95 ชนิด ปลาสวยงามทะเล

ที่�ป่ รึึกษา องคมนตรีี
อธิิบดีีกรมประมง
1. ดร. จรััลธาดา กรรณสูตู รองอธิิบดีีกรมประมง
2. นายมีีศัักดิ์์� ภัักดีีคง รองอธิิบดีีกรมประมง
3. นายเฉลิิมชััย สุุวรรณรักั ษ์์ รองอธิิบดีีกรมประมง
4. นายวิิชาญ อิิงศรีีสว่่าง รองอธิิบดีีกรมประมง
5. นายบััญชา สุขุ แก้ว้
6. นายถาวร ทัันใจ

คณะทำำ�งานจััดทำ�ำ หนังั สือื พันั ธุ์ส์� ััตว์์น้ำ��ำ สวยงามของไทย
1. นายเฉลิิมชััย สุวุ รรณรัักษ์์ รองอธิิบดีีกรมประมง (ประธาน คณะทำ�ำ งาน)
2. นางอรุุณีี รอดลอย ผู้�เ้ ชี่�ยวชาญด้้านสััตว์์น้ำ�ำ�และพรรณไม้้น้ำ�ำ�สวยงาม
(รองประธาน คณะทำ�ำ งาน)
3. นางสุุวิิมล สีีหิิรัญั วงศ์์ ผู้�้เชี่�ยวชาญด้้านความหลากหลายทางชีีวภาพ
ด้้านการประมงน้ำ��ำ จืืด
4. นายวิิศณุพุ ร รััตนตรัยั วงศ์์ ผู้�้เชี่�ยวชาญด้้านพัันธุกุ รรมสัตั ว์์น้ำ��ำ
5. นางสุุทธิินีี ลิ้้�มธรรมมหิิศร ผู้�อ้ ำำ�นวยการกองวิิจััยและพััฒนาการเพาะเลี้�ยงสััตว์์น้ำ�ำ�ชายฝั่ง่�
6. นายเฉลิิมพล เพ็็ชรรัตั น์์ ผู้�้อำ�ำ นวยการกองวิิจััยและพััฒนาประมงน้ำ��ำ จืืด
7. นายอำำ�นวย คงพรหม ผู้�อ้ ำ�ำ นวยการกองวิิจััยและพัฒั นาประมงทะเล
8. ดร.สง่่า ลีีสง่่า ผู้�้อำ�ำ นวยการกองวิิจััยและพััฒนาพัันธุกุ รรมสััตว์์น้ำ��ำ
9. นายธเนศ พุ่่�มทอง ผู้�้อำำ�นวยการกองวิิจัยั และพัฒั นาการเพาะเลี้�ยงสััตว์์น้ำ��ำ จืืด
10.นางสาวอ้้อมเดืือน มีีจุ้�ย หััวหน้้ากลุ่�มวิิจัยั และพัฒั นาการเพาะเลี้�ยงสัตั ว์์น้ำ��ำ สวยงาม
และพรรณไม้้น้ำ�ำ�
11. นายประสิิทธิ์์� คงพรปรารถนา หัวั หน้้ากลุ่�มชีีววิิทยาและความหลากหลายทางทะเล
12. นายอนุุชา พงษ์์พััฒนะ หััวหน้้ากลุ่�มเทคโนโลยีีโสตทััศนููปกรณ์์และสื่่อ� สิ่่ง� พิิมพ์์
13. นางนฤนารถ ภัคั พงศ์์โยธิิน หััวหน้้ากลุ่�มเผยแพร่่และประชาสัมั พันั ธ์์
สำ�ำ นักั งานเลขานุกุ ารกรม

ผู้้�เรีียบเรีียง นางอรุุณีี รอดลอย ผู้�้เชี่�ยวชาญด้้านสัตั ว์์น้ำ�ำ�และพรรณไม้้น้ำ��ำ สวยงาม
ภาพประกอบ นางอรุุณีี รอดลอย ผู้�เ้ ชี่ย� วชาญด้้านสัตั ว์์น้ำ�ำ�และพรรณไม้้น้ำ�ำ�สวยงาม

ปีีที่่พ� ิิมพ์์ พ.ศ. 2564

จำำ�นวนที่่พ� ิิมพ์ ์ 2,000 เล่่ม

ISBN 978-616-358-576-9

ออกแบบ/พิิมพ์ท์ ี่่ � โรงพิิมพ์์ชุุมนุมุ สหกรณ์์การเกษตรแห่่งประเทศไทย จำำ�กัดั

๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง
กรมประมง
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์์

คำำนิยิ ม

หนัังสืือชุุด “ใต้้ร่่มพระบารมีี จากสายธาราสู่�มหานทีี ๙๕ ปีี
กรมประมง” ที่่ก� รมประมงได้้จัดั ทำำ�ขึ้น�้ นั้้น� เป็น็ ความพยายามของกรมประมง
ในการรวบรวมปลาไทยที่่�มีีถิ่่�นอาศััยในแหล่่งน้ำ��ำ จืืด น้ำ��ำ กร่่อย และน้ำ��ำ เค็็ม
รวมทั้้�งรวบรวมเครื่�องมืือประมงประเภทต่่าง ๆ ทั้้�งทางด้้านประมงน้ำ�ำ�จืืด
และประมงทะเลของประเทศไทย ไว้้เป็็นฐานทรััพยากรชีีวภาพและคลัังความรู้�้
ด้้านการประมงของประเทศ เพื่่�อให้้เด็็กนัักเรีียน นัักศึึกษา เยาวชน
และประชาชนทั่่�วไปในแต่่ละภููมิิภาคได้้มีีโอกาสเรีียนรู้�้ได้้รู้�้จัักชนิิดพัันธุ์ �ปลา
และทรััพยากรท้้องถิ่่�นของตนเอง รวมทั้้�งรู้�้จัักลัักษณะเครื่�องมืือประมง
ของไทย ดังั นั้้�น หนังั สืือชุดุ นี้้จ� ึึงเอื้้อ� อำำ�นวยประโยชน์ใ์ ห้้เกิดิ ขึ้�น้ ทั้้�งโดยทางตรง
และทางอ้้อมแก่่สัังคมในการร่่วมกัันดููแล รัักษา และอนุุรัักษ์์คุ้้�มครอง
ทรัพั ยากรสััตว์์น้ำ�ำ�ของประเทศ เป็็นการสร้้างการมีีส่่วนร่่วมของคนในชุุมชน
และสังั คม สร้้างแนวร่่วมในการรักั ษาและติิดตามการเปลี่่ย� นแปลงของพันั ธุ์�
ปลาชนิิดต่่าง ๆ ที่่�จะเกิิดขึ้้�น ทำำ�ให้้ทราบถึึงการเปลี่่�ยนแปลงที่่�ผ่่านมา
และที่่�จะเป็็นไปในอนาคตว่่าจะพบมากขึ้้�นหรืือน้้อยลงอย่่างไร สามารถ
นำ�ำ ไปใช้้เป็็นฐานข้้อมููลในการวางแผนจััดการและพััฒนาทรััพยากรปลา
และสัตั ว์น์ ้ำ�ำ� รวมทั้้ง� สร้้างจิติ สำำ�นึึกในการอนุรุ ักั ษ์แ์ ละคุ้้ม� ครองแหล่ง่ พันั ธุ์�ปลา
และการเพาะและขยายพันั ธุ์�ปลาให้้มีเี พิ่่ม� มากขึ้น้� ด้้วยวิธิ ีกี ารต่า่ ง ๆ เพื่่อ� ไม่ใ่ ห้้
สููญสิ้้�นไปจากแหล่่งอาศััยในท้้องถิ่่น� และสัังคมไทย
หนัังสืือชุดุ “ใต้้ร่่มพระบารมีี จากสายธาราสู่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง”
กรมประมงจััดทำ�ำ ขึ้�้นเพื่่�อทููลเกล้้าถวายสมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จ
พระเทพรััตนราชสุุดา เจ้้าฟ้้ามหาจัักรีีสิิริินธร มหาวชิิราลงกรณวรราชภัักดีี
สิิริิกิิจการิิณีีพีีรยพััฒน รััฐสีีมาคุุณากรปิิยชาติิ สยามบรมราชกุุมารีี ซึ่่�งทรงมีี
ความสนพระทััยในด้้านสััตว์์น้ำ��ำ และการประมง โดยในการเสด็จ็ พระราชดำำ�เนิิน
เพื่่อ� ปฏิบิ ัตั ิพิ ระราชกรณียี กิจิ ด้้านการประมงทุกุ ครั้ง� ทรงมีพี ระราชดำ�ำ รัสั ถามถึึง
ชนิิดพันั ธุ์�ปลาและเครื่อ� งมืือประมงประเภทต่่าง ๆ หนัังสืือชุดุ นี้้�จึึงใช้้เป็น็ ข้้อมููล

๙๕ii ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

เพื่่�อทรงงานในการตรวจเยี่่�ยมและติิดตามผลโครงการ
ด้้านการประมง และสำำ�หรัับให้้นัักเรีียนระดัับ
ประถมศึึกษาในโครงการประมงโรงเรียี นภายใต้้โครงการ
เกษตรเพื่่�ออาหารกลางวัันตามพระราชดำ�ำ ริิ ซึ่่�งเป็็น
โรงเรีียนในสัังกััดกองบััญชาการตำ�ำ รวจตระเวนชายแดน
และสัังกััดกรมการศึึกษานอกโรงเรีียน และในโครงการ
พัฒั นาประมงอันั เนื่่อ� งมาจากพระราชดำ�ำ ริพิ ื้้น� ที่่ท� ุรุ กันั ดาร
ของจัังหวััดต่่าง ๆ ทั่่�วประเทศ เพื่่�อจัักได้้นำำ�ไปเผยแพร่่ ส่่งเสริิม สนัับสนุุน
ใ ห้้พัั ฒ น า ค ว า ม เ ป็็ น อ ยู่ � ข อ ง ป ร ะ ช า ช น ใ ห้้มีี ค ว า ม รู้�้ ค ว า ม เ ข้้ า ใ จด้้ า น ก า ร
ประกอบอาชีีพประมงได้้อย่่างถููกต้้องและเป็็นสื่่�อการเรีียนการสอน
เสริิมทัักษะด้้านเครื่ �องมืือประมงอัันเป็็นประโยชน์์แก่่นัักเรีียน นิิสิิต นัักศึึกษา
ทั้้�งระดับั ประถมศึึกษา มัธั ยมศึึกษา และอุุดมศึึกษา
ด้้วยเหตุนุ ี้้จ� ึึงเห็น็ ว่า่ หนังั สือื เล่ม่ นี้้จ� ะเป็น็ ประโยชน์อ์ ย่า่ งยิ่่ง� และขอเป็น็
กำำ�ลังั ใจให้้กรมประมงได้้สืบื สานเจตนาและดำ�ำ รงความต่อ่ เนื่่อ� งในการศึึกษา
เรื่�องพรรณปลาของไทย เพื่่�อดำ�ำ รงความมั่่�นคงทางอาหารและความ
หลากหลายทางชีีวภาพสััตว์์น้ำ�ำ� รวมทั้้�งการจััดการด้้านการใช้้ประโยชน์์
และการอนุุรักั ษ์์เพื่่อ� ให้้ปลาและสััตว์์น้ำ��ำ ยัังคงดำำ�รงอยู่่�คู่่�กับั สัังคมไทยตลอดไป

นายจรััลธาดา กรรณสูตู
องคมนตรีี

๒ กัันยายน ๒๕๖๔

๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล iii
๙๕ ปีี กรมประมง

คำำนิิยม

กรมประมง เป็็นหน่่วยงานหนึ่่�งของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์์
ซึ่่�งมีีความรัับผิิดชอบโดยตรงเกี่่�ยวกัับการบริิหารจััดการทรััพยากรสััตว์์น้ำ�ำ�
รวมทั้้�งการเพาะและขยายพัันธุ์์�สััตว์์น้ำ��ำ ทั้้�งสััตว์์น้ำ�ำ�เศรษฐกิิจและสััตว์์น้ำ�ำ�
สวยงาม การศึึกษาด้้านพัันธุ์�ปลาและความหลากหลายทางชีีวภาพของ
ปลาไทยรวมทั้้�งข้้อมููลด้้านเครื่�องมืือประมง เป็็นอีีกความพยายามหนึ่่�ง
ข อ ง ก ร ม ป ร ะ ม ง ที่่� จ ะ มุ่ � ง มั่่� น ดำำ� เ นิิ น ง า น ต า ม ภ า ร กิิ จ ก า ร บ ริิ ห า ร จัั ด ก า ร
ทรััพยากรสััตว์์น้ำ��ำ และการประมงของประเทศให้้ดำำ�รงความอุุดมสมบููรณ์์
และคงความหลากหลายทางชีีวภาพของสััตว์์น้ำ��ำ ผลสััมฤทธิ์์�อัันเกิิดจาก
ภารกิจิ ดังั กล่า่ วล้้วนเป็น็ ไปเพื่่อ� สนับั สนุนุ ให้้ประชาชนในประเทศมีที รัพั ยากร
สััตว์์น้ำ�ำ�ใช้้อย่่างต่่อเนื่่�องและยั่่�งยืืน มีีความมั่่�นคงทางอาหารและโภชนาการ
ที่่�ดีี มีีการจ้้างงาน สร้้างรายได้้ มีีคุณุ ภาพและวิิถีีชีีวิิตที่่ด� ีี
การจััดทำำ�หนังั สืือชุุด “ใต้้ร่่มพระบารมีี จากสายธาราสู่�มหานทีี ๙๕ ปีี
กรมประมง” ซึ่่�งมีีข้้อมููลทั้้�งปลาน้ำ��ำ จืืดและปลาทะเลของไทย ปลาสวยงามน้ำ��ำ จืืด
และปลาสวยงามทะเลรวมทั้้�งเครื่ �องมืือประมงของไทยเล่่มนี้้� จััดเป็็นคู่่�มืือ
ชนิิดพัันธุ์ �ปลาและเครื่ �องมืือประมงของประเทศที่่�รวบรวมจากการศึึกษา
ของกรมประมง และบููรณาการข้้อมููลกัับองค์์กรและสถาบัันการศึึกษา
ที่่�เกี่่�ยวข้้องถืือเป็็นฐานข้้อมููลความมั่่�นคงทางด้้านความหลากหลายของ
ชนิิดพัันธุ์�ปลาในประเทศ รวมถึึงเป็็นฐานข้้อมููลความมั่่�นคงด้้านอาหาร
ภาคการเกษตร ในภาคส่่วนของการประมงที่่�สามารถนำ�ำ มาจััดทำำ�ระบบ
สารสนเทศ ฐานข้้อมููลและเชื่�อมโยงระบบบริิหารจััดการพื้้�นที่่�เกษตรกรรม
(Agri-Map) ตั้้�งแต่่พื้้�นที่่�น้ำ�ำ�จืืด ชายฝั่�่งทะเล และในทะเลจะเห็็นภาพปลา
ประจำ�ำ ถิ่่�น เครื่�องมืือประมงประจำำ�พื้้�นที่่�และชุุมชนนำำ�มาขยายผล โดย
กรมประมงเป็็นหน่่วยงานหลักั ในการบริิหารจััดการทรััพยากรสััตว์์น้ำ��ำ ในพื้้�นที่่�

๙๕iv ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

จึึงหวัังเป็็นอย่่างยิ่�งว่่าหนัังสืือชุุด “ใต้้ร่่มพระบารมีี จากสายธาราสู่�มหานทีี
๙๕ ปีี กรมประมง” จะเป็็นประโยชน์์ต่่อผู้�้สนใจนำำ�ไปใช้้ในการสร้้างความรู้�้
ความเข้้าใจที่่�ถููกต้้อง ให้้แก่่เกษตรชาวประมง นัักเรีียน นิิสิิต นัักศึึกษา
ประชาชนทั่่�วไป ทำ�ำ ให้้ได้้รู้�้จััก รััก และหวงแหนทรััพยากรสััตว์์น้ำ�ำ�ของประเทศ
รวมทั้้�งร่่วมกัันสืืบสานการบำ�ำ รุุงรัักษาให้้มีีเพิ่่�มมากขึ้�้น และอนุุรัักษ์์ให้้ยัังคงอยู่�
คู่ �ประเทศไทยสืืบไป

นายเฉลิิมชััย ศรีีอ่่อน
รัฐั มนตรีีว่่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์์

๒ กัันยายน ๒๕๖๔

๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล v
๙๕ ปีี กรมประมง

คำำนำำ

เนื่่�องในวโรกาสวัันคล้้ายวัันพระราชสมภพ สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า
กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุดา เจ้้าฟ้้ามหาจัักรีีสิิริินธร มหาวชิิราลงกรณ
วรราชภัักดีี สิิริิกิิจการิิณีีพีีรยพััฒน รััฐสีีมาคุุณากรปิิยชาติิ สยามบรมราชกุุมารีี
ในวัันที่่� ๒ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๔ ณ ท่่าวาสุกุ รีี ผู้�บ้ ริิหารกรมประมงได้้รับั
พระมหากรุุณาธิิคุุณให้้เข้้าเฝ้้าและรัับฟัังพระราชดำำ�รััสเกี่่�ยวกัับการพััฒนา
ความรู้�้ให้้กัับนัักเรีียนในโรงเรีียนตามพระราชดำำ�ริิ ซึ่่�งทรงมีีพระราชวิินิิจฉััย
ให้้ปรัับปรุุงการถ่่ายทอดความรู้�้ให้้สอดคล้้องกัับวิิถีีการดำ�ำ รงชีีวิิตเพิ่่�มเติิม
จากการส่่งเสริิมอาชีีพด้้านการประมง เช่่น การทำ�ำ ประมง เครื่อ� งมืือประมง
โดยเฉพาะอย่่างยิ่่�งการจัับสัตั ว์์น้ำ�ำ�ที่่ถ� ููกต้้องและยั่่ง� ยืืน
สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุดา ฯ
ทรงประกอบพระราชกรณีียกิิจนานัปั การด้้วยพระวิิริิยะอุตุ สาหะ และทรงมีี
พระคุณุ ููปการในวงการด้้านการประมง ทรงอุทุ ิิศพระวรกาย พระสติปิ ััญญา
และพระราชหฤทััย เพื่่�อประโยชน์์สุุขของพสกนิิกร ให้้มีีความเป็็นอยู่�ให้้ดีียิ่�งขึ้�้น
พระองค์์ท่่านทรงมีีความสนพระทััยในด้้านสััตว์์น้ำ��ำ และการประมงตั้้�งแต่่
ทรงพระเยาว์์ ในการเสด็็จพระราชดำ�ำ เนิินเพื่่�อปฏิิบััติิพระราชกรณีียกิิจ
ด้้านการประมงทุุกครั้�ง ทรงมีีพระราชดำ�ำ รััสถามถึึงชนิิดพัันธุ์�ปลา และเครื่�องมืือ
ประมงประเภทต่่างๆ ด้้วยความสนพระทััย และทรงห่่วงใยในการอนุุรัักษ์์
ทรัพั ยากรสััตว์์น้ำ�ำ�ของไทยทั้้�งสััตว์์น้ำ�ำ�จืืดและสััตว์์ทะเล
กรมประมง ในฐานะหน่ว่ ยงานรับั ผิดิ ชอบโดยตรงเกี่่ย� วกับั การบริหิ าร
จััดการทรััพยากรสััตว์์น้ำ�ำ�และการประมง รวมทั้้�งการเพาะและขยายพัันธุ์�
สััตว์์น้ำ��ำ ทั้้�งสััตว์์น้ำ�ำ�เศรษฐกิิจและสััตว์์น้ำ�ำ�สวยงามนัับตั้้�งแต่่มีีพระมหากรุุณาธิิคุุณ
จััดตั้้�งกรมรักั ษาสัตั ว์์น้ำ�ำ�ขึ้้�นเมื่่อ� ปีี พ.ศ. ๒๔๖๙ บัดั นี้้� ได้้ผ่่านล่่วงเลยมาเกืือบ

๙๕vi ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

หนึ่่�งศตวรรษของการประมงไทย กรมประมงได้้ศึึกษา
สำำ�รวจ และวิิจััยด้้านพัันธุ์�ปลาและสััตว์์น้ำ�ำ�ที่่�มีีอยู่�
ต ล อ ดทั่่� ว ทุุ ก ภููมิิ ภ า ค แ ล ะ ทุุ ก พื้้� น ที่่� ข อ ง ป ร ะ เ ทศ
ทั้้�งลุ่�มน้ำ��ำ ในผืืนแผ่่นดิินและท้้องทะเลในอาณาเขต
เพื่่�อให้้การสนัับสนุุนงานด้้านการบำ�ำ รุุงรัักษาและ
ขยายประชากรสััตว์์น้ำ��ำ กิิจกรรมดัังกล่่าวเริ่�มต้้นมา
ตั้้�งแต่่ปีี พ.ศ. ๒๔๖๖ ในรััชสมััยของพระบาทสมเด็็จ
พระมงกุุฎเกล้้าเจ้้าอยู่่�หัวั โดยมีี ดร.ฮิิว แมคคอร์์มิิค สมิิท (Dr. Huge M. Smith)
อดีีตผู้�้บััญชาการกรมการประมงของรััฐบาลสหรััฐอเมริิกาที่่�มารัับราชการ
เป็็นที่่�ปรึึกษาด้้านการประมงของกระทรวงเกษตราธิิการนานถึึง ๑๓ ปีี
และได้้ดำ�ำ รงตำ�ำ แหน่่งเจ้้ากรมหรืืออธิิบดีีท่่านแรก ภายหลัังจากมีีพระบรม
ราชโองการตั้้�งกรมรัักษาสััตว์์น้ำ�ำ�ขึ้้�นเมื่่�อวัันที่่� ๒๑ กัันยายน พ.ศ. ๒๔๖๙
และต่่อมาได้้เปลี่่ย� นชื่อ� เป็็นกรมการประมง และกรมประมง ตามลำ�ำ ดับั
เนื่่�องในวาระครบรอบ ๙๕ ปีี ของการสถาปนากรมประมง
กรมประมงได้้จััดทำ�ำ หนัังสืือชุุด “ใต้้ร่่มพระบารมีี จากสายธาราสู่�มหานทีี
๙๕ ปีี กรมประมง” ซึ่ง่� ประกอบด้้วยหนังั สือื ๔ เล่ม่ ได้้แก่่ “พรรณปลาไทยจาก
สายธาราสู่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง” “๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามน้ำ��ำ จืืดไทย
๙๕ ปีี กรมประมง” “๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล ๙๕ ปีี กรมประมง” และ
“เครื่อ� งมืือประมงของไทย”

๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล vii
๙๕ ปีี กรมประมง

โดยหนัังสืือ “พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่�มหานทีี ๙๕ ปีี
กรมประมง” เป็็นการรวบรวมชนิิดพัันธุ์�ปลาของไทยทั้้�งจากผืืนแผ่่นดิิน
ในระบบนิิเวศแหล่่งต้้นน้ำ�ำ�ลำำ�ธารต่่อเนื่่�องไปถึึงอาณาเขตท้้องทะเลในระบบนิิเวศ
ทะเลและชายฝั่่�งของไทย ซึ่่�งได้้รัับการสนัับสนุุนข้้อมููลจากหน่่วยงานในสัังกััด
กรมประมง ศููนย์์พััฒนาการประมงแห่่งเอเชีียตะวัันออกเฉีียงใต้้ (SEAFDEC)
และนักั วิิชาการอิสิ ระที่่เ� กี่่ย� วข้้อง แล้้วนำำ�มาเรียี งร้้อยเป็น็ เรื่อ� งราวพรรณปลาไทย
ที่่�ได้้จากการรวบรวมและสืืบค้้นจนถึึงปััจจุุบััน อย่่างไรก็็ตามกรมประมง
จะยังั คงมุ่�งมั่่น� สืบื สานการดำ�ำ เนินิ งานด้้านความหลากหลายของชนิดิ พันั ธุ์�ปลาไทย
ดัังกล่่าวสืืบต่่อไปในอนาคต
สำ�ำ หรับั หนัังสืือ “๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามน้ำ��ำ จืืดไทย ๙๕ ปีี กรมประมง”
เป็็นการรวบรวมชนิิดพัันธุ์�ปลาสวยงามน้ำ�ำ�จืืดพื้้�นเมืืองของไทย ๙๕ ชนิิด
ที่่ม� ีคี วามโดดเด่น่ เป็น็ ที่่ร� ู้จ�้ ักั และเป็น็ ที่่ต� ้้องการของตลาดทั้้ง� ในและต่า่ งประเทศ
ซึ่ง่� กรมประมงได้้มีนี โยบายในการส่ง่ เสริมิ และพัฒั นาอาชีพี เกษตรกรผู้เ�้ พาะเลี้้ย� ง
ปลาสวยงามมาอย่่างต่่อเนื่่�อง ในส่่วนของหนัังสืือ “๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง” เป็น็ การรวบรวมพัันธุ์�ปลาทะเลสวยงามที่่�ได้้รัับความนิิยม
ในการเลี้้�ยงทั่่�วโลก ๙๕ ชนิิด ซึ่่�งมีีความนิิยมนำำ�มาเลี้้�ยงเป็น็ สััตว์์เลี้้�ยงสวยงาม
นอกจากการเลี้้�ยงในตู้�้ปลาเพื่่�อความเพลิิดเพลิินในบ้้าน สำ�ำ นัักงาน และ
สถานที่่�ต่่างๆ แล้้ว แต่่ละประเทศทั่่�วโลกยัังนำ�ำ ไปจััดแสดงในสถานแสดง
พันั ธุ์์�สััตว์์น้ำ��ำ (Aquarium) เพื่่อ� เป็็นแหล่่งเรีียนรู้�้ของเยาวชนและประชาชนทั่่ว� ไป
ร ว ม ทั้้� ง ก า ร ส่่ ง เ สริิ ม ธุุ ร กิิ จท่่ อ ง เ ที่่� ย ว เ พื่่� อ ใ ห้้นัั ก ท่่ อ ง เ ที่่� ย ว ไ ด้้ ม า เ ยี่ � ย ม ช ม
พร้้อมหาความรู้�อ้ ีีกด้้วย

๙๕viii ชนิิด ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

สำำ�หรัับหนัังสืือ “เครื่�องมืือประมงของไทย” เป็็นการรวบรวม
องค์์ความรู้�้ของเครื่�องมืือประมง ประเภทต่่างๆ ทั้้�งด้้านประมงน้ำ��ำ จืืด
และประมงทะเล ลักั ษณะเครื่อ� งมืือ รููปแบบ ภาพประกอบ วิิธีีการทำ�ำ ประมง
สััตว์์น้ำ�ำ�ที่่�จัับได้้ แหล่่งทำ�ำ การประมง ทั้้�งที่่�ยัังใช้้ในการทำ�ำ ประมงในปััจจุุบััน
และบางชนิิดที่่�ไม่่นิิยมใช้้แล้้ว เพื่่อ� เป็น็ ฐานข้้อมููลเครื่อ� งมืือประมงที่่ใ� ช้้อ้้างอิิง
ได้้อย่า่ งเหมาะสม นอกจากนี้้ย� ังั มีกี ารเพิ่่ม� เติมิ ข้้อกำ�ำ หนดด้้านกฎหมายประมง
ที่่เ� กี่่ย� วข้้องกัับการใช้้เครื่�องมืือประมงเหล่่านั้้�นด้้วย
กรมประมงหวัังเป็็นอย่่างยิ่่�งว่่าหนัังสืือชุุด “ใต้้ร่่มพระบารมีี
จากสายธาราสู่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง” จะอำ�ำ นวยประโยชน์์ต่่อผู้�ท้ ี่่ส� นใจ
และนำ�ำ ไปใช้้ในการสร้้างความรู้�้ความเข้้าใจที่่�ถููกต้้องให้้แก่่เกษตรกร
ชาวประมง นัักเรีียน นิิสิิต นัักศึึกษา ประชาชนทั่่�วไป รวมทั้้�งช่่วยปลููกฝััง
ให้้เยาวชนได้้รู้�้จัักและหวงแหนทรััพยากรสััตว์์น้ำ�ำ� และช่่วยกัันอนุุรัักษ์์
ให้้คงมีีอยู่ �ในแหล่่งน้ำ�ำ�ของไทยตลอดไป

(นายมีีศักั ดิ์์� ภัักดีีคง)
อธิิบดีีกรมประมง
๒ กันั ยายน ๒๕๖๔

๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล ix
๙๕ ปีี กรมประมง

สารบััญ

หน้้า

บทนำ�ำ
ชนิิดปลาทะเลสวยงาม........................................................................................................................................................... 1
เพาเดอร์์บลูู ขี้้�ตัังเบ็ด็ ฟ้้า.................................................................................................................................................. 2
เทนเนนติิแทงก์์...................................................................................................................................................................... 3
ขี้ �ตังั เบ็ด็ นักั โทษ คอนวิิคแทงก์์..................................................................................................................................... 4
ขี้ �ตัังเบ็ด็ แปลงหน้้าขาว ไมมิิคแทงก์์..........................................................................................................................5
นาโซ่่หลัังดำ�ำ ............................................................................................................................................................................6
บลููแทงก์์.................................................................................................................................................................................... 7
เยลโล่่แทงก์์.............................................................................................................................................................................8
เบบี้้�แทงก์์ เซลฟินิ แทงก์์...................................................................................................................................................9
เพอเพิิลแทงก์์.......................................................................................................................................................................10
อมไข่่ครีีบยาว บางไกคาร์์ดิินัลั ...................................................................................................................................11
คาร์์ดิินััลตาฟ้้า.....................................................................................................................................................................12
วัวั ตััวตลก คราวน์์ทริิกเกอร์์........................................................................................................................................13
วัวั จุดุ ขาว.................................................................................................................................................................................14
วััวลายข้้าวหลามตััด ปิิกััซโซ่่.......................................................................................................................................15
วััวหางลิ่่ม� ................................................................................................................................................................................16
วัวั แฮชทริิกเกอร์์.................................................................................................................................................................17
เหลืืองปล้้องหม้้อ...............................................................................................................................................................18
ผีีเสื้้�อคอขาว..........................................................................................................................................................................19
ผีีเสื้้�อลายกระ......................................................................................................................................................................20
ผีีเสื้้�อรายา ผีีเสื้้�อไคลน์์...................................................................................................................................................21
ผีีเสื้้�อพระจันั ทร์์.................................................................................................................................................................. 22
ผีีเสื้้�อพังั ตาโต้้......................................................................................................................................................................23
ผีีเสื้้�อแลตติิ........................................................................................................................................................................... 24
ผีีเสื้้�อสองตอน ผีีเสื้้�อลายบั้้�ง.......................................................................................................................................25

x ๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

หน้า้

ผีีเสื้้�อปากยาว ผีีเสื้้�อนกกระจิิบ................................................................................................................................26
โนรีี............................................................................................................................................................................................. 27
ผีีเสืือเอวดำำ�...........................................................................................................................................................................28
แมนดาริิน..............................................................................................................................................................................29
ทููทอง ตะคองเหลืือง.......................................................................................................................................................30
เหยี่่�ยวหน้้าจุุด......................................................................................................................................................................31
เหยี่่�ยวปากยาว ลองโนสฮอคว์์ฟิิช..........................................................................................................................32
ไหลสวน ไหลสวนจุุดดำ�ำ ................................................................................................................................................33
ปัักเป้้าหนามทุุเรีียน ปัักเป้้าหนามทุุเรีียนด่่างดำ�ำ ...........................................................................................34
กะพงเหลืืองเล็ก็ ................................................................................................................................................................35
ค้้างคาว หููช้้าง ใบไม้้.......................................................................................................................................................36
สร้้อยนกเขาลายจุุด สวีีทลิิป สร้้อยนกเขาดอกดำ�ำ .......................................................................................37
สร้้อยนกเขาลายขวาง โอเรีียนทััลสวีีทลิิป แตงโม.......................................................................................38
ข้้าวเม่่าน้ำ��ำ ลึึก.......................................................................................................................................................................39
กระรอกลายแดง............................................................................................................................................................... 40
นกขุนุ ทองหน้้าหมููแถบโค้้ง...........................................................................................................................................41
นกขุุนทองลายพาด.......................................................................................................................................................... 42
นกขุุนทองม่่านลาย นกขุุนทองเกล็ด็ เขีียว.........................................................................................................43
แก้้วแดง.................................................................................................................................................................................. 44
นกขุุนทองจมููกยาว.......................................................................................................................................................... 45
นกขุุนทองลายตาราง.....................................................................................................................................................46
นกขุนุ ทองเทา..................................................................................................................................................................... 47
เลีียวพาร์์ดแรส...................................................................................................................................................................48
นกแก้้วสีีเพลิิง.....................................................................................................................................................................49
เขีียวพระอิินทร์์เหลืือง....................................................................................................................................................50
กะพงแดงหน้้าตั้้�ง................................................................................................................................................................51

๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล xi
๙๕ ปีี กรมประมง

หน้้า

แก้้วบิิน....................................................................................................................................................................................52
ไฟร์์ฟิิช ลููกดอกเพลิิง......................................................................................................................................................53
ปัักเป้้าเขา.............................................................................................................................................................................. 54
ปัักเป้้าสี่่เ� หลี่่ย� ม .................................................................................................................................................................55
บลููเม้้าท์์ สิินสมุทุ รสามจุุด...........................................................................................................................................56
สิินสมุุทรแคระสองสีี ไบคัลั เลอร์์............................................................................................................................57
ควีีนแองเจิิล.........................................................................................................................................................................58
สิินสมุทุ รวงแหวนสีีน้ำ�ำ�เงิิน สิินสมุุทรวงฟ้้า โนราห์์.......................................................................................59
สิินสมุุทรจักั รพรรดิ์์� เอ็ม็ เพอเรอร์์...........................................................................................................................60
สิินสมุทุ รอานทอง มาเจสติิก......................................................................................................................................61
สิินสมุทุ รหางเส้้น บลููโคราน......................................................................................................................................62
สิินสมุทุ รลายบั้้�ง ซิิกส์์บาร์์ .........................................................................................................................................63
สิินสมุุทรหน้้ากากเหลืือง บลููเฟซ...........................................................................................................................64
สลิิดหิินบั้้�งหลังั เหลืือง เสืือ..........................................................................................................................................65
ตะกรับั เหลืืองยัักษ์์ สลิิดหิินกลมสีีทอง...............................................................................................................66
การ์์ตููนดำ�ำ แดง การ์์ตููนปานดำำ�..................................................................................................................................67
การ์์ตููนมะเขืือเทศ.............................................................................................................................................................68
การ์์ตููนส้้มขาว การ์์ตููนส้้ม...........................................................................................................................................69
การ์์ตููนเพอร์์คููล่่า............................................................................................................................................................... 70
การ์์ตููนเพอร์์คููล่่าซุุปเปอร์์สโนว์์เฟลก....................................................................................................................71
การ์์ตููนอิินเดีียนแดง........................................................................................................................................................ 72
การ์์ตููนอานม้้า..................................................................................................................................................................... 73
การ์์ตููนแดง การ์์ตููนแก้้มหนาม................................................................................................................................. 74
การ์์ตููนแดงไลท์์นิ่่ง� ............................................................................................................................................................ 75
ตะกรัับเขีียว..........................................................................................................................................................................76

๙๕xii ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

หน้า้

สลิิดหิินม้้าลาย................................................................................................................................................................... 77
สลิิดหิินสามจุุด...................................................................................................................................................................78
บลููเวลเว็็ท.............................................................................................................................................................................79
เปลี่่�ยนสีีแวว.........................................................................................................................................................................80
เปลี่่�ยนสีีท้้องเหลืือง..........................................................................................................................................................81
สิิงโต สิิงโตแดง..................................................................................................................................................................82
กะรัังหน้้างอน เก๋๋าหงส์์..................................................................................................................................................83
ทองทะเล................................................................................................................................................................................84
เพอร์์เพิิลควีีน......................................................................................................................................................................85
สลิิดทะเลแขก กระต่่าย................................................................................................................................................86
ฟ๊๊อกแดง ฟ๊๊อกไทย...........................................................................................................................................................87
สลิิดทะเลแถบคู่่� กระต่่าย ..........................................................................................................................................88
ฟ๊๊อกซ์์เฟซ..............................................................................................................................................................................89
ปัักเป้้าทอง............................................................................................................................................................................90
ผีีเสื้้�อเทวรููป โนรีีหนังั .......................................................................................................................................................91
กะรังั หัวั โขน..........................................................................................................................................................................92
ข้้างตะเภาลายโค้้ง ออดแอด ครีีดคราด มโหรีี ข้้างลาย มงกุุฎ...........................................................93
ปัักเป้้าจุดุ ขาว......................................................................................................................................................................94
ปัักเป้้าหน้้าหมา..................................................................................................................................................................95
วัวั จมููกสั้้�น..............................................................................................................................................................................96
ดััชนีีชื่่�อภาษาไทย.................................................................................................................................................................... 97
ดัชั นีีชื่่อ� สามััญภาษาอังั กฤษ.........................................................................................................................................100
ดัชั นีีชื่่อ� วิิทยาศาสตร์.์ .........................................................................................................................................................103
บรรณานุุกรม...........................................................................................................................................................................105

๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล xiii
๙๕ ปีี กรมประมง

๙๕xiv ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

บทนำำ

ปลาทะเลสวยงามมีีความหลากหลายของชนิิดพัันธุ์์� เป็็นสััตว์์เลี้้�ยงที่่�ได้้รัับ
ความนิยิ มในการเลี้้ย� งทั่่ว� โลก เพราะมีสี ีสี ันั สดใสสวยงาม บางชนิดิ มีลี วดลาย
และสีีสััน แปลกตา ปััจจุุบัันมีีการซื้้�อขายปลาทะเลสวยงามและอุุปกรณ์์
ในการเลี้้ย� ง โดยตลาดใหญ่ท่ ี่่ม� ีกี ารซื้้อ� ขายคือื ประเทศอเมริกิ ารและประเทศ
ในแถบยุุโรป นอกจากการเลี้้�ยงในตู้�้ปลาแล้้ว แต่่ละประเทศทั่่�วโลกจะมีี
สถานแสดงสััตว์์น้ำ��ำ ทะเล (Marine Aquarium) ที่่�นิิยมจััดแสดงสััตว์์ทะเล
เพื่่�อเป็็นแหล่่งเรีียนรู้�้ของเยาวชน และประชาชนทั่่�วไป รวมทั้้�งเป็็นการส่่งเสริิม
ธุรุ กิิจท่่องเที่่�ยว เพื่่อ� ให้้นักั ท่่องเที่่ย� วได้้มาเยี่่�ยมชม พร้้อมหาความรู้�อ้ ีีกด้้วย
สำำ�หรัับน่่านน้ำ��ำ ไทย จััดอยู่�ในแถบอิินโดแปซิิฟิิก มีีชนิิดพัันธุ์�ปลาทะเล
ที่่�นิิยมนำ�ำ มาเลี้้�ยงเป็็นปลาสวยงามหลากหลายชนิิด บางชนิิดสามารถเพาะเลี้้�ยง
ได้้ในโรงเพาะฟัักทั้้�งของกรมประมง หน่่วยงานการศึึกษา เช่่น มหาวิิทยาลััย
ที่่ม� ีกี ารเรียี นการสอนเกี่่ย� วกับั สัตั ว์น์ ้ำ�ำ�ทะเลสวยงาม และฟาร์ม์ เพาะเลี้้ย� งสัตั ว์์
ทะเลสวยงามของภาคเอกชน ชนิิดที่่�สามารถเพาะขยายพัันธุ์�ได้้ เช่่น
กลุ่�มปลาสลิิดหิิน อมไข่่ กะรััง ตะกรัับ ฉลามกบ สิินสมุทุ ร และปลาการ์์ตููน
สำ�ำ หรัับปลาการ์์ตููนนั้้�น เป็็นปลาที่่�ทั้้�งกรมประมงและฟาร์์มเอกชนได้้ทำำ�การ
ศึึกษาและพัฒั นาสายพันั ธุ์�ให้้มีีความสวยงาม มีีสีสี ันั และลวดลายแปลกใหม่่
ออกมาอย่่างต่่อเนื่่�อง ทำำ�ให้้สามารถสร้้างมููลค่่าเพิ่่�มของสิินค้้าปลาสวยงามได้้
เพราะในตลาดการค้้าปลาสวยงาม สิ่่�งที่่�พััฒนาออกมาแปลกใหม่่สวยงาม
จะได้้รัับความสนใจและมีีการซื้้�อขายในราคาที่่�สููงกว่่าสายพันั ธุ์�ดั้�งเดิิม
หนัังสืือเล่่มนี้้� จะประกอบไปด้้วยเนื้้�อหาและภาพปลาทะเลสวยงาม
ที่่�ได้้รัับความนิิยมนำ�ำ มาเลี้้�ยง และเป็็นที่่�ต้้องการของผู้�้ค้้าทั่่�วโลก เป็็นการ
ให้้ความรู้แ�้ ก่เ่ ยาวชนและผู้ส�้ นใจที่่จ� ะทำ�ำ ความรู้จ�้ ักั กับั ชนิดิ ปลาทะเลสวยงาม
และนำำ�ความรู้�้ไปต่่อยอดในการเพาะเลี้้�ยงปลาสวยงามทะเลเพื่่อ� สร้้างอาชีีพ
ต่่อไปในอนาคต และเป็็นการปลููกฝัังให้้เยาวชนไทยได้้หวงแหนทรััพยากร
ปลาทะเลเพื่่�อการนำ�ำ มาใช้้ประโยชน์์ควบคู่�ไปกัับการอนุุรักั ษ์์ให้้ยังั คงมีีอยู่่�ต่่อไป

๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล xv
๙๕ ปีี กรมประมง



95ชนิิด ปลาสวยงามทะเล

๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล 1
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

เพาเดอร์์บลูู ขี้�ตังั เบ็็ดฟ้า้
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์ ์ Acanthurus leucosternon Bennett, 1833

ชื่่�อสามััญ Powder blue surgeonfish

ชื่่อ� วงศ์์ Acanthuridae

ลัักษณะทั่่ว� ไป ลำำ�ตัวั เป็น็ สีีฟ้า้ อ่อ่ น ครีบี หลังั มีีสีเี หลืืองสด หน้้าเป็น็ สีดี ำ�ำ เข้้ม อาศัยั หากิินใน
บริเิ วณน้ำ��ำ ตื้้น� โดยเฉพาะตามแนวปะการังั หรือื กองหินิ ที่่ม� ีคี วามอุดุ มสมบููรณ์์
บางครั้�งอยู่�รวมกัันเป็็นฝููงใหญ่่กว่่าร้้อยตััว ในประเทศไทยพบได้้ในทะเล
อัันดามััน แพร่่กระจายอยู่�ทั่ �วไปในเขตอิินโดแปซิิฟิิก จััดเป็็นปลาขี้�ตัังเบ็็ด
ที่่น� ิิยมนำำ�มาเลี้้�ยงเป็น็ ปลาสวยงามในตู้�ป้ ลาทะเล

2 ๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุณุ ีี รอดลอย

เทนเนนติแิ ทงก์์
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์ ์ Acanthurus tennentii Günther 1861

ชื่่�อสามััญ Double-band surgeonfish

ชื่่อ� วงศ์ ์ Acanthuridae

ลักั ษณะทั่่�วไป ลำำ�ตััวเป็็นสีีเทาอมน้ำ��ำ ตาล มีีรอยขีีดสีีน้ำ��ำ เงิินเข้้มขนาดเล็็กสองขีีดบริิเวณ
หลัังดวงตา มีีวงกลมสีีน้ำ�ำ�เงิินเข้้มขอบฟ้้าบนโคนหาง พบอาศััยในบริิเวณ
น้ำ�ำ�ตื้้�นของมหาสมุุทรอิินเดีียจนถึึงทะเลอัันดามััน ชาวบ้้านในบางพื้้�นที่่�
นำำ�มาบริิโภคเป็็นอาหาร ปลาขี้�ตัังเบ็็ดชนิิดนี้้�เป็็นชนิิดที่่�ไม่่ค่่อยได้้รัับ
ความนิิยมมากนัักเพราะสีีสัันไม่่ฉููดฉาด ยกเว้้นนัักเลี้้�ยงปลาทะเล
เพีียงบางกลุ่ �ม

๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล 3
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุณุ ีี รอดลอย

ขี้�ตัังเบ็ด็ นัักโทษ คอนวิคิ แทงก์์
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์ ์ Acanthurus triostegus (Linnaeus, 1758)

ชื่่อ� สามััญ Convict surgeonfish

ชื่่อ� วงศ์์ Acanthuridae

ลัักษณะทั่่ว� ไป ขี้�ตัังเบ็็ดชนิิดนี้้�มีีท้้องสีีขาวบริิสุุทธิ์์�คาดด้้วยแถบสีีดำำ� ปลาขนาดใหญ่่
จะมีีสีีเหลืืองจางบริิเวณหลััง พบตั้้�งแต่่เขตน้ำ�ำ�ตื้้�นไปจนถึึงน้ำ��ำ ลึึก ปลาขนาดเล็็ก
ปรัับตััวให้้เข้้ากัับที่่�เลี้้�ยงได้้ง่่ายกว่่าปลาขนาดใหญ่่ กิินสาหร่่ายและ
ตะไคร่่น้ำ�ำ�เป็็นอาหารหลััก มัักหากิินอยู่ �รวมกัันเป็็นฝููง มีีการแพร่่กระจาย
อยู่�ทั่�วไปในเขตอิินโดแปซิิฟิกิ ในประเทศไทยพบได้้ในทะเลอัันดามััน

4 ๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

ขี้ต� ัังเบ็็ดแปลงหน้้าขาว ไมมิคิ แทงก์์
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์์ Acanthurus tristis Randall, 1993

ชื่่�อสามััญ Indian Ocean mimic surgeonfish

ชื่่�อวงศ์ ์ Acanthuridae 

ลักั ษณะทั่่�วไป ลููกปลาไมมิิคแทงก์์นั้้�นมีีลวดลายคล้้ายกัับปลาหมอส้้ม (Centropyge eibli)
แทบจะเหมืือนกัันทุุกประการ เพราะต้้องการเลีียนแบบปลาชนิิดนี้้�ให้้ศััตรูู
เข้้าใจผิิดเนื่่�องจากเป็็นปลาที่่�ว่่ายน้ำ��ำ เร็็วและชอบหลบเข้้าไปในซอกหิิน
จนยากต่่อการจัับกิิน เมื่่�อโตแล้้วจะเปลี่่�ยนเป็็นสีีน้ำ�ำ�ตาล อาศััยอยู่�ตาม
บริิเวณกองหิินและแนวปะการัังน้ำ��ำ ตื้้�นในมหาสมุุทรอิินเดีีย และพบใน
ทะเลอันั ดามััน

๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล 5
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุณุ ีี รอดลอย

นาโซ่่หลัังดำำ�
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์ ์ Naso lituratus (Forster, 1801)

ชื่่อ� สามััญ Orange spine unicornfish

ชื่่�อวงศ์ ์ Acanthuridae

ลักั ษณะทั่่�วไป ปลาขี้�ตัังเบ็็ดยอดนิิยมชนิิดหนึ่่�ง ลำ�ำ ตััวมีีสีีเทา ครีีบหลัังเป็็นสีีดำ�ำ ครีีบท้้อง
ปากและโคนหางมีีสีีส้้มสด ปลาที่่�โตเต็็มวััยจะมีีปลายหางยาวคล้้ายบ่่วง
เลี้้�ยงไม่่ยาก ชอบกิินอาหารจำ�ำ พวกผัักใบเขีียวและสาหร่่าย โตเต็็มที่่�ราว
40 เซนติิเมตร มักั อาศัยั อยู่�ตามลำ�ำ พังั หรืือเป็็นคู่่� พบในมหาสมุุทรแปซิิฟิิก
ในประเทศไทยมีีการนำำ�เข้้าเลี้้�ยงเป็็นปลาสวยงามในตู้�้ หรืือจััดแสดงใน
สถานแสดงพัันธุ์์�สััตว์์น้ำ�ำ�ทะเล (Marine aquarium)

6 ๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

บลูแู ทงก์์
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์์ Paracanthurus hepatus (Linnaeus, 1766)

ชื่่�อสามััญ Palette surgeonfish, Blue tang

ชื่่�อวงศ์์ Acanthuridae

ลัักษณะทั่่ว� ไป มีีลำำ�ตััวแบนข้้าง พื้้�นลำำ�ตัวั เป็น็ สีีน้ำ��ำ เงิินเข้้ม และมีีลายสีีดำำ� ตััดกัับหางสีีเหลืืองสด
กิินสิ่่�งมีีชีีวิิตขนาดเล็็กที่่�ลอยมาตามกระแสน้ำ�ำ� และสาหร่่ายเป็็นอาหาร
โตเต็ม็ ที่่ม� ีีขนาดราวหนึ่่�งฟุุต จััดเป็็นปลาสวยงามยอดนิิยม ที่่�โด่่งดังั พร้้อมๆ
กับั ปลาการ์์ตููนจากภาพยนตร์แ์ อนิิเมชั่น� ของพิิกซาร์ส์ ตููดิิโอ ในชื่อ� “ดอลลี่่”�

๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล 7
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุณุ ีี รอดลอย

เยลโล่แ่ ทงก์์
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์ ์ Zebrasoma flavescens (Bennett, 1828)

ชื่่อ� สามััญ Yellow tang

ชื่่อ� วงศ์์ Acanthuridae

ลักั ษณะทั่่ว� ไป ลำำ�ตัวั แบนข้้าง มีีสีีเหลืืองสดทั่่ว� ทั้้�งลำ�ำ ตัวั เป็็นปลาทะเลที่่�เลี้้�ยงง่่าย ชอบกิิน
อาหารจำ�ำ พวกพืืชเป็็นหลััก ปลาเยลโล่่แทงก์์เป็็นปลาทะเลสวยงาม
ที่่�ได้้รัับความนิิยมไปทั่่�วโลก เป็็นปลาที่่�รวบรวมจากธรรมชาติิทั้้�งสิ้้�น
ปััจจุุบัันมีีการเพาะพันั ธุ์�ได้้สำ�ำ เร็็จแล้้วในต่่างประเทศ

8 ๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

เบบี้้�แทงก์์ เซลฟิินแทงก์์
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์์ Zebrasoma velifer (Bloch, 1795)

ชื่่อ� สามััญ Sailfin tang

ชื่่อ� วงศ์์ Acanthuridae

ลัักษณะทั่่ว� ไป ลำำ�ตัวั แบนข้้าง ครีบี หลังั สามารถกางออกได้้คล้้ายพัดั มีลี ายสีเี ทาอมน้ำ�ำ�ตาล
เป็็นแถบทั่่�วทั้้�งตััว หางเป็็นสีีเหลืือง เลี้้�ยงง่่าย ทน กิินอาหารหลายชนิิด
ชอบอาหารจำำ�พวกพืืชและสาหร่า่ ยเป็น็ พิเิ ศษ ก้้าวร้้าวกับั ปลาที่่ม� ีขี นาดเล็ก็
กว่่า พบขนาดใหญ่่สุุดถึึง 40 เซนติิเมตร แต่่เมื่่�อนำ�ำ มาเลี้้�ยงในตู้�้จะขนาด
โตได้้ไม่่มากนััก ปลาขี้�ตัังเบ็็ดในสกุุล Zebrasoma ชนิิดนี้้�มีีราคาไม่่แพง
พบแพร่่กระจายทั่่ว� ไปในมหาสมุทุ รแปซิิฟิกิ ถึึงอิินโดแปซิิฟิิก

๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล 9
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

เพอเพิิลแทงก์์
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์ ์ Zebrasoma xanthurum (Blyth, 1852)

ชื่่�อสามััญ Yellow tail tang , Purple tang

ชื่่�อวงศ์์ Acanthuridae

ลัักษณะทั่่ว� ไป ลำ�ำ ตัวั มีสี ีมี ่ว่ งอมน้ำ�ำ�เงินิ หางเป็น็ สีเี หลือื งจะงอยปากยื่่น� ยาวออกมาเล็ก็ น้้อย
ชอบกิินอาหารที่่�มีีส่่วนผสมของพืืชหรืือสาหร่่าย จััดว่่าเป็็นปลาที่่�เลี้้�ยงง่่าย
แต่่หวงถิ่่�นและก้้าวร้้าว โดยเฉพาะกัับปลาในวงศ์์เดีียวกััน ควรนำำ�มาเลี้้�ยง
หลัังจากเลี้้�ยงปลาชนิิดอื่่�นเรีียบร้้อยแล้้ว เป็็นปลาในกลุ่�มปลาขี้�ตัังเบ็็ด
ที่่�มีีราคาสููง พบเฉพาะในทะเลแดง ในประเทศไทยมีีการนำำ�เข้้าเลี้้�ยงเป็็น
ปลาสวยงามในตู้�้ หรืือจััดแสดงในสถานแสดงพัันธุ์์�สััตว์์น้ำ��ำ ทะเล (Marine
aquarium)

๙๕10 ชนิิด ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

อมไข่่ครีีบยาว บางไกคาร์์ดิินัลั
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์์ Pterapogon kauderni Koumans, 1933

ชื่่�อสามััญ Banggai cardinal fish

ชื่่�อวงศ์ ์ Apogonidae

ลักั ษณะทั่่ว� ไป ปลาอมไข่่ชนิิดนี้้�เป็็นปลาทะเลขนาดเล็็กที่่�เพาะพัันธุ์�ได้้ง่่ายชนิิดหนึ่่�ง
พ่่อปลาจะอมไข่่ไว้้ในปากและอนุุบาลจนกระทั่่�งฟัักออกมาเป็็นตััว
จััดเป็็นปลาสวยงามที่่�ได้้รัับความนิิยม เลี้้�ยงง่่าย และมีีราคาไม่่แพง
ปลาเพศเมีียมีีลำำ�ตััวกลมป้้อมกว่่าปลาเพศผู้�้เล็็กน้้อย มีีการเพาะเลี้้�ยงได้้ใน
หน่่วยงานของกรมประมง และฟาร์์มปลาทะเลสวยงามของเอกชน

๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล 11
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

คาร์์ดิินัลั ตาฟ้้า
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์ ์ Zoramia leptacantha (Bleeker, 1856))

ชื่่อ� สามััญ Threadfin cardinal fish

ชื่่อ� วงศ์ ์ Apogonidae

ลักั ษณะทั่่ว� ไป เป็็นปลาอมไข่่ขนาดเล็็ก ลำ�ำ ตััวมีีลัักษณะโปร่่งแสง ดวงตามีีสีีฟ้้า และมีี
แต้้มขีีดสีีส้้มสลัับฟ้้าหลัังดวงตาราว 3-4 แถบ เลี้้�ยงง่่าย ชอบอยู่�รวมกััน
เป็็นฝููง พบได้้ในเขตอิินโดแปซิิฟิิก ในประเทศไทยพบในทะเลอัันดามััน
สามารถเพาะพันั ธุ์�ได้้แล้้วในต่่างประเทศ

๙๕12 ชนิิด ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

วัวั ตัวั ตลก คราวน์์ทริิกเกอร์์
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์์ Balistoides conspicillum (Bloch & Schneider, 1801)

ชื่่�อสามััญ Clown triggerfish

ชื่่�อวงศ์ ์ Balistidae

ลัักษณะทั่่ว� ไป ปลาวััวขนาดใหญ่่ที่่�มีีลวดลายเป็็นเอกลัักษณ์์ โดดเด่่น พื้้�นลำ�ำ ตััวเป็็น
สีีดำ�ำ สนิิท ครึ่�งล่่างของลำ�ำ ตััวมีีจุุดสีีขาวขนาดใหญ่่กระจายอยู่�ทั่�ว มีีแถบ
สีีเหลืืองคาดผ่่านใต้้ดวงตาจำำ�นวนหนึ่่�งแถบ ฟัันมีีความแข็็งแรง ใช้้แทะ
เปลือื กกุ้้ง� และปูู ออกเป็น็ ชิ้น� ๆ ได้้อย่า่ งง่า่ ยดาย ในประเทศไทยพบได้้เฉพาะ
ในทะเลอัันดามันั บริิเวณที่่�น้ำ�ำ�ยัังใสสะอาด

๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล 13
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

วััวจุุดขาว
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์์ Canthidermis maculata (Bloch, 1786)

ชื่่�อสามััญ Rough triggerfish, White spotted triggerfish

ชื่่อ� วงศ์์ Balistidae

ลักั ษณะทั่่ว� ไป ลํําตััวกว้้างและแบนข้้างเล็็กน้้อย พื้้�นลํําตััวมีีสีีฟ้้าแต้้มด้้วยจุุดสีีขาว
ส่่วนหััวมน ปากเล็็ก ครีีบหลัังตอนท้้ายอยู่�เยื้้�องไปไกล้้โคนหาง พบอาศััย
บริเิ วณแนวปะการังั หรือื ตามดงสาหร่า่ ย พบทั่่ว� โลก และพบในประเทศไทย
ขนาดลำำ�ตััวใหญ่่สุุดมีีความยาวประมาณ 50 เซนติิเมตร

๙๕14 ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุณุ ีี รอดลอย

วััวลายข้้าวหลามตัดั ปิกิ ััซโซ่่
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์์ Rhinecanthus aculeatus (Linnaeus, 1758)

ชื่่�อสามััญ White-banded triggerfish

ชื่่�อวงศ์ ์ Balistidae

ลัักษณะทั่่�วไป เป็็นปลาวััวขนาดกลาง เมื่่�อโตเต็็มที่่�จะมีีขนาดเพีียง 30 เซนติิเมตร
พื้้�นลำำ�ตััวมีีสีีขาว ขาวอมน้ำ��ำ ตาล คาดด้้วยลายขีีดสีีดำำ� เขีียว ฟ้้า และเหลืือง
ราวกับั จัดั วางด้้วยฝีมี ือื ของจิติ รกร กินิ อาหารจำำ�พวกกุ้้ง� หอย ปูู เป็น็ อาหาร
พบกระจายพัันธุ์�ในเขตอิินโดแปซิิฟิิก ในประเทศไทยพบได้้บ้้างในทะเล
อัันดามััน

๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล 15
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุณุ ีี รอดลอย

วัวั หางลิ่่�ม
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์ ์ Rhinecanthus rectangulus (Bloch & Schneider, 1801)

ชื่่อ� สามััญ Wedge-tailed triggerfish

ชื่่อ� วงศ์ ์ Balistidae

ลัักษณะทั่่ว� ไป เป็็นปลาวััวขนาดกลาง เมื่่�อโตเต็็มที่่�จะมีีขนาดเพีียง 30 เซนติิเมตร
พื้้�นลำำ�ตััวมีีสีีขาว คาดด้้วยลายขีีดสีีดำำ� น้ำ��ำ เงิิน และ ส้้มเหลืือง กิินอาหาร
จำำ�พวกกุ้้�ง หอย ปูู เป็็นอาหาร เลี้้�ยงง่่าย แต่่ก้้าวร้้าวกับั ปลาขนาดเล็็กกว่่า
กินิ ได้้ทั้้ง� อาหารสดและอาหารสำ�ำ เร็จ็ รููป ควรเลี้้ย� งกับั ปลาที่่ม� ีขี นาดใหญ่ก่ ว่า่
แต่่ไม่่ดุุร้้ายนััก ในประเทศไทยจััดเป็็นปลาวััวที่่�พบได้้ยาก มัักเจอตาม
หมู่่�เกาะห่่างไกลชายฝั่�ง่ ในทะเลอัันดามััน

๙๕16 ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุณุ ีี รอดลอย

วัวั แฮชทริกิ เกอร์์
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์ ์ Xanthichthys mento (Jordan & Gilbert, 1882)

ชื่่อ� สามััญ Red-tailed triggerfish

ชื่่อ� วงศ์์ Balistidae

ลัักษณะทั่่�วไป ปลาเพศผู้�้จะมีีลำ�ำ ตััวเป็็นสีีเหลืืองทอง แผ่่นหางเป็็นสีีแดงสด ส่่วนปลา
เพศเมีียจะมีีสีีไม่่สดใสเท่่า จััดเป็็นปลาวััวที่่�ไม่่ก้้าวร้้าวมากนััก ชอบกิิน
สััตว์์มีีเปลืือกจำ�ำ พวกกุ้้�งและปููเป็็นพิิเศษ โตเต็็มที่่�มีีขนาดใหญ่่ได้้เกืือบ
หนึ่่ง� ฟุตุ เป็น็ ปลาวัวั ที่่ห� ายากและมีรี าคาสููง ในประเทศไทยมีกี ารนำ�ำ เข้้าเลี้้ย� ง
เป็็นปลาสวยงามในตู้�้ หรืือจััดแสดงในสถานแสดงพัันธุ์์�สััตว์์น้ำ��ำ ทะเล
(Marine aquarium)

๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล 17
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุณุ ีี รอดลอย

เหลือื งปล้อ้ งหม้้อ
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์ ์ Caesio cuning (Bloch, 1791)

ชื่่�อสามััญ Red belly yellow-tailed fusilier

ชื่่อ� วงศ์ ์ Caesionidae

ลัักษณะทั่่�วไป ลำ�ำ ตััวแบนข้้าง พื้้�นลำำ�ตััวด้้านบนมีีสีีเขีียวอมฟ้้า ถึึงฟ้้าอมเทา ด้้านล่่าง
และท้้องสีีขาวหรืือชมพูู แนวสันั หลัังด้้านหลัังสีีเหลืือง ด้้านหน้้าสีีฟ้้าน้ำ��ำ เงิิน
และหางสีีเหลืือง พบบริิเวณแนวปะการัังและเกาะแก่่งริิมชายฝั่�่ง แถบ
อิินโดแปซิิฟิกิ แอฟริิกาตะวัันออก

๙๕18 ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

ผีเี สื้้อ� คอขาว
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์์ Chaetodon collare Bloch, 1787

ชื่่�อสามััญ Collare butterflyfish, Redtail butterflyfish

ชื่่�อวงศ์์ Chaetodontidae

ลักั ษณะทั่่�วไป ลำำ�ตัวั สีีน้ำ�ำ�ตาลเข้้มหรืือเทาดำำ� เกล็ด็ ขนาดใหญ่่สีีเหลืืองมีีขอบสีีดำำ� บริิเวณ
คอด้้านหลัังตามีีแถบสีีขาวขนาดใหญ่่พาดในแนวตั้้�ง 1 แถบ บริิเวณตา
และจะงอยปากมีีแถบสีีดำ�ำ พาดอยู่่� โดยมีีแถบสีีขาวคั่่น� อยู่�ตรงกลางบริิเวณ
ด้้านหน้้าตา ครีีบหลังั มีีขอบด้้านนอกสีีแดงด้้านในสีีขาว ครีีบหางเป็็นแบบ
ตััดตรงมีีสีีแดงอมส้้ม บริิเวณปลายครีีบมีีขอบด้้านนอกสีีขาวขอบด้้านใน
สีีดำำ� พบอาศััยอยู่�ตามแนวปะการัังที่่�อุุดมสมบููรณ์์ โดยพบบริิเวณเกาะ
ใกล้้ฝั่�่งและไกลฝั่�่ง อาศััยอยู่่�ทั้้�งบริิเวณโชนพื้้�นราบ และโซนลาดชััน
ที่่�ระดัับความลึึกตั้้�งแต่่ 3-15 เมตร ส่่วนใหญ่่พบอาศััยอยู่�เป็็นคู่่� หรืืออยู่�
รวมกันั เป็็นฝููง

๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล 19
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

ผีีเสื้้อ� ลายกระ
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์ ์ Chaetodon guttatissimus Bennett, 1833

ชื่่�อสามััญ Peppered butterflyfish

ชื่่อ� วงศ์ ์ Chaetodontidae

ลัักษณะทั่่ว� ไป ลำ�ำ ตััวมีีสีีขาวอมเทา มีีจุุดสีีดำ�ำ ขนาดเล็็กกระจายอยู่�ทั่�วตััว มีีแถบสีีดำ�ำ คาด
บริิเวณดวงตาจำำ�นวนหนึ่่�งแถบ โตเต็็มที่่�มีีขนาดความยาวประมาณ
12 เซนติิเมตร เป็็นปลาผีีเสื้้�อที่่�เลี้้�ยงค่่อนข้้างยาก และพบได้้น้้อย
โดยมากพบเป็็นคู่่�หรืือเป็็นกลุ่�มเล็็ก ๆ ในแนวปะการัังหรืือกองหิิน
แถบมหาสมุุทรอิินเดีีย ในประเทศไทยพบทางฝั่่ง� ทะเลอัันดามันั

๙๕20 ชนิิด ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

ผีีเสื้้อ� รายา ผีเี สื้้�อไคลน์์
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์์ Chaetodon kleinii Bloch, 1790

ชื่่อ� สามััญ Sunburst butterflyfish

ชื่่�อวงศ์์ Chaetodontidae

ลักั ษณะทั่่ว� ไป ลำ�ำ ตััวมีีสีีน้ำ�ำ�ตาลอมเหลืืองมีีแถบสีีน้ำ��ำ เงิินอมเทาคาดบริิเวณดวงตา
พบได้้ทั่่�วไปในเขตอิินโดแปซิิฟิิก กิินอาหารหลากหลายทั้้�งอาหารสด
และอาหารสำำ�เร็็จรููป รัักสงบ แต่่หวงถิ่่�นกัับปลาที่่�มีีรููปร่่างและขนาด
ใกล้้เคีียงกััน จััดเป็็นปลาผีีเสื้้�อที่่�เลี้้�ยงง่่าย แต่่ไม่่ค่่อยได้้รัับความนิิยมสููง
มากนักั เนื่่อ� งจากมีีสีีสัันไม่่เด่่นสะดุุดตาเมื่่�อเทีียบกัับปลาผีีเสื้้�อชนิิดอื่่�น ๆ

๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล 21
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุณุ ีี รอดลอย

ผีีเสื้้อ� พระจันั ทร์์
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์ ์ Chaetodon lunula (Lacepède, 1802)

ชื่่อ� สามััญ Raccoon butterflyfish

ชื่่อ� วงศ์ ์ Chaetodontidae

ลัักษณะทั่่�วไป ลำ�ำ ตััวสีีเขีียวอมเหลืือง มีีแถบสีีดำำ�คาดตา และมีีแถบสีีขาวขนาดใหญ่่
พาดบริิเวณลำ�ำ คอ เป็็นปลาผีีเสื้้�อที่่�เลี้้�ยงง่่าย แต่่ต้้องการน้ำ��ำ สะอาด
และคุุณภาพดีี ไม่่ควรเลี้้�ยงรวมกัับปลาที่่�ดุุร้้ายหรืือก้้าวร้้าวมากนััก
เพราะจะทำ�ำ ให้้ปลาเกิิดอาการเครีียดจนหยุุดกิินอาหารได้้ พบได้้ทั่่�วไป
ในแนวปะการัังเขตอิินโดแปซิิฟิกิ

๙๕22 ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

ผีีเสื้้อ� พัังตาโต้้
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์์ Chaetodon punctatofasciatus Cuvier, 1831

ชื่่�อสามััญ Spot band butterflyfish

ชื่่อ� วงศ์์ Chaetodontidae

ลักั ษณะทั่่�วไป ลำำ�ตััวสีีเขีียวอมเหลืือง มีีแถบสีีดำ�ำ พาดบริิเวณลำ�ำ ตัวั ส่่วนบน และมีีจุดุ สีีดำำ�
กระจายอยู่่�ช่่วงล่่างลำ�ำ ตััว ใกล้้คอดหางมีีสีีส้้ม ปลายหางใส เลยเข้้ามา
ด้้านในมีีแถบดำำ�และเหลืือง เป็็นปลาทะเลที่่�เลี้้�ยงค่่อนข้้างยาก จำ�ำ เป็็น
ต้้องให้้อาหารสดและรักั ษาคุณุ ภาพน้ำ��ำ ในตู้ใ�้ ห้้ดีอี ยู่�ตลอดเวลา ในธรรมชาติิ
ชอบออกหากิินเป็็นคู่่�หรืือเป็็นกลุ่�มเล็็กๆ ในแนวปะการัังที่่�สมบููรณ์์ โตเต็็ม
วัยั มีีขนาดประมาณ 12 เซนติิเมตร พบได้้ทั่่ว� ไปในเขตอิินโดแปซิิฟิกิ

๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล 23
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุณุ ีี รอดลอย

ผีีเสื้้�อแลตติิ
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์ ์ Chaetodon rafflesii Anonymous [Bennett], 1830

ชื่่อ� สามััญ Latticed butterflyfish

ชื่่อ� วงศ์์ Chaetodontidae

ลัักษณะทั่่ว� ไป ปลาผีีเสื้้�อชนิิดนี้้�เป็็นปลาผีีเสื้้�อที่่�มีีความสวยงามไม่่แพ้้ปลาผีีเสื้้�อชนิิดอื่่�น
ลำำ�ตัวั เป็น็ สีเี หลือื งทอง มีลี ายตารางทั่่ว� ลำำ�ตัวั และมีแี ถบสีดี ำำ�คาดผ่า่ นดวงตา
เลี้้�ยงได้้ไม่่ง่่ายนักั เหมาะกัับนัักเลี้้�ยงปลาที่่ม� ีีประสบการณ์์เท่่านั้้�น ชอบกิิน
อาหารสด เช่น่ กุ้้ง� หรือื หอยสับั พบได้้ทั่่ว� ไปในแนวปะการังั เขตอินิ โดแปซิฟิ ิกิ

๙๕24 ชนิิด ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

ผีีเสื้้อ� สองตอน ผีเี สื้้อ� ลายบั้้�ง
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์์ Chaetodon ulietensis Cuvier, 1831

ชื่่�อสามััญ Pacific double-saddle butterflyfish

ชื่่�อวงศ์ ์ Chaetodontidae

ลัักษณะทั่่ว� ไป ลำำ�ตััวแบนข้้าง ปากเป็็นจะงอยยื่่�นออกมาเล็็กน้้อย พื้้�นลำำ�ตััวสีีขาว มีีเส้้น
สีีดำ�ำ ตามแนวขวางลำำ�ตััว และแถบสีีดำ�ำ ขนาดใหญ่่ 3 แถบ พาดผ่่านตา
และคอ 1 แถบ และเป็็นปื้้�นดำ�ำ บนลำ�ำ ตััว 2 แถบ และมีีแถบสีีดำำ�บริิเวณ
คอดหาง ครีีบทุุกครีีบและสีีลำำ�ตััวส่่วนท้้ายมีีสีีเหลืือง ปลาผีีเสื้้�อชนิิดนี้้�
มักั พบอยู่�เป็็นคู่่� หรืือเป็น็ ฝููงเล็ก็ ๆ หากิินตามแนวปะการังั ที่่�น้ำ��ำ ตื้้�นที่่�มีีน้ำ�ำ�ใส
สะอาด โตเต็็มที่่�มีีขนาดประมาณ 20 เซนติิเมตร ปลาขนาดเล็็กมีีสีีสััน
เหมือื นกับั ปลาขนาดใหญ่ท่ ุกุ ประการ จัดั เป็น็ ปลาสวยงามที่่ไ� ด้้รับั ความนิยิ ม
ชนิิดหนึ่่ง� พบได้้ทั่่�วไปในเขตอิินโดแปซิิฟิกิ

๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล 25
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุณุ ีี รอดลอย

ผีีเสื้้อ� ปากยาว ผีีเสื้้อ� นกกระจิิบ
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์ ์ Chelmon rostratus (Linnaeus, 1758)

ชื่่�อสามััญ Copper band butterflyfish

ชื่่�อวงศ์ ์ Chaetodontidae

ลัักษณะทั่่ว� ไป ลำำ�ตััวมีีสีีขาว และมีีลายสีีส้้มพาดตามขวาง 4 แถบ พาดผ่่านตา 1 แถบ
และบริิเวณลำำ�ตััว 3 แถบ ปลายครีีบบนมีีจุดุ สีีดำำ�ไว้้หลอกให้้ศััตรููเข้้าใจผิิด
ว่่าเป็็นตำ�ำ แหน่่งของดวงตา คอดหางมีีแถบสีีดำำ� ปากเป็็นท่่อยาว ใช้้สำำ�หรับั
สอดเข้้าไปหาสิ่่�งมีีชีีวิิตขนาดเล็็กตามซอกโพรงกิินเป็็นอาหาร ปลาผีีเสื้้�อ
ชนิิดนี้้�พบได้้ทั่่�วไปในเขตอิินโดแปซิิฟิิก ในประเทศไทยพบได้้ทั้้�งในอ่่าวไทย
และทะเลอันั ดามันั

๙๕26 ชนิิด ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

โนรีี
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์์ Heniochus acuminatus (Linnaeus, 1758)

ชื่่�อสามััญ Pennant coralfish

ชื่่�อวงศ์ ์ Chaetodontidae

ลัักษณะทั่่ว� ไป ลำำ�ตััวค่่อนข้้างกลมแบนข้้าง ลำำ�ตััวส่่วนท้้ายเฉีียงไปด้้านหน้้า สีีลำำ�ตััว
มีลี ายสีขี าวสลับั ดำ�ำ ครีบี หลังั มีสี ีเี หลือื งอ่อ่ น มีกี ระโดงยาวสีขี าว ปลาวัยั เด็ก็
มีีรููปร่่างหน้้าตาแบบเดีียวกัันแทบไม่่ผิิดเพี้้�ยน ปลาที่่�โตเต็็มวััยจะอาศััย
อยู่ �เป็็นคู่่� หรืือออกหากิินตามลำำ�พัังบริิเวณแนวปะการัังหรืือกองหิิน
ชอบไล่ต่ อดสัตั ว์เ์ กาะติดิ และแพลงตอนเป็น็ อาหาร เป็น็ ปลาผีเี สื้้อ� ยอดนิยิ ม
ที่่�เลี้้�ยงไม่่ยาก แต่่ต้้องการคุุณภาพน้ำ��ำ ที่่�ดีีเช่่นเดีียวกัับปลาผีีเสื้้�อชนิิดอื่่�นๆ
พบได้้ทั่่ว� ไปในเขตอิินโดเเปซิิฟิกิ

๙๕ ชนิิด ปลาสวยงามทะเล 27
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

ผีเี สืือเอวดำ�ำ
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์์ Parachaetodon ocellatus (Cuvier, 1831)

ชื่่�อสามััญ Six spine butterflyfish, ocellate butterflyfish, eyespot butterflyfish

ชื่่�อวงศ์ ์ Chaetodontidae

ลัักษณะทั่่�วไป ลำ�ำ ตัวั ค่อ่ นข้้างกลมแบนข้้าง ครีบี หลังั มีลี ักั ษณะคล้้ายสามเหลี่่ย� มขนาดใหญ่่
สีีเหลืือง สีีพื้้�นลำำ�ตััวสีีขาว และมีีแถบสีีน้ำ�ำ�ตาล หรืือส้้ม พาดขวางลำ�ำ ตััว
จำำ�นวน 5 แถบ โดยแถบแรกสีีส้้มคลิิบดำ�ำ พาดผ่่านช่่วงตา แถบที่่�เริ่�ม
จากตรงกลางครีีบหลัังมีีรอยจุุดสีีเข้้มใกล้้โคนครีีบ บริิเวณคอดหางมีี
มาร์์กสีีเงิิน และปลาชนิิดนี้้�มีีความยาวได้้สููงสุุดประมาณ 18 เซนติิเมตร
มัักพบกระจายอยู่ �แถบอิินโดแปซิิฟิิก ตั้้�งแต่่ทางตะวัันออกของอิินเดีีย
ศรีีลัังกา ไปจนถึึงเอเชีียตะวันั ออกเฉีียงใต้้

๙๕28 ชนิิด ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

แมนดาริิน
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์์ Synchiropus splendidus (Herre, 1927)
ชื่่อ� สามััญ
Mandarinfish

ชื่่�อวงศ์์ Callionymidae

ลัักษณะทั่่�วไป ปลาขนาดเล็็ก โตเต็็มที่่ไ� ม่่เกิิน 7 เซนติิเมตร มีีลวดลายบนลำำ�ตััวคล้้ายกับั
เสื้้�อของขุุนนางจีีน จััดเป็็นปลาสวยงามที่่�มีีการเพาะพัันธุ์ �ได้้แล้้วทั้้�งใน
และต่่างประเทศ กิินสิ่่�งมีีชีีวิิตขนาดเล็็กเป็็นอาหาร มัักว่่ายน้ำ��ำ อยู่�ตามพื้้�น
โดยใช้้ครีีบอกที่่�มีีขนาดใหญ่่ช่่วยเคลื่่�อนตััว ไม่่เหมืือนการว่่ายน้ำ�ำ�ของ
ปลาชนิิดอื่่�นๆ พบในมหาสมุุทรแปซิิฟิิก มีีการแพร่่กระจายตั้้�งแต่่ประเทศ
ฟิิลิิปปิินส์์ไปจนถึึงประเทศออสเตรเลีีย ในประเทศไทยมีีการเพาะเลี้้�ยงได้้

๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล 29
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุุณีี รอดลอย

ทููทอง ตะคองเหลือื ง
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์ ์ Gnathanodon speciosus (Forsskål, 1775)

ชื่่อ� สามััญ Golden trevally

ชื่่�อวงศ์ ์ Carangidae

ลัักษณะทั่่�วไป เมื่่�อยัังเล็็กปลาทููทองจะมีีลำำ�ตััวสีีเหลืืองเข้้มตััดกัับบั้้�งสีีดำ�ำ ชััดเจน แต่่เมื่่�อ
โตขึ้น้� สีกี ็จ็ ะซีดี จางลงไปตามวัยั ปลาชนิดิ นี้้ก� ินิ ปลาและสัตั ว์น์ ้ำ��ำ ที่่ม� ีขี นาดเล็ก็
กว่่าเป็็นอาหาร ตััวเต็็มวััยมีีขนาดใหญ่่หลายฟุุต และเป็็นปลาเศรษฐกิิจ
ที่่�คนนิิยมนำ�ำ มาประกอบอาหารชนิิดหนึ่่�ง แต่่นิิยมเลี้้�ยงเป็็นปลาสวยงาม
เพราะมีีสีีสัันสดใส มีีการแพร่่กระจายอยู่่�ทั่่�วไปในเขตอิินโดแปซิิฟิิก
พบได้้ทั้้�งในอ่่าวไทยและทะเลอันั ดามััน

๙๕30 ชนิิด ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุณุ ีี รอดลอย

เหยี่ย่� วหน้า้ จุุด
R
ชื่่�อวิิทยาศาสตร์์ Paracirrhites forsteri (Schneider, 1801)

ชื่่�อสามััญ Blackside hawkfish

ชื่่อ� วงศ์ ์ Cirrhitidae

ลักั ษณะทั่่�วไป ลำ�ำ ตัวั กลม เรียี วยาว สีบี นลำ�ำ ตัวั ค่อ่ นข้้างหลากหลาย ตั้้ง� แต่ส่ ้้ม แดง ไปจนถึึง
น้ำ�ำ�ตาล หน้้ามีีจุุดกระเล็็กๆ กระจายอยู่�ทั่�ว หวงถิ่่�น ชอบกิินสััตว์์น้ำ�ำ�ที่่�มีี
ขนาดเล็็กกว่่า มัักนอนอยู่�นิ่�งๆในแนวปะการังั เลี้้�ยงง่่าย ห้้ามเลี้้�ยงรวมกับั
ปลาที่่�มีีขนาดเล็็กกว่่า ปลาเหยี่่�ยวขนาดใหญ่่ ขนาดโตเต็็มที่่�มีีความยาว
ประมาณ 23 เซนติิเมตร พบได้้ทั่่�วไปในเขตอิินโดแปซิิฟิิก ในประเทศไทย
พบได้้ในทะเลอัันดามันั

๙๕ ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล 31
๙๕ ปีี กรมประมง

อรุณุ ีี รอดลอย

เหยี่่�ยวปากยาว ลองโนสฮอคว์์ฟิิช
R
ชื่่อ� วิิทยาศาสตร์ ์ Oxycirrhites typus Bleeker, 1857

ชื่่อ� สามััญ Long-nose hawkfish

ชื่่�อวงศ์์ Cirrhitidae

ลัักษณะทั่่�วไป ลำ�ำ ตััวเพรีียวยาว พื้้�นลำำ�ตััวมีีสีีขาว และมีีลายตารางสีีแดงสดทั่่�วลำำ�ตััว
มีีนิิสััยชอบนอนนิ่่�ง ๆ ตามก้้อนหิิน หรืือก้้อนปะการััง อยู่�ตามลำำ�พัังหรืือ
เป็็นคู่่�กิินสััตว์์น้ำ��ำ ขนาดเล็็กเป็็นอาหาร เลี้้�ยงง่่าย ขนาดโตเต็็มที่่�มีีความยาว
ประมาณ 13 เซนติิเมตร พบได้้น้้อย อาศััยอยู่�เฉพาะในแนวปะการััง
ที่่�สมบููรณ์์ ในเขตอิินโดแปซิิฟิิก

๙๕32 ชนิดิ ปลาสวยงามทะเล
๙๕ ปีี กรมประมง