รายงานคาดการณ์ณ์ ณ์ณ์ แนวโน้น้ น้น้ ม สถานการณ์ณ์ ณ์ณ์ ทางสัสัสัสั งคม กลุ่ลุ่ลุ่ลุ่มจัจัจัจังหวัวัวัวัดภาคใต้ต้ต้ต้ อนบน กระบี่บี่ บี่บี่ ชุชุชุชุมพร นครศรีรีรีธรีรรมราช พัพัพัพังงา ภูภูภูเภูก็ก็ก็ก็ต ระนอง สุสุสุรสุาษฎร์ร์ร์ธร์ านีนีนีนีสำ นักนังานส่งเสริมริและสนับนัสนุน นุ วิชวิาการ 10กระทรวงการพัฒพันาสังคมและความมั่นมั่คงของมนุษ นุ ย์ ประจำจำ จำจำ ปีปีปีปีงบประมาณ 2566
รายงานการคาดการณ์แนวโน้มของสถานการณ์ทางสังคมระดับกลุ่มจังหวัด ในเขตพื้นที่ 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน ประจำ ปี 2566 นครศรีธรรมราช กระบี่ พังงา ภูเก็ต สุราษฎร์ธานี ระนอง ชุมพร สำ นักงานส่งเสริมและสนับสนุนวิชาการ 10 256 4 256 5 256 6 25 20 15 10 5 0 นครศรีธรรมราช กระบี่ พังงา ภูเก็ต สุราษฎร์ธานี ระนอง ชุมพร จากรายงานสถานการณ์ทางสังคมระดับกลุ่มจังหวัดในเขตพื้นที่ 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน ซึ่งประกอบด้วยระบบสารสนเทศชุดข้อมูล ทางสังคม ระบบมาตรวัดทางสังคมและดัชนีความมั่นคงของมนุษย์ ข้อมูลที่ได้จากการจัดเก็บระดับทุติยภูมิ และการวิเคราะห์ข้อมูลร่วมกับ สำ นักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัด 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน พบสถานการณ์ที่สำ คัญและจำ เป็นต้องดำ เนินการเร่งด่วน 2 ประเด็น ได้แก่ ประเด็นสถานการณ์ด้านผู้สูงอายุ และประเด็นสถานการณ์ด้านเด็กและเยาวชน 1.สถานการณ์ด้านผู้สูงอายุ ในปี 2566 มีผู้สูงอายุในเขตพื้นที่ 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน จำ นวนทั้งสิ้น 793,956 คน คิดเป็นร้อยละ 17.65 ของประชากร ทั้งหมด ซึ่งมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยใน ปี 2564 มีผู้สูงอายุ ร้อยละ 16.63 ในปี 2565 มีผู้สูงอายุร้อยละ 17.07 โดยมีจังหวัดที่ กำ ลังจะเป็นสังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ (ผู้สูงอายุร้อยละ 20) จำ นวน 3 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดชุมพร มีผู้สูงอายุร้อยละ 19.54 จังหวัด นครศรีธรรมราช มีผู้สูงอายุร้อยละ 19.35 จังหวัดพังงา มีผู้สูงอายุ ร้อยละ 19.22 ร้อยละผู้สูงอายุ 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน ปี 2564-2566 (หน่วย:ร้อยละ) 20.39 13.87 19.81 13.37 17.52 17.71 20.72 18.88 13.48 16.55 12.89 16.14 19.16 19.35 14.32 19.22 13.54 17.23 16.89 19.54 18.41 จากข้อมูลสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนบน ประจำ ปี 2566 พบว่า จำ นวนผู้สูงอายุที่เพิ่มขึ้นจะสอดคล้องกับการเพิ่มขึ้น ของฐานข้อมูลคนพิการที่เป็นผู้สูงอายุ ซึ่งมีจำ นวนทั้งสิ้น 66,260 คน คิดเป็นร้อยละ 52.91 ของคนพิการที่จดทะเบียน และสิ่งที่น่าห่วงใย สำ หรับผู้สูงอายุที่พิการ คือ การมีโรคประจำ ตัวทำ ให้เป็นผู้ป่วยติดเตียง หรือมีโรคเรื้อรังเป็นภาระแก่ลูกหลานในการดูแล โดยจังหวัด นครศรีธรรมราช มีผู้สูงอายุพิการมากที่สุด คิดเป็นร้อยละ 58.14 รองลงมา คือจังหวัดพังงา คิดเป็นร้อยละ 55 และ จังหวัดชุมพร คิดเป็นร้อย ละ 51 นอกจากนี้ยังพบว่า ผู้สูงอายุที่ ประสบปัญหาด้านที่อยู่อาศัยไม่เหมาะสม มีจำ นวน 1,331 ครัวเรือน ได้รับการช่วยเหลือ ในการปรับสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยไปแล้ว จำ นวน 536 ครัวเรือน คิดเป็นร้อยละ 40.27 และยังไม่ได้รับสิทธิการช่วยเหลืออีก 795 ครัวเรือน คิดเป็นร้อยละ 59.72 โดยจังหวัดที่มีผู้สูงอายุที่ประสบปัญหาด้านที่อยู่อาศัยไม่เหมาะสมจำ นวนมาก ได้แก่ จังหวัดชุมพร จังหวัดสุราษฎร์ธานี และ จังหวัดนครศรีธรรมราช 1
รายงานการคาดการณ์แนวโน้มของสถานการณ์ทางสังคมระดับกลุ่มจังหวัด ในเขตพื้นที่ 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน ประจำ ปี 2566 นครศรีธรรมราช กระบี่ พังงา ภูเก็ต สุราษฎร์ธานี ระนอง ชุมพร สำ นักงานส่งเสริมและสนับสนุนวิชาการ 10 จากการสำ รวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน สำ นักงาน สถิติแห่งชาติ ปี 2565 พบว่า จังหวัดที่มีแนวโน้มผู้สูงอายุอยู่ตาม ลำ พังเพิ่มขึ้น ได้แก่ จังหวัดชุมพร จังหวัดนครศรีธรรมราช และ จังหวัดสุราษฎร์ธานี จากระบบมาตรวัดทางสังคมและดัชนีความมั่นคงของมนุษย์ กองมาตรฐานการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ปี 2566 พบว่า ผู้สูงอายุมีแนวโน้มถูกกระทำ ความรุนแรงมากขึ้น โดยเฉพาะการกระทำ ความรุนแรงทางด้านร่างกาย จากฐานข้อมูลโครงการเงินอุดหนุนเพื่อการเลี้ยงดูเด็กแรกเกิด กรมกิจการเด็กและเยาวชนปี 2566 พบว่า มีผู้สูงอายุยากจน ต้องรับภาระเลี้ยงดูเด็กอายุไม่เกิน 6 ปี (ครอบครัวแหว่งกลาง) จำ นวน 2,455 คน โดยพบว่า จังหวัดนครศรีธรรมราชมีผู้สูงอายุที่ ต้องรับภาระเลี้ยงดูเด็กแรกเกิดมากที่สุด รองลงมา คือ จังหวัดพังงา และ จังหวัดชุมพร จากโครงสร้างประชากรในเขตพื้นที่ 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน ที่มีจำ นวนผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องประกอบผู้สูงอายุต้องเผชิญ ปัญหาทางสังคมที่หลากหลายและซับซ้อนยิ่งขึ้น จึงมีความจำ เป็นต้องเตรียมความพร้อมเพื่อรองรับสังคมผู้สูงอายุ รวมถึงการจัดระบบ ให้บริการด้านสวัสดิการสังคม โดยการเตรียมความพร้อมดังกล่าว มิใช่เฉพาะกลุ่มคนในวัยก่อนสูงอายุเท่านั้น ยังคงครอบคลุมไปถึงกลุ่ม เด็กและเยาวชน คนรุ่นใหม่ เพื่อเป็นเป็นการวางรากฐานการเฝ้าระวัง การให้ความช่วยเหลือ และการพัฒนาคุณภาพชีวิต จึงขอเสนอ แนวทางการส่งเสริมงานด้านผู้สูงอายุ ดังนี้ 2
รายงานการคาดการณ์แนวโน้มของสถานการณ์ทางสังคมระดับกลุ่มจังหวัด ในเขตพื้นที่ 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน ประจำ ปี 2566 นครศรีธรรมราช กระบี่ พังงา ภูเก็ต สุราษฎร์ธานี ระนอง ชุมพร สำ นักงานส่งเสริมและสนับสนุนวิชาการ 10 1.ส่งเสริมความรู้ความเข้าใจให้แก่คนทุกช่วงวัยให้ตระหนักถึงความสำ คัญในการเตรียมความพร้อมเข้าสู่วัยผู้สูงอายุอย่างมีคุณภาพ และควร ส่งเสริมทั้งทางด้านเศรษฐกิจ ด้านสุขภาพ ด้านที่อยู่อาศัย และด้านสังคม 2.สนับสนุนให้มีบ้านพักผู้สูงอายุในชุมชน หรือ Homecare สำ หรับผู้สูงอายุที่อยู่เพียงลำ พังหรือการผลักดันให้เกิดบ้านกลางในทุกชุมชน 3.ส่งเสริมให้ทุกช่วงวัยมีการวางแผนเรื่องการออม เพื่อที่จะได้มีเงินใช้ในวัยผู้สูงอายุอย่างมีความสุข สามารถดูแลสุขภาพตนเองให้แข็งแรง และเป็นส่วนหนึ่งของพลังในการขับเคลื่อนการพัฒนาสังคม 4.ส่งเสริมการดูแลและจัดสวัสดิการแก่ผู้สูงอายุเพื่อรองรับสังคมสูงอายุ (Age Society) เช่น ระบบศูนย์บริบาลผู้สูงอายุในชุมชน ที่มุ่งให้ คนในชุมชนดูแลซึ่งกันและกัน และ พัฒนาระบบบริหารกองทุนผู้สูงอายุให้เท่าทันการเปลี่ยนแปลง 5.ส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางสังคมและเป็นจิตอาสาเพิ่มมากขึ้น 2.สถานการณ์ด้านเด็กและเยาวชน ในปี 2566 เด็กและเยาวชนในพื้นที่ 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน มีเด็กและเยาวชน จำ นวนทั้งสิ้น 1,464,253 คน คิดเป็นร้อยละ 32.56 ของประชากรทั้งหมด ซึ่งมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเล็กน้อย โดยในปี 2564 มีเด็กและเยาวชน จำ นวน 1,391,733 คน คิดเป็นร้อยละ 30.98 ในปี 2565 มีเด็กและเยาวชน จำ นวน 1,400,092 คน คิดเป็นร้อยละ 31.19 ปี 2566 เด็กและเยาวชนส่วนใหญ่อยู่ในช่วงอายุ 7 - 15 ปี ร้อยละ 38.08 ช่วงอายุ 19 – 25 ปี ร้อยละ 30.03 ช่วงอายุ 0 - 6 ปี ร้อยละ 21.63 และ ช่วงอายุ 16 – 18 ปี ร้อยละ 11.88 ตามลำ ดับ จากรายงานสถานการณ์ทางสังคม เวทีสมัชชาสวัสดิการสังคม และเวทีวิชาการของ 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน พบว่า ปัญหาสำ คัญ เร่งด่วนของเด็กและเยาวชน คือ ปัญหาพฤติกรรมไม่เหมาะสม มีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันควร ใช้ความรุนแรง และการใช้สารเสพติด ซึ่งมีสถิติเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งปัญหาการมีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันควรของเด็กและเยาวชนเป็นเรื่องน่าห่วงใย จำ เป็นต้องได้รับ การแก้ไขเร่งด่วน เนื่องจากส่งผลกระทบต่อตัวเด็ก ครอบครัว และสังคมในหลายมิติ 40 30 20 10 0 2564 2565 2566 30.98 31.19 32.56 ร้อยละประชากรเด็กและเยาวชน 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน ปี 2564-2566 (หน่วย:ร้อยละ) ระบบฐานข้อมูลโครงการเงินอุดหนุนเพื่อการเลี้ยงดูเด็กแรกเกิด กรมกิจการเด็กและเยาวชน ในระยะ 3 ปี (ปี 2564 – 2566) แสดงข้อมูลสนับสนุนให้เห็นถึงปัญหาดังกล่าว โดยพบว่า แม่วัยใส และแม่วัยใสเลี้ยงเดี่ยว มีจำ นวนเพิ่มขึ้นทุกปี ทุกจังหวัด ในปี 2566 จังหวัดกระบี่ มีอัตราแม่วัยใสมากที่สุด เท่ากับ 6.67 ต่อจำ นวนประชากร 1,000 คน รองมาคือ จังหวัดระนอง 6.26 จังหวัดชุมพร 5.92 จังหวัดพังงา 5.72 จังหวัดสุราษฎร์ธานี 5.61 จังหวัดนครศรีธรรมราช4.98 และ จังหวัดภูเก็ต 3.47 3 อัตราแม่วัยใส 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน ปี 2565-2566 (หน่วย : ประชากร 1,000 คน) 2565 2566 นครศรีธรรมรา ช กระบี่ พังงา ภูเก็ต สุราษฎร์ธา นี ระนอ ง ชุมพร 8 6 4 2 0 4.98 6.67 5.72 3.47 5.61 6.26 5.92 4.47 5.97 5.22 3.06 5.0 5.62 5.21
รายงานการคาดการณ์แนวโน้มของสถานการณ์ทางสังคมระดับกลุ่มจังหวัด ในเขตพื้นที่ 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน ประจำ ปี 2566 นครศรีธรรมราช กระบี่ พังงา ภูเก็ต สุราษฎร์ธานี ระนอง ชุมพร สำ นักงานส่งเสริมและสนับสนุนวิชาการ 10 ด้านตัวเด็กและเยาวชน -ขาดทักษะ อยากรู้ อยากลอง ความแปรปรวนของฮอร์โมน -ขาดความอบอุ่น โหยหาความรัก ทำ ให้ถูกชักจูงง่าย ในขณะที่อายุของแม่วัยใสลดน้อยลง สอดคล้องกับระบบฐาน ข้อมูล HDC ของสำ นักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข พบว่า จำ นวนเด็กและเยาวชนอายุต่ำ กว่า 15 ปีที่ตั้งครรภ์ ในพื้นที่ 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน มีอัตราเพิ่มขึ้นทุกปี และสูงกว่า ค่าเป้าหมายอัตราการตั้งครรภ์ของเด็กและเยาวชน ช่วงอายุ ระหว่าง 10 – 14 ปี ซึ่งกำ หนดไว้ไม่เกิน 0.5 ต่อประชากร 1,000 คน โดยจังหวัดที่แม่วัยใสอายุต่ำ กว่า 15 ปี มีอัตรา เพิ่มสูงขึ้นและเกินค่าเป้าหมาย ได้แก่ จังหวัดพังงา จังหวัดชุมพร จังหวัดภูเก็ต จังหวัดระนอง จังหวัดสุราษฎร์ธานี จังหวัดนครศรีธรรมราช และจังหวัดกระบี่ ตามลำ ดับ ด้านชุมชน สังคม/สิ่งแวดล้อม -แหล่งอบายมุข สถานบันเทิงแอบแฝงมาก -พื้นที่สร้างสรรค์สำ หรับเด็กมีน้อยลง ด้านครอบครัว -ต้นแบบที่ดี สำ หรับเด็กในสังคมมีน้อย -ปัญหาเศรษฐกิจ ทำ ให้ผู้ปกครอง มุ่งเน้นแต่การทำ งานหาเลี้ยง ครอบครัว ส่งผลให้ไม่มีเวลาอบรมเลี้ยงดูเด็ก -ปล่อยปละละเลยเด็ก การเกิดช่องว่างระหว่าง Gen จากสถานการณ์และแนวโน้มของปัญหาดังกล่าว ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ ของแม่วัยใส เด็กที่เกิดมา และสมาชิกในครอบครัว ซึ่งส่วนใหญ่เป็นครอบครัวเปราะบาง แม่วัยใสส่วนใหญ่ไม่มีความพร้อมในการครองคู่หรือสร้างครอบครัว หลายรายจึงประสบ ปัญหากลายเป็นแม่วัยใสเลี้ยงเดี่ยว บางรายไม่สามารถเลี้ยงดูเด็กได้ ต้องหาคนอุปการะ เลี้ยงดูแทน จากข้อมูลครอบครัวทดแทนของกรมกิจการเด็กและเยาวชน พบว่า มีเด็กถูกทอด ทิ้ง และเด็กที่บิดามารดาไม่มีความพร้อมในการเลี้ยงดู อยู่ในความอุปการะของครอบครัว อุปถัมภ์เพิ่มขึ้นทุกปี ซึ่งส่วนใหญ่ผู้อุปการะเลี้ยงดูจะเป็นเครือญาติและอยู่ในช่วงวัยผู้สูงอายุ สอดคล้องกับข้อมูลผู้สูงอายุที่ต้องการเลี้ยงดูเด็กในโครงการเงินอุดหนุนเพื่อการเลี้ยงดูเด็ก แรกเกิด ด้านสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศ -สื่อลามกอนาจาร มีมากและเข้าถึงง่าย -เด็กถูกผลักเข้าสู่โลกโซเซียล สาเหตุของปัญหาเด็กและเยาวชนตั้งครรภ์ไม่พร้อมมาจากหลายปัจจัย อัตราการคลอด ปี 2565 อัตราการคลอด ปี 2566 นครศรีธรรมรา ช กระบี่ พังงา ภูเก็ต สุราษฎร์ธา นี ระนอ ง ชุมพร 2 1.5 1 0.5 0 -0.5 -1 0.6 0.3 1.5 0.8 0.6 0.8 1.5 -0.3 -0.3 -0.7 -0.6 -0.4 0.0 -0.6 อัตราการตั้งครรภ์ของเด็กและเยาวชน อายุต่ำ กว่า 15 ปี 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน ปี 2565-2566 (หน่วย:ร้อยละ) 4
รายงานการคาดการณ์แนวโน้มของสถานการณ์ทางสังคมระดับกลุ่มจังหวัด ในเขตพื้นที่ 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน ประจำ ปี 2566 นครศรีธรรมราช กระบี่ พังงา ภูเก็ต สุราษฎร์ธานี ระนอง ชุมพร สำ นักงานส่งเสริมและสนับสนุนวิชาการ 10 ด้านครอบครัว -จัดกิจกรรมเสริมสร้างพลัง ทักษะการสื่อสารเชิงบวก และการสื่อสารเรื่องเพศ ให้แก่ พ่อแม่ ผู้ปกครอง -รณรงค์ส่งเสริมและสร้างความตระหนักรู้แก่พ่อแม่ ผู้ปกครอง ได้เห็นถึงความสำ คัญของการใช้เวลาอย่างมีคุณภาพ เพื่อสร้างความ อบอุ่นในครอบครัว -จัดกิจกรรมเพื่อลดช่องว่างความคิดต่าง ระหว่างรุ่นอย่างสร้างสรรค์ -ส่งเสริมความมั่นคงทางอาชีพ/รายได้และความเป็นอยู่ ให้แก่ ครอบครัวเปราะบาง ด้านชุมชน สังคม/สิ่งแวดล้อม -เพิ่มพื้นที่สร้างสรรค์และปลอดภัยสำ หรับเด็ก เปิดโอกาสให้เด็กเข้ามามีส่วนร่วมในทุกมิติ (ร่วมคิด ร่วมตัดสินใจ ร่วมทำ และร่วมรับ ผิดชอบ) -ตรวจตราเฝ้าระวังพื้นที่เสี่ยง และแหล่งอบายมุขในชุมชน -เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ข้อมูล ข่าวสาร ที่ทันต่อสถานการณ์ปัญหาในยุคปัจจุบัน เพื่อเป็นการเตรียมพร้อมในการเผชิญเหตุ -ส่งเสริมให้ศูนย์ช่วยเหลือสังคมตำ บลและกลไกเครือข่ายด้านเด็กและครอบครัวในระดับชุมชน และระดับจังหวัด ให้มีความเข้มแข็ง สามารถเฝ้าระวังป้องกันแก้ไขปัญหาได้อย่างเป็นรูปธรรม -พัฒนาระบบฐานข้อมูลด้านเด็กให้ครอบคลุมทุกพื้นที่และมีระบบติดตามผล ด้านสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศ -ส่งเสริมการใช้สื่อ อย่างสร้างสรรค์และปลอดภัยในทุกกลุ่มวัย ดังนั้น เพื่อเป็นการคุ้มครองทางสังคมให้แก่เด็กและเยาวชน ป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ไม่พร้อม ทุกภาคส่วนต้องเร่งขับเคลื่อนการ ดำ เนินงานในมิติต่าง ๆ ดังนี้ ด้านตัวเด็กและเยาวชน -จัดกิจกรรมส่งเสริมความรู้เรื่องเพศวิถีและทักษะชีวิตที่จำ เป็นให้แก่เด็กอย่างต่อเนื่อง -มีช่องทางการให้คำ ปรึกษาและบริการที่หลากหลาย ปลอดภัย และเป็นมิตรกับเด็ก -ส่งเสริมสนับสนุนให้มีกิจกรรมที่ค้นหาศักยภาพเชิงบวกและสร้างความภูมิใจในคุณค่าของตนเองให้แก่เด็ก 5 จากรายงานการคาดการณ์แนวโน้มของสถานการณ์ทางสังคมระดับกลุ่มจังหวัดในเขตพื้นที่ 7 จังหวัดภาคใต้ตอนบน ประจำ ปี 2566 ชี้ให้เห็นถึงความจำ เป็นเร่งด่วนในการรองรับสังคมผู้สูงอายุ และการสร้างรากฐานในการคุ้มครองทางสังคมในทุกมิติให้กับเด็กและเยาวชน ซึ่งเป็นกำ ลังสำ คัญในการกำ หนดอนาคตของประเทศ ให้มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์ก้าวทันต่อการเปลี่ยนแปลงในศตวรรษที่ ๒๑ โดยบูรณาการความร่วมมือในการดำ เนินงานของทุกภาคส่วนอย่างเป็นรูปธรรม จริงจัง และต่อเนื่อง
สำสำสำสำนันั นันั กงานส่ส่ส่ส่ งเสริริริริม และสนันั นันั บสนุนุ นุนุ นวิวิวิวิชาการ 10 33 หมู่1มู่ ตำ บลขุน ขุ ทะเล อำ เภอเมือมืง จังจัหวัดวัสุราษฎ์ธฎ์านี 84100 E-mail: [email protected] Tel : 077 355 022 3 Facebook : https://www.facebook.com/Tpso10.Surat/ Website : http://tpso-10.m-society.go.th Website สสว.10 Facebook สสว.10 Line OA สสว.10