ชุดกิจกรรมการเรียนรู้การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ ม.1

relliM eseeR yb sotohPชุ ด กิ จ ก ร ร ม ก า ร เ รีย น รู้

เ รื่ อ ง ก า ร ส ร้ า ง ส ร ร ค์ ผ ล ง า น ทั ศ น ธ า ตุ ร า ย วิ ช า ศิ ล ป ะ 1 ศ 2 1 1 0 1
ชั้ น มั ธ ย ม ศึ ก ษ า ปี ที่ 1

โรงเรียนพุนพินพิทยาคม

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสุราษฎร์ธานี ชุมพร

ครู ภัทร์ชนก รุ่มนาค

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ

คำนำ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรู้ ทัศนธาตุ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ รายวิชาศิลปะ1
ศ21101 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1 จัดทำขึ้นตามกรอบสาระการเรียนรู้และมาตรฐานการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ
มีเนื้อหาและกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลาย สอดคล้องตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551 ชุด
กิจกรรมการเรียนรู้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรู้ ทัศนธาตุ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ รายวิชา
ศิลปะ1 ศ21101 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1 เป็นนวัตกรรมรูปแบบหนึ่ง ซึ่งจัดกิจกรรมที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ โดยให้ผู้เรียน
ได้ศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง และผู้เรียนได้มีส่วนร่วมในการเรียนรู้ทุกขั้นตอน ลงมือปฏิบัติจริง สามารถแสวงหาความรู้
ได้ด้วยตนเอง ตลอดจนเชื่อมโยงความรู้กับชีวิตประจำวัน ช่วยเสริมสร้างทักษะการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งชุด
กิจกรรมการเรียนรู้เล่มนี้ได้พัฒนาขึ้นมาจากประสบการณ์การสอนในโรงเรียน และจากแรงจูงใจในการแก้ปัญหาที่พบ
ขณะทำการสอนรายวิชาศิลปะ เพื่อให้นักเรียนสามารถนำไปใช้ได้ง่ายและใช้เวลาในการเรียนรู้น้อย ข้าพเจ้าหวังเป็น
อย่างยิ่งว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ฉบับนี้จะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งในการจัดการเรียนการสอนในกลุ่มสาระการเรียนรู้
ศิลปะ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 จะช่วยพัฒนาผู้เรียนและผู้ที่สนใจได้เต็มตามศักยภาพสามารถที่จะนำไปใช้ได้ตามความ
สนใจ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ นี้ ประกอบด้วย คำชี้แจง ขั้นตอนการใช้
ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ แบบทดสอบก่อนเรียน หลังเรียน ใบความรู้ ใบกิจกรรม ใบเฉลยกิจกรรม เฉลยแบบทดสอบ
ก่อนเรียน หลังเรียน

นางสาวภัทร์ชนก รุ่มนาค

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ

สารบัญ

เรื่อง หน้า

คำแนะนำในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สำหรับครู 1
คำแนะนำในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สำหรับนักเรียน 2
ขั้นตอนการศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ 3
มาตรฐานสาระการเรียนรู้ 4
สาระสำคัญ 5
สาระการเรียนรู้ 5
จุดประสงค์การเรียนรู้ 5
แบบทดสอบก่อนเรียน 6
ใบความรู้เรื่อง ความหมายและประเภทของศิลปะ 7
ความหมาย ความสำคัญของทัศนธาตุ 11
กิจกรรมที่ 1 เรื่อง จุด เส้น น้ าหนักแสงเงา 15
การนำทัศนธาตุมาสร้างสรรค์งานทัศนศิลป์ 18
กิจกรรมที่ 2 เรื่อง รูปร่างรูปทรง พื้นผิวและสี 21
กิจกรรมที่ 3 เรื่อง วาดภาพตามจินตนาการ 22
แบบทดสอบหลังเรียน 23
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน 24
เฉลยกิจกรรมที่ 1 25
เฉลยกิจกรรมที่ 2 26
เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน 28
บรรณานุกรม 29
ประวัติผู้จัดทำ 30

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 1

คำแนะนำในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สำหรับครู

เพื่อให้การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ
ครูผู้สอนควรศึกษารายละเอียดเกี่ยวกับสิ่งที่ครูผู้สอนต้องปฏิบัติ ดังต่อไปนี้

1 1. ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ให้เข้าใจก่อนจัดกิจกรรมการเรียนการสอน
2. แนะนำวิธีการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ในแต่ละตอน เพื่อให้นักเรียนปฏิบัติ
กิจกรรมต่างๆ ได้ด้วยตนเอง
3. ก่อนที่จะเริ่มศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ต้องให้นักเรียนทำแบบทดสอบ ก่อนเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้
เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ
4. จัดเตรียมอุปกรณ์สื่อการเรียนรู้ที่จะต้องใช้ประกอบการเรียนการสอนในแต่ละกิจกรรมให้เรียบร้อย
5. ครูดูแลให้นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมตามที่ระบุไว้ในชุดกิจกรรมการเรียนรู้
6. ครูสังเกตการปฏิบัติกิจกรรมของนักเรียนอย่างใกล้ชิด เปิดโอกาสให้นักเรียน มีส่วนร่วมในการคิดและเรียนรู้
ร่วมกันโดยอิสระ หากนักเรียนเกิดข้อสงสัยหรือมีปัญหาต่างๆ ครูต้องให้ความช่วยเหลือในการแก้ปัญหาทันที
7. ในกรณีที่นักเรียนขาดเรียน หรือเรียนไม่ทันเพื่อนในช่วงใดช่วงหนึ่ง ครูควรสอนซ่อมเสริม หรือใช้วิธีเพื่อน
สอนเพื่อน
8. เกณฑ์การประเมินความสามารถของนักเรียน และการให้คะแนน ประเมิน
จากการทำกิจกรรม และแบบทดสอบ ดังนี้
1) ด้านความรู้และทักษะกระบวนการนักเรียนต้องผ่านเกณฑ์ร้อยละ 80
2) ด้านคุณลักษณะ นักเรียนต้องผ่านเกณฑ์ร้อยละ 80
9. ครูสังเกตการปฏิบัติกิจกรรมของนักเรียน พร้อมบันทึกผลการจัดการเรียนรู้ เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการ
พัฒนาการจัดการเรียนการสอนต่อไป และเสริมสร้างคุณธรรม ด้านใฝ่รู้ใฝ่เรียน มีระเบียบวินัย ตรงต่อเวลา
มีความรับผิดชอบ มีความรอบคอบ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 2

คำแนะนำในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สำหรับนักเรียน

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้นี้จัดทำขึ้นสำหรับนักเรียน ใช้เรียนด้วยตนเอง นักเรียนจะได้รับ ประโยชน์
โดยตรงหากปฏิบัติตามคำแนะนำต่อไปนี้อย่างเคร่งครัด
1. ก่อนเริ่มเรียนเรื่อง พื้นฐานทัศนธาตุ เล่มนี้นักเรียนต้องทำแบบทดสอบ ก่อนเรียนเป็นอันดับแรก
2. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ฉบับนี้ได้จัดลำดับเนื้อหาจากง่ายไปหายาก
3. ศึกษาจุดประสงค์การเรียนรู้ในแต่ละตอนให้เข้าใจอย่างแจ่มแจ้งชัดเจน
4. ปฏิบัติกิจกรรมตามขั้นตอนที่กำหนดในแต่ละกิจกรรมอย่างรอบคอบ ไม่เปิดข้าม เพราะจะทำให้สับสน
5. เฉลยคำตอบของแต่ละกิจกรรมจะอยู่ท้ายชุดกิจกรรมการเรียนรู้ แต่นักเรียน ต้องมีความซื่อสัตย์ไม่ควรเปิดดู
เฉลยและคำตอบก่อน
6. ตรวจคำตอบในทุกกิจกรรมที่ครูและนักเรียนร่วมกันเฉลยแล้ว
7. เกณฑ์การผ่านกิจกรรมและแบบทดสอบร้อยละ 80 ของคะแนนเต็ม
8. ถ้าไม่ผ่านเกณฑ์ตามที่กำหนด ให้นักเรียนย้อนกลับไปศึกษาเนื้อหาให้เข้าใจ อีกครั้ง แล้วจึงกลับมาทำ
กิจกรรมและแบบทดสอบจนกว่าจะผ่านเกณฑ์ตามที่กำหนด
9. ขณะศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้หากมีข้อสงสัยหรือข้อข้องใจให้ถามเพื่อน หรือครูเพื่อให้คำแนะนำ ปรึกษา
ต่อไป

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้จะมีประโยชน์ต่อนักเรียนถ้าศึกษาตามลำดับขั้นตอน และมีความซื่อสัตย์ถ้าไม่
ผ่านตามที่เกณฑ์กำหนด ก็ศึกษาเนื้อหาหรือกิจกรรมหลายๆ ครั้ง กลับมาทำแบบทดสอบอีกครั้ง เชื่อว่านักเรียน
จะสามารถเรียนรู้ด้วยตนเองได้

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 3

ขั้นตอนการศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้



อ่านคำแนะนำ





ทำแบบทดสอบก่อนเรียน พร้อมทั้งตรวจผลงานที่เฉลย




ศึกษาเนื้อหาจากชุดกิจกรรมการเรียนรู้




ทำกิจกรรม พร้อมทั้งตรวจผลงานที่เฉลย




ทำแบบทดสอบหลังเรียน พร้อมทั้งตรวจผลงานที่เฉลย




ผ่านเกณฑ์ / ไม่ผ่านเกณฑ์

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 4

มาตรฐานการเรียนรู้

สาระที่ 1 ทัศนศิลป์



มาตรฐาน ศ 1.1 สร้างสรรค์งานทัศนศิลป์ตามจินตนาการ และความคิดสร้างสรรค์
วิเคราะห์ วิพากษ์ วิจารณ์คุณค่างานทัศนศิลป์ ถ่ายทอดความรู้สึก ความคิดต่องานศิลปะ
อย่างอิสระ ชื่นชม และประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน

ตัวชี้วัด ม.1/1 บรรยายความแตกต่างและความคล้ายคลึงกันของงานทัศนศิลป์ และ
สิ่งแวดล้อม โดยใช้ความรู้เรื่องทัศนธาตุ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 5

ทัศนธาตุในงานทัศนศิลป์

สาระสำคัญ

ทัศนธาตุเป็นองค์ประกอบพื้นฐานทำให้เกิดงานทัศนศิลป์ และในสิ่งแวดล้อมที่อยู่
รอบๆตัวเรา ก็ประกอบไปด้วยทัศนธาตุเช่นกัน แต่จะมีความแตกต่างและความคล้ายคลึง
กันออกไป เราจึงควรเรียนรู้ และทำความเข้าใจทัศนธาตุเพื่อจะได้แยกแยะความแตกต่าง
และความคล้ายคลึงกันของงานทัศนศิลป์และสิ่งแวดล้อมได้

จุดประสงค์การเรียนรู้

1. ด้านความรู้ (Knowledge) นักเรียนสามารถอธิบายความหมายและความสำคัญของ
ทัศนธาตุได้
2. ด้านทักษะ กระบวนการ (Process) นักเรียนสามารถถ่ายทอดความคิดและจินตนาการ
โดยใช้องค์ประกอบของทัศนธาตุมาสร้างสรรค์ผลงานทัศนศิลป์
3. ด้านเจตคติ (Attitude) นักเรียนกระตือรือร้นในการเข้าร่วมกิจกรรม มีทัศนคติที่ดีใน
เรื่องที่เรียน มีความรับผิดชอบต่องานที่ได้รับมอบหมาย

สาระการเรียนรู้

1. ความหมายทัศนธาตุ
2. จุด เส้นสี รูปร่างรูปทรง

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 6

แบบทดสอบก่อนเรียน

วิชาศิลปะ 1 รหัสวิชา ศ21101 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ
คำชี้แจง ให้นักเรียนเขียนเครื่องหมาย X ทับข้อที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียว

1. ทัศนธาตุ ประกอบด้วยข้อใด 6. รูปร่าง ได้แก่ข้อใดต่อไปนี้
ก. ความกลมกลืน ก. ข.
ข. เอกภาพ ค. ง.
ค. แสงและเงา
ง. ปริมาตร

2. จุดที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ยกเว้นข้อใด 7. ข้อใดให้ความหมาย รูปร่างอิสระ ได้ถูกต้อง
ก. เปลือกหอย ก. รูปร่างที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ
ข. ลายของสัตว์ ข. รูปร่างที่มนุษย์สร้างขึ้นมีโครงสร้าง
ค. เปลือกไม้ แน่นอน
ง. การระบายสีโดยใช้จุด ค. รูปร่างที่เกิดขึ้นตามความต้องการของ
ผู้สร้างสรรค์
3. เส้นที่ให้ความรู้สึก รุนแรง ตื่นเต้น คือเส้นข้อใด ง. รูปร่างที่เกิดจากการลากดินสอหรือ
ก. เส้นตรงแนวตั้ง ปากกา
ข. เส้นโค้ง
ค. เส้นซิกแซก 8. ข้อใดคือความหมายของพื้นผิว
ง. เส้นคด ก. ลักษณะของบริเวณผิวหน้าของสิ่งต่างๆ
ข. สิ่งที่มองเห็นอย่างชัดเจน
4. ข้อใดสัมพันธ์กับความอ่อนแก่ของสีมากที่สุด ค. ลักษณะของบริเวณมือสัมผัส
ก. ความมืดทำให้มองวัตถุชัดขึ้น ง. สิ่งที่ใช้มือสัมผัสได้
ข. วัตถุส่วนที่โดนแสงจะเป็นเงา
ค. วัตถุส่วนที่โดนแสงจะสว่าง 9. พื้นผิวข้อใดที่ให้ความรู้สึกอ่อนไหว
ง. เงาจะอยู่ด้านเดียวกับที่โดนแสง ก. พื้นผิวเรียบ
ข. พื้นผิวมัน
5. มิติที่เหมือนจริงมากที่สุด มีกี่มิติ ค. พื้นผิวหยาบ
ก. 1 มิติ ง. พื้นผิวนุ่ม
ข. 2 มิติ
ค. 3 มิติ 10. สีม่วง จะทำให้ผู้ดูเกิดความรู้สึกอย่างไร
ง. 4 มิติ ก. สงบ หนักแน่น สุขุม
ข. มีเสน่ห์ ผิดหวัง ลึกลับ
ค. สดชื่น ปลอดภัย เติบโต
ง. ตื่นเต้น เร้าใจ ร้อนแรง

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธ7าตุ

ใบความรู้

หน่วยการเรียนรู้ที่ 1

เรื่อง ความหมายและประเภทของศิลปะ

คำนิยามของศิลปะ
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พุทธศักราช 2525 ให้นิยามของศิลปะว่า ศิลปะ คือ ฝีมือ

ฝีมือทางการช่าง การแสดงซึ่งอารมณ์ สะเทือนใจ ให้ประจักษ์เห็น
พจนานุกรมศัพท์ศิลปะ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พุทธศักราช 2530 นิยามความหมายของศิลปะ

ว่า ศิลปะ คือ ผลแห่งพลังความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์ ที่แสดงออก ในรูปลักษณ์ ต่างๆให้
ปรากฏซึ่งสุนทรียภาพความประทับใจ หรือ ความสะเทือนอารมณ์ ตามอัจฉริยภาพ พุทธิปัญญา
ประสบการณ์ รสนิยม และทักษะของแต่ละคน เพื่อความพอใจ ความรื่นรมย์ ขนบธรรมเนียม
จารีต ประเพณี หรือความเชื่อในลัทธิศาสนา และกล่าวว่า ศิลปะแบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ
คือ วิจิตรศิลป์ (Fine Art) กับประยุกต์ศิลป์ (Applied Art)
ประเภทของศิลปะ

ประเภทของศิลปะ
ปัจจุบัน ศิลปินได้สร้างสรรค์ผลงานศิลปะไว้มากมายหลายประเภท ซึ่งเรา สามารถแบ่ง ประเภท
ของศิลปะ ออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ ตามประเภทของความงาม คือ

1. วิจิตรศิลป์ (Fine Art)
คือศิลปะที่อำนวยประโยชน์ทางใจ ที่ มุ่งเน้นความงดงาม และความพึงพอใจ มากกว่าประโยชน์
ใช้สอย หรือสิ่งที่มนุษย์สร้างสรรค์ขึ้น เพื่อตอบสนองความต้องการ ทางด้านจิตใจ และอารมณ์
เป็นสำคัญ แบ่งออกเป็น 6 แขนง คือ
1.1 จิตรกรรม (ภาพเขียน)
1.2 ประติมากรรม (ภาพปั้น)
1.3 สถาปัตยกรรม (งานก่อสร้าง)
1.4 วรรณกรรม (บทประพันธ์)
1.5 ดนตรี และนาฏศิลป ์(การขับร้อง,การบรรเลง)
1.6 การพิมพ์ภาพ

1. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธ8าตุ

จิตรกรรม

จิตรกรรม ( painting ) คือการเขียนภาพลงบนวัตถุต่างๆ เช่น กระดาษ ไม้อัด ผ้าใบ ผนังปูน ฯลฯ สีที่

ใช้ในการเขียน เช่น สีน้ำ สีโปสเตอร์ สีฝุ่น สีชอล์ก สีน้ำมัน สีอะคริลิก ผงถ่านคาร์บอน ภาพที่เขียนมี

หลายลักษณะ เช่น ภาพคนเหมือน (portrait)

ภาพสัตว์ (animal) ภาพทิวทัศน์บก (landscape) ภาพทิวทัศน์ทะเล (seascape)

ภาพหุ่นนิ่ง (still life) ภาพชีวิตประจำวัน (genre painting) ภาพประกอบ (illustration)

2. ประติมากรรม

ประติมากรรม ( sculpture ) หมายถึง งานศิลปกรรมที่สร้างเป็นรูปทรง 3 มิติ โดยวิธีการแกะสลัก

การปั้น หรือการใช้หลายวิธีการร่วมกัน ได้แก่ การปั้น การแกะสลัก การหล่อ การทุบ การตี การเคาะ

วัสดุที่ใช้ ได้แก่ ดิน ขี้ผึ้ง สบู่ ไม้ หิน ปูนปลาสเตอร์ โลหะต่างๆ งานประติมากรรมมีลักษณะเป็น 3 มิติ

กล่าวคือ นอกจากความกว้างและความยาวแล้ว ยังมีความหนาหรือความลึกรวมทั้งปริมาตรของรูปทรง

ด้วยงานประติมากรรมแบ่งออกเป็น 3 ลักษณะ คือ

2.1. ประติมากรรมนูนต่ำ (bas - relief)

มีลักษณะเป็นเส้นร่องหรือเป็นแอ่งลึกลงไปเพียงเล็กน้อย หรือนูนจากพื้นขึ้นมาเพียงเล็กน้อยสามารถ

มองด้านหน้าได้เพียงด้านเดียว เช่น เหรียญ ศิลาจารึก ฯลฯ

2.2. ประติมากรรมนูนสูง ( high – relief )

คืองานที่มีลักษณะนูนขึ้นมาจากผิวพื้นมากกว่าแบบนูนต่ำ สามารถมองเห็นด้านข้างของงานได้พอ

สมควร เช่น รูปแกะสลักเทพอัปสรแห่งนครวัด รูปแกะสลักที่ฐานอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย ฯลฯ

2.3. ประติมากรรมลอยตัว

เป็นงานที่มีลักษณะมองเห็นได้รอบด้าน เช่น รูปหล่อทหาร – ตำรวจที่อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ พระประธาน

ในพระอุโบสถ ฯลฯ

3. สถาปัตยกรรม

สถาปัตยกรรม (architecture) หมายถึง การออกแบบก่อสร้างอาคารสถานที่ เช่น ที่อยู่อาศัย

สาธารณสถาน ศาสนสถาน ฯลฯ โดยคำนึงถึงความสะดวกเหมาะสมกับการใช้สอย ความมั่นคงแข็ง

แรงความสวยงามน่าชื่นชม ซึ่งถ้างานก่อสร้างอาคารสถานที่แห่งใดมีความวิจิตรหรือประดับประดา

สวยงามเกินจุดมุ่งหมายแค่เพียงที่อยู่อาศัยหรือใช้สอยอื่นๆก์ยิ่งมีคุณค่าในทางวิจิตรศิลป์มากยิ่งขึ้น

4. ภาพพิมพ์

ภาพพิมพ์ (print) เป็นงานที่มีลักษณะเป็น 2 มิติบนพื้นระนาบคล้ายกับงานจิตรกรรม ต่างกันคือภาพ

พิมพ์จะต้องสร้างสรรค์บนแม่พิมพ์ก่อน แล้วจึงนำไปพิมพ์บนแผ่นภาพ การพิมพ์ภาพมีหลายเทคนิควิธี

การ เช่น ภาพพิมพ์ตะแกรงไหม (sillk screen) ภาพพิมพ์กัดกรด (etching) ภาพพิมพ์สเตนซิล

(stencil) ภาพพิมพ์แกะไม้ (woodcut) ฯลฯ

5. สื่อผสม ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธ9าตุ

สื่อผสม (mixed media) เป็นงานวิจิตรศิลป์ที่ผสมผสานงานจิตรกรรม ประติมากรรม ภาพพิมพ์ หรือ
เทคนิควิธีการต่างๆเข้าด้วยกัน อาจมีลักษณะเป็น 2 มิติหรือ 3 มิติก็ได้
6. ศิลปะภาพถ่าย
การถ่ายภาพ (photography) ที่จัดอยู่ในประเภทวิจิตรศิลป์นั้นเป็นการถ่ายภาพที่ใช้เทคนิคและวิธีการที่
แปลกกว่าภาพถ่ายที่ทำให้ผู้ชมเกิคความคิดความเจริญทางสติปัญญา มีผลในทางสร้างสรรค์ มิใช่ภาพ
อนาจารหรือภาพถ่ายโดยทั่วไป
7. วรรณกรรม
วรรณกรรม (literature) หมายถึงงานประพันธ์ต่างๆทั้งร้อยแก้วและร้อยกรอง เป็นการแสดงออกถึงศิลปะ
ในการใช้ภาษา โดยการเรียบเรียงถ้อยคำอย่างสละสลวยและเหมาะสม เพื่อถ่ายทอดความรู้ความคิดของผู้
ประพันธ์ หรือเป็นการเล่าเรื่องหรือพรรณนาถึงสิ่งใดสิ่งหนึ่ง
8. ดนตรีและนาฎศิลป์
ดนตรี (music) หมายถึง ศิลปะที่แสดงออกโดยการเรียบเรียงระดับเสียงสูงต่ำที่ใช้ความรู้สึกและ
จินตนาการสร้างสรรค์ผสมผสานกันอย่างลงตัวผ่านเครื่องดนตรีชนิดต่างๆเพื่อให้เกิดความไพเราะ ส่วน
นาฎศิลป์ (drama) เป็นการแสดงออกทางลีลา ท่าทางการรำ การแสดงโดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อความงาม
ความพอใจ งานศิลปะประเภทจิตรกรรม ประติมากรรม สถาปัตยกรรม ภาพพิมพ์ สื่อผสม และศิลปะ
ภาพถ่าย เป็นศิลปะที่เรารับรู้และชื่นชมได้โดยใช้ประสาทสัมผัสทางตาด้วยการมองเห็น เราจึงเรียกรวม
ศิลปะทั้ง 6 ประเภทนี้ว่า ทัศนศิลป์ (visual art) ส่วนศิลปะประเภทวรรณกรรมและดนตรีและนาฎศิลป์
เรียกว่า โสตทัศนศิลป์(audiovisual art)

2. ประยุกต์ศิลป์ (Applied Art)

คือศิลปะที่อำนวยประโยชน์ทางกายมุ่งเน้นประโยชน์ทางการใช้สอยมากกว่าความงาม หรือสิ่งที่มนุษย์
สร้างสรรค์ขึ้น เพื่อตอบสนองความต้องการ ทางร่างกาย แบ่งออกเป็น 5 แขนง คือ
1.1 พาณิชย์ศิลป์ (ศิลปะเพื่อประโยชน์ทางการค้า)
1.2 มัณฑนศิลป์ (ศิลปะการตกแต่ง)
1.3 อุตสาหกรรมศิลป์ (ศิลปะออกแบบผลิตภัณฑ์)
1.4 หัตถศิลป์ (ศิลปะที่ใช้ฝีมือ)
1.5 การออกแบบ
จากความหมาย ความงาม และประเภทของศิลปะ เราสามารถสรุปได้ว่า ศิลปะคือสิ่งที่มนุษย์ สร้างสรรค์
ขึ้น เพื่อความงามและความพอใจ สิ่งใดที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ แม้จะมี ความงดงาม ก็หาใช่ศิลปะไม่
ดังเช่น พระอาทิตย์กำลังจมลงทะเล ดอกไม้หลากสีสวยงาม ความงามและความพึงพอใจของศิลปะมี 2
ประเภท คือ - ความงามทางกาย - และความงามทางใจ

NAME SECTION TEACHER DATE 10

ใบงาน

ความหมาย และประเภทของศิลปะ

1. ให้นักเรียนเขียนความหมายเกี่ยวกับศิลปะที่ชัดเจนที่สุด

2. ศิลปะประเภทวิจิตรศิลป์ ได้แก่อะไรบ้าง

3.บอกชื่อศิลปินผู้มีชื่อเสียงสร้างสรรค์งานทัศนศิลป์ไทยหรือต่างประเทศที่นักเรียน
รู้จักมา 1 ชื่อ
4. งานประติมากรรม มีกี่ประเภท อะไรบ้าง

5. สถาปัตยกรรมไทย หมายถึง

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศน1ธ1าตุ

ใบความรู้
เรื่อง ทัศธาตุ

ความหมายของทัศนธาตุ
หมายถึง ส่วนประกอบของการมองเห็น หรือสิ่งที่เป็นปัจจัยของการเห็นในงานทัศนศิลป์ อัน

ประกอบด้วย จุด เส้น แสงและเงา รูปร่าง รูปทรง พื้นผิว และสี พื้นฐานความงามในงานทัศนศิลป์ที่
ถูกสร้างขึ้นนั้น สามารถทำให้ผู้ที่สัมผัสเกิดอารมณ์ และความประทับใจได้ ก็เป็นผลมาจากการ
ประกอบกันขององค์ประกอบย่อยๆที่เรียกว่า “ทัศนธาตุ” นำมาจัดรวมกันให้ปรากฏแก่สายตาด้วย
หลักการจัดองค์ประกอบศิลป์ แต่การ จะนำเอาส่วนประกอบดังกล่าวมาจัดให้เกิดคุณค่าทางศิลปะ
ได้นั้น จำเป็นจะต้องมีความรู้ ความเข้าใจทั้งลักษณะ ความหมาย ความสำคัญและการนำไปใช้ ซึ่ง
ทัศนธาตุแต่ละอย่างจะให้ คุณสมบัติ และความรู้สึกแตกต่างกันไป

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศน1ธ2าตุ

ใบความรู้
เรื่อง ทัศธาตุ

จุด

จุด (Dot) หมายถึง รอยหรือแต้มที่มีลักษณะกลมๆ ปรากฎที่พื้นผิว ซึ่งเกิดจากการจิ้ม กด กระแทก
ด้วยวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ เช่น ดินสอ ปากกา พู่กัน และวัสดุปลายแหลมทุกชนิด

จุด เป็นต้นกำเนิดของเส้น รูปร่าง รูปทรง แสงเงา พื้นผิว ฯลฯ เช่น นำจุดมาวางเรียงต่อกันจะเกิด
เป็นเส้นและการนำจุดมาวางให้เหมาะสม ก็จะเกิดเป็นรูปร่าง รูปทรง และลักษณะผิวได้

เส้น


เส้น (Line) เป็นสิ่งที่มีผลต่อการรับรู้ เพราะทำให้เกิดความรู้สึกต่ออารมณ์และจิตใจของมนุษย์ เส้น
เป็นพื้นฐานสำคัญของศิลปะทุกแขนง ใช้ร่างภาพเพื่อถ่ายทอดสิ่งที่เห็นและสิ่งที่คิดจินตนาการให้
ปรากฎเป็นรูปภาพ

เส้น (Line) หมายถึง การนำจุดหลาย ๆ จุดมาเรียงต่อกันไปในทิศทางใดทิศทางหนึ่งเป็นทาง
ยาว หรือสิ่งที่เกิดจากการขูด ขีด เขียน ลาก ให้เกิดเป็นริ้วรอย

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศน1ธ3าตุ

เส้นนอน ให้ความรู้สึกกว้างขวาง เงียบสงบ นิ่ง ราบเรียบ ผ่อนคลายสายตา
เส้นตั้ง ให้ความรู้สึกสูงสง่า มั่นคง แข็งแรง รุ่งเรือง
เส้นเฉียง ให้ความรู้สึกไม่มั่นคง เคลื่อนไหว รวดเร็ว แปรปรวน
เส้นโค้ง ให้ความรู้สึกอ่อนไหว สุภาพอ่อนโยน สบาย นุ่มนวล เย้ายวน
เส้นโค้งก้นหอย ให้ความรู้สึกเคลื่อนไหว การคลี่คลาย ขยายตัว มึนงง
เส้นซิกแซกหรือเส้นฟันปลา ให้ความรู้สึกรุนแรง กระแทกเป็นห้วงๆ ตื่นเต้น สับสนวุ่นวาย และ
การขัดแย้ง
เส้นประ ให้ความรู้สึกไม่ต่อเนื่อง ไม่มั่นคง ไม่แน่นอน
เส้นกับความรู้สึกที่กล่าวมานี้เป็นเพียงแนวทางหนึ่ง ไม่ใช่ความรู้สึกตายตัว ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการนำ
ไปใช้ร่วมกับส่วนประกอบอื่นๆ เช่น เส้นโค้งคว่ำลง ถ้านำไปเขียนเป็นภาพปากในใบหน้าการ์ตูน
รูปคน ก็จะให้ความรู้สึกเศร้า ผิดหวัง เสียใจ แต่ถ้าเป็นเส้นโค้งหงายขึ้น ก็จะให้ความรู้สึก อามณ์
ดี เป็นต้น

รูปทรง

รูปทรง (Form) หมายถึง โครงสร้างทั้งหมดของวัตถุที่ปรากฎแก่สายตาในลักษณะ 3 มิติ คือมีทั้ง
ส่วนกว้าง ส่วนยาว ส่วนหนา
หรือลึก คือ จะให้ความรู้สึกเป็นแท่ง มีเนื้อที่ภายใน มีปริมาตร และมีน้ำหนัก

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศน1ธ4าตุ

น้ำหนักอ่อน-แก่
น้ำาหนักและแสงเงา หมายถึง ความอ่อนแก่ของแสงและเงาในบริเวณที่วัตถุ ถูกแสงสว่างและใน
บริเวณที่เป็นเงา นำ้หนักของแสงเงามีระยะแตกต่างกัน แสงสว่างมาก แสง สว่างน้อย เงามืดมาก
มืดน้อย แสงและเงาแบ่งเป็นระยะประมาณ 7-9 ช่วง จากความอ่อนแก่ ของสีดำลำดับต่างๆ จาก
ดำถึงขาว จากเงามืดค่อยๆ จางลงเรื่อยๆ จนถึงขาวที่รับแสงเต็มที่

การแรเงารูปทรงต่างๆ รูปทรงกลม ทรงกระบอก รูปกรวย ควรแรเงาไล่ค่าน้ำหนัก อ่อนแก่ตามที่
ตามองเห็น ส่วนรูปทรงที่เป็นเหลี่ยม รูปสี่เหลี่ยม รูปสามเหลี่ยมควรแรเงาให้มี นำ้าหนักเข้มเท่า
กันในแต่ละด้าน ดังรูป

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 15

กิจกรรมที่ 1 เรื่อง จุด เส้น น้ำหนักแสงเงา

คำชี้แจง ให้นักเรียนพิจารณาข้อความแล้วใส่เครื่องหมาย  หน้าข้อที่ถูก
และเครื่องหมาย X หน้าข้อที่ผิด

..........1. จุด เส้น รูปร่าง รูปทรง เป็นองค์ประกอบของทัศนธาตุ
..........2. จุดขนาดต่างๆ นำมาสร้างเป็นลวดลายได้
..........3. ดาวเป็นจุดที่มนุษย์สร้างขึ้น
..........4. เส้นทำให้เกิดรูปร่าง รูปทรง
..........5. เส้นเป็นองค์ประกอบพื้นฐานที่ทำให้เกิดองค์ประกอบส่วนอื่นได้
..........6. เส้นเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติและเกิดจากมนุษย์สร้างขึ้น
..........7. เส้นในลายของ ม้าลาย ผีเสื้อ เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ
..........8. เส้นที่มี ขนาด ทิศทาง น้ำหนัก และจำนวนที่แตกต่างกันจะทำให้
เกิดเรื่องราวต่าง ๆ และความรู้สึกอื่น ๆ เพิ่มขึ้น
..........9. วัตถุบริเวณที่โดยแสงจะเกิดเป็นเงา
..........10. น้ำหนักและแสงเงาจะทำให้ภาพดูสมจริงยิ่งขึ้น

16
สี

สี (Colour) หมายถึง สิ่งที่ปรากฎอยู่ทั่วไปรอบๆ ตัวเรา ไม่ว่าจะเป็นสีที่เกิดขึ้นเองในธรรมชาติ
หรือ สิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้น สีทำให้เกิดความรู้สึกแตกต่างมากมาย เช่น ทำให้รู้สึกสดใส ร่าเริง ตื่น
เต้น หม่นหมอง หรือเศร้าซึมได้ เป็นต้น

สีและการนำไปใช้
1.วรรณะของสี (Tone) จากวงจรสีธรรมชาติ ในทางศิลปะได้มีการแบ่งวรรณะของสีออก

เป็น 2 วรรณะ คือ สีวรรณะร้อน ได้แก่สีที่ให้ความรู้สึกอบอุ่นหรือร้อน เช่น สีเหลือง ส้มเหลือง
ส้ม ส้มแดง แดง ม่วงแดง เป็นต้น ส่วนสีวรรณะเย็น ได้แก่ สีที่ให้ความรู้สึกเย็น สงบ สบาย เช่น สี
เขียว เขียวเหลือง เขียวน้ำเงิน น้ำเงิน ม่วงน้ำเงิน ม่วง เป็นต้น

2.ค่าของสี (Value of colour) หมายถึง สีใดสีหนึ่งทำให้ค่อยๆ จางลงจนขาวหรือสว่าง
และทำให้ค่อยๆ เข้มขึ้นจนมืด

3.สีเอกรงค์ (Monochrome) หมายถึง สีที่แสดงอิทธิพลเด่นชัดออกมาเพียงสีเดียว หรือ
ใช้เพียงสีเดียวในการเขียนภาพโดยให้ค่าของสีอ่อน กลาง แก่ คล้ายกับภาพถ่าย ขาว ดำ

4.สีส่วนรวม (Tonality) หมายถึง สีใดสีหนึ่งที่ให้อิทธิพลเหนือสีอื่นทั้งหมด เช่น การ
เขียนภาพทิวทัศน์ ปรากฎสีส่วนรวมเป็นสีเขียว สีน้ำเงิน เป็นต้น

5.สีที่ปรากฎเด่น (Intensity) หมายถึง วิธีการเขียนภาพที่ใช้สีสดใสให้ปรากฎเด่นขึ้นมา
บนโครงสีส่วนรวมที่เป็นสีกลางหรือสีหม่น

6.สีตรงข้ามกันหรือสีตัดกัน (Contrast) หมายถึง สีที่อยู่ตรงกันข้ามในวงจรสีธรรมชาติ เช่น
สีแดงกับสีเขียว สีน้ำเงินกับสีส้ม สีม่วงกับสีเหลือง

17

บริเวณว่าง

บริเวณว่าง (Space) หมายถึง บริเวณที่เป็นความว่างไม่ใช่ส่วนที่เป็นรูปทรงหรือเนื้อหาในการจัด
องค์ประกอบใดก็ตามถ้าปล่อยให้มีพื้นที่ว่างมากและให้มีรูปทรงน้อย การจัดนั้นจะให้ความรู้สึก
อ้างอ้าง โดดเดี่ยว

พื้นผิว

พื้นผิว (Texture) หมายถึง พื้นผิวของวัตถุต่างๆ ที่เกิดจากธรรมชาติและมนุษย์สร้างสรรค์ขึ้น พื้น
ผิวของวัตถุที่แตกต่างกันย่อมให้ความรู้สึกที่แตกต่างกันด้วย

ตัวอย่าง การวาดภาพโดยใช้ ทัศนธาตุ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 18

การนำทัศนธาตุมาสร้างสรรค์งานทัศนศิลป์

เมื่อนักเรียนทราบองค์ประกอบของทัศนธาตุแล้ว ต่อไปนี้เป็นตัวอย่างขั้นตอนของการนำทัศนธาตุมาใช้ใน
การสร้างสรรค์งานทัศนศิลป์ซึ่งมีขั้นตอนดังต่อไปนี้
ขั้นตอนที่ 1 ขั้นร่างภาพ
เริ่มต้นจากการวางแผนออกแบบรูปที่จะวาด (ในตัวอย่างนี้จะวาดเป็นภาพผลไม้) โดยใช้
ดินสอ HB ร่างภาพให้เป็นเส้น รูปร่างง่ายๆ ตามที่วางแผนไว้

ขั้นตอนที่ 2 ใส่รายละเอียด
ในการใส่รายละเอียดส่วนประกอบของผลไม้นักเรียนต้องสังเกตว่าผลไม้แต่ละชนิด มีส่วนโค้ง ส่วนเว้าอย่างไร
และรายละเอียดพื้นผิวของผลไม้แต่ละชนิดเป็นอย่างไร

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 19

การนำทัศนธาตุมาสร้างสรรค์งานทัศนศิลป์

ขั้นตอนที่ 3
ลงสีพื้น เมื่อได้รูปร่างและรูปทรงเป็นภาพผลไม้แล้ว ลงสีพื้นของผลไม้แต่ละชนิดว่ามีสีใดบ้าง

ขั้นตอนที่ 4
ลงน้ำหนักแสงเงา ตัดเส้นและเก็บรายละเอียด ในขั้นตอนนี้นักเรียนต้องกำหนดทิศทางของแสงที่ตกกระทบ ลงสี
ไล่น้ำหนักอ่อนแก่ให้เห็น เป็นลักษณะพื้นผิวต่างๆ เช่น เรียบ ขรุขระ ให้สวยงาม เพิ่มรายละเอียดฉากหลังหรือเงา
ตกทอด พื้นของภาพให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น เน้นน้ำหนักของเส้น น้ำหนักของสีบริเวณแสงและเงาให้ชัดเจน สวยงาม

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 20

การนำทัศนธาตุมาสร้างสรรค์งานทัศนศิลป์

สรุป
ทัศนธาตุ หมายถึง ส่วนประกอบของการมองเห็น หรือสิ่งที่เป็นปัจจัยของการเห็นในงานทัศนศิลป์ ได้แก่ จุด เส้น
แสงเงา รูปร่าง รูปทรง พื้นผิว สีเป็นต้น ซึ่งเราสามารถนำ ส่วนประกอบแต่ละอย่างมาสร้างเป็นงานศิลปะได้ใน
หลายรูปแบบ ซึ่งก็จะให้ความรู้สึกในการมองเห็นที่แตกต่างกันไป ทัศนธาตุสามารถสร้างอารมณ์ต่างๆ ให้กับคนดู
จึงเป็นความรู้พื้นฐาน นับตั้งแต่ จุด เส้น น้ำหนักแสง เงา รูปร่าง- รูปทรง พื้นผิว สีมักมีปรากฏ อยู่ในความงามอัน
ละเอียดอ่อนของธรรมชาติ ทั้งสิ้น

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 21

กิจกรรมที่ 2 เรื่อง รูปร่างรูปทรง พื้นผิว และสี

คำชี้แจง ให้นักเรียนอ่านข้อความแล้วจับคู่กันโดยเอาตัวอักษรมาใส่ไว้หน้าตัวเลข ที่เห็นว่าข้อความ
เชื่อมโยงกัน

.......1. รูปร่าง หมายถึงข้อใด ก. รูปร่างอิสระ
.......2. รูปทรง หมายถึงข้อใด ข. สีขาว
.......3. รูปร่างที่วาดขึ้นด้วยความคิดอิสระ ค. เส้นรอบนอกของวัตถุ
.......4. รูปทรงเรขาคณิต ง. สีแดง เหลือง น้ำเงิน
.......5. พื้นผิว หมายถึง จ. ลักษณะภายนอกวัตถุ
.......6. พื้นผิวที่ให้ความรู้สึกขรุขระ ฉ. สีม่วง
.......7. สีขั้นที่ 1 คือสีใด ช. เปลือกต้นไม้
.......8. สีเหลืองผสมกับสีน้ำเงินจะได้สี ซ. ทรงกลม
.......9. ให้ความรู้สึก ผิดหวัง ลึกลับ ฌ. โครงสร้างทั้งหมดของวัตถุ
.......10.ให้ความรู้สึกบริสุทธิ์ ญ. สีเขียว

ทัศนธาตุ 22

ใบกิจกรรมที่ 3

คำชี้แจง : ให้นักเรียนวาดภาพตามจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ โดยใช้
ทัศนธาตุ ได้แก่ จุด เส้น สี รูปร่าง รุปทรง (10 คะแนน)

ตัวอย่าง

ชื่ อ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . น า ม ส กุ ล . . . . . . . . . . . . ชั้ น . . . . . . . . . . . . . .

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 23

แบบทดสอบหลังเรียน

วิชาศิลปะ 1 รหัสวิชา ศ21101 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ
คำชี้แจง ให้นักเรียนเขียนเครื่องหมาย X ทับข้อที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียว

1. เส้นเกิดจากข้อใดต่อไปนี้ 6. พื้นผิวของสิ่งใดที่มองเห็นและสัมผัสได้ด้วยมือ
ก. สี ก. งานวิจิตรศิลป์
ข. รูปทรง ข. งานประติมากรรม
ค. จุด ค. งานภาพพิมพ์
ง. พื้นผิว ง. งานวรรณศิลป์

2. เส้นนอนมีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่าอย่างไร 7. พื้นผิวเรียบจะให้ความรู้สึกอย่างไร
ก. เส้นโค้ง ก. ความรู้สึกกังวล
ข. เส้นขนาน ข. ความรู้สึกขัดแย้ง
ค. เส้นคด ค. ความรู้สึกเบาสบาย
ง. เส้นหยัก ง. ความรู้สึกเฉื่อยชา

3. เส้นตรงทำให้เกิดอารมณ์ความรู้สึกกับผู้ดูอย่างไร 8. แม่สีวัตถุธาตุ มีทั้งหมดกี่สี
ก. แข็งแรง ก. 2 สี
ข. ราบเรียบ ข. 3 สี
ค. เคลื่อนไหว ค. 4 สี
ง. อ่อนโยน ง. 5 สี

4. ลักษณะของรูปร่าง ข้อใดต่อไปนี้ถูกต้อง 9. สีแดงเมื่อผสมกับสีน้ำเงินจะเกิดเป็นสีใด
ก. สูงและหนา ก. สีส้ม
ข. ลึก กว้าง ข. สีน้ าเงิน
ค. ยาว สูง ค. สีชมพู
ง. กว้าง ยาว ง. สีม่วง

5. รูปทรง มีลักษณะอย่างไร 10. สีขั้นที่ 3 คือสีในข้อใด
ก. ข. ก. สีม่วง
ข. สีน้ำตาล
ค. สีเขียวเหลือง
ง. สีชมพู

ค. ง

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 24

เฉลย แบบทดสอบก่อนเรียน

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 25

เฉลย กิจกรรมที่ 1 เรื่อง จุด เส้น น้ำาหนักแสงเงา

กิจกรรมที่ 1 เรื่อง จุด เส้น น้ำหนักแสงเงา

คำชี้แจง ให้นักเรียนพิจารณาข้อความแล้วใส่เครื่องหมาย  หน้าข้อที่ถูก
และเครื่องหมาย X หน้าข้อที่ผิด

..........1. จุด เส้น รูปร่าง รูปทรง เป็นองค์ประกอบของทัศนธาตุ
..........2. จุดขนาดต่างๆ นำมาสร้างเป็นลวดลายได้
..........3. ดาวเป็นจุดที่มนุษย์สร้างขึ้น
..........4. เส้นทำให้เกิดรูปร่าง รูปทรง
..........5. เส้นเป็นองค์ประกอบพื้นฐานที่ทำให้เกิดองค์ประกอบส่วนอื่นได้
..........6. เส้นเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติและเกิดจากมนุษย์สร้างขึ้น
..........7. เส้นในลายของ ม้าลาย ผีเสื้อ เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ
..........8. เส้นที่มี ขนาด ทิศทาง น้ำหนัก และจำนวนที่แตกต่างกันจะทำให้
เกิดเรื่องราวต่าง ๆ และความรู้สึกอื่น ๆ เพิ่มขึ้น
..........9. วัตถุบริเวณที่โดยแสงจะเกิดเป็นเงา
..........10. น้ำหนักและแสงเงาจะทำให้ภาพดูสมจริงยิ่งขึ้น

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 26

เฉลย กิจกรรมที่ 2 เรื่อง รูปร่างรูปทรง พื้นผิว และสี

คำชี้แจง ให้นักเรียนอ่านข้อความแล้วจับคู่กันโดยเอาตัวอักษรมาใส่ไว้หน้าตัวเลข ที่เห็นว่าข้อความ
เชื่อมโยงกัน

..ค.....1. รูปร่าง หมายถึงข้อใด ก. รูปร่างอิสระ
..ฌ.....2. รูปทรง หมายถึงข้อใด ข. สีขาว
..ก.....3. รูปร่างที่วาดขึ้นด้วยความคิดอิสระ ค. เส้นรอบนอกของวัตถุ
...ซ....4. รูปทรงเรขาคณิต ง. สีแดง เหลือง น้ำเงิน
...จ....5. พื้นผิว หมายถึง จ. ลักษณะภายนอกวัตถุ
...ช....6. พื้นผิวที่ให้ความรู้สึกขรุขระ ฉ. สีม่วง
...ง....7. สีขั้นที่ 1 คือสีใด ช. เปลือกต้นไม้
..ญ.....8. สีเหลืองผสมกับสีน้ำเงินจะได้สี ซ. ทรงกลม
...ฉ....9. ให้ความรู้สึก ผิดหวัง ลึกลับ ฌ. โครงสร้างทั้งหมดของวัตถุ
...ข....10.ให้ความรู้สึกบริสุทธิ์ ญ. สีเขียว

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 27

เกณฑ์รายละเอียดการให้คะแนนการประเมินกิจกรรมที่ 3
เรื่อง วาดภาพตามจินตนาการ

ระดับคุณภาพการประเมินชิ้นงาน
คะแนน 13 – 15 ดีมาก
คะแนน 9 – 12 ดี
คะแนน 5 – 8 พอใช้
คะแนน 0 – 4 ปรับปรุง

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 28

เฉลย แบบทดสอบหลังเรียน

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 29

บรรณานุกรม



กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551.

กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทยจำกัด.
(2551). สาระการเรียนรู้แกนกลางกลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ตามหลักสูตรแกนกลางการ

ศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ ชุมนุมสหกรณ์การเกษตร.
กาญจน์ ภาคสุวรรณ และคณะ. (2535). ศิลปะกับชีวิต. กรุงเทพฯ : วัฒนาพานิช.
คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. สื่อการเรียนออนไลน์ ค้นเมื่อ กันยายน, 10, 2564.
เข้าถึงได้จาก : http://www.thaiartcmu.com/online_book.htm.
ครูหลวง. เรียนศิลปะบนโลกออนไลน์. ค้นเมื่อ กันยายน, 14, 2564.
เข้าถึงได้จาก https://krooluang.wordpress.com.
จีรพันธ์ สมประสงค์. (2552). ศิลปะ ม.1. กรุงเทพฯ : แม็ค.
ปัญญา ทรงเสรี และคณะ. (2539). สมุดปฏิบัติการทัศนศิลป์ ศ 102 ศิลปะกับชีวิต 2.

กรุงเทพฯ : วัฒนาพานิช.

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสร้างสรรค์ผลงานทัศนธาตุ 30

ประวัติผู้จัดทำ

ชื่อ สกุล นางสาว ภัทร์ชนก รุ่มนาค
วัน เดือน ปีเกิด 14 กันยายน 2541
สาถานที่เกิด จังหวัดสุราษฏร์ธานี
สถานที่อยู่ปัจจุบัน 60/3 หมู่ที่ 3 ตำบล หนองไทร อำเภอ พุนพิน จังหวัดสุราษฏร์ธานี

วุฒิการศึกษา
- สำเร็จการศึกษาระดับชั้นประถมศึกษาปีที่6 โรงเรียนวัดตรณาราม พ.ศ. 2553
- สำเร็จการศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนพุนพินพิทยาคม พ.ศ. 2556
- สำเร็จการศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนพุนพินพิทยาคม พ.ศ. 2559

การแสดงงาน
พ.ศ. 2564 เข้าร่วมจัดแสดงผลงานนิทรรศการ “เสพศิลป์ Seminar Art Thesis
Exhibition” ของสาขาศิลปศึกษา คณะครุศาสตร์ ณ หอศิลป์ศรีวิชัย คณะมนุษย์ศาสตร์ และ
สังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานีจังหวัดสุราชภัฏสุราษฎร์ธาน