TINGKATAN 4 MODUL TEORI PRINSIP PERAKAUNAN

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

MODUL TAJUK MUKA SURAT

1 PENGENALAN KEPADA PERAKAUNAN 2-10
2 KLASIFIKASI AKAUN DAN PERSAMAAN 11-14

PERAKAUNAN 15-20
3 DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER
21-25
MAKLUMAT 26-29
4 BUKU CATATAN PERTAMA 30-33
5 LEJAR 34-37
6 IMBANGAN DUGA
7 PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 38-44

TANPA PELARASAN 45-46
8 PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN

PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN
MILIKAN TUNGGAL
9 PEMBETULAN KESILAPAN

1

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

MODUL 1 PENGENALAN KEPADA PERAKAUNAN

1.1 PERAKAUNAN, SUBBIDANG PERAKAUNAN, KERJAYA DAN BADAN
PROFESIONAL

Pengenalan:
• Perekodan urus niaga kewangan secara sistematik termasuk prestasi
perniagaan, kedudukan kewangan, perancangan dan analisis kewangan

Simpan Kira dan Perakaunan

Urus niaga PERAKAUNAN
perniagaan

Mengenal Merekod Melaporkan Menganalisis Mentafsir Merancang Menilai Merumus
pasti

SIMPAN KIRA

SIMPAN KIRA PERAKAUNAN
• Proses perakaunan yang - Perakaunan mencakupi bidang

meliputi aktiviti mengumpul, yang lebih luas meliputi
menyimpan, merekod dan aktiviti mengumpul,
melapor rekod-rekod menyimpan, merekod,
perakaunan. melapor, menganalisis,
mentafsir, merancang, menilai
dan merumus maklumat
kewangan perniagaan.

2

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

Kitaran Perakaunan
• Tatacara penyediaan rekod perakaunan bermula dokumen perniagaan hingga
catatan penutupan

Dokumen Perniagaan

Penyata Kewangan Buku Catatan Pertama

Catatan Penutup Lejar
Penutup
Imbangan Duga
Imbangan Duga
Terselaras

Pelarasan

BIL PROSES KITARAN PENERANGAN
1 Dokumen sumber • Bukti bertulis bagi urusniaga
2 Buku Catatan
• Jurnal Am, Jurnal Khas, Buku Tunai dan
Pertama buku tunai runcit

3 Lejar • Tempat pertama butiran daripada
4 Imbangan duga dokumen akan direkodkan
5 Pelarasan
• Catatan dari BCP direkod ke lejar
6 Imbangan Duga menggunakan sistem catatan bergu
Terselaras
• Senarai baki b/b dari semua akaun
7 Catatan penutup • Untuk menguji ketepatan catatan bergu
• Pelarasan seperti hasil, belanja, susut nilai,
8 Penyata Kewangan
peruntukan hutang ragu dan ketinggalan
catatan dilaraskan pada hari imbangan
dalam Jurnal Am
• Untuk mendapat angka terkini baki akaun
• Senarai baki akaun termasuk akaun yang
diselaraskan pada tarikh imbangan
• Menutup semua akaun hasil dan belanja
dalam Jurnal Am dan lejar berkaitan
• Akaun hasil dan belanja ke APUR
• Disediakan untuk mengira untung rugi
• Melihat kedudukan kewangan pada akhir
tempoh perakaunan

3

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

Subbidang Perakaunan:

a. Perakaunan Kewangan
• Menyediakan penyata kewangan yang akan digunakan oleh pengguna
dalaman dan luaran

b. Perakaunan Pengurusan
• Menyediakan maklumat untuk pengguna dalaman seperti untuk
kawalan, perancangan dan pengurusan pengeluaran

c. Pengauditan
• Memeriksa dokumen perniagaan dan rekod kewangan disediakan
dengan tepat dan betul serta penyata kewangan yang menepati
piawaian

d. Percukaian
• Merancang hal percukaian, menyediakan penyata cukai bagi syarikat dan
menasihati tentang hal-hal percukaian.

Professional

• Seseorang yang ada kepakaran mengurus kewangan , membuat laporan
kewangan serta minat dan komitmen yang tinggi dalam satu bidang
perniagaan

Profesion Perakaunan

• Akauntan, juruaudit, pengurus dana, penasihat kewangan, pegawai kewangan
•

Ciri-Ciri Akauntan sebagai Pemimpin

• Integriti - jujur dengan pihak luar, tidak ada kenyataan palsu dan mengelirukan
• Kredibiliti – menyampaikan maklumat secara adil dan objektif
• Akauntabiliti – bertanggungjawab melaksanakan tugas

Etika Profesion Perakaunan

Kod Etika Akauntan Profesional

Kompetensi Integriti Kerahsiaan Objektiviti Sifat profesional

berkemahiran dan jujur dan tidak tidak berat patuhi undang-
berkeupayaan telus mendedahkan sebelah undang

maklumat

4

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

Badan Perakaunan

Badan Kawal Selia Badan Penggubal Piawaian Badan Profesional
(Regulatory Body) (Standard Setting Body)
Institut Akauntan Malaysia Lembaga Piawaian •Institut Akauntan Awam
Bertauliah Malaysia (MICPA)
(MIA) Perakaunan Malaysia (MASB) •Memajukan profesion
perakaunan
• Menentukan • Menggubal dan •Melatih akauntan bertauliah
kelayakan jadi menerbitkan •Melakukan penyelidikan dan
akauntan piawaian pembangunan perakaunan
•CIMA
• Memberi latihan, • Menyemak dan •Melahirkan akauntan
pelajaran dan membaiki piawaian professional mahir dalam bidang
peperiksaan pengurusan
• Penasihat kepada •Mengkaji dan menangani
• Mengenakan akauntan perubahan semasa dalam
peraturan amalan perniagaan
profesion • Menentukan •ACCA
perakaunan keperluan •Memberi khidmat sokongan
minimum dan garis kepada ahli
• Mempromosi panduan •Memberi pendedahan tentang
profesion penyediaan laporan peraturan dan undang-undang
perakaunan kewangan

1.2 SEJARAH PERAKAUNAN

3500 S.M :Pembayaran upah di Babylonia.
Kepingan tanah liat digunakan untuk mencatat dan menyimpan rekod.

400 S.M :Rekod perakaunan menggunakan papyrus (kertas) dan calamus (pen)
di Mesir.

1494 : Luca Pacioli memperkenalkan Sistem Catatan Bergu (Kaedah Venice).
Dikenali sebagai Bapa Perakaunan.

Pada abad ke 17 dan 18: Perakaunan Kos diperkenalkan bagi memenuhi
perkembangan firma.

1973 : Jawatankuasa Piawaian Perakaunan Antarabangsa (IASC) untuk
menggalakkan penggunaan piawaian asas.

Kepingan Tanah Liat Papyrus dan Calamus Luca Pacioli

5

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

Perkembangan Proses Perakaunan Secara Manual dan Perisian Berkomputer
- USB dan SAGE

Kelebihan Perisian Kepentingan Sistem Maklumat
Berkomputer Perakaunan

• Hanya boleh diakses oleh • Kumpul dan simpan data
orang yang tertentu • Proses data untuk menjana

• Mempunyai fungsi data maklumat
sokongan dalam cakera • Sediakan kawalan untuk
padat
menjaga keselamatan aset
• Pembetulan kesilapan dapat • Juruaudit dapat memahami
dilakukan dengan mudah
sistem untuk menjana
Penyata Kewangan
• Merancang hal-hal
percukaian

1.3 PENYATA KEWANGAN

Penyata kewangan

Akaun Perdagangan dan Penyata Kedudukan
Akaun Untung Rugi Kewangan

Ciri KualitatifCiri Kualitatif Penyata Kewangan Kerelevanan
Ciri Kualitatif Perwakilan benar
Asas Kebolehbandingan
Kebolehfahaman
Ciri Kualitatif
Tertingkat Kebolehsahan
Pemasaan

6

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

I. Ciri kualitatif asas
a) Kerelevanan
o Relevan dengan keperluan pengguna

b) Perwakilan benar
• Bebas dari kesilapan , tiada unsur berat sebelah dan tidak mengelirukan

II. Ciri kualitatif bertingkat
a) Kebolehbandingan
• Maklumat tahun semasa boleh dibandingkan dengan tahun lepas

b) Kebolehfahaman
• Mudah difahami, jelas, maklumat tambahan mesti ada nota

c) Kebolehsahan
• Maklumat dijamin boleh dipercayai

d) Pemasaan
• Penyediaan tepat pada masanya, kelewatan menyebabkan tidak relevan

Pihak yang menyediakan Penyata Kewangan
1. Pemilik – disediakan sendiri kerana mampu mengendali dan mengurus rekod
kewangan
2. Pekerja – majikan mengupah pekerja mengurus dan mengendalikan akaun
3. Pihak luar- disediakan oleh akauntan bertauliah luar untuk mengendali laporan
kewangan melalui maklumat kewangan yang dibekalkan peniaga kepada mereka

Pengguna Penyata Kewangan

Pengguna Penyata Kewangan

Pengguna Pengguna
Dalaman Luaran

Pemilik Pihak Pekerja Pihak bank Pembekal Agensi Pemegang
perniagaan Pengurusan Kerajaan saham

7

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

a) Pengguna dalaman
i. Pemilik perniagaan – melihat keuntungan atau kerugian, melihat
sumber hasil dan belanja perniagaan
ii. Pihak pengurusan – merancang aktiviti perniagaan masa depan
dan merangka strategi mengembangkannya
iii. Pekerja – mengetahui untung rugi perniagaan, kestabilan operasi,
keupayan membayar gaji mereka

b) Pengguna luaran
i. Pihak bank – mempertimbangkan kelulusan pinjaman bank ,
mengurus kredit dan pembayaran hutang
ii. Pembekal – keupayaan membayar hutang dan menawarkan
kemudahan belian kredit
iii. Agensi kerajaan – menaksir cukai oleh LHDN

iv. Pemegang saham – menilai kemampuan perniagaan membayar
dividen keuntungan kepada mereka

Andaian Perakaunan

(i) Entiti Berasingan
✓ Peniaga perlu membezakan urusniaga perniagaan dengan transaksi
peribadi
✓ Contoh : mengambil tunai perniagaan bagi membayar yuran tuisyen
anaknya

(ii) Usaha Berterusan
✓ Mengandaikan operasi perniagaan dalam tempoh masa yang tidak
terbatas
✓ Contoh : sebuah kedai baru ditubuhkan dan akan beroperasi untuk
suatu masa tidak terbatas

(iii) Tempoh Perakaunan
✓ Operasi perniagaan dibahagikan kepada tempoh masa tertentu untuk
tujuan pelaporan dan perbandingan prestasi
✓ Contoh : Tempoh perakaunan Perniagaan Sebuku Berhad ialah setahun
dari 1 Januari hingga 31 Disember . Dalam tempoh tersebut, untung
bersih dan kedudukan kewangan dapat dinilai dan dibandingkan

(iv) Wang Sebagai Ukuran
✓ Maklumat dalam penyata kewangan dinyatakan dalam Ringgit
Malaysia/mengikut matawang setempat
✓ Contoh : Hasil jualan, belian inventori, keuntungan Kedai Mamak
dinyatakan dalam RM

8

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

Prinsip Perakaunan
(i) Ketekalan

✓ Menggunakan kaedah pengiraan susut nilai yang sama untuk semua
tempoh perakaunan

✓ Contoh : Lossy Berhad menggunakan kaedah atas baki berkurangan
dalam pengiraan aset bukan semasa mereka tahun ini dan akan datang

(ii) Prinsip Kos
✓ Semua aset bukan semasa direkod dalam Penyata Kewangan mengikut
harga asal pembelian bukan nilai semasa
✓ Contoh : mesin fotostat dibeli pada tahun 2018 berharga RM2400
masih direkodkan dengan nilai sama dalam tahun 2020 walaupun
harga pasaran telah jatuh kepada RM900

(iii) Pengiktirafan Hasil dan Belanja
✓ Semua hasil (belum terperoleh atau belum terima) dan semua belanja
(prabayar atau belum bayar) diambil kira semasa mengira untung bersih
perniagaan pada tahun berkenaan
✓ Contoh : Bil letrik RM300 bulan Disember 2019 akan dibayar Januari
2020. Namun begitu ia dianggap belanja tahun 2019 dan diambil kira
semasa mengira untung tahun 2019.

Batasan dalam Perakaunan

(i) Kos Manfaat
✓ Kos penyediaan maklumat tidak melebihi nilai maklumat tersebut
✓ Kos yang minima dan pendapatan yang optimum dapat menikmati
untung bersih yang tinggi
✓ Contoh: Pekerja di Kedai Buku Celikku melakukan penyelewangan
sebanyak RM1000. Pemilik Kedai Buku Celikku terpaksa membayar
RM3000 kepada Penyiasat Persendirian untuk menjalankan siasatan.

9

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

1.5 ENTITI PERNIAGAAN

ASPEK MILIKAN PERKONGSIAN SYARIKAT KOPERASI
PERBEZAAN TUNGGAL 2- 20 orang BERHAD Min 50- tiada had
Milikan Seorang pemilik pekongsi (biasa) 1-50 orang (SDN maksimum
2-50 orang BHD)
pekongsi 1- tiada had
(professional) maksimum (BHD)

Sumber Pemilik Para pekongsi Pemegang saham Anggota melalui
modal melalui pembelian pembelian saham
saham

Liabiliti Tidak terhad Tidak terhad Terhad Terhad

Hayat Tidak Berterusan Berterusan Berterusan
perniagaan berterusan

Penubuhan Berdaftar Akta Akta Akta Syarikat 1965 Akta Koperasi 1993
Pendaftaran Perkongsian
Perniagaan 1961
1956

Pengurusan Pemilik sendiri Pekongsi aktif Lembaga Pengarah Anggota Lembaga
Koperasi

Keuntungan Pemilik sendiri Agihan Dividen dan bonus Dividen
mengikut Ikatan
Perjanjian
Perkongsian

10

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

MODUL 2
KLASIFIKASI AKAUN DAN PERSAMAAN

PERAKAUNAN

2.1 KOMPONEN AKAUN PERDAGANGAN DAN UNTUNG RUGI DAN PENYATA
KEDUDUKAN KEWANGAN

Komponen Dalam Penyata Pendapatan

Penyata Pendapatan

Akaun Perdagangan Akaun Untung Rugi

Jualan Kos Hasil Belanja
Bersih Jualan

Komponen Penyata Kedudukan Kewangan

Penyata
Kedudukan
Kewangan

Aset Bukan Aset Semasa Liabiliti Bukan Liabiliti Ekuiti Pemilik
Semasa Semasa Semasa

11

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

2.2 ITEM SETIAP KOMPONEN AKAUN PERDAGANGAN DAN UNTUNG RUGI DAN
PENYATA KEDUDUKAN KEWANGAN

AKAUN PERDAGANGAN DAN
UNTUNG RUGI

HASIL BELANJA

HASIL HASIL BELANJA BELANJA
OPERASI BUKAN OPERASI BUKAN
OPERASI OPERASI

Pendapatan yang Pendapatan yang Belanja yang Belanja yang
diterima diterima secara terlibat secara tidak terlibat
daripada aktiviti tidak langsung langsung dengan secara langsung
perniagaan perniagaan dengan
perniagaan

- Jualan - Dividen - Gaji - Faedah atas
- Hasil pelaburan - Belian pinjaman
Perkhidmatan - Untung jualan - Insurans - Faedah atas
aset bukan - Belanja am overdraf
semasa - Rugi atas
pelupusan aset

12

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

ASET PENYATA LIABILITI
KEDUDUKAN
KEWANGAN

EKUITI
PEMILIK

ASET ASET Hutang LIABILITI LIABILITI
BUKAN SEMASA perniagaan BUKAN SEMASA
SEMASA terhadap SEMASA
- Hutang
-Sifat tahan pemilik yang perlu
lama dibayar
-Tahap -Dapat ditukar - Modal - Hutang kurang
kecairan kepada tunai - Untung yang perlu daripada
rendah dalam tempoh Bersih / Rugi dibayar setahun
setahun Bersih melebihi - Hutang
- Bangunan -Kecairan tinggi - Ambilan setahun jangka
- Kenderaan - Hutang pendek
- Kelengkapan - Tunai jangka
- Alatan - Bank panjang - Akaun
Pejabat - Inventori akhir Belum Bayar
- Akaun Belum Terima - Pinjaman Bank - Overdraf
- Deposit tetap - Gadai janji Bank

13

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

2.3 PERSAMAAN PERAKAUNAN
Persamaan Perakaunan Tanpa Hasil dan Belanja

Aset= Liabiliti + Ekuiti Pemilik
Persamaan Perakaunan dengan Hasil dan Belanja

• Aset = Liabiliti + Modal + Untung Bersih (-Rugi Bersih)
• Aset = Liabiliti + Modal + Hasil – Belanja

2.4 CATATAN KONTRA DAN CARTA AKAUN

Catatan Kontra

• Catatan yang mengurangkan baki akaun yang berkaitan dengannya

Akaun Berkaitan Catatan Kontra
Aset Bukan Semasa Susutnilai Terkumpul
Akaun Belum Terima Peruntukan Hutang Ragu
Modal / Ekuiti Pemilik
Ambilan
Jualan Pulangan Jualan / Pulangan Masuk
Belian Pulangan Belian / Pulangan Keluar

Carta Akaun
• Senarai nombor dan tajuk bagi semua akaun yang disusun secara sistematik untuk tujuan
perekodan dalam komputer

Contoh Jadual Carta Akaun.

Kod Item Nama Akaun
1000 -1999 Aset
2000 – 2999
3000 – 3999 Liabiliti
4000 – 4999 Ekuiti Pemilik
5000 – 5999
6000 – 6999 Hasil
Belanja
Catatan kontra

14

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

MODUL 3
DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI

SUMBER MAKLUMAT

3.1 DOKUMEN PERNIAGAAN
• Dokumen bertulis menunjukkan bukti sesuatu urusniaga telah berlaku antara penjual
dan pembeli

DOKUMEN
PERNIAGAAN

DOKUMEN SUMBER DOKUMEN BUKAN
SUMBER
Menjadi sumber maklumat
untuk merekod dalam Menjadi rujukan bagi urus
perakaunan niaga

- Invois - Penyata Akaun
- Nota Debit - Penyata Bank
- Nota Kredit - Nota Serahan
- Bil Tunai - Nota Belian
- Resit - Pesanan Belian
- Keratan cek - Sebut Harga
- Memo
- Bil Tunai
- Slip Bank
- Baucar Pembayaran
- Makluman Debit
-Makluman Kredit
- Slip Daftar Tunai
- Folio Pelanggan

15

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

Carta Aliran Dokumen antara Pembeli dengan Pembekal
1. Aliran urusniaga secara tunai
✓ Pembeli membayar secara tunai, cek, pindahan wang, kad kredit
✓ Pembekal akan serah bil tunai kepada pembeli

2. Aliran urusniaga secara kredit
✓ Invois dari pembekal kepada pembeli
✓ Pembeli menyemak butir pada invois
✓ Pembekal boleh membetulkan kesilapan atau ketinggalan dalam invois
melalui nota debit atau nota kredit
✓ Pembeli buat bayaran secara tunai, cek, pindahan wang, kad kredit

3.2 DOKUMEN SUMBER

(i) Bil Tunai
✓ Urusniaga bagi jualan dan belian dengan tunai atau cek

(ii) Resit
✓ Pembekal keluarkan resit setelah menerima bayaran dari pembeli

(iii) Keratan Cek
✓ Bukti pembeli telah membuat pembayaran menggunakan cek
✓ Bahagian cek yang tertinggal selepas cek diceraikan

(iv) Baucar Pembayaran
✓ Dokumen dalaman sebagai bukti bayaran telah dibuat
✓ Perlu pengesahan tandatangan oleh penerima
✓ Contoh bayar gaji pekerja, sewa premis, belanja lain

(v) Baucar Tunai Runcit
✓ Bukti bertulis perbelanjaan bernilai kecil / runcit telah dibayar
✓ Contoh tambang teksi, beli setem, mangga pintu, minuman, langganan
akhbar

16

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

(vi) Slip Daftar Tunai
✓ Dikeluarkan daripada mesin daftar tunai sebagai bukti pembeli telah
membuat pembayaran
✓ Digunakan di kedai makan, pasar raya, kedai buku, kedai runcit

(vii) Slip Bank/ Slip Deposit Cek
✓ Dokumen yang menunjukkan peniaga memasukkan tunai atau cek ke
dalam akaun bank mereka

(viii) Slip Pindahan Wang
✓ Digunakan untuk memindahkan wang kepada pihak ketiga

(ix) Slip transaksi perbankan elektronik
✓ Slip diperoleh bila berurusan dengan mesin ATM seperti pindah wang,
deposit wang/cek, bayaran dan pengeluaran tunai

(x) Makluman Debit
✓ Dikeluarkan oleh bank kepada pelanggan memaklumkan akaunnya
didebitkan yang menunjukkan wang dalam akaunnya berkurangan
seperti caj bank, arahan tetap oleh pelanggan

(xi) Maklumat Kredit
✓ Dikeluarkan oleh bank pelanggan memaklumkan akaunnya
dikreditkan/wang dalam akaunnya bertambah seperti penerimaan
dividen, pindahan kredit

(xii) Memo
✓ Dikeluarkan oleh pemilik memaklumkan urusniaga berlaku tetapi tiada
dokumen khas seperti ambilan tunai/barangan, memasukkan modal
tambahan, catatan pembukaan, makluman hutang lapuk

17

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

(xiii) Invois
✓ Digunakan apabila berlaku jualan/belian secara kredit yang
menunjukkan amaun yang perlu dijelaskan
✓ Angkutan dibayar (Ang diB) bermaksud kos angkutan (lori) ditanggung
oleh pembekal
✓ K & K di K bermaksud kesilapan dan ketinggalan butir dalam invois
hanya boleh dibetulkan oleh pembekal sahaja sama ada terlebih atau
terkurang caj

(xiv) Nota Debit
✓ Dihantar kepada pembeli memaklumkan hutangnya semakin
bertambah
✓ seperti terkurang caj dalam invois, caj tambahan kepada pelanggan
kerana menukar barangan, faedah dikenakan kepada pelanggan sebab
lambat bayar hutang, caj tambahan kerana tidak memulangkan bekas
kosong

(xv) Nota Kredit
✓ Dihantar memaklumkan kepada pelanggan baki hutangnya semakin
berkurangan
✓ disebabkan pembeli memulangkan barang, pembeli menghantar balik
bekas/tin/kotak kosong, invois terlebih caj

(xvi) Bil Bayaran (Kadar Bayaran)
✓ Dokumen pembekal perkhidmatan atas perkhidmatan yang diberikan
seperti elektrik, air, telefon

(xvii) Folio Pelanggan
✓ Dokumen kepada pelanggan atas perkhidmatan yang diberikan dan
dibayar seperti bayar bilik hotel, pos dan kurier, bayaran hospital,
firma guaman

18

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

Urus Niaga dan Dokumen Sumber

Urusniaga Dokumen
Jualan inventori secara tunai Bil Tunai salinan
Jualan inventori secara kredit Invois salinan
Pulangan inventori oleh pelanggan dan invois terlebih caj Nota Kredit salinan
Invois terkurang caj Nota Debit salinan
Belian inventori secara tunai Bil Tunai asal
Belian inventori secara kredit Invois asal
Memulangkan inventori kepada pembekal dan invois terlebih caj Nota Kredit asal
Invois terkurang caj Nota Debit asal
Kos belian (angkutan masuk, insurans atas belian, upah belian, duti Nota Debit asal
impot)
Terima cek/tunai dari Akaun Belum Terima kerana bayar hutang/invois Resit Rasmi salinan
Terima hasil (sewa, komisen) secara tunai/cek Resit Rasmi salinan
Terima dividen / pindahan kredit (bayaran dibankkan ke akaun Makluman Kredit
perniagaan)
Bayar sewa/gaji/upah/ belanja lain yang tiada resit Baucer Pembayaran
Bayar insurans/kadar bayaran/belanja lain yang ada resit dari penerima Resit Rasmi asal / Keratan
Cek
Caj bank/buku cek/faedah overdraf/ faedah pinjaman Makluman Debit
Beli aset bukan semasa secara kredit Invois asal
Beli aset bukan semasa dengan tunai/cek Bil Tunai asal
Bawa masuk aset bukan semasa sebagai modal tambahan Memo
Ambilan tunai Memo
Ambilan wang dibank Memo/keratan cek
Ambilan inventori Memo
Ambilan asset bukan semasa Memo
Tunai / cek didepositkan kedalam bank Slip Bank
Mengeluarkan tunai/cek dibank untuk kegunaan kedai Slip Bank/
Keratan Cek

19

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

Diskaun Niaga dan Diskaun Tunai
▪ Diskaun niaga adalah potongan harga atas harga senarai barangan. Diskaun ini
diberikan kepada pembeli sebagai galakan membeli dalam kuantiti yang banyak.
▪ Diskaun tunai adalah potongan hutang dalam invois. Ini sebagai galakan pembeli
membayar hutang dengan cepat. Contohnya, diskaun 10% diberikan sekiranya
pembeli menjelaskan hutang dalam tempoh 7 hari. (10%, 7 hari)

Dokumen Bukan Sumber Perniagaan
(i) Penyata Akaun

➢ Dokumen pembekal kepada pelanggan memaklumkan tentang jualan, bayaran dan
baki hutang yang belum dijelaskan

(ii) Penyata Bank
➢ Penyata bulanan yang dikeluarkan oleh bank kepada pelanggan memaklumkan baki
awal, urusniaga debit, urusniaga kredit dan baki akhir wang dibank
➢ Peniaga perlu menyemak butiran dalam penyata bank berbanding dengan catatan
dalam buku tunai

20

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

MODUL 4
BUKU CATATAN PERTAMA

4.1 BUKU CATATAN PERTAMA

Buku Catatan Pertama

Jurnal Buku Tunai Buku Tunai
Runcit

Jurnal Am Jurnal
Khas

Kegunaan Buku Catatan Pertama.
1. Jurnal adalah buku catatan asal merekod semua urusniaga
2. Buku tunai – merekod penerimaan dan pembayaran secara tunai atau dengan cek
Buku tunai runcit – merekod pembayaran kecil dan tidak sesuai dengan cek

4.2 JURNAL AM
1. Catatan pembukaan
2. Belian dan jualan aset bukan semasa secara kredit
3. Ambilan barang niaga dan aset bukan semasa
4. Modal tambahan selain tunai dan bank
5. Catatan penutupan

21

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

4.3 JURNAL KHAS

JURNAL
KHAS

JURNAL JURNAL JURNAL JURNAL JURNAL JURNAL
BELIAN JUALAN PULANGAN PULANGAN PENERIMAAN PEMBAYARAN

Belian Jualan BELIAN JUALAN TUNAI TUNAI
barang barang
niaga niaga Pulangan Pulangan Penerimaan Pembayaran
secara secara barang barang tunai dan tunai dan
kredit kredit niaga niaga cek cek
kepada daripada

pembekal pelanggan

4.4 BUKU TUNAI
Tujuan Penyediaan Buku Tunai

➢ Merekod penerimaan dan pembayaran tunai atau cek dalam semua urus
niaga perniagaan

4.5 BUKU TUNAI RUNCIT
Tujuan Penyediaan Buku Tunai Runcit

- Mencatat pembayaran belanja yang amaun kecil
- Mengelakkan penggunaan cek

Sistem Panjar
- Jumlah yang dibelanjakan dalam tempoh yang tersebut akan menggantikan semula
jumlah asal

22

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

MODUL 5 LEJAR

5.1 LEJAR
Pengenalan

- Buku akaun untuk merekod pelbagai jenis urus niaga
- Menggunakan Sistem Catatan Bergu

LEJAR AM - Ak Hasil
- Ak Belanja
JENIS LEJAR
- Ak Aset
LEJAR KHAS - Ak Liabiliti
- Ak Modal
- Ak Ambilan

Ak. Belum Terima /
Lejar Jualan

Ak. Belum Bayar/
Lejar Belian

Klasifikasi Akaun-akaun
(i) Akaun Nyata
✓ Merekodkan semua akaun aset perniagaan
✓ Akaun Premis, Akaun Kenderaan, Akaun Bank, Akaun Tunai, Akaun Belum Terima,
Akaun Inventori, Akaun Alatan Pejabat
(ii) Akaun Nominal
✓ Merekodkan semua hasil dan belanja
✓ Contoh akaun hasil : Akaun Jualan, Akaun Dividen, Akaun Sewa Diterima, Akaun
Faedah atas Simpanan
✓ Contoh akaun belanja : Akaun Belian, Akaun Belanja Am, Akaun Kadar Bayaran,
Akaun Pulangan Belian, Akaun Pulangan Jualan

5.2 SISTEM CATATAN BERGU

- Merekod sekurang-kurangnya dua akaun lejar yang berasingan dengan amaun yang sama
- Sama ada di sebelah debit atau kredit sesuatu akaun

Kesan dan Akibat Sistem Catatan Bergu Tidak Digunakan dalam Merekodkan Urus Niaga

• Akibat : Imbangan duga tidak seimbang
• Kesan:
(i) Untung rugi perniagaan tidak tepat
(ii) Kedudukan kewangan juga tidak tepat
(iii) Perbandingan prestasi perniagaan antara tahun juga tidak tepat
(iv) Catatan tidak lengkap

23

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

5.3 AKAUN KAWALAN
Tujuan Penyediaan Akaun Kawalan

✓ Memudah menghitung baki keseluruhan baki Akaun Belum Terima dan Akaun Belum
Bayar

✓ Menyemak ketepatan catatan dalam Akaun Belum Terima dan Akaun Belum Bayar
✓ Untuk mengimbangkan Lejar Am

AKAUN
KAWALAN

AKAUN KAWALAN AKAUN KAWALAN
BELUM TERIMA BELUM BAYAR

(i) Akaun Kawalan Belum Terima
✓ Berbaki debit sebab ia merupakan asset
✓ Akan berbaki kredit jika :(minority)
1. Pulangan barang niaga dari pelanggan dikesan setelah Akaun Belum
Terima ditutup
2. Akaun Belum Terima menerima diskaun setelah mereka menjelaskan
hutang

(ii) Akaun Kawalan Belum Bayar
✓ Berbaki kredit kerana ia merupakan liabiliti
✓ Berbaki debit jika (minority)
1. Peniaga memulangkan barang niaga setelah hutang dijelaskan
2. Peniaga menerima diskaun dari ABT setelah hutang dijelaskan

Catatan Kontra

- Pindahan daripada Lejar Belian ke Lejar Jualan atau sebaliknya
- Hanya akan berlaku jika perniagaan menjual dan membeli secara kredit dengan peniaga lain
- Hutang akan diselesaikan dengan Catatan Kontra

Implikasi Akaun Kawalan

- Sukar mengesan kesilapan:
i) Kesilapan menjumlahkan Akaun Belum Terima dan Akaun Belum Bayar
ii) Kesilapan ketinggalan catatan
iii) Kesilapan memindahkan catatan

24

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

MODUL 6 IMBANGAN DUGA

6.1 IMBANGAN DUGA
Fungsi Imbangan Duga.

1. Menyemak ketepatan catatan bergu
2. Menyemak ketepatan pengiraan dalam Buku Catatan Pertama dan Lejar
3. Menyemakan ketepatan proses pemindahan daripada Buku Catatan Pertama ke Lejar
4. Memudahkan penyediaan penyata kewangan

Kekangan dalam Imbangan Duga

Kesilapan Kesilapan Kesilapan
Amaun Ketinggalan Terbalik atau
Satu Urus
Kesilapan Songsang
Prinsip Niaga
Kesilapan
Kesilapan Komisen
Tidak
Ketara

Kesilapan
Saling

Mengimbangi

1. Kesilapan Ketinggalan Satu Urus Niaga.
- Contoh peniaga yang membuat ambilan tunai RM500 untuk kegunaan sendiri
tetapi tiada rekod dibuat

2. Kesilapan Terbalik atau Songsang.
- Contoh faedah atas pinjaman yang dibayar didebitkan ke akaun bank dan
dikreditkan ke akaun faedah atas pinjaman

25

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

3. Kesilapan Komisen.
- Contoh Jualan kepada Rosidah RM4000 direkodkan ke akaun Rasyidah

4. Kesilapan Saling Mengimbangi
- Contoh Belian RM5640 direkod betul dalam Akaun Bank tetapi di rekod sebagai
RM5460 ke Akaun Belian. Pada masa yang sama Jualan RM1970 direkod dengan
betul dalam Akaun Bank tetapi direkod RM1790 dalam Akaun Jualan

5. Kesilapan Prinsip
- Contoh belanja membaiki kenderaan RM600 didebitkan ke Akaun Kenderaan

6. Kesilapan Amaun.
- Contoh pulangan jualan oleh Syah RM550 direkodkan sebagai RM505 ke dalam
Jurnal Pulangan Jualan dan dipindahlan ke Akaun Pulangan Jualan dengan angka
yang sama

6.2 HUBUNGAN ANTARA IMBANGAN DUGA, INVENTORI AKHIR DAN
PENYATA KEWANGAN

Inventori

✓ Barang niaga untuk dijual dan merupakan aset semasa
✓ Dikilang: bahan mentah , barang separuh siap dan barang siap adalah inventori

Sistem Inventori Berkala dan Sistem Inventori Berterusan

Sistem Inventori Berkala Sistem Inventori Berterusan

• Tiada rekod inventori yang • Pergerakan keluar masuk
keluar dan masuk inventori direkod terperinci

• Hanya Inventori akhir tahun • Rekod kuantiti, kos seunit,
ditentukan jumlah kos belian, kos jualan
dan baki inventori akhir
• Inventori dikira secara sentiasa dikemaskini
manual
• Pesanan untuk pembelian
• Diamalkan oleh peniaga stok dapat dilakukan pada
kecil-kecilan masa yang tepat

• Diamalkan oleh pasaraya
besar

26

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

Penilaian Inventori Akhir
✓ Inventori akhir ialah barang niaga yang ada dalam simpanan pada akhir tempoh
perakaunan
✓ Inventori akhir dinilai bertujuan mencari kos jualan dan untung kasar
✓ Nilai inventori akhir yang tinggi menyebabkan untung kasar tinggi dan peniaga
terikat dengan nilai stok yang tinggi
Kad Inventori
✓ Kad inventori disediakan oleh peniaga yang menggunakan sistem inventori berkala
✓ Pergerakan stok masuk dan keluar direkod dalam kad inventori
✓ Kos inventori ditunjukkan dalam kad stok
✓ Inventori dinilai mengikut nilai terendah antara harga kos dan harga pasaran terikat
dengan nilai stok yang tinggi

27

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

MODUL 7

7.1 AKAUN PERDAGANGAN DAN AKAUN UNTUNG RUGI

Tujuan penyediaan Akaun Perdagangan :
✓ Untuk mengetahui untung kasar atau rugi kasar
✓ Mengetahui samada aktiviti jualan memperoleh untung atau rugi tanpa mengambil kira belanja dan hasil

Tujuan penyediaan Akaun Untung Rugi
✓ Untuk mengetahui untung atau rugi bersih setelah mengambil kira hasil dan belanja

7.2 Penyata Kedudukan Kewangan.

1. Melihat kedudukan aset dan liabiliti (hutang) perniagaan
2. Melihat kedudukan kewangan perniagaan
3. Menunjukkan kedudukan modal dan keuntungan/kerugian perniagaan
4. Menunjukkan modal kerja (kecairan)

7.3 Penutupan Akaun Hasil, Akaun Belanja Dan Akaun Inventori Pada Akhir Tempoh
Kewangan

Tatacara Menutup Akaun

Komponen Jualan Bersih • Ak Perdagangan

Komponen Kos Jualan • Ak Perdagangan

Akaun Inventori • Ak Perdagangan

Komponen Hasil • Ak Untung Rugi

Komponen Belanja • Ak Untung Rugi

28

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

MODUL 8:

PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN
PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL

8.1 PERAKAUNAN ASAS TUNAI DAN ASAS AKRUAN SERTA JENIS-JENIS
PELARASAN

a) Perakaunan asas tunai
✓ merekod urusniaga yang melibatkan tunai yang telah diterima dan
telah dibayar dalam tempoh perakaunan

b) Perakaunan asas akruan
✓ Mengiktiraf urusniaga apabila perkara tersebut berlaku dan direkod
mengikut tempoh urusniaga berlaku

8.2 PELARASAN AKAUN NOMINAL
✓ Menyelaras baki akaun pada akhir tempoh perakaunan termasuk
mengiktiraf hasil dan belanja supaya untung rugi sebenar dapat
diketahui

Item Pelarasan Dalam Akaun Nominal

Item Pelarasan Dalam
Akaun Nominal

Belum Belum Prabayar Belum Bayar
Terperoleh Terima

Hasil yang terlebih Hasil yang belum Belanja yang Belanja yang belum
terima dalam diterima dalam terlebih bayar dibayar dalam
tempoh dalam tempoh tempoh
perakaunan tempoh perakaunan perakaunan
perakaunan

- kena tolak - kena tambah - kena tolak - kena tambah
- Liabiliti - Aset Semasa - Aset Semasa - Liabiliti
Semasa Semasa

29

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

8.3 HUTANG LAPUK, HUTANG LAPUK TERPULIH DAN PERUNTUKAN HUTANG RAGU
Hutang Lapuk

Hutang yang
tidak dapat

dikutip
daripada ABT

Sebab berlaku: ABT Hutang Belanja
muflis, meninggal Lapuk
dunia, hilang, tidak

mampu bayar

Akan Direkod ke
mengurangkan dalam Akaun
Untung Rugi
baki ABT

Hutang Lapuk Terpulih

Hutang lapuk
yang telah
dijelaskan
semula

Direkod dalam Hutang Hasil
Akaun Untung Lapuk
Terpulih
Rugi

Nilai ini akan
menambahkan
baki tunai atau

bank

30

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

Peruntukan Hutang Ragu

Peruntukan Hutang Ragu

Nilai anggaran hutang yang tidak dapat
dikutip daripada ABT

PHR = Kadar PHR x ABT Bersih

1. PHR baru 2. Pertambahan 3. Pengurangan
diwujudkan PHR PHR

* Belanja * Belanja *Hasil
* Nilai yang * Nilai yang * Nilai yang
bertambah dicatat berkurang dicatat
sama sebagai belanja sebagai Hasil
dimasukkan ke *Nilai PHR baru * Nilai PHR baru
dicatat ke dalam dicatat ke dalam
dalam PKK
PKK PKK

31

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

8.4 SUSUT NILAI DAN SUSUT NILAI TERKUMPUL

Susut Nilai

Nilai ABS yang susut dalam
tahun kewangan

Faktor :
- Keusangan
- Perubahan teknologi
- Banjir dan kebakaran

Belanja

3 Kaedah Pengiraan

1. Kaedah 2. Kaedah Baki 3. Penilaian
Garis Lurus Berkurangan Semula

Susut Nilai = Susut Nilai = Susut Nilai =
% Susut Nilai X % Susut Nilai X Baki Awal Aset
+ Belian Aset
Kos ABS X (Kos ABS -
Tempoh Susut Nilai Baru - Baki
@ Terkumpul) X Akhir Aset

Susut Nilai = Kos Tempoh
ABS - Nilai

Skrap/ Usia guna

Susut Nilai Terkumpul
- Jumlah susut nilai yang dikumpulkan sepanjang tempoh penggunaan ABS

Faktor Pemilihan Kaedah Susut Nilai

1. Jangka masa penggunaan aset
2. Corak penggunaan asset
3. Manfaat yang akan diperoleh bagi perniagaan tersebut
4. Menggunakan prinsip Ketekalan
5. Penggunaan kaedah pengiraan bagi setiap jenis ABS yang berbeza

32

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

8.5 PELUPUSAN ASET BUKAN SEMASA
Sebab pelupusan Aset Bukan Semasa

1. Aset bukan semasa tiada nilai pada akhir usia guna
2. Aset yang lama ditukar kepada yang baru
3. Aset musnah disebabkan bencana alam
4. Aset dijual
Kesan Pelupusan ABS kepada Penyata Kewangan
✓ Meningkatkan Untung Bersih jika mendapat Untung atas Pelupusan
✓ Mengurangkan Untung Bersih jika mendapat Rugi atas Pelupusan
8.6 IMBANGAN DUGA TERSELARAS.

- Imbangan duga baru selepas mengambil kira pelarasan yang berlaku
- termasuk pelarasan belanja dan hasil, hutang lapuk, hutang lapuk terpulih,

peruntukan hutang, susutnilai, susutnilai terkumpul serta item lain tertinggal catat

33

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

MODUL 9
PEMBETULAN KESILAPAN

9.1 PEMBETULAN KESILAPAN
1. Kesilapan ketara
✓ Angka Imbangan Duga tidak seimbang antara debit dengan kredit

2. Kesilapan tidak ketara
✓ Imbangan Duga yang seimbang tetapi ada berlaku kesilapan

Kesilapan Ketara 2. Kesilapan Komisen 3. Kesilapan Prinsip
1. Kesilapan
Ketinggalan •Rekod amaun yang •Rekod akaun yang
betul dalam akaun yang salah di bawah
•Tidak merekod urus salah tetapi dalam pengelasan akaun yang
niaga ke dalam Buku pengelasan akaun yang berbeza
Catatan Pertama dan sama •Contoh: Aset direkod
Lejar •Contoh: antara ABT sebagai Belanja
•Rekod semula catatan yang bernama En •Tutup akaun yang salah
tersebut Samson dengan En dan buka akaun yang
Samsung. betul
4. Kesilapan Amaun •Tutup akaun yang salah
•Tersalah rekod amaun dan buka akaun yang 6. Kesilapan Saling
sama ada terlebih atau betul Mengimbangi
terkurang nilai •Urus niaga yang salah
•Contoh: Jualan tunai 5. Kesilapan Terbalik direkodkan telah
RM930 tersilap rekod atau Songsang diimbangi dengan
sebagai RM903 •Catatan debit direkod kesilapan lain
•Cari perbezaan nilai sebelah kredit dan •Contoh: Pulangan
•Jika terlebih nilai, •Catatan kredit direkod Jualan dan Pulangan
rekod semula di sebelah debit Belian masing-masing
sebelah bertentangan • Contoh: Insurans terlebih rekod RM35
akaun dibayar secara tunai •Jika terkurang rekod,
•Jika terkurang nilai, RM120 direkod dalam bahagian debit dan
rekod semula di Ak Insurans sebelah kredit akan ditambah
bahagian yang sama kredit, manakala Ak •Jika terlebih nilai,
akaun tersebut Tunai sebelah debit rekod di bahagian
•Pembetulan dibuat bertentangan bagi
mestilah kedua-dua akaun
menggandakan nilai
tersebut

34

NOTA PRINSIP PERAKAUNAN / CIKGU SHARINAZ JAMALUDIN/ SMK CHIO MIN (CF) / TINGKATAN 4

Penyediaan Imbangan Duga Terselaras
- Setiap kesilapan akan dibetulkan dalam Jurnal Am
- Kemudian dipindahkan ke Lejar
- Seterusnya Imbangan Duga Terselaras akan disediakan

9.2 PENYATA KEWANGAN SELEPAS PEMBETULAN KESILAPAN

- Sekiranya pembetulan kesilapan tidak diambil kira dalam tempoh perakaunan, ini akan
memberikan kesan terhadap untung atau rugi perniagaan

Kesan Terhadap Untung atau Rugi dalam Penyata Kewangan

Kesilapan Sebelum Pembetulan Kesilapan Selepas Pembetulan Kesilapan

Ambilan barang Untung Kasar Untung Bersih Untung Kasar Untung Bersih
niaga tidak
direkodkan Berkurang Berkurang Bertambah Bertambah
dalam mana-
mana buku Tiada Kesan Bertambah Tiada Kesan Berkurang
Belanja
membaiki Tiada Kesan Tiada Kesan Tiada Kesan Tiada Kesan
kenderaan RM2 Tiada Kesan Tiada Kesan Tiada Kesan Tiada Kesan
000 direkodkan
ke dalam Akaun
Kenderaan
Pulangan Jualan
dan Pulangan
Belian masing-
masing terlebih
rekod RM50
Pembayaran
hutang sebanyak
RM760 kepada
Sharinaz telah
didebitkan ke
dalam Akaun
Belum Terima
Shafinaz

35