Chiang Mai Forum The Next New Normal ครั้งที่ 2 พื้นหลัง

1

2

Chiang Mai Forum The Next New Normal คร้ังที่ 2 [ พัฒนาเศรษฐกิจใหม- และชุมชน
เชียงใหม- ] "ทิศทางการขบั เคลือ่ นจงั หวดั เชียงใหม- ในประเดน็ การพัฒนาเศรษฐกิจใหม- ชมุ ชน

ใหม- และระบบนิเวศน>ใหม- ภายใตวA ิถีปกติใหม-ระยะถดั ไป (Next New Normal)"

รศ.ดร.ศภุ วฒั นากร วงศธนวสุ รกั ษาการผูอํานวยการฝายสนับสนนุ ทนุ วิจยั และนวัตกรรม
โปรแกรมวิจยั 15 กล(าวตอนรบั ช้ีแจงวตั ถปุ ระสงคและเป/าหมายของการจดั งาน และนายประจญ
ปรัชญสกลุ (ผูว(าราชการจังหวดั เชียงใหม() กล(าวเป6ดงานเสวนา Chiang Mai Forum The Next New
Normal ครั้งที่ 2 ในวนั พฤหสั บดีที่ 16 ธนั วาคม 2564

เร่มิ ตน session 1 : ฉากทัศน>การพฒั นา คลองแมข- า- ดาํ เนินรายการโดย ดร.สดุ ารัตน อุทธา
รตั น เวลา 09.15 - 10.00 น. ดวยหัวขอ ฉากทศั น>การพัฒนาคลองแม-ข-า พ.ศ. 2565 – 2570
โดย รองศาสตราจารยชโู ชค อายพุ งศ และ ผศ.ดร.วสนั ต จอมภกั ดี คณะกรรมการพฒั นาและแกไข
ปญW หาคลองแม(ข(า จงั หวดั เชียงใหม( ,ผูช(วยศาสตราจารย ดร. มาโนช โพธาภรณ อาจารยประจําคณะ
เศรษฐศาสตร มหาวิทยาลยั เชียงใหม(

ดวยการกล(าวถึงประเด็นคลองแม(ข(าเปน\ คลองทม่ี ีปWญหาท่ีสาํ คัญอีกหลายประเดน็ โดยประเดน
สําคญั ท่ีสุดคือการปรบั สภาพพื้นท่ี ใหเปน\ ชมุ ชนมีความสุขและน(าอย(ู โดยคลองแม(ข(าเป\นคลองดั้งเดิม
และคลองหลักของเชียงใหม( ตนนํา้ อยู(ดอนแกวแม(ริม ปลายนา้ํ อย(ูต.ปาแดด และไหลลงแม(นาํ้ ป6งที่ สบ
แม(ข(า อ.หางดง มีการบกุ รกุ และปล(อยน้ําเสียลง สภาพในอดีตคือนํา้ เสียและสกปรก คณุ ภาพน้ําตาํ่ ทาํ
ใหเกิดแผนแม(บทคลองแม(ข(าฉบับแรก โดยตองรีบพัฒนาเพื่อรับแขกบานแขกเมือง การจัดการนํ้า
ตนทนุ ดําเนินการเร(งทําภุมิทัศน ระบบบําบัดนํ้าเสีย เร(งจัดหาที่อย(ูอาศัยและท่ีดินของชุมชนที่บุกรุก
รวมท้ังใหทกุ คนมีส(วนร(วมอย(างยัง่ ยืน มีกิจกรรมต(างๆ โดยร(วมมือกับ ททท.

แตไ( ม(สามารถขับเคล่อื นแบบเดิมได โดยจําเป\นตองเปลยี่ นวิธีคิด วิธีทาํ ใหม(ใหตอบโจทย ยึดมัน่
ประเด็น คลองสวย นํา้ ใส ไหลดี ชุมชนมีสุข และมุ(งไปท่ีการปรบั ปรงุ สภาพคลองและภูมิทศั นเป\นสําคัญ
การศึกษาและออกแบบรายละเอียดระบบบําบัดและรวบรวมนํ้าเสียเพิ่มเติม บูรณาการโครงการเพื่อ
ทําการศึกษาและออกแบบรายละเอียดการก(อสรางระบบบําบัดและรวบรวมนํ้าเสียเพิ่มเติมร(วมกับ
องคการจัดการนา้ํ เสีย ,อบจ.เชียงใหม(,อปท.ท่ีเกี่ยวของและสถาบันการศึกษาต(างๆ โดยยึดหลักภูมิ
ทัศนที่สอดคลองกับประวัติศาสตรเมืองและวิถีชีวิต โดยใชตัวอย(างการปรับปรุงพื้นท่ีอัษฎาธร เป\น
แนวทาง โดยใชภมู ิสถาปWตยกรรมมาช(วยในการออกแบบใหสอดคลองมีมิติดานพหุวฒั นธรรม และตอง
มีการบําบัดน้ําเสียเพื่อแกปWญหานํ้าเสียจากคลองแม(ข(าโดยใชงบประมาณอย(างคุมค(าในระยะยาว มี
การวางแผนการใชนา้ํ ทมี่ ีอย(างจาํ กดั ในอนาคต

3

ในการเร่มิ ตน session 2 เรม่ิ ตนดวยหวั ขอ จินตภาพการพัฒนา Housing และสงิ่ แวดลAอม
คลองแม-ข-า ดําเนินรายการโดย รศ.ดร.ศุภวฒั นากร วงศธนวสุ รักษาการผูอํานวยการฝายสนับสนุน
ทุนวิจยั และนวัตกรรมโปรแกรมวิจยั 15 เวลา 10.00 – 11.30 น.

ประเด็นน้ีมีการนําเสนอโดย คณะทํางานสนับสนุนการพัฒนาและแกไขปWญหาคลองแม(ข(า
จังหวัดเชียงใหม( ,นายวิชัย นะสุวรรณโน (ผูอํานวยการสํานักงานภาคเหนือ สถาบันพัฒนาองคกร
ชุมชน) ,คุณวิมลชญาน สถิตสุนทรพันธ (นักวิชาการส่ิงแวดลอมชํานาญการพิเศษ สังกัดสํานักงาน
ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมจังหวัดเชียงใหม(),คุณจิราพร เชาวนประยูร ยามาโมโต (พัฒนา
สงั คมและความม่นั คงของมนุษยจังหวัดเชียงใหม(),ศุภวุฒิ บุญมหาธนากร (กรรมการผูจัดการใจบาน
สตูดิโอ) และสามารถ สุวรรณรัตน (ศูนยวิจัยและพัฒนาการท(องเท่ียว สถาบันวิจัยสังคม
มหาวิทยาลัยเชียงใหม()

บทบาทหนาที่แต(ละหน(วยงานบูรณาการร(วมกัน โดยมีมิติการสังคมวัฒนธรรมร(วมกัน ท้ัง
หน(วยงานรัฐและเอกชน โดยใหชุมชนสามารถพัฒนาตนเอง พัฒนาพ้ืนท่ีและปWญหาของตัวเองได
ประเด็นหลักคือการพัฒนาที่อย(ูอาศัยหลายมิติใหครบวงจร โดยฟdeนฟูคลองแม(ข(าขึ้นมาเป\นแหล(ง
ท(องเทยี่ วและสํารวจขอมลู ผูอาศยั ในชุมชนคลองแม(ข(าควบคู(ไปดวยเพอื่ จาํ แนกถึงความตองการพัฒนา
ทอ่ี ยู(อาศยั ภายหลงั จากโควิด19เบาบางลง ใหมีหลายทางออกของปญW หา เช(น ปรบั ปรุงในพื้นที่เดิมเพมิ่
ระบบสาธารณูปโภค มีการสรางใหม(ในที่เดิมในกรณีจัดสรรที่ดินเดิมได หรือมีการโยกยายไปสราง
ชุมชนใหม(โดยมีท่ีดินรองรับท้ังในเมืองและนอกเมือง มีการสํารวจท่ีดินควบคู(ไปดวย ถาท่ีดินรองรับ
ไม(ไดตองโยกยายโดยมีเง่ือนไขมาตรการพิเศษของที่พักอาศัยการเคหะ และสุดทายอาจยายกลับ
ภูมิลําเนา โดยตองเนนการมีส(วนร(วมของประชาชนเก่ียวกับขอสรุปร(วมกันเพื่อปรับปรุงและพัฒนา
คลองแม(ข(าอย(างเป\นระบบ

จาํ เป\นตองจดั ทําแผนแม(บทพิเศษการพฒั นาเฉพาะคลองแม(ข(าใหครอบคลุมทุกมิติ เสนอทาง
นโยบายในเชิงหลกั การใหแต(ละหน(วยงานทําแผนเชิงปฏิบัติการใหเกิดเป\นรปู ธรรม คณะการทาํ งานตอง
ทบทวนและใหคนในพ้ืนท่ีเขาร(วมในการเป\นกรรมการโครงการ การจัดการปWญหาตองดําเนินการ
แกปWญหาเฉพาะหนาและมีแผนทพี่ ฒั นาท้ังระบบรองรบั ควบคู(กันไป ซ่งึ ตองสมั พนั ธกับการลงพ้ืนที่จริง
จะทําใหทราบถึงปญW หาต(างๆ ทต่ี องเร(งดําเนินการ เช(น คลองสาขาร(องกระแจะ ทั้งคนไทยและไม(มี
สัญชาติ โดยยึดระเบียบกรมเจาท(าเพราะพบว(ามีการใชพื้นทีแ่ สวงหาผลประโยชน และเร่ิมร้ือถอนบาน
ท่ีไม(มีเจาของหรือซากปรักหักพังโดยสนธิกําลังกับทางเทศบาลทั้งทหารและตํารวจโดยจะจัดหาที่
รองรับในราคาถูกต(อไปกับการเคหะและเทศบาลท้ังผูมีสัญชาติและไม(มีสัญชาติท้ังคลองสาขาและ
คลองแม(ข(าเพ่ือดูแลสภาพแม(นา้ํ ลาํ คลองใหกลบั มาใสสะอาดดังเดิม

4

ในวาระการพัฒนาเมืองน้ัน สิ่งที่ขาดไปคือศักยภาพการออกแบบคลองแม(ข(าตามแผนแม(บท
การพัฒนาใหครบทกุ มิติ ซึง่ จัดทาํ โดยจินตนาการใหมใ( นการเปล่ียนระบบนิเวศนเพื่อแกไขปWญหาแบบ
บรู ณาการ ใชแคมเปญ Imagine แม(ข(า ในการออกแบบคน ออกแบบวิถี โดยประกอบดวยภาควิชาการ
ในงานการออกแบบเมืองและเครือข(ายประชาสงั คม12ชมุ ชนในเขตเทศบาลเขามาเป\นผูร(วมคิด ซึง่ คลอง
ปWจจุบันเป\นคลองระบายน้ําเสีย โดยมีมิติการพัฒนาคลองแม(ข(า ท้ังทางดาน ส่ิงแวดลอมเมือง
โบราณสถานและมรดกทางวัฒนธรรมชุมชน ระบบสญั จรและโอกาสการพฒั นาเศรษฐกิจ รวมท้ังท่ีอยู(
อาศัยและโครงสรางของชุมชน มีโอกาสในการจัดการนํ้าเสียทั้งระบบ มีการพัฒนาเศรษฐกิจคนใน
ชุมชน ใหมีมลู ค(าทางเศรษฐกิจชมุ ชน เป6ดพ้ืนที่โบราณสถานใหทกุ คนเขาถึงพ้ืนที่สาธารณะสีเขียวได มี
การคาํ นวณและออกแบบโดยงบประมาณจาํ กัดโดยปรบั ปรงุ ในท่ีดินเดิม การปรับปรงุ ในท่ดี ินรฐั โดยจดั
ระเบียบพ้ืนท่ีใหม(ใหรองรับตามขนาดความตองการของคนตามสัดส(วนครัวเรือนรวมท้ังจัดหาท่ีพัก
ชวั่ คราวบนของพ้ืนที่ของรัฐเพ่อื รองรับคนในชุมชน

โดยมีคณะทํางานของจังหวัดเชียงใหม( 15 คณะทํางานดวยกัน โดยเนนพฤติกรรมของ
ประชาชนคือประเดน็ สาํ คญั โดยเฉพาะการพัฒนาจิตสํานึกของประชาชนอย(างย่ังยืนผ(านการใชวิธีการ
จัดทํากิจกรรมต(างๆ เช(น ลอยกระทง โดยใชกรณีศึกษาคลองเปรมประชากร คลองโอ(งอ(างเปรียบเทียบ
กับคลองแม(ข(า ซึ่งคลองแม(ข(าจะตองเรมิ่ ทํากิจกรรมเล็กๆ ต(อไปใหสําเรจ็ เพอ่ื ปลุกจิตสาํ นึกการพฒั นา
คลองแม(ข(าของประชาชนในชมุ ชน

ส(วนของการพัฒนาการท(องเท่ียวจําเป\นจะตองบูรณาการร(วมกับภาคีเครือข(ายและเนนท่ี
ประเดน็ นโยบายสาธารณะ โดยมองคลองแม(ข(าในมมุ กลบั ทางตนทุนทางวัฒนธรรมในชุมชน การมอง
อนาคตของพ้ืนท่ภี าคเอกชนมีส(วนสําคัญและมีส(วนไดเสียในเร่อื งนี้ ในการวางแผนการบริการในพนื้ ทใี่ ห
ตอบสนองกิจกรรมธรุ กิจการท(องเท่ียวเชิงวฒั นธรรมหรือสงิ่ แวดลอม

สุดทายมีขอเสนอแนะคือนโยบายสาธารณะจะตองเปน\ ประเด็นของจงั หวัดเชียงใหม(โดยใชการ
สื่อสารใหเป\นวาระของจังหวัด ซึ่งปWจจุบันใหความสําคัญในพ้ืนท่ีและคนในพื้นที่นอยเกินไปจําเป\น
จะตองใหคนในชุมชนเห็นจินตภาพท่ีจัดสรางข้ึนมา ตองมีทางออกใหประชาชนหลายทางมากข้ึน มี
กลไกเหมาะสมทํางานบรู ณาการหน(วยงานต(างๆ และมีแผนแม(บทที่เป\นวาระร(วมของพ้ืนท่ี โดยใชท้ัง
ความจริงใจร(วมกับความจริงจงั ทั้งของภาครัฐและประชาชนไปพรอมๆกันกับการขับเคล่ือนวิสัยทัศน
โดยมีกลไกการจัดการใหเป\นเป6ดกวางและเหน็ ภาพร(วมกัน

ในส(วนของ session 3 : เริ่มตนดAวยหัวขอ การแลกเปลี่ยนความคิดเห็นการพัฒนาและ
แกAไขปRญหาคลองแม-ข-าจังหวัดเชียงใหม- และใหAขAอเสนอแนะ โดย พลเอกศุภวุฒิ อุตมะ
(ผูทรงคณุ วฒุ ิ หน(วยบริหารและจัดการทุนดานการพฒั นาระดับพื้นท่ี) ดําเนินรายการโดย รศ.ดร.ศุภ
วัฒนากร วงศธนวสุ รักษาการผูอานวยการฝายสนับสนนุทุน วิจัยและ นวัตกรรมโปรแกรมวิจัย 15
เวลา 11.30 – 12.00 น.

5

ใหขอเสนอแนะเนนท่ีภาคประชาชน ควรมีเวทีใหภาคประชาชนแสดงความคิดเห็น ปWญหาท่ี
สําคัญคือการจดั การ โดยปญW หาคือขาดความต(อเน่อื งถึงแมว(าจะมีแผนแม(บทแต(ไม(ถูกปรับเปลี่ยนตาม
ระยะเวลาที่โยกยายขาราชการระดับสูง รวมท้ังขาดการบูรณาการ จะตองนําประชาชนมาเป\น
ศนู ยกลางในการแกปWญหา ใหประชาชนมีความตระหนักรูต(อไป