫ﻛﺎت اﺻﻞ ﺑﻬﺎس ﻣﻼﻳﻮ ﻳﻎ دأﺧﲑي دﻏﻦ‬
‫ﺑﺮﺑﻮات ﻛﺒﺎءﻳﻘﻦ‪.‬‬
‫]ﺳﻮرة اﻟﺒﻘﺮة ‪[148 :‬‬ ‫ﻛﻮﻧﺴﻮﻧﻦ "‪ "k‬ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت ﺗﺮﺗﻮﺗﻮف ﻫﻨﺪﻗﻠﻪ‬
‫دﺗﻮﻟﻴﺲ دﻏﻦ ﺣﺮوف "ق" دداﱂ اﳚﺎءن ﺟﺎوي‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫اوﻧﻴﺖ ‪2‬‬

‫ﻓ"ﺎ‪k‬دﻧ"ﻦﻓﺪﺳﻓﻮﺮﻛﻛﻮﺎﺗﺎﻛﺎءنتﺑﺗﻬﺮﺎﺗﻮسﺗ اﻮﻳﻐفﻀﺮﻳﺣﺮوﺲف‬
‫ﭬﺮﻫﺎﺗﻲ دان ﺑﺎچ‬

‫‪6‬‬

‫‪matematik‬‬ ‫ﺑﺎچ دان ﻓﻬﻢ‬

‫ﻣﺎﺗﻤﺎﺗﻴﮏ‬ ‫‪blok‬‬

‫‪subjek‬‬ ‫ﺑﻠﻮک‬

‫ﺳﻮﺑﺠﻴﮏ‬ ‫‪kek‬‬

‫‪cek‬‬ ‫ﻛﻴﮏ‬

‫ﭼﻴﮏ‬ ‫‪trak‬‬

‫‪seksyen‬‬ ‫ﺗﺮک‬

‫ﺳﻴﻜﺸﻦ‬ ‫‪oksigen‬‬

‫اوﻛﺴﻴﻀﻦ‬

‫‪7‬‬

‫اﻛﺘﻴﺆﻳﱵ‬

‫‪ .i‬ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ ﺳﺎﺗﻮ ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت ﺗﺮﺗﻮﺗﻮف ﺑﻬﺎس اﻳﻐﻀﻴﺮﻳﺲ‪.‬‬

‫‪jek kek cek dek‬‬

‫‪ .ii‬ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ ﻣﻐﻴﻜﻮت ﻓﺨﻬﻦ ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت‪.‬‬

‫‪unik‬‬ ‫‪sivik‬‬ ‫‪klinik‬‬

‫‪21‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪21‬‬

‫‪elektrik‬‬ ‫‪simbolik‬‬ ‫‪domestik‬‬

‫‪321‬‬ ‫‪321‬‬ ‫‪321‬‬

‫‪8‬‬

‫ﺗﻴﻜﺴﻲ‪،‬‬ ‫‪ .iii‬ﺑﺎخ دﻳﺎﻟﻮک اﻳﻦ‪.‬‬
‫دوﻛﺘﻮر دان ﻣﻴﺘﺮﻳﮏ‪.‬‬ ‫ﺳﻴﺘﻲ‪ ،‬ﺧﻮﺑﺎ ﺳﺒﻮﺗﻜﻦ ﻛﺎت‬
‫ﺳﺮﻓﻦ ﺑﻬﺎس اﻳﻐﻀﺮﻳﺲ ﻳﻎ‬
‫دأﺧﲑي دﻏﻦ ﺣﺮوف "ک"‪.‬‬

‫اﻳﺮوﺑﻴﮏ ‪ ،‬اﺑﺴﺘﺮک‪،‬‬ ‫ﻓﻳﺮﻎﺣﺎﻻنءﻳﻓﻦﻮ‪.‬ﻻ‬ ‫ﺳﻴﺘﻲ‪،‬‬ ‫ﻓﻨﺪاﻳﺚ‬
‫اﻛﺘﻴﻒ‪ ،‬ﺗﻴﻜﻨﻴﮏ دان‬ ‫ﺧﻮﻧﺘﻮه‬ ‫ﺑﺮي‬

‫ﺳﻴﺆﻳﮏ‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫‪ .iv‬ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﺑﺮاﻳﻜﻮت ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‪.‬‬

‫‪taktik‬‬ ‫‪akuatik‬‬ ‫‪strok‬‬ ‫‪akta‬‬

‫‪deklamasi sivik‬‬ ‫‪laktosa forensik‬‬

‫ﻋﻤﻠﻜﻦ‬ ‫ﺗﺎﻫﻮﻛﻪ اﻧﺪا؟‬
‫ﻫﻨﺪﻗﻠﻪ ﻣﺜﺎف ﺳﺴﺄورغ‬ ‫ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﻓﻴﻨﺠﻤﻦ ﺑﻬﺎس اﻳﻐﻀﺮﻳﺲ ﻳﻎ دأﺧﲑي‬
‫دﻏﻦ ﺑﻬﺎس ﻳﻎ ﺳﻮﻓﻦ‪.‬‬
‫دﻏﻦ ﺳﻮﻛﻮ ﻛﺎت ﺗﺮﺗﻮﺗﻮف ﺣﺮوف "‪"k‬‬
‫ﻫﻨﺪﻗﻠﻪ دﺗﻮﻟﻴﺲ دﻏﻦ ﺣﺮوف "ک"‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫ﭬﺮﻛﺎﺗﺎءن ﻳﻎ دأﺧﻴﺮي دﻏﻦ‬
‫ﺣﺮوفک دان ک‬

‫دأﺧﻴﺮ ﭬﻤﺒﻼﺟﺮن ﻣﻮرﻳﺪ داﭬﺖ‪:‬‬ ‫اوﻧﻴﺖ ‪1‬‬
‫• ﻣﺜﺒﻮت ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن‪ ٢‬ﻳﻎ دأﺧﻴﺮي‬
‫• ﻣدﻨﻏﻮﻟﻦﻴ ﺣﺲﺮﻓوﺮﻛفﺎﺗﺎءکن د‪٢‬ا ﻳنﻎ دأک‪.‬ﺧﻴﺮي‬ ‫ﺗﺣﺮﺑﻜﻮﻮمک "ﻛﺎکت" ﻓﺟﺪﺎﺗﻲﺳﻮﻣﻛﻼﻮﻳﻮﻛﺎت‬
‫• ﻣدﻏﻤﺒﻴﻦﺬاﺣﻛﺮﻦو ﭬﺮفﻛﺎﺗﺎءکندا‪۲‬نﻳﻎکد‪.‬أﺧﻴﺮي‬
‫دﻏﻦ ﺣﺮوفک دان ک‪.‬‬ ‫ﭬﺮﻫﺎﺗﻲ دان ﺑﺎچ‬

‫اوﻋﮏ ﭼﻮک‬

‫ﺟﻌﮏ ﺳﻮﻫﻮ ﻧﻌﮏ‬

‫‪11‬‬

‫ﺑﺎچ دان ﻓﻬﻢ‬

‫‪sangka‬‬ ‫‪luka‬‬ ‫‪muka‬‬ ‫‪buka‬‬ ‫‪.i‬‬

‫ﺳﻐﮏ‬ ‫ﻟﻮک‬ ‫ﻣﻮک‬ ‫ﺑﻮک‬

‫‪.ii‬‬

‫ﻧﻌﮏ‬
‫ﺳﻌﮏ‬
‫دوک‬
‫ﺑﻮک‬
‫ﻛﺘﻴﮏ‬

‫‪12‬‬

‫‪ .iii‬ﻣﺎري ﺑﺎچ‪.‬‬
‫ﭬﺮﺳﺎﺗﻮان ﺗﻮﻟﻴﺴﻦ ﺟﺎوي ﺳﻜﻮﻟﻪ ﺳﺮي ﻣﻼک‪ ،‬ﺿﻮﻣﺒﻖ‪ ،‬ﺗﻠﻪ ﻣﻐﺎداﻛﻦ ﻻوﺗﻦ‬
‫ﻛﻜﻴﻠﻎ ﭼﻮﻛﻠﺖ دﺷﺎﻩ ﻋﺎﱂ‪ .‬ﻛﻴﻠﻎ ﺗﺮﺳﺒﻮت ﺗﺮﻟﺘﻖ دﺟﺎﻟﻦ ﭼﻤﭭﺎک‪.‬ﮐﺎﻣﻲ‬

‫دأﻳﺮﻳﻐﻲ اوﻟﻴﻪ ‪ 3‬اورغ ﺿﻮرو ﻓﻐﲑﻳﻎ‪.‬‬
‫ﮐﺘﻴﮏﮐﺎﻣﻲ ﺗﻴﺒﺎ‪،‬ﮐﺎﻣﻲ دﺳﻤﺒﻮت اوﻟﻴﻪ ﺳﺄورغ ﻓﻐﻮروس ﻳﻎ ﭬﻨﺪاي‬
‫ﺑﺮﺟﻨﺎک‪ .‬ﺳﻠﭭﺲ اﻳﺖ‪ ،‬ﻣﺮﻳﮏ ﻣﻨﻮﻧﺠﻮﻗﮑﻦﮐﺎﻣﻲ ﭼﺎرا‪ ٢‬ﳑﺒﻮات ﭼﻮﮐﻠﺖ‪.‬‬

‫ﮐﺎﻣﻲ ﺑﺮاس ﻟﻴﮏ دان ﺳﻮک ﻣﻨﺪاﭬﺖ ﻓﻐﺘﺎﻫﻮان ﺑﺎرو‪.‬‬
‫ﮐﺎﻣﻲ دﺟﺎﻣﻮ اوﻟﻴﻪ ﭬﻴﻬﻖ ﺷﺮﻳﮑﺖ دﻏﻦ ﻣﻴﻨﻮﻣﻦ ﭬﺎﻧﺲ‪ ،‬ﺑﻮاﻩ ‪،‬ﮐﻮءﻳﻪ‬

‫دان ﭼﻮﮐﻠﺖ ﻳﻎ ﭬﻠﺒﺎ ﺿﺎي ﺟﻨﻴﺲ‪.‬‬
‫ﻛﺎﻣﻲ ﭬﻮﻟﻎﻛﺴﻜﻮﻟﻪ دان د ﺳﻤﭭﺎي ﭬﺪ ﺟﻢ ‪ 3.00‬ﻓﺘﻎ‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫اﻛﺘﻴﺆﻳﱵ‬

.‫ ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﺑﺮاﻳﻜﻮت ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‬.i

reka
rangka

muka seketika
suka
leka

duka murka

cereka teroka

14

‫‪ .ii‬ﺑﻴﻨﺎ اﻳﺎت ﻣﻮدﻩ درﭬﺪ ﭬﺮﻛﺎﺗﺎءن ﺑﺮاﻳﻜﻮت‪.‬‬

‫ﺳﻌﮏ‬ ‫ﺑﻴﻌﮏ‬ ‫ﺑﻮک‬
‫اوﻋﮏ‬ ‫ﺗﺮوک‬

‫ﻣﻮرک‬

‫ﻋﻤﻠﻜﻦ‬ ‫ﺗﺎﻫﻮﻛﻪ اﻧﺪا؟‬
‫ﻣﻨﺨﻮﻧﺘﻮﻫﻲ‬
‫اﺧﻼق ﻳﻎ ﺑﺎءﻳﻖ‪.‬‬ ‫‪ (a‬ﺷﺮط ﺣﺮوف اﻟﻴﻒ ﺿﻮﺿﻮر ﻓﺪ ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت‬
‫ﺗﺮﺑﻮک "‪ "ka‬اﻳﺎﻟﻪ‪:‬‬

‫ﺑﻓﺮﻮﺛﻛﻲﺎﺗﺎ"ء‪a‬ن‪k‬ا"ﻳ ﺗﺮﺖﻟﺘﻛﻖﺎ دأتﺧﺟﲑﺎﺗﻓﻲﺮﻛﻣﺎﺗﻼﺎﻳءﻮن‪..‬‬ ‫‪.i‬‬
‫‪.ii‬‬
‫‪ (b‬ﺣﺮوف "‪ "a‬ﻓﺮﻟﻮ دﻓﻮﺗﻮغ ﻓﺪ اﻳﺠﺎءن "‪"ka‬‬
‫ﺳﺒﻠﻮم دﺟﺎوﻳﻜﻦ‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫اوﻧﻴﺖ ‪2‬‬

‫ﻛﺣﺎﻜﻮتمﺟ"ﺎﺗﻲ"ﻣﻓﻼﺪﻳﻮﺳﻮﻛﻮﻛﺎت ﺗﺮﺑﻮک‬
‫ﭬﺮﻫﺎﺗﻲ دان ﺑﺎچ‬

‫;ﺗﻴﮏ‬

‫‪16‬‬

‫‪jingga‬‬ ‫‪moga‬‬ ‫ﺑﺎچ دان ﻓﻬﻢ‬
‫ﺟﻴﻌﮏ‬ ‫ﻣﻮک‬
‫‪tiga bangga .i‬‬
‫ﺑﻌﮏ ﺗﻴﮏ‬

‫‪.ii‬‬

‫ﺧﻮرﻳﮏ‬

‫ﺑﻌﮏ‬

‫ﺷﺮک‬

‫اوﻧﺘﻮق ﻣﻨﺪاﭬﺘﻜﻦﻛﺮﺟﺎ‪.‬‬ ‫ﺗﻤﻮدوک‬

‫ﻛﺎﻛﻖ ﻣﻐﺤﺎﺿﻴﺮي‬

‫‪17‬‬

‫‪ .iii‬ﻣﺎري ﺑﺮﻓﻮﻳﺴﻲ‬

‫ﺑﻼﺟﺮ ﻫﻴﻌﮏﮐﺄوﻧﻴﺆرﺳﻴﱵ‬

‫‪18‬‬

‫اﻛﺘﻴﺆﻳﱵ‬

.‫" دان ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‬ga" ‫ ﻛﻨﻞ ﻓﺴﱵ ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﻳﻎ دأﺧﲑي ﺑﻮﺛﻲ‬.i

baginda juga pujangga

gulana berbuka temuduga lega

moga curiga tetangga

serangga gagah

19

rongga .‫ ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﭬﺮﻛﺎﺗﺎءن دﺑﺎوﻩ ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‬.ii
juga tangga

hingga moga

.‫ ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﻣﻐﻴﻜﻮت ﭬﭽﻬﻦ ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‬.iii

serangga geliga kerengga

321 321 3 21

semoga keluarga 1

321 432

20

‫‪ .iv‬ﺳﻨﺎراﻳﻜﻦ ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ ﺳﭭﻮﻟﻮﻩ ﭬﺮﻛﺎﺗﺎءن ﺑﻬﺎس ﻣﻼﻳﻮ ﻳﻎ دأﺧﲑي‬
‫دﻏﻦ ﺑﻮﭘﻲ "‪."ga‬‬

‫‪ .v‬ﻣﻮرﻳﺪ دداﻟﻢﻛﻮﻣﭭﻮﻟﻦ ﻣﻤﺒﻴﻨﺎ اﻳﺎت دﺑﺎوﻩ‪.‬‬

‫‪ 2‬ﺑﻌﮏ‬ ‫‪ 1‬ﻛﻠﻮارک‬
‫‪ 4‬ﻣﻌﮏ‬ ‫‪ 3‬ﺳﺮﻋﮏ‬

‫ﻋﻤﻠﻜﻦ‬ ‫ﺗﺎﻫﻮﻛﻪ اﻧﺪا؟‬
‫ﺳﻨﺘﻴﺎس ﺑﺮﺳﻴﻜﻒ‬ ‫‪ (a‬ﺷﺮط ﺣﺮوف اﻟﻴﻒ ﺿﻮﺿﻮر ﻓﺪ ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت‬

‫ﻣﺮﻧﺪه دﻳﺮي‪.‬‬ ‫ﺗﺮﺑﻮک "‪ "ga‬اﻳﺎﻟﻪ‪:‬‬
‫‪ .i‬ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﻛﺎت ﺟﺎﺗﻲ ﻣﻼﻳﻮ ﺳﻬﺎج‪.‬‬
‫‪ .ii‬ﺑﻮﺛﻲ "‪ "ga‬ﺗﺮﻟﺘﻖ دأﺧﲑ ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن‪.‬‬

‫‪ (b‬ﺣﺮوف "‪ "a‬ﻓﺮﻟﻮ دﻓﻮﺗﻮغ ﻓﺪ اﻳﺠﺎءن‬
‫"‪ "ga‬ﺳﺒﻠﻮم دﺟﺎوﻳﻜﻦ‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫ﭬﻛﺮﺎﻛﺎﺗتﺎءﺗﺮنﺑﻮﻳﻎکﻣﭬﻐﺎﻮﻧﻻﺪووﻏوﻛﻲﻞﺳ"ﻮﻛ‪-a‬ﻮ‪"a‬‬ ‫ﭬﻼﺟﺮن‬
‫ﻛﺘﻴﮏ‬

‫دأﺧﻴﺮ ﭬﻤﺒﻼﺟﺮن ﻣﻮرﻳﺪ داﭬﺖ‪:‬‬ ‫اوﻧﻴﺖ ‪1‬‬

‫• ﻣﺜﺒﻮت ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﻳﻎ ﻣﻐﺎﻧﺪوﻏﻲ ﺣﺮوف‬ ‫ﻓﻛﺮﺎﻛﺎتﺗﺎﺗءﺮﺑنﻮﻳﻎکﺑﻓﺮاﻮﺧﻻﲑؤدوﻏﻛﻦﻞ‬ ‫ﺳﻮﻛﻮ‬ ‫ﻧﻦ‬
‫د‪ ،‬ر‪ ،‬ل‪ ،‬و‪،‬غ دان ﺣﺮوف ب‪ ،‬ت‪،‬‬
‫خ‪ ،‬ي‪ ،‬ک‪ ،‬ج‪ ،‬م‪.‬‬ ‫ث‪،‬‬ ‫ﻣﻨفﻮﻟ‪،‬ﻴ سﺲ‪،‬ﻓﺮﻛکﺎ‪،‬ﺗﺎءنن‪،‬‬ ‫ﺑﻮﺛﻲ‪:‬‬ ‫"‪"a-a‬‬
‫ﻣﻐﺎﻧﺪوﻏﻲ ﺣﺮوف د‪،‬‬ ‫ﻳﻎ‬ ‫•‬
‫ر‪ ،‬ل‪ ،‬و‪،‬غ دان ﺣﺮوف ب‪ ،‬ت‪ ،‬ف‪ ،‬س‪،‬‬ ‫‪da, ra, la, wa, nga‬‬

‫دﻏﻦ ﺑﺘﻮل‪.‬‬ ‫ﻣﻤکﺒﻴ‪،‬ﺬانﻛ‪،‬ﻦث‪،‬ﭼﺎراخ‪،‬ﻣﻨﻮيﻟﻴ‪،‬ﺲکﭬ‪،‬ﺮﻛﺎﺗجﺎ‪،‬ءنم‬ ‫•‬
‫ﻳﻎ ﻣﻐﺎﻧﺪوﻏﻲ‬
‫ﺣﺮوف د‪ ،‬ر‪ ،‬ل‪ ،‬و‪،‬غ دان ﺣﺮوف ب‪ ،‬ت‪،‬‬
‫ڤ‪ ،‬س‪،‬ک‪ ،‬ن‪ ،‬ث‪ ،‬خ‪ ،‬ي‪،‬ک‪ ،‬ج‪ ،‬م‪.‬‬ ‫ﭬﺮﻫﺎﺗﻲ دان ﺑﺎچ‬

‫اوﻟﺮ ﺳﺎوا‬ ‫ﺑﻼﻏﺎ‬

‫ﻛﺎﻻ ﺟﻐﻜﻴﻎ‬ ‫ﻻدا‬

‫‪22‬‬

‫ﺑﺎچ دان ﻓﻬﻢ‬

‫‪Suku kata pertama Suku kata kedua‬‬ ‫‪ .i‬ﺟﺎوي‬
‫"‪bunyi vokal "a‬‬ ‫"‪bunyi vokal "a‬‬

‫‪na‬‬

‫‪da‬‬

‫‪ja‬‬

‫‪ba‬‬
‫‪nga‬‬

‫‪.ii‬ﺧﺎرا ﻣﻨﻮﻟﻴﺲ ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﻳﻎ دأﺧﲑي دﻏﻦ ﺳﻮﻛﻮ ﻛﺎت ﺗﺮﺑﻮک ﻳﻎ ﺑﺮاﺧﲑ‬
‫دﻏﻦ ﺑﻮﺛﻲ ‪ da, ra, la, wa, nga‬ﻓﺪ ﻓﻮﻻ ؤوﻛﻞ "‪ "a‬ﻫﻨﺪﻗﻠﻪ‬
‫دﻛﻜﻠﻜﻦ ﺣﺮوف "ا"‪.‬‬

‫‪ cara‬ﺧﺎرا ‪ dada‬دادا‬

‫‪ bawa‬ﺑﺎوا ‪ nyala‬ﺛﺎﻻ‬

‫‪23‬‬

‫‪ .iii‬ﺑﺎخ اﻳﺎت دﺑﺎوه‪.‬‬

‫اﻳﻜﻦ دﺳﻮﻏﺎي‪.‬‬ ‫ﺟﺎﻻ‬

‫اﻳﻪ‬

‫ﻓﺎﻻ‬

‫ﺟﺮوق ﺑﻮاه راﺳﺎث ﻣﺎﻧﻴﺲ‪.‬‬

‫ﻏﺎﻏﺎ‬

‫ادم ﺗﺮ ﻣﻠﻴﻬﺖ ﻓﺮﺗﻮﻧﺠﻮﻗﻦ اﻳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﺎدا‬

‫ﻗﺎري اﻳﺖ ﳑﻔﻮﺛﺎءي ﺳﻮارا ﻳﻎ ﻟﻮﻧﻖ‪.‬‬

‫دﺟﺎﻟﻨﻦ" دﺗﻴﻠﻴﺆﻳﺸﻦ‪.‬‬ ‫ﻛﻤﺒﺎرا‬

‫ﺷﻬﲑا ﻣﻨﻮﻧﺘﻮن راﻧﺨﻐﻦ "‬

‫‪24‬‬

‫اﻛﺘﻴﺆﻳﱵ‬

‫‪ .i‬ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‪.‬‬

‫‪kara bala‬‬ ‫‪bara‬‬

‫‪tawa‬‬ ‫‪bawa‬‬ ‫‪hawa‬‬

‫‪ .ii‬ﻣﻮرﻳﺪ دداﻟﻢﻛﻮﻣﭭﻮﻟﻦ ﻣﻤﺒﻴﻨﺎ اﻳﺎت ﻣﻮدﻩ درﭬﺪ ﭬﺮﻛﺎﺗﺎءن ﺑﺮاﻳﻜﻮت‪.‬‬

‫ﺳﺎوا ﺑﺎﻻ ﺛﺎوا ﺳﺎرا ﻏﺎﻏﺎ‬

‫‪25‬‬

‫‪ .iii‬ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ ﻣﻐﻴﻜﻮت ﭬﭽﻬﻦ ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت‪.‬‬

‫‪kembara‬‬ ‫‪kepala‬‬ ‫‪belanga‬‬

‫‪3 21‬‬ ‫‪321‬‬ ‫‪321‬‬

‫‪ketawa‬‬ ‫‪perada‬‬

‫‪3 21‬‬ ‫‪3 21‬‬

‫ﻋﻤﻋﻠﻤﻠﻜﻜﻦﻦ‬ ‫ﺗﺎﻫﻮﻛﻪ اﻧﺪا؟‬
‫‪ (a‬ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﻳﻎ ﺑﺮاﺧﲑ دﻏﻦ ﺑﻮﺛﻲ ‪wa ،la ،ra ،da‬‬
‫ﺑﺮﺳﻮﻏﻀﻮه‪-‬ﺳﻮﻏﻀﻮه‬ ‫دان ‪ nga‬ﻫﻨﺪﻗﻠﻪ دأﻳﺠﺎ ﻣﻐﻴﻜﻮت ﻓﺎدﻧﻦ ﺣﺮوف‪.‬‬
‫داﱂ ﻣﻨﻮﻧﺘﻮت ﻋﻠﻤﻮ‪.‬‬ ‫‪ (b‬ﺣﺮوف اﻟﻴﻒ ﭬﺪ ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت اﺧﲑ دﻛﻜﻠﻜﻦ ﻓﻨﻮﻟﻴﺴﻨﺚ‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫اوﻧﻴﺖ ‪2‬‬

‫ﺳﻮﻛﻮ ﻛﺎت ﺗﺮﺑﻮک ﻓﻮﻻ ؤوﻛﻞ "‪ "a-a‬ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﻳﻎ ﺑﺮاﺧﲑ دﻏﻦ ﺑﻮﺛﻲ‪:‬‬

‫‪ba, ta, pa, sa, ga, na, nya, ca, ya, ka, ja, ma‬‬

‫ﭬﺮﻫﺎﺗﻲ دان ﺑﺎچ‬

‫ﺑﻮاه ﻧﺎک‬ ‫ﺟﺠﺎک‬

‫ﺧﻤﻔﺎک ﺑﺎف‬

‫‪27‬‬

‫ﺑﺎچ دان ﻓﻬﻢ‬

Suku kata pertama Suku kata kedua ‫ﺟﺎوي‬ .i
pola vokal “a” pola vokal “a”
(kekal alif) (gugur alif)
la
sa ba
ra
la pa
ma
ta sa
ka
ma ga
sa
wa na
na
nya

ca

ya

ka

ja

ma

."‫" ﺳﻮﻛﻮ ﻛﺎت ﭬﺮﺗﺎم ﺑﺮاوﻟﻦ ﺣﺮوف "ا‬a-a" ‫ ﻓﻮﻻ ؤوﻛﻞ‬.ii

"‫ " اوق ﺑﻮات؟‬apa ‫ ﺟﺎﻏﻦ ﺑﺮﻓﻮﺗﻮس‬asa

28

‫‪ .iii‬اﻧﻴﺎي‬

‫ﺟﻨﺎک‬

‫ﻛﻮﻣﭭﻮﻟﻦ ﭬﻼوق اﻳﺖ ﭬﻨﺪاي ﻣﻤﺒﻮات ‪.‬‬

‫ﺗﻴﻐﻀﻲ ﻫﺮﺿﺎث‪.‬‬ ‫ﺗﻤﺒﺎک‬

‫ﺑﺎرغ ﭬﺮﻫﻴﺎﺳﻦ ﻳﻎ دﭬﺮﺑﻮات دري‬

‫ﺑﺎخ‬

‫ﻓﺎف ﻛﺪان‬

‫ﻓﺮﻧﻴﺎﺿﺎءن اﻛﻤﻞ ﻣﻐﺎﻟﻤﻲﻛﺮوﺿﻴﻦ ﺳﻬﻴﻌﮏ ﺑﻠﻴﺎو ﻣﻨﺠﺎدي ‪.‬‬

‫‪29‬‬

baka ‫اﻛﺘﻴﺆﻳﱵ‬

.‫ ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‬.i

raja rasa

raba sasa sana

baja rata jaga

haba masa kata

30

‫‪ .ii‬ﺑﻴﻨﺎ اﻳﺎت ﻣﻮدﻩ درﭬﺪ ﭬﺮﻛﺎﺗﺎءن ﺑﺮاﻳﻜﻮت دداﱂ ﺑﻮﻛﻮ ﻻﺗﻴﻬﻦ‪.‬‬

‫‪perkasa‬‬
‫‪senjata‬‬
‫‪dewasa‬‬
‫‪melaka‬‬
‫‪jelaga‬‬
‫‪lencana‬‬

‫‪31‬‬

‫‪ .iii‬ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﻣﻐﻴﻜﻮت ﭬﭽﻬﻦ ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‪.‬‬

‫‪betapa‬‬ ‫‪saksama‬‬ ‫‪lelaba‬‬

‫‪321‬‬ ‫‪3 21‬‬ ‫‪321‬‬

‫‪rencana‬‬ ‫‪semasa‬‬ ‫‪tembaga‬‬

‫‪321‬‬ ‫‪321‬‬ ‫‪321‬‬

‫‪cempaka‬‬ ‫‪pertama‬‬ ‫‪neraca‬‬

‫‪321‬‬ ‫‪321‬‬ ‫‪321‬‬

‫ﺗﺎﻫﻮﻛﻪ اﻧﺪا؟‬ ‫‪ (a‬ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﻳﻎ ﺑﺮاﺧﲑ دﻏﻦ ﺑﻮﺛﻲ‪:‬‬

‫ﻋﻤﻠﻜﻦ‬ ‫‪ba, ta, pa, sa, ga, na, nya, ca, ya, ka, ja, ma‬‬
‫ﺑﺮاﻧﻲ ﻛﺮان ﺑﻨﺮ‪.‬‬
‫ﺣﺮوف اﻟﻴﻒ ﭬﺪ ﺳﻮﻛﻮ ﻛﺎت اﺧﲑ‪.‬‬ ‫ﻫﻨﺪﻗﻠﻪ‬
‫‪ (b‬ﺷﺮط ﺑﻮﻟﻴﻪ دﺿﻮﺿﻮرﻛﻦ ﺣﺮوف اﻟﻴﻒ‪ ،‬اﭬﺎﺑﻴﻼ دوا‬
‫ﺳﻮﻛﻮ ﻛﺎت اﺧﲑ ﭬﻮﻻ "‪."a-a‬‬

‫‪32‬‬

‫ﭬﺮﻛﺎﺗﺎءن ﻳﻎ ﻣﻐﺎﻧﺪوﻏﻲ ﺗﻴﮏ‬
‫ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت اﺗﺎو ﻟﺒﻴﻪ‬

‫دأﺧﻴﺮ ﭬﻤﺒﻼﺟﺮن ﻣﻮرﻳﺪ داﭬﺖ‪:‬‬ ‫اوﻧﻴﺖ ‪1‬‬
‫• ﻣﺜﺒﻮت ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﻳﻎ ﻣﻐﺎﻧﺪوﻏﻲ ﺗﻴﮏ‬
‫• ﻣﺳﻨﻮﻮﻟﻴﻛﻮﺲﻛﺎﻓﺮتﻛﺎاﺗﺗﺎﺎءونﻟﺒﻳﻴﻪﻎ‪.‬ﻣﻐﺎﻧﺪوﻏﻲ ﺗﻴﮏ‬ ‫ﻛﺳﺎﻮﻛتﻮاﺻﻛﺎﻞ ﺑتﻬاﺎﺗﺎوس ﻟﻣﺒﻴﻪﻼﻳﻮ ﻳﻎ ﻣﻐﺎﻧﺪوﻏﻲ‬
‫ﭬﺮﻫﺎﺗﻲ دان ﺑﺎچ‬
‫ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت اﺗﺎو ﻟﺒﻴﻪ دﻏﻦ ﺑﺘﻮل‪.‬‬
‫• ﻣﻤﺒﻴﺬاﻛﻦﻛﺎت اﺻﻞ ﺑﻬﺎس ﻣﻼﻳﻮ دﻏﻦ‬
‫ﺑﻬﺎس اﻳﻐﻀﺮﻳﺲ ﻳﻎ ﻣﻐﺎﻧﺪوﻏﻲ ﺗﻴﮏ ﺳﻮﻛﻮ‬

‫ﻛﺎت اﺗﺎو ﻟﺒﻴﻪ داﻟﻢ ﺗﻮﻟﻴﺴﻦ ﺟﺎوي‪.‬‬

‫ﺗﻴﻪ ﺗﺎرﻳﻖ‬ ‫ﺑﻮﻛﻮ ﻣﻼﻳﻮ‬

‫ﻣﻨﺪﻋﺎءﻛﻦ اﻳﺒﻮ ﺑﺎف ﻣﻨﺪاﻓﺖ‬ ‫ﻣﺎءﻧﺴﻲ ﻛﺎﻻ‬

‫‪33‬‬

‫ﺑﺎچ دان ﻓﻬﻢ‬

Suku kata pertama Suku kata Suku kata ‫ ﺟﺎوي‬.i
mesti pola vokal "a" kedua ketiga

ra su ah
ha
pa ru an
la
pa ha la

bu ci

te ri

.ii

dahulu haluan gaharu haloba

‫دﻫﻮﻟﻮ‬ ‫ﻫﻠﻮان‬ ‫ﺿﻬﺎرو‬ ‫ﻫﻠﻮﺑﺎ‬

halilintar dahaga habuan majikan

‫ﻫﻠﻴﻠﻴﻨﱰ‬ ‫دﻫﺎک‬ ‫ﻫﺒﻮان‬ ‫ﻣﺠﻴﻜﻦ‬

34

‫‪ .iii‬ﻣﺎري ﺑﺎچ‪.‬‬

‫ﻧﺎﻧﺲ ﺳﺪڤ راﺳﺎث‪.‬‬

‫اﻳﻜﻦ ﳑﭭﻮﭘﺎءي ﺑﺎﭘﻖ ﺧﺎﺻﻴﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺮوﭬﺎﻛﻦ ﺑﻮروغ ﻳﻎ ‪.‬‬ ‫ﺑﻮروغ‬

‫ﺣﻴﻮان ﻣﻻﺮءﻳوﭬﺎﻦﻛدﻦﻫﻮﺗﺣﻴﻦﻮ‪.‬ان ﻳﻎ دﺿﺮوﻧﻲ اوﻟﻴﻪ‬

‫‪35‬‬

‫اﻛﺘﻴﺆﻳﱵ‬

‫‪ .i‬ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﻣﻐﻴﻜﻮت ﻓﺨﻬﻦ ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‪.‬‬

‫‪baginda‬‬ ‫‪paduka‬‬ ‫‪harimau‬‬

‫‪321‬‬ ‫‪3 21‬‬ ‫‪321‬‬

‫‪panitia‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪samudera‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪nakhoda‬‬

‫‪432‬‬ ‫‪432‬‬ ‫‪3 21‬‬

‫‪ .ii‬ﻣﻮرﻳﺪ دداﻟﻢﻛﻮﻣﭭﻮﻟﻦ ﻣﻤﺒﻴﻨﺎ اﻳﺎت ﻣﻮدﻩ درﭬﺪ ﭬﺮﻛﺎﺗﺎءن ﺑﺮاﻳﻜﻮت‪.‬‬

‫ﻫﺮﻳﻤﺎو ﻣﻼﻓﺘﺎک‬ ‫ﺑﻀﻴﻨﺪا ﻧﺨﻮدا‬

‫‪36‬‬

‫‪ .iii‬ﻣﻮرﻳﺪ ﻣﻨﺨﺎري ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن اﺻﻞ ﺑﻬﺎس ﻣﻼﻳﻮ ﻳﻎ ﻣﻐﺎﻧﺪوﻏﻲ ﺗﻴﮏ‬
‫ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت اﺗﺎو ﻟﺒﻴﻪ داﱂ ﻗﺎﻣﻮس‪.‬‬

‫‪ .iv‬ﻣﻮرﻳﺪ ﻣﺜﺒﻮت ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﺗﺮﺳﺒﻮت دان ﻣﻨﺠﺎوﻳﻜﻦ ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‪.‬‬
‫‪ .v‬ﻣﺎري ﺑﺎخ‪.‬‬

‫ﻻءوﺗﻦ ﲰﻮدرا‬ ‫ﻫﺒﻮان ﺑﺴﺮ‬ ‫ﻛﺘﻮا ﻓﻨﻴﺘﻴﺎ‬
‫ﻧﺨﻮدا ﻛﺎﻓﻞ‬
‫ﻓﺪوک ﺑﻀﻴﻨﺪا‬ ‫ﻣﺠﻴﻜﻦ ﻓﺜﺎﻳﻎ‬

‫ﺗﺎﻫﻮﻛﻪ اﻧﺪا؟‬

‫ﻋﻤﻋﻠﻤﻠﻜﻜﻦﻦ‬ ‫ﻓدﺮﺿﻮﻛﺎﺿﺗﺎﻮءرنﻛ ﺗﻦﻴ اﻟﻴﮏﻒﺳﻮدﻛﻏﻮﻦﻛﺎﺷﺮتطاﺗ‪:‬ﺎو ﻟﺒﻴﻪ ﻫﻨﺪﻗﻠﻪ‬

‫ﺑﻜﺮﺟﺎﺳﺎم ﻣﻨﺠﺎک‬ ‫ﻓﻛﺳﺮﺎﻮﻛﺎﻛتﺗﺎﻮءﺟﻛنﺎﺎﺗﺗﻴﻲت ﺑﻓﮏﻬﺮﺎﺗﺎﺳمسﻮﻓﻣﻛﻮﻮﻼﻻﻳﻛﻮﺎؤ‪.‬وتﻛاﻳﻞ "ﺖ‪a‬ا"د‪.‬اﻟﻪ‬ ‫‪.i‬‬
‫ﻛﱪﺳﻴﻬﻦ ﻋﺎﻟﻢ‪.‬‬ ‫‪.ii‬‬

‫‪37‬‬

‫اوﻧﻴﺖ ‪2‬‬

‫ﺣﻜﻮم ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت ﻓﺪ ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﺑﻬﺎس اﻳﻐﻀﺮﻳﺲ‬
‫ﭬﺮﻫﺎﺗﻲ دان ﺑﺎچ‬

‫ﺿﺎﺳﻮﻟﻴﻦ‬ ‫ﺑﺎﺗﺮي‬

‫ﻓﺎﻛﻮﻟﺘﻲ رادﻳﻮ‬

‫‪38‬‬

‫ﺑﺎچ دان ﻓﻬﻢ‬

Suku kata pertama Suku kata Suku kata ‫ ﺟﺎوي‬.i
(pola a) kedua ketiga
‫ﻛﺎﻟﻴﻨﺪر‬
ka len dar ‫ﺿﺎﻟﻘﺴﻲ‬
ga ‫ﻛﺎراﻣﻴﻞ‬
ka lak si ‫ﻛﺎﺑﻴﻨﻴﺖ‬
ka ‫ﻓﺎراﺳﻴﺖ‬
pa ra mel

bi net

ra sit

radiator variasi fanatik .ii

‫رادﻳﺎﺗﻮر‬ ‫ؤارﻳﺎﺳﻲ‬ ‫ﻓﺎﻧﺎﺗﻴﮏ‬

galeri sabotaj kanopi

‫ﺿﺎﻟﺮي‬ ‫ﺳﺎﺑﻮﺗﺞ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮﭬﻲ‬

katalog habitat jakuzi

‫ﻛﺎﺗﺎﻟﻮک‬ ‫ﻫﺎﺑﻴﺘﺖ‬ ‫ﺟﺎﻛﻮزي‬

39

‫اﻛﺘﻴﺆﻳﱵ‬

‫‪ .i‬ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﻣﻐﻴﻜﻮت ﻓﺨﻬﻦ ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‪.‬‬

‫‪fakulti‬‬ ‫‪waranti‬‬ ‫‪vanila‬‬

‫‪321‬‬ ‫‪321‬‬ ‫‪32 1‬‬

‫‪habitat‬‬ ‫‪bateri‬‬ ‫‪kamera‬‬

‫‪321‬‬ ‫‪321‬‬ ‫‪321‬‬

‫‪ .ii‬ﻣﺎري ﺑﺎخ‪.‬‬

‫‪40‬‬

‫‪ .iii‬ﻣﻮرﻳﺪ دداﻟﻢﻛﻮﻣﭭﻮﻟﻦ ﻣﻤﺒﻴﻨﺎ اﻳﺎت درﭬﺪ ﭬﺮﻛﺎﺗﺎءن دﺑﺎوﻩ‪.‬‬

‫ﻛﺎﻟﻮري ﻛﺎراﺗﻲ ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﻞ‬

‫ﻣﺎﻧﻴﻼ ﭬﺎﻧﻮراﻣﺎ‬

‫ﺟﺎﻧﻮاري‬ ‫ﺑﺎﺳﻴﻜﻞ‬ ‫ﻣﺎﻣﺎﻟﻴﺎ‬

‫ﻋﻤﻋﻠﻤﻠﻜﻜﻦﻦ‬ ‫ﺗﺎﻫﻮﻛﻪ اﻧﺪا؟‬
‫ﻓﺣﺮﺮﻛوﺎﺗﺎفء اﻟنﻴﺗﻴﻒ ﻓﮏﺪﺳﺳﻮﻮﻛﻛﻮﻮﻛﺎﻛﺎتتاﺗﺎﻓﺮوﺗﺎﻟﺒمﻴﻪاﻓﺎدﺑﻴﻛﻼﻜ‪:‬ﻠﻜﻦ‬
‫ﺑﺮﺧﺎﻛﻒ ﺑﻨﺮ‬ ‫‪ .i‬ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﺳﺮﻓﻦ اﺗﺎو ﻓﻴﻨﺠﻤﻦ ﺑﻬﺎس اﻳﻐﻀﺮﻳﺲ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻠﻦ ﻣﻮﻟﻴﺎ‪.‬‬
‫‪ .ii‬ﺳﻮﻛﻮﻛﺎت ﻓﺮﺗﺎم ﻓﻮﻻ ”‪.“a‬‬

‫‪41‬‬

‫اﻳﺠﺎءن ﺟﺎوي ﻻﻣﺎ‬

‫دأﺧﻴﺮ ﭬﻤﺒﻼﺟﺮن ﻣﻮرﻳﺪ داﭬﺖ‪:‬‬ ‫ﭬﺮﻛﺎﺗﺎءن اﻳﺠﺎءن ﺟﺎوي ﻻﻣﺎ‬

‫اﻣﻣﻳﻨﺜﺒﻮﺠﻟﻮﺎﻴءتنﺲﻓﻓﺮﺟﺮﺎﻛوﺎﻛﺗﺎﺎﺗيﺎءءنﻻنﻣﻳﺎ‪٢‬ﻎ‪.‬ﻣدﻐأﻴﻳﻜﺠﺎﻮ ﻣتﻐﻴاﻳﻜﺠﻮﺎءتن‬ ‫•‬ ‫اﻣﻳﺳﻐﺒﻴﺠﺎﺎﺿﻜءﺎﻮنيتاﺟﻳاﺎﻳﺠوﺎﺠءﺎيءننﻻﺗﻣﻮﺎاﻻ ااﻣﻳﺗﺎﺎﺎ‪.‬ﻟوﻪا ااﻳﻳيﺠﺠدﺎﺎءءﺳﺒننﻮﺗﻳﺮﻎاتدﻳدﺟﻛﺴﻮﻜﻲﻠک‪.‬ﻜﻦ‬
‫ﺟﺎوي ﻻﻣﺎ دﻏﻦ ﺑﺘﻮل‪.‬‬ ‫•‬
‫اﻣﻳﻨﺠﺠﺎﺎءوﻳنﻜﺟﻦﺎ اوﻳﺎيتﻻ‪۲‬ﻣﺎﻳ‪.‬ﻎ ﻣﻐﺎﻧﺪوﻏﻲ‬ ‫ﭬﺮﻫﺎﺗﻲ دان ﺑﺎچ‬
‫ﭬﺮﻛﺎﺗﺎءن‬ ‫•‬

‫اد ﺑﻴﺬا‬ ‫ﻣﺎءﻧﺴﻲ‬ ‫ﻛﻴﺖ‬
‫اي ﻟﻴﻢ ﺗﻴﺎد‬
‫دي ﺟﮏ‬ ‫دري‬

‫ﺷﺮک ﻛﭭﺪ‬ ‫ﺑﻴﺖ دﻣﻜﲔ‬ ‫درﻓﺪ‬

‫اﻳﺖ دان اﻳﻦ ﻣﮏ ﻳﺎءﻳﺖ ﻓﺪ‬

‫‪42‬‬

‫ﺑﺎچ دان ﻓﻬﻢ‬

‫‪.i‬‬

‫ﻛﻴﺖ واﺟﺐ ﭬﺮﭼﺎي‬
‫روﻛﻮن اﻳﻤﺎن‪.‬‬

‫ﻛﻮﺧﻴﻎ ﻛﺴﺎﻳﻐﻦ ﻣﺎرﻳﺎ‬
‫ﻟﻴﻢ اﻳﻜﻮر‪.‬‬

‫اﺛﻤﻦ ﺑﺎﻛﻮل روﺗﻦ‬
‫ﺳﺎﻏﺖ ﺧﻨﺘﻴﻖ‪.‬‬

‫‪43‬‬

‫‪ .ii‬ﻣﺎري ﺑﺎچ‪.‬‬

‫ﺟﺎوي‬
‫ﺗﺎﻫﻮن ‪3‬‬

‫ﺳﺒﺎءﻳﻖ‪-‬ﺑﺎءﻳﻖ ﭼﻴﭭﺘﺎءن اﻟﻠﱠﻪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎءﻧﺴﻲ‬

‫ﻫﻨﺪﻗﻠﻪ ﺳﻨﺘﻴﺎس ﺑﺮﺑﻮاتﻛﺒﺎءﻳﻘﻦ‪.‬‬ ‫ﻛﻴﺖ‬
‫اﻣﺮي ﺑﺮاﺻﻞ ﺳﺎﺑﻖ ﺑﺮﻧﻢ‪ ،‬ﺳﻼ ﻏﻮر‪.‬‬
‫ﺗﻮﻫﻦ ﺳﻼءﻳﻦ اﻟﻠﱠﻪ ﻳﻎ واﺟﺐ دﺳﻤﺒﻪ‪.‬‬ ‫دري‬

‫ﻓﺪ‬

‫ﺗﻴﺎد‬

‫ﺳﻤﻮا اورغ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﺮﭼﻴﺘﺎ‪-‬ﭼﻴﺘﺎ ﻣﺎﺳﻮقﻛﺪاﻟﻢ ‪.‬‬

‫‪44‬‬

‫‪ .iii‬ﺳﺘﻴﺎف اﻳﺠﺎءن ﺗﺮادﻳﺴﻲ ﻳﻎ ﻣﻨﺮﳝﺎ ﻓﺮﺗﻴﻜﻞ‪ ،‬اﻳﻤﺒﻮﻫﻦ اﺗﺎو ﺿﻨﱵ ﻧﺎم ﻫﻨﺪﻗﻠﻪ‬
‫دأﻳﺠﺎ ﻣﻐﻴﻜﻮت ﻓﺎدﻧﻦ ﺣﺮوف اﺗﺎو ﻣﻠﺘﻘﻜﻦ ﺣﺮوف ؤوﻛﻞ ا‪ ،‬و اﺗﺎو ي‪.‬‬

‫‪adanya‬‬ ‫اد‬ ‫‪apakah‬‬ ‫اف‬ ‫‪ialah‬‬ ‫اي‬

‫اداث‬ ‫اﻓﺎﻛﻪ‬ ‫اﻳﺎﻟﻪ‬

‫‪itulah‬‬ ‫اﻳﺖ‬ ‫‪dialah‬‬ ‫دي‬ ‫‪inilah‬‬ ‫اﻳﻦ‬

‫اﻳﺘﻮﻟﻪ‬ ‫دﻳﺎﻟﻪ‬ ‫اﻳﻨﻴﻠﻪ‬

‫درﻓﺪ ‪daripadanya‬‬ ‫ﻛﻔﺪ ‪kepadaku‬‬ ‫ﻟﻴﻢ ‪kelima-limanya‬‬

‫درﻓﺪاث‬ ‫ﻛﻔﺪاﻛﻮ‬ ‫ﻛﻠﻴﻤﺎ‪-‬ﻟﻴﻤﺎث‬

‫‪45‬‬

‫اﻛﺘﻴﺆﻳﱵ‬

‫‪ .i‬ﺑﻴﻨﺎ اﻳﺎت درﻓﺪ ﻓﺮﻛﺎﺗﺎءن ﺑﺮاﻳﻜﻮت ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‪.‬‬

‫دان اﻳﻦ ﻣﮏ‬

‫دري ﺟﮏ ﻟﻴﻢ‬

‫‪ .ii‬ﻣﻮرﻳﺪ دداﱂﻛﻮﻣﭭﻮﻟﻦ ﻣﻼﺿﻮﻛﻦ ﭬﺮﻛﺎﺗﺎءن اﻳﺠﺎءن ﻻﻣﺎ ﻣﻐﻴﻜﻮت‬
‫رﻧﺘﻖ ﻻﺿﻮ "ﺑﺮﺗﻤﻮ دان ﺑﺮﭬﻴﺴﻪ"‪.‬‬

‫ﻋﻤﻠﻜﻦ‬ ‫ﺗﺎﻫﻮﻛﻪ اﻧﺪا؟‬
‫ﺣﺮﻣﱵ اورغ ﺗﻮا‪.‬‬ ‫‪ (a‬اﻳﺠﺎءن ﻻﻣﺎ ﻓﺪ اﺻﻠﺚ دأﻳﺠﺎ‬

‫‪ (b‬اﻣﻐﺳﻴﺘﻴﻠﻜﻪﻮ "اتﻳ ﻗﺠﺎﺎﻋءﺪنهﺗﺑﺮﺎاردﻳﻳﺴﺲ‪.‬ﻲ" دﻓﺮﻛﻨﻠﻜﻦ‬
‫اوﻟﻴﻪ ﺗﻮﻛﻮه ﺟﺎوي ﺑﺮﻧﺎم ﻓﻖ ﻣﻄﻠﻮب‪.‬‬

‫‪46‬‬

‫ﺑﭬﻮﺮﭘﻛﺎﻲﺗﺎءدﻳنﻔﺘﻳﻮﻎغ ﻣﻐﺎﻧﺪوﻏﻲ‬

‫دأﺧﻴﺮ ﭬﻤﺒﻼﺟﺮن ﻣﻮرﻳﺪ داﭬﺖ‪:‬‬ ‫ﭬﺮﻫﺎﺗﻲ دان ﺑﺎچ‬
‫دﻳﻔﺘﻮغ اﻳﺎﻟﻪ ﺿﺎﺑﻮﻏﻦ دوا ﺣﺮوف ؤوﻛﻞ ﻳﻎ‬
‫ﻓﭬﻓﺮﺮﺮﻛﻛﺎﻛﺎﺗﺎﺗﺎﺗﺎءﺎءءنننﺑﺑﺑﻮﭘﻮﻮﺛﺛﻲﻲﻲدﻳددﻳﻔﻳﺘﻔﻔﺘﻮﺘﻮﻮغغ‪.‬غ‪..‬‬ ‫ﻣﺜﺒﻮت‬ ‫•‬
‫ﻣﻤﺒﺎخ‬ ‫•‬ ‫دﻟﻔﻈﻜﻦ ﺳﺒﺎﺿﺎي ﺑﻮﭘﻲﺿﻠﻮﻧﺨﻮرن‪.‬‬
‫ﻣﻨﻮﻟﻴﺲ‬ ‫•‬

‫وي‬ ‫دﻳﻔﺘﻮغ‬ ‫اي‬

‫)‪(oi‬‬ ‫)‪(ai‬‬

‫ﻛﻮﺑﻮي‬ ‫ﺑﺎﻻي‬

‫ﻛﻠﺪاي ﻛﺎﻟﻮي‬

‫ﻓﻮ‬ ‫او‬
‫ﺳﻮراو‬
‫)‪(au‬‬

‫‪47‬‬

‫اوﻧﻴﺖ ‪1‬‬

‫ﺑﻮﺛﻲ دﻳﻔﺘﻮغ "‪"ai‬‬

‫‪permaidani‬‬ ‫ﺑﺎچ دان ﻓﻬﻢ‬

‫ﻓﺮﻣﺎﻳﺪاﻧﻲ‬ ‫‪tupai‬‬

‫‪mahligai‬‬ ‫ﺗﻮﻓﺎي‬

‫ﻣﻬﻠﻴﻀﺎي‬

‫‪baiduri‬‬ ‫‪lambai‬‬

‫ﺑﺎﻳﺪوري‬ ‫ﻟﻤﺒﺎي‬

‫‪rambai‬‬

‫رﻣﺒﺎي‬

‫‪48‬‬

‫‪ .i‬ﺑﻮﺛﻲ دﻳﻔﺘﻮغ "‪ "ai‬دﺗﻐﻪ دان دأﺧﲑ ﭬﺮﻛﺎﺗﺎءن دأﻳﺠﺎ دﻏﻦ ﻣﻐﻀﻮﻧﺎﻛﻦ "اي"‪.‬‬

‫ﺳﺎﻻي ﺧﻮﻛﺎي‬ ‫ﺗﺎﻓﺎي‬

‫ﺳﻠﺴﺎي اوراي رﻧﺘﺎي‬

‫‪ .ii‬ﺑﻮﺛﻲ دﻳﻔﺘﻮغ "‪ "ai‬دأول ﭬﺮﻛﺎﺗﺎءن دأﻳﺠﺎ دﻏﻦ ﻣﻐﻀﻮﻧﺎﻛﻦ "اءي"‪.‬‬

‫‪aileron‬‬ ‫‪aising‬‬ ‫‪aiskrim‬‬

‫اءﻳﻠﺮون‬ ‫اءﻳﺴﻴﻎ‬ ‫اءﻳﺴﻜﺮﻳﻢ‬

‫اﻛﺘﻴﺆﻳﱵ‬

‫ﺟﺎوﻳﻜﻦ ﺳﺨﺎرا ﻟﻴﺴﻦ‪.‬‬

‫‪ramai pantai damai pandai ampai‬‬

‫‪49‬‬

‫‪gurau‬‬ ‫‪bajau‬‬ ‫اوﻧﻴﺖ ‪2‬‬

‫ﺿﻮراو‬ ‫ﺑﺎﺟﺎو‬ ‫ﺑﻮﺛﻲ دﻳﻔﺘﻮغ "‪"au‬‬

‫‪jauhari‬‬ ‫ﺑﺎچ دان ﻓﻬﻢ‬

‫ﺟﺎوﻫﺎري‬ ‫‪bakau‬‬

‫ﺑﺎﻛﺎو‬

‫‪danau‬‬ ‫‪garau‬‬

‫داﻧﺎو‬ ‫ﺿﺎراو‬

‫‪50‬‬