Spotlight A+ Tg 4 & 5 KIMIA KSSM

(a) Merujuk kepada Eksperimen I, II dan III, nyatakan:
(i) maksud kadar tindak balas,
(ii) dua faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas. [3 markah]
(b) Tuliskan persamaan kimia yang seimbang bagi tindak balas dalam Eksperimen I. [2 markah]
(c) Hitung jumlah isi padu gas hidrogen, H yang dibebaskan dalam Eksperimen I.
2
[Isi padu molar gas pada keadaan bilik: 24 dm mol ] [3 markah]
3
–1
(d) Lakarkan graf isi padu gas hidrogen, H melawan masa bagi Eksperimen I, II dan III pada paksi yang
2
sama. [2 markah]
(e) Bandingkan kadar tindak balas antara Eksperimen I dan Eksperimen II. Jelaskan jawapan anda
dengan menggunakan Teori perlanggaran. [5 markah]
(f) Bandingkan kadar tindak balas antara Eksperimen II dan Eksperimen III. Jelaskan jawapan anda
©PAN ASIA PUBLICATIONS
dengan menggunakan Teori perlanggaran. [5 markah]
10. (a) Rajah 10.1 menunjukkan suatu tindak balas penyesaran. Serbuk logam Q ditambahkan ke dalam
larutan argentum nitrat, AgNO di dalam sebuah tabung uji.
3
Serbuk
logam Q Larutan
berwarna
biru
Larutan
tak berwarna Pepejal
kelabu
berkilat
KERTAS MODEL SPM pengoksidaan dan penurunan. Nyatakan perubahan nombor pengoksidaan bagi argentum, Ag.
Rajah 10.1
Berdasarkan Rajah 10.1, nyatakan identiti logam Q. Tuliskan persamaan setengah untuk mewakili



[4 markah]

(b) Rajah 10.2 menunjukkan susunan radas bagi suatu
eksperimen untuk mengkaji tindak balas redoks.
G
Berdasarkan Rajah 10.2, huraikan pengoksidaan dan


penurunan yang berlaku. Jawapan anda mesti mengandungi
karbon
yang berikut. Larutan ferum(II) Elektrod
sulfat, FeSO
(i) Peranan setiap bahan tindak balas. 4 Larutan kalium
(ii) Pemindahan elektron yang berlaku pada setiap bahan Asid sulfurik, dikromat(VI),
tindak balas. H SO cair K Cr O berasid
2
2
7
(iii) Perubahan warna yang dapat diperhatikan selepas 15 2 4 Rajah 10.2
minit. [6 markah]
(c) Rajah 10.3 menunjukkan dua jenis sel. V
Bandingkan sel P dan sel Q. Jawapan anda perlu
mengandungi perkara yang berikut. A B C D
(i) Perubahan tenaga Magnesium, Kuprum, Kuprum,
(ii) Pengaliran elektron Mg Cu Cu
(iii) Hasil yang terbentuk di anod Larutan
(iv) Persamaan setengah bagi nyahcas di katod kuprum(II)
sulfat, CuSO
(iv) Perubahan warna larutan 4
Rajah 10.3
0
Diberikan nilai E yang berikut:
0
2+
–
Mg (ak) + 2e ⇌ Mg(p) E = –2.38 V
–
2+
0
–
2H O (ce) + 2e ⇌ H (g) + 2OH (ak) E = –0.83 V
2
2
2+
0
2H O (ce) → O (g) + 4H (ak) + 4e – E = +1.23 V
+
2
2
Cu (ak) + 2e ⇌ Cu(p) E = +0.34 V
2+
–
0
–
2SO (ak) → S O + 2e E = +2.01 V
2–
2–
0
4
8
2
[10 markah]
536

Bahagian C
[20 markah]

Arahan: Jawab semua soalan.
11. (a) Cecair sebatian Q dan sebatian R ialah hidrokarbon yang mempunyai 6 atom karbon. Satu eksperimen
dijalankan untuk mengkaji kuantiti jelaga yang dihasilkan apabila sebatian Q dan sebatian R terbakar
dalam gas oksigen, O . Keputusan eksperimen ditunjukkan dalam Jadual 11.1.
2
Sebatian Q Sebatian R

• Terbakar dalam udara dengan nyalaan kuning • Terbakar dalam udara dengan nyalaan kuning
©PAN ASIA PUBLICATIONS
berjelaga. lebih berjelaga.
Jadual 11.1
(i) Nyatakan formula am bagi sebatian Q. [1 markah]
(ii) Terangkan perbezaan dalam pemerhatian bagi pembakaran antara sebatian Q dan sebatian R
dengan membandingkan peratus karbon mengikut jisim. [3 markah]
[Jisim molekul relatif: Q = 86; R = 84; jisim atom relatif C = 12]

(b) Jadual 11.2 menunjukkan sifat empat sebatian organik. Setiap sebatian mempunyai tiga atom karbon
per molekul.
Sebatian Sifat
organik
Terlarut campur dengan air dalam semua bahagian. Terbakar dengan nyalaan biru
V menghasilkan karbon dioksida, CO dan air, H O.
2 2
Larut dalam air. Bertindak balas dengan kalsium karbonat, CaCO menghasilkan
W gas karbon dioksida, CO . 3 KERTAS MODEL SPM
2
Tidak larut dalam air. Menyahwarnakan warna jingga larutan kalium dikromat(VI)
X
berasid.
Y Tidak larut. Berbau wangi.
Jadual 11.2
Berdasarkan Jadual 11.2:
(i) namakan siri homolog bagi sebatian V, W, X dan Y.
(ii) nyatakan kumpulan berfungsi bagi sebatian V dan X. [6 markah]
(c) Rajah 11.1 menunjukkan formula struktur bagi hidrokarbon A dan hidrokarbon B. Kedua-dua
hidrokarbon mempunyai sifat kimia yang berbeza.


H H H H H H H H H H H H H H

H C C C C C C C H H C C C C C C C H

H H H H H H H H H H H H
Hidrokarbon A Hidrokarbon B
Rajah 11.1

(i) Lukis formula struktur bagi dua isomer hidrokarbon A.
(ii) Huraikan satu eksperimen makmal untuk membezakan kedua-dua hidrokarbon. Dalam huraian
anda, nyatakan yang berikut:
• Prosedur
• Pemerhatian
• Persamaan kimia yang terlibat [10 markah]



537

Kertas 3

1. Dalam eksperimen ini anda dikehendaki menyiasat kesan larutan garam klorida yang berlainan ke atas haba
pemendakan argentum klorida, AgCl.
Anda dibekalkan bahan-bahan berikut:
L1 = Larutan argentum nitrat. AgNO 0.5 mol dm –3
3
L2 = Larutan natrium klorida, NaCl 0.5 mol dm –3
L3 = Larutan kalium klorida, KCl 0.5 mol dm –3
Jalankan eksperimen menggunakan langkah-langkah di bawah:
3
1 Sukat dan tuangkan 25 cm larutan L1 ke dalam sebuah cawan polistirena.
2 Masukkan termometer ke dalam cawan polistirena yang mengandungi larutan L1 dan biarkan selama
1 minit. Rekodkan suhu awal larutan L1 dalam Jadual 1.
3 Sukat dan tuangkan 25 cm larutan L2 ke dalam cawan polistirena yang lain.
3
4 Masukkan termometer ke dalam cawan polistirena yang mengandungi larutan L2 dan biarkan selama
1 minit. Rekodkan suhu awal larutan L2 dalam Jadual 1.
5 Tuangkan larutan L1 dengan berhati-hati dan cepat ke dalam cawan polistirena yang mengandungi
larutan L2.
6 Kacau campuran dengan manggunakan termometer dan rekodkan suhu tertinggi atau terendah.
7 Ulang langkah 1 hingga langkah 6 dengan menggantikan larutan L2 dengan larutan L3.

Suhu (°C) L1 + L2 L1 + L3

KERTAS MODEL SPM ©PAN ASIA PUBLICATIONS
Suhu awal larutan L1 (°C)
Suhu awal larutan garam klorida (°C)

Suhu tertinggi/terendah campuran (°C)

Jadual 1
[**Rujuk kepada Eksperimen simulasi dan contoh keputusan untuk memahami cara melengkapkan Jadual 1]
Berdasarkan eksperimen yang dijalankan:
1 Berikan satu inferens berdasar perubahan suhu dalam eksperimen ini.
2 Nyatakan,
(a) pemboleh ubah dimanipulasikan
(b) pemboleh ubah bergerak balas
(c) pemboleh ubah dimalarkan
3 Hitungkan haba pemendakan argentum klorida dalam kedua-dua tindak balas:
[Muatan haba tentu larutan: 4.2 J g °C ; ketumpatan larutan: 1 g cm ]
–3
–1
–1
(a) Larutan argentum nitrat, AgNO + larutan natrium klorida, NaCl (L1 + L2)
3
(b) Larutan argentum nitrat, AgNO + larutan kalium klorida, KCl (L1 + L3)
3
4 Nyatakan definisi secara operasi bagi haba pemendakan argentum klorida, AgCl.
5 Berdasarkan keputusan eksperimen, nyatakan kesan larutan garam klorida yang berlainan ke atas haba
pemendakan argentum klorida, AgCl. Terangkan jawapan anda.
2. Dalam eksperimen ini, anda dibekalkan bahan-bahan D1 dan D2.
Bahagian A Jalankan eksperimen menggunakan langkah-langkah di bawah:

1 Masukkan kuantiti yang sesuai D1 ke dalam sebuah tabung uji.
2 Tuangkan asid sulfurik, H SO cair ke dalam tabung uji itu dan hangatkan campuran perlahan-lahan.
2
4
3 Jalankan eksperimen-eksperimen dalam Jadual 2 ke atas gas yang terbebas.
4 Tuliskan pemerhatian dan inferens dalam Jadual 2.



538

Eksperimen Pemerhatian Inferens
(a) Letakkan kayu uji menyala
dekat mulut tabung uji.
(b) Alirkan gas yang terbebas
ke dalam air kapur.

Jadual 2
[**Rujuk kepada Eksperimen simulasi dan contoh keputusan untuk memahami cara melengkapkan Jadual 2]
5 Berdasarkan eksperimen yang dijalankan, namakan anion yang terdapat dalam D1.
©PAN ASIA PUBLICATIONS
Bahagian B Jalankan eksperimen menggunakan langkah-langkah di bawah:
1 Masukkan satu spatula serbuk D2 ke daam sebuah bikar 50 cm .
3
2 Tambahkan air suling sehingga separuh penuh.
3 Kacau sehingga semua serbuk D2 larut.
4 Tuangkan 2 cm larutan yang disediakan ke dalam tiga buah tabung uji, I, II dan III.
3
5 Jalankan eksperimen-eksperimen dalam Jadual 3 ke atas larutan dalam tabung uji.
6 Tuliskan pemerhatian dan inferens dalam Jadual 3.
Eksperimen Pemerhatian Inferens
(a) Tabung uji I - Tambahkan larutan natrium
hidroksida sedikit demi sedikit sehingga
berlebihan.
(b) Tabung uji II - Tambahkan larutan ammonia
sedikit demi sedikit sehingga berlebihan. KERTAS MODEL SPM
(c) Tabung uji III - Tambahkan 2 cm larutan
3
natrium sulfat.
Jadual 3
[**Rujuk kepada Eksperimen simulasi dan contoh keputusan untuk memahami cara melengkapkan Jadual 3]
7 Berdasarkan eksperimen yang dijalankan, namakan kation yang terdapat dalam D2.

Nota:
Eksperimen simulasi dan contoh keputusan soalan 1:
(a) L1 + L2 (Larutan argentum nitrat, AgNO + larutan natrium klorida, NaCl)
3
Termometer

40 40
30 30
25 cm 3
20 larutan L1 20
Larutan L2 Cawan polistirena
Mendakan putih
(b) L1 + L3 (Larutan argentum nitrat, AgNO + larutan kalium klorida, KCl)
3
Termometer
40 40
30 30
25 cm 3
20 larutan L1 20
Larutan L3 Cawan polistirena
Mendakan putih

539

Nota:
Eksperimen simulasi dan contoh keputusan soalan 2 (Bahagian A):


Tiada bunyi “pop”
Kayu uji Kayu uji
menyala menyala
Asid sulfurik Asid sulfurik
cair cair
D1 D1
©PAN ASIA PUBLICATIONS
Asid sulfurik cair Asid sulfurik cair





Air kapur Air kapur
menjadi keruh
D1 D1


Nota:
Eksperimen simulasi dan contoh keputusan soalan 2 (Bahagian B):
KERTAS MODEL SPM Tabung uji 1 larutan natrium hidroksida natrium hidroksida berlebihan
Tambah larutan
Tambah sedikit







Mendakan Mendakan putih
putih larut

Tambah sedikit Tambah larutan
larutan ammonia ammonia berlebihan




Tabung uji 2


Mendakan Mendakan putih
putih tidak larut

Tambah larutan
natrium sulfat




Tabung uji 3


Mendakan
putih


540

JAWAPAN Jawapan Lengkap
https://bit.ly/2W8QCxy




Kertas 2
Tingkatan 4
Bahagian A
Bab 1 Pengenalan kepada Kimia 1. (a) Kimia ditakrifkan sebagai satu bidang ilmu sains yang
mengkaji struktur, sifat, komposisi dan interaksi antara
jirim.
Z on Formatif 1.1 (b) (i) Cuka, garam, serbuk penaik
(ii) Cuka: bahan awet
1. Satu bidang ilmu sains yang mengkaji struktur, sifat, komposisi Garam: memberi rasa masin
©PAN ASIA PUBLICATIONS
dan interaksi antara jirim. Serbuk penaik: menaikkan adunan doh roti
2. Racun perosak, hormon (c) Ahli kimia, doktor
3. Dengan nanoteknologi, losen pelindung matahari sekarang (d) Sisa hidrogen peroksida pada kepekatan yang rendah
tidak lagi berminyak dan tidak berwarna apabila disapu pada boleh dituang terus ke dalam singki; Sisa hidrogen
kulit. peroksida pekat perlu dicairkan terlebih dahulu.
4. (a) Perunding kosmetik Kemudian ditambahkan dengan natrium sulfit bagi tujuan
(b) Ahli dietetik penguraian sebelum dituang ke dalam singki.
(c) Ahli patologi 2. (a) (i) Kehadiran air dan oksigen
(d) Doktor veterinar (ii) Pengaratan paku besi
(iii) Jenis paku
Z on Formatif 1.2 (b) Air dan oksigen diperlukan bagi pengaratan.
(c)
1. Satu kaedah saintifik yang sistematik untuk menyelesaikan Tabung uji Pemerhatian
masalah yang berkaitan sains.
2. (a) Apabila suhu bertambah, jisim garam yang terlarut A Paku besi tidak karat.
bertambah. B Paku besi karat.
(b) Pemboleh ubah dimanipulasikan: suhu
Pemboleh ubah gerak balas: jisim garam terlarut C Paku besi karat.

(d) Oksigen dan air perlu hadir bagi pengaratan paku besi.
Z on Formatif 1.3 Bahagian B JAWAPAN TINGKATAN 4
1. Jangan makan minum, kejar atau berlari di dalam makmal. 3. (a) Kaedah saintifik ialah cara sistematik untuk menyelesaikan
Jangan tuang semula bahan kimia ke dalam botol reagen. masalah dalam sains.
2. Pastikan bahan mudah terbakar berada jauh daripada sumber (b)
haba. Membuat pemerhatian
Jangan menghalakan mulut tabung uji ke arah muka sendiri
atau orang lain. Membuat inferens
3. (a) Untuk menjalankan eksperimen yang membebaskan wap
beracun, gas yang mudah terbakar atau gas dengan bau Mengenal pasti masalah
sengit.
(b) Untuk menyingkirkan kotoran, minyak, bahan kimia atau Membuat hipotesis
mikroorganisma daripada tangan.
(c) Untuk membasuh dan membersihkan bahagian badan Mengenal pasti pemboleh ubah
apabila kemalangan berlaku pada bahagian badan. Juga
digunakan untuk memadamkan api sekiranya berlaku Mengawal pemboleh ubah
kebakaran pada mana-mana bahagian badan.
4. (a) Simpan dalam minyak parafin untuk mencegah tindak Merancang eksperimen
balas bahan kimia dengan kelembapan, air dan udara.
(b) Simpan di dalam botol gelap untuk mengelakkan daripada
terdedah kepada cahaya matahari. Mengumpul data
5. Keracunan merkuri ialah satu fenomena apabila seorang
terdedah kepada merkuri dalam kandungan tertentu. Dua Mentafsir data
simptom bagi keracunan merkuri ialah muntah dan sesak
bernafas. Membuat kesimpulan
Z on Sumatif Menulis laporan

Kertas 1 Bahagian C
1. A 2. A 3. C 4. B 5. C 4. (a) (i) Ammonium nitrat/ urea
6. B 7. B 8. D 9. B 10. C (ii) Pekerjaan A: Ahli farmasi
11. B 12. A 13. C 14. C 15. D Pekerjaan B: Ahli patologi

541
541

Kimia Jawapan
Kertas 2 Jadi, formula empirik sebatian Y ialah C H O.
4
2
Bahagian A (ii) Anggapkan formula molekul Y = (C H O) n
2
4
1. (a) Untuk membuang lapisan magnesium oksida pada Diberikan jisim molekul relatif
(C H O) = 88
4
permukaannya. n[2(12) + 4(1) + 16] = 88
2
n
(b) Untuk membenarkan oksigen memasuki mangkuk pijar 44n = 88
bagi pembakaran lengkap magnesium. 88
(c) (i) n = 44
Unsur Magnesium, Mg Oksigen, O n = 2
22.30 – 20.50 23.50 – 22.30 Maka, formula molekul bagi sebatian Y = (C H O) 2
4
2
Jisim (g) = C H O
= 1.80 = 1.2 4 8 2
Bilangan mol 1.8 = 0.075 1.2 = 0.075 Bahagian B
atom 24 16 4. (a) (i) Formula molekul sebatian menunjukkan bilangan
Unsur ©PAN ASIA PUBLICATIONS
sebenar atom setiap unsur yang hadir dalam satu
Nisbah paling 1 1 molekul sebatian itu.
ringkas
(ii) Jisim molekul relatif bagi glukosa
Oleh itu, formula empirik bagi magnesium oksida = 6(12) + 12(1) + 6(16)
ialah MgO. = 180
(ii) 2Mg(p) + O (g) → 2MgO(p) Satu molekul glukosa mempunyai 6 atom karbon, 12
2
(d) (i) atom hidrogen dan 6 atom oksigen. Formula empirik
glukosa CH O.
Salur kaca 2
Serbuk oksida W
Salur (b) (i) Pertimbangkan 100 g sebatian Q.
getah Lampu
Lubang Etanol, Salur kaca Unsur Karbon, C Hidrogen, H
spirit
udara C H OH Peratus 85.71% 14.29%
5
2
Salur
kaca
Asid hidroklorik, –3 Jisim (g) 85.71 85.71 14.29 14.29
Air
HCI 1.0 mol dm
JAWAPAN TINGKATAN 4 2. (a) Formula empirik satu sebatian ialah formula kimia yang (b) (ii) Anggapkan formula empirik bagi Q = (CH )
Bilangan mol
= 7.1425
= 14.29
Ketulan zink, Zn
12
1
atom
Bongkah kayu
Nisbah paling
14.29
7.1425
= 1
= 2
(ii) Gas hidrogen dibenarkan mengalir melalui radas
7.1425
ringkas
7.1425
selama 10 hingga 15 saat untuk menyingkirkan

semua udara.

Maka, formula empirik bagi Q ialah CH .
2
2 n
menunjukkan nisbah paling ringkas bilangan atom bagi

= 42

setiap unsur dalam sebatian itu.
Diberikan jisim molekul relatif (CH ) = 42

2 n
(b) (i) Kaedah I. Magnesium adalah lebih reaktif daripada
hidrogen.
14n = 42
(ii) Pemanasan, penyejukan dan penimbangan diulang
42
n =
sehingga satu jisim tetap diperoleh. n[12+ 2(1)] = 42
14
(c) (i) Jisim kuprum = 61.71 – 55.31 = 6.4 g n = 3
(ii) Bilangan mol atom kuprum = 6.4 = 0.1 mol Maka, formula molekul bagi sebatian Q = (CH )
2 3
64
= C H

(iii) Jisim oksigen = 63.31 – 61.71 = 1.6 g (c) 3 6
1.6 Eksperimen I II
(iv) Bilangan mol oksigen = 16 = 0.1 mol
(v) 0.1 mol atom kuprum bergabung dengan Persamaan • Melibatkan pemanasan.
0.1 mol atom oksigen. Maka, 1 mol atom kuprum • Tindak balas antara gas dengan pepejal.
bergabung dengan 1 mol atom oksigen. Formula • Oksida logam • Logam terbentuk.
empirik kuprum oksida ialah CuO. terbentuk. • Oksida logam
3. (a) Formula molekul sebatian menunjukkan bilangan sebenar • Logam bertindak bertindak balas
atom setiap unsur yang hadir dalam satu molekul sebatian. Perbezaan balas dengan gas dengan gas
(b) C H 12 oksigen. hidrogen.
6
(c) 6(12) + 12(1) = 84 • Jisim bahan tindak • Jisim bahan
(d) CH 2 balas bertambah. tindak balas
(e) (i) Pertimbangkan 100 g satu sampel sebatian Y. berkurang.
Karbon, C Hidrogen, H Oksigen, O Bahagian C
Jisim (g) 54.55 9.09 36.36 5. (a) I – Apabila dipanaskan, kuprum(II) nitrat terurai untuk
54.55 9.09 36.36 membentuk kuprum(II) oksida, gas nitrogen dioksida
Bilangan 12 1 16 dan gas oksigen.
mol atom = 4.546 = 9.09 = 2.273 2Cu(NO ) (p) → 2CuO(p) + 4NO (g) + O (g)
2
2
3 2
Nisbah 4.546 9.09 2.274 II – Apabila kuprum(II) oksida bertindak balas dengan
paling 2.273 2.273 2.273 asid hidroklorik, kuprum(II) klorida dan air
ringkas = 2 = 4 = 1 dihasilkan.
CuO(p) + HCl(ak) → CuCl (ak) + H O(ce)
2 2
546

Kimia Jawapan
2. (b) Empat ikatan tunggal
Amfoterik Bes Asid
H
Oksida R Oksida Q Oksida P
3. Q, R, P H C H
4. Aluminium oksida
H
Bab 5 Ikatan Kimia

Formula: CH
Z on Formatif 5.1 (c) Dua ikatan ganda dua
4
1. Ikatan kimia merupakan daya yang mengikat atom bersama
untuk membentuk sebatian atau molekul melalui pemindahan O C O
elektron atau perkongsian elektron.
2. Atom neon sudah mencapai susunan elektron oktet yang stabil.
Ia tidak perlu menerima, menderma atau berkongsi elektron Formula: CO
dengan atom lain. 2. (a) 2.5 2 (b) Sebatian kovalen
3. Tidak. Susunan elektron bagi atom magnesium ialah 2.8.2. Ia (c) NH
belum mencapai susunan elektron oktet yang stabil. (d) 3
4. Susunan elektron bagi atom natrium ialah 2.8.1. Atom natrium
boleh menderma elektron valens tunggal untuk mencapai H
susunan elektron yang stabil, 2.8.
5. (a) Ikatan ion
(b) Ikatan kovalen H N H
(c) Ikatan kovalen
JAWAPAN TINGKATAN 4 1. (a) 2.8; Y ©PAN ASIA PUBLICATIONS
(d) Ikatan ion
(e) Ikatan kovalen
(f) Ikatan ion
Z
on Formatif
5.4
Z
on Formatif
5.2
1. Ikatan hidrogen ialah sejenis daya tarikan antara satu atom
hidrogen yang terikat kepada atom yang sangat elektronegatif
2–
seperti fluorin, oksigen atau nitrogen, dengan satu lagi atom
(b) 2; W
+
elektronegatif (fluorin, oksigen atau nitrogen) dalam molekul
2. Ion positif; Q
3+
lain.
3. (a) Satu atom magnesium mempunyai susunan elektron 2.8.2.
Satu atom magnesium menderma 2 elektron valens untuk
sahaja. Kurang tenaga haba yang diperlukan untuk mengatasi
mencapai susunan elektron oktet yang stabil, 2.8. Satu ion 2. Molekul HCl tertarik oleh daya van der Waals yang lemah
daya van der Waals yang lemah ini. Sebaliknya, molekul HF
magnesium positif, Mg terbentuk. Mg ˜ Mg + 2e . Satu ditarik oleh daya van der Waals lemah dan ikatan hidrogen.
2+
2+
–
atom klorin mempunyai susunan elektron 2.8.7. Dua atom Lebih tenaga haba diperlukan untuk mengatasi daya van der
klorin masing-masing menerima satu elektron daripada Waals yang lemah dan memecahkan ikatan hidrogen.
atom magnesium untuk mencapai susunan elektron oktet 3. Etanol, C H OH mengandungi atom oksigen yang sangat
2
5
–
2.8.8. Dua ion negatif, Cl terbentuk. Satu ion Mg dan elektronegatif. Atom oksigen dalam molekul etanol boleh
2+
dua ion Cl ditarik bersama oleh daya tarikan elektrostatik membentuk ikatan hidrogen dengan atom hidrogen dalam
–
yang kuat. Satu sebatian ion magnesium klorida, MgCl 2 molekul air.
terbentuk.
(b)
– 2+ – Z on Formatif 5.5
Cl Mg Cl 1. Satu ikatan datif ialah sejenis ikatan kovalen yang mana
sepasang elektron yang dikongsi datangnya daripada hanya
satu atom.
Z on Formatif 5.3 2. Atom nitrogen dalam molekul ammonia menyumbang satu
pasang elektron bebas untuk dikongsi dengan ion hidrogen.
Dalam ion ammonium yang terbentuk, atom nitrogen
1. (a) Satu ikatan tunggal
mencapai susunan elektron oktet yang stabil dan semua atom
hidrogen sudah mencapai susunan elektron duplet yang stabil.
3. (a)
H
H Cl
N H
Formula: HCl
H

550

Jawapan Kimia
(b) • Guna ketulan marmar yang kecil. Mangan(IV) oksida bertindak sebagai mangkin yang
• Guna asid hidroklorik yang lebih pekat. menyediakan satu lintasan alternatif dengan tenaga
(c) Graf isi padu gas karbon dioksida melawan masa. pengaktifan yang rendah. Frekuensi perlanggaran
berkesan antara zarah dalam eksperimen II lebih tinggi.
3
Isi padu gas karbon dioksida (cm )
Z on Sumatif
40
Kertas 1
1. D 2. C 3. D 4. C 5. A
30
6. B 7. A 8. C 9. A 10. A
11. D 12. B 13. D 14. A 15. D
20 Kertas 2
Bahagian A
©PAN ASIA PUBLICATIONS
1. (a) Graf isi padu gas terkumpul melawan masa:
10
Isi padu gas (cm ) 3
0 40
30 60 90 120 150 180 210
Masa (s)
3
(d) 48 cm . Sebahagian gas karbon dioksida larut dalam air. Δy = 37 – 30
(e) Air ditepukan dengan gas karbon dioksida sebelum gas = 7
dikumpulkan di dalam buret. 30
Δx = 114 – 54
= 60
Z on Formatif 7.3
1. Pada malam yang panas, suhu persekitaran adalah lebih tinggi. 20
Tindak balas kimia dalam badan kelip-kelip semakin cepat. Δy = 26.5 – 8
Oleh itu, kelip-kelip berkelip dengan lebih cepat dan kerap. = 18.5
2. Makanan yang disimpan di dapur terdedah kepada suhu
yang tinggi. Tindakan bakteria terhadap makanan lebih cepat.
Lebih banyak bahan toksik dibebaskan. Jadi, pereputan dan 10
penguraian makanan lebih cepat. Δx = 51 – 9
3. Serbuk detergen mempunyai jumlah luas permukaan yang = 42 JAWAPAN TINGKATAN 4
bertindak terhadap kotoran yang lebih tinggi. Air panas
menyediakan medium pada suhu yang lebih tinggi. Tindakan 0 30 60 90 120 150 180 210 240 Masa (s)
pencucian menjadi semakin cepat.
(b) Kadar tindak balas pada 30 saat = 18.5
42
Z on Formatif 7.4 ∆y
= ∆x
1. (a) Tenaga minimum zarah bahan tindak balas yang = 0.44 cm s
3
–1
berlanggar perlu ada untuk memulakan satu tindak balas 7
kimia. Kadar tindak balas pada 90 saat = 60
(b) Perlanggaran yang menyebabkan tindak balas kimia. ∆y
Zarah yang berlanggar dengan orientasi yang betul dan = ∆x
mencapai tenaga pengaktifan. = 0.12 cm s
–1
3
2. (a) Jumlah kandungan tenaga dalam bahan tindak balas (c) Kadar tindak balas pada 30 saat adalah lebih tinggi
adalah lebih tinggi daripada jumlah kandungan tenaga daripada kadar tindak balas pada 90 saat. Kuantiti kalium
dalam hasil tindak balas. klorat(V) adalah lebih pada 30 saat.
(b) & (c) 37
(d) (i) Bilangan mol gas oksigen =
Tenaga 24 000
= 0.0015 mol
(ii) Daripada persamaan kimia, 2 mol kalium klorat(V)
Tanpa mangkin
Bahan menghasilkan 3 mol oksigen
E a
tindak E ' Dengan mangkin x mol KClO → 0.0015 mol oksigen
3
2
balas a x = 0.0015 ×
3
Hasil tindak balas = 0.001 mol
Jisim kalium klorat(V)
Laluan = 0.001 × [39 + 35.5 + 3(16)]
tindak balas = 0.1225 g
3. (a) Penggunaan mangkin 2. (a) Jumlah luas permukaan/ saiz marmar
(b) 2NaOCl(ak) → 2NaCl(ak) + O (g) (b) Gas karbon dioksida
2
(c) Masa yang diambil untuk mengumpulkan 200 cm gas (c) (i) Kadar tindak balas purata = 50 = 2 cm s –1
3
3
dalam eksperimen II lebih singkat. Jadi, eksperimen 25
50
3
II mempunyai kadar tindak balas yang lebih tinggi. (ii) Kadar tindak balas purata = = 3.125 cm s –1
16
557

Kimia Jawapan
1 3. (a) Kuprum, aluminium, magnesium, mangan (mana-mana
(b) Graf melawan kepekatan
masa dua jawapan)
(b) Ringan, keras, tahan kakisan.
1
—(s )
–1
masa 4. (a) Piuter
(b) Zink, kuprum
0.05 (c) Membuat alat muzik; Membuat bahagian elektrik.
Z on Formatif 8.2
0.04
0.03 1. Silikon dan oksigen
2. (a) Silika
0.02 (b) Kaca kapur soda
(c) Silika, natrium karbonat, kalsium karbonat, aluminium
©PAN ASIA PUBLICATIONS
0.01 oksida, boron oksida.
(d) Kaca plumbum
3. Jisim boron oksida = 15 × 2500 g
0.02 0.04 0.06 0.08 0.10 100
= 375 g
–3
Kepekatan (mol dm ) 4. Kaca plumbum. Ia mempunyai indeks biasan yang tinggi
(c) Apabila kepekatan larutan natrium tiosulfat bertambah, dan boleh memantulkan cahaya dari mentol ke persekitaran
1
nilai juga bertambah. menjadikan lobi lebih terang dan lebih cantik.
masa
(d) Mendakan kuning terbentuk.
(e) Semakin tinggi kepekatan larutan natrium tiosulfat, Z on Formatif 8.3
semakin singkat masa untuk tanda ‘X’ hilang daripada
penglihatan. 1. Keras dan kuat; Rapuh dan senang pecah; Lengai secara kimia;
(f) Tambah air suling ke dalam larutan natrium tiosulfat 2. Silikon, oksigen, logam
untuk mengubah kepekatan natrium tiosulfat. Gunakan 3. Oksida, karbida, nitrida
JAWAPAN TINGKATAN 4 Bab 8 Bahan Buatan dalam Industri 1. Bahan yang diperbuat daripada gabungan dua atau lebih bahan
kelalang kon yang sama saiz, kepekatan yang sama dan isi
4. (a) Mempunyai sifat semikonduktor dan boleh menyimpan
padu asid sulfurik cair.
cas.
(b) Boleh tahan kejutan terma dan lebih tahan haba.
Z
on Formatif
8.4
Z
on Formatif
8.1
bukan hamogen, iaitu bahan matriks dan bahan pengukuhan.
1. Kemuluran logam
3. Konkrit kuat tetapi rapuh dengan kekuatan regangan yang
Daya
menggelongsor
rendah. Maka, keluli perlu ditambah ke dalam konkrit untuk
Daya Lapisan atom 2. Gentian optik, kaca gentian.
di atas satu
mengukuhkan konkrit dan menghasilkan satu bahan komposit
sama lain yang kuat, kekuatan regangan yang tinggi dan kekuatan
Atom yang sama saiz disusun teratur. Lapisan atom boleh mampatan yang tinggi.
menggelongsor di atas satu sama lain apabila daya dikenakan. 4. Gentian kaca silika ialah bahan pengukuhan, penyalut kaca
Maka, logam bersifat mulur. atau plastik ialah bahan matriks.
Logam boleh ditempa: 5. Kondominium terdedah kepada cahaya matahari terik. Kaca
fotokromik boleh menjadi gelap apabila terdedah kepada
Daya Bentuk cahaya. Apabila matahari semakin terik, kaca fotokromik
logam menjadi semakin gelap. Maka, ruang di dalam kondominium
tidak terlalu cerah atau terlalu panas. Apabila hari mendung,
berubah
kaca fotokromik menjadi lut sinar. Keadaan di dalam
Ada beberapa ruang kosong di antara atom yang disusun kondominium tidak terlalu gelap dan tidak perlu pasang
teratur. Apabila logam diketuk, atom yang sama saiz lampu.
menggelongsor ke kedudukan yang baharu untuk memenuhi
ruang kosong ini. Maka, logam boleh ditempa. Z on Sumatif
2. (a)
Atom Kertas 1
X 1. A 2. C 3. D 4. D 5. B
6. B 7. B 8. D 9. D 10. D
11. D 12. D 13. B 14. C 15. C
Kertas 2
Bahan A Bahan B
(b) Kehadiran atom karbon yang berlainan saiz daripada atom Bahagian A
besi mengganggu susunan teratur atom besi. Lapisan atom 1. (a) Satu campuran dua atau lebih unsur dengan komposisi
di dalam aloi akan lebih sukar untuk menggelongsor di tertentu yang mana unsur utama ialah logam.
atas satu sama lain apabila dikenakan daya.
560

Jawapan Kimia
7. (a) (i) Atom natrium: kehilangan 1 elektron Kadar tindak balas Eksperimen III lebih tinggi. Kepekatan
Atom klorin: menerima 1 elektron ion hidrogen, H dalam Eksperimen III lebih tinggi kerana
+
(ii) Daya tarikan elektrostatik asid sulfurik, H SO ialah asid diprotik manakala asid
2
4
(iii) Dalam keadaan pepejal, ion-ion tidak bergerak hidroklorik, HCl ialah asid monoprotik. Bilangan ion
bebas. Dalam keadaan larutan akueus atau leburan, hidrogen, H per unit isi padu dalam Eksperimen III
+
ion-ion boleh bergerak bebas.
(b) (i) Molekul lebih tinggi. Frekuensi perlanggaran antara ion hidrogen,
+
(ii) H dan atom zink dalam Eksperimen III lebih tinggi.
Frekuensi perlanggaran berkesan dalam Eksperimen III
H lebih tinggi.
10. (a) Kuprum.
Persamaan setengah pengoksidaan:
H N H Cu(p) ˜ Cu (ak) + 2e –
2+
Persamaan setengah penurunan:
©PAN ASIA PUBLICATIONS
Ag (ak) + e ˜ Ag(p)
+
–
(iii) Ikatan datif. Atom nitrogen menyumbang sepasang Perubahan nombor pengoksidaan: +1 ke 0
elektron bebas untuk berkongsi dengan ion hidrogen, (b)
H . +
Larutan kalium
8. (a) (i) Tambahkan air Bahan tindak Ferum(II) dikromat(VI)
(ii) Asid etanoik ialah asid lemah yang mengion separa balas sulfat berasid
di dalam air. Maka, kepekatan ion hidrogen, H
+
dalam asid etanoik adalah lebih rendah. (i) Peranan Agen Agen
0.5 × 20 penurunan pengoksidaan
(iii) Bilangan mol NaOH = = 0.01 mol
1 000 (ii) Pemindahan Hilang elektron. Terima elektron.
Bilangan mol H SO = 0.01 = 0.005 mol elektron Ion ferum(II), Ion Cr O
2–
2
4
2
2
7
2+
Kemolaran H SO = 0.005 = 0.2 mol dm –3 Fe kehilangan menerima
elektron
elektron
2 4 0.025
(b) (i) K: Kuprum(II) karbonat membentuk ion membentuk 3+
ferum(III), Fe
ion kromat, Cr
3+
L: Kuprum(II) oksida
M: Karbon dioksida (iii) Perubahan Hijau pucat Jingga kepada
W: Kuprum(II) sulfat warna kepada perang/ hijau
(ii) Tambah 2 cm asid hidroklorik, HCl diikuti dengan kuning-
3
2 cm larutan barium klorida. BaCl. keperangan JAWAPAN TINGKATAN 5
3
Mendakan putih terbentuk. (c)
Bahagian B Perkara Elektrod P Elektrod Q
9. (a) (i) Perubahan isi padu gas hidrogen per saat/ Isi padu
gas hidrogen yang terbebas per saat. (i) Perubahan Tenaga kimia Tenaga elektrik
(ii) Suhu, kepekatan ion hidrogen tenaga kepada tenaga kepada
(b) Zn + 2HCl ˜ ZnCl + H elektrik. tenaga kimia.
2 2
(c) Bilangan mol HCl= 50 × 0.5 = 0.025 mol (ii) Pengaliran Dari elektrod Dari elektrod
1 000 elektron A ke B melalui C ke D melalui
Billangan mol H = 0.025 = 0.0125 mol litar luar. litar luar.
2
2
Isi padu gas H = 0.0125 × 24 dm = 0.3 dm 3 (iii) Hasil Ion magnesium, Oksigen, O 2
3
terbentuk di Mg
2+
2
= 300 cm 3 anod
3
(d) Isi padu gas hidrogen (cm )
2+
–
(iv) Persamaan Cu (ak) + 2e Cu (ak) + 2e –
2+
Eksperimen III setengah di ˜ Cu(p) ˜ Cu
katod
Eksperimen II
(v) Perubahan Biru kepada tak Warna biru
warna berwarna kekal tak
Eksperimen I
larutan berubah
Masa (s) Bahagian C
(e) Eksperimen I dan II: 11. (a) (i) C H 2n + 2
n
Kadar tindak balas Eksperimen II lebih tinggi. Suhu asid (ii) Peratus karbon dalam Q = 72 × 100%
86
hidroklorik, HCl dalam Eksperimen II lebih tinggi. Ion = 83.72%
hidrogen, H dalam Eksperimen II mempunyai tenaga 72
+
kinetik yang lebih tinggi dan bergerak lebih laju. Frekuensi Peratus karbon dalam R = 84 × 100%
+
perlanggaran antara ion hidrogen, H dengan atom zink = 85.71%
dalam Eksperimen II lebih tinggi. Frekuensi perlanggaran Peratus karbon mengikut jisim dalam R adalah lebih
berkesan dalam Eksperimen II lebih tinggi. tinggi.
Eksperimen II dan III:
577

Spine = 27.28 mm
Pantone = P 99 - 8C




Menyerlah Kecemerlangan dengan Book extend = 584 pg
SPOTLIGHT Kandungan Efektif



A
A Nota padat dan komprehensif SPOT LIGHT
Rajah yang jelas, berlabel dan berwarna
A
Aktiviti dan Eksperimen lengkap
Latihan Pengukuhan dan Pengujian Kemahiran SPOTLIGHT A
Proses Sains (KPS)
Siri ini mengintegrasikan nota padat dengan grafik
©PAN ASIA PUBLICATIONS
berinformasi yang ditulis untuk memenuhi kehendak Galeri Info A
DSKP terkini. Pelbagai pendekatan berinformasi Peta Konsep
disediakan bagi meningkatkan kefahaman murid. Kata Kunci
Contoh dengan penyelesaian lengkap A
Akses
Digital Portal Spotlight
Tip Bestari
KIMIA Akronim Mesra
Zon Formatif
Zon Sumatif
Tingkatan Klon SPM
4 5 Soalan KBAT Mirip SPM dengan Komen

� Panduan Pengendalian Pemeriksa Tingkatan
Ujian Amali Sains SPM Kertas Model SPM 4 5
Mulai Tahun 2021
� Bank Soalan Jawapan lengkap
� Penerangan untuk Jawapan KIMIA
Soalan Objektif
� Pautan Video PdPc Kimia
dengan Spotlight A+ KIMIA

Judul-judul dalam siri ini:


Bahasa Melayu Kimia Chemistry
English Fizik Physics

Sains Biologi Biology

Sejarah Matematik Mathematics

Ekonomi Matematik Tambahan Additional Mathematics
Perniagaan Pendidikan Moral Prinsip Perakaunan Tingkatan 4 5





Sem. M‘sia RM38.90
Sabah/Sarawak RM39.90
Ooi Yong Seang (Guru Cemerlang) Pengukuhan
ISBN 978-967-466-577-7 Joanne Yeow Wei Chen dan Pengujian
Format EXCELLENCE
Pentaksiran KPS AwardS
9 789674 665777 Baharu Winner
199101016590 (226902-X)