Geografi Tg1_Studi&Praktis_Pan Asia Publications

©PAN ASIA PUBLICATIONS

Kemahiran Geografi

Bab 1 Arah 1 – 8

Bab 2 Kedudukan 9 – 13
Bab 3 Peta Lakar 14 – 17

Bab 4 Lakaran Peta Malaysia 18 – 23
©PAN ASIA PUBLICATIONS

Geografi Fizikal: Bentuk Muka Bumi dan Saliran

Bab 5 Bumi 24 – 30
Bab 6 Bentuk Muka Bumi 31 – 42

Bab 7 Saliran 43 – 50

Geografi Manusia: Penduduk dan Petempatan


Bab 8 Penduduk di Malaysia 51 – 55
Bab 9 Petempatan di Malaysia 56 – 59


Geografi Kawasan

Bab 10 Bentuk Muka Bumi dan Saliran di Asia Tenggara 60 – 64
Bab 11 Penduduk dan Petempatan di Asia Tenggara 65 – 68


Isu dan Pengurusan Alam Sekitar

Bab 12 Sumber Air 69 – 72

Bab 13 Sisa Domestik 73 – 76



Kerja Lapangan 77 – 88



Ujian Akhir Tahun 89 – 98




Jawapan 99 – 110



















ii

BAB 1
Arah




1.1 Arah Mata Angin


• Arah bermaksud hala tuju sesuatu tempat dari suatu tempat yang lain.

• Terdapat lapan arah mata angin.
Arah Mata Angin Utama Arah Mata Angin Perantaraan
• Arah mata angin utama ialah utara, selatan, timur
Utara dan barat.
Barat laut Timur laut • Arah mata angin perantaraan ialah timur laut,
tenggara, barat daya dan barat laut.
©PAN ASIA PUBLICATIONS
• Arah dapat ditentukan berpandukan:
Barat Timur - Arah matahari terbit (timur) dan terbenam (barat).
- Kedudukan kumpulan bintang (buruj). Contohnya,
Buruj Biduk (utara), Buruj Pari (selatan).
Barat daya Tenggara - Kompas magnetik.
Selatan
Rajah 1.1: Arah mata angin

• Binatang seperti burung merpati dapat menentukan arah melalui penglihatan visual, medan magnet bumi dan deria rasa.


Penilaian Tahap Penguasaan 1.1



1. Tuliskan definisi atau maksud arah.



2. Tuliskan lapan arah mata angin pada ruang rajah di bawah. TP 1
(a)


(h) (b)


(g) (c)


(f) (d)


(e)



3. Senaraikan arah mata angin utama dan arah mata angin perantaraan pada jadual di bawah. TP 1
Arah Mata Angin Utama Arah Mata Angin Perantaraan
(a) (b)

4. Senaraikan tiga cara untuk menentukan arah mengikut keadaan seperti di bawah. KBATKBAT

Kaedah moden yang tepat (a)
Pada waktu malam (b)
Pada waktu siang (c)


5. Tuliskan kepentingan buruj seperti di bawah kepada manusia. KBATKBAT

(a) Buruj Biduk (b) Buruj Pari



1

1.2 Cara Menentukan Arah Mata Angin Menggunakan Matahari


Langkah-Langkah Untuk Menentukan
Arah Mata Angin berpandukan Matahari
Berdiri menghadap ke arah matahari terbit.



Arah di hadapan ialah timur, manakala arah Utara Timur
Rajah 1.2: Putaran Bumi di belakang ialah barat.
Matahari kelihatan terbit di
sebelah timur dan terbenam
di sebelah barat disebabkan Depakan kedua-dua belah tangan. Tangan Barat Selatan
bumi berputar pada kiri menunjukkan arah utara, manakala Rajah 1.3: Cara menentukan arah mata angin
paksinya dari barat ke timur. tangan kanan menunjukkan arah selatan.
menggunakan matahari

Penilaian Tahap Penguasaan 1.2


1. Tuliskan arah berpandukan kedudukan matahari seperti dalam jadual di bawah. TP 2

Kedudukan Matahari Matahari Terbit Matahari Terbenam
Arah (a) (b)

2. Berdasarkan rajah di Arah Berpandukan Kedudukan Matahari
sebelah, nyatakan arah
A
bagi A, B, C dan D. TP 2
B
C A
C
B D D
©PAN ASIA PUBLICATIONS
3. Namakan arah di dalam jadual berpandukan
kedudukan matahari pada peta. TP 3
Tempat Arah
(a) Balai Polis Masjid Hutan Simpan Balai Polis

(b) Hospital
(c) Sekolah
(d) Rumah Ahmad
Klinik Hospital
(e) Pejabat Pos

(f) Klinik
(g) Masjid
Pejabat Pos Rumah Ahmad Sekolah
(h) Hutan simpan

4. Berdasarkan peta di atas, nyatakan arah yang patut dituju oleh Ahmad dari rumah ke lokasi berikut. KBATKBAT
TP 4
Lokasi Arah dari Rumah Ahmad
Sekolah (a)

Masjid (b)

5. Berdasarkan peta di atas, sekiranya Ahmad sesat di dalam hutan simpan, apakah arah yang patut dituju
T
KBA
untuk terus ke hospital? KBAT TP 4

2

1.4 Bearing Sudutan


Langkah Mengukur Bearing Sudutan Kurang daripada 180º
Bearing sudutan titik B dari • Guna pembaris untuk melukis
Langkah 1
titik A garisan lurus menghubungkan
Pokok Rumah Utara titik B dan titik A.
• Lukiskan + pada titik rujukan,
Langkah 2
0 10 iaitu titik A. (dari titik A)
20
30 40
Rajah 1.6: Bearing berdasarkan kompas 180 170 160 150 140 130 120 110 60 • Letakkan jangka sudut di sebelah
50
• Bearing ialah arah sesuatu objek atau tempat A 100 90 70 80 Langkah 3 kanan. Pastikan titik tengah
dari satu titik rujukan dalam unit darjah (º). 70 80 110 100 jangka sudut bertindih dengan
titik rujukan, iaitu titik A.
60
• Berdasarkan rajah di atas, arah pokok 20 30 150 40 140 130 150°
120
50
berpandukan kompas ialah utara (0º atau 0 180 10 170 160 Langkah 4
• Mengukur sudut mengikut arah
©PAN ASIA PUBLICATIONS
360º), manakala arah rumah ialah timur (90º). B pusingan jam dari arah utara.
Maka, bearing sudutan B dari A
ialah 150°.
0º/ 360º
Langkah Mengukur Bearing Sudutan Lebih daripada 180º
Bearing sudutan titik B dari Langkah 1
• Guna pembaris untuk melukis
270º 90º titik A garisan lurus menghubungkan
titik A dan titik B.
Utara
A • Lukiskan + pada titik rujukan,
180º Langkah 2 iaitu titik B. (dari titik B)
Rajah 1.7: Arah dalam unit rajah 150° 130 140 40 150 30 160 20 170 10 180 0
• Letakkan jangka sudut di sebelah
• Bearing sudutan ialah arah yang diukur dari 110 120 70 60 50 Langkah 3
100 80 B kiri. Pastikan titik tengah jangka
arah utara mengikut arah pusingan jam 100 90
80 sudut bertindih dengan titik
dalam unit darjah (º). 70
60 150 140 130 120 110 180° rujukan, iaitu titik B.
• Bearing sudutan juga dikenali sebagai 50 40 30 20 180 170 160 Langkah 4
• Mengukur sudut mengikut arah
bearing azimut. Azimut berasal daripada 10 0 pusingan jam dari arah utara.
bahasa Arab “al-sumut” bermaksud arah. Maka, bearing sudutan A dari
• Bearing sudutan boleh diukur dengan titik B ialah 330º (150° + 180º).
jangka sudut. Rajah 1.8: Langkah mengukur bearing sudutan
Penilaian Tahap Penguasaan 1.4
1. Tuliskan secara ringkas maksud bearing sudutan.

2. Catatkan nilai darjah (º) mengikut arah mata angin yang diukur dari titik rujukan X di bawah. TP 4
Utara
Barat Laut Timur Laut Arah Sudut (º) Arah Sudut (º)
(a) Utara (e) Selatan
X
Barat Timur (b) Timur Laut (f) Barat Daya
(c) Timur (g) Barat
Barat Daya Tenggara (d) Tenggara (h) Barat Laut
Selatan
3. Tentukan bearing sudutan soalan berikut dengan menggunakan jangka sudut. TP 4
(a) Apakah bearing sudutan X dari Y? (b) Ukur bearing sudutan rumah dari pokok?


X
Rumah
Y Pokok

Langkah mengukur bearing: Langkah mengukur bearing:
i) Hubungkan dua lokasi yang dinyatakan dalam i) Hubungkan dua lokasi yang dinyatakan dalam
soalan dengan pembaris. soalan dengan pembaris.
ii) Tandakan + pada titik rujukan, iaitu Y (dari Y). ii) Tandakan + pada titik rujukan, iaitu pokok (dari pokok).
iii) Gunakan jangka sudut untuk mengukur, bermula dari arah iii) Gunakan jangka sudut untuk mengukur, bermula dari arah
utara mengikut arah pusingan jam. utara mengikut arah pusingan jam.
* Bearing sudutan X ialah º * Bearing sudutan pokok ialah º
6

Kemahiran Mentafsir Peta

1. Mengukur bearing sudutan berdasarkan peta lakar di bawah. TP 5

U Petunjuk
Kilang
Jambatan
Masjid
Kuil
Jalan raya
©PAN ASIA PUBLICATIONS
Sek. Sungai
Stesen trigonometri
Sek. Sekolah



Keterangan Bearing Sudutan

(a) Bearing sudutan jambatan dari sekolah.
(b) Bearing sudutan simpang jalan dari kuil.
(c) Bearing sudutan kuil dari simpang jalan.

(d) Bearing kilang dari jambatan.
(e) Bearing kilang ke stesen trigonometri.


2. Jawab soalan berikut berdasarkan peta topografi di bawah. TP 5

67 Petunjuk
Petempatan
U
Kg. Ceria
Jambatan
Masjid
66
Sungai
Sek. Jalan raya
Kelapa sawit
Kg. Suku
65 Getah
B. P. Pekan
Jaya Paya nipah
B. P. Balai Polis
Sg. Bahagia Sek. Sekolah
64

Skala:
1 cm mewakili 1 km


63
23 24 25 26 27 28

(a) Bearing sudutan sekolah dari balai polis ialah .
(b) Bearing sudutan masjid dari simpang jalan Pekan Jaya ialah .
(c) Kawasan paya nipah terletak di arah pada peta.

(d) Arah sekolah dari masjid ialah , manakala arah masjid dari sekolah ialah .
(e) Arah Kampung Ceria dari Kampung Suku ialah .

(f) Sungai Bahagia mengalir dari arah ke .
7

Aktiviti Kerja Lapangan TP 6


Secara berkumpulan atau individu, tentukan arah dan bearing sudutan di persekitaran kawasan sekolah
mengikut langkah-langkah berikut:
1. Lukiskan pelan sekolah secara ringkas pada ruang kosong yang disediakan.
2. Lengkapkan pelan dengan blok bangunan sekolah, tandakan X pada kedudukan bilik darjah anda.
3. Lengkapkan kemudahan sekolah seperti kantin, pusat sumber, bilik guru, makmal, dewan dan
sebagainya.
4. Menentukan arah dan bearing di persekitaran kawasan sekolah berdasarkan pelan pada jadual di bawah.



Pelan Sekolah:























Arah Sudut (º) Arah Sudut (º)
(a) Utara (e) Selatan
(b) Timur Laut (f) Barat Daya
(c) Timur (g) Barat ©PAN ASIA PUBLICATIONS
(d) Tenggara (h) Barat Laut








Tafsiran Arah dengan Menggunakan Kompas Magnetik
Keterangan Jawapan

1. Arah bilik darjah [X] dari kantin.


2. Arah bilik darjah [X] dari bilik guru.

3. Arah pusat sumber dari bilik darjah [X].

Tafsiran Arah dengan Menggunakan Jangka Sudut

Keterangan Jawapan
4. Bearing sudutan bilik darjah [X] dari pusat sumber.


5. Bearing sudutan kantin dari bilik darjah [X].


6. Bearing sudutan bilik guru dari kantin.




8

BAB 4
Lakaran Peta Malaysia




4.1 Kedudukan Negeri-Negeri di Malaysia


Asia Tenggara U Negeri-Negeri Ibu negeri
1 Perlis Kangar
1 1
2 2 Kedah Alor Setar
3 3 10 3 Pulau pinang George Town
4 11 Dunia 4 Perak Ipoh
5 Selangor Shah Alam
9 6 Negeri Sembilan Seremban
5
©PAN ASIA PUBLICATIONS
W1 7 Melaka Bandaraya Melaka
W2 6
7 8 Johor Johor Bahru
8 9 Pahang Kuantan
W3 13
10 Kelantan Kota Bharu
11 Terengganu Kuala Terengganu
12 Sarawak Kuching
12 13 Sabah Kota Kinabalu
Wilayah Persekutuan
W1 Kuala Lumpur
Peta 4.1: Peta Malaysia W2 Putrajaya
• Kedudukan Malaysia terletak berhampiran dengan Garisan Khatulistiwa. W3 Labuan
• Malaysia terletak di Asia dan merupakan salah sebuah negara di Asia Tenggara.
• Malaysia mempunyai kedudukan geografi yang strategik, iaitu di tengah-tengah jalan laut antara timur dengan barat.
• Malaysia terdiri daripada 13 buah negeri dan 3 buah wilayah persekutuan.
• Semenanjung Malaysia bersempadan dengan negara Thailand di utara dan Singapura di selatan. Sabah dan Sarawak
pula terletak di Pulau Borneo yang bersempadan dengan Kalimantan, Indonesia dan Brunei Darussalam.
• Malaysia sebuah negara yang stabil, kerana terletak di luar Lingkaran Api Pasifik dan laluan angin taufan.
• Malaysia mempunyai masyarakat berbilang kaum yang hidup secara bersatu padu dan harmoni.


4.2 Kedudukan Ibu Negeri, Ibu Negara dan Pusat Pentadbiran Negara

• Kesemua negeri di Malaysia mempunyai ibu negeri yang berperanan sebagai pusat pentadbiran bagi sesebuah negeri.
• Kuala Lumpur telah diiktiraf sebagai ibu negara Malaysia pada tahun 1963. Kuala Lumpur berfungsi sebagai pusat
pentadbiran, pusat perniagaan, kewangan dan kebudayaan.
• Pusat pentadbiran Kerajaan Persekutuan telah dipindahkan ke Wilayah Persekutuan Putrajaya pada tahun 2001. Nama
Putrajaya diambil bersempena dengan nama Perdana Menteri yang pertama, iaitu Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj.


Penilaian Tahap Penguasaan 4.1


1. Tuliskan dua maklumat tentang kedudukan negara Malaysia.
(a) (b)

2. Senaraikan negara jiran yang bersempadan dengan negara Malaysia.




3. Tuliskan nama negeri berdasarkan keterangan pada jadual di bawah.
(a) Negeri paling kecil di Malaysia
(b) Negeri paling besar di Malaysia

(c) Negeri paling besar di Semenanjung Malaysia
4. Mengapakah Malaysia sebuah negara yang kurang berlaku bencana alam seperti angin taufan dan letusan
gunung berapi?



5. Nyatakan peranan Kuala Lumpur sebagai ibu negara Malaysia.



18

Penilaian Tahap Penguasaan 4.2



1. Tuliskan nama negeri-negeri dan wilayah-wilayah persekutuan mengikut huruf pada peta Malaysia di
bawah. TP 2


Thailand U
i
j n
l f Laut China Brunei a
Selatan
©PAN ASIA PUBLICATIONS
k e Darussalam
Laut
d Sulu
m
o
h b
p g
c
Singapura Indonesia

a g m

b h 3 Buah Wilayah Persekutuan
c i n
d j o
e k p
f l



2. Tuliskan nama ibu negeri, ibu negara dan pusat pentadbiran kerajaan persekutuan mengikut nombor pada
peta Malaysia di bawah. TP 2

Thailand U
e
f
d Laut China
g a Selatan Brunei m
h Darussalam

Laut
b
Sulu
n
i j
o k
c l
Singapura Indonesia


a g m
b h Ibu Negara
c i n
d j Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan
e k o
f l








19

3. Lakar peta Malaysia berdasarkan peta Malaysia sebenar pada ruang yang disediakan. TP 3


U






















































Peta : ©PAN ASIA PUBLICATIONS
































20

4. Merujuk peta Malaysia dalam buku teks muka surat 38‒39, lakarkan peta Malaysia dan labelkan
negeri-negeri, wilayah persekutuan, ibu negeri, ibu negara dan pusat pentadbiran kerajaan persekutuan.
Lengkapkan peta Malaysia dengan ciri-ciri peta. TP 4 TP 5 TP 6













©PAN ASIA PUBLICATIONS











































































21

5.4 Kesan Pergerakan Kerak Bumi


Kesan Pergerakan Kerak Bumi
Pertembungan plat



Kesan
Daya
Pergerakan Kerak mampatan • Gunung Lipat
Arus perolakan Bumi • Gempa Bumi & Tsunami
di Mantel (Plat Benua & Pencapahan plat • Gunung Berapi
Plat Lautan) • Hanyutan Benua
• Gunung bongkah
©PAN ASIA PUBLICATIONS
• Lurah gelinciran
Daya
tegangan


Hanyutan Benua Gunung Lipat Gunung Bongkah
Sebelum Selepas Daya Gunung Lurah
tegangan bongkah gelinciran


220 juta Bumi Daya
tahun dahulu masa kini mampatan Sebelum Selepas
Pencapahan atau pemisahan plat Pertembungan plat bumi menyebabkan Gunung bongkah terbentuk akibat
menyebabkan perubahan kedudukan berlaku pembentukan gunung lipat. proses gelinciran atau sesaran yang
benua. Proses ini terjadi sangat Daya mampatan akibat tindakan arus biasanya berlaku di sempadan plat
perlahan, ahli-ahli sains membuktikan perolakan menyebabkan dua plat dari bumi di daratan atau lautan akibat
kedudukan benua bumi hari ini arah bertentangan termampat dan daya tegangan atau mampatan.
adalah daripada hanyutan benua. terbentuknya gunung lipat.

Gempa Bumi — Gempa bumi berlaku apabila wujudnya
daya tekanan akibat pertembungan antara plat. Proses
pertembungan plat akan menyebabkan gegaran di
kawasan sempadan plat. Gempa bumi di dasar laut
Lava boleh mengakibatkan tsunami.

Gunung Berapi — Gunung berapi terbentuk apabila
Plat lautan Plat pertembungan dua plat mewujudkan zon benam. Plat
benua yang lebih tumpat seperti plat lautan akan terjunam ke
Zon bawah bertemu dengan lapisan mantel dan membentuk
Gempa bumi Zon magma dan lava. Plat yang terangkat akan membentuk
benam gunung dan rekahan. Magma akan keluar memenuhi
Lapisan mantel Magma rekahan seterusnya membentuk gunung berapi.
Rajah 5.4: Kesan pergerakan kerak bumi

Penilaian Tahap Penguasaan 5.4



1. Permukaan bumi terdiri daripada lapisan kerak bumi yang dikenali sebagai plat, nyatakan dua jenis plat bumi.
(a) (b)


2. Tuliskan dua cara atau proses plat bumi bergerak.
(a) (b)


3. Senaraikan kesan-kesan pertembungan plat dan pencapahan plat berlaku di benua dan lautan.




4. Namakan daya yang mengakibatkan proses pencapahan plat berlaku.



28

5. Namakan daya yang mengakibatkan kegiatan pertembungan plat berlaku.





6. Nyatakan punca fenomena-fenomena seperti dalam rajah di sebelah berlaku?
KBAT TP 4 Kesan
KBA
T
• Gunung Lipat
• Gempa Bumi & Tsunami
• Gunung Berapi
• Hanyutan Benua
• Gunung bongkah
• Lurah gelinciran
©PAN ASIA PUBLICATIONS
7. Tulis secara ringkas tentang proses dan punca kejadian pergerakan bumi pada jadual. TP 4
Kesan Proses dan Punca


(a) Hanyutan Benua


(b) Gunung Bongkah



(c) Gunung lipat


(d) Gunung berapi



(e) Gempa Bumi





U






Lautan
Atlantik
Lautan
Hindi Lautan
Pasifik


Petunjuk
Kawasan gempa bumi
dan gunung berapi
Antartika Gunung berapi aktif


8. Negara-negara yang terletak di dalam lingkungan Lingkaran Api Pasifik seperti yang ditunjukkan pada peta
di atas sering dilanda gempa bumi dan letusan gunung berapi. Bincang dan tuliskan kesan-kesan kejadian
pergerakan kerak bumi ini terhadap sesuatu kawasan. KBATKBAT TP 5
















29

Pilih salah satu aktiviti dari senarai berikut:

1. Hasilkan model 3D yang berkaitan dengan topik Bab 5 seperti struktur bumi, gunung berapi, gunung
bongkah, gunung lipat, gempa bumi atau hanyutan benua dengan kitar semula bahan terpakai dan
buangan. Lakarkan langkah-langkah membina model atau tampalkan foto karya bersama anda pada
ruangan disediakan.
2. Lukis carta aliran, peta minda, poster atau lukisan yang berinformasi berasaskan topik Bab 5 pada ruangan
yang disediakan. Digalakkan menggunakan pelbagai media daripada bahan yang boleh dikitar semula.

©PAN ASIA PUBLICATIONS











































































30

Soalan Objektif

1. Antara berikut, yang manakah dikaitkan dengan 5. Pilih kombinasi yang tepat tentang lapisan P dan
maklumat seperti di bawah? Q.

Sungai, tasik, lautan air bawah tanah P
Q
A Biosfera C Hidrosfera
B Litosfera D Atmosfera

2. Di lapisan manakah terdapat arus perolakan yang
boleh menyebabkan gempa bumi dan letusan
©PAN ASIA PUBLICATIONS
gunung berapi?

P Q
A Gunung lipat Gunung berapi
A
B B Gunung bongkah Lurah gelinciran
C
D C Lurah gelinciran Gunung bongkah
D Gunung berapi Gunung lipat

6. Apakah X yang menyebabkan pembentukan
bentuk muka bumi di bawah?
X
3. Pilih kombinasi yang tepat tentang lapisan X dan
Y.

Laut
A Daya mampatan
Y
P
B Daya pencapahan
C Daya tegangan
X Q
D Daya pertembungan

Lapisan X Lapisan Y 7. Antara berikut, yang manakah lautan terbesar
I atas kerak bumi bawah mantel pada Peta 1 di bawah?
II dasar laut atas kerak bumi C U
III silika, magnesium silika, aluminium
IV keras spara cecair
B
Antara berikut, yang manakah merupakan arah A
mata angin perantaraan yang tepat? D
A I dan II C III dan IV
B II dan III D I dan IV
Peta 1
4. Apakah proses yang menyebabkan perubahan di
bawah? 8. Antara berikut, yang manakah lautan terbesar
pada Peta 2 di bawah?
U


Y
220 juta Bumi
tahun dahulu masa kini
A Pencapahan plat
B Gempa bumi X
C Pertembungan plat
D Daya mampatan Peta 2


48

X Y A I dan II C III dan IV
A Laut Sulu Laut China Selatan B II dan III D I dan IV
B Laut China Selatan Selat Melaka 13. Apakah persamaan kepentingan bentuk muka
C Selat Melaka Laut Sulu bumi di kawasan bertanda X dan Y?
D Selat Tebrau Laut China Selatan U

9. Antara berikut, yang manakah benua paling
mendatar di dunia? X
A Benua Asia C Benua Australia Y
B Benua Afrika D Benua Eropah
©PAN ASIA PUBLICATIONS
10. Antara berikut, yang manakah maklumat tentang
bentuk muka bumi di Malaysia yang betul? Peta 5
A Ketinggian kawasan tanah tinggi tidak A Pengeluaran tanaman hawa sederhana
melebihi 180 meter. B Terkenal dengan gua batu kapur
B Malaysia mempunyai pinggir laut yang C Membekalkan kayu balak
terputus-putus. D Sebagai pusat perikanan
C Saliran di Malaysia merujuk kepada sungai
dan tasik. 14. Pilih lokasi yang berkaitan dengan maklumat di
D Banjaran di Malaysia merupakan gunung bawah.
lipat muda.
Tanah pamah Penanaman padi
11. Rajah di bawah menunjukkan arah mata angin.
U
U I II
I
II
III IV
IV
III


Peta 6
I Banjaran Tama Abu A I dan II C III dan IV
II Banjaran Crocker B II dan III D I dan IV
III Banjaran Titiwangsa 15. Antara berikut, yang manakah merupakan bentuk
IV Banjaran Tahan muka bumi hasil pemendapan ombak?
A I dan II C III dan IV
B II dan III D I dan IV III
I II
12. Pilih pernyataan yang benar tentang kawasan
berlorek dalam Peta 3?
U IV


A I dan II C III dan IV
B II dan III D I dan IV

16. Apakah bentuk muka bumi bertanda X?


X
Peta 3
I Merupakan legeh sungai
II Terdapat kawasan peranginan
III Terletak Gunung Tahan A Gua C Batu sisa
IV Kawasan Perindustrian B Teluk D Batu tunggul
49

2. Huraikan faktor-faktor yang mempengaruhi kepadatan U
penduduk di kawasan berlorek dalam peta di bawah
dengan memberikan contoh yang jelas. KBATKBAT TP 4













©PAN ASIA PUBLICATIONS
3. Terangkan faktor yang menyebabkan kawasan U
berlorek dalam peta di bawah berpenduduk padat
dengan memberikan contoh. KBATKBAT TP 4












4. Jelaskan faktor yang menyebabkan kawasan berlorek
dalam peta di bawah berpenduduk jarang dengan U
memberikan contoh yang berkaitan. KBATKBAT TP 4












5. Berikan contoh kawasan yang berpenduduk sederhana padat di Malaysia dan huraikan faktor yang
mempengaruhi taburan penduduk di kawasan tersebut. KBATKBAT TP 4







6. Sejauh manakah bentuk muka bumi mempengaruhi taburan penduduk di Malaysia? Terangkan pengaruh
faktor fizikal ini dengan memberikan contoh yang sesuai. KBATKBAT TP 4









7. Berikan contoh-contoh yang sesuai untuk menerangkan faktor gorvenan seperti pernyataan di bawah.
KBA T
KBAT TP 4
Dasar kerajaan memainkan peranan penting dalam menentukan kepadatan penduduk di sesuatu kawasan
di Malaysia







54

Soalan 8 hingga 10 berdasarkan peta (a) dan peta (b).


U U













Peta (a) Peta (b)
©PAN ASIA PUBLICATIONS
8. Bandingkan faktor-faktor yang mempengaruhi kepadatan penduduk di kawasan berlorek pada peta (a) dan
peta (b). KBATKBAT TP 5


















9. Senaraikan kesan-kesan negatif taburan penduduk di kawasan berlorek peta (a) dan peta (b) dalam jadual di
bawah. KBATKBAT

Kesan Negatif Taburan Penduduk Peta (a) Kesan Negatif Taburan Penduduk Peta (b)





















10. Cadangkan langkah-langkah mengurangkan kesan negatif taburan penduduk di kawasan berlorek peta (a)
dan peta (b). KBATKBAT TP 6




















55

UJIAN AKHIR TAHUN




BAHAGIAN A
( 20 markah )


Jawab semua soalan. Pilih jawapan yang paling tepat.

1. Maklumat di bawah merujuk kepada lapisan bumi 4. Apakah bentuk muka bumi di pinggir laut yang
yang bertanda terhasil daripada tindakan pemendapan ombak?
©PAN ASIA PUBLICATIONS
A Tanjung C Tombolo
B Tebing tinggi D Batu tunggul
I
II 5. Pilih pernyataan yang benar berkaitan peta di
III
IV bawah.
U






Terdapat arus perolakan
Lapisan luar bersifat separa cecair

A I A Dataran Kedah - Perlis merupakan dataran
B II yang beralun.
C III B Dataran Johor yang bertanih gambut di tanam
D IV dengan tanaman nanas.
C Dataran Pantai Barat Sabah lebih luas
2. Di banjaran manakah dua pusat peranginan di daripada Dataran Pantai Timur Sabah.
bawah terletak? D Dataran Pantai Barat Sarawak tidak sesuai
untuk penempatan.
Cameron Highlands
Genting Highlands 6. Mengapakah kawasan bertanda X berpotensi
menjadi pusat pelancongan?
U
U
I
II
III IV X






A I C III A Gua batu kapur
B II D IV B Hutan yang luas
C Suhu 18ºC hingga 21ºC
3. Apakah lapisan Y dalam rajah di bawah? D Banyak pokok buah-buahan
Lapisan Y
7. Maklumat di bawah merujuk kepada

Sima Sial Gunung Korbu kemuncak tertinggi
Dikenali sebagai tulang belakang
A Litosfera
B Biosfera A Banjaran Tahan
C Hidrosfera B Banjaran Titiwangsa
D Teras bumi C Banjaran Tama Abu
D Banjaran Crocker
89

8. Mengapakah saliran di negara Malaysia berpotensi 12. Apakah persamaan fungsi utama bandar-bandar
untuk menjana kuasa hidroelektrik? di bawah?
A Sungai luas dan panjang
B Banyak saliran di peringkat hulu Putrajaya
C Sungai di peringkat hilir yang deras Kuantan
D Sungai yang sempit di peringkat hilir Kota Kinabalu
A Bandar Pertahanan
9. Apakah faktor yang mempengaruhi kepadatan B Bandar Diraja
penduduk di kawasan berlorek? C Bandar Pentadbiran
D Bandar Pelancongan
U
©PAN ASIA PUBLICATIONS
13. Lokasi bandar manakah dalam peta yang berkaitan
dengan maklumat di bawah?

Terkenal dengan pasar terapung Sungai penting
untuk mengangkut kayu balak

U
I Kawasan berhutan
II Kawasan bergunung-gunang C
III Kawasan pembangunan wilayah A B
IV Kawasan petempatan luar bandar
A I dan II C III dan IV
B II dan III D I dan IV
D
10. Apakah pola petempatan dalam foto di bawah?




14. Bagaimanakah pihak kerajaan dapat
mengurangkan masalah kepadatan penduduk
yang tinggi di Pulau Jawa, Indonesia?
A Menjalankan program transmigrasi
B Menambah rumah kos rendah
C Meluaskan kawasan bandar
D Membuka ladang baharu

A Berjajar
B Berselerak 15. Punca X dalam rajah di bawah merupakan faktor
C Berpusat semula jadi. Apakah X?
D Berkelompok


11. Apakah jenis kegiatan ekonomi di petempatan Kemarau berpanjangan pada
yang dibangunkan oleh agensi di bawah? Punca tahun 2016 menyebabkan

X Empangan Timah Tasoh
dan Empangan Tasik Merah
mencapai tahap kritikal


A Fenomena El Nino
B Fenomena La Nina
C Proses hidrologi
A Perikanan D Pembaziran air
B Pertanian
C Penternakan
D Pelancongan



90

Soalan 4 berdasarkan gambar di bawah.

















©PAN ASIA PUBLICATIONS
Foto A Foto B

4. (a) Namakan jenis petempatan bagi:
i. Foto A :

ii. Foto B :
(2 markah)

(b) Bandingkan ciri petempatan antara Foto A dengan Foto B.











(3 markah)

(c) Apakah tiga fungsi petempatan Foto A?
i.

ii.

iii.
(3 markah)
(d) Apakah dua faktor yang menggalakkan pembangunan petempatan Foto B?

i.

ii.
(2 markah)




















95

BAHAGIAN C
(30 markah)



Jawab mana-mana tiga soalan daripada bahagian ini.

1. (a) Terangkan kepentingan tanah pamah di negara Malaysia.














(4 markah)

(b) Mengapakah kerajaan perlu melaksanakan langkah pemeliharaan dan pemuliharaan untuk menjamin
saliran di negara tidak tercemar?

©PAN ASIA PUBLICATIONS































(6 markah)

2. (a) Jelaskan faktor fizikal yang mempengaruhi taburan penduduk di Malaysia.














(4 markah)


96

KERJA LAPANGAN




(KAJIAN LUAR)





GEOGRAFI
©PAN ASIA PUBLICATIONS









TINGKATAN 1












TAJUK:



















Nama Sekolah :
Nama Murid :

Tingkatan :




BIL KRITERIA SKOR CATATAN


1 Perancangan (10 peratus)

2 Proses Awal (20 peratus)


3 Laporan Akhir (70 peratus)

JUMLAH SKOR



77

KANDUNGAN





BIL KANDUNGAN MUKA SURAT




1 Penghargaan & Pendahuluan




©PAN ASIA PUBLICATIONS


2 Jadual Perancangan Kerja







3 Objektif Kajian








4 Kaedah Kajian







5 Kawasan Kajian







6 Hasil Kajian/ Laporan Akhir








7 Rumusan







8 Rujukan







9 Lampiran Proses Awal






78

PENGHARGAAN

















©PAN ASIA PUBLICATIONS

























PENDAHULUAN
















































79

BAB 1 ARAH 8. (a) Nilai darjah (º) ada pada kompas kerana arah dapat
dinyatakan dalam nilai sudut atau bearing.
Penilaian Tahap Penguasaan 1.1 (b) Jarum kompas diperbuat daripada magnet dipengaruhi
1. Arah bermaksud hala tuju sesuatu tempat dari suatu oleh tarikan medan magnet bumi sentiasa menuju ke
tempat yang lain. arah utara boleh dirujuk arah yang lain.
2. (a) Utara (e) Selatan
(b) Timur laut (f) Barat daya Penilaian Tahap Penguasaan 1.4
©PAN ASIA PUBLICATIONS
(c) Timur (g) Barat 1. Bearing ialah arah sesuatu objek atau tempat dari satu titik
(d) Tenggara (h) Barat laut rujukan dalam unit darjah.
3. (a) Utara, Timur, Selatan, Barat 2. (a) 0º / 360º (e) 180º
(b) Timur Laut, Tenggara, Barat Daya, Barat Laut (b) 45º (f) 225º
4. (a) Menggunakan kompas magnetik (c) 90º (g) 270º
(b) Berpandukan kedudukan kumpulan bintang atau (d) 135º (h) 315º
buruj 3. (a) 75º
(c) Berpandukan kedudukan matahari (b) 288º
5. (a) Petunjuk arah utara
(b) Petunjuk arah selatan Kemahiran Mentafsir Peta
1. (a) 320º (d) 350º
Penilaian Tahap Penguasaan 1.2 (b) 60º (e) 274º
1. (a) Timur (c) 240º
(b) Barat 2. (a) 60º
2. A - Timur C - Utara (b) 198º
B - Barat D - Selatan (c) tenggara
3. (a) Tenggara (e) Barat laut (d) timur laut, barat daya
(e) barat laut
(b) Selatan (f) Utara (f) timur laut, barat daya
(c) Barat daya (g) Timur Laut
(d) Barat (h) Timur
4. (a) Selatan BAB 2 KEDUDUKAN
(b) Timur laut Penilaian Tahap Penguasaan 2.1
5. Selatan 1. Tempat letak atau lokasi sesuatu objek atau tempat dalam
sesuatu ruangan.
Eksplorasi Ilmu 2. Kedudukan relatif ditentukan dengan menggunakan arah
1. Matahari kelihatan terbit di sebelah timur dan terbenam seperti di sebelah kiri, kanan, hadapan dan belakang dari
di sebelah barat disebabkan bumi berputar pada paksinya titik rujukan.
dari barat ke timur. 3. (a) kiri (e) Tan
2. (a) Mudah mengenal pasti kedudukan sesuatu objek atau (b) kanan (f) Dinesh
tempat (c) belakang (g) hadapan Shanti/ sebelah
(b) Penting dalam sektor pengangkutan seperti kapal laut (d) hadapan kanan meja guru
dan kapal terbang 4. (a) Di sebelah kanan Amirah/ Di hadapan Komathi/
3. juruterbang, jurumudi kapal, pengembara, pemandu, Di belakang Ahmad
nelayan (b) Di sebelah kiri Nurul/ Di belakang Mei Leng

Penilaian Tahap Penguasaan 1.3 5. (a) Hotel terletak di belakang balai polis dan di sebelah kiri
sekolah
1. Menentukan arah dengan tepat (b) Masjid terletak di sebelah kiri stadium dan di sebelah
2. Kerana jarum kompas diperbuat daripada magnet kanan balai polis
dipengaruhi oleh tarikan medan magnet bumi
3. Barangan besi dan bahan bermagnet seperti pagar dan jam Penilaian Tahap Penguasaan 2.2
tangan 1. (a) Garisan-garisan yang dilukis melintang atau mendatar
4. 2,1,4,3 dari barat ke timur pada glob atau atlas. Semua garisan
5. (a) Utara (e) Selatan latitud adalah selari antara satu sama lain.
(b) Timur laut (f) Barat daya (b) Garisan yang dilukis menegak dari Kutub Utara ke
(c) Timur (g) Barat Kutub Selatan pada glob atau atlas. Setiap
(d) Tenggara (h) Barat laut longitud membentuk separa bulatan pada glob dari
6. Tenggara Kutub Utara ke Kutub Selatan.
7. (a) Jarum kompas 2. (a) Kutub Utara (90ºU)
(b) Garisan Artik (66½ºU)

(b) Pemuka (c) Garisan Sartan (23½ºU)
(c) Perumah
(d) Garisan Khatulistiwa (0º)
99

(e) Garisan Jadi (23½ºS) 5. (a) Ciri-ciri semula jadi pada peta
(f) Garisan Antartik (66½ºS) (b) Ciri-ciri buatan manusia pada peta
(g) Garisan Kutub Selatan (90º)
(h) Garisan Tarikh Antarabangsa 6. (a) Sungai, tasik, pantai, hutan, paya bakau, paya nipah,
(i) Garisan Meridian Pangkal (0º) kontur
3. (a) Garisan Khatulistiwa (b) kelapa sawit, getah, sawah padi, sekolah, jalan raya,
masjid
(b) Kutub Utara/ Kutub Selatan
(c) Garisan Khatulistiwa 7. (a) Sungai, hutan, pantai berpasir, kontur
(d) Garisan Tarikh Antarabangsa (b) Jalan raya, getah padi kelapa sawit, petempatan,
(e) Garisan Tarikh Antarabangsa jambatan, masjid, lorong jalan kaki, kuil sekolah,
(f) Garisan Meridian Pangkal balai polis, pejabat daerah
8. Contoh peta lakar
Penilaian Tahap Penguasaan 2.3
1. Berdasarkan titik persilangan antara latitud dan BAB 4 LAKARAN PETA MALAYSIA
©PAN ASIA PUBLICATIONS
longitud
2. (a) Kenal pasti garisan latitud dahulu Penilaian Tahap Penguasaan 4.1
(b) Kemudian kenal pasti garisan longitud 1. (a) Berhampiran dengan Garisan Khatulistiwa/
Terletak di Asia/ Terletak di Asia Tenggara
3. (a) 36ºU 140ºT (b) Mempunyai kedudukan yang strategik di
(b) 54ºU 0ºT tengah-tengah jalan laut antara timur dan barat
(c) 3ºU 102ºT
4. W = 40ºU, 20ºT, 40ºU 20ºT 2. Singapura, Thailand, Indonesia, Brunei Darussalam
X = 0ºU, 20ºB, 0ºU 20ºB 3. (a) Perlis
Y = 40ºU, 0º, 40ºU 0º (b) Sarawak
Z = 67ºS, 20ºT, 67ºS 20ºT (c) Pahang
5. 8° U 4. Malaysia terletak di luar Lingkaran Api Pasifik dan laluan
angin taufan
U
Kota 5. Sebagai pusat pentadbiran, pusat perniagaan, pusat
Sandakan
Kinabalu Sandakan kewangan dan kebudayaan
6° U
Penilaian Tahap Penguasaan 4.2
4° U 1. (a) Sarawak (k) Perak
Miri Tawau (b) Sabah (l) Pulau Pinang
Bintulu (c) Johor (m) Selangor
2° U (d) Pahang
(e) Terengganu 3 buah Wilayah
(f) Kelantan Persekutuan
0° (g) Melaka (n) Labuan
108° T 110° T 112° T 114° T 116° T 118° T (h) Negeri Sembilan (o) Kuala Lumpur
6. (a) Johor Bahru (i) Perlis (p) Putrajaya
1º U, 103º T, 1º U 103ºT (j) Kedah
(b) Hat Yai 2. (a) Kuala Terengganu (j) Seremban
7º U, 101º T, 7º U 101ºT (b) Kuantan (k) Bandaraya Melaka
(c) Tawau (c) Johor Bahru (l) Kuching
4º U, 118º T, 4º U 118ºT (d) Kota Bharu (m) Kota Kinabalu
(d) Miri (e) Kangar Ibu Negara
4º U, 114º T, 4º U 114ºT (f) Alor Setar (n) Kuala Lumpur
(g) Georgetown
(e) Balikpapan (h) Ipoh Pusat pentadbiran
Kerajaan Persekutuan
2º S, 116º T, 2º S 116ºT (i) Shah Alam (o) Putrajaya
3. Lakaran peta Malaysia
BAB 3 PETA LAKAR 4. Lakaran peta Malaysia

Penilaian Tahap Penguasaan 3.1– 3.4 Soalan Objektif
1. Gambaran permukaan bumi yang dilukis dari
pandangan atas. 1. B 2. D 3. C 4. C
2. (a) Gambaran permukaan bumi yang dilukis dari 5. A 6. B 7. D 8. B
pandangan atas. 9. B 10. C 11. C 12. B
(b) Menggambarkan ciri-ciri pandang darat fizikal dan
ciri-ciri pandang darat budaya di sesuatu kawasan. 13. B 14. B 15. A 16. B
(c) Peta lakar yang lengkap mempunyai tajuk, 17. A 18. C
pemidang(bingkai), arah mata angin, simbol dan
petunjuk. BAB 5 BUMI
3. (a) Tajuk (d) Simbol

(b) Pemidang/ Bingkai (e) Petunjuk Penilaian Tahap Penguasaan 5.1
(c) Arah mata angin 1. (a) Litosfera (c) Hidrosfera
4. (a) Simbol kawasan (c) Simbol garisan (b) Atmosfera (d) Biosfera
(b) Simbol titik (d) Singkatan perkataan 2. (a) Lapisan udara yang menyelubungi bumi

100

©PAN ASIA PUBLICATIONS