Brown Brush Strokes Beauty Make Up Poster (1)

10 หลักธรรม

พุทธศาสนา

นางสาว กมลทิตย์ พรประดับ

4 อรยิ สจั

มคี วามจรงิ อยู่ 4 ประการ คอื การมอี ยูข่ องทกุ ข์ เหตุแห่งทกุ ข์
ความดบั ทุกข์ และ หนทางไปส่คู วามดับทกุ ข์

ทกุ ข์ : คือ การมีอยขู่ องทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ และตาย ลว้ นเปนทกุ ข์
ความเศร้าโศก ความโกรธ ความอจิ ฉารษิ ยา ความวิตกกงั วล ความ
กลัวและความผดิ หวงั ล้วน การพลดั พรากจากของทีรัก ความเกลียด
ความอยาก ความยดึ มันถือมัน ความยึดติดในขนั ธท์ ัง

สมทุ ยั : คอื เหตุแหง่ ทกุ ข์ ผู้คนไมส่ ามารถเหน็ ความจรงิ ของชีวิต
พวกเขาตกอย่ใู นเปลวเพลงิ แห่งตณั หา ความโกรธ ความอจิ ฉารษิ ยา
ความเศร้าโศก ความวติ กกังวล ความกลัว และความผดิ หวัง

นิโรธ : คือ ความดับทกุ ข์ การเข้าใจความจริงของชีวิตนําไปส่กู ารดบั
ความเศร้า โศกทังมวล อนั ยังให้เกิดความสงบและความเบกิ บาน

มรรค : คอื หนทางนําไปสู่ความดับทุกข์ อนั ได้แก่ อรยิ มรรค 8 ซงึ ได้
รับการหล่อเลียงด้วยการดาํ รงชีวติ อย่างมสี ติ ความมีสตนิ ําไปสู่
สมาธิและปญญาซึงจะปลดปลอ่ ย ให้พ้นจากความทกุ ขแ์ ละความโศก
เศร้าทังมวลอันจะนําไปสคู่ วามสนั ติและความเบกิ บาน

อ ทิ ธบิ าท4

อทิ ธิบาท แปลวา่ บาทฐานแหง่ ความสาํ เร็จ หมายถงึ สิงซงึ มี
คุณธรรม เครอื งใหล้ ุถงึ ความสําเร็จตามทีตนประสงค์ ผูห้ วงั ความ
สาํ เร็จในสิงใด ตอ้ งทําตนให้สมบูรณ์ ดว้ ยสงิ ทเี รียกวา่ อิทธบิ าท ซงึ

จาํ แนกไวเ้ ปน ๔ คือ

ฉันทะ คอื ความพอใจในฐานะ เปนสิงทีตนถือวา่ ดีทสี ุด ทมี นุษย์เรา
ควรจะได้

วริ ยิ ะ คือ ความพากเพยี ร หมายถึง การการะทําทีติดตอ่ ไม่
ขาดตอนเปนระยะยาว จนประสบความสาํ เรจ็

จติ ตะ หมายถงึ ความไมท่ อดทิง้ สิงนันไปจากความรสู้ กึ ของตวั
ทาํ สิงซงึ เปนวัตถปุ ระสงค์ใหเ้ ดน่ ชดั อยใู่ นใจเสมอ

วมิ ังสา หมายถงึ ความสอดสอ่ งในเหตแุ ละผลแหง่ ความสําเร็จ
เกียวกบั เรืองนันๆ ให้ลึกซึงยิงๆ ขนึ ไปตลอดเวลา

ัส งคหวตั ถุ4

หมายถึง หลักธรรมทีเปนเครืองยดึ เหนียวนําใจของผ้อู ืน ผกู
ไมตรี เอือเฟอ เกอื กลู หรือเปนหลกั การสงเคราะห์ซึงกันและกัน

มอี ยู่ 4 ประการ ได้แก่
ทาน คือ การให้ การเสยี สละ หรอื การเอือเฟอแบ่งปนของๆตน
เพอื ประโยชน์แก่บคุ คลอืน ไมต่ ระหนีถีเหนียว ไมเ่ ปนคนเหน็ แกไ่ ด้
ฝายเดียว

ปยวาจา คอื การพูดจาด้วยถ้อยคําทไี พเราะอ่อนหวาน พดู ด้วย
ความจริงใจ ไม่พูดหยาบคายก้าวร้าว พูดในสิงทีเปนประโยชน์
เหมาะสาํ หรับกาลเทศะ
อัตถจรยิ า คือ การสงเคราะหท์ กุ ชนิดหรอื การประพฤติในสงิ ทีเปน
ประโยชน์แกผ่ อู้ ืน

สมานัตตา คอื การเปนผมู้ ีความสมําเสมอ หรอื มคี วามประพฤติ
เสมอตน้ เสมอปลาย

พร หมวหิ าร4

พรหมวหิ าร แปลว่า ธรรมของพรหมหรอื ของท่านผเู้ ปนใหญ่
พรหมวหิ ารเปนหลักธรรมสําหรบั ทุกคน เปนหลกั ธรรมประจาํ ใจ
ทจี ะช่วยใหเ้ ราดาํ รงชีวิตอยู่ได้อยา่ งประเสรฐิ และบริสุทธิ หลกั

ธรรมนีไดแ้ ก่

เมตตา : ความปราถนาให้ผู้อืนไดร้ ับสุข ความสขุ เปนสิงทีทกุ คน
ปรารถนา ความสขุ เกดิ ขึนไดท้ ังกายและใจ

กรุณา : ความปรารถนาใหผ้ อู้ ืนพ้นทุกข์ ความทกุ ข์ คอื สิงทีเขา้ มา
เบียดเบียนใหเ้ กดิ ความไม่สบายกายไม่สบายใจ

มทุ ิตา : ความยินดเี มือผู้อนื ได้ดีหมายถงึ ความปรารถนาใหผ้ ู้อืนมีความ
สขุ ความเจริญก้าวหน้ายิงๆขนึ ไม่มีจติ ใจริษยา ความรษิ ยา

อเุ บกขา : การร้จู ักวางเฉย หมายถงึ การวางใจเปนกลางเพราะ
พจิ ารณาเหน็ ว่า ใครทําดียอ่ มได้ดี ใครทาํ ชวั ย่อมไดช้ ัว ตามกฎแห่ง
กรรม

มรรค 8

อฏั ฐงั คิกมรรค

หมายถงึ ทางเดินของใจ เปนการเดินจากความทุกขไ์ ปสู่
ความเปนอสิ ระหลุดพน้ จากทุกขซ์ ึงมนุษย์หลงยึดถือและ

ประกอบขึนใส่ตนด้วยอาํ นาจของอวชิ ชา

มรรคมีองค์แปด คอื ต้องพรอ้ มเปนอันเดียวกนั ทังแปด
อย่างดจุ เชือกฟนแปดเกลยี ว องค์แปดคอื

สัมมาทิฏฐิ คอื ความเขา้ ใจถูกตอ้ ง
สมั มาสงั กัปปะ คอื ความใฝใจถกู ตอ้ ง
สมั มาวาจา คือ การพดู จาถกู ตอ้ ง
สมั มากมั มนั ตะ คอื การกระทําถูกต้อง
สมั มาอาชีวะ คือ การดาํ รงชพี ถูกต้อง
สัมมาวายามะ คอื ความพากเพียรถูกตอ้ ง
สมั มาสติ คือ การระลกึ ประจําใจถูกตอ้ ง
สมั มาสมาธิ คือ การตงั ใจมันถกู ต้อง

โล กธรรม8

โลกธรรม 8 หมายถงึ เรืองของ โลกมีอยูป่ ระจํากับชีวิต สังคมและโลก
ของมนุษยเ์ ปนความจรงิ ทีทกุ คนต้องประสบดว้ ยกนั ทังนันอย่างหลีกเลียง

ไม่ได้ ไมว่ ่าจะชอบหรอื ไม่ชอบกต็ าม ขอ้ แตกต่างคือ ใครประสบมาก
ประสบน้อย ช้าหรอื เร็ว โลกธรรมแบง่ ออกเปน 8 ชนิด จําแนกออกเปน 2

ฝายควบค่กู ันและมีความหมายตรงขา้ มกัน คอื

โลกธรรมฝายอฏิ ฐารมณ์ คอื ฝายทีมนุษยพ์ อใจมี 4 เรือง คือ

- ไดล้ าภ หมายความว่า ได้ผลประโยชน์ ไดท้ รพั ยส์ นิ เงนิ ทองเรือนหรอื ทีสวน ไร่นา
- ได้ยศ หมายความว่า ได้รบั แตง่ ตงั ให้มีฐานันดรสูงขึน ได้ตาํ แหน่ง ได้อํานาจ
- ไดร้ บั สรรเสริญ คือ ได้ยิน ได้ฟง คําสรรเสรญิ คําชมเชย คาํ ยกยอ
- ไดส้ ขุ คอื ได้ความสบายกาย สบายใจ ไดค้ วามเบกิ บาน ร่าเรงิ ไดค้ วามบนั เทิงใจ

โลกธรรมฝายอนิฏฐารมณ์ คือ ฝายทีมนุษยไ์ มพ่ อใจมี 4 เรือง คือ

- เสียลาภ หมายความว่า ลาภทีได้มาแลว้ เสยี ไป
- เสอื มยศ หมายถึง ถูกลดความเปนใหญ่ ถูกถอดออกจากตําแหน่ง ถูกถอด
อาํ นาจ
- ถูกนินทา หมายถงึ ถูกตําหนิติเตยี นว่าไม่ดี มีใครพดู ถงึ ความไม่ดีของเราในทลี ับ
หลังเรยี กวา่ ถูกนินทา
- ตกทกุ ข์ คือ ไดร้ บั ความทกุ ข์ทรมานกายทรมานใจ

ทศิ หก

ทศิ หก บุคคลประเภทต่างๆ ทเี ราตอ้ งเกียวข้องสมั พันธ์ ดุจทศิ ทอี ยู่
รอบตวั จดั เปน ๖ ทศิ ดงั นี

ปุรัตถมิ ทิส ทิศเบอื งหน้า ไดแ้ ก่ บดิ า มารดา
ทกั ขณิ ทิส ทิศเบืองขวา ไดแ้ ก่ ครอู าจารย์
ปจฉิมทิส ทศิ เบอื งหลงั ไดแ้ ก่ สามีภรรยา
อตุ ตรทิส ทิศเบืองซ้ายไดแ้ ก่ มติ รสหาย
อปุ รมิ ทสิ ทศิ เบืองบนได้แก่ พระสงฆ์ สมณพราหมณ์
เหฏฐมิ ทสิ ทิศเบอื งลา่ ง ได้แก่ ลูกจ้างกับนายจ้าง

ัสป ปรุ สิ ธรรม7

ธรรมของคนดี ธรรมของสัตบรุ ษุ ธรรมทที ําใหเ้ ปนสัตบรุ ษุ
คุณสมบัตขิ องคนดี

ธัมมญั ู เปนผูร้ ู้จักเหตุ
อัตถญั ู เปนผรู้ ูจ้ ักผล
อตั ตัญ ู เปนผ้รู ้จู ักตน
มตั ตัญ ู เปนผรู้ ้จู กั ประมาณ
กาลัญ ู เปนผู้รู้จกั กาล
ปรสิ ัญ ู เปนผ้รู จู้ กั ชมุ ชน
ปุคคลัญ ู หรอื ปุคคลปโรปรัญ ู เปนผรู้ ู้จกั บคุ คล

ไ ตรลกั ษณ์

หมายถงึ สภาพทีเปนปกติวสิ ยั หรือเปนไป
ตามธรรมชาติ

อนิจจตา (อนิจจงั ) - ความไม่เทยี ง ความ
ไมค่ งที ความไม่ยังยนื ภาวะทีเกิดขึนแล้ว
เสือมและสลายไป

ทกุ ขตา (ทุกขงั ) - ความเปนทุกข์ ภาวะที
ถูกบบี คันด้วยการเกดิ ขึนและสลายตัว
ภาวะทีกดดัน ฝนและขัดแยง้ อยู่ในตัว

อนัตตตา (อนัตตา) - ความเปนอนัตตา
ความไมใ่ ชต่ วั ตน ความไม่มีตวั ตนทีแท้
จรงิ ของมันเอง ไม่ใชข่ องใคร ไม่อย่ใู น
อาํ นาจควบคมุ ของใคร

ฆรา วาสธรรม4

ฆราวาสธรรม แปลว่า คณุ สมบัติของผปู้ ระสบความสําเรจ็ ใน
การดาํ เนินชีวติ ทางโลก ประกอบด้วยธรรมะ 4 ประการ คือ

สจั จะ แปลวา่ จริง ตรง แท้ มคี วามซอื สตั ยเ์ ปนพืนฐาน เปน
คนจรงิ ตอ่ ความเปนมนุษยข์ องตน

ทมะ แปลวา่ ฝกตน ข่มจิต และรักษาใจ บังคับตวั เองเพือลด
และละกิเลส และรักษาสจั จะ
ขนั ติ แปลวา่ อดทน ไม่ใช่แพยี งแตอ่ ดทนกบั คาํ พูดหรอื การก
ระทําของผู้อืนทีเราไม่พอใจ แตห่ มายถงึ การอดทนอดกลัน
ต่อการบีบบงั คับของกิเสส

จาคะ แปลว่า เสียสละ บริจาคสิงทีไม่ควรมอี ยู่ในตน โดย
เฉพาะกิเลสเพราะนันคือสิงทีไมค่ วรมอี ยกู่ ับตน ละนิสัยไม่ดี
ต่างๆ