รำวงมาตรฐาน

1

คำนำ

E-book นี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับ รำวงมาตรฐาน ซึ่งมีรายละเอียดประกอบด้วย
ประวัติเพลงรำวงมาตรฐาน เนื้อเพลงรำวงมาตรฐานท่ารำวงมาตรฐาน การ
แต่งกายรำวงมาตรฐาน รูปแบบการแสดงรำวงมาตรฐาน โอกาสที่ใช้ในการ
แสดงรำวงมาตรฐาน และเครื่องดนตรีรำวงมาตรฐาน โดยรวบรวมข้อมูล

มาเพื่อให้ผู้ที่สนใจได้ศึกษาและเรียนรู้เพิ่มเติม
โดยเป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา นาฏศิลป์ (รหัสวิชา ศ 22101)ระดับ
มัธยมศึกษาปี ที่2ซึ่งหวังเป็ นอย่างยิ่งว่าผู้อ่านจะได้รับประโยชน์ไม่มากก็

น้ อยและขอบคุณทุกท่านที่สนใจ E-book เรื่องนี้

สารบัญ 2

เรื่อง หน้า

ประวัติเพลงรำวงมาตรฐาน 3

4
7
เนื้ อเพลงรำวงมาตรฐาน 8

10
11
ท่ารำวงมาตรฐาน 11



การแต่งกายรำวงมาตรฐาน



รูปแบบการแสดงรำวงมาตรฐาน



โอกาสที่ใช้ในการแสดงรำวงมาตรฐาน



เครื่องดนตรีรำวงมาตรฐาน

3

ประวัติเพลงรำวงมาตรฐาน

รำวงมาตรฐาน เป็นการแสดงที่มีวิวัฒนาการมาจาก รำโทน เป็นการรำและ
ร้องของชาวบ้าน ซึ่งจะมีผู้รำทั้งชายและหญิง รำกันเป็นคู่ ๆ รอบ ครกตำข้าว
ที่วางคว่ำไว้ หรือไม่ก็รำกันเป็นวงกลม โดยมีโทนเป็นเครื่องดนตรีประกอบ
จังหวะ ลักษณะการรำ และร้องเป็นไปตามความถนัด ไม่มีแบบแผนกำหนด
ไว้ คงเป็นการรำ และร้องง่าย ๆ มุ่งเน้ นที่ความสนุกสนานรื่นเริงเป็นสำคัญ

เช่น เพลงช่อมาลี เพลงยวนยาเหล เพลงหล่อจริงนะดารา เพลงตามองตา
เพลงใกล้เข้าไปอีกนิด ฯลฯ ด้วยเหตุที่การรำชนิดนี้มีโทนเป็นเครื่องดนตรี
ประกอบจังหวะ จึงเรียกการแสดงชุดนี้ว่า รำโทน ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๘๗
ในสมัย จอมพล ป. พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี รัฐบาลตระหนักถึง
ความสำคัญของการละเล่นรื่นเริงประจำชาติ และเห็นว่าคนไทยนิยมเล่นรำ
โทนกันอย่างแพร่หลาย ถ้าปรับปรุงการเล่นรำโทนให้เป็นระเบียบทั้งเพลง
ร้องลีลาท่ารำ และการแต่งกาย จะทำให้การเล่นรำโทนเป็นที่น่านิยมมากยิ่ง
ขึ้น จึงได้มอบหมายให้กรมศิลปากรปรับปรุงรำโทนเสียใหม่ให้เป็นมาตรฐาน
มีการแต่งเนื้อร้อง ทำนองเพลงและนำท่ารำจากแม่บทมากำหนดเป็นท่ารำ

เฉพาะแต่ละเพลงอย่างเป็ นแบบแผน

4

เนื้อเพลงรำวงมาตรฐาน

1)เพลง งามแสงเดือน
งามแสงเดือนมาเยือนส่องหล้า งามใบหน้ าเมื่ออยู่วงรำ *
เราเล่นกันเพื่อสนุก เปลื้องทุกข์วายระกำ
ขอให้เล่นฟ้ อนรำ เพื่อสามัคคีเอย

2)เพลง ชาวไทย ขออย่าละเลยในการทำหน้ าที่
ชาวไทยเจ้าเอ๋ย เปลื้องทุกข์สบายอย่างนี้
มีเอกราชสมบูรณ์
การที่เราได้เล่นสนุก ให้เก่งกาจเจิดจำรูญ
เพราะชาติเราได้เสรี ของชาวไทยเราเอย
เราจึงควรช่วยชูชาติ
เพื่อความสุขเพิ่มพูน

3)เพลง รำมาซิมารำ เริงระบำกันให้สนุก
รำมาซิมารำ ไม่ละไม่ทิ้งจะเกิดเข็ญขุก
ยามงานเราทำงานกันจริง ๆ ตามเชิงเช่นเพื่อให้สร่างทุกข์
ถึงยามว่างเราจึงรำเล่น เล่นสนุกอย่างวัฒนธรรม
ตามเยี่ยงอย่างตามยุค ให้งามให้เรียบจึงจะคมขำ
เล่นอะไรให้มีระเบียบ มาเล่นระบำของไทยเราเอย
มาซิมาเจ้าเอ๋ยมาฟ้ อนรำ

4)เพลง คืนเดือนหงาย

ยามกลางคืนเดือน เย็นพระพายโบกพริ้วปลิวมาเย็น

อะไรก้ไม่เย็นจิต เท่าเย็นผูกมิตรไม่เบื่อระอา

เย็นร่มธงไทยปกไทยทั่วหล้า เย็นยิ่งน้ำฟ้ ามาประพรม เอย.

5

5)เพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ

ดวงจันทร์วันเพ็ญ ลอยเด่นอยู่ในนภา

ทรงกลดสดสี รัศมีทอแสงงามตา

แสงจันทร์อร่าม ฉายงามส่องฟ้ า

ไม่งามเท่าหน้ า นวลน้ องยองใย

งามเอยแสนงาม งามจริงยอดหญิงชาติไทย

งามวงพักตร์ยิ่งดวงจันทรา จริตกิริยานิ่มนวลละไม

วาจากังวาน อ่อนหวานจับใจ

รูปทรงสมส่วนยั่วยวนหทัย สมเป็นดอกไม้ขวัญใจชาติเอย

6)เพลงดอกไม้ของชาติ งามวิลาสนวยนาดร่ายรำ
ขวัญใจดอกไม้ของชาติ ตามแบบนาฎศิลป์
เอวองค์อ่อนงาม เจริญวัฒนธรรม
ชี้ชาติไทยเนาว์ถิ่น สร้างชาติช่วยชาย
งานทุกสิ่งสามารถ สู้ทนเหนื่ อยยากตรากตรำ
ดำเนินตามนโยบาย

7)เพลงหญิงไทยใจงาม

เดือนพราว ดาวแวววาวระยับ

แสงดาวประดับ ส่องให้เดือนงามเด่น

ดวงหน้ า โสภาเพียงเดือนเพ็ญ

คุณความดีที่เห็น เสริมให้เด่นเลิศงาม

ขวัญใจ หญิงไทยส่งศรีชาติ

รูปงามวิลาส ใจกล้ากาจเรืองนาม

เกียรติยศ ก้องปรากฎทั่วคาม

หญิงไทยใจงาม ยิ่งเดือนดาวพราวแพรว

8)เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้ า

ดวงจันทร์ขวัญฟ้ า ชื่นชีวาขวัญพี่

จันทร์ประจำราตรี แต่ขวัญพี่ประจำใจ

ที่เทิดทูนคือชาติ เอกราชอธิปไตย

ถนอมแนบสนิทใน คือขวัญใจพี่เอย

6

9)เพลงยอดชายใจหาญ ขอสมานไมตรี
โอ้ยอดชายใจหาญ กอร์ปกรณีกิจชาติ
น้ องขอร่วมชีวี ไม่ขอเว้นเดินตาม
แม้สุดยากลำเค็ญ ทำเต็มความสามารถ
น้ องจักสู้พยายาม

10)เพลงบูชานักรบ ที่มั่นคงที่มั่นคงกล้าหาญ
น้ องรักรักบูชาพี่ สมศักดิ์ชาตินักรบ
เป็ นนักสู้เชี่ยวชาญ ที่มานะที่มานะอดทน
น้ องรักรักบูชาพี่ เกียรติพี่ขจรจบ
หนักแสนหนักพี่ผจญ ที่ขยันที่ขยันกิจการ
น้ องรักรักบูชาพี่ ทำทุกด้านทำทุกด้านครันครบ
บากบั่นสร้างหลักฐาน
น้ องรักรักบูชาพี่ ที่รักชาติที่รักชาติยิ่งชีวิต
เลือดเนื้ อพี่พลีอุทิศ ชาติยงอยู่ยงอยู่คู่พิภพ

7

ท่ารำ

ท่า 1 “สอดสร้อยมาลา” ในบท “งามแสงเดือน
ท่า 2 “ชักแป้ งผัดหน้ า”ในบท “ชาวไทย”
ท่า 3 “รำส่าย”ในบท “รำซิมารำ”
ท่า 4 “สอดสร้อยมาลาแปลง” ในบท “คืนเดือนหงาย"
ท่า 5 “แขกเต้าเข้ารัง” ในบท “ดวงจันทร์วันเพ็ญ”
ท่า 6 “ผาลาเพียงไหล่” ในบท “ดวงจันทร์วันเพ็ญ”
ท่า 7 “รำยั่ว” ในบท “ดอกไม้ของชาติ”
ท่า 8 “พรหมสี่หน้ า” ในบท “หญิงไทยใจงาม”
ท่า 9 “ยูงฟ้ อนหาง” ในบท “หญิงไทยใจงาม”
ท่า 10 “ช้างประสานงา” ในบท “ดวงจันทร์ขวัญฟ้ า”

ท่า 11 “จันทร์ทรงกลดแปลง” ในบท “ดวงจันทร์ขวัญฟ้ า”
ท่า 12 และท่า13 ในบท “ยอดชายใจหาญ”

ท่าหญิง“ชะนีร่ายไม้” ท่าชาย “จ่อเพลิงกาฬ”
ท่า 14 และท่า 15 ในบท “บูชานักรบ”

หญิง “ขัดจางนาง”ท่าชาย “จันทร์ทรงกลด”
ท่า 16 และท่า 17 ในบท “บูชานักรบ”

ท่าหญิง “ล่อแก้ว”ท่าชาย “ขอแก้ว”

8

การแต่งกาย



เครื่องแต่งกายของรำวงมาตรฐาน ประกอบด้วย ๔ แบบดังนี้

แบบที่ ๑ แบบชาวบ้าน
ชาย นุ่งผ้าโจงกระเบน สวมเสื้อคอพวงมาลัย เอวคาดผ้าห้อยชายด้านหน้ า
หญิง นุ่งโจงกระเบน ห่มผ้าสไบอัดจีบ ปล่อยผม ประดับดอกไม้ที่ผมด้าน

ซ้าย คาดเข็มขัด ใส่เครื่องประดับ



แบบที่ ๒ แบบรัชกาลที่ ๕
ชาย นุ่งโจงกระเบน สวมเสื้อราชประแตน ใส่ถุงเท้า ร้องเท้าหญิง นุ่งโจง
กระเบน สวมเสื้อลูกไม้ สไบพาดบ่าผูกเป็นโบว์ ทิ้งชายไว้ข้างลำตัวด้าน
ซ้าย ใส่เครื่องประดับมุก

9
แบบที่ ๓ แบบสากลนิยม
ชาย นุ่งกางเกง สวมสูท ผูกไท้หญิง นุ่งกระโปรงป้ ายข้าง ยาวกรอมเท้า

ใส่เสื้อคอกลม แขนกระบอก





แบบที่ ๔ แบบราตรีสโมสร
ชายนุ่งกางเกง สวมเสื้อพระราชทาน ผ้าคาดเอวห้อยชายด้านหน้ าหญิงนุ่ง
กระโปรงยาวจีบหน้ านาง ใส่เสื้อจับเดรป ชายผ้าห้อยจากบ่าลงไปทางด้าน
หลัง เปิดไหล่ขวา ศีรษะทำผมเกล้าเป็นมวยสูง ใส่เกี้ยวและเครื่องประดับ

10

รูปแบบการแสดง

รำวงมาตรฐาน เป็นการรำหมู่ประกอบด้วยผู้แสดง ๘ คน ท่ารำประดิษฐ์
ขึ้นจากท่ารำมาตรฐานในเพลงแม่บท ความสวยงามของการรำอยู่ที่

กระบวนท่ารำที่มีลักษณะเฉพาะในแต่ละเพลง และเครื่องแต่งกายไทย
สมัยต่าง ๆ รวมทั้งรูปแบบการแสดงในลักษณะการแปรแถวเป็นวงกลม

การรำแบ่งเป็นขั้นตอนต่าง ๆ ได้ดังนี้



ขั้นตอนที่ ๑
ผู้แสดงชาย และหญิงเดินออกมาเป็นแถวตรงสองแถวหันหน้ าเข้าหากัน

ต่างฝ่ ายทำความเคารพด้วยการไหว้
ขั้นตอนที่ ๒

รำแปรแถวเป็นวงกลมตามทำนองเพลง และรำตามบทร้องรวม ๑๐
เพลง โดยเปลี่ยนท่ารำไปตามเพลงต่าง ๆ เริ่มตั้งแต่เพลงงามแสงเดือน
เพลงชาวไทย เพลงรำซิมารำ เพลงคืนเดือนหงาย เพลงดวงจันทร์วัน
เพ็ญ เพลงดอกไม้ของชาติ เพลงหญิงไทยใจงาม เพลงดวงจันทร์ขวัญ

ฟ้ า เพลงยอดชายใจหาญ และเพลงบุชานักรบ

ขั้นตอนที่ ๓
เมื่อรำจบบทร้องในเพลงที่ ๑๐ ผู้แสดงรำเข้าเวที ทีละคู่ตามทำนองเพลง

จนจบ

11

โอกาสที่ใช้ในการแสดง

โอกาสที่ใช้ในการแสดงเพลงรำวงจะว่าใช้ในงานเทศกาลต่างๆที่ให้ความ
รื่นรมย์ได้ทุกงานเพื่อสร้างความสนุกสนานสำหรับผู้เข้าร่วมกิจกรรมและ

เป็ นการเผยแพร่วัฒนธรรมไทย

เครื่อง
ดนตรี




เครื่องดนตรีที่ใช้ในการแสดง รำโทน หรือ รำวง นั้น แต่เดิม มี
เครื่องดนตรีประกอบการรำ คือ



โทน







ฉิ่ง

12

กรับ























ต่อมาเมื่อมีการพัฒนารำโทนขึ้นจนเป็นรำวงมาตรฐานจนถึง ปัจจุบัน จึงได้
เพิ่มเครื่ องดนตรีประกอบเป็ นวงดนตรีไทยหรือใช้ในวงดนตรีสากล
บรรเลงประกอบรำวงมาตรฐาน

13

รายชื่อผู้จัดทำ

ด.ญ.กานต์พิชชา ณะคำ ม.2/2 เลขที่21
ด.ญ.จิราพา ชิตเมธา ม.2/2 เลขที่22
ด.ญ.ชญาน์ทิพย์ ศักดิ์ศรี ม.2/2 เลขที่ 23
ด.ญ.ชฎาภา เเกล้วกล้า ม.2/2 เลขที่24
ด.ญ.ชนกนันท์ ตรงต่อการ ม.2/2 เลขที่25
ด.ญ.ชนัญธิดา อังครา ม.2/2 เลขที่26
ด.ญ.ณัฏฐ์ฎาพร นวนมุสิก ม.2/2 เลขที่27
ด.ญ.ณัฏฐณิชา จันทร์เลื่อน ม.2/2 เลขที่ 28
ด.ญ.ณัฐรินีย์ ฐานะกาญจน์ ม.2/2 เลขที่29
ด.ญ.ณิชชา กาญจนาประดิษฐ ม2/2 เลขที่ 30
ด.ญ.ปริชญา เสริมศักดิ์วรกุล ม.2/2 เลขที่ 31
ด.ญ.ปิยธิดา เนื่องมัจฉา ม.2/2 เลขที่ 32
ด.ญ.พลอยชมพู ภักดิ์กำเลา ม.2/2 เลขที่33
ด.ญ.พินทุ์ฐิตา ทินนาม ม.2/2เลขที่34
ด.ญ.ภูริตา มุกรินละไมมาด ม.2/2 เลขที่35
ด.ญ.ลิเดีย โพธิคม ม.2/2 เลขที่ 36
ด.ญ.วริศรา ชำนาญกิจ ม.2/2 เลขที่37
ด.ญ.ศศิวิมล คำมาวงษ์ ม.2/2 เลขที่ 38
ด.ญ.สลัลรัตน์ เรศประดิษฐ์ ม.2/2 เลขที่ 39
ด.ญ.อนุสรา อนุรัตน์ ม.2/2 เลขที่40