ไตรยางศ์

ไตรยางศ์ รยางศ์ Presented by Jirapa Lungta

พยัญชนะไทยแบ่งออกเป็น 3 หมู่ หรือที่รู้จักกันว่า "ไตรยางศ์" ทั้งนี้ ไตรยางศ์ คือ ระบบการจัดหมวดหมู่อักษรไทยโดยรูปพยัญชนะ ตามลักษณะการผันวรรณยุกต์ข ต์ อง พยัญชนะแต่ละหมวด โดยยึดเอาพื้นเสียงของพยัญชนะที่ยังไม่ได้ผันวรรณยุกต์เป็นเกณฑ์ โดยเสียงวรรณยุกต์ หมายถึง ระดับเสียงสูงต่ำ ของคำ ในภาษาไทย มี 5 เสียง คือ เสียง สามัญ เสียงเอก เสียงโท เสียงตรี เสียงจัตวา ความหมาย

ป ร ะ เ ภ ท อั ก ษ ร สู ง อั ก ษ ร ก ล า ง อั ก ษ ร ต่ำ ข ฅ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ษ ส ห ค ฅ ฆ ง ช ซ ฌ ญ ฒ ฑ ณ ท ธ น พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ฬ ฮ ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ

ข ฅ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ษ ส ห อักษรสูง อักษรสูงมี 11 ตัว ได้แก่

ผี (ผ) สาร (ศ ษ ส) ฝาก (ฝ) ให้ (ห) ถุง (ถ ฐ) ฉัน (ฉ) ข้าว (ข ฃ) อักษรสูง คือ พยัญชนะกลุ่มหนึ่งที่มี รูปปกติ ซึ่งเป็นการพิจารณาเฉพาะรูป พยัญชนะเท่านั้น โดยมีจุดมุ่งหมาย เพื่อให้ผันเสียงวรรณยุกต์ไปในแบบ เดียวกัน อักษรสูงมีทั้งหมด 11 ตัว ความหมาย หลักการจำ อักษรสูง

การผันวรรณยุกต์ คำ เป็น คำ เป็นที่ใช้อักษรสูงเป็นพยัญชนะต้น จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงจัตวา เช่น สาว ถัง ไข เมื่อผันด้วยไม้เอก จะมีเ มี สียงเอก เช่น สั่ง ไผ่ ฉิ่ง เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเ มี สียงโท เช่น เข้า ผึ้ง สู้ ตามหลักภาษา ไม่สามารถผันด้วยไม้ตรีและไม้จัตวา

ตัวอย่าง - ขั่น ขั้น - ขัน - ผ่า ผ้า - ผา - ส่าม ส้าม - สาม สามัญ เอก โท ตรี จัตวา ขัน ผา สาม คำ คำ ที่ผันเสียงวรรณยุกต์ได้น้อยที่สุด คือ คำ ที่มีพยัญชนะต้นเป็นอักษรสูง

คำ ตาย คำ ตายที่ใช้อักษรสูงเป็นพยัญชนะต้น จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงเอก เช่น สด สาด ขุด เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเ มี สียงโท เช่น ห้ะ สั้ก ปัจจุบันไม่ปรากฏการเติมไม้โทกับคำ ตายที่เป็นอักษรสูง ตามหลักภาษา ไม่สามารถผันด้วยไม้เอก ไม้ตรี และไม้จัตวา แต่ถ้าเป็นคำ ตาย จะผันได้แค่ ๒ เสียง คือ เสียงเอก และเสียงโท การผันวรรณยุกต์

- ขะ ข้ะ - - - ผัด ผั้ด - - - ศพ ศ้พ - - สามัญ เอก โท ตรี จัตวา ขะ ผัด ศพ คำ ตัวอย่าง

ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ อักษรกลางมี 9 ตัว ได้แก่ อักษรกลาง

ไก่ (ก) บน (บ) จิก (จ) ปาก (ป) เด็ก (ด ฎ) โอ่ง (อ) ตาย (ต ฏ) อักษรกลาง คือ พยัญชนะกลุ่มหนึ่งที่มี รูปปกติ เป็นเสียงกลางทั้งหมด ซึ่งเป็น การพิจารณาเฉพาะรูปพยัญชนะเท่านั้น โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผันเสียง วรรณยุกต์ไปในแบบเดียวกัน อักษรกลาง มีทั้งหมด 9 ตัว ความหมาย หลักการจำ อักษรกลาง

คำ เป็น คำ เป็นที่ใช้อักษรกลางเป็นพยัญชนะต้น จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงสามัญ เช่น กา จัน โดย เมื่อผันด้วยไม้เอก จะมีเ มี สียงเอก เช่น เก่า จ่า แด่ เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเ มี สียงโท เช่น เก้า จ้า ได้ เมื่อผันด้วยไม้ตรี จะมีเ มี สียงตรี เช่น เก๊า จ๊า ดั๊ม เมื่อผันด้วยไม้จัตวา จะมีเ มี สียงจัตวา เช่น เก๋า จ๋า ดึ๋ง การผันวรรณยุกต์

กา ก่า ก้า ก๊า ก๋า ตาย ต่าย ต้าย ต๊าย ต๋าย ดัง ดั่ง ดั้ง ดั๊ง ดั๋ง สามัญ เอก โท ตรี จัตวา กา ตาย ดัง คำ ตัวอย่าง

คำ ตาย คำ ตายที่ใช้อักษรกลางเป็นพยัญชนะต้น จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงเอก เช่น ปัด กบ บก เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเ มี สียงโท เช่น จ้ะ เมื่อผันด้วยไม้ตรี จะมีเ มี สียงตรี เช่น ก๊ก จั๊ก โด๊บ โต๊ะ บั๊ก ฯลฯ เมื่อผันด้วยไม้จัตวา จะมีเ มี สียงจัตวา เช่น ก๋ะ จ๋ะ ปัจจุบันไม่ปรากฏการเติมไม้จัตวากับคำ ตายที่เป็นอักษรกลาง ไม่นิยมผันด้วยไม้เอก การผันวรรณยุกต์

- กะ ก้ะ ก๊ะ ก๋ะ - ตาก ต้าก ต๊าก ต๋าก - ดีด ดี้ด ดี๊ด ดี๋ด สามัญ เอก โท ตรี จัตวา กะ ตาก ดีด คำ ตัวอย่าง

ค ฅ ฆ ง ช ซ ฌ ญ ฑ ฒ ณ ท ธ น พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ฬ ฮ อักษรต่ำ มี 24 ตัว ได้แก่ อักษรต่ำ

0 10 20 30 40 งู (ง) ริม (ร) ใหญ่ (ญ) วัด (ว) นอน (น) โม (ม) อยู่ (ย) ฬี (ฬ) ณ (ณ) โลก (ล) อักษรต่ำ คือ พยัญชนะกลุ่มหนึ่งที่มีรูปปกติ เป็นเสียงต่ำ ทั้งหมด ซึ่งเป็นการพิจารณา เฉพาะรูปพยัญชนะเท่านั้น โดยมีจุดมุ่งหมาย เพื่อให้ผันเสียงวรรณยุกต์ไต์ปในแบบเดียวกัน อักษรต่ำ มีทั้งหมด 24 ตัว ความหมาย หลักการจำ อักษรคู่ หลักการจำ อักษรเดี่ยว การแบ่งอักษรต่ำ อักษรต่ำ เดี่ยว พ ภ ฟ ฑ ฒ ท ธ ค ต ฆ ซ ฮ ช ฌ พ่อ (พ ภ) ซื้อ (ซ) ค้า (ค ฅ ฆ) ช้าง (ช ฌ) ฟัน (ฟ) ฮ่อ (ฮ) ทอง (ฒ ฑ ท ธ) อักษรต่ำ คู่ ง ญ น ย ณ ร ว ม ฬ ล อักษรต่ำ

คือ อักษรต่ำ ที่ไม่มีเสียงคู่กับอักษรสูง อักษรต่ำ เดี่ยว ดังนั้น หากต้องการจะผันให้ครบ ทั้ง 5 เสียง จะต้องใช้พยัญชนะ หรือ เสียง ห. นำ ดังตัวอย่างต่อไปนี้ นา หน่า น่า/หน้า น้า หนา งา หง่า ง่า/หง้า ง้า หงา ม่า หม่า ม่า/หม้า ม้า หมา สามัญ เอก โท ตรี นา งา มา คำ จัตวา การผันวรรณยุกต์

คือ อักษรต่ำ ที่มีเสียงคู่ หรือเสียงใกล้เคียง กับอักษรสูง ( ข ฃ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ส ษ ห) อักษรต่ำ คู่ ซึ่งเมื่อ “ อักษรต่ำ คู่” นำ มาผันร่วมกันกับ “อักษรสูง” แล้วจะได้เสียงวรรณยุกต์ครบ 5 เสียง เอก โท ตรี จัตวา ค ฅ ฆ ข ฃ คา ข่า ค่า/ข้า ค้า ขา ช ฌ ฉ ชา ฉ่า ช่า/ฉ้า ช้า ฉา ซ ศ ส ษ ซา ส่า ซ่า/ส้า ซ้า สา ฑ ฒ ท ธ ฐ ถ ทา ถ่า ท่า/ถ้า ท้า ถา พ ภ ผ พา/ภา ผ่า พ่า/ผ้า พ้า ผา ฟ ฝ ฟา ฝ่า ฟ่า/ฝ้า ฟ้า ฝา ฮ ห ฮา ห่า ฮ่า/ห้า ฮ้า หา อักษรต่ำ อักษรสูง สามัญ การผันวรรณยุกต์

คำ เป็น คำ เป็นที่ใช้อักษรต่ำ เป็นพยัญชนะต้น จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงสามัญ เช่น ลิง ทอน นำ เมื่อผันด้วยไม้เอก จะมีเสียงโท เช่น แท่ง เช่า ช่าง เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเสียงตรี เช่น น้อง ช้ำ ล้าง ตามหลักภาษา ไม่สามารถผันด้วยไม้ตรีแ รี ละไม้จัตวา การผันวรรณยุกต์

งาน - ง่าน ง้าน - มัน - มั่น มั้น - โรง - โร่ง โร้ง - สามัญ เอก โท ตรี จัตวา งาน มัน โรง คำ การผันเสียงวรรณยุกต์คำ เป็นอักษรต่ำ เดี่ยวและอักษรต่ำ คู่ มีลักษณะการผันในรูปแบบเดียวกัน คือ เสียงสามัญ - รูปสามัญ, เสียงโท - รูปเอก, เสียงตรี - รูปโท โดยไม่มีการแยกสระเสียงสั้น เสียงยาว ตัวอย่าง

คำ ตายสระเสียงยาว คำ ตายที่ใช้อักษรต่ำ เป็นพยัญชนะต้น และสะกดด้วยสระเสียงยาว จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงโท เช่น คีบ ภาพ คาด เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเ มี สียงตรี เช่น ค้าบ ท้อด ว้าก เมื่อผันด้วยไม้จัตวา จะมีเ มี สียงจัตวา เช่น ลี๋บ โค๋ก ท๋าด ปัจจุบันไม่ปรากฏการเติมไม้จัตวากับคำ ตายสระเสียง ตามหลักภาษา ไม่สามารถผันด้วยไม้เอกและไม้ตรี ยาวที่เป็นอักษรต่ำ (บางตำ ราไม่ให้ใช้ไม้จัตวาในกรณีนี้เลย) การผันวรรณยุกต์

- - พาด พ้าด พ๋าด - - คีบ คี้บ คี๋บ - - ชอบ ช้อบ ช๋อบ สามัญ เอก โท ตรี จัตวา พาด คีบ ชอบ คำ ตัวอย่าง

คำ ตายสระเสียงสั้น คำ ตายที่ใช้อักษรต่ำ เป็นพยัญชนะต้น และสะกดด้วยสระเสียงสั้น จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงตรี เช่น คะ พก ทุบ เมื่อผันด้วยไม้เอก จะมีเสียงโท เช่น ค่ะ มั่ก พ่ก กรณีนี้มีบางคำ ที่อาจกลายเป็นเสียงเอกในการสนทนา เช่น ค่ะ→ขะ, น่ะ→หนะ, ย่ะ→หยะ, ว่ะ→หวะ เมื่อผันด้วยไม้จัตวา จะมีเสียงจัตวา เช่น ค๋ะ มั๋ก พ๋ก ปัจจุบันไม่ปรากฏการเติมไม้จัตวากับคำ ตายสระเสียงสั้นที่เป็น อักษรต่ำ (บางตำ ราไม่ให้ใช้ไม้จัตวาในกรณีนี้เลย) ตามหลักภาษา ไม่สามารถผันด้วยไม้โทและไม้ตรี การผันวรรณยุกต์

- - ฮ่ะ ฮะ ฮ๋ะ - - ชั่ด ชัด ชั๋ด - - ช่ก ชก ช๋ก สามัญ เอก โท ตรี จัตวา ฮะ ชัด ชก คำ ตัวอย่าง การผันเสียงวรรณยุกต์คำ ตายอักษรต่ำ เดี่ยวและอักษรต่ำ คู่ มีลักษณะการผันในรูปแบบเดียวกัน แต่ต่างกันตรงที่สระเสียงสั้น เสียงยาว คือ สระเสียงสั้น เสียงโท - รูปเอก, เสียงตรี - รูปสามัญ สระเสียงยาว เสียงโท - รูปสามัญ, เสียงตรี - รูปโท

ไตรยางค์ นางสาวจิราภา ลุงตะ 65200115 จัดทำ โดย เสนอ ดร.นลินภัสร์ เมฆเกรียงไกร

Thank You