ตร๊าตะนอม

ตร๊าตะนอม

สาขาสงั คมศกึ ษา คณะมนุษยศาสตรแ์ ละ
สังคมศาสตร์

มหาวิทยาลัยราชภฏั สรุ นิ ทร์

หลักสตู รระยะสัน้

ตร๊าตะนอม

สาขาสงั คมศึกษา คณะมนษุ ยศาสตรแ์ ละ

สงั คมศาสตร์

มหาวิทยาลยั ราชภฏั สรุ นิ ทร์

ประเพณีทำบุญเดอื นห้ำ ตรำตอม แคแจด ถือเปน็ ประเพณีกำรเฉลิมฉลองกำรขน้ึ ปีใหม่ของชำว
ไทยเขมรสุรินทรม์ ำแต่โบรำณจนถึงปจั จุบนั เปน็ กำรสง่ ท้ำยปีเกำ่ ต้อนรบั ปีใหม่โดยมีกำรทำบญุ เพื่อแสดง
ควำมกตัญญูกตเวทตี ่อบรรพบุรุษ มกี ำรรดนำ้ ขอพรผู้ใหญเ่ พือ่ เป็นสริ ิมงคล และถอื ปฏบิ ัตเิ ปน็ กจิ กรรม
หม่บู ำ้ น ชุมชน แสดงออกถึงควำมพร้อมเพรยี ง ควำมรกั ควำมสมคั รสมำน สำมัคคี เชื่อมสัมพนั ธ์ระหว่ำง
สมำชิกในครอบครวั ประเพณีทำบุญเดือนหำ้ ตรำตอม แคแจด ถือเป็นวัฒนธรรมทดี่ งี ำมของไทยเขมรสรุ นิ ทร์
ทบ่ี รรพบรุ ุษไดส้ ืบทอดกนั มำจนเป็นวัฒนธรรมประจำจงั หวดั ที่โดดเด่นและฝังลึกในวิถี ชีวิตของคนไทยเขมร
สรุ นิ ทร์

แคแจด คือ เดือนร้อน หรือ กำรเริม่ นับเปน็ ปใี หม่ของชำวไทยเขมร ของบ้ำนระวี กำรทำบญุ แค
แจดเป็นกำรทำบุญต้อนรบั ปีใหม่และเป็นกำรละเลน่ ในเดือนร้อน เพรำะทุกคนว่ำงเว้นจำกกำรทำงำน กำร
ทำบุญแคแจดประกอบด้วยกำรทำบุญ 2ช่วง คือ ตอมตูจ้ ตอมทม และกำรตรำตอม เป็นกำรสง่ ท้ำย

กำรกลมกลนื ทำงชนชำตแิ ละวฒั นธรรม ส่งผลใหช้ ำวสุรนิ ทรม์ ภี ำษำและวัฒนธรรมแตกต่ำงจำก
จงั หวดั อ่ืนในภำคอสี ำนและประเทศไทย น้นั คือชำวสุรนิ ทร์สว่ นใหญพ่ ดู ภำษำเขมรเป็นภำษำถิ่นในกำร
สอื่ สำรกัน เมื่อพจิ ำรณำวฒั นธรรมด้ำนเพลงและกำรละเล่นทีม่ ีเอกลกั ษณท์ ่เี ด่นชัด เชน่ กำรดนตรจี ะมี
วงป่ีพำทย์ วงมโหรี วงกันตรึม เจรียง ฯลฯ ดำ้ นประเพณพี ธิ ีกรรมควำมเชื่อมเี อกลกั ษณท์ ี่ เดน่ ชดั เช่น
ประเพณที ำบญุ เดอื นหำ้ ตรำตอม แคแจด เป็นประเพณสี งกรำนต์ วนั ขนึ้ ปีใหม่ที่มกี ำรหยดุ ทำงำนทุกอย่ำงถ้ำ
ผูใ้ ดไม่ทำตำมจะมีอันเป็นไป เพ่อื รว่ มเฉลิมฉลองและมกี ำรละเลน่ ต่ำงในวนั หยุด เชน่ เรอื มตร๊ด กำรทำบุญ
หมบู่ ำ้ น ตอมตจู๊ ตอมทมและตรำตอม กำรเลน่ เรือมอนั เร กำรเลน่ อังกยู จ์

สารบญั

เรอี่ ง หนา้

หลกั สูตรกำรฝกึ อบรม 1
เนอื้ หำกำรฝึกอบรม 3
4
ข้ันตอนกำรประกอบพธิ ี 4
กำรละเล่น 4
จุดเด่น 5
แบบทดสอบ 7
เฉลยแบบทดสอบ 9
บรรณำนกุ รม 10
ข้อมูลวทิ ยำกร

หลักสูตรการอบรม

วัตถุประสงค์โครงการ

1. เพอื่ สร้ำงควำมรู้ควำมเข้ำใจในหลักกำรและแนวคดิ ควำมเช่อื เก่ียวกับตร๊ำตะนอม
2. เพ่อื ให้หลกั กำรและแนวทำงในกำรเลอื กรบั และเลือกปฏบิ ตั ใิ นกำรเข้ำรว่ มกจิ กรรมทำง
ประเพณใี นชมุ ชน
3. เพ่ือสร้ำงแรงจูงใจและภำคภมู ิใจในประเพณใี นทอ้ งถ่นิ ของตนเอง

วัตถปุ ระสงค์การอบรม

1. ผเู้ ข้ำร่วมอบรมมีควำมรู้ ควำมเขำ้ ใจในตรำ๊ ตะนอมในชุมชนอย่ำงถกู ตอ้ ง
2. ผู้เขำ้ ร่วมอบรมสำมำรถนำควำมร้ไู ปใช้ในกำรเผยแพร่เก่ียวกับตรำ๊ ตะนอมให้คนรนุ่ หลงั ไดส้ บื สำนและ
อนุรกั ษป์ ระเพณี ตร๊ำตะนอมให้คงอยู่สบื ต่อไป

สงิ่ ทจี่ ะไดร้ ับ

1.ประชำชนและบุคคลในพน้ื ทีไ่ ดร้ บั ทรำบและตระหนักถงึ ควำมสำคัญ ของตรำ๊ ตะนอม
2. ภูมปิ ัญญำกำรทำพิธีตร๊ำตะนอมแบบด้งั เดิมได้รบั กำรพัฒนำต่อยอด เพ่ือให้เกิดประโยชน์แกช่ ุมชน และ
สังคม

กล่มุ เปา้ หมาย

1. ผนู้ ำชมุ ชน
2. นกั เรยี น นกั ศึกษำท่สี นใจ
3. นักศกึ ษำสำขำวิชำสังคมศึกษำ หรอื ด้ำนประเพณี
4. คณำจำรย์ ครู บุคลำกรทำงกำรศึกษำ
5. ผ้ทู ่ีสนใจในประเพณใี นชุมชน

โครงสร้างหลักสูตร

หวั ข้อ เวลา/ช่วั โมงเรยี น

ทฤษฎ ปฏบิ ตั ิ

1. กำรเตรียมกำรประกอบพธิ กี ำรทำบุญตร๊ำตะนอม 1-

2. กำรละเลน่ ในเทศกำลตรำ๊ ตะนอม 1-

3. กำรฝกึ ปฏิบตั กิ ำรทำพธิ ปี ระกอบกำรทำบุญตรำ๊ ตะนอม -6

4. กำรวัดและประเมินผล รอ้ ยละ20 รอ้ ยละ80

26

รวม 8

เนื้อหาการฝึกอบรม

1. กำรเตรยี มกำรประกอบพธิ กี ำรทำบุญตร๊ำตะนอม
วัตถุประสงค์ : เพื่อให้ผรู้ ับกำรฝึกอบรมมีควำมรูค้ วำมเขำ้ ใจ ในองค์ประกอบในกำรทำบุญตร๊ำตะนอม
2. กำรละเล่นในเทศกำลตรำ๊ ตะนอม
วัตถุประสงค์ : เพื่อใหผ้ ู้รบั กำรฝกึ อบรมมีควำมรูค้ วำมเข้ำใจ มีทักษะในกำรละเลน่ ในเทศกำลตร๊ำตะนอม
3. กำรวดั และประเมินผล

3.1. แบบทดสอบหลังกำรฝึกอบรม
3.2. ประเมนิ ควำมรู้ ควำมสำมรถและศักยภำพในกำรปฏบิ ัตงิ ำนของผรู้ ับกำรฝกึ อบรม
4.เกณฑ์กำรประเมนิ ผล
ผู้เข้ำอบรมต้องมีเวลำเรียนและทำแบบทดสอบไมต่ ่ำกวำ่ 80% และทำกิจกรรมทกุ หัวข้อของ
หลักสูตร จึงจะไดร้ ับวุฒบิ ัตรจำกหลักสูตร
5.ผจู้ ัดทำหลกั สูตร
นำยจกั รพร เพิ่มนติ ย์ นักศึกษำชนั้ ปที ี่ 2 สำขำวิชำสังคมศึกษำ

ลงชอื่ ..................................ผ้อู นมุ ตั ิหลักสูตร
(นำยจกั รพร เพิม่ นติ ย)์

ลงช่อื ...................................................ผอู้ นมุ ตั หิ ลกั สูตร
(อำจำรย์ ดร.ภัทระ อินทรกำแหง)

เนอื้ หาเกีย่ วกบั การอบรม

ประเพณที ำบุญเดอื นห้ำ ตรำตอม แคแจด ถือเป็นประเพณีกำรเฉลมิ ฉลองกำรขึ้นปใี หม่ของชำว
ไทยเขมรสรุ ินทร์มำแตโ่ บรำณจนถึงปัจจบุ ัน เป็นกำรส่งท้ำยปีเก่ำต้อนรับปใี หม่โดยมีกำรทำบุญเพ่ือแสดง
ควำมกตญั ญูกตเวทตี ่อบรรพบรุ ษุ มีกำรรดน้ำขอพรผ้ใู หญเ่ พื่อเป็นสิริมงคล และถือปฏิบัตเิ ป็นกจิ กรรม
หม่บู ำ้ น ชมุ ชน แสดงออกถงึ ควำมพร้อมเพรียง ควำมรักควำมสมคั รสมำน สำมัคคี เชอื่ มสัมพนั ธ์
ระหวำ่ งสมำชกิ ในครอบครัว ประเพณที ำบญุ เดือนห้ำ ตรำตอม แคแจด ถือเป็นวัฒนธรรมที่ดีงำมของ
ไทยเขมรสรุ นิ ทร์ ทบ่ี รรพบรุ ุษไดส้ ืบทอดกนั มำจนเปน็ วัฒนธรรมประจำจงั หวัดทีโ่ ดดเดน่ และฝงั ลึกในวถิ ี
ชวี ติ ของคนไทยเขมรสรุ ินทร์

กำรกลมกลืนทำงชนชำตแิ ละวัฒนธรรม สง่ ผลให้ชำวสรุ นิ ทรม์ ภี ำษำและวัฒนธรรมแตกต่ำงจำก
จงั หวัดอนื่ ในภำคอสี ำนและประเทศไทย น้ันคือชำวสรุ ินทร์สว่ นใหญ่พูดภำษำเขมรเปน็ ภำษำถนิ่ ในกำร
สอื่ สำรกัน เม่ือพจิ ำรณำวฒั นธรรมด้ำนเพลงและกำรละเลน่ ทมี่ เี อกลักษณ์ที่เด่นชดั

ข้นั ตอนการประกอบพธิ ี
ขันเตรยี ม

1. หำฤกษง์ ำมยำมดีโดยยดึ ตำมฤกษข์ องหมู่บำ้ นนั้นๆ
ทำพิธีวันแรก

2. (ซร๊อจคะมอ๊ จมบี ำโฎนตำ) เซ็นไหว้ผีบรรพชน
3. จัดเตรียมสถำนท่ีและอปุ กรณป์ ระกอบพธิ ี
4. รำตร๊จ หรอื แห่กลองยำวรอบหมบู่ ้ำน และเชิญไม้ท่ีแกะสลักเปน็ ตำยำยมำยังสถำนท่ปี ระกอบพธิ ี
5. (จนู เดย็ กะสัจ๊ ) ทำพธิ ีขอขมำพระแมธ่ รณี โดยกำรขุกดินรอบหมู่บำ้ นทงั้ 4 ทิศ แล้วนำมำยังสถำนท่ี
ประกอบพิธี และป้ันรูปเจดใี กล้กบั เรียนตะกำล
6. (ลืกตวง) ยกธงไชย
7. โยงสำยสญิ จน์รอบหมบู ำ้ น นิมนต์พระสวดเจรฺญพระพทุ ธมนต์
ทำพิธีวันทส่ี อลง
8. ตักบำตร พระสวดเจรญฺ พระพุทธมนต์ พระฉนั เชำ้

- เสร็จพิธี

การละเล่น

- รำตร๊ด
- รำกลองยำว แหก่ ลองยำว
- รำอญั เร
- เลน่ อังกยู จ์ (เล่นสะบำ)

จุดเด่น

เป็นประเพณีสงกรำนต์ วนั ขนึ้ ปีใหมท่ ีม่ ีกำรหยดุ ทำงำนทุกอย่ำงถ้ำผู้ใดไม่ทำตำมจะมีอนั เปน็ ไป เพ่ือ
รว่ มเฉลิมฉลองและมีกำรละเลน่ ต่ำงในวนั หยุด เชน่ เรอื มตร๊ด กำรทำบุญหมู่บำ้ น ตอมตู๊จตอมทมและตรำตอม
กำรเล่นเรอื มอนั เร กำรเลน่ อังกยู จ์ ซงึ่ มเี ฉพำะละแวกเขมรอีสำนใต้

แบบทดสอบการฝึกอบรม “ตร๊าตะนอม”

1. กำรทำบุญตรำ๊ ตะนอม (แคแจด) ทำในช่วงเดือนใด
ก. เมษำยน
ข. พฤษภำคม
ค. ตลุ ำคม
ง. ธันวำคม

2. แคแจดคืออะไร
ก. หนำ้ หนำว
ข. เดือนร้อน
ค. หน้ำร้อน
ง. หนำ้ หนำว

3. กำรทำบุญตรำ๊ ตะนอมใชร้ ะยะเวลำกี่วันในกำรทำบุญ
ก. 1 วนั
ข. 2 วัน
ค. 3 วัน
ง. 4 วัน

4. เพลงท่ใี ช้ในกำรประกอบกำรละเล่นตร๊ำตะนอม
ก. กันตรมึ ตร๊ด เรือมอญั เร
ข. ลูกทงุ่ กันตรึม เรือมอญั เร
ค. แดนซ์ ลูกทงุ่ กนั ตรึม
ง. เรือมอญั เร กนั ตรมึ ลกู ทุ่ง

5. กำรทำบญุ ตรำ๊ ตะนอมจดั อย่บู ริเวณใดของประเทศไทย
ก. ภำคเหนอื ตอนบน
ข. ภำคอสี ำนตอนบน
ค. ภำคใต้
ง. ภำคอีสำนตอนใต้

6. ชำวเขมรสุรินทร์เรียกศำลปตู่ ำว่ำอะไร
ก. เย็ยจ๊ะเซรำะ
ข. ปู่จะ๊ เซรำะ
ค. อนำยจะ๊ เซรำะ
ง. ตำจะ๊ เซรำะ

7. “ตร๊ด” เปน็ กำรละเล่นของกลุม่ ชำตพิ ันธ์ุใด
ก. เขมร
ข. ลำว.
ค. กะเหร่ียง
ง. มอญ

8. กลุม่ ชำติพันธ์ุใดที่ไม่ถอื ว่ำเปน็ กลมุ่ ชำติพันธ์ุของจังหวดั สุรนิ ทร์
ก. ลำว
ข. กยู
ค. เขมร
ง. ไทย

9. ตรำ๊ ตะนอมคืออะไร
ก. ทำบญุ หมู่บ่ำน
ข. บชู ำบรรพบรุ ุษ
ค. ไหว้ผีเจำ้ ท่ี
ง. ทำบญุ เลย้ี งพระ

10. ตร๊ำตะนอมเป็นประเพณีของศำสนำใด
ก. พุทธ
ข. พรำหมณ-์ ฮินดู
ค. ผี
ง. อสิ ลำม

เฉลยแบบทดสอบการฝกึ อบรม “ตร๊าตะนอม”

1. กำรทำบญุ ตร๊ำตะนอม (แคแจด) ทำในช่วงเดือนใด
ก. เมษายน
ข. พฤษภำคม
ค. ตุลำคม
ง. ธนั วำคม

2. แคแจดคืออะไร
ก. หนำ้ หนำว
ข. เดือนร้อน
ค. หนำ้ ร้อน
ง. หน้ำหนำว

3. กำรทำบญุ ตร๊ำตะนอมใช้ระยะเวลำกว่ี นั ในกำรทำบุญ
ก. 1 วัน
ข. 2 วัน
ค. 3 วนั
ง. 4 วนั

4. เพลงท่ใี ชใ้ นกำรประกอบกำรละเลน่ ตรำ๊ ตะนอม
ก. กนั ตรมึ ตรด๊ เรอื มอัญเร
ข. ลกู ทุ่ง กันตรึม เรือมอัญเร
ค. แดนซ์ ลกู ท่งุ กันตรึม
ง. เรือมอญั เร กันตรึม ลกู ทุ่ง

5. กำรทำบญุ ตรำ๊ ตะนอมจัดอยบู่ รเิ วณใดของประเทศไทย
ก. ภำคเหนือตอนบน
ข. ภำคอสี ำนตอนบน
ค. ภำคใต้
ง. ภาคอีสานตอนใต้

6. ชำวเขมรสุรินทร์เรียกศำลปตู่ ำว่ำอะไร
ก. เยย็ จะ๊ เซรำะ
ข. ปูจ่ ะ๊ เซรำะ
ค. อนำยจะ๊ เซรำะ
ง. ตาจะ๊ เซราะ

7. “ตร๊ด” เปน็ กำรละเล่นของกล่มุ ชำติพนั ธุ์ใด
ก. เขมร
ข. ลำว.
ค. กะเหร่ียง
ง. มอญ

8. กลุ่มชำตพิ นั ธ์ใุ ดท่ีไม่ถือวำ่ เป็นกลุม่ ชำติพันธ์ขุ องจังหวัดสุรนิ ทร์
ก. ลำว
ข. กูย
ค. เขมร
ง. ไทย

9. ตร๊ำตะนอมคืออะไร
ก. ทาบุญหมบู่ ่าน
ข. บชู ำบรรพบุรษุ
ค. ไหวผ้ เี จำ้ ที่
ง. ทำบุญเลย้ี งพระ

10. ตรำ๊ ตะนอมเป็นประเพณีของศำสนำใด
ก. พทุ ธ
ข. พรำหมณ์-ฮินดู
ค. ผี
ง. อสิ ลำม

บรรณานุกรม

ตร๊ำตะนอม (ตรำ๊ แคแจด). (ออนไลน์). สบื ค้นเมื่อวนั ที่ 21 มีนำคม 2565 :
https://sites.google.com/site/kajadsurin/hnwy-thi2khwam-pen-ma-laea-khwam-sakhay-khxng-
kar-thabuy-khae-caed?fbclid=IwAR2T1Q0G1HVeQ0iIOORP-Z68jWesTpejnrry-
4yzBk68kBRJi6DFhC4hsnI

วทิ ยากร

นายจกั รพร เพ่ิมนติ ย์
นกั ศึกษาช้นั ปีท่ี 2 สาขาสังคมศกึ ษา
คณะมณษุ ยศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตร์

มหาวทิ ยาลยั ราชฏั สุรนิ ทร์
หมายเลขโทรศัพทร์ : 0619582919

LINE ID : 0619582919
FACEBOOK : จักรพร เพมิ่ นิตย์
GMAIL : [email protected]

ขอบคณุ ที่รบั ชม