2016 21-22

ԲԱՐԻ ԳԱԼՈՒՍՏ

Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի համար ﬔծագույն պա-
տիվ է կազմակերպել «Նոբելյան օրեր Երևանում գիտական ﬕջոցառումը և ﬔկ հարկի տակ հյուրըն-
կալել նոբելյան հինգ մրցանակակիրների: Այս եզակի իրադարձությունը նպատակ ունի ներկայացնել
փաստեր այնպիսի գիտական նվաճուﬓերի մասին, որոնք արժանացել են նոբելյան մրցանակների:
«Նոբելյան օրեր Երևանում ﬕջոցառումը Հայաստանում երբևէ կազմակերպված աﬔնանշանա-
վոր գիտական ﬕջոցառուﬓերից է: Այն առաջին հնարավորությունն է ﬔր տարածաշրջանի փորձա-
ռու և երիտասարդ գիտնականների, ինչպես նաև ուսանողների համար կենդանի շփում ունենալ գի-
տության ասպարեզում աﬔնաբարձր պարգևի արժանացած անհատների հետ: Սա նաև գիտական
երկխոսության հնարավորություն է տարբեր մշակույթներ և ավանդույթներ կրող, տարբեր գիտական
դպրոցներ ներկայացնող անձանց ﬕջև:
Օգտվի՛ր այս բացառիկ հնարավորությունից և ստացի՛ր հնարավորություն՝ լսել արժեքավոր կարծիք-
ներ և խորհրդատվություն քո կողﬕց իրականացվող հետազոտությունների և դրանց արդյունավետ
պլանավորման վերաբերյալ: Սովորի՛ր՝ ինչպես անցնել դեպի հաջողություն տանող ճանապարհը:
Միացի՛ր ﬔզ և շփվի՛ր ﬔծագույն գիտնականների հետ, որոնց հայտնագործությունները դարձրել են
տիեզերքն առավել ըմբռնելի:
Երևանի պետական բժշկական համալսարանի և «Նոբելյան օրեր Երևանում գիտական ﬕջոցառ-
ման համակարգող հանձնաժողովի անունից ուրախ ենք ողջունել բոլոր նոբելյան մրցանակակիրնե-
րին և ﬕջոցառման մասնակիցներին: Վստահեցնում ենք, որ այս իրադարձությունը նոր գաղափար-
ներ կծնի և կնպաստի ձեր հետազոտական աշխատանքների որակի բարձրացմանը:
Ակնկալում ենք արդյունավետ մասնակցություն ընկերական մթնոլորտում:
ՈԳԵՇՆՉՎԻ՛Ր ԵՎ ՍՏԵՂԾԻ՛Ր

Կ. Բ. ԵՆԿՈՅԱՆ
պրոֆեսոր, համակարգող հանձնաժողովի նախագահ

Մ. Զ. ՆԱՐԻՄԱՆՅԱՆ
պրոֆեսոր, հյ րընկալող համալսարանի ռեկտոր

WELCOME

It is a great honor for Yerevan State Medical University to host five Nobel Laureates under one
roof in the frames of a unique scientific event “Nobel days in Yerevan” which is aimed at discovering
facts about the scientific achievements worth sharing the Nobel Prize.
This event is a distinguished one ever organized in Armenia. It is the first opportunity for the
experienced and young scientists, as well as for students of the region, to interact and get to know
outstanding personalities who have been awarded the highest prize for scientific achievements.
This is also an opportunity for a dialogue between scientists of different backgrounds, religions and
traditions.
Take the opportunity to hear valuable opinion about your scientific interests! Be advised on effec-
tive planning of your research projects and learn how to make a way that leads to success! Join us to
have official and personal contacts with great scientists whose discoveries have made our Universe
more comprehensible!
On behalf of Yerevan State Medical University and the Organizing Committee we are glad to wel-
come all the Laureates and the participants of “Nobel Days in Yerevan”. We assure that this event
will give rise to new ideas and promote the quality of your research activities.
We look forward to effective communication in a friendly atmosphere.
BE INSPIRED AND CREATE!

K.B. YENKOYAN
Professor, Head of Organizing Committee

M.Z. NARIMANYAN
Professor, Rector of hosting University

Հայաստանը կհյուրընկալի նոբելյան հինգ դափնեկիրների

ԱՆՆԱԽԱԴԵՊ ՄԻՋՈՑԱՌՄԱՆ ՀԵՂԻՆԱԿԸ

ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆՆ Է

Ապրիլի 11-16-ը Հայաստանն առաջին անգամ կհյուրընկա- խումբը բժշկագիտության, քիﬕայի և ֆիզիկայի ոլորտների
լի ﬕաժամանակ նոբելյան հինգ դափնեկիրների, ովքեր մասնագետներն ու ուսանողներն են՝ դասախոսությունները
«Նոբելյան օրեր» ﬕջոցառման շրջանակներում մասնա- բաց են լինելու բոլորի համար։
գիտական և լայն հասարակական շրջանակների համար
կներկայացնեն կենսաքիﬕայի, ֆիզիկայի և բժշկագիտու- Հյուրերը ﬔկ շաբաթ լինելու են Հայաստանում և հանդես
թյան թեմաներով բաց դասախոսություններ և հանդես են գալու հանրային և մասնագիտական բնույթի դասախո-
կգան հասարակական թեմաների քննարկուﬓերով։ սություններով։

Հարավային Կովկասում նախադեպը չունեցող այս Դասախոսությունները կանցկացվեն անգլերեն՝ զուգահեռ
ﬕջոցառման առանձնահատկությունը կայանում է նրանում, հայերեն թարգմանությամբ։
որ «Ոգեշնչվի՛ր և ստեղծի՛ր խորագրով իրականացվելիք
նոբելյան շաբաթին կմասնակցեն համաշխարհային գի- Միջոցառմանը գրանցվելու և մասնակցելու, ինչպես նաև
տության առաջատար դեմքեր, ովքեր կփորձեն հայ երի- հավելյալ տեղեկություններ ստանալու համար կազմակեր-
տասարդությանը ցույց տալ, թե որքան շոշափելի է գիտու- պող կողﬓ առաջարկում է այցելել պաշտոնական www.
թյունն այսօր: Տարածաշրջանում դեռ չի հաջողվել ﬕևնույն nobeldays.am վեբ կայք, ինչպես նաև՝ պարբերաբար թար-
ժամանակահատվածում ﬔկտեղել ﬕանգաﬕց նոբելյան մացված տեղեկությունների համար ﬕանալ Nobel Days in
հինգ մրցանակակիրների։ Yerevan ֆեյսբուքյան էջին։

Անվանի գիտնականներին հրավիրելու հիﬓական նպա- Բացի դասախոսություններից գիտնականները կմաս-
տակը հատկապես երիտասարդներին ոգեշնչելն է, որի նակցեն նաև մասնագիտական «Կլոր սեղանների, կայ-
արդյունքում հնարավոր է հասնել նորանոր ձեռքբերուﬓե- ցելեն Հայաստանի տեսարժան վայրեր։ Նախատեսվում
րի, գիտական նվաճուﬓերի։ Միջոցառման նպատակներից է նաև հյուրերի հանդիպում Աﬔնայն Հայոց կաթողի-
ﬔկը ﬔր երկիրն անվանի գիտնականներին ներկայացնելն կոսի, ինչպես նաև ՀՀ բարձրաստիճան պաշտոնյանե-
է։ րի հետ: Հրավիրյալները ողջունեցին կազմակերպիչների
առաջարկը՝ հանդիպել ավագ դպրոցի աշակերտների հետ:
«Նոբելյան օրերի ընթացքում դասախոսություններով
հանդես կգան կենսաբան Աարոն Չիհանովերը (Իսրայել), Միջոցառումը գիտական երկխոսության հնարավորու-
բյուրեղագետ Ադա Յոնաթը (Իսրայել), քիﬕկոս և ֆիզիկոս թյուն կստեղծի տարբեր մշակույթներ և ավանդույթներ
Դան Շեխտմանը (Իսրայել), պաթոլոգիստ Ջոն Ռոբին Ուո- կրող, տարբեր գիտական դպրոցներ ներկայացնող ան-
րենը (Ավստրալիա) և քիﬕկոս Էյ-իչի Նեգիշին (Ճապոնիա)։ հատների ﬕջև: Սա աննախադեպ հնարավորություն է՝ ﬕ
քանի օր շարունակ վայելել նոբելյան մրցանակակիրների
Չնայած այն հանգամանքին, որ ﬕջոցառման թիրախային ընկերակցությունը և լսել նրանց տպավորիչ դասախոսու-
թյունները։

Armenia will host five Nobel Laureates

THE AUTHOR OF AN UNPRECEDENTED EVENT IS

YEREVAN STATE MEDICAL UNIVERSITY

Yerevan State Medical University will ichi Negishi (Japan) will deliver their le- official and personal contacts with great
host five Nobel laureates on April 11- cures during the “Nobel Days”. scientists whose discoveries have made our
16,who will represent open lectures on Bio- Universe more comprehensible!
chemistry, Physics and Medical Science, Despite the fact that the target group of
topics for specialists and for public in gen- the event are the specialists and students On behalf of Yerevan State Medical Uni-
eral and will have debates on some public of the Medicine, Chemistry and Physics versity and the Organizing Committee we
topics , in the frameworks of “Nobel Days spheres, the lectures will be open to all. are glad to welcome all the Laureates and
in Yerevan” the participants of “Nobel Days in Yere-
The guests will stay in Armenia for a van”. We assure that this event will give
The uniqueness of this event which is un- week and will give lectures on professional rise to new ideas and promote the quality
precedented In the South Caucasus is that and public topics. of your research activities.
world famous people in science will try to
show the Armenian youth how tangible The lectures will be delivered in English The scientific event will take place at Big
the science is today, in the scopes of Noble with armenian translation. Hall of Administrative Building of Yerevan
Days “Be inspired and Create” event.. The State Medical University a er M. Heratsi.
Region has not yet succeeded in combining This event is a distinguished one ever or-
five Nobel laureates in the same period. ganized in Armenia. It is the first opportu- You should visit the official event webpage
nity for the experienced and young scien- www.nobeldays.am and register online.
The utmost objective of inviting the lead- tists, as well as for students of the region,
ing scientists is mainly to inspire the youth to interact and get to know outstanding The selection is made based on the Grad-
which will result in achieving new scien- personalities who have been awarded the uate Point Average (for students), scientific
tific peaks .One of the main goals of the highest prize for scientific achievements. interests, the content of published works
“Nobel Days” is to represent our country to This is also an opportunity for a dialogue and the motivation letter. The selection re-
the leading scientists. between scientists of different backgrounds, sults will be announced via email. You will
religions and traditions. receive a notification on the details of your
Biologists Aaron Ciechanover (Israel), participation before March 20.
Ada Yonath (Israel), chemist and physicist Take the opportunity to hear valuable
Dan Shechtman(Israel), Pathologist John opinion about your scientific interests! Be Anyone who has scientific interests irre-
Robin Warren (Australia) and chemist Ei- advised on effective planning of your re- spective of activity field, age, nationality,
search projects and learn how to make a religion and residence can take part.
way that leads to success! Join us to have

4 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

ԲԺՇԿԱԿԱՆԸ

2010 ԹՎԱԿԱՆԻՆ

ՀՅՈՒՐԸՆԿԱԼԵԼ Է

ԱԱՐՈՆ ՉԻՀԱՆՈՎԵՐԻՆ

Ինչպես գիտենք՝ 2010-ի ապրիլի 12–14-ը Երևանի
պետական բժշկական համալսարանում հյուրընկալ-
վել էր ականավոր գիտնական, բիոքիﬕկոս, նոբել-
յան դափնեկիր Աարոն Չիհանովերը, ով, բժշկակա-
նի պատվավոր հյուրը լինելուց բացի, հանդիսանում
էր ԵՊԲՀ 90-ամյակի հոբելյանական հանդիսու-
թյունների շրջանակներում կայացած երիտասարդ
գիտնականների ﬕջազգային համաժողովի զեկու-
ցող: Համալսարանականներին ընձեռվեց բացառիկ
հնարավորություն՝ ունկնդրել նրա գիտական զեկույց-
ները՝ նվիրված դեղագործության զարգացմանը 21-րդ
դարում և «Ուբիկվիտին-պրոտեոլիտիկ համակարգ»
թեմային: Զեկույցները բավականին տեղեկատվա-
կան էին և լուսաբանում էին ﬕ շարք հիﬓախնդիր-
ներ: Ունկնդիրները ոգևորված էին ականավոր բիո-
քիﬕկոսի հետ շփման եզակի հնարավորությունից:
ԵՊԲՀ գիտական խորհրդի որոշմամբ պրոֆեսորին
շնորհվեց «Երևանի բժշկական համալսարանի պատ-
վավոր դոկտոր» կոչումը և ԵՊԲՀ ոսկե հուշաﬔդալը:

NOBEL LAUREATE
AARON CIECHANOVER

WAS WELCOME TO
YEREVAN STATE

MEDICAL UNIVERSITY

On 12 – 14 ,April 2010 Yerevan State Medical Uni-
versity received the outstanding scientist, biochem-
ist Nobel laureate Aaron Ciechanover, who was the
honorary guest and lecturer in the International
Congress of Young Scientists, being held within the
frameworks of YSMU 90th anniversary celebration.
We all were granted a unique opportunity to attend
the scientific reports delivered by Dr. Ciechanover on
drug development in the 21st century and the ubiq-
uitin proteolytic system. The reports were highly in-
formative and illustrative highlighting many current
issues. The audience was deeply impressed by the ex-
perience of interacting with the great biochemist.
By the resolution of the YSMU Scientific Council
«YSMU Honorary Doctor Award» and YSMU Gold
Medal were conferred to Prof. Ciechanover for his
outstanding achievements in the filed of sciences as
well as for the significant contributions to the Univer-
sity educational and scientific life.

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333) 5

ՄԱՀՎԱՆ ԱՌԵՎՏՐԱԿԱՆՆ Ու ԳՅՈւՏԱՐԱՐԸ

Նոբելյան մրցանակը գիտության նոբելյան մրցանակը չի շնորհվում մա- շփոթվեց և խոնարհվեց պալատի պա-
ոլորտում տրվող աշխարհի աﬔնահե- թեմատիկայի բնագավառում, քանի հակի առջև: Այս ﬕջադեպից հետո
ղինակավոր մրցանակն է, որին ար- որ Ալֆրեդի կինը լքել է ամուսնուն և ﬕապետը նստում է բեմում:
ժանանալը խիստ պատվաբեր է: Այդ գնացել է մաթեմատիկոսի մոտ: Իրա-
մրցանակի տրման արարողակարգի կանում Նոբելը երբեք չի ամուսնացել 1921-ին ֆիզիկայի ոլորտում մրցանակ
համաձայն` Նոբելյան կոﬕտեի հաս- և մաթեմատիկան համարել է շատ վե- ստացավ Ալբերտ Էյնշտեյնը: Էյնշտեյնի
տատած կարգով հատուկ լիազորված րացական գիտություն: Գիտնականը և իր նախկին կնոջ ամուսնության պայ-
անձինք և հաստատություններ, ըստ ցանկացել է մրցանակը շնորհել ﬕայն մանագրում գրված էր, որ եթե նա նո-
մասնագիտությունների, առաջադրում նրանց, ովքեր օգտակար գործ են արել բելյան մրցանակ ստանա, պետք է այն
են տարվա լավագույն արդյունքներն մարդկության համար: հանձնի իր կնոջը: Շատ գիտնականներ
արձանագրած թեկնածուներին, ապա և պատմաբաններ պնդում են նույնիսկ,
փակ-գաղտնի քվեարկությամբ որոշ- Խաղաղության նոբելյան մրցանակ թե Էյնշտեյնի բացահայտուﬓերի ﬔծ
վում է դափնեկիրը: Արդյունքները հրա- ստանալու համար հինգ անգամ առա- մասի համահեղինակն է եղել իր նախ-
պարակելուց հետո քվեաթերթիկները ջադրվել է Մահաթմա Գանդին, բայց կին կինը: Բայց վկայությունները ծան-
ոչնչացվում են: այդպես էլ չի ստացել: 1948-ին՝ նրա րակշիռ չեն. չկան փաստեր:
սպանությունից հետո, Նոբելյան խոր-
Շվեդ խաղարար (պացիֆիստ), գյու- հուրդը հասկացավ իր սխալը և այդ Մենդելեևի պարբերական աղյուսակի
տարար և քիﬕկոս Ալֆրեդ Նոբելը տարի իր մրցանակը չշնորհեց ոչ ոքի: 102-րդ տարրը կոչվում է «Նոբելիում:
հնարեց դինաﬕտը, որպեսզի դրա-
նով վերջ դնի պատերազﬓերին: Բայց 20-րդ դարի 30-ական թվականներին Ալֆրեդ Նոբելը նաև դրամատուրգ
ստացվեց հակառակը: Շատերի հա- գերմանացի ֆիզիկոսներ Ջեյմս Ֆրան- էր: Մահվան շեﬕն նա ավարտեց
մար նրա գյուտն առավել քան ճակա- կը և Մաքս ֆոն Լաուեն, վախենալով, «Նեﬔսիս ողբերգությունը, որը բաղ-
տագրական էր: 1888-ին, երբ մահա- որ նոբելյան ոսկյա մրցանակները կա- կացած էր 4 արարից: Կաթոլիկ եկեղե-
ցավ նրա եղբայրը` Լյուդվիգ Նոբելը, րող են բռնագրավել նացիստները, ցին դեմ էր այդ ստեղծագործությանը`
ֆրանսիական ﬕ հանդես սխալմամբ դրանք փոխանցեցին ﬔկ այլ մրցանա- այն համարելով աստվածընդդեմ, և
Ալֆրեդին վերագրեց վախճանը և իր կակրի՝ դանիացի Նիլս Բորին: 1940-ին, հրատարակվելուց հետո ամբողջ տպա-
մահախոսականում Նոբելին անվա- երբ Դանիան օկուպացրին գերմանա- քանակը ոչնչացվեց՝ բացառությամբ 3
նեց «մահվան առևտրական: Նոբելը կան զորքերը, Ն. Բորը մրցանակները օրինակի: Ողբերգությունը տպագրվեց
կարդաց «իր համար գրված դաժան փոխանցեց Դյորդ Հևեշիին, ով քիﬕա- ﬕայն 2003-ին, և հեղինակի մահվանից
տողերը և ցնցվեց ﬕնչև հոգու խորքը. յի բնագավառում նույնպես մրցանա- 109 տարի անց՝ 2005-ին, Ստոկհոլմում
«Ուրեﬓ իմ իրական մահվան դեպքում կակիր էր: Դ. Հևեշին թագավորական կայացավ «Նեﬔսիսի պրեﬕերան:
ես ա՞յս գնահատականին եմ արժանա- օղու ﬔջ լուծեց մրցանակները: Այս
նալու: լուծույթով տարան ոչ ﬔկի մոտ կաս-
կած չառաջացրեց, և պատերազﬕց
Չցանկանալով պատմության ﬔջ հետո Հևեշին ոսկին առանձնացրեց:
ﬓալ նման սարսափելի ածականով` Քիﬕկոսը «նոբելյան ոսկին փոխան-
Նոբելը 7 տարի հետո որոշեց իր ողջ ցեց Շվեդիայի թագավորական ակա-
ունեցվածքը կտակել սերունդներին: դեﬕային, որտեղ էլ գերմանացի ֆիզի-
Այսպես ծնվեց մարդկության պատ- կոսների համար նորից ձուլեցին իրենց
մության ﬔջ ահռելի դեր խաղացող մրցանակները:
նոբելյան մրցանակաբաշխությունը,
որը տրվում է գրականության, ֆիզի- 1971-ին չիլիացի պոետ Պաբլո
կայի, քիﬕայի, առողջապահության, Ներուդան նոբելյան մրցանակ ստա-
ֆիզիոլոգիայի և խաղաղության ամ- ցավ գրականության ոլորտում:
րապնդման ոլորտներում: Իսկ 1969-ից, Կարճատեսության պատճառով երե-
շվեդական բանկի առաջարկով՝ մրցա- կույթի ժամանակ գրողն աստիճանի
նակը շնորհվում է նաև տնտեսագի- վրա սայթաքեց և ընկավ, և երբ շնոր-
տության ոլորտում: հակալություն հայտնելու համար մո-
տենում էր Շվեդիայի թագավորին,
Գոյություն ունի վարկած, ըստ որի ով նստած էր մյուս հյուրերի շարքում,

DEATH TRADER AND INVENTOR

Nobel Prize is the most prestigious prize in the science field very abtstract science.
and to receive one is extremely honorable. Each year, thou- On 27 November 1895, Alfred Nobel signed his last will
sands of members of academies, university professors, scien-
tists, previous Nobel Laureates and members of parliamenta- and testament, giving the largest share of his fortune to a se-
ry assemblies and others, are asked to submit candidates for ries of prizes in Physics, Chemistry, Physiology or Medicine,
the Nobel Prizes for the coming year. These nominators are Literature and Peace - the Nobel Prizes. In 1968, Sveriges
chosen in such a way that as many countries and universities Riksbank (Sweden’s central bank) established The Sveriges
as possible are represented over time. Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred
On 27 November 1895, Alfred Nobel signed his last will Nobel.
and testament, giving the largest share of his fortune to a se- When the will was opened and read a er his death, the will
ries of prizes in Physics, Chemistry, Physiology or Medicine, caused a lot of controversy both in Sweden and internation-
Literature and Peace - the Nobel Prizes. There are different ally, as Nobel had le much of his wealth for the establish-
versions why the prize isn't given in Maths, and it is believed ment of a prize. His family opposed the establishment of the
that Nobel's wife had le him for a mathematician, but in Nobel Prize, and the prize awarders he named refused to do
fact Nobel hever married and he considered Mathematics a what he had requested in his will.

6 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

ՆՈԲԵԼՅԱՆ ՄՐՑԱՆԱԿԻ

ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆԸ

Նոբելյան մրցանակաբաշխությու- Նրանք հրաժարվել են Նոբելյան ﬔդալ
նը աﬔնամյա ﬕջոցառում է, որի ժա- նոբելյան մրցանակից
մանակ շվեդական և նորվեգական Ժան-Պոլ Սարտրը պարգևատրվել Մեդալներն աﬔնայն ճշգրտու-
հանձնաժողոﬖերի կողﬕց տրվում է 1964-ին՝ գրականության բնագա- թյամբ պատրաստված ձեռքի աշ-
են մրցանակներ ﬕ շարք անվանա- վառում: Հրաժարվել է մրցանակից խատանքներ են՝ 18 կարատանոց
կարգերում՝ ի ճանաչուﬓ ակադե- այն պատճառով, որ ընդհանրապես կանաչ ոսկուց՝ պատված 24 կարա-
ﬕական, մշակութային և գիտական ﬔրժում էր ցանկացած պաշտոնա- տանոց ոսկով: Ֆիզիկայի, քիﬕայի,
նվաճուﬓերի: Նոբելյան մրցանակն կան պարգևատրում: ֆիզիոլոգիայի կամ բժշկության և
առաջին անգամ շնորհվել է 1895-ին՝ Լե Դուք Թոն պարգևատրվել է գրականության բնագավառներում
համաձայն շվեդ գյուտարար Ալֆ- 1973-ին, խաղաղության նոբելյան նոբելյան ﬔդալները ﬕօրինակ
րեդ Նոբելի կամքի: Քիﬕայի, գրա- մրցանակով՝ ԱՄՆ պետքարտու- են. նրանց վրա պատկերված են
կանության, խաղաղության, ֆիզի- ղար Հենրի Քիսսինգերի հետ ﬕա- Ալֆրեդ Նոբելը և նրա ծննդյան ու
կայի և ֆիզիոլոգիայի (բժշկության) սին: Մրցանակը նրանց էր շնորհվել մահվան տարեթվերը (1833-1896):
բնագավառներում մրցանակներն Վիետնամում խաղաղության համա- Նոբելի դիմանկարը պատկերված է
առաջին անգամ շնորհվել են 1901- ձայնագրի վերաբերյալ բանակցու- նաև խաղաղության և տնտեսագի-
ին: 1901-2015 թվականների ընթաց- թյունների անցկացման համար: Լե տության մրցանակների ﬔդալների
քում նոբելյան մրցանակը շնորհ- Դուք Թոն իր ﬔրժումը բացատրել վրա՝ ﬕ փոքր տարբերվող դիզայ-
վել է 573 անգամ՝ 900 մարդկանց և է այն փաստով, որ խաղաղությունն նով: Հակառակ երեսի պատկերնե-
կազմակերպությունների, որոնցից աﬔնևին էլ հաստատված չէր, և րը տարբերվում են՝ ըստ մրցանակը
ոմանք մրցանակը ստացել են ﬕ երկու կողﬔրը շարունակում էին հանձնող հաստատության:
քանի անգամ: խախտել համաձայնագիրը:
Նոբելյան դիպլոմ
Յուրաքանչյուր տարի՝ դեկտեմբերի Նոբելյան մրցանակա-
10-ին, մրցանակակիրները ստանում կիրներ, ովքեր եղել են Յուրաքանչյուր դիպլոմ արվեստի
են ոսկե ﬔդալ, դիպլոմ և գումար, յուրօրինակ գործ է՝ պատրաստված
որը նախօրոք որոշվում է Նոբելյան բանտարկված շվեդ և նորվեգացի լավագույն նկա-
հիﬓադրաﬕ կողﬕց: պարգևատրման ժամանակ րիչների և կալիգրաֆերների կող-
ﬕց:
ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՓԱՍՏԵՐ Նրանք եղել են խաղաղության
նոբելյան մրցանակի դափնեկիր- Նոբելյան դրամաշնորհ
Ալֆրեդ Նոբելի կտակը ներ:
Նոբելյան մրցանակի ամբողջա-
1895-ի նոյեմբերի 27-ին Ալֆրեդ Կառլ վոն Օսիետսկի՝ գերմանացի կան դրամաշնորհը 2015-ի դրու-
Նոբելը ստորագրում է իր երրորդ լրագրող և խաղաղասեր, թյամբ կազմում է 8 ﬕլիոն շվեդա-
և վերջնական կտակը Փարիզի շվե- Աունգ Սան Սու Կյի՝ բիրմացի քա- կան կրոնա: Նույն անվանակարգում
դանորվեգական ակումբում: Նրա ղաքական գործիչ, ﬔկից ավելի դափնեկիրների դեպ-
մահից հետո բացվում է կտակը, որը Լյու Սյաոբո՝ չինացի, մարդու իրա- քում գումարը բաժանվում է նրանց
բազմաթիվ բանավեճերի պատճառ վունքների պաշտպան: ﬕջև:
է դառնում, քանզի Նոբելն իր կա-
րողության ﬔծ մասը նվիրաբերել Իսկ ինչ ՞ Նոբելյան
էր մրցանակի հիﬓադրմանը: Նրա դափնեկիր
կամքին դեմ էր նույնիսկ իր ընտա-
նիքը, և այսպիսով պահանջվում է Լինել դափնեկիր՝ նշանակում է լի-
5 տարի, որպեսզի 1901-ին կազմա- նել մատնանշված դափնու պսակով:
կերպվի առաջին մրցանակաբաշ- Ըստ հունական դիցաբանության՝
խությունը: Ապոլլոն աստվածը ներկայացված
էր ﬕշտ դափնեպսակը գլխին, որը
Նոբելյան մրցանակի կին պատվի և հաղթանակի խորհրդա-
դափնեկիրները նիշ էր: Դափնու պսակն իրենից
ներկայացնում է դափնու ծառի (լա-
1901-2015 թվականներին նոբելյան տիներեն՝ Laurus nobilis) տերևներից
մրցանակը շնորհվել է 48 կնոջ՝ 49 պատրաստված շրջանաձև թագ:
անգամ: Միակ կինը, ով մրցանակը Հին Հունաստանում դափնեպսա-
ստացել է երկու անգամ, Մարի Կյու- կով պարգևատրում էին ինչպես
րին էր՝ 1903-ին ֆիզիկայի, իսկ 1911- սպորտային, այնպես էլ բանաստեղ-
ին՝ քիﬕայի բնագավառներում: ծական մրցույթների հաղթողներին:

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333) 7

WHAT IS NOBEL PRIZE

The Nobel Prize is a set of annual the Swedish-Norwegian Club in Paris. The Nobel Prize Insignias
international awards bestowed in a When it was opened and read a er his
number of categories by Swedish and death, the will caused a lot of controver- At the Nobel Prize Award Ceremonies
Norwegian committees in recognition sy both in Sweden and internationally, on 10 December the Nobel Laureates
of academic, cultural and/or scientific as Nobel had le much of his wealth for receive three things: a Nobel Diploma,
advances. The will of the Swedish in- the establishment of a prize. His family a Nobel Medal and a document con-
ventor Alfred Nobel established the opposed the establishment of the Nobel firming the Nobel Prize amount. Each
prizes in 1895. The prizes in Chemistry, Prize, and the prize awarders he named Nobel Diploma is a unique work of art,
Literature, Peace, Physics, and Physiol- refused to do what he had requested in created by foremost Swedish and Nor-
ogy or Medicine were first awarded in his will. It was five years before the first wegian artists and calligraphers. The
1901. Between 1901 and 2015, the Nobel Nobel Prize could be awarded in 1901. Nobel Medals are handmade with care-
Prizes and the Prize in Economic Sci- ful precision and in 18 carat green gold
ences were awarded 573 times to 900 Interesting facts about plated with 24 carat gold.
people and organizations. With some Nobel Laureates The Nobel Medals in Physics, Chemis-
receiving the Nobel Prize more than try, Physiology or Medicine and Liter-
once, this makes a total of 870 individ- 573 Nobel Prizes! ature are identical on the face: it shows
uals (821 men and 49 women) and 23 the image of Alfred Nobel and the years
organizations. Each recipient, or laure- Between 1901 and 2015, the Nobel of his birth and death (1833-1896). No-
ate, receives a gold medal, a diploma Prizes and the Prize in Economic Sci- bel’s portrait also appears on the No-
and a sum of money, which is decided ences were awarded 573 times. bel Peace Prize Medal and the Medal
by the Nobel Foundation. for the Prize in Economic Sciences, but
Nobel Prize with a slightly different design. The im-
Alfred Nobel’s Will Awarded Women age on the reverse varies according to
the institution awarding the prize.
On November 27, 1895, Alfred No- The Nobel Prize and Prize in Eco-
bel signed his third and last will at nomic Sciences have been awarded The Nobel Diplomas
to women 49 times between 1901 and
2015. Only one woman, Marie Curie, Each Nobel Diploma is a unique work
has been honoured twice, with the 1903 of art, created by foremost Swedish and
Nobel Prize in Physics and the 1911 No- Norwegian artists and calligraphers.
bel Prize in Chemistry. This means that
48 women in total have been awarded The Nobel Prize Amount
the Nobel Prize between 1901 and 2015.
Alfred Nobel le most of his estate,
Two Nobel Laureates more than 31 million (today approxi-
Declined the Prize mately 1,702 million) to be converted
into a fund and invested in “safe securi-
Jean-Paul Sartre, awarded the 1964 ties.” The income from the investments
Nobel Prize in Literature, declined the was to be “distributed annually in the
prize because he had consistently de- form of prizes to those who during
clined all official honours. the preceding year have conferred the
Le Duc Tho, awarded the 1973 Nobel greatest benefit to mankind.”
Peace Prize jointly with US Secretary The Nobel Prize amount for 2015 is
of State Henry Kissinger. They were set at Swedish kronor 8.0 million per
awarded the Prize for negotiating the full Nobel Prize.
Vietnam peace accord. Le Doc Tho said
that he was not in a position to accept Why are the individuals
the Nobel Peace Prize, citing the situa- and organisations awarded
tion in Vietnam as his reason. a Nobel Prize called Nobel

Nobel Laureates under Laureates?
Arrest at the Time
of the Award The word “Laureate” refers to be-
ing signified by the laurel wreath. In
Three Nobel Laureates were under Greek mythology, the god Apollo is
arrest at the time of the award of the represented wearing a laurel wreath on
Nobel Prize, all of them Nobel Peace his head. A laurel wreath is a circular
Prize Laureates: crown made of branches and leaves of
German pacifist and journalist Carl the bay laurel (in Latin: Laurus nobilis).
von Ossietzky In Ancient Greece, laurel wreaths were
Burmese politician Aung San Suu Kyi awarded to victors as a sign of honour
Chinese human rights activist Liu - both in athletic competitions and in
Xiaobo poetic meets.

8 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

ՆԵՐԿԱՅԱՑՆՈՒՄ ԵՆՔ ՄԵՐ ՀՅՈՒՐԵՐԻՆ

LET US INTRODUCE OUR GUESTS

ԱԱՐՈՆ ՉԻՀԱՆՈՎԵՐ

2004-ին ստացել է նոբելյան մրցանակ քիﬕայի
ոլորտ մ (Ավրաամ Հերշկոյի և Իրվին Ռո զի հետ)՝

բիքվիտին կախյալ պրոտեոսոմալ դեգրադա-
ցիոն համակարգը բացահայտել համար

Կենսաբան Աարոն Չիհանովերը ծնվել է 1947-
ի հոկտեմբերի 1-ին, Հայֆայում: Նրա ընտանիքի
անդաﬓերը եղել են Երկրորդ համաշխարհային
պատերազﬕց առաջ Լեհաստան գաղթած հրեաներ:
1971-ին ստացել է մագիստրոսի կոչում գիտության
ասպարեզում, իսկ 1974-ին ավարտել է Երուսաղեﬕ
Հադասսահ բժշկական դպրոցը: Ա. Չիհանովերը 1981-ին
կենսաքիﬕայի բնագավառում ստացել է իր դոկտորական
աստիճանը Իսրայելի տեխնոլոգիական Տեխնիոնի համալսարանի կողﬕց՝ նախքան 1981-1984
թվականներին Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական համալսարանի Հարվեյ Լոդիշ լաբորատորիա-
յում անցկացրած իր հետազոտությունը:
Այժմ նա Տեխնիոնի համալսարանի Ռութ և Բրյուս Ռապապորտ ֆակուլտետում հետազոտու-
թյունների վաստակավոր պրոֆեսոր է:
Չիհանովերը Իսրայելի բնական և հումանիտար գիտությունների ակադեﬕայի, Գիտությունների
հայրապետական ակադեﬕայի և Աﬔրիկայի Միացյալ Նահանգների ազգային ակադեﬕայի
օտարերկրյա աշխատակից է:
Որպես Իսրայելի առաջին գիտական նոբելյան մրցանակակիր՝ Աարոն Չիհանովերը ﬔծ դեր է
խաղում Իսրայելի տեխնոլոգիական համալսարանի և Իսրայելի պատմության ﬔջ:
Նա նաև հանդիսանում է նորարարական խորհրդատվական կենտրոնի անդամ:

AARON CIECHANOVER

Born: 1 October 1947 graduated from Hadassah Medical School in Jeru-
Country: Israel salem in 1974. He received his doctorate in biochem-
istry in 1981 from the Technion - Israel Institute of
Nationality: Israeli Technology in Haifa before conducting postdoc-
Field: Biology toral research in the laboratory of Harvey Lodish
at the Whitehead Institute at MIT from 1981-1984.
Institution: Technion – Israel Institute He is currently a Technion Distinguished Research
of Technology Professor in the Ruth and Bruce Rappaport Faculty
of Medicine and Research Institute at the Technion.
Known for: Ubiquitin-mediated protein Ciechanover is a member of the Israel Academy of
degradation Sciences and Humanities, the Pontifical Academy
of Sciences, and is a foreign associate of the United
Notable awards: Nobel Prize in Chemistry States National Academy of Sciences.
2004 “For the discovery of ubiquitin-mediated As one of Israel’s first Nobel Laureates in Science,
protein degradation” with Avram Hershko and he is honored in playing a central role in the history
of Israel and in the history of the Technion - Isra-
Irwin Rose el Institute of Technology. Ciechanover is a mem-
ber of the Advisory Board of Patient Innovation,
Aaron Ciechanover is an Israeli biologist, who a nonprofit, international, multilingual, free venue
won the Nobel Prize in Chemistry for characteriz- for patients and caregivers of any disease to share
ing the method that cells use to degrade and recy- their innovations.
cle proteins using ubiquitin. Ciechanover was born
in Haifa, a year before the establishment of Israel.
His family was Jewish immigrants from Poland be-
fore World War II.
He earned a master’s degree in science in 1971 and

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333) 9

ԴԱՆ ՇԵԽՏՄԱՆ

2011-ին ստացել է նոբելյան մրցանակ
քիﬕայի բնագավառ մ՝ քվազիբյ րեղները

հայտնաբերել համար

Բյուրեղագետ Դան Շեխտմանը ծնվել է 1941-ի
հունվարի 24-ին, Թել Ավիվում:
Սովորել է Ռայթ-Փեթըրսեն ավիաբազայում, Ջոն
Հոփքինսի համալսարանում, Ստանդարտների և
տեխնոլոգիայի ազգային ինստիտուտում և Այովայի
պետական համալսարանում:
Հայտնի է որպես կիսաբյուրեղների ( քվազիբյուրեղնե-
րի) հայտնագործման առաջամարտիկ:
1998-ին ստացել է Իսրայելի մրցանակ, 1999-ին՝ Ուոլֆի
մրցանակ՝ ֆիզիկայի ոլորտում, 2000-ին՝ Գրեգորի Աﬕնոֆ
մրցանակ, իսկ 2011-ին՝ նոբելյան մրցանակ քիﬕայի ոլորտում:
Նա այժմ Տեխնիոնի համալսարանի պրոֆեսոր է:
1982-ի ապրիլի 8-ին Շեխտմանը հայտնաբերեց իկոսաեդրի փուլը, որը քվազիբյուրեղների ասպարե-
զում նոր փուլ բացեց՝ դառնալով քիﬕայի ոլորտում իսրայելցի նոբելյան վեց մրցանակակիրներից ﬔկը:
2014-ից նա Տոմսկի պոլիտեխնիկական համալսարանի ﬕջազգային գիտական խորհրդի ղեկավարն է:

DAN SHECHTMAN

Born: 24 January 1941 Dougoud-Nevo (also a PhD in clinical psychology).
Country: Israel A er receiving his Ph.D. in Materials Engineering
from the Technion in 1972, where he also obtained his
Nationality: Israeli B.Sc. in Mechanical Engineering in 1966 and M.Sc. in
Field: Materials science Materials Engineering in 1968, Prof. Shechtman was an
Institutions: Wright-Patterson Air Force Base; NRC fellow at the Aerospace Research Laboratories at
Johns Hopkins University; National Institute of Wright Patterson AFB, Ohio, where he studied for three
Standards and Technology; Iowa State University; years the microstructure and physical metallurgy of ti-
taniumaluminides. In 1975 he joined the department of
Technion materials engineering at Technion. In 1981-1983 he was
Known for: Quasicrystals on Sabbatical at Johns Hopkins University, where he
Notable awards: Nobel Prize in Chemistry 2011 studied rapidly solidified aluminum transition metal al-
“For the discovery of quasicrystals” loys, in a joint program with NBS. During this study he
discovered the Icosahedral Phase which opened the new
Dan Shechtman (Hebrew, born January 24, 1941) is the field of quasiperiodic crystals.
Philip Tobias Professor of Materials Science at the Tech- In 1992-1994 he was on sabbatical at National Institute
nion - Israel Institute of Technology, an Associate of the of Standards and Technology (NIST), where he studied
US Department of Energy’s Ames Laboratory, and Pro- the effect of the defect structure of CVD diamond on its
fessor of Materials Science at Iowa State University. On growth and properties. Shechtman’s Technion research
April 8, 1982, while on sabbatical at theU.S. National is conducted in the Louis Edelstein Center, and in the
Bureau of Standards in Washington, D.C., Shechtman Wolfson Centre which is headed by him. He served on
discovered the icosahedral phase, which opened the new several Technion Senate Committees and headed one of
field of quasiperiodic crystals. Shechtman was awarded them.Shechtman joined the Iowa State faculty in 2004.
the 2011 Nobel Prize in Chemistry for the discovery of He currently spends about five months a year in Ames
quasicrystals, making him one of six Israelis who have on a part-time appointment.
won the Nobel Prize in Chemistry. Since 2014 he has been the head of the International
Dan Shechtman was born in Tel Aviv, Israel. He is mar- Scientific Council of Tomsk Polytechnic University.
ried to Prof. Tzipora Shechtman, Head of the Depart- A quasiperiodic crystal, or, in short, quasicrystal, is a
ment of Counseling and Human Development at Haifa structure that is ordered but not periodic. A quasicrys-
University, and author of two books on psychotherapy. talline pattern can continuously fill all available space,
They have a son Yoav Shechtman (a postdoctoral re- but it lacks translational symmetry. “Aperiodic mosaics,
searcher in the lab of W. E. Moerner) and three daugh- such as those found in the medieval Islamic mosaics of
ters: Tamar Finkelstein (an organizational psychologist the Alhambra palace in Spain and the Darb-i Imam
at the Israeli police leadership center), Ella Shecht-
man-Cory. (a PhD in clinical psychology), and Ruth

10 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

shrine in Iran, have helped scientists understand what it is a sequence worked out by Fibonacci in the 13th
quasicrystals look like at the atomic level. In those century, where each number is the sum of the preceding
mosaics, as in quasicrystals, the patterns are regular two.”
-- they follow mathematical rules -- but they never re- Quasicrystalline materials could beused in a large num-
peat themselves. An intriguing feature of such patterns, ber of applications, including the formation of durable
which are also found in Arab mosaics, is that the math- steel used for fine instrumentation, and non-stick insu-
ematical constant known as the Greek letter tau, or the lation for electrical wires and cooking equipment, but
“golden ratio”, occurs over and over again. Underlying presently have no technological applications.

ԷՅ-ԻՉԻ ՆԵԳԻՇԻ

2010-ին ստացել է նոբելյան մրցանակ քիﬕայի
բնագավառ մ (Ակիրա Ս զ կիի և

Ռիչարդ Հեքի հետ)՝ պալադի մով կատալիզվող
խաչաձև օրգանական սինթեզի

ռեակցիաները բացահայտել համար

Ճապոնացի քիﬕկոս Էյ-իչի Նեգիշին ծնվել է
1935-ի հուլիսի 14-ին, Չինաստանում, մանկությունն
անց է կացրել Կորեայի Սեուլ քաղաքում:
Իր կարիերայի ﬔծ մասն անց է կացրել ԱՄՆ-ի
Պուրդուայի համալսարանում: 1958-ին ավարտել է
Տոկիոյի համալսարանը, որից հետո ուսումը շարունակել
է ԱՄՆ-ում, որտեղ էլ 1963-ին Փենսիլվանիայի համալսարա-
նում քիﬕական գիտությունների դոկտորի կոչում է ստացել:
1966-ին Նեգիշին դարձել է Պուրդուայի համալսարանի հետազոտող, իսկ 1968-ին՝ պրոֆեսո-
րի օգնական՝ աշխատելով նոբելյան մրցանակակիր Հերբերտ Բրաունի հետ: Որոշ ժամանակ
Սիրակուզայի համալսարանում աշխատելուց հետո՝ նա վերադարձավ Պուրդուայի համալսարան:
Հայտնի է որպես իր անունը կրող սինթեզի տարատեսակի հեղինակ:

EI-ICHI NEGISHI

Born: 14 July 1935 of Pennsylvania in Philadelphia, where he received
Country: United States a doctorate. He returned to Teijin as a research chem-
Nationality: Japanese ist from 1963 to 1966. In 1966 he became a postdoc-
toral associate at Purdue University in West Lafay-
Field: Chemistry ette, Indiana, where he was an assistant to American
Institutions: Teijin; Purdue University; chemist Herbert C. Brown. Negishi was an assistant
Syracuse University; Hokkaido University professor and later an associate professor at Syracuse
University from 1972 to 1979.
Known for: Negishi coupling In 1977 Negishi further developed Heck’s technique
Notable awards: Nobel Prize in Chemistry 2010 of palladium catalysis by using a zinc atom to trans-
fer a carbon atom to the palladium atom. The carbon
“For palladium-catalyzed cross couplings atom then joins to another carbon atom to form a
in organic synthesis” with Richard F. Heck new molecule. This became known as the Negishi re-
action.
and Akira Suzuki Dr. Negishi joined the faculty at Purdue in 1979-the
same year Brown was awarded the Nobel Prize in
Negishi Ei-ichi, (born July 14, 1935, Xinjing, Man- Chemistry-and has been a researcher in this building
chukuo [now Changchun, China]), Japanese chemist for more than thirty years.
who was awarded the 2010 Nobel Prize for Chemis- In 1999, he was named the Inaugural Herbert C.
try for his work in using palladium as a catalyst in Brown Distinguished Professor of Chemistry. Dr. Neg-
producing organicmolecules. He shared the prize with ishi has won many awards, authored several books,
fellow Japanese chemist Suzuki Akira and American and published more than 400 research papers.
chemist Richard F. Heck.
Negishi received a bachelor’s degree from the Uni-
versity of Tokyo in 1958. He was a research chemist
at the Japanese chemical company Teijin from 1958 to
1960. From 1960 to 1963 he studied at the University

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333) 11

ԱԴԱ ՅՈՆԱԹ

2009-ին ստացել է նոբելյան մրցանակ քիﬕայի
բնագավառ մ (Վենկատրաման Ռամակրիշմանի

և Թոմաս Ա. Սթեիթզի հետ)՝ ռիբոսոﬓերի
կառ ցվածքը և ֆ նկցիան
ս ﬓասիրել համար

Բյուրեղագետ Ադա Յոնաթը ծնվել է 1939-ի հունիսի
22-ին, Երուսաղեմում:
Նա ավարտել է Երուսաղեﬕ հրեական համալսարանը՝
1962-ին ստանալով բակալավրի կոչում քիﬕայի ոլորտում,
1964-ին ստացել է մագիստրոսի կոչում կենսաքիﬕայի բնա-
գավառում: 1968-ին նա Վայցմանի գիտությունների ինստի-
տուտի կողﬕց ստանում է դոկտորի կոչում՝ կոլագենի կառուց-
վածքի վերաբերյալ ռենտգենյան ճառագայթների բյուրեղագիտության մասով: 1969-ին Կարնեգիի
Մելլոն համալսարանում և 1970-ին Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիայի համալսարանում նա սկսեց դոկտո-
րական հետազոտությունը:
1970-ին Իսրայելում հիﬓեց առաջին՝ պրոտեինով բյուրեղագիտության լաբորատորիան: Հայտնի է որ-
պես կրիոբիոբյուրեղագիտության հիﬓադիր:
1979-1984 թվականներին նա Բեռլինում մոլեկուլյար գենետիկայի Մաքս Պլանկ ինստիտուտում Հայնց
Գյունտեր Ուիթմանի հետ խմբի ղեկավար էր, 1977-1978 թվականներին այցելու պրոֆեսոր՝ Չիկագոյի
համալսարանում, իսկ 1986-2004 թվականներին Ուայցմանի ինստիտուտում իր հետազոտական գործու-
նեությանը զուգահեռ՝ Համբուրգում Մաքս Պլանկ ինստիտուտի հետազոտական կենտրոնի ղեկավարն
էր:
Նա դարձել է առաջին կին նոբելյան մրցանակակիրը Իսրայելում և Միջին Արևելքում, և ﬕակ կինը,
ով արժանացել է այդ բարձր պարգևին քիﬕայի ոլորտում վերջին 45 տարվա ընթացքում: Ա. Յոնաթը
այժմ հանդիսանում է բիոմոլեկուլյար կառուցվածքի «Հելեն և Միլթըն Կիմﬔլման կենտրոնի տնօրենը:

ADA E. YONATH

Born: 22 June 1939 ist Jews who immigrated to Palestine from Zduńska
Country: Israel Wola, Poland in 1933 before the establishment of Israel.
She returned to Jerusalem for college, graduating from
Nationality: Israeli the Hebrew University of Jerusalem with a bachelor’s
Field: Crystallography degree in chemistry in 1962, and a master’s degree in
Institution: Weizmann Institute of Science biochemistry in 1964. In 1968, she obtained her Ph.D.
Known for: Cryo bio-crystallography from the Weizmann Institute of Science for X-ray crys-
Notable awards: Nobel Prize in Chemistry 2009 tallographic studies on the structure of collagen, with
“For studies of the structure and function of the Wolfie Traub as her Ph.D. advisor. She has one daugh-
ribosome” with Venkatraman Ramakrishnan ter, Hagit Yonath, a doctor at Sheba Medical Center,
and Thomas A. Steitz and a granddaughter, Noa.
Yonath accepted postdoctoral positions at Carnegie
Ada E. Yonath is an Israeli crystallographer best known Mellon University (1969) and MIT (1970). While a post-
for her pioneering work on the structure of the ribo- doc at MIT she spent some time in the lab of subse-
some. She is the current director of the Helen and Mil- quent 1976 chemistry Nobel Prize winner William N.
ton A. Kimmelman Center for Biomolecular Structure Lipscomb, Jr. of Harvard University where she was in-
and Assembly of the Weizmann Institute of Science. In spired to pursue very large structures.
2009, she received the Nobel Prize in Chemistry along In 1970, she established what the only protein crystal-
with Venkatraman Ramakrishnan and Thomas A. Ste- lography laboratory in Israel was for nearly a decade.
itz for her studies on the structure and function of the Then, from 1979 to 1984 she was a group leader with
ribosome, becoming the first Israeli woman to win the Heinz-GՖnter Wittmann at the Max Planck Institute
Nobel Prize out of ten Israeli Nobel laureates, the first for Molecular Genetics in Berlin. She was visiting pro-
woman from the Middle East to win a Nobel prize in fessor at the University of Chicago in 1977-78. She
the sciences, and the first woman in 45 years to win the headed a Max-Planck Institute Research Unit at DESY
Nobel Prize for Chemistry. in Hamburg, Germany (1986–2004) in parallel to her
Yonath was born in the Geula quarter of Jerusalem. research activities at the Weizmann Institute.
Her parents, Hillel and Esther Lifshitz, were Zion-

12 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

ՋՈՆ ՌՈԲԻՆ ՈւՈՐԵՆ

2005-ին ստացել է նոբելյան մրցանակ
ֆիզիոլոգիայի բնագավառ մ (Բարրի
Մարշալի հետ)՝ հելիկոբակտեր պիլորիի դերը
ստամոքսի խոցային հիվանդ թյան առա-

ջացման ﬔջ
բացահայտել համար

Քիﬕկոս-ֆիզիկոս Ջոն Ռոբին Ուորենը ծնվել է
1937-ի հունիսի 11-ին, Ադելաիդայում:
Ավստրալացի բժիշկ և հետազոտողը 1979-ին կրկնաբա-
ցահայտել է հելիկոբակտեր պիլորին Բերրի Մարշալի հետ
ﬕասին: Նրանք ապացուցեցին բժշկական հանրությանը, որ
հելիկոբակտեր պիլորի բակտերիան շատ մարսողական խոցերի պատճառ է դառնում:
Ռ. Ուորենը ստացել է բժշկական գիտությունների բակալավրի աստիճան Ադելաիդայի համալ-
սարանում՝ ﬕնչ այդ ավարտելով Սուրբ Պետրոսի քոլեջը:
Նա վերապատրաստվել է Ադելաիդայի թագավորական հիվանդանոցում, որից հետո՝ բժշկական
և անասնաբուժական գիտությունների ինստիտուտում, որտեղ նա արյունաբանության ասպարե-
զում էր աշխատում, որն էլ առաջացրեց նրա հետաքրքրվածությունը պաթոլոգիայի ոլորտում:
1967-ին Ուորենը ընտրվեց Փըրթի թագավորական հիվանդանոցի գլխավոր պաթոլոգ, որտեղ էլ
անցկացրեց իր կարիերայի ﬔծ մասը:
2006-ին նա նկարահանվեց ավստրալական վավերագրական ֆիլմում, որը կոչվում է «Հաղթողի
ուղեցույցը դեպի նոբելյան մրցանակ:

JOHN ROBIN WARREN

Born: 11 June 1937 Haematology at Royal Adelaide Hospital. Subse-
Country: Australia quently he lectured in pathology at Adelaide Univer-
Nationality: Australian sity, then took up the position of Clinical Pathology
Field: Pathologist Registrar at the Royal Melbourne Hospital. In 1967,
Institutions: Royal Perth Hospital Warren was elected to the Royal College of Patholo-
Known for: discovery of Helicobacter pylori gists of Australasia and became a senior pathologist at
Notable awards: Nobel Prize in Physiology or Medi- the Royal Perth Hospital where he spent the majority
cine 2005 “For their discovery of the of his career.
bacterium Helicobacter pylori and its role At the University of Western Australia, with his
in gastritis and peptic ulcer disease” colleague Barry J. Marshall, Warren proved that the
with Barry J. Marshall bacterium is the infectious cause of stomach ulcers.
Warren helped develop a convenient diagnostic test
John Robin Warren AC (born 11 June 1937 in Ad- (14 C-urea breath-test) for detecting H. pylori in ulcer
elaide) is an Australian pathologist,Nobel Laureate patients. In 2005, Warren and Marshall were awarded
and researcher who is credited with the 1979 re-dis- the Nobel Prize in Medicine.
covery of thebacterium Helicobacter pylori, together In 2005, Warren and Marshall were awarded the-No-
with Barry Marshall. The duo proved to the medical bel Prize in Medicine.
community that the cause of bacterium Helicobacter An Australian documentary was made in 2006
pylori (H. pylori) is the cause of most peptic ulcers. about Warren and Marshall’s road to the Nobel Prize,
Warren received his M.B.B.S. degree from the Uni- called “The Winner’s Guide to the Nobel Prize”. He
versity of Adelaide, having completed his high school was appointed a Companion of the Order of Australia
education at St Peter’s College, Adelaide. in 2007.
Warren trained at the Royal Adelaide Hospital and Personal life
became Registrar in Clinical Pathology at the Institute Warren married Winifred Theresa Warren (nee Wil-
of Medical and Veterinary Science (IMVS), where he liams) in the early 1960s and together they had five
worked in laboratory haematology which generated children. Winifred Warren went on to become an ac-
his interest in pathology. complished psychiatrist. Following her death in 1997,
In 1963, Warren was appointed Honorary Clinical Warren retired from medicine.

Assistant in Pathology and Honorary Registrar in

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333) 13

ՈՒՍԱՆՈՂԱԿԱՆ ԳԻՏԱԿԱՆ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆԸ

Արդեն իսկ ﬔծ արձագանք ձեռք բերած նոբելյան մրցանակակիրների առա-
ջիկա այցի առնչությամբ է ԵՊԲՀ ուսանողական գիտական ընկերության ներ-
կայացուցիչների հետ ﬔր հանդիպումը: Նրանց առաջադրվեցին հարցեր, որոնց
սպառիչ պատասխանները ﬔզ կրկին վստահեցնում են, որ կազմակերպչական
աշխատանքները ընթանում են բարձր մակարդակով: Ձեզ ենք ներկայացնում
ﬔր հարցերը և հնչեցրած պատասխանները:

Ի՞նչ սպասելիքներ ունեք նոբելյան դափնեկիրների հետ հանդիպուﬕց:
 Եթե հնարավորություն տրվեր՝ ի՞նչ հարցեր կուղղեիք նրանց:
 Դափնեկիրների հետ հանդիպումը սահմանափակվելու է ﬕայն իրենց ուղղ-
ված հարցերո՞վ, թե՞ դա կկրի շարունակական բնույթ:
Կգնա՞ք, արդյոք, վերապատրաստուﬓերի նրանց մոտ:
 Ինչպե՞ս եք նախապատրաստվում այդ հանդիպմանը:

Student Scientific Society is getting ready for the phenomenal visit and on that
occasion we have met with the representativies of the society.They have been
given some questions, the answers of which entrusted us that the organizational
works are on a high level.

- Ակնկալիքները ﬔծ են, քանի որ այս հանդիպումը լայն հնարավո-
րություն է տալիս ուսանողներին, երիտասարդ գիտնականներին շփվել
այն անձանց հետ, ովքեր արժանացել են գիտության ոլորտի, թերևս,
աﬔնաբարձր մրցանակին: Կարծում եմ՝ ցանկացած գիտնական հոգու
խորքում երազում է ﬕ օր ստանալ նոբելյան մրցանակ:

Նոբելյան մրցանակակիրների հետ շփումը թույլ կտա ծանոթանալ
նրանց հաջողության գաղտնիքներին, մտածելակերպին և հասկանալ,
որ նրանք սովորական մարդիկ են, ովքեր ժամանակին եղել են հասա-
րակ գիտնականներ, ովքեր իրենց փոքրիկ լաբորատորիաներում ունե-
ցել են բազմաթիվ խնդիրներ, դժվարություններ՝ թե ֆինանսական, թե
տարբեր հարցերի հետ կապված, սակայն չեն դադարել հավատալ իրենց
ուժերին և հաղթահարելով այդ աﬔնը՝ հասել են այնպիսի հաջողու-
թյան, որը թույլ է տվել ստանալ բաղձալի մրցանակը: Սա շատ կարևոր
է, քանի որ ﬔր երկրում ևս կան նմանատիպ խնդիրներ՝ ֆինանսական
ռեսուրսների և սարքավորուﬓերի հետ կապված: Եվ այս հանդիպումը
հնարավորություն կտա հասկանալ, որ եթե կա ﬔծ ցանկություն, եթե
ունենք պոտենցիալ (իսկ հայերի գլխուղեղն ունի այդ պոտենցիալը),
ապա անհնարին ոչինչ չկա և կարելի է տարբեր գիտական գրանտների,
համագործակցությունների ﬕջոցով հասնել լուրջ հաջողությունների:

Նոբելյան մրցանակակիրներին հրավիրելու գաղափարը պատկանում
է ԵՊԲՀ գիտության գծով պրոռեկտոր, պրոֆեսոր Կոնստանտին Են-
կոյանին, ում առաջարկով ուսանողական գիտական ընկերությունն իր
վրա վերցրեց կազմակերպչական աշխատանքների բավականին լուրջ
հատված, ինչը ﬔզ համար անչափ պարտավորեցնող է և ուրախալի:

Այս ﬕջոցառման ﬕջոցով ﬔնք փորձում ենք կապ հաստատել ար-
տասահմանի լուրջ գիտնականների, տեղացի և տարածաշրջանային
ուսանողների, գիտնականների, երիտասարդ գիտնականների ﬕջև:
Հենց այս գաղափարն էր ընկած ﬔր կայքի և լոգոյի ստեղծման աշխա-
տանքների հիմքում: Կայքի դիզայնը և լոգոն պատահաբար չեն ընտր-
ված: Լոգոյի ﬕջոցով ստացել ենք «ԵՊԲՀ համաստեղություն, որը
կարծես նոբելյան մրցանակակիրների ﬕջոցով ապահովում է կապը
տիեզերքի գիտական համայնքի մյուս աստղերի և երիտասարդ գիտ-
նականների ﬕջև: Կայքը ստեղծվել է ՈւԳԸ-ի երկու ակտիվ ուսանող-
ների` ընդհանուր բժշկության ֆակուլտետի մագիստրատուրայի 1-ին
կուրսի ուսանող Դավիթ Ղուկասյանի և հինգերորդ կուրսի ուսանող
Սենիկ Մատինյանի կողﬕց, թեև այդ աշխատանքներին մասնակցել է
ﬕ ամբողջ թիմ՝ կազմված ուսանողական գիտական ընկերության ան-
դաﬓերից և գիտության վարչության աշխատակիցներից: Իսկ լոգոյի
հեղինակը ուսանողական գիտական ընկերության դիզայներ Էմմանո-
ւել Ղանդիլյանն է, ով ընդհանուր բժշկության ֆակուլտետի երկրորդ
կուրսի ուսանող է: Ինչպես տեսնում եք՝ ﬕջոցառման կազմակերպչա-
կան աշխատանքներում ﬔծ է ուսանողների մասնակցությունը՝ ի դեմս
ուսանողական գիտական ընկերության, ինչը խրախուսվում է՝ դրանով
իսկ ոգեվորելով ուսանողներին:

Ապրիլին կայանալիք ﬕջոցառուﬓերի ընթացքում, բացի դասախո-
սություններից, կկայանան նաև մամլո ասուլիս և հանդիպում ավագ
դպրոցի աշակերտների հետ: Հանդիպումը տեղի կունենա Դիլիջանի
ﬕջազգային դպրոցում, և հանրապետության ավագ դպրոցների լա-

14 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

ՊԱՏՐԱՍՏՎՈՒՄ Է ՆՇԱՆԱԿԱԼԻՑ ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹՅԱՆԸ

վագույն աշակերտները ևս հնարավորություն կունենան շփվել ﬔ-
ծանուն գիտնականների հետ և իրենց հարցերը հղել նրանց: Այս
հանդիպումը կօգնի նրանց կողﬓորոշվել նաև իրենց հետագա
մասնագիտական ուղղությունն ընտրելիս:

Մեր կարգախոսը՝ «Ոգեշնչվիր և ստեղծիր, պատահաբար չի
ընտրվել, դա արվել է այն նպատակով, որ ուսանողները, դպրոցա-
կանները և երիտասարդ գիտնականները, տեսնելով և լսելով ան-
վանի գիտնականներին, ոգեշնչվեն և ավելի վստահ առաջ գնան:

Նախապատրաստական աշխատանքները սկսվել են դեռ նախորդ
կիսամյակի ընթացքում: Ինչպես գիտեք, այս բնագավառի մարդ-
կանց ժամային գրաֆիկը բավականին ծանրաբեռնված է, և նրանց
հետ պայմանավորվածություն պետք է ձեռք բերել նախօրոք՝ 8-9
աﬕս առաջ: Մենք այս առումով հաջողակ ենք, քանի որ կարողա-
ցանք 1 տարվա ընթացքում ստանալ նոբելյան հինգ մրցանակակիր-
ների համաձայնությունը: Նախապատրաստական աշխատանքնե-
րը կատարվում են տարբեր ուղղություններով, տվյալ ﬕջոցառման
համար շատ կարևոր բաղադրիչ է ﬔր կայքի առկայությունը և օն-
լայն գրանցման հնարավորությունը, քանի որ ﬕջոցառմանը հնա-
րավոր է մասնակցել ﬕայն օնլայն գրանցվելուց և ընտրվելուց հետո:
Օնլայն գրանցուﬕց հետո հանձնաժողովի կողﬕց կատարվելու է
ընտրություն, և ﬕայն առավել հետաքրքրվածներն ու ﬔր պահանջ-
ներին համապատասխանողները կմասնակցեն այս ﬕջոցառմանը:
Գրանցման համար ուսանողներին անհրաժեշտ փաստաթղթերից
են ﬕջին որակական գնահատականը հավաստող փաստաթուղթը,
որով ﬔնք պատկերացում կկազﬔնք նրա առաջադիմության մա-
սին, կարևոր է նաև նախորդ տարիների ընթացքում նրանց մաս-
նակցությունը տարբեր գիտական կոնֆերանսների, գիտաժողոﬖե-
րի և մասնագիտական այլ ﬕջոցառուﬓերի:

Եթե կան տպագրված աշխատանքներ, դրանք կդիտվեն որպես
առավելություն: Բոլոր մասնակիցները պետք է գրեն նաև մոտի-
վացիոն նամակ, որի ﬕջոցով ﬔնք կհասկանանք, թե տվյալ ան-
ձը ինչու է շահագրգռված մասնակցելու այդ ﬕջոցառմանը: Եթե
խոսենք դասախոսական անձնակազﬕ մասին, ապա կարևոր են
նրանց գիտական ձեռքբերուﬓերը՝ վերջին տարիներին արված
տպագրությունները և հետաքրքրվածությունը տվյալ ոլորտով:
Նախապատրաստական աշխատանքները շարունակվում են տար-
բեր ուղղություններով` քայլ առ քայլ ﬔզ մոտեցնելով սպասված
իրադարձությանը:

ՄԱՐԻԱՄ ՄՈՎՍԻՍՅԱՆ
ԵՊԲՀ ուսանողական գիտական ընկերության նախագահ,

ալերգոլոգիայի և կլինիկական իմունոլոգիայի
ամբիոնի 2-րդ կուրսի օրդինատոր

STUDENT SCIENTIFIC 15

SOCIETY AWAITS THE

PHENOMENAL VISIT

The representatives stated that the expectations are great as the
meeting gives the students the opportunity to meet and communicate
with the people who have been given the highest award in the field
of science.They thought that each scientist, deep in his heart, hopes to
get the prize one day.
The representatives noted that it is very important to realize that all
those scientists who received the prize , once were simple scientists
with full human problems, the problems which we also have here in
Armenia.And those people didn’t lose their hope, overcame all that
problems and won ,which gives us the motivation that if you really
want something you can achieve it and nothing is impossible.
The students also represented the upcoming agenda and various de-
tails and preparation activities of the event and till now preparations
on different directions are being done, bringing us close to the greatest
event step by step.

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

- Ես ցանկանում եմ տեսնել ﬔր ուսա- - I want to see our students excited and
նողությանը՝ ոգևորված ու գաղափար- full of ideas, with more great interest
ներով լի, գիտության հանդեպ ավելի towards science, with hope, and with
ﬔծ հետաքրքրությամբ լցված, հույսով the energy to make the world a better
ու աշխարհը ավելի լավը դարձնելու place. I would like to ask them how to
եռանդով: Ուզում եմ տեսնել, թե ինչպես overcome difficulties and not give up
է ﬔր ﬔջ ծնվում ձգտում՝ գիտության when a er long work, it becomes clear
ﬔջ ﬔր խոսքը ասելու, ոչ ﬕայն արդի that the experience in general went
ﬔթոդներով բուժելու, այլև նորը ստեղ- in the wrong direction, and one must
ծելու առումով, թե ինչպես ենք ﬔնք begin everything again. How to over-
ավելի խորը գիտակցում բժշկագիտու- come technical and financial problems.
թյան կարևորությունը և ուժ ստանում What, if no one believed in their will
անհաղթահարելի թվացող պայմաննե- power,even tried to interfere directly
րի ու ﬕջոցների հետ կապված խոչըն- or to prove that it is not so important?
դոտները հաղթահարելիս: We all hope our guests will notice our
Կցանկանայի նրանց հարցնել, թե ինչպես են հաղթահարել դժվարու- students potential and thus we will have
թյունները և չեն հանձնվել, երբ երկար աշխատանքից հետո, պարզվել է, the chance to do permanent coopera-
որ փորձը առհասարակ սխալ ուղղությամբ է գնացել, և աﬔն ինչ պետք tion with them and, why not, summer
է նորից սկսել: Ինչպե՞ս են կարողացել հաղթահարել տեխնիկական և internship in their laboratories and to
ֆինանսական խնդիրները: Ի՞նչ են արել, երբ ոչ ոք չի հավատացել իրենց learn from them.I certainly would like
գործին, երբ փորձել են խոչընդոտել ուղղակիորեն կամ ապացուցել են, որ to be trained by these people, to work
դա այդքան էլ կարևոր չէ: in their environment and to acquire new
Մենք բոլորս հույս ունենք, որ ﬔր հյուրերը, գալով ԵՊԲՀ և շփվելով skills, but it is not an end itself. It is im-
ﬔր ուսանողության հետ, կնկատեն ﬔր ուսանողների «պոտենցիալը, portant to learn what is really import-
և դրանով ﬔզ համար հնարավորություն կստեղծվի շարունակական հա- ant and true for our country and for our
մագործակցություն ունենալ նրանց հետ և, ինչու ոչ՝ ամառային պրակտի- University.The University has the need
կա անցնել նրանց լաբորատորիաներում և սովորել նրանցից: Ես, իհար- of a number of scientific methods of im-
կե, կցանկանայի վերապատրաստվել նման մարդկանց մոտ, աշխատել plementation and development, and it
նրանց ﬕջավայրում և նոր հմտություններ ձեռք բերել, սակայն դա ինք- would be great to give students the oppor-
նանպատակ չէ: Կարևոր է սովորել այն, ինչն իրոք ակտուալ է ﬔր երկրի և tunity to be retrained in the areas which
համալսարանի համար: Համալսարանում կարիք կա ﬕ շարք գիտական are in demand and are encouraged:
ﬔթոդների ներդրման և զարգացման, և հրաշալի կլիներ, որ ուսանողնե- To prepare for the event I read about
րին հնարավորություն տրվեր վերապատրաստվել հենց այն ուղղություննե- them, the published works, trying to
րով, որոնք պահանջված են և խրախուսվում են: imagine what kind of conversation I can
Նախապատրաստվելու նպատակով կարդում եմ նրանց մասին տպա- have, ask questions, or discuss ideas.
գրված աշխատություններ, փորձում եմ պատկերացնել՝ ում հետ ինչպիսի Maybe as a result of such a conversation
խոսակցություն կարող եմ ունենալ, ինչ հարցեր տալ կամ մտքեր քննարկել: I will also come to my "Nobel" idea.
Միգուցե այդպիսի ﬕ խոսակցության արդյունքում ես նույնպես հանգեմ իմ
«նոբելյան գաղափարին: LUSINEH HOVHANNISYAN
YSMU General Medicine Faculty,
Լ ՍԻՆԵ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ
ԵՊԲՀ ընդհանուր բժշկության ֆակուլտետ, 4th year student

4-րդ կուրս

16 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

- Լինելով կազմակերպչական խմբի - Being a member of the organizing team, I
անդամ՝ ինձ ﬔծ հնարավորություն է am provided with the greatest opportunity to
տրվում ձեռք բերել ինչպես գիտելիք, acquire both knowledge and experience. An
այնպես էլ փորձ: Կարևոր հանգամանք important circumstance is also the acheivement
է նաև նոր շրջապատի, նոր ընկերնե- of a new surroundings and new friends. Unfor-
րի ձեռքբերումը: Ցավոք՝ ոչ բոլորին է tunately, not all of us will have the opportu-
դա հասանելի և բոլորը չէ, որ այսպի- nity to implement their knowledge, experience
սի հնարավորություն կունենան իրենց and creative thoughts into this programme
գիտելիքը, փորձը և ստեղծագործա- and to some extent become a part of it as well.
կան ﬕտքը ներդնել այս ծրագրի ﬔջ The expectations from Nobel prize laureates
և ինչ-որ չափով հանդիսանալ դրա ﬕ are very high, primarily in terms of inspiration,
մասնիկը: Նոբելյան դափնեկիրների to talk to them, to communicate is already a
հետ հանդիպուﬕց սպասելիքները շատ ﬔծ են առաջին հերթին ոգեշնչ- great pleasure.Naturally the road has not been
ման առումով, նրանց հետ խոսելը, շփվելը արդեն ﬔծ բավականություն easy for them, and today our young scientists
կպատճառի ﬔզ: Բնականաբար նրանց անցած ուղին հեշտ չի եղել, և այ- and students, knowing this, can be encouraged
սօրվա ﬔր երիտասարդ գիտնականներն ու ուսանողները, իմանալով այդ by their example and, in my opinion, they have
մասին, կարող են խրախուսվել նրանց օրինակով և, իմ կարծիքով, նրանք to walk the difficult path to achieve the result.
նույնպես պետք է անցնեն այդ դժվար ճանապարհով՝ արդյունքի հասնելու I thank the University management in
համար: Շնորհակալություն եմ հայտնում ԵՊԲՀ ղեկավարող անձնակազ- the person of Constantine Yenkoyan who
ﬕն՝ հանձինս Կոնստանտին Ենկոյանի, ով ﬔզ նման բացառիկ հնարավո- gave us such a unique opportunity, be-
րություն է տվել: come the organiser and the participant.
Հարցեր շատ կան, որոնք կցանկանայի նրանց ուղղել, օրինակ՝ ինչպես են There are many questions that we would like to
նրանք հասել գիտության ﬔջ այդ աստիճանին և ինչ ճանապարհ են անցել: ask them , for example, how they have achieved
Իմ կարծիքով՝ այս հանդիպումը կկրի շարունակական բնույթ, և դա կախ- the peak and what a way they passed.
ված է նաև ամբողջ հայության և ﬔր կողﬕց նրանց ուղղված ուշադրու- In my opinion, this meeting will be of con-
թյունից: Որքան ﬔծ լինի ուշադրությունը նրանց հանդեպ, այնքան նրանք tinuous nature, and it also depends on
ավելի հետաքրքրված կլինեն և կցանկանան նորից այցելել ﬔր երկիր: all Armenians, and on the attention giv-
Վերապատրաստուﬓերի առումով ցանկանում եմ ասել, որ ուսանողնե- en to them. The more attention and pre-
րը պետք է ունենան համապատասխան ստատուս, քանի որ ոչ բոլորն են paredness, the more they will be interest-
պատկերացնում այդ վերապատրաստուﬓերի իմաստը: Այն ուսանողները, ed and will want to visit our country again.
ում գիտելիքները և գիտական ոլորտում ձեռք բերված փորձը կարող են On training issues, I want to say that students
համապատասխանել այդ աﬔնին, կարծում եմ՝ շատ չեն լինի: must have the appropriate status, as not all
Նախապատրաստական աշխատանքները վաղուց սկսվել են: Անձամբ ես of them get the meaning of this retraining.
ամբողջ օրս տրամադրում եմ նրան, թե ինչպես կարելի է անցկացնել հե- Preparatory work has already begun. Per-
տաքրքիր ﬕջոցառուﬓեր, թե ինչ նոր կազմակերպություններ և անհատ- sonally, I spend the whole day on it, how we
ներ կկարողանան ﬔզ հետ համագործակցել: Բացի դրանից՝ զբաղվում եմ can conduct interesting events and what new
նաև Հայաստանի դպրոցների աշակերտների հետ նոբելյան մրցանակա- organizations and individuals will be able to
կիրների հանդիպման կազմակերպչական հարցերով, որը տեղի է ունենա- cooperate with us. In addition, I also deal with
լու Դիլիջանի UWC ﬕջազգային դպրոցում: organizational issues on the meeting of the
laureats with the school students which will be
ՏԻՏԱՆ ԱՍԱՏՐՅԱՆ held in Dilijan UWC internation School.
ԵՊԲՀ ռազմաբժշկական ֆակուլտետ,
TITAN ASATRYAN
մագիստրատուրա, 1-ին կուրս YSMU Military Faculty,
Master's 1st year student

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333) 17

ԵՊԲՀ-ՈՒՄ ՀՅՈՒՐԸՆԿԱԼՎԵՑ

ԻՐԱՆԻ ԻՍԼԱՄԱԿԱՆ

ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՊԱՏՎԻՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ

Իրանի Իսլամական Հանրապե- յացրեց բժշկական համալսա-
րանի պատմությունը, տեղե-
տության առողջապահության կություններ հաղորդեց ԲՈւՀ-ի
կրթական, ուսուﬓական, գի-
նախարարի տեղակալ Ռասոուլ տական և կլինիկական ուղ-
ղությունների առանձնահատ-
Դինարվանդի գլխավորած պատվի- կությունների մասին:
Պրոռեկտորնիրխոսքում նշեց
րակությունը վերջերս հյուրընկա- ԵՊԲՀ-ի ﬕջազգային գործու-
նեության մասին՝ ընդգծելով
լվեց ԵՊԲՀ ղեկավարության կող- Իրանիտարբերշրջաններից175
ուսանողների՝ ﬔզ մոտ ուսա-
ﬕց: նելու փաստը:
Իրանի առողջապահության
ԵՊԲՀ ﬕջազգային գործունեու- նախարարի տեղակալը շնորհակա-
լություն հայտնեց ԵՊԲՀ ղեկավա-
թյան և արտաքին կապերի գծով րությանը ընդունելության համար և
հույս հայտնեց, որ այս այցն ավելի
պրոռեկտոր Երվանդ Սահակյանը կխորացնի Հայաստանի և Իրանի
ﬕջև եղած ջերմ հարաբերություն-
նշեց, որ դրական է գնահատում ները: թյուններ:
Հայաստանի և Իրանի համագոր- Նա տեղեկացրեց, որ իրենք «Մեր նպատակն է ծանոթանալ
ծակցությունը և շատ ուրախ է, որ Հայաստանում են՝ նախապատրաս- Հայաստանի առողջապահական
այս այցն ավելի է նպաստելու դրա տելու Իրանի առողջապահության համակարգին՝ համագործակցու-
խորացմանը: Նա հյուրերին ներկա- նախարարի այցը և արդեն հանդի- թյան շարունակության համար: Մեր
պել են ՀՀ առողջապահության նա- այս այցին կհետևի Հայաստանի
խարար Արﬔն Մուրադյանի հետ ու պատվիրակության այցը Իրան, որը
ձեռք բերել որոշակի համաձայնու- հնարավորություն կտա ﬔր երկր-
ներին շարունակելու համագործակ-
ցությունը կրթական, գիտական,
առողջապահական ոլորտներում»:
Հյուրերն այցելեցին նաև «Հերացի»
թիվ 1 հիվանդանոցային համալիր և
սիմուլյացիոն կենտրոն:

THE DELEGATION OF IRAN ISLAMIC
REPUBLIC WAS HOSTED BY YEREVAN STATE
MEDICAL UNIVERSITY

The Deputy Health Minister of Iran Islamic Republic Ra- for continuing the collaboration. The visit of the delegation of
soul Dinarvandy and his delegation was recently hosted by Armenia will follow our visit which will give us the opportu-
the management staff of YSMU. The Vice Rector for Exter- nity to continue the collaboration in the spheres of education,
nal Affairs and International Partnerships of the University science and health”. The guests also visited “Heratsi”N 1 Clin-
Yervand Sahakyan noted that he assesses the collaboration ic and Simulation Center.
of Armenia and Iran positively and is happy that the visit
will profound the collaboration. He represented the guests the
history of the university and informed them about the educa-
tional, scientific and clinical specifications of the University.
The Vice Rector represented the international activities of the
University in his speech, stating the fact of having 75 students
from Iran. The Deputy Minister thanked for the hospitality
and hoped that the visit would strengthen the warm relations
between Armenia and Iran. He informed that they were there
to prepare the visit of the Health Minister and had already met
Armen Mouradyan, Health Minister of RA and had agreed
upon some issues.
“Our goal is to get acquainted with the health system of RA

18 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

ՀԱՅ-ԻՏԱԼԱԿԱՆ

ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ՝

ԲԺՇԿԱԿԱՆ

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ

ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԽԹԱՆ

Բժշկական համալսարանում հյուր- Իտալիայի պատվիրակության ղե- բժիշկների ու դասախոսների փո-
ընկալվեց Իտալիայի «Սուրբ սիրտ կավար Ռոկկո Բելանտոնեն ներ- խանակությունը այս համագործակ-
համալսարանի բժշկության ֆակուլ- կայացրեց «Սուրբ սիրտ համալ- ցության շրջանակներում փոխշա-
տետի դեկան Ռոկկո Բելանտոնեի սարանը, ծանոթացրեց ԲՈւՀ-ի հավետ կլինի, քանի որ ﬔր երկու
գլխավորած պատվիրակությունը, գործունեությանը: ազգերի ներկայացուցիչները նման
որի նպատակը համագործակցու- «Շատ ուրախ եմ այս համագոր- են իրար:
թյան հուշագրի ստորագրուﬓ էր: ծակցության համար, քանի որ ﬔնք Հանդիպման ավարտին կողﬔրը
ԵՊԲՀ ﬕջազգային գործունեու- նույն նպատակն ենք հետապնդում՝ ստորագրեցին փոխըմբռնման հու-
թյան և արտաքին կապերի գծով խթանել կրթությունը: Կարծում եմ՝ շագիր և փոխանակեցին հուշան-
պրոռեկտոր Երվանդ Սահակյանը, թե՛ ուսանողների, թե՛ երիտասարդ վերներ:
ողջունելով հյուրերին, հիշեցրեց, որ
2015-ի տարեվերջին կայացած հան-
դիպման ժամանակ կողﬔրը բա-
նավոր համաձայնության էին եկել՝
համագործակցության հուշագիր
ստորագրելու վերաբերյալ: Պրոռեկ-
տորը տեղեկացրեց, որ համագոր-
ծակցությունը կվերաբերի բժշկա-
կան կրթության բարելավմանը,
առողջապահական ծրագրերի զար-
գացմանը, հանրային առողջության
ոլորտին: Համագործակցությունը
ընդգրկելու է նաև դասախոսների,
ուսանողների և երիտասարդ բժիշկ-
ների փոխանակում, ինչպես նաև
կառավարման ﬔթոդների կատա-
րելագործման ոլորտը:

ARMENIAN−ITALIAN COLLABORATION AS

MOTIVATION FOR DEVELOPING MEDICAL

HIGHER EDUCATION

The delegation of Rocco Belantone, the Dean of the Medical Faculty of
the Italian “Saint Heart” University, was hosted by Yerevan State Medical
University, the aim of which was to sign the memorandum of collaboration.
Yervand Sahakyan, the Vice Rector for External Affairs and International
Partnerships of YSMU greeted the guests,noting that at the end of 2015 the
sides had met and agreed upon signing memorandum. The Vice Rector in-
formed that the agreement has to do with the improvement of medical edu-
cation, development of health programs and public health. The agreement
will include exchange programs for lecturers, students and young doctors.
The head of the delegation Rocco Belantone represented “Saint Heart”
University and the activites of the university. “I am extremely happy for
this collaboration as we follow the goal to motivate the education. I think
the exchange of both lecturers and students will be mutually beneficial in
the scopes of this collaboration as the representatives of our nationas are
very much alike.”
At the end of the meeting the sides signed the agreement and exchanged
souvenirs.

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333) 19

ՏՐՎԵՑ ՆՈՐ

ԾՐԱԳՐԻ ՄԵԿՆԱՐԿԸ

Բժշկական համալսարա-
նի «Հերացի ավագ դպրո-
ցում կնքվեց համագործակ-
ցության հուշագիր ՀՀ-ում
Ճապոնիայի դեսպանատան
և «Ապագան քոնն է ՀԿ-ի ﬕջև, որով տրվեց «Հերացի
ավագ դպրոցի բարելավման ծրագրի ﬔկնարկը:
Ողջունելով ներկաներին և շնորհակալություն հայտնե-
լով օժանդակության համար՝ «Հերացի ավագ դպրո-
ցի տնօրեն Նարինե Սարգսյանը նշեց, որ սա դպրոցի
համար լավագույն նվերն է, և աﬔնաﬔծ շնորհակա-
լությունը դրա համար Ճապոնիայի կառավարությանը
հայտնում են հենց աշակերտները: Նա տեղեկացրեց,
որ ՀՀ-ում Ճապոնիայի դեսպանատան ֆինանսական
աջակցությամբ դպրոցը կհամալրվի տեխնիկական
սարքավորուﬓերով և նոր կահույքով:

Կրթօջախի աշակերտներին և մանկավարժներին ող- «Մեր երկրների ընդհանրությունն այն է, որ առաջըն-
ջունելով՝ ՀՀ-ում Ճապոնիայի արտակարգ և լիազոր թացի գրավականը մարդկային կապիտալի զարգա-
դեսպան Էյջի Տագուչին ընդգծեց մարդկային ռեսուրս- ցուﬓ ենք համարում, - իր խոսքում նշեց դեսպանը և
ների զարգացման կարևորությունը ցանկացած համա- հավաստիացրեց, որ Ճապոնիայի կառավարությունը
կարգում, կրթության ﬔջ՝ առավել ևս: շարունակելու է համագործակցել Հայաստանի կառա-
վարության հետ՝ հնարավոր բոլոր ոլորտներում:
ԵՊԲՀ ﬕջազգային գործունեության և արտաքին կա-
պերի գծով պրոռեկտոր Երվանդ Սահակյանը նշեց, որ
այն օրվանից, ինչ այս դպրոցը դարձել է ﬔր ԲՈւՀ-ի ﬕ
մասը, ﬔնք փորձում ենք անել հնարավոր աﬔն ինչ՝
կրթական պայմանների բարելավման ուղղությամբ, սա-
կայն դեռևս անելիքներ կան, և առկա է անհրաժեշտու-
թյուն՝ լրացնելու այդ բացը, ինչն արվում է այսօր:
Հանդիսավոր ﬕջոցառուﬓ ամփոփվեց «Հերացի
ավագ դպրոցի աշակերտների ուժերով կազմակերպ-
ված հաﬔրգային ծրագրով:

THE START OF A NEW PROGRAM

At YSMU "Heratsi" high school with equipment and new furniture. Sahakyan noted that from the day this
,a Memorandum of cooperation was "Our countries are united by the fact school was part of University they tried
signed between the Embassy of Japan that the key to progress is the develop- to do everything possible for improving
and "Future is yours" NGO which ment of human capital", - said the Am- the educational conditions for the stu-
gave the start of the improvement bassador assuring that the Government dents, but there was always a need to
program of "Heratsi" high school. of Japan will continue to cooperate with improve, and that today that gap was
Welcoming the attendees and express- the government in all possible areas. filled. He stated that we must always
ing gratitude for the assistance the Di- The Deputy Minister of Education remember that the highest score we can
rector of High school Narine Sargsyan and Science Manuk Mkrtchyan, ex- get is to invest for younger generation.
noted that it is the best present and pressed gratitude to the Government of The solemn event was summed up by
the students give the greatest gratitude Japan for the assistance and instruct- the concert program organized by the
for this to the government of Japan. ed the students to build their future "Heratsi"high school students.
She said that with the financial sup- not on competition, but cooperation.
port of the Embassy of Japan in Ar- and Vice-Rector for international Re-
menia the school would be equipped lations and External Affairs Yervand

20 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

«ՄՈՒՐԱՑԱՆ»

ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆԱԿԱՆ

ՀԻՎԱՆԴԱՆՈՑՈՒՄ

Բժշկական համալսարանի «Մուրա- հայտնում նրանցից յուրաքանչյուրին՝ Միջոցառմանը ներկա Բագրատ
ցան հիվանդանոցային համալիրում աջակցության և նվիրուﬕ համար՝ սրբազանն օրհնեց ներկաներին, ինչ-
կայացած քաղցկեղով հիվանդ երե- հատուկ նշելով Հնդկաստանի ար- պես նաև հուսադրող խոսքեր ասաց
խաների աշխատանքների ցուցա- տակարգ և լիազոր դեսպան Սուրեշ բուժվող երեխաներին և նրանց ծնող-
հանդես-վաճառքին մասնակցում էին Բաբուի և դեսպանատան մշտական ներին
ԲՈւՀ-ի ղեկավարությունը և ՀՀ-ում աջակցության մասին: Այնուհետև նա
Հնդկաստանի Հանրապետության ընթերցեց բուժվող երեխաների շնոր- Ոգևորիչ խոսքով հանդես եկավ նաև
արտակարգ և լիազոր դեսպան Սուրեշ հակալագրերն՝ ուղղված Հնդկաստա- ԵՊԲՀ կլինիկական աշխատանքների
Բաբուն: նի դեսպանին: գծով պրոռեկտոր Արﬔն Մինասյանը.
«Մանկական քաղցկեղ բառակա-
Բացման խոսքով հանդես եկավ ՀՀ-ում Հնդկաստանի ար- պակցությունն ինքնին անբնական և
«Մուրացան հիվանդանոցային հա- տակարգ և լիազոր դեսպան անտրամաբանական է: Աշխարհը,
մալիրի քիﬕաթերապիայի կլինիկա- Սուրեշ Բաբուն, շնորհակալութ- մարդիկ այսօր խիստ շերտավորված
յի ղեկավար Սամվել Դանիելյանը: յուն հայտնելով նման կարևոր են, սակայն սա այն քիչ երևույթներից
«Այսօր աշխարհը նշում է քաղցկե- և հուզիչ ﬕջոցառմանն իրեն է, որ ﬕավորում է ցանկացած դիր-
ղով հիվանդ երեխաների օրը, սա- հրավիրելու համար, ասաց. քի, պաշտոնի, հնարավորության տեր
կայն ﬔզ համար այն քաղցկեղի դեմ «Հպարտ եմ գտնվել այս հի- մարդկանց՝ այդ հիվանդության դեմ
պայքարի օրն է: Հենց այս օրվա կա- վանդանոցում, քանի որ այս- պայքարում: Եվ բոլորիս նպատակն
պակցությամբ է կազմակերպվել այս տեղ բուժանձնակազմը իր ողջ այն է, որպեսզի այդ բառակապակ-
ցուցահանդես-վաճառքը, որի ողջ հա- ուժերն է ներդնում հիվանդ ցությունը վերանա:
սույթը կփոխանցվի քաղցկեղով հի- երեխաներին բուժելու համար:
վանդ երեխաների բուժմանը, - ասաց Մենք ևս ﬔր լուման ենք ուզում Հյուրերը նկարներ գնեցին ցուցա-
նա: Ս. Դանիելյանը ընդգծեց, որ ﬕ- ունենալ այս կարևոր գործում, հանդես-վաճառքից, իսկ վերջում ծաղ-
ջոցառմանը ներկա բոլոր մարդիկ և իմ ու ﬔր դեսպանատան րածուն զվարճացրեց հավաքված երե-
անﬕջական կապ ունեն քաղցկեղով անունից հավաստիացնում եմ, խաներին և նվերներ հանձնեց նրանց:
հիվանդ երեխաների և նրանց բուժ- որ ﬔր համագործակցությունը
ման հետ, ուստի շնորհակալություն է կլինի շարունակական՝ հանուն այս Օրվա առիթով նմանատիպ ցուցա-
երեխաների կյանքերի փրկության: հանդես-վաճառք էր կազմակերպվել
Այնուհետև դեսպանն իր անձնական նաև ԵՊԲՀ վարչական մասնաշենքի
ﬕջոցներից երեխաների բուժման հա- ճեմասրահում:
մար տրամադրեց 500 հազար դրամ
գումար: Ցուցահանդեսը բարեգործական էր,
և նկարների վաճառքից գոյացած ողջ
հասույթը տրամադրվեց «Մուրացան
համալսարանական հիվանդանոցի
խաղաթերապիայի կաբինետին՝ երե-
խաների համար անհրաժեշտ պարա-
գաներ ձեռք բերելու համար:

Ցուցահանդես-վաճառքը կազմա-
կերպել էին «Մուրացան հիվան-
դանոցային համալիրի խաղաթերա-
պիայի բաժանմունքը և «Հերացի
արհեստակցական կազմակերպու-
թյունը:

AT ̏MURATSAN ̈́ UNIVERSITY HOSPITAL

At YSMU hospital complex "Muratsan" an ex- ful notes of the children aimed at the Indian Ambassador.
hibition-sale of works made by children with can- The extraordinary and Plenipotentiary Ambossador Suresh
cer was organized, which was attended by the Babu expressed gratitude for this important and touching
management of the University and extraordinary and Pleni- event, for inviting him, saying. "I’m proud to be in this hos-
potentiary Ambassador of India in Armenia Suresh Babu. pital because the staff here does his best for the treatment
Welcoming remarks were made by the head of the clinic of che- of sick children. We do our part in this important matter,
motherapy of hospital complex "Muratsan" Samvel Daniely- and I assure that our cooperation will be continuous for sav-
an."Today the world celebrates the day of children with cancer ing these children,because they are our hope and future".
but for us it’s the day against cancer.In regard to this very day Then the Ambassador provided his personal financ-
this exhibition-sale has been organized the income of which es-500 thousand AMD for treating the children.
will be donated to the treatment of children with cancer", he The event was attended by Archbishop Bagrat,Vice
said. S. Danielyan stressed that all the present people are of di- Rector for Clinical Affairs Armen Minasyan.
rect relevance to children with cancer and their treatment, so he The guests bought pictures from exhibition-sale, and at the end
thanked each of them for their support and dedication, noting the clown amused the children gathered and presented gi s to
the continuous support of the extraordinary and Plenipotentia- them.
ry Ambassador of India Suresh Babu. He then read the thank-

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333) 21

ԵՌՕՐՅԱ ՍԵՄԻՆԱՐ ԲՈՒՀԻ

ԱՇԽԱՏԱԿԻՑՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Բժշկական համալսարան մ անցկացվեց Եվրա- Սեﬕնարը վար մ էին Դյ սելդորֆի Հենրիխ Հայնեի
ﬕ թյան կողﬕց իրականացվող Twinning project-ի անվան համալսարանի և Դյ սելդորֆի համալսա-
«Learning objectives – teaching methods – assessment and րանական հիվանդանոցի մասնագետներ Թոմաս
evolution in Medical Studies թեմայով եռօրյա սեﬕնա- Ռոթհոֆը և Կլա ս-Դիտրիխ Կրյոնխեն:
րը, որը նախատեսված էր ԲՈւՀ-ի աշխատակիցների Սեﬕնարի երկրորդ փ լն իրականացվեց մարտին,
համար և անցկացվ մ էր բոլոնյան բարեփոխ ﬓերի որն անցկացրին Ֆինլանդիայից ժամանած փորձագետ-
ընթացք մ իրականացվող ծրագրերի ներդրման նպա- ները, ովքեր իրենց փորձը փոխանցեցին աշխատաժո-
տակով: ղովի մասնակիցներին: Սեﬕնարի ավարտին մասնա-
Եվրաﬕ թյան կողﬕց Հայաստան մ իրականացվ մ կիցները ստացան հավաստագրեր:
է «Twinning project-ի «Հայաստանի Հանրապետ թյան
բարձրագ յն կրթ թյան մակարդակի բարձրաց մը Եվ-
րոպական բարձրագ յն կրթ թյան տարածք ինտեգր-
ման շրջանակներ մ խորագրով ծրագիրը: Ծրագրի
գլխավոր նպատակն է՝ նախապայմաններ ստեղծել
Հայաստանի բարձրագ յն կրթ թյ նը եվրոպական
բարձրագ յն կրթ թյանը համապատասխանեցնել
և սանողների, շրջանավարտների աշխատակից-
ների համար ապահովել շարժ ն թյ ն, որակավոր-
ման ﬕջազգային ճանաչ մ և համագործակց թյան
հեռանկարներ Եվրոպական բարձրագ յն կրթ թյան
տարածքի 46 երկրների հետ:

ԵՊԲՀ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ YSMU INTERNATIONAL

ՈՒՍԱՆՈՂՆԵՐԻ STUDENT CONFERENCE

ԿՈՆՖԵՐԱՆՍ

Վերջերս ԵՊԲՀ 6-րդ լսարանում տեղի ունեցավ Recently, at YSMU 6th room"YSMU International Student
ուսանողական գիտական ընկերության կողﬕց կազ- Conference” was held, organized by Student Scientific Council
մակերպված «ԵՊԲՀ ﬕջազգային ուսանողների կոն- which was aimed at international students in YSMU and was
ֆերանս, որը նախատեսված էր ԵՊԲՀ-ում սովորող the first one in the history of the University. The conference was
օտարերկրացի ուսանողների համար, և իր բնույ- competativee and the elected jury was to choose the winners at
թով առաջինն էր համալսարանի պատմության ﬔջ։ the end. The nominations were “Best Presentation” and “Best
Կոնֆերանսը մրցութային էր, և ընտրված ժյուրիի Report”. At the same time the students were given the chance to
անդաﬓերը վերջում պետք է ընտրեին հաղթողներ choose the best participant who was to get Grand Prix award.For
«Լավագույն ներկայացում և «Լավագույն զեկույց that reason the participants were given hand outs for choosing the
անվանակարգերում։ Միևնույն ժամանակ ունկն- participant they liked most.
դիրներին նույնպես հնարավորություն էր ընձեռվել 12 participants made their speeches during the conference.Inter-
ընտրել իրենց դուր եկած մասնակցին, ում բաժին էր esting and actual reports were made which interested the present
հասնելու «Գրան պրի մրցանակը: Այդ նպատակով people. Numerous questions were given both by the audience and
ներկաներին բաժանվել էին թերթիկներ, որոնցով the jury.
պետք է քվեարկեին լավագույն մասնակցի օգտին: A er long and intense discussions the jury chose Divetia Khan-
dujyan as “Best Presentation” nomination winner and Deborah
Կոնֆերանսին ելույթ ունեցան տասներկու մասնա- Polly as “The Best Report” nomination winner. Salman Riaz
կիցներ։ Հնչեցին հետաքրքիր և արդի թեմաների շուրջ was chosen for Grand Prix by the audience.The rest of the partic-
զեկուցուﬓեր, որոնք ﬔծ հետաքրքրություն առաջաց- ipants were given certificates for participation.
րին ներկաների շրջանում: Տրվեցին բազում հարցեր Our special thanks to Magda Osipyan and the international stu-
թե՛ ունկնդիրների, թե՛ ժյուրիի անդաﬓերի կողﬕց։ dents of the Student Scientific Council for organizing and sup-
porting the conference.
Երկար և դժվարին քննարկուﬕց հետո ժյուրին
«Լավագույն ներկայացում անվանակարգում ընտրեց
Դիվեթիա Խանդուջային, իսկ «Լավագույն զեկույց
անվանակարգում՝ Դեբորա Պոլին: Հանդիսատեսի
կողﬕց «Գրան պրի մրցանակը շնորհվեց Սալման
Ռիազին։ Մյուս մասնակիցները ստացան հավաս-
տագրեր՝ իրենց մասնակցության համար։

Հատուկ շնորհակալություն Մագդա Օսիպյանին և
ուսանողական գիտական ընկերության օտարերկրա-
ցի ուսանողներին՝ կոնֆերանսի կազմակերպմանն ու
կայացմանը ﬔծապես աջակցելու համար։

22 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

кð²òÆ
²ðкêî²Îò²Î²Ü β¼Ø²ÎºðäàôÂÚàôÜ

ÐÐ ù. ºñ¨³Ý, ÎáñÛáõÝÇ 2 (060) 62 13 13 [email protected]

ä³ßïáÝ³Ï³Ý ï»Õ»Ï³ïáõ №1

ØÇç³ÙµÇáÝ³Ï³Ý ·Çï³·áñÍÝ³Ï³Ý ºä´Ð ³ß˳ï³ÏÇó ÍÝáÕÝ»ñÇ ³Ûó ÈÔÐ

ë»ÙÇݳñÝ»ñ ̳ÕϳÓáñáõÙ ½áñ³Ù³ë»ñ

êáóÇ³É³Ï³Ý ³ç³ÏóáõÃÛ³Ý äñáý»ëÇáÝ³É ³Ý·É»ñ»ÝÇ ¹³ëÁÝóóÝ»ñ
Íñ³·ñ»ñ

γñ¹³ó»ù ³Ûë ѳٳñáõÙ

àÕçáõÛÝÇ Ëáëù Ø»ñ ÃÇÙÁ Ø»ñ ³ß˳ï³ÝùÁ
Ãí»ñáí
§Ð»ñ³óǦ ³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý Ø»ñ ÃÇÙÁ ϳ½Ùí³Í ¿ Ýå³ï³-
ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ Ýáñ³ëï»ÕÍ Ï³ëɳó, ݳ˳ӻéÝáÕ ¨ ³Ï- Øáï ٻϳÙÛ³ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý
ÉÇÝ»Éáí ѳݹ»ñÓ Ï³ñáÕ³ó»É ¿ ïÇí »ñÇï³ë³ñ¹Ý»ñÇó: ²Ûëáõ- ÁÝóóùáõÙ Çñ³Ï³óí»É »Ý
ϳñ× Å³Ù³Ý³Ï³Ñ³ïí³ÍáõÙ Ñ»ï ¹áõù Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ µ³½Ù³ÃÇí ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñ,
í³Û»É»É ºä´Ð ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇ áõÝ»ù ³Ù»Ý ³ÙÇë ͳÝáÃ³Ý³É áñáÝóÇó ³é³í»É ѳïϳÝß³-
íëï³ÑáõÃÛáõÝÝ áõ ѳñ·³ÝùÁ... Ýñ³ÝóÇó Ù»ÏÇ Ñ»ïª Ñ»ï¨»Éáí ϳÝÝ»ñÁ Ý»ñϳ۳óÝáõÙ »Ýù
§Ø»ñ ÃÇÙÁ¦ Ëáñ³·ñÇÝ: ëïáñ¨:
Ø. ܳñÇÙ³ÝÛ³Ý

àôÞ²¸ðàôÂÚàôÜ àÕçáõÛÝÇ Ëáëù

´áÉáñ ³ÛÝ ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÁ, áõÙ §Ð»ñ³óǦ ³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý
áñ¹ÇÝ»ñÁ ͳé³ÛáõÙ »Ý ÈÔРϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ, Ýáñ³ëï»ÕÍ ÉÇÝ»Éáí
å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý µ³Ý³ÏáõÙ, ѳݹ»ñÓ, ϳñáÕ³ó»É ¿ ϳñ×
ϳñáÕ »Ý ¹ÇÙ»É §Ð»ñ³óǦ ³ñ- ųٳݳϳѳïí³ÍáõÙ í³Û»É»É ºä´Ð
Ñ»ëï³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃ- ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇ íëï³ÑáõÃÛáõÝÝ áõ
ÛáõÝ ¨ ëï³Ý³É Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ Ñ³ñ·³ÝùÁ: Æ٠ϳñÍÇùáí ¹³ ß³ï ϳñ¨áñ ¿
³Ûó»É»É ÈÔЪ Çñ»Ýó ½ÇÝíáñÝ»ñÇÝ ÝٳݳïÇå ϳéáõÛóÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: §²å³·³
ï»ë³ÏóáõÃÛ³Ý: µÅÇßϦ ³Ùë³·ñáõÙ Çñ Ùßï³Ï³Ý ï»ÕÝ
áõݻݳÉÁ ¨ë Ù»Ï ù³ÛÉ ÏÉÇÝÇ ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇ
гñ·»ÉÇ ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñ, ï»Õ»- Ñ»ï ϳåÇ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ¨ ³ß˳ï³ÝùÁ
ϳóÝáõÙ »Ýù, áñ ·áñÍáõÙ »Ý ³é³í»É ³ñ¹Ûáõݳí»ï ¹³ñÓÝ»Éáõ ѳٳñ:
³Ý·É»ñ»ÝÇ ¹³ëÁÝóóÝ»ñÇ ÙÇ
ù³ÝÇ ËÙµ»ñ, áñáÝó ϳñáÕ »ù Ø.¼. ܲðÆزÜÚ²Ü
ÙÇ³Ý³É Ý³¨ ¹áõù: Þï³å»°ù, ºä´Ð é»Ïïáñ
ù³ÝÇ áñ ï»Õ»ñÁ ë³Ñٳݳ÷³Ï
»Ý: гٳÉë³ñ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý áÕç
ï³ñÇÝ»ñÇ ÁÝóóùáõÙ ·áñÍ»É »Ý µ³½Ù³ÃÇí
´áÉáñ ÙÇÙÛ³Ýó ѳñ³ÏÇó ³ÙµÇáÝ- ³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñ£
Ý»ñÁ ϳñáÕ »Ý ¹ÇÙ»É §Ð»ñ³óǦ ¸ñ³Ýù µáÉáñÝ ¿É áõÕÕí³Í »Ý »Õ»É Ù»Ï
³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñ- Ýå³ï³ÏǪ å ³ ß ï å ³ Ý » É º ä ´ Ð
åáõÃÛáõݪ ÙÇç³ÙµÇáÝ³Ï³Ý ·Ç- ³ß˳ï³ÏóÇ ß³Ñ»ñÁ, û·Ý»É ¹Åí³ñÇÝ
ï³Ï³Ý ¨ ·áñÍÝ³Ï³Ý áõÕÕí³- Çñ³íÇ׳ÏÝ»ñáõÙ, ÉáõÍáõÙÝ»ñ ·ïÝ»É
ÍáõÃÛ³Ùµ ë»ÙÇݳñÝ»ñ ¨ ¹³ëÁÝ- Ëݹñ³Ñ³ñáõÛó ѳñó»ñáõÙ: ä³ñ½íáõÙ ¿, áñ
óóÝ»ñ ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ ³ç³Ï- ųٳݳϳÏÇó ù³Õ³ù³ÏÇñà ³ß˳ñÑáõÙ
óáõÃÛ³Ý Ýå³ï³Ïáí: ØÇçáó³- Ù»ñ ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÁ ÝáõÛÝå»ë ³éÝãíáõÙ »Ý
éáõÙÝ»ñÝ ³Ýó »Ý ϳóíáõÙ ³ÛÝåÇëÇ ËݹÇñÝ»ñÇ Ñ»ï« áñáÝó ÉáõÍÙ³Ý
̳ÕϳÓáñáõÙ: ÁÝóóùáõÙ û·ÝáõÃÛ³Ý Ï³ñÇù »Ý áõÝ»ÝáõÙ£
лÝó ³Ûë ·³Õ³÷³ñÇ ßáõñç ¿É Ñ³í³ùí»óÇÝ
гñ·»ÉÇ ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñ, »Ã» ÙÇ ß³ñù ³ÏïÇí »ñÇï³ë³ñ¹
áõÝ»ù Ù³ëݳ·Çï³Ï³Ý ϳ٠³ÛÉ ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñ« ¨ »ñϳñ³ï¨
µÝáõÛÃÇ ËݹÇñÝ»ñ ³ß˳ï³- ùÝݳñÏáõÙÝ»ñÇ ³ñ¹ÛáõÝùáõÙ áñáßáõ٠ϳ۳óí»ó ëï»ÕÍ»É
í³ÛñáõÙ ¨ ã·Çï»ùª áõÙ ¹ÇÙ»É, §Ð»ñ³óǦ ³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ£ Þ³ñáõݳϻÉáí
§Ð»ñ³óǦ ³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý ݳËÏÇÝáõÙ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝ Í³í³É³Í ÝٳݳïÇå ϳéáõÛóÝ»ñÇ
ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ ÙÇßï å³ï- É³í³·áõÛÝ ³í³Ý¹áõÛÃÝ»ñÁ ¨ ·áõÙ³ñ»Éáí ųٳݳϳÏÇó
ñ³ëï ¿ Éë»Éáõ ¨ ³ç³Ïó»Éáõ: ¸Ç- Ýáñ³·áõÛÝ Ùïù»ñÁ áõ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ÷áñÓÁª ëï»ÕÍí»ó ÙÇ åñá¹áõÏï«
Ù»ù Ù»½ Ñ»é³Ëáëáí, ¿É-÷áëïáí áñáí Ù»Ýù ³ñ¹»Ý ϳñáÕ »Ýù Ñå³ñï³Ý³É£ ¶ñ»Ã» Ù»Ï ï³ñí³
ϳ٠³ÝÓ³Ùµ ³Ûó»É»Éáí Ù»ñ ·ñ³- ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ÁÝóóùáõ٠ϳ½Ù³Ï»ñåí»óÇÝ åñáý»ëÇáݳÉ
ë»ÝÛ³Ï: Èdzϳï³ñ ·³ÕïÝÇ- ³Ý·É»ñ»ÝÇ ¹³ëÁÝóóÝ»ñ« µ³½Ù³ÃÇí ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñ ëï³ó³Ý
áõÃÛáõÝÝ ³å³ÑáíáõÙ »Ýù: ëáóÇ³É³Ï³Ý ³ç³ÏóáõÃÛáõÝ£ Æñ³Ï³Ý³óí»óÇÝ Ý³¨ ÙÇ ß³ñù
ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñª áõÕÕí³Í ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇ ³ÏïÇí ѳݷëïÇ
ϳ½Ù³Ï»ñåÙ³ÝÁ ¨ Ù³ëݳ·Çï³Ï³Ý ³é³ç˳ճóÙ³ÝÁ£ ²éç¨áõÙ
»Ý ݳ¨ µ³½Ù³ÃÇí Íñ³·ñ»ñ« áñáÝù Ýáñ ßáõÝã ÏѳÕáñ¹»Ý ºä´Ð
³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇ Ù³ëݳ·Çï³Ï³Ý ¨ ³éûñÛ³ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÁ£
ºí ³Ûëûñ« ³Ù÷á÷»Éáõí ³Ûë ³Ù»ÝÁ« §Ð»ñ³óǦ ³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý
ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ áÕçáõÝáõÙ ¿ Ó»½ Çñ å³ßïáݳϳÝ
ï»Õ»Ï³·ñÇ ³Ý¹ñ³ÝÇÏ Ñ³Ù³ñáõÙ£ ²ÛëáõÑ»ï Ù»½ ϳñáÕ »ù ·ïÝ»É
§²å³·³ µÅÇßϦ ³Ùë³Ã»ñÃÇ ³Ù»Ý ѳٳñáõÙª Ýáñ Ùïù»ñáí« Ýáñ
Íñ³·ñ»ñáí ¨ Ýáñ ³é³ç³ñÏÝ»ñáí£ Ð»ï¨»ù Ù»ñ ÃáÕ³ñÏáõÙÝ»ñÇÝ
Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ ³ÙÇë ¨ í³Û»É»ù ³ñųݳå³ïÇí ³ß˳ï³ÝùÇ
ѳ×áõÛùÁ ѳñ³½³ï ´àôÐ-áõÙ: л層ù Ù»ñ ÝáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ Ý³¨
Facebook-áõÙ ¨ ѳٳÉë³ñ³ÝÇ å³ßïáÝ³Ï³Ý Ï³Ûù¿çáõÙ:

Ø.Ð. êÆØàÜÚ²Ü
§Ð»ñ³óǦ ³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³Ñ

²Ù³ÝáñÁ §Øáõñ³ó³ÝáõÙ¦

²Ù³ÝáñÁ ϳ˳ñ¹³Ï³Ý ïáÝ ¿ ѳïϳå»ë »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ñ³Ù³ñ:
§Øáõñ³ó³Ý¦ ѳٳÉë³ñ³Ý³Ï³Ý ÏÉÇÝÇϳÛáõÙ µáõÅáõÙ ëï³óáÕ »ñ»Ë³Ý»ñÇ
ïáÝÁ ϳ˳ñ¹³Ï³Ý ¹³ñÓÝ»Éáõ ѳٳñ
§Ð»ñ³óǦ ³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý
ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ 2016-Ç ï³ñ»ÙáõïÇÝ
ºä´Ð àõë³ÝáÕ³Ï³Ý ËáñÑñ¹³ñ³ÝÇ ¨
г۳ëï³ÝÇ »ñÇï³ë³ñ¹³Ï³Ý
ÑÇÙݳ¹ñ³ÙÇ Ñ»ï ÙdzëÇÝ Ï³½Ù³Ï»ñå»ó
§²Ù³ÝáñÁ §Øáõñ³ó³ÝáõÙ¦ Ù³ÝϳϳÝ
ÙÇçáó³éáõÙÁ: Ðñ³íÇñí³Í ͳÕñ³ÍáõÝ ¨
ÒÙ»é ä³åÁ ûñÁ ¹³ñÓñÇÝ ³ÝÙáé³Ý³ÉÇ ¨ ¹ñ³Ï³Ý ÑáõÛ½»ñ å³ñ·¨»óÇÝ
»ñ»Ë³Ý»ñÇÝ áõ Ýñ³Ýó ѳñ³½³ïÝ»ñÇÝ:

Ø»ñ ÃÇÙÁ

²ÛëáõÑ»ï Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ ѳٳñáõ٠ͳÝáóó»ù Ýñ³ÝóÇó áñ¨¿ Ù»ÏÇ Ñ»ïª Ñ»ï¨»Éáí
§Ø»ñ ÃÇÙÁ¦ Ëáñ³·ñÇÝ: ²Ù»Ý ³Ý·³Ù Ýáñ ѳñó³½ñáõÛó, Ýáñ ϳñÍÇùÝ»ñ, Ýáñ Ùïù»ñ
¨ ³é³ç³ñÏÝ»ñ: ÆëÏ ÁÝûñó»Éáõó Ñ»ïá áõÕÕ»ù Ó»ñ ѳñó»ñÁ ÃÇÙÇ ³Ý¹³ÙÝ»ñÇÝ Fa-

cebook-Û³Ý Ù»ñ ¿çÇ ÙÇçáóáí:

سñó γñ»Ý ²ÝÇ Î³ñ»Ý ²ÝÇ ²ñï»Ù ¼³ñáõÑÇ
êÇÙáÝÛ³Ý ²ÏáåÛ³Ý è³÷Û³Ý ¸Çɵ³ñÛ³Ý Ô³Ý¹ÇÉÛ³Ý ¶ñÇ·áñÛ³Ý ²Ûí³½Û³Ý

ʳã³ïáõñ øݳñÇÏ ÐáíѳÝÝ»ë سݻ ¾¹·³ñ سñdz٠ê³Ñ³Ï
سñ·³ñÛ³Ý ¶ÇÝáëÛ³Ý ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ä³åÛ³Ý
²¹ÇÉ˳ÝÛ³Ý ÂáñáëÛ³Ý ê³Ñ³ÏÛ³Ý

§²éáÕç³å³ÑáõÃÛáõݦ
³Ùë³·ÇñÁ Ù»ñ Ù³ëÇÝ

§Ð»ñ³óǦ ³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ ºä´Ð-áõÙ
·áñÍáõÙ ¿ ßáõñç Ù»Ï ï³ñÇ: ²Ûë ųٳݳϳѳïí³ÍáõÙ
ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ ϳñáÕ³ó»É ¿ Çñ³Ï³Ý³óÝ»É ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñ,
áñáÝó Ù³ëÇÝ µ³½ÙÇóë Ëáëí»É ¿ ï³ñµ»ñ ³ïÛ³ÝÝ»ñáõÙ: âݳ۳Í
ϳéáõÛóÁ Ýáñ ¿ª ³ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇí ³ÛÝ ß³ñáõݳÏáõÙ ¿ µ³ñÓ
ٳϳñ¹³Ïáí Çñ³Ï³Ý³óÝ»É Çñ ݳËáñ¹Ý»ñÇ ³é³ù»ÉáõÃÛáõÝÁ:
γ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ Ýå³ï³Ï áõÝÇ Ù»Ï Ñ³ñÏÇ ï³Ï Ùdzíáñ»É
ºä´Ð áÕç ³ÝÓݳϳ½ÙÁª ³ÝÏ³Ë Ù³ëݳ·ÇïáõÃÛáõÝÇó ¨ ½µ³Õ»óñ³Í
å³ßïáÝÇó, ÇÝãå»ë ݳ¨ ºä´Ð ѳٳÉë³ñ³Ý³Ï³Ý 2 ÏÉÇÝÇϳݻñÇ,
§Ð»ñ³óǦ ³í³· ¹åñáóÇ ³ÝÓݳϳ½ÙÁ: Ìñ³·ñ»ñÁ µ³½Ù³ÃÇí »Ýª
áõëáõÙݳ·Çï³Ï³Ý, ëáódzɳϳÝ, ųٳÝó³ÛÇÝ: ØÇ ß³ñù Íñ³·ñ»ñ
áõÕÕí³Í »Ý ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇ µ³ñ»É³íÙ³ÝÁ, ÙÛáõëÝ»ñÁª µáõÅíáÕ ÑÇí³Ý¹Ý»ñÇ ¨
Ýñ³Ýó ѳñ³½³ïÝ»ñÇ Ñá·ë»ñÁ ûè³óÝ»ÉáõÝ: γñ¨áñíáõÙ ¿ ݳ¨ ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇ
ýǽÇÏ³Ï³Ý ¨ ³éáÕç³Ï³Ý íÇ׳ÏÁ, Çñ³Ï³Ý³óíáõÙ »Ý ÙÇ ß³ñù ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝÝ»ñ ³Û¹
áõÕÕáõÃÛ³Ùµ:

Ðá¹í³ÍÇ ³ÙµáÕç³Ï³Ý ï³ñµ»ñ³ÏÁ ϳñáÕ »ù ϳñ¹³É
§²éáÕç³å³ÑáõÃÛáõݦ ³Ùë³·ñÇ Ñáµ»É۳ݳϳÝ
ѳٳñáõ٠ϳ٠www.healthcare.am ϳÛùáõÙ

Ø»ñ ³ß˳ï³ÝùÁ Ãí»ñáí...

§Ð»ñ³óǦ ³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ ßáõñç ٻϳÙÛ³ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ÁÝóóùáõÙ
Çñ³Ï³Ý³óñ»É ¿ µ³½Ù³ÃÇí ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñ, áñÝáóÇó ³é³í»É ѳïϳÝ߳ϳÝÝ»ñÁ
Ý»ñϳ۳óÝáõÙ »Ýù ëïáñ¨: Üß»Ýù, áñ ³Ûë ݳ˳·Í»ñÁ ß³ñáõÝ³Ï³Ï³Ý »Ý, ¨ ³ÛÅÙ ¿É Ñݳñ³íáñ
¿ Ù³ëݳÏó»É Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñÇÝ:

гßíÇ ³éÝ»Éáí, áñ Ù»ñ ѳٳÉë³ñ³ÝÁ ³å³ÑáíáõÙ ¿
»é³É»½áõ ÏñÃáõÃÛáõݪ áñáßáõ٠ϳ۳óí»ó ϳ½Ù³Ï»ñå»É
åñáý»ëÇáÝ³É ³Ý·É»ñ»ÝÇ ¹³ëÁÝóóÝ»ñ µáÉáñ
³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: ¸³ëÁÝóóÝ»ñÝ ³ÝóϳóíáõÙ
»Ý 2015Ã. ÝáÛ»Ùµ»ñÇó ³é ³Ûëûñ: ²é³çÇÝ ÷áõÉÇ
³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñáí ßáõñç 50 ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñ ³í³ñï»É »Ý
É»½íÇ ³é³çÇÝ Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ Ñ³Ù³ñ ݳ˳ï»ëí³Í
¹³ëÁÝóóÝ»ñÁ ¨ ëï³ó»É »Ý ѳٳå³ï³ë˳Ý
íϳ۳ϳÝÝ»ñ:

¶»ñ³Ï³ ËݹÇñÝ»ñÇó Ù»ÏÁ Ù»ñ ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ
»Õ»É ¨ ÙÝáõÙ ¿ ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇÝ Ñ³ïϳóíáÕ ëáódzɳϳÝ
³ç³ÏóáõÃÛáõÝÁ: ²Û¹ Ýå³ï³Ïáí áñáßáõ٠ϳ۳óí»ó 2016 Ã.
Ñ á Ï ï » Ù µ » ñ Ç 1-Ç ó Ù » Ï Ý ³ ñ Ï » É § ê á ó Ç ³ É ³ Ï ³ Ý
å³ßïå³Ýí³ÍáõÃÛáõݦ Íñ³·ÇñÁ, áñÇ ßñç³Ý³ÏÝ»ñáõÙ
ѳßí»ïáõ ųٳݳϳѳïí³ÍáõÙ ßáõñç 500 ³ß˳ï³ÏÇó
ëï³ó»É ¿ ëáóÇ³É³Ï³Ý û·ÝáõÃÛáõݪ ³éáÕç³Ï³Ý,
ÁÝï³Ý»Ï³Ý, ïÝï»ë³Ï³Ý ¨ ³ÛÉ ËݹÇñÝ»ñÇ
ϳå³ÏóáõÃÛ³Ùµ:

ì»ñçÇÝ ÙÇ ù³ÝÇ ³ÙÇëÝ»ñÇ ÁÝóóùáõÙ, ѳٳ¹ñ»Éáí
û·ï³Ï³ñÁ ¨ ѳ׻ÉÇÝ, §Ð»ñ³óǦ ³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý
ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ³ç³ÏóáõÃÛ³Ùµ ϳ½Ù³Ï»ñåí»É
»Ý 7 ÙÇç³ÙµÇáÝ³Ï³Ý ·Çï³·áñÍݳϳÝ
ë»ÙÇݳñÝ»ñ ̳ÕϳÓáñáõÙ: سëݳÏÇóÝ»ñÁ
í»ñ³¹³ñÓ»É »Ý ¹ñ³Ï³Ý ÑáõÛ½»ñáí ¨ óñÙ
·Çï»ÉÇùÝ»ñáí ѳñëï³ó³Í:

´³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»Éáí Ùß³ÏáõÛÃÇ ¹»ñÁ Ù³ñ¹áõ ¨
ѳïϳå»ë µÅßÏÇ ÏÛ³ÝùáõÙª Ù»ñ
ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ å³ñµ»ñ³µ³ñ ³Ýí׳ñ
ïáÙë»ñ ¿ ïñ³Ù³¹ñáõÙ Ù³Ûñ³ù³Õ³ùáõÙ
³ÝóϳóíáÕ Ñ³Ù»ñ·Ý»ñÇÝ ¨ óï»ñ³Ï³Ý
Ý»ñϳ۳óáõÙÝ»ñÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ ѳٳñ, áñÇ
ѳٳñ ѳïϳóí»É ¿ ßáõñç 6200 ïáÙë :

л層ù Ù»½ Facebook-áõÙ - Heratsi Trade Organization - Հերացի արհեստակցական
կազմակերպություն (ëå³ë³ñÏíáõÙ ¿ www.doctors.am ϳÛùÇ ÏáÕÙÇó)
ä³ßïáÝ³Ï³Ý ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛáõÝ ºä´Ð ϳÛùáõÙ - www.ysmu.am
¶ñ»ù ¿É-÷áëïáí - [email protected]
¼³Ý·³Ñ³ñ»ù - (060) 62 13 13
²Ûó»É»ù Ù»½ - ÐÐ ù. ºñ¨³Ý, ÎáñÛáõÝÇ 2, ·É˳íáñ Ù³ëݳ߻Ýù 3-ñ¹ ѳñÏ

ÊÙµ³·ñ»óª ¶³ñÇÏ º·³ÝÛ³ÝÁ - [email protected]

«ՀԱՅԿՅԱՆ» ՄՐՑԱՆԱԿ՝ YSMU SCIENTIFIC

«ԼԱՎԱԳՈՒՅՆ STUDENT PARLIAMENT

ՄԻՋԲՈՒՀԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ» WAS AWARDED

ԱՆՎԱՆԱԿԱՐԳՈՒՄ “HAYKYAN” AWARD AS

Հայաստանի երիտասարդական հիﬓադրաﬕ կազմակեր- BEST INTERUNIVERSITY
պած աﬔնամյա՝ թվով 15-րդ «Հայկյան մրցանակաբաշխու-
թյան ժամանակ Երևանի պետական բժշկական համալսա- PROGRAM NOMINEE
րանի ուսանողական խորհրդարանը ՀՀ նախագահի կողﬕց
պարգևատրվեց «Լավագույն ﬕջբուհական ծրագիր անվա- During the annual 15th “Haykyan” award ceremony held
նակարգում՝ ԵՊԲՀ 95-ամյակի շրջանակներում անցկացրած by Youth Foundation in Armenia, Yerevan State Medical
«Ուսանողական գիտական օր գիտաժողովի համար: University Student Parliament was awarded “Best Inter-
university Program” in the scopes of “Student Sceintific
Աﬔնամյա մրցանակաբաշխությունը նպատակ ունի խրա- days"Conference organized during the 95th anniversary of
խուսել երիտասարդական կազմակերպությունների, որոշակի the University. “Haykyan” Annual Award aims at moti-
հաջողությունների հասած երիտասարդ քաղաքացիների, այդ vating young organizations, societies, citizens who achived
թվում՝ ուսանողների ձեռքբերուﬓերը, ովքեր տարվա ընթաց- some peaks including students who have stood out for their
քում առանձնացել են իրենց ակտիվությամբ և տարբեր ոլորտ- activities and programs realized in different spheres.
ներում իրականացրած ծրագրերի բովանդակությամբ:

ԿՐԿԻՆ ԼԱՎԱԳՈՒՅՆՆԵՐԻ AGAIN AMONG THE BEST

ԹՎՈՒՄ

«Լավագ յն սանող» մրցանակաբաշխ թյան

ընթացք մ բժշկական համալսարանի սանողներ

Լ սինե Հովհաննիսյանը (ընդհան ր բժշկ թյան ֆա-

կ լտետ, 4-րդ կ րս) և Արեգ Գալստյանը (դեղագի-

տական ֆակ լտետի մագիստրատ րա, 2-րդ կ րս)

արժանացան իրենց մրցանակներին:

Այս տարի ըստ ոլորտների հաղթող ճանաչված

սանողները պարգևատրվել են հավաստագրերով և

ﬔկանգամյա անվանական կրթաթոշակներով. 1-ին

տեղ՝ 440 հազար դրամ, 2-րդ տեղ` 228.5 հազար դրամ,

3-րդ տեղ՝ 200 հազար դրամ: At Armenian National Polytechnic University the “Best
student” award ceremony took place where YSMU stu-
«Լավագ յն սանող» մրց յթն իրականացվ մ է dents Lusine Hovhannisyan (Department of General Med-
icine, 4 th year), and Areg Galstyan (faculty of Phar-
2013-ից՝ հետևյալ ոլորտներ մ՝ բնագիտ թյ ն, բժշկ - macy master's program 2nd year) received their prizes.
This year the winner students were awarded certificates
թյ ն, հ մանիտար գիտ թյ ններ, հասարակագի- and scholarship. 1st place - 440 thousand AMD, 2nd
place-228.5 thousand AMD, 3rd place-200 thousand AMD.
տ թյ ն, ճարտարագիտ թյ ն, մշակ յթ, սպորտ “Best student” contest has been held since 2013 in the
spheres of Science, Medicine, Humanities, Social Science,
և հայագիտ թյ ն: Մրց յթին կարող են մասնակ- Engineering, Culture, Sports and Patriotism .

ցել առկա ս ցմամբ բակալավրի կրթական ծրագրի

2-4-րդ կ րսերի, իսկ մագիստրոսի կրթական ծրագ-

րով՝ առաջին կիսամյակն ավարտած ՀՀ պետական և

հավատարմագրված կրթական ծրագրեր իրականացնող

ոչ պետական բարձրագ յն ս ﬓական հաստատ -

թյ նների սանողները:

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333) 23

Ներկայացնում է պրոֆեսոր Արմեն Ձոնիկի Համբարձումյանը

ՀԵՏԲՈՒՀԱԿԱՆ ԵՎ
ՇԱՐՈՒՆԱԿԱԿԱՆ
ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՖԱԿՈՒԼՏԵՏԻ
2015 ԹՎԱԿԱՆԻ
ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ
ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆԸ
ԹՎԵՐԻ ԵՎ ՓԱՍՏԵՐԻ ԼԵԶՎՈՎ

2015-ին ԵՊԲՀ հետբուհական ֆակուլտետում սովորել են Պետպատվերի տեղերը ﬔնք լրացրել ենք ամբողջությամբ,
1.987 կլինիկական օրդինատորներ, որոնցից 453-ը ամռա- պետպատվերով ընդուվել է 93 հոգի՝ 95 տեղի համար, որոն-
նը ավարտել են, 50-ը հեռացվել են համալսարանից տար- ցից 35-ը նպատակային պետպատվերով ընդունվածներն են,
բեր պատճառներով: Ներկայումս սովորում են 1.484 օրդինա- ովքեր առողջապահության նախարարության հետ պայմանա-
տորներ: Ինտերնատուրայում սովորել են 175 հոգի, որոնցից գիր են կնքել, որ հետագայում 5 տարի պետք է աշխատեն ըստ
88-ը ավարտել են, իսկ 6-ը՝ հեռացվել: Ներկայումս սովորում նշանակման: Կրթության և գիտության նախարարության կող-
է 81 հոգի: ﬕց հատկացրած 2 տեղ ﬓացել է թափուր:

Մասնագիտացում անցել են 271 հոգի՝ սրանք կարճատև մաս- Միջազգային ծրագրերի և պայմանագրերի հիման վրա ﬔնք
նագիտացուﬓերն են, որոնց տևողությունը չի հասնում 1 տար- ունենք արտասահմանում սովորողներ, որոնց թիվը այնքան էլ
վա, քանի որ 1 տարուց ավելի տևողություն ունեցող դասըն- ﬔծ չէ, ﬔնք երբեք դեմ չենք լինում, որ ﬔր շրջանավարտնե-
թացներն արդեն համարվում են օրդինատուրա: րը գնան արտասահմանում սովորելու և որոշ ժամանակ հետո
վերադառնան՝ այստեղ շարունակելու իրենց ուսումը: Տեղացի
Կատարելագործվել են 4.237 հոգի, որոնցից 1.830-ը բժիշկներ օրդինատորներից 12 հոգի սովորում են Գերմանիայում, ԱՄՆ-
են: ում, Ֆրանսիայում, Բելգիայում, Իտալիայում և Հունաստանում,
այսինքն՝ հիﬓական մասը սովորում է Եվրոպայում: Իսկ ար-
Հետբուհական ֆակուլտետում սովորողների ընդհանուր թի- տասահմանցիների ﬔծ մասը սովորում է Ասիայում, ﬕ մասն
վը կազﬔլ է 6.670 հոգի: Այսօրվա դրությամբ սովորում է 1.565 էլ՝ Աֆրիկայում: Այդ երկրներն են Հնդկաստանը, Իրանը,
հոգի: Սիրիան, Սաուդյան Արաբիան, Քուվեյթը և Սոմալին:

Եթե վերլուծենք ըստ տարիների՝ այս տարի կտրուկ աճել է 2015-ին ինտերնատուրա ընդունվել է ընդաﬔնը 81 հոգի,
սովորողների թիվը: 2013-14 թվականներին այդ թիվը 5.000-ի որոնցից ռազմաբժշկական ֆակուլտետից՝ 7, ստոմատոլոգիա-
շրջանակներում էր, իսկ 2015-ին՝ 6.670-ի: կանից՝ 71, ունենք 2 արտասահմանցի ինտերն, ովքեր ավար-
տել են ընդհանուր բժշկության ֆակուլտետը:
Բժշկական համալսարանի շրջանավարտներից 2015-ին օր-
դինատուրա ընդունվել է 74 տոկոսը: Մնացածը կամ երկրից Եթե վերլուծենք սովորողների թիվը հետբուհական ֆակուլ-
դուրս են եկել, կամ չեն ցանկացել շարունակել իրենց կրթու- տետում ըստ տարբեր ԲՈւՀ-երի՝ կտեսնենք, որ 1.050 հոգին
թյունը: Ըստ ֆակուլտետների այդ թիվը կազմում է 211-ը՝ ընդ- (66.4 %) ԵՊԲՀ շրջանավարտներն են, 66 հոգին (4.1%) պետա-
հանուր բժշկության, 78-ը՝ ստոմատոլոգիական, 7-ը՝ դեղա- կան այլ ԲՈւՀ-երից են, իսկ 125 հոգին արտասահմանցիներն
գործական, 1-ը՝ հանրային առողջության ֆակուլտետներից: են:
Ռազմաբժշկական ֆակուլտետի բոլոր շրջանավարտները
գնացել են ինտերնատուրա: Մեզ մոտ ﬔծ խնդիր է ընդունելությունից հետո օրդինատոր-
ներին ըստ ամբիոնների տեղավորելու հարցը, քանի որ շատ
ԵՊԲՀ արտասահմանցի 64 շրջանավարտներից ընդաﬔնը ﬔծ թիվ է կազմում իրենց դիմուﬓերի համաձայն մասնագի-
5 հոգի են ընդունվել հետբուհական ֆակուլտետ՝ կրթությու- տություն և ամբիոն փոխողների թիվը: Եթե մասնագիտություն
նը շարունակելու համար, ինչը կազմում է 9.4 տոկոս, որը շատ փոխողներին կարելի է հասկանալ, այսինքն՝ նրանք կարող
փոքր թիվ է: են սկզբից սխալ ընտրություն կատարել և հետո փոխել իրենց
մասնագիտությունը և տեղափոխվել համապատասխան ամ-
Ըստ տարիների՝ ﬔր շրջանավարտների ընդունելությունը բիոն, ապա 67 հոգին, ովքեր փոխել են իրենց ամբիոնը, ﬔզ
գրեթե պահպանվում է նույն թվով: Այն շրջանավարտները, ով- համար խնդիրներ են առաջացնում և՛ ժաﬔրի, և՛ ֆինանսական
քեր ﬔզ մոտ չեն ընդունվել, կազﬔլ է 14-25 տոկոս: Իսկ օտա- հոսքերի առումով: Դրա հետևանքով որոշ ամբիոններ գեր-
րերկրացիների ընդունելությունը և՛ օրդինատուրա, և՛ ինտեր- ծանրաբեռնված են լինում, և դրանց կողքին կան ամբիոններ,
նատուրա՝ գնալով իջնում է: Եթե նախորդ տարիներին՝ 2013-14 որոնց ծանրաբեռնվածությունը շատ ցածր է:
թվականներին այդ թիվը կազմում էր 21-32 տոկոս, ապա 2015-
ին այն կազﬔլ է ընդաﬔնը 6 տոկոս: Մեզ մոտ մասնագիտացում անցել է 144 բժիշկ և 127 բուժքույր,
որոնց ﬔծ մասը սովորել է վճարովի հիմունքներով: Ընդհա-
Արտասահմանցի սովորողների թվի առումով ﬔր հիﬓա- նուր առմամբ մասնագիտացուﬓերը բժիշկների համար տևում
կան շուկաներն են Ռուսաստանի Դաշնությունը և Հնդկաս- են 3-9 աﬕս, իսկ բուժքույրերի համար՝ 3-6 աﬕս: Մենք նպա-
տանը, որտեղից օրդինատուրայում համապատասխանաբար տակ ունենք մասնագիտացուﬓերի շրջանակները ընդլայնել և
սովորում է 37 և 36 հոգի: Վրաստանից ունենք 21, Իրանից՝ 13, ավելի շատ մասնագիտությունների գծով կատարել մասնագի-
Սիրիայից՝ 10, Մալդիﬖերից և Լիբանանից՝ 3-ական, Իրաքից տացուﬓեր, որը, ﬔր կարծիքով, կբարձրացնի մասնագիտա-
և ԱՄՆ-ից՝ 1-ական սովորող: Արտասահմանցի կլինիկական ցողների թիվը:
օրդինատորների ընդհանուր թիվը կազմում է 125 հոգի:
Այս տարի բավականին ավելացել են կատարելագործում-
Պետական այլ ԲՈւՀ-երից (Երևանի պետական, հայ-ռուսա- ները՝ 4.237 հոգի կատարելագործվել են ﬔզ մոտ, որոնցից
կան՝ Սլավոնական, Ռուսաստանի պետական բժշկական, 1.203-ը պետպատվերի շրջանակներում, իսկ 3.034-ը՝ վճարովի
Գյումրիի և Վանաձորի պետական մանկավարժական և Ար- հիմունքներով:
ցախի պետական համալսարաններից) ﬔզ մոտ ընդունվել է
32 հոգի, իսկ ոչ պետական բժշկական ԲՈւՀ-երից քննությունը
կարողացել են հանձնել և ընդունվել 150 հոգի:

Դեկանատի և ուսուﬓական բաժնի կատարած աշխատանք- ՎԵՐԱԿԵՆԴԱՆԱՑՄԱՆ
ների շնորհիվ բավականին բարձրացել է նաև արտագնա ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆԸ
կատարելագործուﬓերի թիվը: Դա հիﬓականում տեղի է ՀԱՄԱԼՐՎԵՑ
ունեցել ﬔր ﬔծ մարզերում՝ Շիրակ, Լոռի, Արարատ, Սյունիք, ՇՏԱՊՕԳՆՈՒԹՅԱՆ
Կոտայք, ինչպես նաև Ղարաբաղում, որտեղ կատարելագոր- ՆՈՐ ՄԵՔԵՆԱՅՈՎ
ծուﬓերը հիﬓականում անցկացվել են անվճար հիմունքներով:
Նախորդ տարիների՝ հատկապես 2014-ի հետ հաﬔմատած՝ ար- Բժշկական համալսարանի «Մուրացան» հիվանդա-
տագնա կատարելագործուﬓերը շատ են բարձրացել՝ 275 հոգուց նոցային համալիրի նորածնային վերակենդանաց-
հասնելով 700-ի: ման սանավիացիոն ծառայությունը համալրվեց նոր
աﬔնագնաց շտապօգնության ﬔքենայով, իսկ բա-
2015-ին որոշ չափով հաջողվել է նաև իջեցնել ֆակուլտետի աշ- զային ﬔքենան վերասարքավորվել և վերազինվել
խատավարձի ֆոնդը: Եթե 2013-ին այն կազմում էր ﬔր աշխատած է նորածնային սանավիացիայի պահանջներին ու
գումարների գրեթե 69 տոկոսը, ապա 2014-ին այն կազﬔլ է 63 տո- չափանիշերին համապատասխան:
կոս, իսկ 2015-ին՝ 60 տոկոս:
Վերոնշյալ ծառայությունն իրականացնում է առող-
2014-ին ﬔր ֆակուլտետը ուսանողական խորհրդարանի հետ ջական տարբեր խնդիրներ ունեցող նորածինների
ﬕասին ﬔկնել էր Իջևանի «ՍՕՍ մանկական գյուղ կոչվող ման- տեղափոխումը Հայաստանի Հանրապետության
կատուն, որտեղ հետազոտել էին բոլոր երեխաներին: բոլոր ծննդատներից «Մուրացան համալիրի ման-
կական և նորածնային վերակենդանացման բա-
2015-ին՝ շնորհիվ ԵՊԲՀ ռեկտոր Մ. Նարիմանյանի և կլինիկա- ժանմունք, որը ﬕակն է Հայաստանում:
կան աշխատանքների գծով պրոռեկտոր Ա. Մինասյանի, կատար-
վեց բոլոր երեխաների անվճար բուժումը ﬔր կլինիկաներում: Ընթացիկ տարվա 1,5 աﬕսների ընթացքում իրա-
կանացվել է 46 կանչ, որից 30-ը՝ ՀՀ մարզեր, այդ
2015-ին ունեցել ենք 2 գործուղում: Դրանցից ﬔկը կայացավ թվում՝ Կապան, Ալավերդի, Ախուրյան և այլ ուղ-
Կուրսկ քաղաքում, որտեղ բժշկական համալսարանը իր չափերով ղություններով:
գրեթե նույնն է, ինչ ﬔրը: Գործուղման նպատակը նրանց հետ օր-
դինատորների, նաև ուսանողների փոխանակային գործընթացը Եվ չնայած ձﬔռային անբարենպաստ եղանակին
կազմակերպելն էր, որն արդեն որոշ չափով կատարվել է: ու ճանապարհների դժվարանցանելիությանը՝ ծա-
ռայության բուժանձնակազմը և վարորդները շարու-
Գործուղում ենք ունեցել նաև Ալմաթի, որտեղ կայացավ հետ- նակում են հերոսաբար իրականացնել իրենց դժվա-
բուհական կրթության գծով կոնգրես, որտեղ ներկայացվեց նաև րին ու անչափ պատասխանատու աշխատանքը:
ԵՊԲՀ-ի հետբուհական ամբողջ գործընթացը: Աﬔնակարևորն
այն էր, որ որոշում ընդունվեց ստեղծել կոնսորցիում ԵԱՄ բոլոր THE REANIMATION
երկրների մասնակցությամբ, որին ﬕացավ նաև Ադրբեջանը: SERVICE WAS
Ընտրություններ անցկացվեցին, և կոնսորցիուﬕ ղեկավարումը
հանձնարարվեց Ռուսաստանի հետբուհական կրթության գծով UPGRADED WITH A
ակադեﬕայի ռեկտորին, ակադեﬕկոս Մոշետովային: NEW AMBULANCE

THE ANALYSES OF THE WORKS YSMU “Muratsan” clinic has acquired a new ambu-
lance car and the basic car has been repaired and up-
REALIZED IN 2015 OF THE POST graded according to the standards.

GRADUATE AND CONTINUING EDUCATION The service is responsible for transporting the newborns
with different health problems from the hospitals in RA
FACULTY IN FACTS AND FIGURES to “Muratsan” newborn reanimation department which
is the only one in Armenia.
Professor Armen Dzonik Hambardzumyan represented the above stated
analyses in decent details namely stating that in 2015, 1987 medical res- During the 1.5 month of the year 56 calls were realized ,
idents studied at the faculty of Postgraduate and Continuing Education, 30 out of which to RA regions including Kapan, Alaver-
453 out of which graduated in summer, 50 students were dismissed from di, Abovyan and other directions.
the University for a variety of reasons. Currently 1484 residents study in
the faculty. 157 students studied at internship, 88 out of which graduated And despite the though weather conditions and bad
and 6 students were dismissed.81 people are studying currently. state of roads, the medical staff and the drivers continue
to realize their hard and very responsible job in a heroic
If we analyze by years, this year the number of students has dramatically way.
increased. In 2013-14 the number was around 5000 , in 2015 it is 6670.

Foreign students are mainly from the Russian Federation and India,
where 37 and 36 people respectively, study at residency. Foreign medical
residents’ total number is 125 people.

We have students abroad studying on the basis of International pro-
grammes and agreements, which is not so great. We are never against our
graduates going abroad to study and a er some time returning here to
continue their studies. Local 12 people residents are studying in Germany,
USA, France, Belgium, Italy and Greece, that is, the most of them study
in Europe.

If we analyze the total number of students enrolled in the postgraduate
faculty from different Universities, we can see that 1.050 (66.4 %) grad-
uates are from YSMU, 66 (4.1%) people are from other state Universities,
and 125 graduates are foreigners.

144 doctors and 127 nurses have specialized at our faculty most of whom
studied on a paid basis.

In 2014 our faculty student Parliament together with Student Parliament
went to Ijevan "SOS" children's orphanage, where they were to examine
all children.

In 2015 thanks to the YSMU Rector M. Narimanyan and Vice-Rector
for Cilnical affairs A. Minasyan, a free treatment for all children was
realized in our clinics.

ԴԱՐՁԻՐ ԻՄ BE MY

ԱՐԵՎԸ SUN

Հայաստանի երիտասարդական The Youth Foundation of Armenia and
հիﬓադրամը և Մխիթար Հերացու Yerevan State Medical University Stu-
անվան պետական բժշկական համալ- dent Parliament organized “Be my
սարանի ուսանողական խորհրդարա- Sun” charity event,which aims at helping chil-
նը կազմակերպել էին «Դարձիր իմ ար- dren with cancer problems.Children with health
ևը բարեգործական ﬕջոցառում, որը problems and their doctors participated in the
նպատակ ուներ օգնել օնկոլոգիական պրոբլեﬓեր event.
ունեցող երեխաներին։ Միջոցառմանը մասնակցում A performance took place during the event which
էին առողջական խնդիրներ ունեցող երեխաներ, նրանց բուժող included children with health problems,students and
բժիշկներ, հյուրեր, որի ընթացքում ներկայացվեց բեմադրու- YSMU academic choir.
թյուն: Դրա ﬔջ ընդգրկված էին ուսանողներ, բուժվող երեխա- Tigran Sahakyan,the head of YSMU Student Par-
ներ, Երևանի պետական բժշկական համալսարանի ակադե- liament “Culture and Leisure” commission informed
ﬕական երգչախումբը։ that in the scopes of the program a fundraising was
ԵՊԲՀ ուսանողական խորհրդարանի «Մշակույթ և ազատ ժա- carried out and the raised sum will be allocated to
մանց հանձնաժողովի նախագահ Տիգրան Սահակյանը տե- “Give Life” Foundation beneficiaries. He also not-
ղեկացրեց, որ ծրագրի շրջանակներում իրականացվել է հան- ed that the charity events at Yerevan State Medical
գանակություն, և հավաքված գումարը կհատկացվի «Նվիրիր University will be organized periodically.
կյանք հիﬓադրաﬕ շահառուներին։ Նա նաև նշեց, որ բարե- Karen Avagyan, the coordinator of the board of
գործական ﬕջոցառուﬓեր բժշկական համալսարանում կազ- trastees of Youth Foundation of Armenia noted that
մակերպվում են պարբերաբար։ Youth Foundation is implementing numerous social
Հայաստանի երիտասարդական հիﬓադրաﬕ հոգաբարձու- programs targeting at different needs of people and
ների խորհրդի համակարգող Կարեն Ավագյանն ընդգծեց, որ standing by them. According to him the 50%of the
Երիտասարդական հիﬓադրամը կյանքի է կոչում բազմաթիվ programs is of social background. K.Avagyan also
սոցիալական ծրագրեր, որոնց նպատակը տարբեր կարիքներ stated the fact the programs are carried out by the
ունեցող մարդկանց կողքին կանգնելն է։ Ըստ նրա՝ հիﬓադրա- students as their main goal is to instill the culture of
ﬕ ծրագրերի մոտ 50 տոկոսը սոցիալական բնույթի են։ charity,help and kindness among young people. Be-
Կ. Ավագյանը հատկապես առանձնացրեց այն փաստը, որ այդ sides, people with health problems should be remem-
ծրագրերն իրականացվում են ուսանողների ﬕջոցով, քանի որ bered not only on calendar days but also throughout
իրենց նպատակն է երիտասարդության շրջանում սերմանել բա- the year.
րեգործության, օգնելու, լավ գործ անելու մշակույթը։ Բացի այդ՝ By the iformation given by Smbat Daghbashy-
առողջական խնդիրներ ունեցող մարդկանց պետք է հիշել ոչ an,the Director of the Hematology Center named
ﬕայն օրացուցային օրերին, այլ ամբողջ տարին։ a er Yolyan,there were many children in Armenia
Յոլյանի անվան արյունաբանական կենտրոնի տնօրեն Սմբատ who were treated and are practically healthy now.
Դաղբաշյանի տեղեկացմամբ՝ Հայաստանում կան բազմաթիվ Today we have more than 500 children who have
երեխաներ, ովքեր բուժվել և պրակտիկորեն առողջ են. «Այսօր leukemia who have recovered and their number is
ունենք լեյկեﬕայով հիվանդ ավելի քան 500 երեխաներ, ովքեր increasing.
առողջացել են, և նրանց թիվը տարեցտարի ավելանում է։ 8-year-old Arpineh who participated in the play
8-ամյա Արփինեն, ով խաղում էր ներկայացման ﬔջ, ասում said that she was very happy to play on the stage
է՝ շատ ուրախ է հանդես գալ այս ﬔծ բեմում, ու կուզենար, որ and would like to be treated in a day. One of the
շատ շուտ՝ ﬔկ օրում, բուժվեր։ Բուժվող տղաներից ﬔկն էլ, guys who is being treated now,would like to become
ով նպատակ ունի դաշնակահար դառնալ, ասում է, որ ցանկա- a pianist and says that always wants to play music
նում է ﬕշտ մաժորային երաժշտություն հնչեցնել ու մարդկանց and to give people a bright mood.
պարգևել լուսավոր տրամադրություն։ The event also included a video which represented
Միջոցառման ընթացքում ցուցադրվել է նաև տեսանյութ, որը the acquired experience and the overcome path of the
ներկայացնում էր ﬕ շարք բժիշկների ձեռք բերած փորձը և ան- physicians dealing with oncohematological shpere.
ցած ճանապարհն օնկոհեմատոլոգիական բնագավառում։

26 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

ԵՊԲՀ-ն նշեց մայրենի լեզվի միջազգային օրը

ՀԱՅԵՐԵՆԸ ՀԱՆԳԻՍՏ ԵՎ ՀԱՆԴԱՐՏ ԾՈՎԻ Է ՆՄԱՆ,

ՉԽԵՂԴՎԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ՝ ՊԵՏՔ Է ԼԱՎ ԼՈՂԱԼ ՍՈՎՈՐԵՍ

Դարերի խորքից եկող ոսկեղենիկ հայերենը: Նրանք բոլորն էլ բժշկական
հայոց լեզուն գովերգել են ոչ ﬕայն համալսարանի ուսանողներ են, որոնք

ﬔր ﬔծերը, այլև օտարազգիները: հայերենը սովորել են երեք տարում:
Հիշենք անգլիացի բանաստեղծ Ջորջ Բժշկական համալսարանի հայոց լեզ-

Բայրոնին. «Աստծո հետ խոսելու ﬕակ վի ամբիոնը օտարազգի ուսանողների
լեզուն հայերենն է, իսկ ֆրանսիացի ուսուցման երկարամյա փորձ ունի: Այն-
գրող Վիկտոր Հյուգոն հետևյալ խոս- տեղ են հաճախում հնդիկ, արաբ, պար-
քերով է գովերգել հայերենը. «Ձեր հնա- սիկ, հույն, ինչպես նաև սփյուռքահայ
ﬔնի լեզուն ես չգիտեմ, բայց սիրում եմ ուսանողներ:
այն: Դրա ﬔջ Արևելքն եմ զգում, դա-
րերն եմ նշմարում այնտեղ, տեսնում եմ Հայերենի ուսուցման նպատակն է
օտարազգի ուսանողներին հնարա-

անցյալի խորհրդավոր նշույլի շողար- վորինս հաղորդակից դարձնել ﬔր
ձակումը: Ինձ համար պարծանք է հա- մայրենիին, ազգային ոգու ակունքնե-

յերեն թարգմանվելը: րին, ազգային ու համամարդկային ար-
ժեք ունեցող գործերին:

Հայերենին չտիրապեող

ուսանողներին հայոց լեզու

դասավանդելն ունի ոչ ﬕայն «Մենք ոչ ﬕայն համագործածա-
ուսուﬓական, այլև ճանաչո- կան լեզ ն ենք սովորեցն մ, այլ նաև
ղական նշանակություն: Օտար- բժշկագիտականը, քանի որ նրանք
ները հայերենով են ճանաչում հիվանդանոցներ մ պետք է անցնեն
Հայաստանը, այդ նպատակով պրակտիկա և պետք է շփվեն հիվանդ-
անհրաժեշտ է օտարախոս ուսա- ների և բժիշկների հետ: Կարող եմ ձեզ
նողների ﬔջ հետաքրքրություն վստահեցնել, որ նրանք հանգիստ խո-
առաջացնել ﬔր հնագույն լեզվի ս մ են հայերենով:
և մշակույթի նկատմամբ: Եվ որ-
ՀԵՆՐԻԵՏԱ ՍՈՒՔԻԱՍՅԱՆ
ԵՊԲՀ հայոց լեզվի ամբիոնի վարիչ

Օտարազգի ուսանողների դաստիա-
րակչական աշխատանքները զուգակց-
վում են գրական-երաժշտական ﬕջո-
ցառուﬓերի կազմակերպմամբ, որոնց
սիրով մասնակցում են շնորհալի ուսա-
նողները: Նրանք նվիրումով են հաճա-
խում դասերին, ﬔծ հետաքրքրություն
ունեն հայոց լեզվի նկատմամբ:

Լեզվի ﬕջազգային օրվան նվիրված ﬕջոցառ ﬓ արտասահմանցի On the occasion of Native Language Day,
սանողները նշեցին ՀՀ փոխվարչապետ Վաչե Գաբրիելյանի և ՀՀ սփյ ռքի at the initiative of the RA Ministry of Dias-
pora, a number of events took place in Os-
նախարար Հրան շ Հակոբյանի հետ hakan and in Yerevan where international
RA Deputy Prime Minister Vache Gabrielyan and RA Minister of Diaspora Hra- students from higher educational institutions
nush Hakobyan were present at the event devoted to the International Language Day in Armenia, also took part. Noteworthy is
especially their ear calming Armenian lan-
Հոգիդ հպարտությամբ լցնող այս պեսզի համալիր ուսուցումը նպատա- guage. They are all Medical University stu-
խոսքերի շղթան կարելի է անվերջ շա- կին ծառայի՝ օտարախոս ուսանողները dents, who learned Armenian in three years.
րունակել: Գուցե հենց այս խոսքերը պետք է զգան հայոց լեզվի առանձնա- The Department of Armenian Language has
Հայաստանի ԲՈւՀ-երում սովորող հատկությունն ու հնչեղությունը: long years of experience in training the foreign
օտարազգի ուսանողների համար հայե- students. Hindu, Arabic, Persian, Greek
րենը սերտելու ոգեշնչման աղբյուր են: Ուսուցման գործընթացում ﬔծ նշա- students and also students from Armenian
նակություն ունի նաև էքսկուրսիաների Diaspora and citizens of CIS countries at-
Մայրենիի օրվա կապակցությամբ ՀՀ կազմակերպումը: Փորձը ցույց է տա- tended the courses.
սփյուռքի նախարարության նախաձեռ- լիս, որ օտարազգի ուսանողները ﬔծ
նությամբ Օշականում և Երևանում անց- հետաքրքրություն ունեն, սիրով են այ- The Head of the Armenian Language
կացվեցին ﬕ շարք ﬕջոցառուﬓեր, ցելում Մատենադարան՝ ﬔր դարավոր, Chair Henrieta Sukiassyan noted the pecu-
որոնց մասնակցեցին նաև հայաստան- հնագույն ձեռագիր մատյաններին ծա- liarities and specifications of the teaching
յան ԲՈւՀ-երում սովորող օտարազգի նոթանալու, հիացմունքով են այցելում Armenian Language to the international
ուսանողները: Ուշադրության է արժա- Գառնու տաճար, Գեղարդ, Օշական, students, stating that they not only teach the
նի հատկապես նրանց՝ ականջ շոյող Մայր աթոռ Սուրբ Էջﬕածին: communicative language but also the med-
ical one, as the students are going to do the
practice at hospitals and they have to com-
municate with patients and doctors. She
assured that they speak Armenian fluently.

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333) 27

ՍՓՅՈՒՌՔԸ ԵՂԵՌՆԻ ՀԵՏԵՎԱՆՔ Է

Գաղտնիք չէ, որ աշխարհի ցանկացած երկրում հայեր էր՝ տղաս հոս բերել և բարեգործության մասնակից ընիլ:
կան, ովքեր հնարավորության դեպքում ստեղծում են հզոր Առաջին անգաﬓ ըլլալով՝ հույս ունիմ, որ անոր բարեգոր-
գաղթօջախներ՝ ﬕավորվելով նրա շուրջ: Դրանք այն սերն- ծությունը պետք է շարունակվի: Նպատակս է, որ այն շա-
դի հետնորդներն են, ովքեր, հրաշքով փրկվելով եղեռնից, րունակվի հատկապես ինձանից հետո... Թեև որդուս լեզուն
կորցնելով տուն ու հայրենիք, պատսպարվեցին օտար երկր- անգլերենն է, բայց հոգին հայկական է:
ներում՝ սրտներում կարոտ ու սեր իրենց կորուսյալ հայրենի-
քի հանդեպ: Այդ պահին ես մտաբերեցի նաև ﬕ հատված Հայկական
բարեգործական ընդհանուր ﬕության երկարամյա նախա-
Խորհրդային տարիներին այնքան էլ հեշտ չէր ﬔծահա- գահ Լուիզ Սիմոն Մանուկյանի հետ ունեցածս հարցազրույ-
րուստ հայերի համար կատարել իրենց նվիրական երազան- ցից. «Ես դեռ աղջնակ էի, երբ հայրս ինձի Հայաստան բե-
քը՝ օգտակար լինել հայրենիքին, հատկապես նրա երիտա- րավ, և ես հիվանդացա Հայաստանի սիրով...:
սարդությանը, որը օգնության կարիք ուներ:
Զգացողությունս երկու դեպքում էլ նույնն էր՝ այս ի՞նչ ժողո-
Սակայն անկախության տարիների առկա վիճակը հնարա- վուրդ ենք, զգալով, որ տարիների բեռը սեղմում է ﬔր ուսե-
վորություն է տալիս բոլոր նրանց, ովքեր ցանկություն ունեն, րը, ﬔր զավակներին ներքաշում ենք կորուսյալ Հայրենիքի
իրենց ավանդը ներդնել Հայաստանի զարգացման գործում: հանդեպ կարոտախտի այն ցավի ﬔջ, որը ﬔր հոգիներում
Այդպիսինները շատ են, նրանցից ﬔկը Նազար Նազարյանն առկա է ﬕշտ, համոզված, որ աշխարհի որ ծայրում էլ ապ-
է, ում ﬕջոցներով Հայաստանի անկախացման առաջին րեն՝ այլևս չեն կարող ազատվել կրակե այն շապիկից, որ
տարիներին, իսկ ավելի ստույգ՝ 2000 թվականին Երևանի ինքնակամ հագցրել ենք ﬔր զավակներին:
բժշկական համալսարանում բացվեց ուլտրաձայնային ուսու-
ցողական կենտրոն, որն ըստ էության հիմք դրեց Երևանի Համալսարանի բարեկաﬓերի և բարերարների թի-
բժշկական համալսարանի համագործակցությանը ԱՄՆ-ի վը շատ ﬔծ է: Նրանցից հիշատակման են արժանի Արամ
Ֆիլադելֆիայի Թոմաս Ջեֆերսոնի անվան համալսարանի Չոբանյանը (Բոստոնի համալսարանի պատվավոր նախա-
ուլտրաձայնային և ռադիոլոգիայի հետազոտական ինստի- գահ), Ջոն Բիլեզիկյանը (Կոլումբիայի համալսարան, բժիշկ-
տուտի հետ: Այդ համագործակցության շնորհիվ ԵՊԲՀ-ում ների և վիրաբույժների քոլեջ, ԱՄՆ), Էդգար Հուսեփյանը
2000 թվականին բացված ուլտրաձայնային ուսուցողական (Կոլումբիայի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետի դե-
կենտրոնին 2010 թվականին հաջորդեց համալսարանական կան, ԱՄՆ), Արթուր Գրիգորյանը (Ջորջիայի նյարդավիրա-
թիվ 1 հիվանդանոցում նոր համակարգչային տո- բուժական ինստիտուտ, ԱՄՆ) և այլոք:
մոգրաֆիայի և մագնիսա-ռեզոնանսային հետա-
զոտության սարքերով հագեցած ռադիոլոգիայի
կենտրոնի բացումը: Հայկական բարեգործա-
կան ընդհանուր ﬕության և մասնավորապես՝
Նազարյանների ընտանիքի ֆոնդի ֆինանսա-
կան աջակցության շնորհիվ համալսարանական
թիվ 1 հիվանդանոցը համալրվեց նորագույն 1.5
տեսլա հզորությամբ մագնիսա-ռեզոնանսային
տոմոգրաֆով:

Դեռևս 2000 թվականին՝ ուլտրաձայնա-
յին կենտրոնի բացման ժամանակ Նազար
Նազարյանը հայտարարեց. «Ինձի համար երազ

Թոմաս Ջեֆերսոնի անվան ուլտրաձայնային և Իր զավակին Հայաստանի սիրով վարակելու Նազար
ռադիոլոգիայի հետազոտական ինստիտուտի Նազարյանի ծրագիրն իրականացավ, քանի որ համալսա-
րանի ռադիոլոգիայի կենտրոնի բացման գործում չափա-
ղեկավար, ԱՄՆ-ի առաջատար ռադիոլոգ, զանց ﬔծ էր նրա որդու՝ Թոմաս Ջեֆերսոնի անվան ուլտրա-
պրոֆեսոր Լևոն Նազարյանը ձայնային և ռադիոլոգիայի հետազոտական ինստիտուտի
ղեկավար, ԱՄՆ-ի առաջատար ռադիոլոգ, պրոֆեսոր Լևոն
ԵՊԲՀ ուլտրաձայնային ուսուցողական կենտրոնի Նազարյանի ներդրումը, ով, շնորհակալություն հայտնելով
բացման ժամանակ կենտրոնի բացման առիթով ստացած պարգևների և գնա-
հատանքի համար, իր խոսքում ասաց, որ այսուհետ էլ կանի
The Head of US Research Institute of Radiology and հնարավոր աﬔն ինչ՝ ԲՈւՀ-ի հետ համագործակցության խո-
Ultrasound a er Thomas Jefferson, a leading radiolo- րացման և ﬔր երկրում բժշկության զարգացմանը խթանելու
gist, professor Levon Nazaryan at the opening ceremo- համար:

ny of YSMU Ultrasound Training Center Բացման արարողության մասնակիցների ﬔջ ﬔծ թիվ էին
կազմում ﬔր կրթօջախի սփյուռքահայ շրջանավարտները,
առողջապահության բնագավառի աշխարհում ճանաչված
հայազգի մասնագետները...

Նրանցից շատերի նախնիները ծնվել էին Արևմտյան
Հայաստանում, նրանց բնակության վայրը Բոստոնն է
ու Փարիզը, Նյու Յորքն ու Աթենքը, Հռոﬓ ու Բեռլինը...
Բայց բոլորի հայրենիքը Հայաստանն է, Հայաստանի
Հանրապետությունը:

Ս. ԹՈՐՈՍՅԱՆ

28 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

THE DIASPORA IS THE
RESULT OF GENOCIDE

It is not a secret that in any country of the world there are Ar- Nazar Nazarian’s plan to surround his son with love towards Ar-
menians who create a powerful community, being united around menia was realized, as the contribution of the President of the
it. Those are the people who were miraculously saved during the Research Institute of Radiology and Ultrasound a er Thomas Jef-
genocide, having lost home and homeland, who found protection ferson , professor, leading radiologist Levon Nazaryan in opening
in foreign countries longing for their lost homeland. YSMU Radiology Center ,was extremely outstanding. He thanked
the University for the awards and appreciation during the opening
In the Soviet period it was not so easy for wealthy Armenians ceremony, saying that he would do his best to strengthen the co-
to be helpful to their homeland, especially its youth who needed
help.

However, over the years of independence, the current situation
provided an opportunity for all who have a desire to contribute
to Armenia’s development.Those people were a lot, one of them is
Nazar Nazarian, by whose means, in the early years, specifically
in 2000, the Medical University opened the Ultrasound Training
Center, which, in essence, laid the basis for the collaboration be-
tween YSMU and Research Institute of Ultrasound and Radiology
a er Thomas Jefferson in Philadelphia. Thanks to this cooperation,
YSMU Ultrasound Training Centre was opened in 2000, followed
by the establishment of Radiology Center at University No. 1 Hos-
pital equipped with new computed tomography and magnetic res-
onance equipments in 2010.By means of Armenian charity Union
and, in particular, by the financial support of Nazaryan family

funds the Construction of the family Fund University No. Ռադիոլոգիայի կենտրոնի բացման
1 hospital was replenished with the latest magnetic reso- արարողության մասնակիցների թվում էին
nance tomography with 1.5 capacity tesla. Հայաստանի Հանրապետության նախագահը,
Հայ բարեգործական ընդհանուր ﬕության
In 2000 during the opening ceremony Nazar Nazaryan said: նախագահը, բարերար Նազարյանի ընտանիքը,
“For me it was a dream to bring my son here and to participate in
the charity. Being the first time, I hope the charity will continue. հյուրեր հայկական սփյուռքից
My goal is that it continues especially a er me…Though my son’s RA President, President of Armenian Charity Union, The
language is English his soul is Armenian”. Nazaryans, guests from Armenian Diaspora were present

At this point I remembered also a passage from the interview at the opening ceremony of Radiology Center
that I had Louise Simone Manoogian, the president of Armenian
charity ‘’I was still a girl when my father brought me here and I got operation with the University and to motivate the development of
sick with the love of Armenia…’. medicine in our country.

My feelings in both cases were the same, what kind of people we At the opening ceremony participants and graduates from Dias-
are.. feeling that the load on our shoulders is compressing us for pora and leading Armenian specialists from health field were in
years, we are involving our children in the Homeland nostalgic large numbers.
pain, which is always in our hearts, being sure that in whatever
corner of the world they live, they can not get rid of the fire cover Many of their ancestors were born in Western Armenia, their
that we voluntarily put on our children’’. place of residence were Boston and Paris, New York and Athens,
Rome and Berlin... But the homeland of all is Armenia, The Re-
The number of University friends and benefactors is very large. public of Armenia.
Worth mentioning Boston University honorary President Aram
Chobanyan, John Bilezikyan(Columbia University, College of phy- S. TOROSYAN
sicians and surgeons, USA), Edgar Husepyan(Columbia University,
Medical Faculty Dean, USA), Arthur Grigoryan (GA Neurosurgical
Institute,USA) and others.

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333) 29

ՄԱՐԻԵՏԱ ԱԼԲԵՐՏԻ ՄԵԼԻՔ-ՓԱՇԱՅԱՆ

(1936-2016)

Կյանքի 80-րդ տարում վախճան- վանի բժշկի կազմակերպչական Բժշկական գիտությունների դոկ-
վեց բժշկական գիտությունների ունակությունները դրսևորվեցին տոր, պրոֆեսոր Մ.Ա. Մելիք-Փաշա-
դոկտոր, պրոֆեսոր, ճանաչված հո- հատկապես 1988 թվականից ﬕնչև յանն ավելի քան 200 գիտական աշ-
գեբույժ Մարիետա Ալբերտի Մելիք- 2001 թվականը Երևանի Մխիթար խատությունների, այդ թվում՝ երկու
Փաշայանը։ Հերացու անվան պետական բժշկա- ﬔնագրության, երկու ուսուﬓական
Մ. Մելիք-Փաշայանը ծնվել է 1936 կան համալսարանի ուսուﬓական ձեռնարկի, ﬔկ դասագրքի հեղի-
թվականին, Լենինականում (Գյում- աշխատանքների գծով պրոռեկտոր նակ է։
րի)։ 1954 թվականին ընդունվել և աշխատելու ընթացքում։ Բնությունը նրան օժտել էր անսահ-
1960 թվականին գերազանցության Նա 1983-1988 թվականներին եղել մանափակ եռանդով, պատասխա-
դիպլոմով ավարտել է Երևանի պե- է ՀՀ ԱՆ գլխավոր հոգեբույժը, 1991- նատվության բարձր գիտակցումով,
տական բժշկական ինստիտուտը։ 2009 թվականներին՝ ՀՀ հոգեբույժ- նրբանկատության ﬔծ զգացո-
Ողջ կյանքը հոգեբուժությանը ների ասոցիացիայի նախագահը։ ղությամբ, շրջապատի նկատմամբ
նվիրված անվանի բժիշկ-գիտնա- ընդգծված բարեկիրթ վերաբերմուն-
կանն իր աշխատանքային գործու- քով, զարմանալի առույգությամբ։
նեությունը սկսել է Երևանի պե-
տական բժշկական ինստիտուտի Նրա հանկարծահաս մահվան լու-
հոգեբուժության ամբիոնում, նախ՝ րը նույնքան անակնկալ էր, որքան
որպես ավագ լաբորանտ, ապա մահազդի առիթով տարիքը նշելը։
նույն ամբիոնի ասպիրանտ, այնու- Բնավ 80 տարեկանին համապա-
հետև՝ ասիստենտ, դոցենտ։ տասխան արտաքին ու շարժունու-
1980-1985 թվականներին եղել է թյուն չուներ, ավելին՝ թվում էր այն
բժիշկների կատարելագործման Եր- կենսախնդությունը, որը զարմա-
ևանի պետական ինստիտուտի հո- նալիորեն չէր լքում նրան անգամ
գեբուժության ամբիոնի վարիչ։ 80-ամյա տարիքում, տևական հնա-
1985 թվականին վերադարձել է իր րավորություն կստեղծի առնչվելու
հարազատ ամբիոնը, որի վարիչի Երևանի պետական բժշկական հա-
պաշտոնը վարել է ﬕնչև 2008 թվա- մալսարանի ավագ սերնդի վերջին
կանը։ 2008 թվականից եղել է նույն մոհիկաններից ﬔկի՝ Մարիետա
ամբիոնի պրոֆեսոր, ապա 2011 Ալբերտի Մելիք-Փաշայանի հետ,
թվականից աշխատանքի է անցել մարդ, ում դեռ երկար կհիշեն նրան
ՀՀ հակատուբերկուլոզային դիս- ճանաչողները, գործընկերները, սա-
պանսերում՝ որպես հոգեբուժության ներն ու ուսանողները։
բաժանմունքի բժիշկ-օրդինատոր։
Ճանաչված գիտնականի և ան-

Մ. Մելիք-Փաշայանի վերջին լ սանկարը` արված աﬕսներ առաջ
հարազատ կրթօջախ մ՝ ԵՊԲՀ 95-ամյակի առիթով կազմակերպված

ﬕջոցառման օրը

30 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)







The letter has been written on the occasion
of April 24- Armenian Genocide

OPEN LETTER TO THE TURKISH COLLEAGUE

In this case, unfortunately I can’t use the word colleague. yan and other prominent Armenians have been found
We don’t know each other personally but we both do the in one of the construction sites of Istanbul with already
same thing. We ensure our readers in our rightness. illegible tombstones. You should simply be proud to rep-
Both me and you write about our nation’s glorious and resent the tourists the city founded by Roman Emperor
tough history, about its heros, victories and losses… Costantin and later developed and renovated by the Ar-
Both me and you write about Mount Ararat, Lake Van menian architects… be proud like the way you present
and Akhtamar.. the “ Happy is he who is turkish” slogan on the banners
What makes the difference is that Mount Ararat is a of airports and main squares.
saint biblical peak , an unattainable path of glory , a Frankly speaking the happiers are not the ones who
mighty mountain where the greatest poet of the Masis are ensured that they are happy. Happiness doesn’t like
Mountains is resting.. and accept rhetorics. You absolutely know that the severe
For you our saint Masis is just a mountain, named Aghr- assassin, the occupier of others’ regions can’t be happy.
dan. Even the view from our sites is different. Today the civilized world brings the facts that your coun-
Van is the birthplace of the most part of my nation’s try paid millions of dollars to burn the documents on the
intelligentsia’s ancestors, the name of which wasn’t even genocide in the Egyptian achieves otherwise they could
pronounced without a teardrop by the one’s who aban- put your country in a tough situation in front of the In-
doned and le Van in fires, by the ones who passed their ternational Court .The news website “Democtrathaber”
homesick longing to their generations… of your country speaks about this..
For you Van is simply a town, nothing else.Recently it Now I know, you’d say “The strongest win the war. We
is also an area seeking profit from the tourists. And I am won but you could also win..”
almost sure that you perfectly know who the tourists are: You weren’t the stronger but the World War released
certainly not ordinary visitors, but people who, by the your hands which had been scratching long before to
tells of their grandparents, come to the town in the hope solve the Armenian Issue.
of finding the temples where their ancestors prayed. Your country is proud of the victory in the Gallipoli
Be careful! Those people take small packets of soil from which you celebrate in May. You’ve transferred it to the
their home land for the tombs of their grandparents. date of April 24 this year, probably to obstruct the partic-
Both me and you write about Costantinople. For you ipation of the leaders of other countries in the centennial
it’s Istanbul . For me it’s Polis, with the Armenian Bera of Armenian genocide .
region, with the most magnificent structures of the Chris- The goal of the War was to reattribute the world, to re-
tian era - Saint Sofia Temple, with Karapet Palyan , fa- form the political map of the World. England had planned
ther of 10 sons , architect of numerous palaces, one of to destroy its most dangerous enemy- Germany, to occu-
which is the residence of your president. And what would py Mesopotamia and Palestine , to be firm in Egypt and
you write about it? That “without the Palyans Istambul keep its colonial empire. And consequently each country
wouldn’t be itself”? Why would you? Even his tomb had its objectives and interests in the war. Turkey had
wasn’t known until recently, wasn’t it? In this case I must decided to seize the Caucuses , Crimea, Middle East and
be writing that recently the cemeteries of Karapet Pal- to realize is panturkish plans.

34 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

38 out of 58 countries of the world were taking part Now much is discussed upon the question why Arme-
in the war. Military activities were taking place in more nian men didn’t fight for their women and children, for
than ten military stages. their country. Firstly they didn’t want to awaken the
And in that hard time a nation was being annihilated. beast in your nation knowing well, like Hugo describes
Certainly we were not interesting for those huge countries “the turk has been here”, that your nation will revenge
at that very moment, but there were some concerned in- savagely. What concerns the struggle itself , Musa , Van
dividuals who later became the members of our honorary and Zeytun battles are heroic pages in my history.
book. Depriving us from our homeland you thought we’d be-
In the fights of the strongest my little country was an come nomadic and beggar.
obstacle for the green light of the panturkish plan. No! Moreover. You deprived yourselves from the indi-
I know you’d say why current generation should pay for viduals who could bring fame to your country.
the deeds of people realized hundreds of years ago. As a result of the Genocide many countries of the world
The powerful countries of the world also convince us to acquired prominent artists, writers and businessmen. As
forget the past, to live with open boarders. But the actions a result of the Genocide “Armenian Land” was formed
of hundred years are still happening today…Otherwise in which you can’t ignore now, which has handed over the
one of the busiest streets, in daytime Hrant Dink wouldn’t history and events of the centennial from generation to
be killed.. generation.
The government of your country yells all the time about Would you like me to reveal some photos from archives
the necessity to reveal the archives . There are photos in with my inscription? Try to argue the opposite. If not suc-
those archives which don’t bring honor to your country. cessful, I am not to blame, but the facts which are unde-
But now I am not talking about the terrifying scenes but niable and relentless.
if you look more carefully into those photos, you’ll notice Read and consider why Armenians don’t rest, don’t for-
only women and children in the caravans of refuges. Men get and don’t reconcile.
had been killed beforehand. Looking forward to your answer.
Sometimes we come across some facts when some turks
saved the lives of some children. But they don’t note that SEDA KHACHATUR TOROSYAN
later Armenians bought those kids to take them to Arme- Member of the International Union of Journalists,
nian orphanages.
So what documents or facts from those historical ar- Chief Editor of “Apaga bzhisk” Magazine
chives will justify the distortion of their fates? Do you
have an answer for me?

It is believed that in hundred years’ time any crime
is considered to be out of date. Who says? We haven’t be-
come 100 years old. Even if we were able to survive, we
felt the sense of being an orphan. The revenge of our lost
childhood should’t be forgotten ever! The people of our
age, living today ought to live with the sense that they
are living instead of us and each drop of our tears should
be hard on their souls, if they don’t remember us….
Our lost childhood demands, our lost childhood con-
demns….

BEFORE THE GENOCIDE….

YOU MADE US LIKE THIS
DURING THE GENOCIDE

I am absolutely sure , there’s
no other country in the world,
where the memory of victims
is honored in such a consistent
way. I am confident that the non
healing pain of the Armenian
Holocost will raise the flower
wall which is germinated around
the eternal fire of the Armenian
victims. The marching and the
flowering of that day hallows our
souls making our nation more
unified. But it’s very much im-
portant that the flowers are put
with great honor and don’t turn
into rubbish in two or three days.
The paper made from dried flow-
ers turn into cards or letters of
gratitude inspiring those who
feel our pain. And the flower
stems turn into fertilizers by spe-
cial treatment and are used for
the nutrition of the trees growing
in the parkway around the area.

A YEAR AGO

DURING THE 100-YEAR-OLD ANNIVERSARY

In St. Peter’s Cathedral in Vatican during the ceremony devoted to the 100th anniversary of the
Armenian Genocide, Pope Francis of Rome proclaimes the great Armenian medieval philosopher,
theologian, poet St Gregory of Narek the Archimandrite of the Universal Church.

AS THE RESULT OF GENOCIDE IN THE COLONIES IN
DIFFERENT PARTS OF THE WORLD THE ANNIVERSARY

OF ARMENIAN GENOCIDE IS NOTED ANNUALY



POPE FRANCIS DECLARES ST. GREGORY OF
NAREK DOCTOR OF THE UNIVERSAL CHURCH

It was extremely exciting and impressive the cere-

mony of declaring St. Narek of Gregory Doctor of the

Universal Church.

First the President of the Vatican of Canonization, car-

dinal Angelo Ammato read out the request of numerous

bishops and their Holiness the high priests who asked

the Pope to declare St. Gregory of Narek the Doctor of

Universal Church.

“He preached the theology of beauty through his life.

the beauty of his words and theological thought has al-

ways been largely valued both by ordinary people and by

theologians and outstanding theologists. His lasting hu-

manism is connected with his greatest masterpiece “Book

of Mournful Tragedy” which is just called “Narek” by

the people, and which is the most popular scrap among

the Armenians a er the Bible.”,- said the cardinal.

A er this, the Pope declared that taking into account

the numerous requests of the priests he declares St Greg-

ory of Narek Doctor of Universal Church.

The mosaic of St. Gregory of A leader of the well-developed school of Armenian
Narek at St Peter’s Vatican mysticism at Narek Monastery, at the request of his

Church, liturgy day brethren he set out to find an answer to an imponder-
able question: what can one offer to God, our creator,

who already has everything and knows everything

WHO IS ST. GREGORY better than we could ever express it? To this question,
OF NAREK? posed by the prophets, psalmist, apostles and saints, he
gives a humble answer – the sighs of the heart – ex-
pressed in his Book of Prayer, also called the Book of

Gregory was born in 950 to a family of scholarly Lamentations.
churchmen. His father, Khosrov, was an archbishop. In 95 prayers, St. Gregory draws on the potential of
He lost his mother very early, so he was educated by the Classical Armenian language to translate feelings of
his cousin, Anania of Narek, who was the founder of suffering and humility into an offering of words thought
the monastery and school of the village. At a young to be pleasing to God. Calling it his last testament: “its
age, Gregory entered the Narek Monastery known letters like my body, its message like my soul”, it is an
as Narekavank on the south-east shore of Lake Van in edifice of faith for the ages, unique in Christian litera-
Vaspurakan, Greater Armenia, now Turkey) and led al- ture for its rich imagery, its subtle theology, its Biblical
most all of his life in the monastery. Shortly before the erudition, and the sincere immediacy of its communica-
first millennium of Christianity, Narek Monastery was tion with God.
a thriving center of learning. These were the relative- The actual date he wrote the book is not known, but
ly quiet, creative times before the Turkic and Mongol he finished it around 1001–1002, one year prior to his
invasions that changed Armenian life forever. Armenia death.
was experiencing a renaissance in literature, painting, For Narekatsi, peoples’ absolute goal in life should be
architecture and theology, of which St. Gregory was to reach to God, and to reach wherever human nature
a leading figure. Gregory also taught at the monastic would unite with godly nature, thus erasing the differ-
school. The monastery was completely destroyed in the ences between God and men. As a result, the difficulties
20th century a er the Armenian Genocide. of earthly life would disappear. According to him, man-
Written shortly before the first millennium of Chris- kind’s assimilation with God is possible not by logic, but
tianity, the prayers of St. Gregory of Narek have long by feelings.
been recognized as gems of Christian literature. St. We admire the masterpieces created during the Renais-
Gregory called his book an “encyclopedia of prayer for sance , not knowing that 6 centuries ago, before that ,
all nations”. It was his hope that it would serve as a guide masterpieces were created in Armenian Culture which
to prayer by people of all stations around the world. don't concede the artists of the Renaissance period.

40 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

THANKS TO THE COUNTRIES WHICH
RECOGNIZED THE ARMENIAN GENOCIDE

Many countries, states, parliaments, organizations of the world have recognized the Armenian
Genocide.The present generation of Turkey doesn’t consider the crime committed by their grand-
parents as theirs. I am sure that you are among the latter. I advice you, put down that toughest
crime of the history from your shoulders , till when are you going to carry it ? And till when are
you going to do your best so that the world doesn’t recognize the crime as Genocide? Take example
from Germany. It recognized, apologized noting that the genocide of the Jews had been carried out
taking into account the deeds of your old.

WHO REMEMBERS THE GENOCIDE OF ARMENIANS?

Ironically enough, the 70th anniversary of one of
the German camps, Osventsim.I have been to Osventsin
and seen tones of baby shoes, clothes, false teeth, hair
le a er the human burns in the gas cabins.
Osventsin wouldn’t have happened if the world reacted
to the Armenian Genocide and condemned and pun-
ished the criminals in time.In this case Hitler, before the
invasion, on the occasion of the violent crimes commit-
ted in Poland, wouldn’t have uttered the fatal phrase
“Who remembers the Armenian Holocost?”
So it turned out the way that following the deeds of
your ancestors, a er Hitler’s death, Germany had to pay
the value of his sins.

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333) 41

YEREVAN STATE MEDICAL UNIVERSITY IN RETROSPECT:

Having universities and higher educational institutions this period, despite objective serious difficulties for the med-
in the Middle Ages and later losing them along with ical University can be considered as the period of the educa-
the loss of the state, the youth of Armenia had to receive tional reform process, the technical equipment aquirement
education in the leading Universities of the world. In our and the expansion of international cooperation:
region, the Armenian students were studying at a private
university in the Transcaucasia in Tbilisi, one of the faculties
of which was carrying the medical education of the Armenian
students. But the private University in Georgia was closed
on the basis of establishing state University in Georgia.

Newly created Armenian government decided to In 1991 the Republic of Armenia declared its indepen-
establish a University in Yerevan, which would have 4 dent statehood: the 70-year Communist community was
faculties - History and Linguistics, Physics and Mathematics, committed to the transition to a new economic system to a
Medicine. The base for this event was the approved order by market economy. As any newly born state state indepen-
the minister’s council on May 19. dent Armenia faced numerous and varied problems. On
The background of the creation of the medical university one hand, the characteristic features for transitional period,
is presented in very dark shades, but because the historic on the other hand, the military situation and related neigh-
facts are the most valuable, the story is presented without boring countries from the economic blockade and extreme-
any bombastic qualities, because information in archives will ly harsh living was created for Armenia. Economy, trans-
eventually be revealed. port and, of course, also the whole educational system was
Without getting deep in the centuries, when we had paralized. However, it was encouraging to note that in crisis
universities, schools and institutes – let’s start from 1917 years, these cruel times Yerevan state Medical University
April 9, when seim decided to proclaim Transcaucasia as continued to exist and even to live an active life. The rise
independent democratic federative republic of Transcaucasia, of the Medical University also continued in the post-crisis
but on 26-th of May Transcaucasian Seim announced about years-since 1996, when the socio-economic life began grad-
its self-destruction. On the same day Georgia announces its ually to revive, and the collaborations with other countries
independence. On 27-th of May Azerbaijan announced about and leading medical centers was noticebly active. It is no
its independence. And finally on 28-th of May Armenian exaggeration to say that the positive tendencies and tangible
National council in Tbilisi, as mentioned in documents progress was evident in almost all aspects: the improvement
-“forcefully and unwillingly announced themselves as of educational process, scientific research, higher education-
supreme authority of Armenian provinces”. al and research units, in the performance and international
And so Armenia had to have its own building and structures, relations.
as well as its own university, which was opened in 1920-
giving the start to the higher medical educational center. The 1999-2000 academic year was the unification of the
In 1930, on the base of a few faculties of Yerevan State faculties: medical, pediatric and medical prevention
University, independent institutes were formed. Medical departments were merged into one-the faculty of General
faculty was the base to form the Yerevan State Medical Medicine. The opening of Military Medicine Faculty was of
University, which was named a er medieval doctor and special impoartance. It is no secret that a er a long and dif-
great thinker Mkhitar Heraci, in 1995 it was reorganized – ficult struggle for independence, our country appeared in
“Yerevan state medical university” a er Mkhitar Heratsi. an undeclared war in 1992, and, of course, exept a powerful
national army, we had to have military doctors. So valueing
The last decade is of particular importance in the history the fact of having physically strong, healthy and efficient
of development of Yerevan State Medical University: in army, and high-quality military doctors, in 1994, Military
Medical Faculty was created.

University organization of student work is the role of
Student Parliament, which was formed in 1992 on the
initiative of the students acting as the first student organisa-
tion in the University system of the Republic.

42 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մարտ-Ապրիլ 2016 N 21-22 (1332-1333)

FROM 1919 UP TO NOWADAYS

Because of the collapse of the USSR the lecturers were deprived of
professional training opportunities in the central cities and in 1997
the medical University starts the training process of the lecturers.

Since 1996-97 academic year, the University participated in
transeuropean project in the framework of cooperation in the
sphere of higher education of the Council of Europe and between the
countries of the CIS "Tacis-Tempus" program, which targets foreign
countries medical schools, educational and scientific institutions with
linkages, international University wide recognition of medical spe-
cialists in the preparation of international experience, studying and
implementing best practices.

INTERNATIONAL RELATIONS
THROUGHOUT THE WORLD
YSMU: INTERNATIONAL STUDENTS

Yerevan State Medical University has always put at the forefront
the importance of shaping intercultural communication with a
global extension of education. Since its foundation, the University
has been the only state medical institution in Armenia with the fol-
lowing outline:
Today, more than 1000 students, residents and PhD students are
from overseas.
We collaborate with colleagues and university alumni around the
world for realizing academic trainings; develop uptodate content of
academic materials, summit on medical and healthcare issues of in-
ternational importance through congresses, seminars and workshops.
Our undergraduate and graduate programmes train highly qualified
physicians and healthcare professionals for CIS, Central Asian, Euro-
pean and many other countries worldwide.
Today our alumni successfully fulfill professional practice in various
top clinics and hospitals around the globe also acting as academic
leaders in world leading universities.

YSMU in the World

The World Health Organization recognizes YSMU as the only
state medical university of the Republic of Armenia. The Uni-
versity is included in the World Directory of Medical Schools. YSMU
is also recognized by the medical councils of different countries.
The University has established various contacts with medical schools
and healthcare institutions of several countries and international or-
ganizations in the areas of medical education and healthcare. Since
2000 YSMU has a membership in a number of international organi-
zations.YSMU is also included in various international educational
and scientific programs, such as programs of Tacis-Tempus and World
Bank.

International Cooperation

As a result of such extensive cooperation worldwide, numerous
faculty and student exchange programs have been established.
A great number of students have completed short-term and long-
term internships abroad, which considerably promote the education
of leaders in this period of globalization and internationalization. The
university administration does comprehend the importance of inter-
national collaboration and its benefits. Therefore, cooperation agree-
ments have been signed and reviewed between YSMU and various
well-known medical universities in the CIS, Europe, Central Asia and
the US.
In the future we will continue widening these collaborations and
putting them on a constant track in addition to establishing new ones
across the world.

·»ßÝãíÇ°ñ »õ ëï»ÕÍÇ°ñºðºêØìäð²²äò²äòܲ²êð²ÆÜîÆìÜÎØȴಲƲÄòõÎÎ1ØàÞ²1²Ô-ÜÎ1ξÜ6²²ºÆ-ÜÚÎðÀðêàƲÐÜÜÆ´ðܺð²Øº²ðì²ÐȸÆêÆÚ²²ðܲØðಲÒÜõ²ÎÚØàòÈòõººêÂÜȲÚàø²ðõܲÀÜ
àbYPSeAMDRUEiTAnIECRXsIPPAApELNCLiT,TWrSSEIeNNIONTdBVHEIITaSLEHPYnRISOITdZUOETRWcOICIBrNAԱEՊNLԱeTԳEԱEHԲRaVԺEԻSՇEԿNtTe

(FUTURE DOCTOR)

«ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ» ԹԵՐԹԻ ՏԱՐԵԿԱՆ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆԸ Գլխավոր խմբագիր
2015 ԹՎԱԿԱՆԻ ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ ՍԵԴԱ ԽԱՉԱՏՈՒՐԻ ԹՈՐՈՍՅԱՆ

«ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿԸ» հրատարակվում է Editor
«Զանգվածային լրատվության մասին» SEDA TOROSYAN

ՀՀ օրենսգրքի 12-րդ հոդվածի Թղթակից
համաձայն:Արտադրանքի, ապրանքների, ԱԻԴԱ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
աշխատանքների իրացուﬕց հասույթը (համախառն Անգլերեն նյութերի պատասխանատու
եկամուտը)` ընդաﬔնը 0 դրամ: Այդ թվում` ա) եկամուտ ԱՆՆԱ ԴԵՄՈՒՐՉՅԱՆ
ամսագրի բաժանորդագրությունից, բ) ամսագրի Համակարգչային ձևավորող
հատավաճառից, գ) գովազդից` 0 դրամ: Նվիրատվության ՎԱՐԴՈՒՀԻ ՄԵԼԻՔՍԵԹՅԱՆ
Լրատվական գործունեություն իրականացնող՝
մասնաբաժնի չափը` 0 դրամ: Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական
Արտադրանքի, ապրանքների, աշխատանքների բժշկական համալսարան հիմնադրամ:
Թերթը գրանցված է ՀՀ արդարադատության
իրացուﬕց շահույթը` 0 դրամ: նախարարությունում:
Գրանցման վկայական՝ N 299

Տպագրվում է
Լեգալ Պլյուս ՍՊԸ հրատարակչությունում:

Հասցե՝ Երևան 0025, Կորյունի փ. 2
Հեռախոս՝ (060) 62-12-46, 2-46, 2-47

E-mail: [email protected]
Ծավալը՝ 48 էջ

Տպաքանակը՝ 300 օրինակ
Անվճար