รายวิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชีชี วิชี วิ วิ ตวิ ตของสัสั สั ตสั ตว์ว์ ว์ว์
คำ นำ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (e-book) นี้ จัดทำ ขึ้นเพื่อให้ผู้อ่านได้ศึกษา ค้นคว้าหาความรู้เรื่อง วัฏจักรชีวิตของสัตว์ สัตว์เมื่อเป็นตัวเต็มวัยจะสืบพันธุ์มี ลูก เมื่อลูกเจริญเติบโตเป็นตัวเต็มวัยก็สืบพันธุ์มีลูกต่อไปได้อีก หมุนเวียนต่อ เนื่องเป็นวัฏจักรชีวิตของสัตว์ ซึ่งสัตว์แต่ละชนิดจะมีวัฏจักรชีวิตที่เฉพาะและ แตกต่างกัน ทั้งนี้ ผู้จัดทำ หวังว่าหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (e-book) นี้คงมีประโยชน์ ต่อผู้ที่นำ ไปใช้ให้เกิดผลตามความคาดหวัง ชุติกาญจน์ กลีบบัว ผู้จัดทำ
สารบัญ วัฏจักรชีวิตของสัตว์ 1-3 ตัวอย่างสัตว์ออกลูกเป็นไข่ ตัวอย่างสัตว์ออกลูกเป็นตัว 4 4 วัฏจักรชีวิตของสัตว์ออกลูกเป็นไข่ 5-8 วัฏจักรชีวิตของสัตว์ออกลูกเป็นตัว 9-11 แบบทดสอบหลังเรียน 12 บรรณานุกรม 13 ข้อมูลผู้จัดทำ 14
วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชีชี วิชี วิ วิ ตวิ ตของสัสั สั ตสั ตว์ว์ ว์ว์ สิ่งมีชีวิตเมื่อเกิดขึ้นมาจะมีการเปลี่ยนแปลงรูปร่าง ขนาด มีการเจริญเติบโต และสามารถสืบพันธุ์เกิดเป็นสิ่งมี ชีวิตตัวใหม่ได้ ซึ่งการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นจะหมุนเวียน อย่างต่อเนื่องไปเรื่อยๆเราเรียกว่า วัฏจักรชีวิต 1
วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชีชี วิชี วิ วิ ตวิ ตของสัสั สั ตสั ตว์ว์ ว์ว์ สัตว์เป็นสิ่งมีชีวิตที่สามารถเจริญเติบโต สืบพันธ์ุ และ ออกลูก ออกหลาน เพื่อดำ รงเผ่าพันธุ์ให้คงอยู่ต่อไป เมื่อลูก สัตว์เกิดมาหรือฟักออกจากไข่ จะเปลี่ยนแปลงรูปร่างและเจริญ เติบโตจนเป็นตัวเต็มวัย แล้วสามารถสืบพันธุ์ออกลูกออกหลาน ได้ ซึ่งจะเกิดการหมุนเวียนเช่นนี้ไปเรื่อย ๆ เรียกว่า วัฏจักร ชีวิตของสัตว์ 2
วัฏจักรชีวิตของสัตว์ เป็นลักษณะการเปลี่ยนแปลงรูปร่าง ของสัตว์ตั้งแต่ระยะแรกเกิด จนมีการเจริญเติบโตและพัฒนา ไปเป็นระยะตัวเต็มวัย แล้วสามารถสืบพันธุ์และให้กำ เนิดไข่ หรือตัวอ่อนใหม่ได้ โดยจะเกิดวนซ้ำ ต่อไปเรื่อย ๆ สัตว์แต่ละ ชนิดมีวัฏจักรชีวิตแตกต่างกัน เราสามารถแบ่งวัฏจักรชีวิตของสัตว์ ตามลักษณะการออกลูกได้ 2 แบบ คือ สัตว์ออกลูกเป็นไข่ และสัตว์ออกลูกเป็นตัว 3
นกกระจอกเทศ จระเข้ แมลงเต่าทอง กอริลลา จิงโจ้ โลมา สัตว์ออกลูกเป็นไข่ สัตว์ออกลูกเป็นตัว ตัวอย่าง 4
วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชีชี วิชี วิ วิ ตวิ ตของสัสั สั ตสั ตว์ว์ ว์ อ ว์ ออกลูลู ลู ก ลู กเป็ป็ป็ น ป็ นไข่ข่ ข่ เมื่อสัตว์ตัวเมียออกไข่ ไข่จะฟักเป็นตัวอ่อนภายหลัง ซึ่ง แบ่งออกเป็น 2 แบบ ดังนี้ 1) วัฏจักรชีวิตของสัตว์ออกลูกเป็นไข่ที่มี 3 ระยะ เช่น ไก่ จิ้งจก งู ปลา กบ เต่า ตั๊กแตน แมลงสาบ ระยะที่ 1 ไ่ข่ ระยะที่ 2 ตัวอ่อน ระยะที่ 3 ตัวเต็มวัย คือ ระยะที่ลูกสัตว์ ฟักตัวออกจากไ่ข่ เป็นตัวอ่อน คือระยะที่เซลล์ สืบพันธุ์เพศเมีย (เซลล์ไข่)ได้รับการ ปฏิสนธิกับเซลล์สืบ พันธุุ์เพศผูู้ (อสุจิ) คืือ ระยะที่ลูกสัตว์ เจริญเติบโตเต็มที่ พร้อมที่จะสืบพันธุ์ และขยายพันธุ์ได้ 5
ตัตั ตั วตั วอย่ย่ ย่ า ย่ าง วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชีชี วิชี วิ วิ ตวิ ตของสัสั สั ตสั ตว์ว์ ว์ ที่ ว์ ที่ ที่ มีที่ มี มีมี3 ระยะ วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชีชี วิชี วิ วิ ตวิ ต ของปลา วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชีชี วิชี วิ วิ ตวิ ต ของกบ ไข่ ข่ ลูลู ลู ก ลู กอ๊อ๊ อ๊ อ อ๊ อด (ตัตั ตั วตั วอ่อ่ อ่ อ อ่ อน) ตัตั ตั วตั วเต็ต็ ต็ ม ต็ มวัวั วั ยวั ย ไข่ ข่ ตัตั ตั วตั วอ่อ่ อ่ อ อ่ อน ตัตั ตั วตั วเต็ต็ ต็ ม ต็ มวัวั วั ยวั ย 6
ระยะที่ 3 ดักแด้ วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชีชี วิชี วิ วิ ตวิ ตของสัสั สั ตสั ตว์ว์ ว์ อ ว์ ออกลูลู ลู ก ลู กเป็ป็ป็ น ป็ นไข่ข่ ข่ 2) วัฏจักรชีวิตของสัตว์ออกลูกเป็นไข่ที่มี 4 ระยะ สัตว์บาง ชนิดเมื่อฟักออกจากไข่แล้วจะเปลี่ยนแปลงรูปร่างแบบ สมบูรณ์ 4 ระยะได้แก่ ไข่ ตัวอ่อน ดักแด้ และตัวเต็มวัย สัตว์ที่มีวัฏจักรชีวิตเช่นนี้ เช่น ผีเสื้อ แมลงวัน ยุง ผึ้ง ต่อ แตน แมลงปอ ระยะที่ 1 ไ่ข่ ระยะที่ 2 ตัวอ่อน คือ ระยะที่ลูกสัตว์ ฟักตัวออกจากไ่ข่ เป็นตัวอ่อน คือระยะที่เซลล์ สืบพันธุ์เพศเมีย (เซลล์ไข่)ได้รับการ ปฏิสนธิกับเซลล์สืบ พันธุุ์เพศผูู้ (อสุจิ) คืือ ระยะที่ลูกสัตว์ เจริญเติบโตเต็มที่ พร้อมที่จะสืบพันธุ์ และขยายพันธุ์ได้ ระยะที่ 4 ตัวเต็มวัย คือ ตัวอ่อนระยะ สุดท้ายที่รอการลอก คราบ เพื่อการเจริญ เติบโตไปเป็นตัว เต็มวัยอย่าสมบูรณ์ 7
ตัตั ตั วตั วอย่ย่ ย่ า ย่ าง วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชี ชี วิชี วิ วิ ตวิ ตของสัสั สั ตสั ตว์ว์ ว์ ที่ ว์ ที่ ที่ มีที่ มี มีมี4 ระยะ วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชีชี วิชี วิ วิ ตวิ ต ของยุยุ ยุ ง ยุ ง วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชีชี วิชี วิ วิ ตวิ ต ของผีผี ผี เผี เสื้สื้ สื้ อสื้ อ ไข่ ข่ หนอน (ตัตั ตั วตั วอ่อ่ อ่ อ อ่ อน) ตัตั ตั วตั วเต็ต็ ต็ ม ต็ มวัวั วั ยวั ย ตัตั ตั วตั วอ่อ่ อ่ อ อ่ อน (ลูลู ลู ก ลู กน้ำน้ำ น้ำน้ำ) ไข่ ข่ ดัดั ดักดัแด้ด้ ด้ด้ (ตัตั ตั วตั วโม่ม่ ม่ ง ม่ ง) ตัตั ตั วตั วเต็ต็ ต็ ม ต็ มวัวั วั ยวั ย ดัดั ดักดัแด้ด้ ด้ด้ 8
วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชีชี วิชี วิ วิ ตวิ ตของสัสั สั ตสั ตว์ว์ ว์ อ ว์ ออกลูลู ลู ก ลู กเป็ป็ป็ น ป็ นตัตั ตั วตั ว ได้แก่ สัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำ นม เช่น คน แมว วัว หนู วาฬ โลมา พะยูน ปลาบางชนิด เช่น ปลาหางนกยูง ปลาสอด ปลาเข็ม เมื่อสัตว์ตั้งท้องแล้วจะออกลูกเป็นตัว (ตััวอ่อน) จากนั้นจะ พัฒนาต่อไปเป็นตัวเต็มวัย วัฏจักรชีวิตแบ่งเป็น 2 ระยะ ดังนี้ ระยะที่ 2 ตัวเต็มวัย ระยะที่ 1 ตัวอ่อน คือ ระยะที่ตัวอ่อนจะ เจริญเติบโตไปเป็น ตัวเต็มวัย โดยมีหน้า ตาเหมือนพ่อกับแม่ และจะสืบพันธุ์และ ขยายพันธุ์ คืือระยะที่ลูกของสัตว์ (ตัวอ่อน) คลอดออกมา จากท้องแม่และมี ลักษณะคล้ายคลึึงกับพ่อ แม่แแต่มีขนาดที่เล็กกว่า อวัยวะต่างๆของร่างกาย ยังเจริญเติบโตไม่เต็มที่ 9
ตัตั ตั วตั วอย่ย่ ย่ า ย่ าง วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชีชี วิชี วิ วิ ตวิ ตของสัสั สั ตสั ตว์ว์ ว์ ที่ ว์ ที่ ที่ มีที่ มี มีมี2 ระยะ วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชีชี วิชี วิ วิ ตวิ ต ของคน วัวั วั ฏวั ฏจัจั จักจัรชีชีชี วิชี วิ วิ ตวิ ต ของแมว ลูลู ลู ก ลู กแมว (ตัตั ตั วตั วอ่อ่ อ่ อ อ่ อน) ตัตั ตั วตั วเต็ต็ ต็ ม ต็ มวัวั วั ยวั ย ตัตั ตั วตั วเต็ต็ ต็ ม ต็ มวัวั วั ยวั ย ทารก (ตัตั ตั วตั วอ่อ่ อ่ อ อ่ อน) 10
มนุษย์สามารถนำ ความรู้เกี่ยวกับวัฏจักรชีวิตของสัตว์มาใช้ ประโยชน์ได้มากมาย ทั้งด้านการเกษตร ด้านอุตสาหกรรม และด้านการดูแลรักษาสิ่งแวดล้อม ดังนั้น มนุษย์จึงควร เห็นคุณค่าของชีวิตสัตว์ ไม่ทำ ลายวัฏจักรชีวิตของสัตว์ เพื่อ ให้วัฏจักรชีวิตของสัตว์หมุนเวียนต่อไปได้เรื่อย ๆ และ ทำ ให้มนุษย์ได้ใช้ประโยชน์จากสัตว์ต่อไป ซึ่งสามารถ ทำ ได้หลายวิธี ดังนี้ ไม่ใช้อวนตาถี่ทำ การประมงหรือ ไม่จับตัวอ่อนสัตว์มาเป็นอาหาร ไม่ล่าสัตว์เพื่อการกีฬา หรือเพื่ออาชีพ ไม่จับสัตว์ในฤดูวางไข่หรือ ฤดูผสมพันธุ์ ไม่ใช้ยาฆ่าแมลงหรือสารเคมี ในพื้นที่การเกษตร ไม่ทําลายสิ่งแวดล้อมที่เป็น แหล่งที่อยู่อาศัย แหล่งอาหาร แหล่งสืบพันธุ์และเลี้ยงดูลูกอ่อน และแหล่งหลบภัยของสัตว์ 11
แวะทำ แบบทดสอบกันก่อนนะครับ 12 เมื่อทำ แบบทดสอบได้ะแนนร้อยละ 80 ขึ้นไปท่านจะได้รับเกียรติบัตร ตัวอย่างเกียรติบัตร
13 บรรณานุกรม กุสุมาลย์ ตลึงจิตรและอภิญญา อินไร่ขิง. คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยี ป.3. อักษรเจริญทัศน์ อจท. รูปภาพประกอบ. CANVA EDUCATION.
14 ประวัติผู้จัดทำ นางสาวชุติกาญจน์ กลีบบัว ครูส้ม ประวัติส่วนตัว ชื่อ นางสาวชุติกาญจน์ กลีบบัว วันเกิด 29 มกราคม 2543 อายุ 24 ปี สัญชาติ ไทย ประวัติการทำ งาน รับราชการตำ แหน่งครููผูู้ช่วย ณ.โรงเรียนบ้านทรายทอง