NOTA ULANGKAJI
IBADAH
PENDIDIKAN ISLAM TINGKATAN 4
KBSM
LAMBAIAN
KAABAH
UNIT 1 :HAJI & UMRAH
KEWAJIPAN HAJI DAN UMRAH
• IBADAT HAJI MERUPAKAN SATU DARIPADA
RUKUN ISLAM YANG LIMA.
• IANYA MULA DIFARDUKAN PADA TAHUN
KE-6 HIJRAH.
PENGERTIAN HAJI DAN UMRAH.
• HAJI IALAH MENGUNJUNGI BAITULLAHIL
HARAM DI MAKKAH PADA BULAN-BULAN
TERTENTU DENGAN SYARAT-SYARAT
TERTENTU UNTUK MENGERJAKAN IBADAT-
IBADAT TERTENTU.
• UMRAH IALAH MENZIARAH BAITULLAHIL
HARAM KERANA MENGERJAKAN IBADAT
TERTENTU PADA BILA-BILA MASA MENGIKUT
SYARAT-SYARAT TERTENTU.
• UPAH HAJI IALAH MELAKUKAN IBADAH HAJI
BAGI PIHAK ORANG LAIN.
SEBAB YANG MENGHARUSKAN
UPAH HAJI.
• MENINGGAL DUNIA
• TIDAK MEMPUNYAI KEUPAYAAN FIZIKAL
SEPERTI SAKIT TIADA HARAPAN SEMBUH, TUA
DAN SEBAGAINYA
HIKMAH UPAH HAJI
• MEMBERI PELUANG ORANG SAKIT YANG TIADA
HARAPAN SEMBUH MENGUPAH ORANG LAIN
MENGERJAKAN HAJI BAGI PIHAKNYA.
• ORANG TUA YANG HILANG UPAYA DAPAT
MENGUPAH ORANG LAIN MENGERJAKAN HAJI BAGI
PIHAKNYA.
• MEMBERI PELUANG KEPADA ANAK ATAU AHLI
KELUARGA BERBAKTI KEPADA IBUBAPA ATAU
KELUARGA YANG MENINGGAL DUNIA.
HIKMAH IBADAT HAJI TERHADAP INDIVIDU.
• MENINGKATKAN KEIMANAN DAN KETAKWAAN KEPADA
ALLAH.
• MENGHAPUSKAN DOSA-DOSA KECIL
• MEMBERSIHKAN JIWA DARI MAKSIAT.
• MELATIH DIRI BERSABAR.
• MELATIH INDIVIDU SANGGUP BERKORBAN PADA JALAN
ALLAH.
• MELAHIRKAN KESYUKURAN DENGAN NIKMAT HARTA DAN
KESIHATAN.
• MEMUPUK SIKAP SUKA TOLONG MENOLONG DAN
BEKERJASAMA.
• DAPAT MELAWAT TEMPAT-TEMPAT BERSEJARAH.
• DAPAT BERKENAL-KENALAN DENGAN PARA JEMAAH HAJI.
HIKMAH IBADAT HAJI TERHADAP
MASYARAKAT.
• SALING BERKENALAN SESAMA ISLAM.
• MEMBANTU MENINGKATKAN EKONOMI
• MEMBINCANGKAN PERMASALAHAN UMAT
• PAKATAN MENENTANG MUSUH.
• MENEGUHKAN PERSAUDARAAN UMAT.
• MENYATU PADUKAN UMAT ISLAM TANPA MENGIRA
BANGSA DARI SELURUH PELUSUK DUNIA.
HIKMAH IBADAT HAJI DARI SEGI
EKONOMI.
• BERPELUANG BERNIAGA.
• BERPELUANG MENGADAKAN PERBINCANGAN.
UNTUK MEMBANTU NEGARA-NEGARA MISKIN.
• DAPAT MENINGGIKAN EKONOMI NEGARA-
NEGARA ISLAM.
IBADAT HAJI MELAMBANGKAN
PERPADUAN UMAT ISLAM.
• UMAT ISLAM DATANG DARI SELURUH DUNIA.
• DAPAT BERKENAL-KENALAN. SESAMA JEMAAH
• DAPAT MELAHIRKAN SEMANGAT
BEKERJASAMA DAN TOLONG MENOLONG.
• MELALUI PAKAIAN DAN PERBUATAN YANG
SAMA.
IBADAH
UNIT 2 :
CARA
MENYEMPURNAKAN
IBADAH HAJI DAN
UMRAH
Syarat wajib haji
ISLAM BALIGH BERAKAL
BERKEMAMPUAN MERDEKA
(ISTITA’AH)
Maksud berkemampuan/ Istita’ah.
⚫ Sihat tubuh badan.
⚫ Cukup belanja pergi dan balik serta ahli keluarga
yang tinggal.
⚫ Mempunyai kenderaan yang selamat pergi dan
balik.
⚫ Terjamin keselamatan diri, nyawa dan harta sama
ada dalam perjalanan atau semasa mengerjakan
ibadat haji.
⚫ Mempunyai kesempatan waktu untuk mengerjakan
haji.
⚫ Bagi kaum wanita yang sudah berkahwin,
hendaklah mendapat keizinan daripada suami dan
ditemani oleh dua orang muhrim.
Hukum mengerjakan ibadat haji.
⚫ Wajib jika mampu dan cukup syarat-
syaratnya.
⚫ Wajib jika bernazar.
⚫ Wajib sekiranya haji dahulunya terbatal.
⚫ Sunat dilakukan berulang kali.
Rukun haji Wajib haji
Perkara-perkara Perkara-perkara
yang mesti yang mesti
dilakukan, jika dilakukan, jika
tertinggal, haji tertinggal, haji sah
tidak sah dan wajib tetapi dikenakan
diganti pada tahun bayaran dam.
hadapan.
Rukun-rukun haji Rukun-rukun umrah
a. Niat ihram a. Niat ihram.
b. Wukuf di Arafah. b. Tawaf.
c. Tawaf di Kaabah. c. Sa’i.
d. Sa’i. d. Bercukur.
e. Bercukur. e. Tertib.
f. Tertib.
1. Niat ihram.
⚫ Iaitu berniat mengerjakan haji yang dilakukan
⚫ di miqat setelah memakai ihram.
Hikmah niat
⚫ Dapat menumpukan sepenuh perhatian
kepada Allah dengan menginggatkan segala
kemewahan hidup yang dinikmati sebelum
ihram
⚫ Seseorang hanya memikirkan kebasaran dan
keagungan serta mengharapkan keredaan
Allah
2. Wukuf di Arafah
⚫ Iaitu berada di Padang Arafah pada 9 Zulhijah
selepas gelincir matahari hingga terbit fajar 10
Zulhijah.
Keistimewaan hari tersebut.
⚫ Allah menurunkan rahmat kepada orang-orang
mukmin.
⚫ Allah mengampunkan dosa yang dilakukan
oleh orang-orang mukmin.
⚫ Dipanggil sebagai kemuncak haji.
Hikmat wukuf.
⚫ Mengingatkan tempat pertemuan semula
antara nabi Adam dengan Hawa.
⚫ Memberi kesedaran kepada manusia bahawa
semua manusia adalah sama di sisi Allah.
⚫ Untuk menggambarkan keadaan manusia di
Padang Mahsyar kelak.
3. Tawaf
⚫ Iaitu mengelilingi Baitullahil Haram sebanyak
tujuh pusingan dengan syarat-syarat tertentu
kerana beribadat kepada Allah
⚫ Dilakukan selepas wukuf di Arafah bagi haji
dan selepas niat ihram bagi umrah.
Jenis-jenis Tawaf.
⚫ Tawaf Qudum iaitu tawaf selamat datang ke
Makkah.
⚫ Tawaf Ifadah iaitu tawaf rukun yang wajib
dilakukan.
⚫ Tawaf Widak iaitu tawaf selamat tinggal.
⚫ Tawaf Sunat iaitu tawaf sunat semasa
berada di Makkah.
Syarat tawaf.
⚫ Suci daripada hadas dan najis.
⚫ Menutup aurat.
⚫ Tujuhn kali pusingan.
⚫ Niat tawaf kepada Allah.
⚫ Bermula dan berakhir hendaklah di Hajar
Aswad atau bertentangan dengannya.
⚫ Mengirikan Kaabah.
⚫ Bertawaf diluar Kaabah dan di dalam masjid.
Hikmah tawaf.
⚫ Meningkatkan ketakwaan kepada Allah.
⚫ Memantapkan keimanan.
⚫ Menumpukan perhatian terhadap kebesaran
Allah.
4. Sa’i
⚫ Berjalan berulang –alik dari Bukit Safa ke
Bukit Marwah sebanyak tujuh kali. Dilakukan
selepas tawaf.
Syarat-syarat sa’i.
⚫ Berjalan berulang-alik sebanyak tujuh kali.
⚫ Bermula di Bukit Safa dan berakhir di Bukit
Marwah.
⚫ Dilakukan selepas tawaf rukun.
⚫ Melakukan sa’i di tempat yang telah ditetapkan.
⚫ Berniat melakukan sa’i.
⚫ Hendaklah dilakukan dengan jalan biasa bukan
menungging kepala atau melintang.
Hikmat sa’i.
⚫ Dapat mengambil pengajaran daripada
peristiwa Siti Hajar dan anaknya Nabi Ismail.
⚫ Menunjukkan kekuatan iman seseorang
mengikut perintah Allah.
⚫ Melatih seseorang itu sabar dalam
menghadapi liku-liku hidup.
5. Bercukur
⚫ Iaitu bercukur atau mengguntingkan rambut
sekurang-kurangnya tiga helai.
Hikmat bercukur.
⚫ Membuang sifat-sifat keji yang terdapat
pada diri sendiri.
⚫ Supaya berada dalam keadaan bersih zahir
dan batin.
⚫ Supaya dijauhkan daripada perkara-perkara
tidak baik.
⚫ Menghapuskan dosa.
Tertib
⚫ Rukun haji hendaklah dilaksanakan mengikut
susunannya dengan mendahulukan niat
ihram daripada rukun-rukun lain.
PERBEZAAN RUKUN HAJI DAN
UMRAH
RUKUN HAJI RUKUN UMRAH
NIAT HAJI NIAT UMRAH
WUQUF DI ARAFAH TIADA IBADAH WUQUF
TAWAF DI BAITULLAH TAWAF DIBAITULLAH
SAIE ANTARA SAFA- SAIE ANTARA SAFA-
MARWAH MARWAH
BERCUKUR BERCUKUR
TERTIB TERTIB
Penghayatan
⚫ Berazam menunaikan haji dengan sebaik-baiknya.
⚫ Insaflah bahawa semuanya sama disisi allah kecuali taqwa.
⚫ Sentiasa ikhlas dalam setiap perbuatan.
UNIT 3 :
WAJIB HAJI DAN UMRAH
WAJIB HAJI
•WAJIB HAJI IALAH AMALAN YANG WAJIB DILAKUKAN
•JIKA TERTINGGAL – DIKENAKAN DAM ATAU DENDA
MENGIKUT KADAR TERTENTU.
MIQAT IALAH SEMPADAN MASA
DAN TEMPAT YANG
DITENTUKAN UNTUK BERNIAT
IHRAM HAJI ATAU UMRAH
MIQAT TERBAHAGI 2
1. MIQAT ZAMANI – SEMPADAN MASA BAGI
JEMAAH HAJI MEMULAKAN NIAT IHRAM (
MIQAT ZAMANI DILAKUKAN BERMULA BULAN
SYAWAL HINGGA SEBELUM TERBIT FAJAR
KEDUA [FAJAR SADIQ] PADA HARI KE 10
BULAN ZULHIJJAH
2. MIKAT MAKANI – SEMPADAN TEMPAT BAGI
JEMAAH HAJI MEMULAKAN NIAT IHRAM
PENDUDUK MEKAH : DI DALAM RUMAH
MADINAH : BIR ALI
: QARNUL MANAZIL
IRAQ : ZATUL IRQIN
YAMAN: YALAMLAM
MESIR: JUHFAH
KAPAL (M’SIA ) : YALAMLAM
KAPAL TERBANG(M’SIA) : QARNUL MANAZIL
BERADA DI BUMI MUZDALIFAH
SELEPAS SEPARUH MALAM KE
SEPULUH ZULHIJJAH IAITU SELEPAS
WAKTU WUQUF DI ARAFAH DAN
SEBELUM TERBIT FAJAR
PADA MALAM 10
ZULHIJJAH
1.BERDOA
2.BERZIKIR
3.SEMBAHYANG SUNAT
4.MENGUTIP ANAK BATU
⚫ SELEPAS BERMALAM DI MUZDALIFAH.
⚫ SELEPAS TENGAH MALAM 10
ZULHIJJAH HINGGA TERBENAM 13
ZULHIJJAH
⚫ PALING AFDAL PADA WAKTU PAGI 10
ZULHIJJAH
1. MELONTAR DGN 7 BIJI ANAK BATU
2. MELONTAR DENGAN TERTIB BERMULA DGN
JUMRATUL ULA , JUMRATUH WUSTA & JUMRATUL
AQABAH
3. DENGAN TUJUAN MELONTAR
4. LONTARAN MASUK KE DALAM TAKUNGAN JUMRAH
5. DENGAN GAYA MELONTAR
6. MELONTAR DENGAN TANGAN
7. TERTIB
⚫ BERMALAM DI MINA PADA HARI
TASYRIK ( 11, 12, 13 ZULHIJJAH).
⚫ MEMADAI TINGGAL PADA
SEBAHAGIAN BESAR SETIAP
MALAM TERSEBUT.
JUMRAH ULA
JUMRAH WUSTA
JUMRAH AQABAH
11 ZULHIJJAH
SELEPAS GELINCIR MATAHARI 11
ZULHIJJAH
ATAU
SELEPAS FAJAR 11 ZULHIJJAH HINGGA
TERBENAM MATAHARI 13 ZULHIJJAH
12 ZULHIJJAH
SELEPAS GELINCIR MATAHARI 12
ZULHIJJAH
ATAU
SELEPAS FAJAR 12 ZULHIJJAH HINGGA
TERBENAM MATAHARI 13 ZULHIJJAH
13 ZULHIJJAH
SELEPAS GELINCIR MATAHARI 13
ZULHIJJAH
ATAU
SELEPAS FAJAR 13 ZULHIJJAH HINGGA
TERBENAM MATAHARI 13 ZULHIJJAH
(6) MENINGGALKAN PERKARA
YANG DILARANG SEMASA
IHRAM
•Apabila seseorang jemaah haji berniat ihram,
maka haram baginya melakukan perkara yang
ditegah.
•Jika dilakukan maka dikenakan dam atau
denda.
WAJIB UMRAH
(1) NIAT IHRAM DI MIQAT
(2) MENINGGALKAN LARANGAN
SEMASA IHRAM
PERKARA SUNAT HAJI
1. Mandi ketika hendak berniat ihram di miqat
2. Sembahyang dua rakaat sebelum berniat ihram.
3. Memakai pakaian ihram berwarna putih.
4. Memotomg kuku.
5. Membanyakkan bertalbiah.
6. Mandi untuk memasuki kota Mekah dan ketika hendak
wukuf di Arafah.
7. Membanyakkan tahmid, zikir, dan doa.
8. Solat 2 rakaat selepas tawaf dan sebaik-baiknya
dibelakang makam Ibrahim.