Grab Me PT3 Tatabahasa

C
M
Y TINGKATAN
1 2 3
CM
MY
CY ©PAN ASIA PUBLICATIONS
CMY
K


TATABAHASA EXCELLENCE
AwardS
Winner

190
GLOSARI


beliung kapak yang matanya melintang
biduk perahu

bilang-bilang sejenis pokok renek
cukin kain basahan yang pendek
ijuk serabut warna hitam pada pelepah pangkal enau
itinerari program sesuatu perjalanan atau lawatan

tumbuhan yang terapung di air
kiambang ©PAN ASIA PUBLICATIONS
lamun ombak genangi ombak
pepatil seperti beliung untuk menarah kayu
perca kain kecil daripada sisa jahitan
sesangkak (telur ayam) sesarang (telur ayam)

tuma serangga halus seperti kutu






Glosari My Notes PT3.indd 190 02/07/2020 2:54 PM

ii
©PAN ASIA PUBLICATIONS
KANDUNGAN



Bab 1 Tatabahasa Bab 2 Peribahasa
1.1 Bentuk Kata 1 2.1 Simpulan Bahasa 155
1.2 Golongan Kata 20 2.2 Bidalan 163
1.3 Binaan Ayat 58 2.3 Perumpamaan 169
1.4 Kesalahan Ejaan 65 2.4 Pepatah 177
1.5 Tanda Baca 75
GLOSARI 190
1.6 Kesalahan Umum Tatabahasa 81
1.7 Penjodoh Bilangan 87
1.8 Homofon 93
1.9 Panduan Ejaan 102
1.10 Analisis Ayat 115
1.11 Perbendaharaan Kata 142








Kandungan My Notes PT3.indd 2 02/07/2020 2:33 PM

©PAN ASIA PUBLICATIONS
BAB 1 TATABAHASA


1.1 Bentuk Kata
• Bentuk kata ialah binaan perkataan yang bermula dengan kata dasar.
• Kata dasar boleh menerima pengimbuhan, penggandaan dan rangkaian kata yang
membawa kepada perubahan makna.

• Kata Tunggal • makan, buah, manis


• Kata Ganda • makan-makanan, buah-buahan, manis-manisan

Bentuk Kata
• Kata Majmuk • makan hati, buah hati, manis mulut


• Kata Terbitan • pemakan, berbuah, pemanis


1



Tatabahasa My Notes PT3.indd 1 07/07/2020 1:30 PM

2
• Jadual di bawah menunjukkan bentuk kata, perkataan contoh dan huraiannya.
©PAN ASIA PUBLICATIONS
Bentuk Kata Perkataan Contoh Huraian

Kata Tunggal Makan Kata dasar golongan kata kerja.


Kata Ganda Makan-makanan Kata dasar digandakan yang bermaksud
bermacam-macam jenis makanan.

Kata Majmuk Makan hati Kata dasar yang dirangkaikan dengan
perkataan lain menjadi simpulan bahasa
yang membawa maksud dukacita.

Kata Terbitan Pemakan Kata dasar menerima pengimbuhan
yang bermaksud orang yang suka
makan atau binatang yang memakan
daging atau haiwan lain.










Tatabahasa My Notes PT3.indd 2 07/07/2020 1:30 PM

32
Golongan Kata Tugas
©PAN ASIA PUBLICATIONS
• Kata tugas ialah perkataan-perkataan Kata
yang terdapat dalam ayat untuk praklausa
menjalankan tugas-tugas tertentu (kata tanya, kata seru,
kata perintah, kata
antaranya sebagai penghubung ayat, pembenar, kata
penerang dan sebagainya. pangkal ayat)
• Kata tugas terbahagi kepada
empat kelompok. Kata Kata prafrasa dan
pascafrasa
• Kata tugas tidak boleh pascakata (kata bantu, kata pemeri,
menjadi subjek atau (kata penekan dan Kata kata sendi nama, kata
predikat dalam ayat kata pembenda -nya: Tugas bilangan, kata arah, kata
tetapi tanpa kata tugas, berfungsi sebagai nafi, kata penguat, kata
makna ayat menjadi penegas) penegas (partikel) dan
tidak jelas atau tidak kata adverba)
difahami. Kata peyambung
• Contohnya: ayat
 Hadiah ini ibu. (Maksud tidak jelas). (kata hubung gabungan
dan kata hubung
 Hadiah ini untuk ibu. (Maksud jelas pancangan)
dengan kata tugas untuk).






Tatabahasa My Notes PT3.indd 32 07/07/2020 1:30 PM

©PAN ASIA PUBLICATIONS
• Yang berikut ialah contoh ayat yang salah dan contoh ayat yang betul dari segi
penggunaan kata bilangan.
Ayat yang Salah Ayat yang Betul
Berbagai kerenah manusia di dunia ini. Pelbagai/ Berbagai-bagai kerenah manusia
Berbagai sebagai kata bilangan mesti di dunia ini.
digandakan. Hal ini disebabkan kata berbagai
bermaksud berbanding atau bersamaan.
Setengah orang tidak mengamalkan Sesetengah orang tidak mengamalkan
pemakanan sihat kerana mereka lebih pemakanan sihat kerana mereka lebih
mementingkan selera. mementingkan selera.

Para pendidik-pendidik diingatkan supaya Para pendidik diingatkan supaya ikhlas
ikhlas dalam membangunkan modal insan. dalam membangunkan modal insan.
Tiap hari, Ameena ke sekolah pada pukul 6:45 Tiap-tiap/ Setiap hari, Ameena ke sekolah
pagi. pada pukul 6:45 pagi.
Banyak sampah-sampah dibuang di tepi Banyak sampah dibuang di tepi jalan itu.
jalan itu.
47



Tatabahasa My Notes PT3.indd 47 07/07/2020 1:30 PM

52
©PAN ASIA PUBLICATIONS
Kata Penyambung Ayat
• Ayat boleh disambung menggunakan kata hubung.
• Kata penyambung ayat terbahagi kepada dua, iaitu kata hubung gabungan dan kata
hubung pancangan.

(A) Kata Hubung Gabungan
• Kata hubung gabungan ialah perkataan yang berfungsi untuk menggabungkan
dua atau lebih ayat yang setara.
• Contoh kata hubung gabungan adalah seperti yang berikut.

Contoh Kata Hubung Gabungan





dan atau tetapi kecuali



malahan lalu serta sambil kemudian







Tatabahasa My Notes PT3.indd 52 07/07/2020 1:30 PM

©PAN ASIA PUBLICATIONS
1.8 Homofon
• Homofon ialah perkataan yang sama bunyi atau hampir sama bunyi dengan
perkataan lain tetapi ejaan dan maknanya tidak sama.
• Kekeliruan dalam penggunaan perkataan bersifat homofon ini turut menjadi punca
kesalahan penggunaan bahasa Melayu, selain mengubah makna sebenar.
Bil. Perkataan Maksud Contoh Ayat
1 Aspirasi Cita-cita Pihak sekolah telah mengadakan pelbagai
program kecemerlangan murid untuk
memenuhi aspirasi negara melahirkan modal
insan yang dapat membangunkan negara.
Inspirasi Ilham Kejadian siang dan malam menjadi sumber
inspirasi kepadanya untuk menulis rencana
tentang kuasa Allah.
2 Batuk Penyakit Virus Covid-19 menyerang paru-paru
menyebabkan mangsa menghidapi batuk yang
teruk.
Batok Tempurung Masyarakat Melayu pada zaman dahulu
menggunakan batok untuk mencedok air
daripada tempayan.
93



Tatabahasa My Notes PT3.indd 93 07/07/2020 1:30 PM

©PAN ASIA PUBLICATIONS
Kata • Kata ganda Kata ganda penuh
ganda penuh mesti • Contohnya adalah seperti yang berikut: kanak-kanak, rama-rama,
menggunakan gula-gula, buku-buku, ayat-ayat.
tanda
sempang.

• Kata ganda Kata ganda separa
separa, • Contohnya adalah seperti yang berikut: dedaun, kekacang, lelaki,
tidak boleh sesumpah, bebola.
ada tanda Penggandaan kata majmuk yang dieja serangkai
sempang. • Contohnya adalah seperti yang berikut: setiausaha-setiausaha.
Penggandaan kata majmuk yang dieja terpisah
• Perkataan pertama sahaja digandakan.
• Contohnya adalah seperti yang berikut:
jalan raya = jalan-jalan raya,
pasu bunga = pasu-pasu bunga,
buku nota = buku-buku nota,
alat tulis = alat-alat tulis,
baju tebal = baju-baju tebal,
tong sampah = tong-tong sampah

69



Tatabahasa My Notes PT3.indd 69 07/07/2020 1:30 PM

70
Aspek Informasi Contoh Nota/ Kekecualian
©PAN ASIA PUBLICATIONS
Kesilapan
Partikel • Kata “pun” bertaraf • Contohnya adalah seperti • Ada 13 perkataan kata
“pun” perkataan. Oleh sebab itu, yang berikut: saya pun, tugas yang ditulis serangkai
ditulis terpisah daripada apa-apa pun, belum pun, dengan “pun”.
perkataan sebelumnya. hidup pun, tidur pun, • Contoh perkataannya
baca pun adalah seperti yang berikut:
adapun, andaipun, ataupun,
biarpun, bagaimanapun,
sekalipun, walaupun,
kalaupun, kendatipun,
mahupun, lagipun,
sungguhpun, meskipun.
Kata • Kata serapan bahasa Melayu • Contohnya adalah seperti
serapan diambil daripada bahasa yang berikut.
atau kata Inggeris, bahasa Arab, abstract = abstrak
pinjaman rumpun bahasa Nusantara ambulance = ambulans
dan bahasa Cina. automatic = automatik
• Cara mengeja kata asing charisma = karisma
yang sudah terserap dalam catalogue = katalog
bahasa Melayu, dikekalkan assimilation = asimilasi
bentuknya. psychology = psikologi






Tatabahasa My Notes PT3.indd 70 07/07/2020 1:30 PM

Bil. Perkataan Maksud Contoh Ayat

23 Tembok Dinding daripada batu Tembok Besar Negeri China, antara yang
dikagumi oleh masyarakat dunia.
Tembuk Tembus/ berlubang Kainnya tembuk kerana terkait pagar berduri.
24 Tempoh Waktu Tempoh Perintah Kawalan Pergerakan dijangka
dilanjutkan sekiranya pandemik Covid-19 masih
tidak berkurang.
Tempuh/ Menyerbu/ melanggar/ Pelbagai kesusahan sudah ditempuh sebelum
melalui
kejayaan yang diperolehnya kini.
ditempuh ©PAN ASIA PUBLICATIONS
25 Tonton/ Tengok/ lihat Ramai yang menonton pertandingan bola
menonton sepak piala dunia melalui televisyen.
Tuntun/ Pimpin/ memimpin Remaja itu menuntun tangan seorang warga
menuntun emas yang hendak melintas jalan.
26 Ujud Tujuan Fitnah yang diciptanya berujud menjatuhkan
lawannya dalam pilihan raya tidak lama lagi.
Wujud Ada, benda yang nyata Watak binatang boleh berkata-kata hanya
wujud dalam cerita kanak-kanak.
101



Tatabahasa My Notes PT3.indd 101 07/07/2020 1:30 PM

102
©PAN ASIA PUBLICATIONS
1.9 Panduan Ejaan
Bil. Ejaan Salah Ejaan Betul
1 ada pun adapun
2 ajenda agenda
3 Aidil fitri Aidilfitri
4 ambulan ambulans
5 andai pun andaipun
6 akitek arkitek
7 arobik aerobik
8 Askar Melayu di-Raja Askar Melayu Diraja
9 atlit atlet
10 aturcara atur cara
11 otomatik automatik
12 bandaraya bandar raya
13 bapa mertua bapa mentua






Tatabahasa My Notes PT3.indd 102 07/07/2020 1:30 PM

112
Bil. Ejaan Salah Ejaan Betul
140 sekali pun sekalipun
141 selsema selesema
142 seringkali sering kali
143 stem setem
144 setia-setiausaha setiausaha-setiausaha
145 sayugia seyogia
146 silaturrahim silaturahim
sosial
147 social ©PAN ASIA PUBLICATIONS
148 sosio-budaya sosiobudaya
149 spesis spesies
150 standart standard
151 stesyen stesen
152 sticker stiker
153 stokin stoking







Tatabahasa My Notes PT3.indd 112 07/07/2020 1:30 PM

Bil. Ejaan Salah Ejaan Betul
154 strafikasi stratifikasi
155 stress stres
156 sub-standard substandard
157 tawakkal tawakal
158 temubual temu bual
159 tengahari tengah hari
terampil
160 trampil ©PAN ASIA PUBLICATIONS
161 trajedi tragedi
162 tulin tulen
163 tukol tukul
164 ucap tama ucaptama
165 ukhwah ukhuwah
166 ugama agama
167 urusetia urus setia
113



Tatabahasa My Notes PT3.indd 113 07/07/2020 1:30 PM

©PAN ASIA PUBLICATIONS
Sebab Kesalahan
A dan B Salah kerana pelaku dan kata kerja bentuk terikat. Oleh sebab itu, perkataan lain
tidak boleh disisipkan.
A Sepatutnya …akan aku bina… B Sepatutnya …telah saya sampaikan…


23 A Saya baharu pulang dari pasar.
B Bapa membeli baju baru untuk anak-anaknya.
C Rombongan itu bertolak ke Johor Bahru pagi tadi.
Jawapan: C

Sebab Kesalahan
A Salah kerana sepatutnya …baru pulang… (berfungsi sebagai kata bantu).
B Salah kerana sepatutnya …baju baharu… (berfungsi sebagai kata adjektif).


24 A Jurujual-jurujual dilarang mengganggu guru yang sedang bertugas.
B Kaki-kakitangan syarikat itu bekerja keras bagi menyiapkan hiasan dewan.
C Setia-setiausaha diraikan di sebuah hotel terkemuka sempena Minggu Setiausaha.
Jawapan: A

127



Tatabahasa My Notes PT3.indd 127 07/07/2020 1:30 PM

138
©PAN ASIA PUBLICATIONS
43 A Kata alu-aluan
B Kata-kata aluan
C Kata aluan-aluan
Jawapan: A

Sebab Kesalahan
B dan C Salah (alu-aluan daripada perkataan mengalu-alukan yang bermaksud
menyambut kedatangan tetamu dengan hormat, alu pula bermaksud antan
alat penumbuk padi).
44 A Sebiji rumah
B Sehelai kertas
C Sebuah senapang
Jawapan: B

Sebab Kesalahan
A Sepatutnya Sebuah rumah
B Sepatutnya Selaras senapang











Tatabahasa My Notes PT3.indd 138 07/07/2020 1:30 PM

142
1.11 Perbendaharaan Kata
Pilih maksud yang betul bagi perkataan yang dinyatakan dalam peribahasa, pantun, syair
dan ayat.
1 Hidup kita umpama bahtera,
Menduga ombak di tengah segara,
Dua tujuan dalam bicara,
Pertama undur kedua mara.
Maksud perkataan segara dalam petikan syair di atas ialah
A tanjung. B lautan. C teluk.
Jawapan: B ©PAN ASIA PUBLICATIONS
2 Berarak mega ditiup bayu,
Seludang mayang gugur ke taman;
Bunga dipuja sebelum layu,
Jasa dikenang sepanjang zaman.
Maksud mega dalam petikan pantun di atas ialah
A asap. B awan. C bintang.
Jawapan: B







Tatabahasa My Notes PT3.indd 142 07/07/2020 1:30 PM

154
©PAN ASIA PUBLICATIONS
BAB 2 PERIBAHASA


• Peribahasa ialah hiponim kepada simpulan bahasa, bidalan, perumpamaan dan
pepatah. Oleh sebab itu, komponen itu dinamakan peribahasa.
Simpulan bahasa Bidalan
Peribahasa
Perumpamaan Pepatah

Simpulan Bahasa
• Simpulan bahasa ialah frasa yang terdiri daripada dua atau tiga patah perkataan yang
mempunyai maksud yang berlainan sama sekali dengan frasa itu. Contohnya, kaki
ayam yang bermaksud orang yang berjalan tanpa kasut.
Bidalan
• Bidalan ialah rangkaian perkataan yang berfungsi sebagai nasihat, pangajaran dan
panduan dalam bentuk kiasan. Contohnya, kalau takut dilamun ombak, jangan
berumah di tepi pantai yang bermaksud, jika tidak berupaya menghadapi cabaran dan
kesusahan, jangan dibuat perkara-perkara yang tidak mampu dilakukan.






Peribahasa My Notes PT3.indd 154 06/07/2020 5:41 PM

©PAN ASIA PUBLICATIONS
Perumpamaan
• Perumpamaan ialah peribahasa yang menggunakan perkataan yang menunjukkan
perbandingan iaitu, umpama, laksana, bagai, seperti, macam, ibarat dan bak.
Contohnya, bak mentimun bengkok yang bermaksud sesuatu yang tidak dianggap
penting.
Pepatah
• Pepatah disebutkan juga sebagai perbilangan, iaitu yang berkait dengan adat resam.
Sebagai contoh, tak lapuk dek hujan tak lekang dek panas yang bermaksud sesuatu
yang baik akan kekal sepanjang zaman.
2.1 Simpulan Bahasa


Bil. Simpulan Bahasa Maksud Contoh Ayat
1 Abang angkat Lelaki bukan adik- Disebabkan keikhlasannya, pengembara itu
beradik yang dianggap dijadikan abang angkat oleh Am.
sebagai abang sendiri.



155



Peribahasa My Notes PT3.indd 155 06/07/2020 5:41 PM

©PAN ASIA PUBLICATIONS
Bil. Simpulan Bahasa Maksud Contoh Ayat

7 Bacar mulut Cenderung Disebabkan bacar mulut, kerap
mengeluarkan kata- mengeluarkan kata-kata yang menimbulkan
kata yang tidak elok. permusuhan, dia kehilangan kawan-kawan.
8 Bagi jalan Beri idea atau peluang. Ibunya bagi jalan cara menambahkan
pendapatan secara halal.
9 Batu api Penghasut. Pergaduhan keluarga itu disebabkan oleh
sikap jiran sebelah yang menjadi batu api.
10 Bendera putih Mengaku kalah. Akhirnya, pengganas komunis angkat
bendera putih setelah dikepung oleh
pasukan keselamatan negara.
11 Bengkak hati Perasaan marah. Keputusan mesyuarat yang tidak berpihak
kepada isu yang dikemukakannya
menjadikan dia bengkak hati.
12 Berat hati Enggan melakukan Berat hatinya untuk bekerja di luar negara
sesuatu. kerana terpaksa meninggalkan keluarga.

157



Peribahasa My Notes PT3.indd 157 06/07/2020 5:41 PM

©PAN ASIA PUBLICATIONS
GRAB Pan Asia Publications Sdn. Bhd.
199101016590 (226902-X)
No. 2-16, Jalan SU 8,
40300 Shah Alam,
Selangor Darul Ehsan, Malaysia.
C TINGKATAN Me Taman Perindustrian Subang Utama, Seksyen 22,
1 2 3 Tel: +603-5614 4168 Akses Digital
M Faks: +603-5614 4268
TATABAHASA
Y E-mel: [email protected]
Laman web: www.panasiapub.com
Kalsom binti Azid (Munsyi Dewan)
CM
© Pan Asia Publications Sdn. Bhd.
MY Hak cipta terpelihara. Sebarang bahagian dalam buku ini tidak boleh
Judul-judul dalam siri ini:
diterbitkan semula, disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan
CY lagi, ataupun dipindahkan dalam sebarang bentuk atau cara, baik
Sains secara elektronik, mekanik, gambar, rakaman atau sebagainya, tanpa
Matematik
CMY kebenaran daripada Penerbit.
Sejarah
K Geografi Cetakan Pertama 2023
Asas Sains Komputer Dicetak oleh Herald Printers Sdn. Bhd. (19965-V)
Pendidikan Moral
Karangan Sem. M‘sia RM13.90
Tatabahasa Sabah/Sarawak RM13.90
Pendidikan Seni Visual ISBN 978-967-466-699-6
Reka Bentuk dan Teknologi
Science
Mathematics
Grammar
9 789674 666996