นางสาวณัฐชยา สุขภาศรี

การร้องเพลงพื้นบ้าน เพลงกล่อมเด็ก จัดทำ โดย นางสาว ณัฐชยา สุขภาศรี วิชาภาษาไทย ๖ ม.๕ โรงเรียนบ้านปล่องเหลี่ยม

บทที่ ๑๒ การร้องเพลงพื้นบ้าน : เพลงกล่อมเด็ก ความหมายของเพลงกล่อมเด็ก กล่อม หมายถึง การเป็นทำ นองเพื่อเล้าโลมใจหรือให้เพลิน. (ราชบัญทิตยสถาน ๒๕๔๒) เพลงกล่อมเด็ก หมายถึง เพลงร้องเพื่อให้เด็กเกิดความเพลิดเพลิน และนอนหลับ ไปด้วยความอุ่นใจ (ประเทือง คล้ายสุบรณ์, ๒๕๒๒) เพลงกล่อมเด็ก หมายถึง เพลงที่กล่อมให้หลับสบาย เกิดคว่มอบอุ่นใจ (ประภาศรี สีหลำ ไพ และจารุณี กองพลพรหม ๒๕๓๕) นอกจากนี้ ยังมีคำ ที่มีความหมายเดียวกัน ได้แก่ เพลงดหู่กล่อม บทเห่กล่อม บทกลอน ในที่นี้ จะ ใช้คำ ว่า เพลงกล่อมเด็ก หมายถึง เพลงที่ร้องให้เด็กฟัง เพื่อให้นอนหลับสบาย แล้วเกิดความอบอุ่นใจ คำ ว่า เพลงกล่อมเด็ก ภาคเหนือเรียกว่า อือ-ซื้อ-จา-จา หรือเพลงซื้อ ภาคอีสาน เรียกว่า สิก-ลุง-จา เพลงกล่อมลูก หรือเพลงนอนสาเต้อ ภาดใต้เรียกว่า เพลงชาน้อง เพลงน้องนอน หรือ เพลงร้องเรือ ตรงกับภาซาอังกฤษว่า lullaby หรือ cable song ประเภทของเพลงกล่อมเด็ก เพลงกล่อมเด็ก แบ่งตามลักษณะเนื้อความแบ่ง ๓ ประเภท (ดา โมกรัตน์ และวินัยภู่ระหงษ์,๒๕๒๖) ๑. เพลงกล่อมเด็ก เป็นเพลงที่มีเนื้อกล้อมเชิงให้เด็กเพลิดเพลิน และหลับไป เช่น "นอนไม่ไปเกิดแม่จะกล่อม นวลละม่อมแม่จะไกว ทองคำ แม่อย่าร้องไห้ ลายสุดใจเจ้าแม่เอย" ๒. เพลงปลอบ เป็นเพลงที่มีเนือร้องเป็นการปลอบมีให้เด็กอ้อนหรือร้องกวน เช่น "เจ้าเนื้ออ่อนเอย อ้อนแม่จะกินนม แม่จะอุ้มเจ้าออกชม กินนมแล้วนอนเปลเอย" ๓. เพลงชู่ เป็นเพลงที่มีเนื้อร้องเชิงให้เด็กกลัว เช่น "อ้ายแมวหง่าวเอย ตัวมันยาวไม่น้อย เด็กนอนไม่หลับ มากินตับหน่อยหนึ่งเถิด อ้ายแมวหง่าวเอย" ประเภทของเพลงกล่อมเด็กมีกี่ประเภท?

ลักษณะคำ ประพันธ์ของเพลงกล่อมเด็ก เพลงกล่อมเด็กภาคกลางมีลักษ์ประพันธ์ ดังนี้ ๑. บทที่มี ๓ วรรด เช่น "ผัดเจ้าล่อ ข้าวเหนียวสองห่อ ไม่พอกัน" "ใครใครเขาก็มากันหมด เจ้าดอกประดู่ชรส ไม่เห็นมาเลย" หรือ ๒. บทที่มี ๔ วรรค เช่น "อ้ายแมวหง่าวเอย ไต่ราวลงมา คนนอนไม่หลับ กินตับเถิดวา" "นอนเสียเถิดเอย ขวัญเข้าเจ้าเกิดในดอกบัว เลี้ยงไว้หวังจะได้เพื่อนตัว ทูนหัวเจ้าคนเดียวเอย หรือ ๓. บทที่มี ๕ วรรด เช่น "เจ้าเนื้อละมุนเอย เนื้อเจ้าอุ่นเหมือนลำ ลี แม่ไม่ให้ผู้ใดต้อง เนื้อเจ้าจะหมองศรีทองดีเจอคนเตียวเอย" "เจ้าเนื้อเย็นเอย แม่มิให้ไปเล่นที่หาดทราย ครั้นว่าน้ำ ขึ้นมา มันจะพาเจ้าลอยหายแสนเสียดายเจ้าคนเดียวเอย" หรือ ๔. บทที่มี ๖ วรรด เช่น หรือ นกมั้นเหลืองอ่อนเอย ค่ำ แล้วจะนอนที่ตรงไหน จะนอนไหนก็นอนได้ สุมทุ่มพุ่มไม้ก็เคยนอน ลมพระพายชายพัดมาอ่อนอ่อน เจ้าเคยจรมานอนรังเอย ๕. บทที่มีตั้งแต้ ๘ วรรค ขึ้นไป เช่น "นกกระทุงเอย ทำ กันตุงตุงว่าจะไข่ สาวพ้อมให้ใบใหญ่ ว่าใส่ไข่ในกระพุง ด้วยไข่ของมันโต เท่าแดงไมบางละมุง ไข่หล่นดังพลุง แล้วนกกระทุงก็บินไปเอย หรือ เพลงกล่อมเด็กภาคกลางมีกี่ลักษณะคำ ประพันธ์?

"กาเหว่าเอ๋ย ไข่ไว้ให้แม่กาฟัก แม่กาก็หลงรัก คิดว่าลูกนางอุทร คาบเอาข้าวมาเผื่อ ไปคราบเอาเหยื่อมาป้อน ถนอมไว้ในวังนอน ช่อนเหยื่อมาให้กิน เจ้ายังอ่อนคลอแคล ท้อแท้จะสอนบิน แม่กาพาไปกิน ที่ปากน้ำ พระคงดา ตีนเจ้าเหยียบลาหร่าย ปากก็ไช้หาปลา กินกุ้งแลกินกั้ง กินหอยกระพังแมงดา กินแล้วก็โผมา จับที่ต้นหว้โพธิ์ทอง ยังมีนายพราน เที่ยวเยี่ยมเยี่ยมมองมอง ยกตีนขึ้นล่อง จ้องเอาแม่กาดำ ตัวหนึ่งว่าจะต้ม อีกตัวหนึ่งนั้นว่าจะยำ กับนางแม่กาดำ ด่ำ วันนี้แม่นา" วัดอื่นวัดโบสถ์ มีต้นโตนอยู่เจ็ดต้น เจ้าขุนทองไปปล้น ป่านฉะนี้ไม่เห็นมา คตข้าวออกใส่ห่อ จะต่อเรือออกไปหา เขาก็เล่าลือมา ว่าเจ้าขุนทองตายแล้ว ศพเจ้ายังทิ้งไว้ ไม่มีใครจะวี่แวว เหลือแต่กระดูกแก้ว เมียรักจะไปปลง ยกกระบัตรและถือธง จะถือท้ายเรือหงส์ ไปปลงศพเจ้าพ่อนา ขุนศรีจะถือฉัตร หรือ หรือ

นอนสาหล่า หลับตาอย่าลี่อยู่ เจ้าผู้ฮู้ นอนแล้วอย่าติง คิงกมเกี้ยง เฮียงหมอนสนุกยิ่ง "นอนนอนสา หลับตานอน้อง เขามาขายของ แม่สิซื้อไปทาน เขามาขายอาน. แม่ลิซื้อให้เจ้า แมวโพงเป้า ตาเหลืองหม่าวหม่าว" "นอนสาเด้อหล่า หลับตาแม่สิกล่อม นอนอ้อมล้อม ในป่าอู่แพ แม่ไปไอ่ บ่ได่มาหา แม่ไปนา หมกป่ามาป้อน แม่เลี้ยงหม่อน อยู่ในป่าสวนหม่อน นอนตะแคง อยู่กกไม้หนึ่ง ฟังเสียงเอิ้น กะไอ้บ่าวสีลา เบิ้นไปนา จับอิ่งมาแล่ว จับอิ่งแล่ว เลี้ยงวัวเลี้ยงควาย ควายกูเสีย อีแม่กูด่า เต้นเบิ่งฟ้า อีน้องแจงแวง แจงแวง เห็นคลายกูบั ตัวอย่างเพลงกล่อมเด็กภาคต่างๆ ภาคเหนือ "หลับสองตา นอนจะเด้อเจ้า แถมสักบิดหนึ่งเล่า แม่เจ้าจงมา หลับซื้ออือจา" "นอนนอนง่ายเอ่อนอน นอนหลับตาอย่าไห้ นอนไหล้หลังกนหลี" "ซื้อจาๆ ฮื่อจาๆ ภาคอีสาน

ภาคใต้ "ฮา...เฮ้อ...ครือน้องเหอ ครือน้องรจนา ทั้งพวงมาลา เลือกเงาะหันใด ม้าวสามลรู้ พาลโกรธยกใหญ่ บีบรจนาหรามวัย ไปไว้ที่ปลายนา...เอ้อ...เหอ" "อา...เอ...น้องนอน เหอ น้องนอนให้หลับดี แม่เซ้อทั้งสี มาช่วยพิทักษ์รักษา อาบน้ำ แล้วป้อนข้าว ทุกวันคำ เช้าทุกเวลา มาช่วยพิทักษ์รักษา กำ พร้าแม่คนเดียว...เอ้อ...เหอ" เพลงกล่อมเด็กมีกี่ภาค ภาคอะไรบ้าง?

อ้างอิง ขอขอบคุณข้อมูลจาก http://old-book.ru.ac.th/e- book/t/TL216(49)/TL216(49)-12.pdf