Grab Me PT3 Sejarah

©PAN ASIA PUBLICATIONS

KANDUNGAN ii
©PAN ASIA PUBLICATIONS
Tingkatan 1
BAB 1 Mengenali Sejarah 1

BAB 2 Zaman Air Batu 8

BAB 3 Zaman Prasejarah 15

BAB 4 Mengenali Tamadun 25
BAB 5 Tamadun Awal Dunia 31

BAB 6 Peningkatan Tamadun Yunani dan Rom 38

BAB 7 Peningkatan Tamadun India dan China 45

BAB 8 Tamadun Islam dan Sumbangannya 53








My Notes Master Sej Kand N 4th.indd 2 6/12/2020 2:11:00 PM

Tingkatan 2
©PAN ASIA PUBLICATIONS
BAB 1 Kerajaan Alam Melayu 67

BAB 2 Sistem Pemerintahan dan Kegiatan Ekonomi Masyarakat Kerajaan Alam Melayu 73
BAB 3 Sosiobudaya Masyarakat Kerajaan Alam Melayu 79

BAB 4 Agama, Kepercayaan dan Keunikan Warisan Masyarakat Kerajaan Alam Melayu 83

BAB 5 Kesultanan Melayu Melaka 90

BAB 6 Kesultanan Johor Riau 102
BAB 7 Kesultanan Melayu Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor 108

BAB 8 Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis 116

BAB 9 Warisan Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis 123

BAB 10 Sarawak dan Sabah 128

iii


My Notes Master Sej Kand N 4th.indd 3 6/12/2020 2:11:00 PM

BAB 1 MENGENALI SEJARAH


1.1 Pengertian Sejarah

• Sejarah ialah peristiwa yang berlaku pada masa lalu.
• Peristiwa yang berlaku pada masa lalu dalam kehidupan sesebuah masyarakat atau negara akan
dikaji oleh sejarawan.
 • Berasal daripada perkataan Arab iaitu syajaratun yang bererti
 Bahasa Melayu  pokok.

• Dikaitkan dengan salasilah, riwayat, keturunan dan asal usul.
 ©PAN ASIA PUBLICATIONS
 • Asal usul, salasilah.
  • Peristiwa yang benar-benar berlaku pada masa lampau,
Pengertian Kamus Dewan 

Sejarah  kisah, riwayat dan tambo.
  • Kajian atau pengetahuan tentang peristiwa-peristiwa yang
  telah lalu.


 Bahasa Inggeris  • History yang bererti cerita tentang seseorang.
• Berasal daripada bahasa Yunani iaitu historia yang bererti
 penyelidikan.
1

My Notes Master Sej Tg1 New 3rd.indd 1 6/12/2020 2:14:04 PM

2
1.2 Pengertian Sejarah Mengikut Pandangan Sejarawan
©PAN ASIA PUBLICATIONS
Herodotus Penceritaan tentang tindakan manusia yang penting dan
The Persian War mengagumkan serta sebab berlakunya sesuatu peristiwa.
Ibn Khaldun Sejarah membicarakan perkara tentang masyarakat manusia,
Muqaddimah peradaban dunia dan perubahan-perubahan yang berlaku pada
sifat-sifat masyarakat itu.
Khoo Kay Kim Sejarah merujuk kepada apa-apa yang pernah atau sudah berlaku.
Sejarah mendorong kita lebih memahami apa-apa yang berlaku pada
masa kini, di samping menjamin kesilapan yang sama tidak berulang.
Sejarah ialah ibu kepada semua bidang.
Muhd Yusof Ibrahim Sejarah ialah masa lalu itu sendiri. Sejarah juga merupakan catatan
Sejarawan dan ataupun rekod tentang sesuatu peristiwa yang berlaku pada suatu masa
Persejarahan yang lalu.
Melayu: Tradisi dan
Transformasi
E.H. Carr Suatu proses interaksi berterusan antara ahli sejarah dengan fakta-
What is History? faktanya, suatu dialog yang tidak berkesudahan antara masa kini dengan
masa lampau.






My Notes Master Sej Tg1 New 3rd.indd 2 6/12/2020 2:14:04 PM

1.3 Masa Silam dan Ruang dalam Sejarah
Masa silam dikaji berdasarkan urutan masa yang dinamakan kronologi. Kronologi merujuk kepada
rentetan peristiwa yang berlaku secara teratur mengikut urutan masa dari awal hingga yang akhir.


 Dekad    Jangka masa sepuluh tahun.
 Abad    Jangka masa seratus tahun.
 Alaf    Jangka masa seribu tahun.
Ruang Masa 

Tahun Islam yang bermula dari tarikh peristiwa
dalam Sejarah  ©PAN ASIA PUBLICATIONS
Hijrah

hijrah dari Makkah ke Madinah.
 
 Zaman   Jangka masa yang tiada had masa tetapi
  mempunyai keistimewaan atau pertalian masa.
 Masihi  Tahun yang dihitung sesudah kelahiran Nabi Isa A.S.
 




3


My Notes Master Sej Tg1 New 3rd.indd 3 6/12/2020 2:14:04 PM

©PAN ASIA PUBLICATIONS
BAB 5 TAMADUN AWAL DUNIA

5.1 Empat Lokasi Tamadun Awal Dunia
• Terdapat empat tamadun awal
dunia: U
– Tamadun Mesopotamia
– Tamadun Mesir Purba
– Tamadun Indus
– Tamadun Huang He EROPAH LAUT KASPIA
• Tamadun-tamadun ini bermula ASIA S.Huang He
dan berkembang di kawasan S.Euphrates Tamadun S. Indus S. Brahmaputra Tamadun
Mesopotamia
Huang He
S. Tigris
lembah sungai. Mesir Purba LAUT Tamadun Indus LAUTAN
S. Ganges
Tamadun
• Kepentingan sungai kepada S.Nil ARAB TELUK LAUT CHINA SELATAN PASIFIK
BENGGALA
manusia ketika itu: AFRIKA
– Membekalkan air untuk tanaman. LAUTAN
HINDI
– Membuat kawasan petempatan.
– Menjadi alat perhubungan. Petunjuk : Tamadun Mesopotamia
Tamadun Mesir Purba
Tamadun Indus
Tamadun Huang He
31
My Notes Master Sej Tg1 New 3rd.indd 31 6/12/2020 2:14:08 PM

Perkembangan Empat Tamadun Awal Dunia 32

Tamadun Tamadun Mesir Tamadun Huang
Mesopotamia Purba Tamadun Indus He
• Tamadun awal yang • Terletak di kawasan • Terletak di Lembah • Terbina di
terletak di barat daya lembah Sungai Nil. Sungai Indus iaitu kedudukan dua
Asia. • Sungai terpanjang barat laut dan utara sungai utama yang
• Mesopotamia di dunia iaitu 6,650 India. mengalir ke Lautan
bermaksud tanah di kilometer. • Bermula pada tahun Pasifik.
antara dua sungai iaitu • Piramid dan 2,500 SM. • Huang He
Sungai Tigris dan Firaun merupakan • Terdapat dua bermaksud Sungai
Kuning.
tinggalan paling
bandar terkenal iaitu
Sungai Euphrates. ©PAN ASIA PUBLICATIONS
• Telah berkembang terkenal. Mohenjo-Daro dan • Aktiviti utama
dari tahun 5,000 SM • Terdapat tiga tahap Harappa. ialah pertanian
hingga 700 SM. pemerintahan • Kemerosotan dan penternakan
• Antara kerajaannya iaitu kerajaan tamadun ini binatang selain
ialah Sumeria, purba, kerajaan berpunca daripada mengumpul hasil
Babylon, Akkad, pertengahan dan bencana alam serta hutan dan berburu.
Chaldea dan Asyria. kerajaan baru. serangan orang • Bermula pada tahun
Aryan. 4,000 SM.







My Notes Master Sej Tg1 New 3rd.indd 32 6/12/2020 2:14:08 PM

©PAN ASIA PUBLICATIONS
5.2 Perbandingan Sumbangan Tamadun Awal
Aspek Tamadun Tamadun Mesir Tamadun Huang
Tamadun Mesopotamia Purba Tamadun Indus He
Pemerintahan • Negara-kota • Firaun • Teraju • Sistem politik
dan diperintah oleh memerintah pemerintahan berasaskan
Pentadbiran raja. negara seperti dipegang oleh negara-kota.
• Lahirnya undang- kuasa tuhan. golongan • Pembahagian
undang dikenali • Raja berkuasa pendeta. kelas sosial.
sebagai Kod mutlak. • Golongan • Raja berkuasa
Hammurabi. • Raja mempunyai pendeta dalam bidang
pandangan mempunyai ekonomi, politik
kehidupan pengaruh dan agama.
selepas mati. dalam bidang
keagamaan dan
pentadbiran.
Kegiatan • Ekonomi ditadbir • Pertanian • Sistem ekonomi • Tumpuan utama
ekonomi secara berpusat merupakan bersepadu yang ialah pertanian
oleh golongan kegiatan utama. berasaskan sekoi dan
agama dan raja. pertanian. tanaman padi.
33


My Notes Master Sej Tg1 New 3rd.indd 33 6/12/2020 2:14:08 PM

34
Aspek Tamadun Tamadun Mesir Tamadun Huang
©PAN ASIA PUBLICATIONS
Tamadun Mesopotamia Purba Tamadun Indus He
• Kerajaan • Majoriti • Tanaman utama • Tanaman utama
menentukan penduduk ialah ialah gandum dan ialah gandum dan
jumlah tanaman petani. barli. barli.
dan bilangan • Terdapat kegiatan • Haiwan ternakan • Haiwan ternakan
petani. perdagangan. seperti lembu seperti lembu,
• Wujud pekerjaan dan kambing. kambing, ayam
seperti pegawai, • Kegiatan dan babi.
petani dan perdagangan
jurukira. berkembang.
Teknologi • Adanya sistem • Kemajuan • Kota dibina • Hasil cipta sutera.
tali air. matematik dan mengikut grid • Penciptaan
• Reka cipta geometri. yang tepat. peralatan
berasaskan • Kemahiran dalam • Adanya sistem daripada besi.
gangsa. bidang perubatan. perparitan dan • Penciptaan wang
• Sistem nombor • Pembinaan pembetungan. syiling.
berasaskan 60. terusan dan • 365 hari dalam • Penciptaan
• Kalendar 12 pengairan. kalendar tahunan. kompas
bulan. • 365 hari dalam • Penciptaan magnetik.
• Mencipta kertas. kalendar tahunan. kertas.
• Penciptaan kertas.






My Notes Master Sej Tg1 New 3rd.indd 34 6/12/2020 2:14:08 PM

©PAN ASIA PUBLICATIONS
Aspek Tamadun Tamadun Mesir Tamadun Huang
Tamadun Mesopotamia Purba Tamadun Indus He
Kesenian dan • Tulisan dikenali • Tulisan hieroglif. • Adanya tulisan • Adanya penulisan
kesusasteraan sebagai • Lakaran hasil piktograf. berasal daripada
kuneiform. kesenian terdapat • Penghasilan piktograf.
• Rekaan tembok batu dan balang yang • Hasil kesenian
patung untuk perkuburan. mempunyai dilukis pada
mengingati ukiran geometri tembikar.
pemimpin. dan motif alam.

Binaan • Zigurat yang • Piramid • Kolam mandi • Bandar pertama
bangunan dan berfungsi • Sfinks besar. dibina pada
kemudahan sebagai rumah • Tempat ibadat • Kota dibina zaman Dinasti
ibadat. mengikut grid Shang.
• Taman yang tepat. • Istana dan tempat
Tergantung • Sistem paip dan ibadat dibina di
Babylon. pembetungan. tengah-tengah
• Dewan bandar.
perhimpunan.





35

My Notes Master Sej Tg1 New 3rd.indd 35 6/12/2020 2:14:08 PM

Pemerintahan dan Pentadbiran 36
Tamadun Tamadun Mesir Tamadun Indus Tamadun Huang
Mesopotamia Purba He
• Kerajaan yang kukuh • Raja dikenali sebagai • Pemerintahan • Peranan raja sebagai
di bawah pemerintah Firaun. Indus diterajui oleh pemerintah yang
Hammurabi. • Firaun golongan pendeta. membawa mandat
• Kod undang-undang menggalakkan daripada syurga.
Hammurabi. perdagangan.
Kegiatan Ekonomi

Tamadun Mesir
Tamadun ©PAN ASIA PUBLICATIONS
Tamadun Indus
Tamadun Huang
Mesopotamia Purba He
• Masyarakat • Pengkhususan • Kegiatan • Prihatin dalam
petani beralih dalam bidang ekonomi seperti pembangunan
menjadi golongan penenunan dan perdagangan, pertanian.
pedagang, artisan pembuatan pertanian, • Kemajuan
dan peniaga. tembikar. pertukangan dan dalam teknologi
• Pertambahan • Kegiatan pembuatan. pembajakan dan
penduduk. perlombongan • Petani menanam penciptaan cangkul.
emas. tanaman makanan.






My Notes Master Sej Tg1 New 3rd.indd 36 6/12/2020 2:14:08 PM

Teknologi
©PAN ASIA PUBLICATIONS
Tamadun Tamadun Mesir Tamadun Indus Tamadun Huang
Mesopotamia Purba He
• Penciptaan tulisan, • Melakukan reka cipta • Kebolehan mengukur • Mencipta tulisan
roda, perubatan, sains dan teknologi. sukatan panjang dan daripada lukisan.
astronomi dan • Terkenal dalam masa dengan tepat. • Mencipta alat-alat
matematik. astronomi, matematik, • Masyarakat terawal pertanian daripada
• Menggunakan sistem perubatan, bahasa yang mencipta sistem kayu dan besi
nombor berasaskan 60. dan seni bina. menyukat berat dan sekaligus membantu
• Membahagikan masa • Masyarakat terawal sukatan. petani khususnya
kepada 60 minit. menulis dan • Mencipta tembaga, dalam penanaman
menyimpan rekod. gangsa dan timah. padi.

Kesenian dan Kesusasteraan
Tamadun Tamadun Mesir Tamadun Indus Tamadun Huang
Mesopotamia Purba He
• Mula mengukir pada • Menghasilkan hasil • Menghasilkan kerja • Kemahiran utama
batu bagi merakamkan seni berbentuk logam. ialah penghasilan
peristiwa yang berlaku. lukisan. • Menghasilkan patung tembikar.
daripada batu dan
logam.
37


My Notes Master Sej Tg1 New 3rd.indd 37 6/12/2020 2:14:08 PM

BAB 6 PENINGKATAN TAMADUN YUNANI DAN ROM 38
©PAN ASIA PUBLICATIONS

6.1 Tamadun Yunani

Lokasi dan Perkembangannya
• Berkembang di Semenanjung Greece dan pulau-pulau di Laut Aegean serta Laut
Mediterranean.
• Terkenal dengan negara-kota atau polis.
• Di tengah-tengah polis terdapat acropolis.
• Acropolis dilengkapi dengan rumah ibadat, bangunan kerajaan, istana dan rumah golongan
bangsawan.
• Terdapat kawasan lapang yang dikenali sebagai agora iaitu tempat pertemuan dan pasar awam.
• Tiga polis yang terkenal iaitu Athens, Sparta dan Corinth.
• Athens mempunyai bilangan penduduk paling ramai manakala Sparta merupakan negara-kota
yang paling luas.











My Notes Master Sej Tg1 New 3rd.indd 38 6/12/2020 2:14:09 PM

©PAN ASIA PUBLICATIONS

6.2 Peningkatan Pemerintahan dan Pentadbiran Tamadun Yunani
Perkembangan Sistem Demokrasi di Athens


Oligarki Aristokrasi
Monarki Pemerintahan Pemerintahan
Sistem beraja yang dikuasai oleh yang dikuasai oleh
berasaskan sebahagian kecil golongan bangsawan.
keturunan. golongan berkuasa.


Demokrasi Tirani
Pemerintahan yang Pemerintahan yang
dipilih oleh rakyat dikuasai oleh golongan
melalui pengundian. yang zalim dan menindas
rakyat.


• Pemerintahan yang diasaskan oleh Solon pada tahun 594 SM bercorak monarki, oligarki, aristokrasi
dan tirani.
• Athens mengamalkan sistem demokrasi langsung iaitu warganegara Athens terlibat dalam
perbincangan dan pendebatan dalam menentukan dasar dan peraturan.
39


My Notes Master Sej Tg1 New 3rd.indd 39 6/12/2020 2:14:09 PM

©PAN ASIA PUBLICATIONS