2016 23-24

ՅՑ ՄԱՅԻՍԻ 3
ՕՐԱՑ
ՄԱՄ ԼԻ
ՄԱՅԻՍԻ 1 ԱԶԱՏ ԹՅԱՆ
ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ
ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ՕՐ
ՀԱՄԵՐԱՇԽ ԹՅԱՆ ՕՐ

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՕՐ «Լրագրողներ առանց սահ-
մանների ﬕջազգային կազմա-
Այս օրը նշում է աշ- կերպությունը հրապարակել է մամուլի ազատու-
խարհի 142 երկիր՝ նե- թյան վերաբերյալ իր աﬔնամյա զեկույցը: Ըստ այդ
րառյալ Հայաստանը: զեկույցի՝ աﬔնաազատ մամուլն ունի Ֆինլանդիան:
Բացի Ֆինլանդիայից՝ առաջատար տասնյակում են
80 երկրներում այդպի- Նիդեռլանդները, Նորվեգիան, Լյուքսեմբուրգը, Ան-
սի տոն ընդհանրապես դորրան, Լիխտենշտեյնը, Դանիան, Իսլանդիան,
չկա, իսկ ﬕ շարք պե- Նոր Զելանդիան, Շվեդիան: Հայաստանը 78-րդ
տություններում` ԱՄՆ- հորիզոնականում է, և մամուլի ազատության ցուցա-
ում, Ճապոնիայում, նիշով առաջատար է տարածաշրջանում:
Ավստրալիայում և Նոր
Զելանդիայում, այս տոնը ՄԱՅԻՍԻ 8
նշվում է ընդհանրապես
ﬔկ այլ օր: Առաջին անգամ տոնը նշվել է 1890-ին` Ավստ- Շ ՇԻԻ ԱԶԱՏԱԳՐՄԱՆ ՕՐ
րո-Հունգարիայում, Բեգիայում, Գերմանիայում, Դա-
նիայում, Իսպանիայում, Նորվեգիայում և ﬕ շարք այլ Շուշիի ազատագրուﬓ Արցախյան ազատամար-
երկրներում: 1886-ին աﬔրիկացի և կանադացի աշխատա- տում հայկական ռազմական ուժերի առաջին նշանա-
վորները ցույց էին կազմակերպել՝ աշխատանքային գրա- կալից հաղթանակն էր, որ տեղի ունեցավ 1992-ին,
ֆիկը 8-ժամյա դարձնելու պահանջով: Չիկագոյում ցույցը Շուշի լեռնաքաղաքում՝ նախապես ու ճշգրիտ մշակ-
ցրելու հետևանքով մահացավ 8 ոստիկան և 4 ցուցարար, ված ռազմական պլանով: Շուշիի ազատագրմամբ
տասնյակ մարդիկ տուժեցին: 1889-ին փարիզյան կոնգ- Արցախյան շարժումը թևակոխեց որակական նոր
րեսը, ի հիշատակ Չիկագոյի դեպքերի, որոշում ընդունեց փուլ՝ վճռական բեկում մտցնելով պատերազմում և
աﬔնամյա ցույցեր անցկացնելու մասին: ԼՂՀ անկախությունը դարձնելով առավել իրական:

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ ՄԱՅԻՍԻ 9
(FUTURE DOCTOR)
Գլխավոր խմբագիր ՀԱՂԹԱՆԱԿԻ ԵՎ
ՍԵԴԱ ԽԱՉԱՏՈՒՐԻ ԹՈՐՈՍՅԱՆ ԽԱՂԱՂ ԹՅԱՆ ՕՐ

Editor Ազգերի հիշողության ﬔջ հաղթանակները թող-
SEDA TOROSYAN նում են անջնջելի հետք, և այս օրը ﬔր տոնացույցի
փառավոր էջերից ﬔկն է: Մեր զավակներին ու թոռ-
Թղթակից ներին ﬔնք այսօր պատմում ենք հայ տաղանդավոր
ԱԻԴԱ ՀԱԿՈԲՅԱՆ զորահրամանատարների և քաջարի զինվորների
Անգլերեն նյութերի պատասխանատու հերոսության ու անձնազոհության մասին, հիշում
ԱՆԱՀԻՏ ԴԵՄՈՒՐՉՅԱՆ ենք, որ ֆաշիզﬕ ու մարդատյացության դեմ Մեծ
Համակարգչային ձևավորող հայրենականում ﬔր հայրերի ու պապերի արյան գնով նվաճված հաղթանակը
ՎԱՐԴՈՒՀԻ ՄԵԼԻՔՍԵԹՅԱՆ հնարավորություն էր աշխարհի բոլոր ժողովուրդների համար՝ կառուցելու խա-
Լրատվական գործունեություն իրականացնող՝ ղաղ ու ավելի լավ ապագա:
Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական
բժշկական համալսարան հիմնադրամ:
Թերթը գրանցված է ՀՀ արդարադատության
նախարարությունում:
Գրանցման վկայական՝ N 299

Տպագրվում է
Լեգալ Պլյուս ՍՊԸ հրատարակչությունում:

Հասցե՝ Երևան 0025, Կորյունի փ. 2
Հեռախոս՝ (060) 62-12-46, 2-46, 2-47

E-mail: [email protected]
Ծավալը՝ 48 էջ

Տպաքանակը՝ 300 օրինակ
Անվճար

2 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մայիս 2016 N 23-24 (1334-1335)

ՄԱՅԻՍԻ 15 ՄԱՅԻՍԻ 22‒28

ԸՆՏԱՆԻՔԻ ՕՐ ՍԱՐԴԱՐԱՊԱՏԻ ՃԱԿԱՏԱՄԱՐՏ

«Ընտանիքը փոքրիկ հա- Մայիսը ﬔր ժողովրդի հա-
սարակություն է, որի ամբող- մար խորհրդանշական աﬕս
ջականությունից կախված է է, համազգային մաքառման,
մարդկային ողջ հասարակության անվտանգությու- պայքարի ու փառահեղ հաղ-
նը: թանակների աﬕս: Ավարայր,
Սարդարապատ, Շուշի` մա-
ՖՐԻԴՐԻԽ ԱԴԼԵՐ յիսյան երեք գոյամարտեր, որ
ավստրիացի փիլիսոփա հիրավի բախտորոշ եղան ﬔր
ժողովրդի համար:
ՄԱՅԻՍԻ 15
Սարդարապատի ճակա-
ԿԼԻՄԱՅԻ ԵՂԱՆԱԿԻ տամարտը հայ ժողովրդի
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՕՐ ազատագրական պայքարի
փայլուն էջերից է: Տարած
Ժամանակակից աշ- հաղթանակի շնորհիվ Արևելյան Հայաստանի զգալի մա-
խարհում կլիմայի պահպա- սը փրկվեց թուրքական զավթուﬕց, և հնարավորություն
նումը կարևորագույն հիմ- ստեղծվեց հայկական պետականության վերականգման
նախնդիրներից է: համար:

Այս տոնը հաստատվեց ի ՄԱՅԻՍԻ 26
պատասխան օդերևութա-
բանների` կլիմայի, որպես ԱՎԱՐԱՅՐԻ ՃԱԿԱՏԱՄԱՐՏ
հետագա սերունդների բա-
րեկեցության վրա ազդող Ավարայրի ճակա-
կարևոր գործոնի, պաշտ- տամարտը կանխո-
պանության կոչին: Երկրի կլիմայի պահպանումը կախված րոշել է Սասանյան
է ﬔր մոլորակի յուրաքանչյուր բնակչից: Նման կարևոր Պարսկաստանի դեմ
գործում ﬔզնից յուրաքանչյուրը կարող է ներդրում ունե- 450-451թթ. հայ ժո-
նալ: Այս առումով կարելի է կրճատել ավտոﬔքենաների ղովրդի մղած ազգա-
օգտագործումը, բնակարաններում օգտագործել էներ- յին-ազատագրական
գիա խնայող լույսի աղբյուրներ, մասնակցել ծառատուն- պայքարի ելքը: Այն
կերին, պահպանել կանաչ տարածքները: Թվում է՝ այս հայ ժողովրդի՝ հանուն
աﬔնը ընդաﬔնը մանրուքներ են, իրականում դրանք հավատքի մղած առա-
հսկայական նշանակություն կունենան, եթե կիրառվեն ջին ճակատամարտն
Երկիր մոլորակի ամբողջ բնակչության կողﬕց: է:

ՄԱՅԻՍԻ 18 Ավարայրի ճակատա-
մարտում հայոց նշանաբանն էր` «Չգիտակցված մահը մահ
ԹԱՆԳԱՐԱՆՆԵՐԻ
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՕՐ է, գիտակցված մահը՝ անմահություն:

Աﬔնամյա այս տոնը ՄԱՅԻՍԻ 28
հռչակվել է թանգարաննե-
րի ﬕջազգային խորհրդի ԱՌԱՋԻՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏ ԹՅԱՆ
որոշմամբ՝ 1977-ի մայիսի ՀՌՉԱԿՄԱՆ ՕՐ
18-ին ԻԿՕՄ-ի (ICOM - The
International Council of Mu- Առաջին հանրապետությունը հիﬓադրվեց հայ ժողովր-
seums) 11-րդ գլխավոր կոն- դի համար ծանր ժամանակահատվածում, երբ բնաջնջման
ֆերանսի ընթացքում՝ ռու- ծրագրից խուսափած բազմահազար գաղթականները, սո-
սական պատվիրակության վը և ռուսական կայսրության նվաճողական քաղաքակա-
առաջարկությամբ։ 1978-ից՝ նությունը հնարավորություն չէին ընձեռելու պետության
յուրաքանչյուր տարի, այս օրը նշվում է աշխարհի ավելի ղեկավարներին ստեղծել կայուն պետություն: Հայաստանի
քան 150 երկրում, այդ թվում՝ Հայաստանում։ Հանրապետությունը գոյություն ունեցավ ընդաﬔնը երկու
տարի` ﬕնչև 1920-ի դեկտեմբերի 2-ը, երբ Երևան մտան 11-
րդ Կարﬕր բանակի զորամասերը, և հանրապետությունը
խորհրդայնացվեց:

ՄԱՅԻՍԻ 31
ԾԽԵԼ ԴԵՄ ՊԱՅՔԱՐԻ ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ՕՐ

Մարդկությունը սկսել է ծխել մոտ 400 տարի առաջ: Առաջին անգամ ծխել սկսել է Ֆրանսիայի թագուհին` որպես գլխա-
ցավի դեղ, բայց շուտով ծխախոտը դեղատներից տարածվել է ու դարձել առօրյայի բաղկացուցիչ մասը: Ծխախոտն ավելի
քան 25 հիվանդությունների առաջացման պատճառ է: Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության տվյալնե-
րի համաձայն՝ 20-րդ դարում ծխելու հետևանքով մահացել է 100 մլն մարդ։

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մայիս 2016N 23-24 (1334-1335) 3



ԵՐԵՎԱՆԻ ՄԽԻԹԱՐ ՀԵՐԱՑՈւ
ԱՆՎԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲԺՇԿԱԿԱՆ
ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆՈւՄ ԿԱՅԱՑԱՎ
«ՆՈԲԵԼՅԱՆ ՕՐԵՐ ԵՐԵՎԱՆՈւՄ

ՄԻՋՈՑԱՌՈւՄԸ

"NOBEL DAYS YEREVAN" EVENT
TOOK PLACE AT YEREVAN STATE

MEDICAL UNIVERSITY

Այս ﬕջոցառ մը ﬔր ԳՆԱՀԱՏԱԿԱՆ՝ ԿԱՐԵՎՈՐ
երիտասարդ թյանը թ յլ
կտա ընդգրկվել Շփումը նոբելյան մրցանակակիրների հետ արդեն իսկ ﬔծ
համաշխարհային մասշտաբի ինտելեկտուալ հաճույք է պատճառում յուրաքանչյուր մար-
դու, ով աշխատում է կրթության կամ գիտության ասպարեզում:
գիտական հզոր ցանցի ﬔջ: Քանի որ շփումը այն մարդու հետ, ում հզոր ինտելեկտը աﬔ-
նօրյա, շուրջօրյա նպատակաուղղված հետազոտական գործու-
Մ. Զ. ՆԱՐԻՄԱՆՅԱՆ նեությունը բերել է այնպիսի արդյունքի, որը ազդում է մարդ-
կության աﬔնակարևոր խնդիրների լուծման վրա:
This will let our youth get Նոբելյան օրերի մասնակիցներն այնպես էին ընտրված, որ
involved in the world great նրանց հայտնագործությունն ունենա որոշակի ազդեցություն
scientific net. բժշկագիտության, առողջության պահպանման խնդիրների և
M.Z. NARIMANYAN ﬔր մասնագիտության վրա:
Դրանք հետաքրքիր էին երկու առումով. նախ՝ ﬔր հյուրերը
մարդիկ են, ովքեր ունեն բարձր ինտելեկտ և իրենց մտավոր
աշխատանքով լուծում են այն խնդիրները, որոնք կանգնած

են մարդկության առջև, և երկրորդ՝ այդ խնդիրներն այս
կամ այն չափով կապված են ﬔր բժշկագիտության և ﬔր
մասնագիտության զարգացման հետ: Այդ առումով ինձ հե-
տաքրքրեց նաև նրանց մոտեցումը կրթությանը: Եվս ﬔկ
անգամ հստակվեց բոլորիս կողﬕց ընդունված այն բանաձ-
ևը, որ չկա կրթություն՝ առանց գիտական նպատակի և չկա
գիտություն՝ առանց կրթական բազայի: Այդ առումով շատ
կարևոր է նշել, որ հենց գիտություն-կրթություն-գիտություն
ճանապարհը շատ ճիշտ է ընտրված, և այդ հերթականութ-
յունը պետք է ﬕշտ պահպանվի, պետք է լինի լայն, ինչպես
նաև խորը կրթություն, որը հետո կտա գիտություն՝ որպես
արդյունք: Եվս ﬔկ անգամ անձամբ համոզվեցի նրանում,
որ նվիրվածությունը գիտական գործունեությանն անձի որո-
շուﬓ է, որը կայացվում է երիտասարդ տարիքում, անձի կա-
րողությունների դրսևորուﬓ է, և եթե կրթությունը պետք է
լինի հնարավորինս մասսայականացված, ապա գիտությու-
նը, այնուաﬔնայնիվ, ﬓում է անհատների ﬔնաշնորհը: Չի
կարող լինել մասսայական գիտություն և երևի թե, չպետք է
լինի: Մարդիկ, ովքեր նվիրվում են գիտությանը, եզակիներ
են: Այլ բան է, երբ նրանք իրենց կողքին համախմբում են
շատերին և գնում են նախընտրած ուղղությամբ, բայց ﬕև-
նույնն է՝ գիտության ﬔջ նորը հայտնաբերողները անհատներ
են, ովքեր տեսնում են նպատակը, որին պետք է գնան շատերը:
Սա իմ անձնական տպավորությունն էր իրենց մասին:
Այս հանդիպուﬓ ուներ իր նախապատմությունը: Եթե հիշում
եք, 2010-ին Ահարոն Չեխանովերը այցելել էր ﬔր համալսարան:
Այդ ժամանակ նա կարդաց երկու դասախոսություն՝ առաջինն
ավելի ընդհանուր բնույթի էր՝ կապված առողջապահության
հարցերի հետ, երկրորդը նվիրված էր կոնկրետ իր գործունեու-
թյանը: Այն ժամանակ էլ ﬔծ հետաքրքրություն դրսևորվեց նրա
գյուտի, դասախոսություն կարդալու նկատմամբ: Աﬔն ﬔկը չէ,
որ կարող է այնպես կարդալ դասախոսություն, այնպես ներ-
կայացնել նյութը, որ այն գրավիչ և հետաքրքիր լինի ոչ ﬕայն
մասնագետի, այլև շատ ավելի ﬔծ լսարանի համար: Նրան հա-
ջողվում էր պահել լսարանը, հետաքրքրել, զգալ՝ երբ է լսարանի
ուշադրությունը շեղվում և օգտագործել դա: Այդ հանդիպումը,
իմ կարծիքով, նման էր վարպետաց դասերի հենց նրանց հա-
մար, ովքեր զբաղված են դասախոսական գործունեությամբ:
Իսկ եթե բազմապատկեք այդ աﬔնը հինգով՝ կստանաք արդ-
յունքը, որն ունի ոչ ﬕայն քանակական, այլև շատ լուրջ որա-
կական առավելություն, քանի որ հինգից յուրաքանչյուրն էլ
վարպետ և լիդեր է իր գործում, բացի դրանից՝ նրանք բարձր
քաղաքացիական նկարագիր ունեն:
Ի՞նչն էր ինձ համար շատ ուրախալի, և ինչո՞վ ﬔնք կարող ենք
պարծենալ՝ նրանց գնահատականով, որը տրվեց ﬔր ուսա-
նողներին: Դրա մասին խոսեցին և՛ նախագահի, և՛ վեհափառի
հետ հանդիպման ժամանակ: Նրանք նշեցին, որ ﬔր ուսանո-
ղությունն իրենց ուրախացրեց, նաև զարմացրեց երկու հան-

ՄԻՋՈՑԱՌՄԱՆԸ ESTIMATION OF AN

գամանքով՝ տրված հարցերի խորությամբ և անգլերենի իմա- OUTSTANDING EVENT
ցությամբ: Մեծ նշանակություն ուներ նաև այն հանգամանքը,
որ նրանց ընդունեցին թե՛ երկրի նախագահը, թե՛ կաթողիկո- Meeting the Nobel Prize winners is an intelec-
սը: Նրանց հետ հանդիպուﬓերի ժամանակ զրույցները տևա- tual pleasure to every person who works in
կան էին, որոնց ընթացքում հյուրերը նշում էին, որ Հայաստանն the sphere of science and education.
ունի ﬔծ պոտենցիալ՝ ի դեմս երիտասարդության: Հայաստանն The participants of the Nobel Days were chosen
ունի լավ ապագա, քանի որ ունի հիանալի ուսանողություն, in a way that their inventions have influence on
որում նրանք համոզվում էին հանդիպուﬓերի ընթացքում: medicine and healthcare and on our specializa-
tion. So I was greatly interested in their approach
Ի՞նչ էինք ﬔնք սպասում ﬕջոցառուﬓերի այս շարքից: to the education.And once again I got assured in
Ցանկանում եմ նշել, որ այդ հանդիպուﬓերից ստացված ﬔր the idea -there is no education without scientific
արդյունքներն ու տպավորությունները գերազանցեցին ﬔր aim and there is no science without educational
սպասելիքները: Անձամբ ես այդ հանդիպուﬓերից հետո ակն- background. And I can state that commitment to
կալում եմ, որ կﬔկնարկի ﬔր շարունակական համագործակ- the science is the decision of a person made at a
ցությունն այդ մարդկանց հետ: Բնական է, որ կա 2 հնարա- young age, its the representation of the person's
վորություն՝ ընդգրկվել նրանց հետազոտական լաբորատոր potential and if education is to be mass occurring,
գործունեության ﬔջ, ինչը շատ դժվար է, և կարծում եմ՝ նրանք then science is the monopoly of the individual.
պետք է ընտրություն կատարեն ﬔր ուսանողության և երի- People who are committed to science are unique.
տասարդ գիտնականների շրջանում՝ ընտրելով նրանց, ովքեր What was so pleasurable for me and what can we
ունակ են աշխատել փոխանակման եղանակով: Երկրորդը՝ ան- be proud of? Certainly, of their estimation given
ձամբ ինձ շատ է հետաքրքրում նրանց կարծիքը կրթության վե- to our students. We talked about it to both our
րաբերյալ՝ ինչպես պետք է իրականացնենք բարեփոխուﬓերը, President and Garegin II. They mentioned that
որոնք կտանեն ռեալ ինտեգրացիայի ﬕջազգային կրթական our students surprised them by 2 points: the deep-
դաշտում: Այստեղ նրանց ազդեցությունն ավելի արդիական է, ness of the questions given and by the fluency of
և, հուսով եմ, արդյունավետ: Մենք պայմանավորվեցինք, որ հե- English Language. And I would also mention that
տագայում կլինենք գրագրության ﬔջ և կօգտվենք նրանց հնա- it was highly essential that they were received by
րավորություններից, խորհուրդներից: Կօգտվենք նաև այն հան- the President and the Catholicos.The guests men-
գամանքից, որ նրանցից յուրաքանչյուրը ցանկություն հայտնեց tioned that Armenia has great future because it
կրկին այցելել Հայաստան, և կարծում եմ՝ Նոբելյան օրերը ևս has bright youth.
ﬔկ անգամ ապացուցեցին, որ երիտասարդության ﬔջ կրթու- And what were we expecting from the meetings?
թյան վարկանիշը և գիտության նկատմամբ մղումը շատ բարձր I would like to mention that the impressions and
է: Մեր պարտականությունն է ընտրել այն երիտասարդներին, result gained from the meetings covered all our ex-
ովքեր կարող են ներգրավվել համաշխարհային գիտության pectations. I personally expect that a er this our
զարգացման գործընթացի ﬔջ: Դա ﬔզ պարտադրում է ընտ- collaboration will continue. We agreed that we will
րել այնպիսի մարդկանց, ովքեր ոչ թե ուզում են ատենախոսութ- keep in touch and will benefit from their advice
յուն պաշտպանել, այլ ցանկանում են զբաղվել գիտությամբ և, and instructions. They also expressed their wish
աﬔնակարևորը, կարող են իրենց հետքը թողնել և իրենց ճիշտ to visit Armenia again. "Nobel Days Yerevan"
մասնակցությունը գտնել բժշկագիտության զարգացման ﬔջ: proved once again that the reputation of education
and science among the youth is quite high. And we
Իմ կարծիքով՝ այս ﬕջոցառման հիﬓական խորհուրդը հենց are to find the people who want to leave their trace
դա էր: in science and as to me the main mission of this
meeting was the above mentioned.
Մ.Զ ՆԱՐԻՄԱՆՅԱՆ
ԵՊԲՀ ռեկտոր M.Z. NARIMANYAN

YSMU Rector

ԻՐԱԳՈՐԾԵՑԻՆՔ

Գիտական, կրթական ՄԵԾ ԾՐԱԳԻՐ
ﬕջավայր էր պետք
ստեղծել, որը ստացվեց, և ես Այժմ, ավելի սառը ուղեղով դատելով, կարող եմ ասել, որ Նոբելյան
համար մ եմ, որ գիտ թյամբ օրերից ստացված տպավորություններն անհավանական են:
Առաջին հերթին՝ ﬕջոցառումը ﬕանշանակ կայացավ: Չնայած ﬔր
զբաղվող ապագա սերնդի երկրի համար դժվարին քաղաքական ժամանակաընթացքին՝ հրավիր-
համար լ րջ գործ արվեց: ված նոբելյան բոլոր մրցանակակիրները եկան: Աﬔն ինչ տեղի ունե-
ցավ՝ ըստ ծրագրվածի: Նույնիսկ հասցրինք իրականացնել 3 հավելյալ
Կ. Բ. ԵՆԿՈՅԱՆ կլոր-սեղան քննարկուﬓեր նրանց հետ, որն ի սկզբանե նախատես-
ված չէր: Իմ կարծիքով՝ այդ 1 շաբաթը որոշակի համազգային գիտական
ԵՊԲՀ գիտ թյան գծով զարթոնքի շրջան էր: Նախատեսված ﬕջոցառուﬓերից բացի՝ հյուրերի
պրոռեկտոր, վրա ﬔծ տպավորություն թողեցին ՀՀ նախագահի և Վեհափառ կա-
թողիկոսի հետ հանդիպուﬓերը: Աﬔնատպավորիչը նրանց համար,
համակարգող հանձնաժողովի թերևս, ﬔր ուսանողների և աշակերտների գերակտիվ մասնակցու-
նախագահ թյունն էր ﬕջոցառուﬓերին:
Այն կարգախոսը, որն ուներ ﬕջոցառումը՝ Ոգեշնչվիր և ստեղծիր,
We had to create scientific լիովին իրականացավ, քանի որ այս ﬕջոցառուﬓերի շրջանակում ﬔնք
educational environment, ոգեշնչեցինք ﬔր աշակերտներին և ուսանողներին՝ զբաղվելու գի-
which we managed and I consider տությամբ:
that massive work was done the
the future generation in hold with Շատ կցանկանայի, որ նման հանդիպուﬓերն ու ﬕջոցառուﬓերը
ստանան պարբերական բնույթ: Այդ ցանկությունը կար նաև ﬔր հյուրե-
science. րի մոտ, հատկապես Ահարոն Չեխանովերը նշեց, որ անկախ աﬔն ին-
չից՝ նա ևս ﬔկ անգամ այցելելու է Հայաստան՝ Ծիծեռնակաբերդի հու-
K.B. YENKOYAN շահամալիրի այգում ծառ տնկելու նպատակով: Այս ﬕտքը ինձ հուշեց՝
ﬕգուցե ձեռնարկենք նաև հուշահամալիրում նոբելյան մրցանակա-
Vice Rector on Scientific Affairs կիրների ծառուղի բացելուն ուղղված ﬕջոցառուﬓեր: Թեև նպատակ
ունենք հետագայում ընդլայնել նոբելյան դափնեկիրների կազմը՝ հրա-
վիրելով այլ անձանց ևս, սակայն այս հանդիպուﬓերը շարունակական
դարձնելն առաջին հերթին կախված է նրանց համաձայնությունից:

Գլխավորն այն էր, որ այդ 1 շաբաթվա ընթացքում ﬔզ մոտ տիրում էր
յուրահատուկ բարի մթնոլորտ, որն իր ﬔջ ամփոփում էր գիտնական-
ների կատարած գործերը, անցած ճանապարհը, նրանց ով լինելը՝ ոչ
ﬕայն որպես անհատ, այլև որպես տվյալ երկրի և աշխարհի մարդ:

Մարդիկ ﬕշտ ունեն դրական հույզերի կարիք, և կարող եմ հաստա-
տել, որ այդ ﬔկ շաբաթը մասնակիցներին տվեց հույզերի և երջանկու-
թյան ﬔծ չափաբաժին: Նրանք վստահեցին ﬔզ և եկան, սա արդեն
շատ բաների մասին է խոսում:

Mr.Yenkoyan mentioned that the impressions recieved from "Nobel
Days Yerevan"were incredible. He stated that first of all, the
event was a success. Despite the tough situation in our country all the invit-
ed Nobel Prize winners arrived. Everything was organized and realized ac-
cording to the agenda.The guests were very much impressed by the meeting
with RA President and Catholicos, but the guests were mostly impressed
by the hyperactive participation of our students. The motto "Be Inspired
and Create" was fully realized as we inspired our students to get involved
in science. Mr.Yenkoyan mentioned that he would like such events to be
regular and in the future we also hope to meet again. Mr. Yenkoyan stated
that our guests surely received positive emotions and feedback.They trusted

us, arrived here and it means a lot to us.

ՄԵՋԲԵՐՈՒՄՆԵՐ ՄԻՋՈՑԱՌՄԱՆ ՀՅՈՒՐԵՐԻ ԽՈՍՔԵՐԻՑ

Հիացած եմ հատկապես երիտա-
սարդ թյան պատրաստված թյամբ։
Մեծ ոգևոր թյ ն տեսա երիտասարդների
շրջան մ և հ յս նեմ, որ այն արդյ նա-
վետ կլինի՝ նպաստելով երկր մ տեխնոլո-
գիական զարգացմանը, որը, իմ համոզմամբ,
խաղաղ թյան բանալին է: Մարդիկ այս-
տեղ նեն աշխատանք, ընտանիք, նրանք
նեն ﬔծ ապագայի հնարավոր թյ ն: Այն-
պես որ՝ առաջ նայեք՝ ավելի լավ աշխարհ
նենալ համար։ Իսկ հայկական սն նդը՝
հատկապես ﬕրգն բանջարեղենը, ղղա-
կի հրաշալի են։

ԱԴԱ ՅՈՆԱԹ

Գիտ թյ նն ազգ երկիր չի ճանաչ մ: Iam especially amazed by the potential of the youth.
Անգամ փոքր հնարավոր թյ ններով I noticed great inspiration among the youth and I
երկրները կարող են ﬔծ նվաճ ﬓեր արձանա- hope it will be efficient in the technological sphere of the
գրել: Յ րաքանչյ ր մարդ այս աշխարհ մ կարող country which, as to me, is the key to peace.
է ﬔծ ավանդ նենալ գիտ թյան ﬔջ, և հայերը
բացառ թյ ն չեն: ADA E. YONATH
Եկել է Հայաստանի տեղն աշխարհ մ առանձ-
նացնել ժամանակը: Մարդիկ պետք է սկսեն
մտածել այդ ղղ թյամբ, և այդ դեպք մ ձեր
երկիրը ﬔծ հաջող թյ ն կ նենա։

ԷՅ‒ԻՉԻ ՆԵԳԻՇԻ

Science doesn't recognize nation and country.
Even small countries can be successful. Each
person can have great achievement in the science
and armenians are not an exception. It's time for
Armenia to state its place in the world. People
shoud start thinking about it and in that case your
country will have great success.

EI-ICHI NEGISHI

Հայաստան ասելիս ﬕայն ցեղասպան թյ ն եմ
հասկացել: Այս ﬕ քանի օրվա ընթացք մ հասցրի
բավականաչափ բացահայտ ﬓեր անել: Ինձ գրավեց

հայերի ջերմ ընդ նել թյ նն ընկերասիր թյ նը։

Ուզ մ եմ առանձնացնել այն փաստը, որ ես այստեղ չտեսա

ճարպակալման խնդիր, ինչն այսօրվա աշխարհի գլխավոր

խնդիրներից ﬔկն է: Այդպես էլ շար նակեք:

Գիտնականի խնդիրն այն է, որ տեսնի այն, ինչ րիշնե-

րը տեսնել չեն կարող, սա է գիտական բացահայտ ﬓերի

հիմքը:

ՋՈՆ ՌՈԲԻՆ ՈւՈՐԵՆ

Uttering Armenia I have only thougt about the genocide. I man-
aged to discover a lot of things during those days. I was amazed
by the hospitality and friendship of armenians, I would like to stress

the fact that I didn't notice the problem of obesity here which is one

of the greatest issues of the world. Go on like that. The mission of

the scientist is to see what others can't see and it is the base of the

scientific discoveries.

JOHN ROBIN WARREN

úð ²è²æÆÜ

DAY ONE

Հայաստանն առաջին անգամ ﬕաժամանակ
հյուրընկալեց բժշկագիտության ոլորտի նո-
բելյան մրցանակի հինգ դափնեկիրների: Այս
իրադարձությունը Հայաստանում երբևէ կազմա-
կերպված գիտական աﬔնանշանավոր ﬕջոցա-
ռուﬓերից ﬔկն էր, որը հնարավորություն տվեց
փորձառու և երիտասարդ գիտնականներին, ինչ-
պես նաև տարածաշրջանի ուսանողներին ճանա-
չել և համագործակցել այն նշանավոր անձանց
հետ, ովքեր արժանացել են բարձրագույն պարգե-
վի՝ իրենց գիտական նվաճուﬓերի համար:
«Նոբելյան օրեր Երևանում ﬕջոցառուﬓերի
շարքի բացման հանդիսավոր արարողությունը
ﬔկնարկեց Կարեն Դեﬕրճյանի անվան մարզա-
հաﬔրգային համալիրում:

Armenia received the 5 Nobel Prize winners in
the medical sphere at the same time. This was
one of the greatest events in our Republic which
gave opportunities to our students and young sci-
entists to get to know and to collaborate with the
greatest people who have been given the highest
award for their scientific achievements.

Առաջին օրը հանրային դասախոսություններով հան-
դես եկան իսրայելցի Ահարոն Չեխանովերը (նոբելյան
մրցանակ քիﬕայի ոլորտում՝ ուբիքվիտինով ﬕջնորդավոր-
ված սպիտակուցային դեգրադացիայի հայտնագործության
համար), ճապոնացի Էյ-Իչի Նեգիշին (նոբելյան մրցանակ
քիﬕայի ոլորտում՝ պալադիումով կատալիզվող խաչաձև
օրգանական սինթեզի ռեակցիաները բացահայտելու
համար), իսրայելցի Դեն Շեխտմանը (նոբելյան մրցանակ
քիﬕայի ոլորտում՝ քվազիբյուրեղները հայտնաբերելու
համար), իսրայելցի Ադա Յոնաթը (նոբելյան մրցանակ քի-
ﬕայի ոլորտում՝ ռիբոսոﬓերի կառուցվածքը և ֆունկցիան
ուսուﬓասիրելու համար) և ավստրալացի Ջոն Ռոբին
Ուորենը նոբելյան մրցանակ ֆիզիոլոգիայի ոլորտում՝
հելիկոբակտեր պիլորիի դերը ստամոքսի խոցային
հիվանդության առաջացման ﬔջ բացահայտելու համար):

Aaron Ciechanover (Nobel Prize in Chemistry,Ubiqui-
tin-mediated protein degradation), Ei-Ichi Negishi (No-
bel prize in Chemistry,for palladium-catalyzed cross couplings in organic sythesis), Dan
Shechtman (Nobel prize in Chemistry, for the discovery of quasicrystals), Ada E. Yonath
(Nobel prize in Chemistry, for studies of the structure and fucntion of the ribosome) and
John Robin Warren (Nobel prize in Physiology, for discovery of the bacterium Helico-
bacter pylory and its role in gastritis and peptic ulcer disease). All the 5 Nobel Prize
winners gave public lectures on the first day.

úðºðÎðàð¸

DAY TWO

Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական
բժշկական համալսարանում շարունակվում է
«Նոբելյան օրեր Երևանում ﬕջոցառուﬓերի շարքը:
Բացառիկ մասնագիտական ելույթներով հանդես
եկան նոբելյան 3 մրցանակակիրներ՝ Ջոն Ռոբին
Ուորենը (Հելիկոբակտերի բացահայտումը), Դեն
Շեխտմանը (Քվազի-պարբերական բյուրեղներ.
պարադիգմային տեղաշարժ բյուրեղագիտության
ﬔջ) և Էյ-Իչի Նեգիշին (Անցողական ﬔտաղի
կատալիզը՝ հանուն կայուն և բարգավաճ աշխարհի)։
Բժշկագիտական հասարակությանը և ուսանողներին
նոբելյան դափնեկիրները ներկայացրին բժշկության և
հարակից ոլորտների վերաբերյալ մասնագիտական
դասախոսություններ։
Մասնագիտական այս զրույցները հատկապես կարե-
վոր են ﬔր ուսանողության համար։ Նրանք իսկապես
ստացան բացառիկ հնարավորություն՝ գիտության
նորագույն բացահայտուﬓերին հաղորդակից լինե-
լու, ոգեշնչվելու և ստեղծելու իրենց նորարարություն-
ները, որոնք գուցե ﬕ օր ևս արժանանան նոբելյան
մրցանակի:

The second day of the event was remark-
able by the exceptional lectures given by
the 3 Nobel prize winners John Robin Warren,
Dan Shechtman and Ei-Ichi Negishi.
The Nobel Prize winners gave professional
lectures on medcine and on related fields to
the medical society and students. Such pro-
fessional lectures are especially important for
our students.They surely got an exceptional
chance to get to know the utmost inventions in
the scientific field, to get inspired and create
their innovations which may one day receive a
Nobel Prize.

Համալսարանի ﬔծ հանդիսասրահը
հնարավորություն չուներ տեղավորել

բոլոր ցանկացողներին: Ստիպված
ճեմասրահում տեղադրված

հեռուստաէկրանների առջև նստած
ուսանողները մասնակից էին լինում այն
աﬔնին, ինչ կատարվում էր դահլիճում:

The big hall of the University didn't have
enough room for the people who wanted to
take part. So the students had to take part

in the event sitting in front of the Tvs in
the foyer.

úð ºððàð¸

DAY THREE

Միջոցառուﬓերի շարքի երրորդ օրն իրենց գի-
տական նորամուծություններով երիտասար-
դության և գիտական հասարակության հետ կիսվեցին
Ահարոն Չեխանովերը Ուբիքվիտինի համակարգը
ներբջջային պրոտեոլիզի համար. սկսած հիﬓական
ﬔխանիզﬓերից ﬕնչև մարդու հիվանդություններ և
դեղերի կուտակում նպատակային գոտիներում) և Ադա
Յոնաթը Հակաբիոտիկների հատուկ տեսակները և
մանրէային պահպանումը):
Միջոցառուﬓերի շրջանակում տեղի ունեցավ նաև
«Դպրոց-կենտրոնների ﬕության անդաﬓերի՝ հա-
յաստանյան ավագ դպրոցների տնօրենների հանդի-
պումը ԲՈւՀ-ում հյուրընկալված նոբելյան մրցանակա-
կիրներից ﬔկի՝ ֆիզիկոս Դեն Շեխտմանի և նրա կնոջ՝
Զիպորա Շեխտմանի հետ: Հանդիպման նպատակը
Իսրայելում կրթության զարգացման նախադրյալներին
ծանոթանալն էր և այդ ոլորտում փորձի փոխանակումը:
Աշխատանքային օրն ամփոփվեց հանրապետության
տարբեր ավագ դպրոցների աշակերտների և նոբելյան
մրցանակակիրների հանդիպմամբ, որը կայացավ
Դիլիջանի ﬕջազգային դպրոցում։
«Ոգեշնչվիր և ստեղծիր կարգախոսն իր
առանձնահատուկ ազդեցությունն ունեցավ նաև ավագ
դպրոցների աշակերտների վրա։

Aaron Ciechanover and Ada E. Yo-
nath shared their scientific innova-
tions with the young generation and sci-
entists in the scopes of the third day of
the "Nobel Days Yerevan" event.
Dan Shechtman and his wife also had a
meeting with principals of high schools
the aim of which was to get acquainted
with the backgrounds of the development
of education in Israel and experience
share in that field.
The day was summed up with the meet-
ing of high school students and Nobel
Prize winners which took place at Dilijan
International School.
"Be Inspired and Create" had its unique
influence on high school students as well.

«Նոբելյան օրեր Երևանում միջոցառման առաջին օրը ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանն ընդունեց
նոբելյան մրցանակակիրներին: Հանդիպման ընթացքում քննարկվեցին Հայաստանում գիտության,

մասնավորապես՝ բժշկության և հարակից ոլորտների զարգացմանը վերաբերող հարցեր:
RA President Serj Sargsyan received Nobel Prize

winners on the first day of "Nobel Days Yerevan" event.

úðâàððàð¸

DAY FOUR

իջոցառման հյուրերը ՀՀ ԳԱԱ ակադեﬕկոս, Գերագույն հոգևոր խորհրդի he guests of "Nobel Days Yerevan"
event visited Mother see of Holy
Մ Tանդամ Վիլեն Հակոբյանի և բժշկական համալսարանի ռեկտոր, պրոֆեսոր
Միքայել Նարիմանյանի ուղեկցությամբ այցելեցին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջﬕածին և EJmiatsin accompanied by Vilen Ha-
հյուրընկալվեցին Աﬔնայն Հայոց Կաթողիկոս, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդին։ kobyan, academician of the Academy
Ողջունելով նոբելյան մրցանակակիրներին և մաղթելով նորանոր ձեռքբերուﬓեր
իրենց գիտական գործունեության ﬔջ` Աﬔնայն Հայոց Կաթողիկոսը նշեց, որ հա- of Sciences, member of the Supreme
ճելի է համայն հայության հոգևոր կենտրոնում հյուրընկալել անվանի գիտնական- Spiritual Council and YSMU Rector
ների, ովքեր գիտության ոլորտում մատուցած ծառայություններով ﬔծ նպաստ են Michael Narimanyan. The guests were

բերել մարդկության բարեկեցիկ կյանքի կերտման գործին: Ընդգծելով գիտական received by Catholicos of All Arme-
ﬕջոցառման կարևորությունը` Նորին Սրբությունը նշեց, որ այն առանձնահատուկ nians Garegin II.

հնարավորություն է տալիս երիտասարդ գիտնականներին շփվել գիտության աշ- Greeting the guests Garegin II men-

խարհահռչակ նվիրյալների հետ և ներշնչվել նրանց օրինակով: tioned that it was a pleasure to host the

Հանդիպման ընթացքում Գարեգին Բ Կաթողիկոսը խոսեց Ադրբեջանի կողﬕց respectable scientists in the spiritual
վերջին օրերին սանձազերծված ռազմական գործողությունների և դրանց աղետալի center of all armenians. He stated that
հետևանքների մասին:
Այս կապակցությամբ նա կոչ արեց նոբելյան մրցանակակիրներին, որպեսզի it gave exceptional opportunity for our
young scientists to communicate with
նրանք, իբրև ﬔծագույն մարդասերներ և անվանի գիտնականներ, իրենց ձայնը world famous people and get inspired
բարձրացնեն և նպաստեն Մերձավոր Արևելքում և Այսրկովկասյան տարածաշրջա-
նում խաղաղության վերահաստատմանը: Նմանօրինակ երևույթների կանխարգել- by their example. Garegin II also men-
ման գործում Վեհափառ Հայրապետը կարևորեց ﬕջազգային հանրության դատա- tioned the military actions undergoing

պարտող կեցվածքը: on the boarder line and hoped that the

Հանդիպման ավարտին հյուրերն այցելեցին Մայր տաճարի թանգարան: scientists would raise their voice to

keep peace in the Caucasus.

16 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մայիս 2016 N 23-24 (1334-1335)

Հյուրերն այցելեցին Ծիծեռնակաբերդ։ Հուշահամալիրում զոհերի հիշատակին հարգանքի տուրք
մատուցելուց հետո նոբելյան մրցանակակիրները եղան նաև Հայոց ցեղասպանության թանգարանում,

ծանոթացան ցեղասպանության վավերական պատմությանը: Գիտնականները նաև
գրառուﬓեր թողեցին ՀՑԹԻ պատվավոր հյուրերի հուշամատյանում:

The guests visited Tsitsernakaberd.The Nobel Prize winners also visited the Genocide Museum and got to know the
history of the Genocide,a er expressing their respect to the victims of the Genocide.The scientists also le their notes

in the memorial book of the respectful guests of the museum.

Այն, որ իմ պետությունն այսօր պաշտոնա-
պես չի ճանաչում Հայոց ցեղասպանությունը,
անընդունելի է ինձ համար:

ԱՀԱՐՈՆ ՉԵԽԱՆՈՎԵՐ
The fact that my country doesnt recognize the Armenian

Genocide is unacceptable for me.
AARON CIECHANOVER

ՄԵՋԲԵՐՈւՄՆԵՐ ՄԻՋՈՑԱՌՄԱՆ

Ես երկրորդ անգամ եմ Ես քիչ թե շատ պատկերացում ունեմ ձեր երկրի գիտական ներուժի
այցել մ ձեր գեղեցիկ, մասին: Համոզված եմ՝ Հայաստանն ունի բավականաչափ ներուժ
հրաշալի երկիրը: Հիանալի գիտությունն ու տեխնոլոգիաները զարգացնելու համար: Դուք ﬔզանից
պակաս խելացի չեք: Ի՞նչն է խնդիրը: Իսրայելից շատ բան կարելի է սովո-
երկիր է, ես իսկապես րել: Մենք նույնպես շրջապատված ենք «լավ» հարևաններով, ովքեր աﬔն
տպավորված եմ ձեր նախաճաշի ցանկանում են ﬔզ ողջ-ողջ ուտել, և, ի հեճուկս այդ աﬔնի,
ﬔնք շատ լավ ենք: Միգուցե դա հենց թշնաﬕների պատճառով է, քանի որ
սանողների նրանք ստիպում են անընդհատ զգոն ﬓալ, ﬔնք զարգացնում ենք տեխնո-
ոգևոր թյամբ, նրանց լոգիաները, քանի որ պետք է ﬕշտ թշնաﬕներից առաջ անցնել:
տեղին, մասնագիտական
հարցերով, ինչպես նաև Քաղաքականությունը, ցավոք, շատ բարդ է և հաճախ ատելության և
արյունահեղության է հանգեցնում: Գիտությունն ու տեխնոլոգիաները՝
նրանց՝ անգլերենի առողջապահության, տրանսպորտի կամ այլ ոլորտներում, ի տարբերութ-
հիանալի իմաց թյամբ։ յուն քաղաքականության, խոսում են խաղաղության լեզվով և քաղաքական
սահմաններ չեն ճանաչում: Դրանք ծառայում են խաղաղության պահպան-
ԱՀԱՐՈՆ մանը և կյանքի բարելավմանը:
ՉԵԽԱՆՈՎԵՐ
Մենք պետք է գիտությունն ու տեխնոլոգիաներն օգտագործենք սահ-
Ihave visited your beatiful մանները ջնջելու, ատելության դեմ պայքարելու համար, պետք է հա-
country for the second մագործակցենք կյանքի, մարդու առողջության, շփման ﬕջոցների բարելավ-
time. It's a wonderful ման համար:
country and I am impressed
Միայն մտքի թռիչքը քիչ է, գիտությունը ֆինանսներ է պահանջում: Հայ
by the inspiration of your գիտնականները ﬔծ ճիգեր են գործադրում, բայց ավելի շատ բան անե-
students, by their լու կարիք կա: Գիտության ու տեխնոլոգիաների բնագավառում ներդրուﬓերը,
ինժեներական լուծուﬓերի կիրառումը կարող են արվել առանց քաղաքական
professional questions and գործիչների: Ինչու՞ չանել դա: Պետական սուղ բյուջե ունեցող երկրները պետք
by their knowledge of է կարողանան համագործակցության եզրեր գտնել Եվրաﬕության հետ՝ այն
English as well. գիտության համար շատ փող է հատկացնում:

Aaron Ciechanover Ձեր երկիրը նոր է դուրս եկել կոմունիստական ﬔծ ճնշման տակից, այնպես
որ՝ դուք նոր եք սկսում: Դուք գիտությունը զարգացնելու համար իդեալա-
կան տեղում եք գտնվում: Մենք Իսրայելում հիմա գազ ունենք, սակայն ﬕնչև
վերջերս ոչինչ չունեինք՝ բացի ուղեղից:

Չգիտեմ՝ կկարողանա՞նք փոխել աշխարհը, թե՞ ոչ, բայց ﬔր երկրում ﬔծ
ջանքեր են գործադրվում գիտությունը զարգացնելու ուղղությամբ:
Հիﬓական նպատակը մարդկանց զարգացուﬓ է: Գիտությունը ﬔզ համար
տնտեսության շարժիչն է, այսինքն գործը չի արվում զուտ մրցանակներ ստա-
նալու համար: Գիտությունը շոգեքարշի պես երկիրն իր հետևից է տանում:

Հայաստանի համար, որը բնական պաշարներ չունի և փոքր երկիր է, հարս-
տանալու ﬕակ ﬕջոցը գիտության և տենոլոգիաների զարգացուﬓ է,
որը թույլ կտա ﬔկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի (համախառն ներքին արդյունք) ցու-
ցանիշով հասնել եվրոպական մակարդակին, այսինքն՝ ՀՆԱ-ի առնվազն եռա-
պատկման:

Խոսքը ոչ ﬕայն դեղաﬕջոցների մասին է, այլ աﬔն ինչի` բարձր տեխնո-
լոգիաներ, էլեկտրոնիկա, այն, ինչ անվանում են բարձր վարձատրվող
ոլորտներ: Իհարկե, ձեր կոնյակը հիանալի է, սակայն կոնյակով չես կարող
ապրել: Մենք ապրում ենք էլեկտրոնիկ չիպերով, բարդ տեխնոլոգիաներով,
խոշոր օգուտ կարելի է ստանալ ﬕ բանից, որը ﬕլիարդավոր դոլարներ կա-
րող է բերել:

In the scopes of "Nobel Days Yerevan" event our guests expressed their
ideas, thoughts, impressions and suggestions upon our country, people,
students and life in general which is represented above in the armenian lan-
guage. These ideas not only touch our self-esteem but also give us base for
going forward , getting involved in science and creating our bright future .
We would like to mention some of their thoughts.
I am not sure whether we will be able to change the world or not, but our
country makes much effort for developing science.The main goal is the de-
velopment of people. Science is the basis of the economy, that is the work
is not performed simply for the sake of receiving awards. Science is the
locomotive of the country.
Efforts must be made for high-achiever students.Armenia has all the poten-
tial for development as you realize the value of education.
I am certain that scientific education is extremely important both for Arme-
nia and the whole world. When I was 7, my grandfather bought me a mag-
nifying glass. It was an amazing tool for me , as there was no electronics
during that time. I was studying every insect,every flower. I fell in love with
world of small phenomena. When I was 10, my teacher told me that there
was a microscope at our college. I was the first who was let to use it. I just
couldn't let it go.

ՀՅՈւՐԵՐԻ ԽՈՍՔԵՐԻՑ Հաջողակ գիտնականը
կոնկրետ ասպարեզ մ
Ես երկրորդ անգամ եմ այստեղ: Այցերիս ﬕջև ընկած ժամանա- պետք է մասնագետ լինի,
կահատված մ Հայաստան մ լ րջ զարգաց ﬓեր եմ նկատ մ
բազ մ ոլորտներ մ: Ինձ գրավեց մարդկանց՝ դեպի ապագան նայել պետք է ﬕջազգային
փորձը։ Տեսա անձանց, ովքեր բարձր են գնահատ մ կրթ թյ նը: Դա գիտական խմբի անդամ
հրաշալի է, քանի որ Հայաստանը ﬕայնակ չէ։ Աշխարհը շատ արագ է
զարգան մ։ Հայաստանը ևս պետք է շատ արագ զարգանա։ լինի: Գոյ թյ ն չ նի
հայկական, իսրայելյան
Գիտելիքի նկատմամբ սերը պետք է վաղ հասակից խրախ սել, և գիտ թյ ն. գիտ թյ նը
Իսրայել մ իրականացվող մոդելը կիրառել նաև Հայաստան մ, համաշխարհային երև յթ
քանի որ ﬔր երկրները շատ նման թյ ններ նեն: Տեխնոլոգիական
կրթ թյ նը երկրի զարգացման նախադրյալներից է: Երբ ﬕ անգամ է: Լավ գիտնականը
ես ռադիոյով ասացի, որ գիտ թյ նը պետք է դասավանդել մանկա- ﬕջազգային հանր թյան
պարտեզից սկսած, քաղաքապետն ինձ կանչեց իր մոտ և ֆինանսավո-
րեց իմ ծրագիրը: Հայֆայ մ ﬔնք մանկապարտեզներ մ գիտ թյ ն մասն է:
ենք դասավանդ մ: Ես դասավանդ մ եմ մանկապարտեզ մ: Նաև
ազգային հեռ ստաընկեր թյամբ հաղորդ մ եմ վար մ երեխաների հետ: ԴԵՆ ՇԵԽՏՄԱՆ
Երկ -երեք փոքրիկ գալիս են մոտս, և սկս մ ենք խոսել գիտ թյ նից: Աﬔն
ինչ սկսվ մ է կրթ թյ նից: Մենք հավատ մ ենք, որ այս երեխաներից շա- Asuccessful scientist
տերը հետագայ մ գիտնականներ կդառնան: should be a professional
in a specific field, should
Ես կարծ մ եմ, որ գիտական կրթ թյ նը խիստ կարևոր է Հայաստանի be a member of internation
և ողջ աշխարհի համար: Երբ ես 7 տարեկան էի, իմ պապը ինձ համար scientific team. There is no
գնեց խոշորաց յց: Այն ժամանակ էլեկտրոնիկա չկար: Խոշորաց յցը սքան- armenian or israel science,
չելի գործիք էր ինձ համար, և ես ս ﬓասիր մ էի ցանկացած ﬕջատ, ծա-
ղիկ: Ես սիրահարվեցի փոքր երև յթների աշխարհին: Երբ 10 տարեկան էի, science is an international
բնագիտ թյան ս ցիչն ասաց, որ դպրոց մ մանրադիտակ կա: Ես առա- phenomenon. A good
ջինն էի, մ թ յլ տվեցին նայել մանրադիտակով. ձեռքիցս չէի կարողան մ scientist is a part of
բաց թողնել: international society.
Իսկ երբ սովոր մ էի մագիստրատ րայ մ, հայտնվեց էլեկտրոնա-
յին մանրադիտակը, որն «օգնեց» ինձ նոբելյան մրցանակ շահել: Եթե Dan Shecktman
զ մ եք ձեր երեխայի համար գիտական ինչ-որ բան գնել, մանրադիտակ
գնեք: Արդյ նքները տարիներ անց կտեսնեք:

Միայն լավագ յնները պետք է ս ցիչ լինեն: Գիտեմ, որ դա տոպիա
է` մանավանդ իմ երկր մ: Բայց ﬔնք պետք է ձգտենք հասնել դրան:
Իսրայել մ հնարավոր չէ համալսարանական պաշտոն ստանալ դոկտորա-
կանը պաշտպանել ց հետո, պետք է արտասահման գնալ, հետդոկտորա-
կան կրթ թյ ն ստանալ: Դրանից հետո կարող ես դիﬔլ համալսարան մ
դասախոս դառնալ համար: Մեզ մոտ շեշտը դրվ մ է ս ցչի մասնագի-
տական և մարդկային որակների վրա՝ ս ցիչը պետք է լինի ոչ ﬕայն գի-
տելիք փոխանցող, այլև աշակերտների համար օրինակ հանդիսացող անձ:

Ներդր ﬓեր պետք է արվեն լավ աշակերտների, լավ սանողների
համար: Հայաստանն նի զարգացման բոլոր նախադրյալները, քանի
որ այստեղ բարձր են գնահատ մ կրթ թյ նը:

Լավ գիտնականը ճանաչված առաջնորդ պետք է լինի: Դա նշանակ մ
է, որ րիշ գիտնականներ պետք է հետևեն նրան, ﬔջբեր ﬓեր անեն
նրա հոդվածներից: Լավ գիտնականը պետք է հաղորդակցվի, իր աշխա-
տանքը տեղ հասցնի, նա չի կարող թաքնվել լաբորատորիայ մ, քանի որ
հասարակ թյ նը պետք է տեղյակ լինի գիտական գործընթացներին: Ես
նաև խորհ րդ եմ տալիս հայ գիտնականներին հմտանալ անգլերեն մ. այն
գիտական հաղորդակցման լեզ ն է: Եթե հայերեն կամ ռ սերեն հրապարա-
կեք ձեր հոդվածները, աշխարհը դրանից անմասն կﬓա:

Տեսն մ եմ, որ դ ք հետաքրքրված եք խաղաղ աշխար-
հով, ես խոս մ եմ տեխնոլոգիական նախաձեռն թյ ն-
ների տեսանկյ նից՝ նկատի նենալով, որ ինդ ստրիալ նա-
խաձեռն թյ ններն այս հարց մ ևս շատ կարևոր են: Բացի
այդ, եթե մարդիկ կողմ են խաղաղ աշխարհ մ տեխնոլոգիա-
կան նախաձեռն թյ նների զարգացմանը, ապա ﬔզ ﬓ մ
է քայլել դեպի խաղաղ ապագա: Բարձրագ յն կրթ թյ ն՝
նշանակ մ է լավագ յն համալսարան, լավագ յն համալ-
սարանը՝ բարձր քաղաքակրթ թյ ն և քաղաքական թյ ն:
Ահա սա է, որ տան մ է առողջ ներքաղաքական և արտաքին
քաղաքական կեցվածքի որդեգրմանը: Ես կարող եմ խոսել
պատերազﬕ մասին՝ որդեգրելով գիտնականի դիրքորոշ մ:
Իսրայել մ կա 8 մլն բնակչ թյ ն, բայց ﬔր ազատ շ կա-
յ մ ﬔնք նենք 5.000 start-up նախագծեր, այն դեպք մ, երբ
Ճապոնիան նի 120 մլն բնակչ թյ ն և ն յնքան նախագ-
ծեր: Հետև թյ նները թողն մ եմ ձեզ:

ԿԱՐԻՔԱՎՈՐ ՈՒՍԱՆՈՂԸ դեն կան բազմաթիվ այլ ծրագրեր,
ՄԵՆԱԿ ՉԷ ԻՐ ՀՈԳՍԵՐԻ ՀԵՏ որոնք կարող են օգնել սովորողնե-
րին՝ լուծել իրենց կրթության խնդիրը։
Ուրախությամբ ցանկանում ենք գերակշիռ մասը պետական և ոչ պե- Երիտասարդական հիﬓադրաﬓ իր
նշել այն հանգամանքը, որ բուհա- ﬕջոցներով ամբողջությամբ փոխ-
կան կյանքի կարևորագույն իրա- տական ԲՈւՀ-երի առկա ուսուցման հատուցում է նաև 2 և ավելի երեխա
դարձությունների ﬔծ մասը տեղի է ունեցող ուսանող-ծնողների ուսման
ունենում բժշկական համալսարա- բակալավրիատի առաջին կուրսի` վարձն ամբողջ ուսուﬓառության ըն-
նում: թացքում։
անվճար համակարգում չընդգրկված
Վստահ ենք՝ սա ոչ ﬕայն այն Ուսման վարձի փոխհատուցման
պատճառով, որ համալսարանի ղե- ուսանողներ են, որոնց փոխհատու- արժանացան նաև ՀՀ կառավարու-
կավարությունը սիրով տրամադրում թյան որոշմամբ սոցիալական աջակ-
է իր հնարավորությունները հանրա- ցում տրվեց մրցութային կարգով։ ցություն ստացող ՀՀ սահմանաﬔրձ
պետական ﬕջոցառուﬓերի մաս- համայնքների պետական, ոչ պետա-
նակիցներին, այլև կարևոր է այն Վերջիններս բարձր առաջադիմու- կան, ﬕջպետական ԲՈւՀ-երի առկա
փաստը, որ բժշկական համալսա- ուսուցման համակարգի բակալավ-
րանի հեղինակությունը թույլ է տա- թյուն ունեցող, ինչպես նաև սոցիա- րիատի 1-ին կուրսերի ուսանողներ։
լիս երկրի ղեկավարությանն այստեղ Այս խմբի ուսանողներն ուսման վարձի
իրականացնել ﬔծամասշտաբ ﬕջո- լապես անապահով ընտանիքների, փոխհատուցում ստանում են առանց
ցառուﬓեր: մրցույթի մասնակցելու։
ﬕակողմանի ծնողազուրկ, հասարա-
Տվյալ դեպքում խոսքը վերաբե- Բժշկական համալսարանի ուսանող-
րում է ՀՀ վարչապետի կողﬕց կական ակտիվություն ցուցաբերած ու- ներից ուսման վարձի փոխհատուց-
հայաստանյան ԲՈւՀ-երի շուրջ ման հավաստագրեր ստացան հիսուն
800 ուսանողների ուսման վարձի սանողներ են։ հոգի, որոնք ուսանողներին հանձնեց
փոխհատուցման հավաստագրերի համալսարանի ուսանողական խորհր-
հանձնման արարողությանը, որին, Ուսանողներին հավաստագրեր դարանի նախագահ Անի Ռափյանը:
բացի ՀՀ վարչապետից, կրթության
և առողջապահության նախարար- հանձնելու ավարտին ՀՀ վարչապետ Հայաստանի երիտասարդական հիմ-
ներից, Հայաստանի երիտասարդա- նադրամը ՀՀ կառավարության աջակ-
կան հիﬓադրաﬕ հոգաբարձունե- Հովիկ Աբրահամյանը նշեց, որ այս ցությամբ ուսման վարձերի փոխհա-
րի խորհրդի համակարգող Կարեն տուցման ծրագրեր իրականացնում է
Ավագյանից, մասնակցում էին հա- ծրագիրը ևս ﬔկ փաստ է, որը խոսում 2011-ից, և ﬕնչ այսօր տարբեր ծրագ-
յաստանյան ԲՈւՀ-երի և դրանց րերով փոխհատուցել է շուրջ 5.000
ուսանողական կառույցների ղե- է ՀՀ կառավարության և Հայաստանի ուսանողի ուսման վարձը։
կավարներ, ներկայացուցիչներ, ու-
սանողներ: երիտասարդական հիﬓադրաﬕ արդ-

Ի դեպ՝ ՀՀ կրթության և գիտության յունավետ համագործակցության մա-
նորանշանակ նախարար Լևոն
Մկրտչյանն ի պաշտոնե առաջին սին։
անգամ էր հյուրընկալվել ԵՊԲՀ-ում:
Կարեն Ավագյանը, հավաստագրեր
Ուսման վարձի փոխհատուց-
ման ծրագիրն իրականացրել է հանձնելով սահմանաﬔրձ գոտինե-
Հայաստանի երիտասարդական
հիﬓադրամը՝ ՀՀ կառավարության րում զինվորական ծառայություն ան-
աջակցությամբ:
ցած ուսանողներին, նշեց. «Այս ծրագ-

րով ոչ ﬕայն սոցիալական խնդիր է

լուծվում, այլև ուսանողը տեսնում է,

որ իր կրթությամբ, գիտելիքով, աշ-

խատասիրությամբ կարող է լուծել

իր ուսման վարձի հարցը: Այսօր ար-

THE STUDENT IN

NEED IS NOT ALONE

The article above describes the
background and the ceremony of
handing out certificates of scholar-
ships given to 800 students of Ar-
menian higher educational institu-
tions by the RA Prime Minister.
Besides the Prime Minister, Minis-
ters of Health and Education and
Science,coordinator of the Board of
Trustees of the Youth Foundation
of Armenia,representatives of Ar-
menian higher institutions and stu-
dents were also present.

20 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մայիս 2016 N 23-24 (1334-1335)

ԿԻՆ ԲՈՒԺԱՇԽԱՏՈՂՆԵՐՆ

ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆՈՒՄ

Այսօր շատ հաճախ կանանց ﬕջազգային օրը ցած է կանանցից, ովքեր ցուցաբերում են իրենց հոգա-
մտաբերելիս այն ընկալում և տոնում ենք որպես տարությունը հիվանդների նկատմամբ՝ մանուկ հասա-
կանանց՝ կյանքի տարբեր բնագավառներում ունեցած կից ﬕնչև խոր ծերություն: Կոչ եմ անում բոլոր կանանց՝
ներդրուﬓերի, ձեռքբերուﬓերի և նվաճուﬓերի օր: ճանաչել առողջությունը որպես բացարձակ արժեք ձեր
Նմանատիպ ﬕջոցառման շրջանակներում, որը տեղի ընտանիքների և ﬔր ժողովրդի համար:
ունեցավ բժշկական համալսարանում, Երևանի բժշկա- Կ. Ավագյանն իր խոսքում նշեց. «Մենք հաճախ չենք
կան կենտրոնների, բժշկական համալսարանի և առող- հիշում այն մարդկանց, ովքեր գիշեր-ցերեկ հիվան-
ջապահության համակարգի ﬕ շարք կին բուժաշ- դի կողքին են, ովքեր շուրջօրյա ռեժիմով, ընտանիքից
խատողներ ստացան շնորհավորանքներ և նվերներ՝ հեռու զբաղվում են իրենց մասնագիտական գործու-
առողջապահության պահպանման գործում ունեցած նեությամբ: Պետք է առաջարկվեն այնպիսի ծրագրեր,
առանձնակի դերակատարման, երկարամյա անձնվեր որպեսզի առանձնացվեն և կարևորվեն ﬔր բժիշկները,
աշխատանքի և առողջապահության զարգացման գոր- և ﬔր հասարակությունը նորից սիրով ու հարգանքով
ծում ներդրած ավանդի համար: վերաբերվի նրանց:
Միջոցառումը կազմակերպվել էր «Առողջապահության «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ բժշկական կենտրոնի
կազմակերպիչների ﬕավորում հասարակական կազ- տնօրեն Արա Մինասյանը նվերներ հանձնեց կին բուժաշ-
մակերպության և Հայաստանի երիտասարդական խատողներին և նշեց, որ նմանատիպ ﬕջոցառուﬓեր
հիﬓադրաﬕ համատեղ ուժերով, որին ներկա էին ՀՀ կկազմակերպվեն նաև Երևանի և հանրապետության
առողջապահության նախարար, «Առողջապահության մարզերի բժշկական կենտրոններում:
կազմակերպիչների ﬕավորում ՀԿ-ի պատվավոր նա- Գնահատանքի համար ներկա կանանց անունից շնոր-
խագահ Արﬔն Մուրադյանը, «Առողջապահության կազ- հակալություն հայտնեց քաղաքապետարանի աշխա-
մակերպիչների ﬕավորում ՀԿ-ի համանախագահներ տակազﬕ առողջապահության վարչության պետի տե-
ղակալ Գայանե Անտոնյանը:
Արա Բաբլոյանը և Արա Մինասյանը, Հայաստանի երի-
տասարդական հիﬓադրաﬕ հոգաբարձուների խորհր- FEMALE HEALTH CARE
դի համակարգող Կարեն Ավագյանը, ԵՊԲՀ ռեկտոր
Միքայել Նարիմանյանը, ԲՈւՀ-ի ղեկավարությունը: PROVIDERS ARE IN THE
ՀՀ ԱԺ առողջապահության, մայրության, մանկության
մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արա Բաբլոյանն CENTER OF ATTENTION
ասաց. Առողջապահական համակարգում աշխատում
են ﬔծ թվով կանայք, և այդ կապակցությամբ կարող The above article touches upon the ceremony
ենք վստահաբար ասել, որ ﬔր առողջապահությունը organized at Yerevan State Medical University
դրված է նրանց նուրբ ուսերին: where several women healthcare workers were
awarded prizes and received congratulations on
Ա. Մուրադյանը շնորհակալություն հայտնեց կին բու- realizing their specific role in the sphere of med-
ժաշխատողներին՝ իրենց անձնուրաց ու նվիրումով կա- icine, for profound and determined work in the
տարած աﬔնօրյա աշխատանքի համար. «Գաղտնիք չէ, develompent of healthcare and for dedicated ac-
որ առողջապահության ոլորտը հիﬓականում բաղկա- tivities.
The meeting was organized by "Health Organiz-
ers' Association" and the Youth Foundation of
Armenia.
RA Minister of Health thanked the female health-
care workers for their dedicated and hard work.
The women were also presented with awards and
it was announced that such events would be or-
ganized in Yerevan and in other regions of the
Republic.

ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ՀՈՒՇԱԳԻՐ՝

ԵՐԵՎԱՆԻ ԵՎ ՍՏԱՎՐՈՊՈԼԻ ՊԵՏԱԿԱՆ

ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆՆԵՐԻ ՄԻՋԵՎ

Բժշկական համալսարանում հյուրընկալված ՌԴ The aim of the meeting with the Rector of Stavrapol State
Ստավրոպոլի պետական բժշկական համալսարանի Medical University Vladimir Koshel and his delegation
ռեկտոր Վլադիﬕր Կոշելի գլխավորած պատվիրակության was the mutual agreement.YSMU Rector M. Narimanyan
հետ հանդիպման նպատակը երկկողմ համագործակցու- represented our University and stated that the agreement
թյան պայմանագրի ստորագրուﬓ էր: can be beneficial to both sides and V. Koshel , in its turn
ԵՊԲՀ ռեկտորը հյուրերին ներկայացրեց ԲՈւՀ-ի վարչա- mentioned that the agreement will solve many issues be-
կազﬕն, խոսեց ֆակուլտետների ստեղծման պատմության tween the Universities especially concerning the exchange
և գործունեության մասին՝ նշելով, որ համագործակցու- programs.
թյունն այս երկու համալսարանների ﬕջև կարող է արդ-
յունավետ լինել երկու կողﬕ համար և ընդգծելով, որ զար-
գացման համար անհրաժեշտ է ինտեգրվել համադրվող
ԲՈւՀ-երի հետ:
Շնորհակալություն հայտնելով ջերմ ընդունելության հա-
մար՝ Ստավրոպոլի պետական բժշկական համալսարանի
ռեկտորն ասաց, որ իրենց համար ﬔծ պատիվ է հյուրըն-
կալվել Հայաստանում և Երևանի պետական բժշկական
համալսարանում մասնավորապես, քանի որ հայ և ռուս
ժողովուրդներին կապում է դարավոր բարեկամությունը:
Ներկայացնելով պատվիրակության կազմը՝ նա նշեց, որ
ստորագրվելիք պայմանագիրը հնարավորություն կտա
լուծել երկու ԲՈւՀ-երի առջև ծառացած բազմաթիվ խնդիր-
ներ, հատկապես՝ ուսանողների շարժունության հարցը:
Այնուհետև կողﬔրը ստորագրեցին հուշագիր՝ մշակութա-
յին և գիտական համագործակցության վերաբերյալ:

ԻՆՏԵՐՆՆԵՐԻ ԱՄԵՆԱՄՅԱ ԿՈՆՖԵՐԱՆՍԸ

Ինտերնների աﬔնամյա գիտա- ծություն, Հասﬕկ Սեփյանի՝ «Ժպիտի Արդյունքում բոլոր զեկուցուﬓերն
գործնական կոնֆերանսին բաց- արժանացան բարձր գնահատական-
ման խոսքով հանդես եկավ հետբու- անատոﬕան, Դավիթ Եղիազարյա- ների, իսկ առաջատարը ԵՊԲՀ ռազ-
հական և շարունակական կրթության մաբժշկական ֆակուլտետի ինտերն
ֆակուլտետի դեկան, դոցենտ Ս.Է. նի՝ «Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի Սերգեյ Հակոբյանն էր: Զեկուցման
Բաղդասարյանը: ընթացքում նա դրսևորեց խորը
Կոնֆերանսին մասնակցում էին ամ- սնկային ախտահարուﬓեր, կանդի- գիտելիքներ, վերլուծելու կարողություն,
բիոնների վարիչներ, դասախոսներ, բժշկին հատուկ մտածելակերպ: Իր
ինտերններ, նրանց անﬕջական ղե- դոզ թեմաներով զեկուցուﬓերը: ներկայացրած կլինիկական դեպքը
կավարները, կլինիկական օրդինա- նա վերնագրել էր «Ադրենալինային
տորներ և հյուրեր: Համալսարանական թիվ 2 ստոմա- գիշեր:
Ներկաները հետաքրքրությամբ ըն-
դունեցին «Հերացի թիվ 1 հիվան- տոլոգիական պոլիկլինիկայի ինտերն Կոնֆերանսի աշխատանքներն ամփո-
դանոցային համալիրի ինտերն Աննա փելիս կարևորվեց նաև ինտերնների
Շուքրյանի «Քրոնիկական պանկրեա- Մարիամ Վարդանյանը ներկայացրեց ղեկավարների դերը, ովքեր օգնեցին և
տիտ զեկուցումը: աջակցեցին ﬕջոցառման կայացմանը:
Արդիական մոտեցուﬓերով էին հա- արմատախողովակների դեղորայքա-
գեցած համալսարանական թիվ 1 ՀԱՍՄԻԿ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ
ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկա- յին մշակման եղանակներն ու ﬕջոց- ԵՊԲՀ հետբուհական և
յի ինտերններ Աննա Ստեփանյանի՝
«Ատաﬓերի ախտաբանական մաշվա- ները: շարունակական կրթության
ֆակուլտետի դեկանի տեղակալ
Հետաքրքրությամբ ընդունվեց

թերապևտիկ ստոմատոլոգիայի և

պարօդոնտոլոգիայի ամբիոնի ինտերն

Անի Պետրոսյանի հանգամանալից

զեկուցումը՝ ատաﬓերի սպիտա-

կեցման մասին:

Կոնֆերանսի ընթացքում դասախոս-

ներից կազմված հանձնաժողովը

գնահատում էր զեկուցուﬓերն՝ ըստ

սահմանված չափորոշիչների:

Recenty the Annual Intern Cofer-
ence took place, the opening speech
of which was made by the Dean of
Continual Education Faculty, Asso-
ciate professor S. E. Baghdassaryan.
The Conference was attended by the
Head of Chairs, lecturers,medical
residents, their supervisors, Clinical
interns and guests.
During the conference the jury, con-
sisited of the lecturers, was assessing
the reports according to the criteria.

ԵՐԻՏԱՍԱՐԴԱԿԱՆ ՀԻՄՆԱԴՐԱՄԸ

ԽՐԱԽՈՒՍՈՒՄ Է ԵՐԿՈՒ ԵՎ ԱՎԵԼԻ ԵՐԵԽԱ

ՈՒՆԵՑՈՂ ՈՒՍԱՆՈՂՆԵՐԻՆ

այաստանի երիտասար- ﬔկը Հայաստանի ազգային ագ- նադրամը փորձում է ﬔղﬔլ նրանց

դական հիﬓադրամում րարային համալսարանի Արցախի խնդիրները,- հավելեց բանախոսը՝

արդեն գեղեցիկ ավանդույթ և մասնաճյուղից է։ շեշտելով, որ հիﬓադրաﬓ իրակա-

պարտավորություն է դարձել Հայաստանի երիտասարդական նացնում է բազմաթիվ սոցիալական

բազմաթիվ ծրագրերի ներդրումը՝ ի հիﬓադրաﬕ հոգաբարձուների ծրագրեր, որոնք երկրի ղեկավա-

նպաստ ուսանողների: խորհրդի համակարգող Կարեն րության ուշադրության կենտրոնում

Հերթական ﬕջոցառման առիթը Ավագյանը նշեց, որ երբ նոր էին են։

երկու և ավելի երեխա ունեցող ուսա- սկսում այս ծրագիրը, ԲՈւՀ-երում Ուսանողներից Ժասﬔնա Առուս-

նող-ծնողներն էին, ում հանձնեցին հարցում անցկացրին՝ հասկանալու, տամյանը, ով սովորում է Գորիսի

ուսման վարձերի փոխհատուցման թե քանի ուսանող ունի երկու և ավե- պետական համալսարանի 3-րդ

հավաստագրեր։ լի երեխա։ Այդ ժամանակ տվյալնե- կուրսում, ունի երեք երեխա: Նա

Հայաստանի երիտասարդական րը բավականին քիչ էին՝ ընդաﬔնը նշեց, որ այս ծրագրից ﬕշտ օգտ-

հիﬓադրաﬓ ուսուﬓառության ամ- 7 ուսանող։ Այսօր արդեն այդ թիվը վում է, քանի որ ուսման վարձը վճա-

բողջ ընթացքում փոխհատուցում է հասել է 17-ի։ րելիս շատ ﬔծ դժվարությունների

պետական և 2014-ից հետո հավա- «Այս թվի ﬔծացումը ես ամբող- առաջ է կանգնում:

տարմագրված ոչ պետական ԲՈւՀ- ջությամբ չեմ կապում ﬔր ծրագրի Երեխաներ ունեցող ուսանողներին

երի առկա ուսուցման համակարգի հետ, բայց ասել, որ ﬔր ծրագիրը աջակցելու ծրագիրը երիտասար-

բակալավրիատում սովորող և երկու դեր չի ունեցել, նույնպես չեմ կա- դական հիﬓադրամը սկսել է 2014

ու ավելի երեխա ունեցողների ուս- րող։ Փաստորեն ﬔնք կարողա- -ից։ Նախաձեռնությունը նպատակ

ման վարձն ամբողջությամբ: նում ենք ﬔր փոքր լուման ունենալ ունի սոցիալական աջակցություն

Այս կիսամյակում աջակցություն ծնելիության խթանման գործում։ ցուցաբերել երիտասարդ ընտանիք-

ստացան երկու և ավելի երեխա Ուսանողների շրջանում կան որոշա- ներին, նպաստել երիտասարդների

ունեցող 17 ուսանող-ծնողներ։ Նրան- կի սոցիալական խնդիրներ, որոնք կրթության շարունակելիությանը,

ցից 3-ը ոչ պետական, 14-ը՝ պետա- ավելի խորն են ընտանիք կազմած, երկրորդ մասնագիտություն ստա-

կան ԲՈւՀ-երից էին: Փոխհատու- երեխա ունեցող ուսանողների մոտ։ նալուն։

ցում ստացողներից ուսանողներից Ուստի երիտասարդական հիմ-

Ուշադր թյ ն

ԲՈԼՈՐ ՈՒՍԱՆՈՂՆԵՐԻՆ՝ Ի ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ

րինական ուժի ﬔջ է մտել ՀՀ կառավարութ- րայի և հայցորդության ձևակերպման կարգը` համաձայն
յան կողﬕց ընդունված 2016 թվականի փետրվա- հավելվածի:
րի 25-ի թիվ 238Ն որոշումը, որի համաձայն սահման-
վել է. «Ղեկավարվելով «Իրավական ակտերի մասին 2. Ուժը կորցրած ճանաչել Հայաստանի Հանրապե-
Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 72-րդ հոդվածի տության կառավարության 2001 թվականի հուլիսի 20-ի
1-ին մասի 1-ին կետի «բ ենթակետով՝ «Բարձրագույն «Հայաստանի Հանրապետությունում ասպիրանտուրայում
և հետբուհական մասնագիտական կրթության մասին և դոկտորանտուրայում ուսուցման կարգը հաստատելու
Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 18-րդ հոդվածի մասին N662 որոշումը` բացառությամբ որոշմամբ հաս-
1-ին մասով և 21-րդ հոդվածի 1-ին մասի 9-րդ կետով` տատված կարգի 6-րդ և 7-րդ կետերի:
Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որո-
շում է. 3. Սույն որոշուﬓ ուժի ﬔջ է մտնում պաշտոնական հրա-
1. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետությունում ասպի- պարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը, և դրա
րանտուրայի ընդունելության և ուսուցման, դոկտորանտու- գործողությունը տարածվում է դրանից հետո ընդունված-
ների և ձևակերպվածների վրա:

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մայիս 2016N 23-24 (1334-1335) 23

ԵՊԲՀ ՊԱՏՎԻՐԱԿՈՒԹՅԱՆ
ԱՅՑԸ ՀՆԴԿԱՍՏԱՆ

Բժշկական համալսարանը մշտապես սերտ ու բազմաբնույթ կապերի
ﬔջ է Հնդկաստանի հետ: Վերջերս աշխատանքային այցով ԵՊԲՀ ռեկ-
տոր Մ. Նարիմանյանը և ﬕջազգային գործունեության և արտաքին կա-
պերի գծով պրոռեկտոր Ե. Սահակյանն այցելեցին Հնդկաստան:
Այս առիթով է ﬔր հարցազրույցը վերջիններիս հետ:

Ս.Թ. - Ասացեք խնդրեմ՝ ե՞րբ կայացավ ձեր այցելու- հանգամանք, երբ
թյունը Հնդկաստան, ինչի՞ սկիզբ կամ շարունակություն հնդիկ ուսանողներն
էր այդ այցը, ներկայացրեք նոր համաձայնություններն այստեղ ռուսերեն
այդ բնագավառում: էին սովորում, նրանք
Մ. ՆԱՐԻՄԱՆՅԱՆ. - Ես այժմ կասեմ նույն ﬕտքը, որը այնուհետև գերադա-
հնչեցրել եմ Հնդկաստանի բժշկական խորհրդում: Երե- սում էին տեղափոխ-
վանի պետական բժշկական համալսարանն ունի հնդիկ վել այլ երկիր, որտեղ
ուսանողների կրթության կազմակերպման ավելի քան ուսուցուﬓ անգլալեզու էր:
25 տարվա նախապատմություն, ավելի քան 2.500
հնդիկ շրջանավարտ, ովքեր այսօր բժիշկ են իրավամբ: Մ. ՆԱՐԻՄԱՆՅԱՆ. - Այդ պատճառով անգլալեզու
Ես ասացի, որ ﬔր շրջանավարտներից շատերն իրենց կրթության արմատավորումը ﬔր ԲՈւՀ-ում կարելի
մասնագիտության ﬔջ հասնում են բավականին լավ է համարել ﬔծ քայլ: Ինչպես հիշում ենք՝ հնդկական
արդյունքների: Փաստը, որն ավելի շատ հետաքրքրեց կողմը դիﬔց ﬔզ, որ ﬔր ուսուﬓական ծրագրերի ﬔջ
ﬔր զրուցակիցներին, այն էր, որ ﬔր համալսարանում պետք է ներդրվի հնդկական ավանդական բժշկությու-
օտարերկրացի ուսանողների համար դասավանդուﬓ նը և առողջապահական պրակտիկան: Եվ ընտանեկան
ընթանում է անգլերենով: Բնական է՝ 25 տարիների ըն- բժշկության ամբիոնը սկսեց զբաղվել նաև ավանդական
թացքում այդպես չի եղել, այլ ﬕայն վերջին տարիներին բժշկության դասավանդմամբ: Բայց ﬔնք զգացինք, որ
է ուսուցումը դարձել անգլերենով: Մինչ այդ ﬔնք դա-
սավանդում էինք ռուսերենով: Եվ ստացվում էր բավա-
կանին անբնական պատկեր՝ հնդիկ ուսանողը 1 տարի
ռուսերեն էր սովորում, այնուհետև հայկական ﬕջավայ-
րում ստանում էր ռուսալեզու կրթություն և հետո գնում
էր Հնդկաստան: Նրանց դա չէր բավարարում, և ﬔզ
խնդրեցին ուսուցումը դարձնել անգլերեն: Այդ խնդրան-
քին արձագանքեց ﬔր նախկին ռեկտոր, ակադեﬕկոս
Վիլեն Հակոբյանը, նա ﬔզ պարտադրեց դա անել, և
ﬔնք կատարեցինք: Այսօր ﬔնք լիարժեք եռալեզու
կրթություն ենք ապահովում:
Ե. ՍԱՀԱԿՅԱՆ. - Ռուսերենով ուսուցումը չէր բավա-
րարում այն առումով, որ երբ ուսանողները գնում էին
իրենց երկիր քննություն տալու, բոլոր բժշկական տեր-
ﬕնները, օգտագործված դասագրքերը, որոնք պետք
էին քննության համար՝ անգլերեն լեզվով էին: Նրանք
նորից սկսում էին պարապել նույն թեմաները՝ արդեն
անգլերենով, որպեսզի կարողանային հանձնել քննու-
թյունները, որն էլ իր հերթին առաջացնում էր որոշակի
բարդություններ շրջանավարտների
համար:
Մ. ՆԱՐԻՄԱՆՅԱՆ. - Կար ևս ﬔկ
հակասություն՝ դասախոսը թեման
կարդում էր ըստ ռուսական դա-
սագրքերի, իսկ ուսանողը՝ անգլե-
րեն դասագրքեր: Իսկ բժշկական
կրթությունն ունի այն առանձնա-
հատկությունը, որ հիվանդության
բնորոշումը, դասակարգումը, ալ-
գորիթմը, ախտորոշումը և, աﬔնա-
կարևորը, դեղորայքի անվանումը
ﬕանգամայն տարբեր են անգլե-
րեն և ռուսերեն լեզուներով: Եվ այդ
աﬔնը բերել ﬔկ դաշտ՝ անիմաստ
աշխատանք է:
Ս.Թ. - Չանտեսենք նաև ﬔկ այլ

ինքնուրույն դա չենք կարող ներկայացնել ճիշտ ձևով, արդյունավետ:
քանի որ յոգան, այուրվեդան, յումանին, հոﬔոպա- Հետազոտություններն այդ ուղղությամբ ﬔզ համար
թիան դարերի պատմություն ունեցող կրթական, շատ հետաքրքիր էին, քանի որ հետազոտությունն
առողջապահական և բուժական պրակտիկաներ ապացուցում է արդյունավետությունը: Մենք այդ նա-
են, և պետք են համապատասխան մասնագետներ՝ խաձեռնությունը դարձնում ենք գիտահեն՝ հիﬓվելով
այդ աﬔնը ուսուցանելու համար, որը պահանջում փաստերի վրա և չհակասելով առողջապահության հա-
է շատ լուրջ և խորը մասնագիտական պատրաստ- մաշխարհային կազմակերպության հիﬓական սկզբուն-
վածություն: Այդ առումով շատ կարևոր էր, որ այս քին՝ բժշկությունը պետք է հիﬓված լինի հետազոտա-
հանդիպման ժամանակ ﬔնք ստորագրեցինք համա- կան արդյունքների վրա:
ձայնության պայմանագիր՝ ﬕ կողﬕց բժշկական հա- Ե. ՍԱՀԱԿՅԱՆ. - Այստեղ խոսքը գնում է ոչ ﬕայն
մալսարանը, մյուս կողﬕց՝ Հնդկաստանում 2 տարի կրթության, այլև համատեղ գիտական հետազոտու-
առաջ ստեղծված նախարարությունը, որը կոչվում է թյունների մասին: Ապրիլի 9-10-ը հոﬔոպաթիայի ﬕ-
ԱՅՈւՇ՝ այուրվեդա, յոգա, յունանի, սիթհա և հոﬔո- ջազգային օրվան նվիրված կոնֆերանս էր կազմա-
պաթիա: Սա այն ﬔթոդների հապավուﬓ է, որոնք կերպվել, որին Հայաստանից բացի՝ հրավիրել էին
նրանք պատրաստվում են գալ և դասավանդել ﬔզ Հնդկաստանի և տարածաշրջանի՝ Նեպալի, Պակիս-
մոտ: Դրա աﬔնակարևոր բաղադրիչը հոﬔոպա- տանի, Շրի Լանկայի, Բանգլադեշի և եվրոպական ﬕ
թիան է, չնայած այն ստեղծվել է Գերմանիայում և քանի երկրների պատվիրակություններին, որի ընթաց-
զարգացած է նաև այնտեղ, սակայն Հնդկաստանը քում էլ ﬔր դեսպանի՝ Արﬔն Մարտիրոսյանի ներկա-
նույնպես ﬔծ հաջողություններ ունի այդ բնագավա- յությամբ ստորագրվեց համաձայնության պայմանագի-
ռում: Մենք ﬔծ սպասելիքներ ունենք այդ տեսանկ- րը:
յունից, քանի որ բժիշկները, ովքեր օգտագործում են Մ. ՆԱՐԻՄԱՆՅԱՆ. - Այդ կոնֆերանսին ներկա էին հյու-
դեղաﬕջոցներ քրոնիկ հիվանդությունների բուժման րեր գրեթե բոլոր երկրների ճանաչված ասոցիացիանե-
ընթացքում, երբեﬓ կանգնում են փակուղու առջև, և րից: Հոﬔոպաթիան, յոգան և այուրվեդան բավականին
նման դեպքերում պահանջվում է որևէ նոր մոտեցում՝ շատ հարցեր են առաջացնում մարդկանց մոտ, և այդ
հիվանդությունը բուժելու համար: Նախկինում այդ հարցերը երբեﬓ տանում են դեպի թերագնահատման
մոտեցուﬓերը տարանջատվում էին ավանդականի ու ոչ այնքան լիարժեք գնահատականի: Մարդիկ, ով-
և ոչ ավանդականի ﬕջև: Այսինքն՝ այն ինչի մասին քեր մասնագիտացված չեն այս հարցում, ﬕանգաﬕց
ես հիմա խոսում եմ, կոչվում էր ավանդական, իսկ ոչ եզրակացություններ են անում: Այս աﬔնից ﬔնք կխու-
ավանդականն այն էր, ինչ ﬔնք օգտագործում էինք: սափենք, քանի որ ﬔր գործունեությունը կհիﬓավոր-
Սակայն այստեղ տերﬕնաբանական հակասություն վի հետազոտական ﬔթոդաբանության վրա, և բոլորի
կար, քանի որ ﬔզ համար ավանդականը հենց սա է: կարծիքը կլինի ուսուﬓասիրության արդյունքում ստաց-
Այդ տերﬕնը քննարկվեց, և առողջապահության հա- ված: Իսկ դա շատ կարևոր է:
մաշխարհային կազմակերպության կողﬕց առաջարկ- Ե. ՍԱՀԱԿՅԱՆ. - Բացի այս կոնֆերանսին մասնակցե-
վեց ալտերնատիվ՝ այլընտրանքային բժշկություն լուց՝ ունեցանք նաև գործնական հանդիպում Հնդկաս-
տարբերակը: Սա էլ իր հերթին իր ﬔջ պարունակում էր տանի բժշկական խորհրդի քարտուղարի հետ: Քանի
ﬔկ այլ իմաստ: Արդեն ներդրվել է նոր տերﬕն՝ կոմպ- որ ﬔնք բազմաթիվ ուսանողներ ունենք, ﬔնք ներ-
լեﬔնտար բժշկություն: Ալտերնատիվ նշանակում է
ﬔկը մյուսին բացառող, հակադրող, իսկ կոմպլեﬔն-
տարը՝ ﬔկը մյուսին լրացնող: Իսկ համաձայնությունից
շահում է պացիենտը, քանի որ նրա քրոնիկ հիվանդու-
թյան շարունակական բուժուﬓ իր ﬔջ ներառում է և՛ ﬔ-
կը, և՛ մյուսը, և չկա որոշակի հակադրություն ﬕմյանց
նկատմամբ:

Ե. ՍԱՀԱԿՅԱՆ. - ԱՅՈւՇ նախարարությունն իր աշխա-
տանքները տեսնում է ոչ ﬕայն բուժական գործում, այլև
առողջության պահպանման՝ կանխարգելիչ բժշկության
ﬔջ: ԱՅՈւՇ-ը դարձավ առանձին նախարարություն
2014-ի նոյեմբերին, ﬕնչ այդ այն առողջապահության
նախարարության ստորաբաժանում էր, որը գլխավո-
րում էր փոխնախարարներից ﬔկը: Մեզ հետ պայմա-
նագիր կնքելու գաղափարն առաջարկել էր հնդկական
կողմը՝ Հնդկաստանի դեսպան Սուրեշ Բաբուի մաս-
նակցությամբ: Դրա համար հաշվի էին առնվել ﬔր եր-
կարատև կապերը Հնդկաստանի հետ, այնտեղից ﬔծ
քանակի ուսանողների ներգրավումը ﬔր ուսուﬓական
գործընթացում: Պայմանագիրը կնքվեց ԱՅՈւՇ նախա-
րարության հետազոտական կենտրոնի տնօրեն Ռաջ
Կումար Մանչենդայի և ﬔր համալսարանի ռեկտոր Մ.
Նարիմանյանի ﬕջև:

Մ. ՆԱՐԻՄԱՆՅԱՆ. - Այսպիսով ﬔնք նոր ուղիներ
գտանք՝ պրեվենտիվ՝ կանխարգելիչ և կոմպլեﬔնտար՝
փոխլրացնող բժշկության ﬔջ, ինչն, իհարկե, կհարս-
տացնի ﬔր առողջապահությունը և կդարձնի ավելի

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մայիս 2016N 23-24 (1334-1335) 25

կայացրինք որոշակի տվյալներ ﬔր հա- Լ սանկարներ Ապագա բժշկի արխիվից
մալսարանի վերաբերյալ, որտեղ բոլոր
ուսանողները, ովքեր գալիս են ﬔզ մոտ 2005 թվական: Համալսարանում հյուրընկալվեց Հնդկաստանի
սովորելու, պետք է Հնդկաստանի բժշկական փոխնախագահ Բհայրոն Սինգհ Շեխավատը, ով ԵՊԲՀ
խորհրդից ստանան թույլտվության սերտի-
ֆիկատ՝ Երևանի պետական բժշկական հա- հիﬓադրման 75-ամյա տոնակատարության մասնակիցն էր և
մալսարանում սովորելու համար: Իհարկե, արժանացավ ԵՊԲՀ պատվավոր դոկտորի կոչման:
կան տարբեր չափորոշիչներ, որոնց դեպ- «...Թույլ տվեք իմ հաﬔստ նվերը հանձնել բժշկական
քում նրանց տալիս են այդ թույլտվությունը,
իսկ ﬔնք այդ չափորոշիչների սահմաննե- համալսարանի գրադարանին»,- ասաց նորին գերազանցություն
րում ենք ընտրում դիմորդներին: Դա կար- Բհայրոն Սինգհ Շեխավատը:
ևոր հանդիպում էր, քանի որ ժամանակ առ
ժամանակ պետք է տեղեկություններ տրվեն YSMU DELEGATION VISITS INDIA
այն ուսուﬓական հաստատության մասին,
որտեղ Հնդկաստանից ուսանողներ են գա- From April 6-9 YSMU delegation was in new Delhi where together
լիս: Բացի դրանից՝ ﬔնք հանդիպում ունե- with the Armenian Ambassador in India Armen Martirosyan our
ցանք առողջապահության նախարարության delegation met with the leadership of the Medical Council of India
աշխատակազﬕ ղեկավարի հետ, ում հետ and the Indian Ministry of Health and Family Welfare.
քննարկեցինք 2012-14թթ. արտասահմանյան The Indian side was presented the main directions of activities of
շրջանավարտների քննության արդյունքնե- YSMU, as well as some issues related to university teaching and the
րի մասին տեղեկատվությունը, որտեղ նրանց organization of the life of Indian students. For futher effective co-
շրջանավարտների մասին տվյալները չէին operation, they agreed to organize regular information exchange on
համապատասխանում իրական արդյունքնե- Indian students between the above mentioned institutions of India
րին: Մենք ներկայացրինք ﬔր ուսուﬓասի- and YSMU.
րության արդյունքները, և նրանք ընդունեցին, Central Council for Homoepatia Research in India and YSMU
որ ﬔր արդյունքները տոկոսային առումով signed a memorandum, which will further result in the establish-
շատ ավելի բարձր են, քան ցույց էին տրվել ment of Chair of homeopathy in our University. It will enable stu-
վիճակագրությամբ: dents to explore non-traditional medicine of India and its rich ex-
Հանդիպման արդյունքում որոշվեց, որ ﬔնք perience.
կներկայացնենք ﬔր շրջանավարտների թի-
վը, իսկ նրանք ﬔզ կներկայացնեն, թե քա-
նիսն են այնտեղ դրական գնահատական-
ներով հանձնել քննությունները, որպեսզի
հետագայում թյուրիմացություններ չառաջա-
նան ամփոփիչ վիճակագրության ﬔջ:
Մենք աշխատում ենք ընդլայնել նաև երկր-
ների թիվը, որտեղից ﬔզ մոտ ուսանողներ
կգան: Չպետք է մոռանանք նաև սփյուռքա-
հայ երիտասարդների մասին, որ նրանք կա-
րողանան բժշկական կրթություն ստանալ
Հայաստանում, որը նրանց երկրներում բա-
վականին դժվար է:
Ս. Թ. - Ուսուﬓական ծրագրերում, պլաննե-
րում որևէ փոփոխություն տեղի կունենա՞՝ ել-
նելով այս համաձայնության պայմանագիրը
կնքելուց, թե՞ այն դեռ հեռանկարային է: Եվ
երկրորդ հարցը՝ իսկ ﬔնք ունե՞նք համապա-
տասխան մասնագետներ:
Մ. ՆԱՐԻՄԱՆՅԱՆ. - Ուսուﬓական ծրագրե-
րը կլրացվեն՝ պայմանագրից ելնելով: Մաս-
նագետներին նրանք են ուղարկելու: Հնդ-
կաստանի դեսպանը ﬔզ տեղեկացրեց, որ
ամբողջ Հնդկաստանում հայտարարված է
մրցույթ՝ դասախոսական տեղի համար, ով
պետք է գա և դասավանդի ﬔզ մոտ: Բացի
դրանից՝ ﬔնք ունենք հոﬔոպաթների ասո-
ցիացիա, որը երկար տարիներ համագոր-
ծակցում է դոկտոր Պարեկի ընտանիքի հետ,
ովքեր ավանդական հոﬔոպաթներ են: Մենք
ցանկանում ենք նրանց պրակտիկ գործու-
նեությունը տեղափոխել նաև ﬔր ակադե-
ﬕական դաշտ:

Հարցազրույցը՝
Ս. ԹՈՐՈՍՅԱՆԻ

26 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մայիս 2016 N 23-24 (1334-1335)

ՀՆԴԿԱՍՏԱՆԻ ԴԵՍՊԱՆԻ ՀԵՐԹԱԿԱՆ ՆՎԵՐԸ

«ՄՈՒՐԱՑԱՆ ՀԻՎԱՆԴԱՆՈՑԻՆ

ՀՀ-ում Հնդկաստանի արտակարգ

և լիազոր դեսպան Սուրեշ Բաբուն

իր լիազորությունների շրջանակում

ﬕշտ էլ ուշադրության կենտրոնում

է պահում հատկապես «Մուրացան

հիվանդանոցային համալիրում

քաղցկեղից բուժվող երեխաներին:

Արդյունավետ կազմակերպչական

և շարունակական համագործակ-

ցության արդյունքում դեսպանը

հիվանդանոցին նվիրաբերել և

նվիրաբերում է դեղաﬕջոցներ:

Այս անգամ ևս նմանատիպ

առիթով հանդիպում կայացավ

Մուրացանում, որտեղ Ս. Բաբուն

հիվանդանոցին նվիրեց թալասե-

ﬕա հիվանդությունը բուժող դեղա-

ﬕջոցներ:

Հյուրերին ողջունեց և շնորհա-

կալություն հայտնեց «Մուրացան

հիվանդանոցային համալիրի գլ-

խավոր բժիշկ Բագրատ Բավեյանը.

«Դեսպանն առաջին անգամը չէ, որ

աջակցում է ﬔր հիվանդանոցում

բուժվող երեխաներին: Չնայած այն երեխաների կյանքը: Համոզված Մ. Նարիմանյանն իր հերթին
եմ՝ ﬔր համագործակցությունը և ասաց, որ ﬔր համալսարանն
հանգամանքին, որ շուտով ավարտ- ընկերական հարաբերությունները արդեն 27 տարի համագործակ-
Երևանի բժշկական համալսարանի ցում է Հնդկաստանի Հանրա-
վելու է ձեր դիվանագիտական հետ կլինեն շարունակական: պետության հետ: Մեր ԲՈւՀ-ում
ՀՀ առողջապահության փոխ- ուսանում են ﬔծ թվով հնդիկ
գործունեությունը Հայաստանում՝ նախարարը նշեց, որ դեսպանը ուսանողներ: Վերջին երեք տարի-
Հայաստանում ծավալած գործու- ների ընթացքում համագործակցու-
կարծում եմ, որ ﬔր համագործակ- նեության ընթացքում քանիցս իրա- թյունն ընդլայնվել է, ներթափանցել
կանացրել է նմանատիպ ﬕջոցա- համալսարանական կլինիկաներ:
ցությունը կլինի շարունակական: ռուﬓեր ոչ ﬕայն Երևանում, այլև «Մուրացանում բուժում են ստա-
մարզերում. «Ցանկանում եմ շեշտել, նում թալասեﬕայով հիվանդ 26
Ս. Բաբուն իր ելույթում ասաց. որ հայ-հնդկական հարաբերություն- երեխաներ, և այս քանակությամբ
ները ﬔծ զարգացում ստացան հենց դեղաﬕջոցները կօգնեն նրանց
Նվիրատվության կարևորությունը Սուրեշ Բաբուի պաշտոնավարման ավելի քան երկու տարի:
ընթացքում:
նրա արժեքը չէ, և դա հաﬔստ ներդ-

րում է հիվանդ երեխաների բուժ-

ման գործում: Հայաստանի համար

դեղերն անվճար տրամադրել է Ci-

pla դեղագործական ընկերությունը,

որը դեղագործական լավագույն ըն-

կերություններից է Հնդկաստանում:

Վստահ եմ, որ դեղորայքը կփրկի

այս հիվանդությունից տառապող

THE SUBSEQUENT PRESENT OF THE AMBASSADOR
OF INDIA TO THE HOSPITAL

The Ambassador of India in Armenia Suresh Babu The Vice Minister of Health mentioned that arme-
always keeps under his attention especiallly the chil- nian-indian relations became more efficient during
dren with cancer at "Muratsan" Clinic. As a result of Suresh Babu's management. M. Narimanyan stated
efficient and ongoing collaboration the ambassador in his turn that our University has been collaborat-
donates medicine to the clinic from time to time.This ing with Indian Government for already 27 years. A
time also there was a meeting where Suresh Babu great number of Indian students are studying at our
donated medicine for thalassemia. University. In the recent three years the collaboration
The Ambassador stated that the importance of the has increased and transferred into University Clin-
donation is not its value and it's a modest investment ics. 26 children infected with thalassemia are be-
in the treatment of sick children.He hoped that their ing cured at "Muratsan" and the medicine will help
collaboration with YSMU will be continual. them for about two years.

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մայիս 2016N 23-24 (1334-1335) 27

Վաստակավոր գիտնականի ﬔծարման ﬕջոցառ մ

վայելում են ﬔծ հարգանք՝ արժանա- Տ. Նաթան արքեպիսկոպոս
Հովհաննիսյանը հոբելյարին փո-
նալով անհրաժեշտ ուշադրության: խանցեց Աﬔնայն Հայոց կաթողիկոս,
Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ-ի շնորհավո-
Խոսքս այս անգամ Եվրասիական րական գիրը:

նյարդավիրաբուժական ակադեﬕա- Այնուհետև հանրային առողջու-
թյան հայկական ասոցիացիայի
յի ակադեﬕկոս, գիտության վաս- տնօրեն, համաճարակաբան Վլա-
դիﬕր Դավիդյանցը ներկայացրեց
տակավոր գործիչ, բ.գ.դ., պրոֆեսոր Ս. Զոհրաբյանի անցած պանծալի
ուղին և գործունեությունը:
Սուրեն Զոհրաբյանի մասին է: Նրա
Հոբելյարին շնորհավորեցին նաև
95-ամյակին նվիրված ﬕջոցառուﬓ Խ. Աբովյանի անվան հայկական պե-
տական մանկավարժական համալ-
անցկացվեց ԵՊԲՀ-ում, որին ներկա սարանի և գեղարվեստի պետական
ակադեﬕայի ռեկտորները, ԵՊԲՀ
էին Երևանի բժշկական կենտրոն- նյարդավիրաբուժության ամբիոնի
վարիչ, նյարդավիրաբուժության և գլ-
ների ղեկավարներ, առողջապահու- խուղեղի կաթվածների բուժման մաս-
նագիտացված կենտրոնի ղեկավարը,
թյան, բարձրագույն կրթության ոլոր- ԵՊԲՀ նյարդաբանության ամբիոնի
վարիչը:
տի ներկայացուցիչներ:
ՀԱՊԿ ինստիտուտի հայաստանյան
Շնորհավորելով բազմավաստակ ներկայացուցչության տնօրեն Նվեր
Թորոսյանը նշեց, որ Ս. Զոհրաբյանն
բժշկին հոբելյանի կապակցությամբ՝ ընտրվել է ՀԱՊԿ հայաստանյան ներ-
կայացուցչության ռազմական խորհր-
ԵՊԲՀ ռեկտորը նշեց. «Դուք փառա- դի անդամ և նրան շնորհեց ոսկե
ﬔդալ: Հնչեցին նաև ՌԴ ԲԳԱ Ն.Ն.
վոր ուղի եք անցել, հասել եք այն աﬔ- Բուրդենկոյի անվան նյարդավիրա-
բուժության գիտահետազոտական
նին, ինչին ձգտում է բժշկի մասնագի- ինստիտուտի գիտական ղեկավար,
ՌԴ ԳԱ Ալեքսանդր Կոնովալովի,
տությունն ընտրած ցանկացած մարդ: Ուկրաինայի ԲԳԱԱ ակադեﬕկոս
Ա.Պ. Ռոմոդանովի անվան նյար-
Դեռևս հնուց հայերն ունեցել են Դուք փրկել եք բազմաթիվ կյանքեր, դավիրաբուժության ինստիտուտի
անվանի գիտնականներ, բժիշկներ, տնօրեն, Ուկրաինայի ԲԳԱԱ ակա-
ովքեր ﬔծ հարգանք են վայելել ոչ կրթել եք աշակերտներ, ովքեր այսօր դեﬕկոս Եվգենի Պեդաչենկոյի, Ատ-
ﬕայն ﬔր ժողովրդի, այլև այլազգի- լանտայի (ԱՄՆ) նյարդավիրաբու-
ների կողﬕց: հաջողությամբ շարունակում են ձեր ժության ինստիտուտի պրոֆեսոր
Արթուր Գրիգորյանի շնորհավորա-
Դարերի ընթացքում, նույնիսկ ﬔր գործը: Ստեղծել մասնագիտական կան հեռագրերը:
պատմության աﬔնադժվարին պա-
հերին, հայ ժողովուրդը պահպանել դպրոց՝ դժվար, բայց կարևոր գործ է, Միջոցառման ավարտին գի-
է իր գիտությունը, դպրությունն ու տության վաստակավոր գործիչ Ս.
բժշկությունը, որպես ազգի հարատև- ինչը դուք իրականացրել եք՝ հիﬓվե-
ման, երկրի համար ռազմավարա- Զոհրաբյանը շնորհակալու-
կան ու քաղաքական նշանակության լով նյարդավիրաբուժության լավա- թյուն հայտնեց բազմաթիվ
կարևոր գործոններ: շնորհավորանքների և ջերմ
գույն ավանդույթների վրա: բարեմաղթանքների համար:
Այսօր, շատ հայ գիտնականներ,
բժիշկներ սփռված են աշխար- Առողջապահության փոխ- Մեծարման ﬕջոցառումը
հով ﬔկ և իրենց տաղանդի ուժով կազմակերպվել էր ՀՀ առող-
արժանանում են օտարազգիների նախարարը հոբելյարին փո- ջապահության նախարարու-
հիացմունքին, գրավում իրենց կա- թյան, «Առողջապահության
տարած աշխատանքին համապա- խանցեց ՀՀ նախագահ Սերժ կազմակերպիչների ﬕավո-
տասխան դիրք ու պաշտոն: Սակայն, րում ՀԿ-ի և Երևանի պետա-
պետք չէ մատնանշել ﬕայն օտարազ- Սարգսյանի շնորհավորական կան բժշկական համալսարանի
գիներին, քանի որ ﬔր երկրում նմա- համատեղ ուժերով:
նատիպ մարդիկ, ովքեր իրենց կյան- ուղերձը:
քի ﬔծ մասը նվիրել են հատկապես
բժշկության զարգացմանը, նույնպես Ներկայացնելով վաստակաշատ

բժշկի ներդրումը ԵՊԲՀ հետդիպլո-

մային ֆակուլտետի նյարդաբանութ-

յան ամբիոնի ստեղծման կարևոր

գործում՝ այդ ամբիոնի ներկայիս

վարիչ, ՀՀ գլխավոր նյարդաբան

Գուրգեն Հովհաննիսյանը փոխանցեց

նաև «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ

ԲԿ-ի ղեկավարության և անձնակազ-

ﬕ, ինչպես նաև իր ղեկավարած ամ-

բիոնի աշխատակիցների շնորհավո-

րանքներն ու բարեմաղթանքները:

ՈՒՍԱՆՈՂԱԿԱՆ

ՄՐՑՈՒՅԹ-ԿՈՆՖԵՐԱՆՍ

ԵՊԲՀ վիրաբուժա-

կան ստոմատոլոգիայի և

դիմածնոտային վիրաբու-

ժության ամբիոնի և ուսանողական

գիտական ընկերության կողﬕց

կազմակերպված ուսանողական

առաջին մրցույթ-կոնֆերանսը

վարեցին վիրաբուժական ստոմա-

տոլոգիայի կլինիկական օրդինատոր Աշոտ

Խանոյանը և դիմածնոտային վիրաբուժության կլինի-

կական օրդինատոր Լուսինե Ալեքսանյանը:

Ուսանողները ներկայացրին ինը յուրովի հետաքրքիր

զեկույցներ՝ յուրաքանչյուրն ամբիոնի պրոֆեսորադա- Հաղթող ճանաչվեցին չորս մասնակիցներ՝ ըստ նա-
սախոսական կազﬕ ներկայացուցչի ղեկավարությամբ: խապես ընտրված չորս չափանիշերի: Եվ, իհարկե, ներ-
Սակայն վերջիններիս անունները ﬓացին գաղտնի՝ կայացվեցին ավանդական առաջին, երկրորդ և երրորդ
ﬕնչև մրցույթի ավարտը: Ուսանողները գնահատվե- տեղեր, որոնք զբաղեցրին առավելագույն ընդհանուր
ցին ժյուրիի կողﬕց՝ ըստ ﬕ քանի չափանիշերի: գնահատականներ հավաքած ուսանողները:
Բոլոր մասնակիցները և ղեկավարները ստացան հա-
Ժյուրիի անդաﬓերն էին վիրաբուժական ստոմատոլո- վաստագրեր: Իսկ հաղթողները արժանացան նաև հա-
գիայի և դիմածնոտային վիրաբուժության ամբիոնի վա- ճելի անակնկալների:
րիչ Գագիկ Քոչարյանը, օրթոպեդիկ ստոմատոլոգիայի Մասնակիցներն էին՝ Մերգելյան Աննա (Հայմորյան
ամբիոնի վարիչ Մարինե Պետրոսյանը, թերապևտիկ ծոցի պերֆորացիա` աﬔնակիրառելի նյութ), Գրի-
ստոմատոլոգիայի ամբիոնի վարիչ, ստոմատոլոգիա- գորյան Անուշ (Ստորին շրթունքի չարորակ ուռուցք:
կան ֆակուլտետի դեկան Լազար Եսայանը, ստոմա- Հետվիրահատական վերականգնում), Գյուրջինյան
տոլոգիական ֆակուլտետի փոխդեկան Աննա Ավետիս- Սևան (Թքագեղձերի ուռուցքներ և դրանց բուժման
յանը, Հայաստանի ստոմատոլոգների ասոցիացիայի ժամանակակից ﬔթոդները` Լավագույն սլայդ-շոու`
նախագահ Աշոտ Գևորգյանը: 2-րդ տեղ), Հարությունյան Շուշան (Պսիխոսոմատիկ
երևույթները ԴԾՇ ուռուցքների ժամանակ` լավա-
գույն ելույթ, 1-ին տեղ), Սահակյան Մերի, Առաքելյան
Դերենիկ (Սինուս-լիֆտինգ և նրա բարդությունները`
աﬔնաարդի նյութ, 3-րդ տեղ), Դաշտոյան Քրիստինա
(Krokodil), Մուրադյան Լիլիթ (A տիպի բոտուլինա-
յին տոքսինի կիրառումը ծաﬕչ ‫﬘‬անների հիպերտո-
նուսի ժամանակ), Սարգսյան Քրիստինե (Բլեֆարոպ-
լաստիկա), Ավետիսյան Լիլիթ, Պետրոսյան Երվանդ
(Դիսմորֆոմանիա):

ՄԵԴԻԿՈՒՍ ԹԻՄԸ ՀԱՂԹՈՂՆԵՐԻ ԹՎՈՒՄ

Մոսկվայի Ի.Մ. Սեչենովի անվան առաջին պետական բժշկական հա- ման հետազոտությունների վեր-
մալսարանում կայացած «Ոսկե Մեդսքիլ օլիմպիադայի գլխավոր նպա- ծանման իմացության մրցույթներին
տակը ապագա բժիշկների գործնական հմտությունների մակարդակի մասնակցեց ողջ թիմը:
մոնիտորինգն է, կշռադատված որոշուﬓեր կայացնելու և ԲՈւՀ-ում ստա- Անհետաձգելի բ ժօգն թյ ն.
ցած գիտելիքներն ու գործնականում հմտությունները կիրառելու նրանց մտնելով սենյակ՝ տեսանք, որ հի-
կարողությունների ստուգումը: Այս տարի «Ոսկե Մեդսքիլն առաջին ան- վանդը (մուլյաժ) պառկած է անկող-
գամ անցկացվեց բժիշկ-մասնագետների հավատարմագրման կանոննե- նուն, նրա սրտի աշխատանքը եր-
րին համապատասխան: ևում էր մոնիտորի վրա: Հանկարծ
սկսվեց ասիստոլիա, անﬕջապես
2016 թվականի ապրիլի 4-ին կա- Անշուշտ ﬔծ էր ԵՊԲՀ դասախոսա- սկսեցինք սիրտ-թոքային վերա-
յացավ Золотой МедСкилл 2016 կան անձնակազﬕ և թիﬕ ղեկա- կենդանացման ﬕջոցառուﬓերը,
համառուսաստանյան մրցույթը: վարի աջակցությունը՝ մասնակից- գրանցվեց փորոքների ֆիբրիլյա-
Օլիմպիադային մասնակցում էր 48 ները նորից կրկնեցին բազմաթիվ ցիա, ներարկեցինք ադրենալին
թիմ՝ ինչպես ՌԴ տարբեր քաղաք- թեմաներ, վերհիշեցին ﬕ շարք և աﬕոդարոն ն/ե, կատարեցինք
ներից, այնպես էլ Հայաստանից, գործնական հմտություններ: դեֆիբրիլյացիա: 5 րոպե հետո
Միջին Ասիայից, Չինաստանից և Սպարտակ Հովհաննիսյանին, ով ստիպված էինք լքել սենյակը: Գնա-
այլ երկրներից: Հայաստանից ﬔկ- մասնագիտացված լինելով առաջին հատվեց դեղորայքի ճիշտ ընտրութ-
նած թիմը՝ Երևանի պետական բուժօգնության ասպարեզում, 2 հա- յունը, ՍԹՎ կատարման տեխնիկա-
բժշկական համալսարանն աﬔ- գեցած մարզում անցկացրեց թիﬕ յի ճշտությունը:
նամյա այս մրցույթին ներկայանում հետ, արժանի է առանձնահատուկ Ք յրական հմտ թյ նների իմա-
էր առաջին անգամ, որը կազմա- շնորհակալության: ց թյ ն. մասնակիցը պետք է տի-
կերպվում է արդեն 4-րդ տարին: Օլիմպիադան ﬔկնարկեց բացման րապետեր ոչ ﬕայն քույրական
Մեր թիﬕ անունն էր հմտություններին, այլև կարողանար
Մեդիկուս, որը կազմված էր 5 խոսքով, այնուհետ հետևեց դասա-
մասնակիցներից՝ 7-րդ կուրսից՝ խոսություն՝ նվիրված ճառագայթա- ճիշտ շփվել պացիենտի հետ: Ամ-
Ասլանյան Մուշեղ (կապիտան), յին ախտորոշման ժամանակակից
Անանյան Գայանե, Չիլինգարյան ﬔթոդներին և սկսվեց բուն մրցույ- բողջ գործընթացը տեսաձայնագր-
Արտակ, Սուքիասյան Քնա- թը, որին զուգահեռ անց էին կացվում
րիկ և 5-րդ կուրսից Մովսեսյան վարպետության դասեր: Մեր թիմը վում էր ոչ ﬕայն սենյակում առկա
Վարդգես: Թիմը թրեյնինգ էր 36-րդն էր: Նախ մասնակիցներից
անցել ԵՊԲՀ սիմուլյացիոն ու- յուրաքանչյուրը քաշեց ﬔկ տոմս, տեսախցիկներով, այլև մասնակցի
սուﬓական կենտրոնում՝ Սուրեն որի արդյունքում 3 հոգի մասնակցե-
Հովհաննիսյանի գլխավորութ- ցին անհետաձգելի բուժօգնության, գլխին ամրացված տեսախցիկով:
յամբ: 1-ը՝ քույրական հմտությունների
Թիﬕ հետ ﬕասին Մոսկվա իմացության և սիրտ-թոքային վե- Սիրտ-թոքային վերակենդանաց-
ﬔկնեց նաև նրանց ղեկավարը՝ րակենդանացման ﬕջոցառուﬓե-
անեստեզիոլոգ-ռեանիմատոլոգ, րի իմացության մրցույթներին: Ար- ման ﬕջոցառ ﬓերի իմաց թյ ն.
սիմուլյացիոն կենտրոնի դասա- տակարգ իրավիճակներում արագ
խոս Սիրանուշ Ավագյանը: Չնա- կողﬓորոշվելու ունակության ու անհրաժեշտ էր իրականացնել
յած մասնակիցների ﬔծ մասն ԷՍԳ և ճառագայթային ախտորոշ-
արդեն իսկ ճանաչում էին ﬕմ- ՍԹՎ ըստ ուղեցույցի, այս դեպքում
յանց՝ նրանք հասցրեցին ավե-
լի մտերմանալ բազմաթիվ դա- ևս կար հատուկ տրամադրված մուլ-
սընթացների մասնակցելուց հետո:
Մրցույթը ներառում էր սիրտ-թոքա- յաժ:
յին վերակենդանացման ﬕջոցա-
ռուﬓերի իմացություն (Resuscitation Արտակարգ իրավիճակներ մ
Skills), արտակարգ իրավիճակնե-
րում արագ կողﬓորոշվելու ունա- արագ կողﬓորոշվել նակ -
կություն (Real Time Skills), անհե-
տաձգելի բուժօգնություն (Urgent թյ ն. մտնելով սենյակ՝ հայտնաբե-
Skills), քույրական հմտությունների
իմացություն (Nurse Skills), ԷՍԳ և րեցինք տուժածին գետնին ընկած,
ճառագայթային ախտորոշման հե-
տազոտությունների վերծանման ով ենթադրաբար էլեկտրահարվել
իմացություն (ECG/X-ray Skills):
Նկարահանվել էր նաև թիﬕ հո- էր և վայր ընկել աստիճաններից,
լովակը և տեղադրվել YouTube
կայքում, որը նույնպես մասնակ- գլխին կար բաց ﬖասվածք, ևս
ցեց մրցանակաբաշխությանը:

30 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մայիս 2016 N 23-24 (1334-1335)

ՇՆՈՐՀԱՎՈՐ Մ ԵՆՔ...

ﬔկը աջ ստորին վերջույթին՝ սրուն-
քի առաջային մակերեսին: Ոչ ստերիլ
ձեռնոցները հագնելուց հետո մասնա-
կիցներից ﬔկը ֆիքսեց պարանոցը,
մյուսը վիրակապեց գլուխը, երրորդն
էլ վիրակապեց ոտքը, չորրորդը կա-
տարեց առաջնային և երկրորդային
զննում, իսկ 5-րդը զանգահարեց շտա-
պօգնություն: Այնուհետև իրականաց-
վեց տրանսպորտային անշարժացում
ու տուժածի տեղափոխում:
ԷՍԳ և ճառագայթային ախտորոշ-
ման հետազոտ թյ նների վեր-
ծանման իմաց թյ ն. կրկին բո-
լորս մտանք սենյակ, մոնիտորին
ներկայացվում էին կարճ սիտուա-
ցիոն խնդիրներ, նկարներ (ռենտ-
գեն, ԿՏ, ՄՌՏ), ԷՍԳ ժապավեններ:
Անհրաժեշտ էր արագ արձագանքել:
5 րոպեի ընթացքում ﬔնք պատաս-
խանեցինք մոտավորապես 20 հարցի:
Երբ բոլոր թիﬔրն ավարտեցին, կար-
ճատև ընդﬕջուﬕց հետո սկսվեց
մրցանակաբաշխությունը: Առաջին
մրցանակը՝ Լավագույն թիմային դեբ-
յուտ, տրվեց ﬔր թիﬕն:
Մասնակիցները շնորհակալություն
են հայտնում ԵՊԲՀ-ին՝ նման հնա-
րավորություն ընձեռելու, ՈւԽ-ին՝ ֆի-
նանսական աջակցության համար,
սիմուլյացիոն կենտրոնին, թիﬕ ղե-
կավարին, բոլոր դասախոսներին և
ուսուցիչներն, ովքեր սովորեցրին նորը
և չզլացան կրկնել հինը, ինչպես նաև
բոլոր այն ընկերներին, ովքեր ինչ-որ
կերպ սատար կանգնեցին իրենց:

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մայիս 2016N 23-24 (1334-1335) 31

ՀԱՏՈՒԿ ՏԱԿՏԻԿԱԿԱՆ

արտի 1-ին ﬕջազգային հանրու-
թյունը նշում է քաղաքացիական
պաշտպանության համաշխարհային օրը:
Քաղաքացիական բնակչության պաշտ-
պանության խնդիրը հատկապես սրվում է
պատերազﬕ ժամանակ: Այն երկրներում,
հիﬓարկ-ձեռնարկություններում կամ
ուսուﬓական հաստատություններում,
որտեղ պատշաճ ձևով է ուսուցանվում և
կազմակերպվում ՔՊ աշխատանքները,
այնտեղ պատերազմական գործողու-
թյունների ժամանակ ավելի քիչ զոհեր են
լինում:
Առաջինը դա գիտակցեց ֆրանսիա-
ցի վիրաբույժ, գեներալ Սանտ Պոլը:
Նա 1931-ին Փարիզում հիﬓեց Ժնևյան
գոտիներ ասոցիացիան, որը 1958-ին
վերածվեց քաղաքացիական պաշտ-
պանության ﬕջազգային կազմակեր-
պությանՔՊՄԿ): 1994-ի ապրիլից Հա-
յաստանը ՔՊՄԿ անդամ է, և ﬔր երկրում
նույնպես պարբերաբար անցկացվում
են քաղպաշտպանության խնդիրներին
առնչվող ﬕջոցառուﬓեր:
Ղեկավարվելով Երևանի քաղաքա-
պետի 2015-ի դեկտեմբերի 15-ի Երևան
քաղաքի բնակչության պաշտպանու-
թյան համակարգի նախապատրաստ-
ման 2016-ի հիﬓական ﬕջոցառուﬓերի
պլանը հաստատելու մասին որոշմամբ՝
ս/թ մարտի 1-ին Երևանի Մ. Հերացու ան-
վան պետական բժշկական համալսարա-
նում անցկացվեց Հակառակորդի օդու-
ժի հարձակման դեպքում ուսանողների
և աշխատակիցների պաշտպանության
կազմակերպումը և իրականացումը թե-
մայով հատուկ տակտիկական ուսուﬓա-
վարժանք, որը հնարավորինս մոտեցված
էր իրականությանը:
Համաձայն ԵՊԲՀ ռեկտորի հրա-
մանի՝ ժամը 11.00-ի սահմաններում
ԵՊԲՀ անատոﬕկում մասնաշենքի
4 ամբիոնների աշխատակիցների և
ուսանողների համար գործողության
ﬔջ դրվեց հատուկ տակտիկական
ուսուﬓավարժության անցկացման պլա-
նը, ազդարարվեց օդային տագնապ
և անհապաղ իրականացվեցին հետևյալ
ﬕջոցառուﬓերը.
ա) աշխատակիցների և ուսանողնե-
րի պատսպարում պաշտպանական կա-
ռույցներում,
բ) քաղաքացիական պաշտպանության
ղեկավար կազﬕ պահեստային կառա-
վարման կետ տեղափոխում համալսա-
րանի ապաստարան):
Օդային տագնապի ավարտ ազդան-
շանից հետո իրականացվեցին հետևյալ
ﬕջոցառուﬓերը.
ա) ճշտվեց կապի առկայությունը հա-

ՈՒՍՈՒՄՆԱՎԱՐԺՈՒԹՅՈՒՆ

մայնքի քաղաքի) կառավարման կետի
հետ,
բ) համալսարանի քաղպաշտպանու-
թյան շտաբի հետախուզական խմբի
հրամանատար, ֆիզդաստիարակության
և առողջության ամբիոնի վարիչի տե-
ղակալ Ա. Հակոբյանի զեկույցից հետո
քաղաքացիական պաշտպանության
շտաբի պետ Ս. Գրիգորյանի կողﬕց քա-
ղաքացիական պաշտպանության ծառա-
յությունների ղեկավարներին տրվեցին
համապատասխան հանձնարարություն-
ներ, մասնավորապես՝
ա) սանիտարական ջոկատների օղակ-
ների հրամանատար Ա. Ասրյանին՝ կազ-
մակերպել բուժկետի ծավալում,
բ) փրկարարական օղակի հրամանա-
տար Մ. Մարտիրոսյանին՝ փրկարա-
րական օղակի ուժերով կազմակերպել
փրկարարական աշխատանքներ, վի-
րավորներին տեղափոխել բուժկետ՝
բուժօգնություն ցուցաբերելու համար,
գ) հրշեջ օղակի հրամանատար Հ.
Ավետյանին՝ հրդեհային օջախները մա-
րելու համար կատարել մարտական բա-
ցազատում,
դ) փրկարարական և անհետաձգելի
վերականգնողական աշխատանքների
ծառայության պետ Վ. Մաﬕկոնյանին՝
ձեռնարկել համապատասխան ﬕջոցա-
ռուﬓեր՝ վթարավերականգնողական
աշխատանքները արագ կազմակերպելու
համար:
Հատուկ տակտիկական ուսւոﬓավար-
ժությանը ներգրավված էին Մ. Հե-
րացու անվան պետական բժշկական
համալսարանի ղեկավար կազմը՝ ֆի-
նանսատնտեսական աշխատանքնե-
րի գծով պրոռեկտոր Կարեն Հարութ-
յունյանը, աշխատակազﬕ ղեկավար
Կարեն Ակոպյանը, տնտեսական
վարչության պետ Սամվել Բարոյանը,
ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նա-
խարարության ներկայացուցիչ, փ/ծ
գնդապետ Սամվել Հարությունյանը,
ուսանողներ, աշխատակիցներ:
Հատուկ տակտիկական ուսուﬓա-
վարժության արդյունքներն ամփո-
փեցին համալսարանի ﬕջազգային
գործունեության և արտաքին կապե-
րի գծով պրոռեկտոր Երվանդ Սա-
հակյանը, իրավաբանական բաժնի
պետ Մելիք Սողոմոնյանը և Երևա-
նի փրկարարական վարչության
Կենտրոն համայնքի բաժնի պետ,
փ/ծ փոխգնդապետ Կամո Ոսկանյա-
նը:
Հատուկ տակտիկական ուսուﬓա-
վարժությունը նրանց կողﬕց գնա-
հատվեց բավարար:

Դասագրքի շնորհանդես

«ԿԼԻՆԻԿԱԿԱՆ ՊԱՐՕԴՈՆՏՈԼՈԳԻԱ

Թերապևտիկ և ընտանեկան ստո-

մատոլոգիայի ամբիոնի պրոֆեսոր

Վալերի Տատինցյանը ևս, շնորհա-

վորելով դասագրքի հեղինակնե-

րին, ընդգծեց դրա կարևորությունը

ոչ ﬕայն գործնական ստոմատոլո-

գիայում, այլև ուսուցման գործընթա-

ժշկական համալսարա- ցում, քանի որ պարօդոնտոլոգիան

նում կայացավ ԲՈւՀ-ի ստոմատոլոգիայի կարևորագույն

թերապևտիկ ստոմատոլո- ճյուղերից ﬔկն է:

գիայի և պարօդոնտոլոգիայի ամ- Շնորհակալություն հայտնե-

բիոնի վարիչ Վարդան Բակալյանի լով ԲՈւՀ-ի ղեկավարությանը և

և նույն ամբիոնի ասիստենտ բոլոր նրանց, ովքեր աջակցել են

Լուսինե Հարությունյանի «Կլինիկա- իրենց նախաձեռնությանը՝ հեղի-

կան պարօդոնտոլոգիա դասագր- նակը ներկայացրեց դասագրքի

քի շնորհանդեսը: ստեղծման բարդ և երկարատև րի, ինչպես նաև ստոմատոլոգիա-
կան ֆակուլտետի ուսանողների,
ԵՊԲՀ ստոմատոլոգիական ֆա- ուղին՝ նշելով, որ այն գրվել է ութ ինչպես նաև դիմածնոտային վի-
րաբույժների, նախադիպլոմային և
կուլտետի դեկան, ՀՀ ԱՆ գլխավոր տարվա ընթացքում, իսկ վերջին հետդիպլոմային կրթական համա-
կարգի դասախոսների համար:
ստոմատոլոգ Լազար Եսայանը, 3-4 տարիները եղել են աﬔնաբար- Այնուհետև Վարդան Բակալյանը
գրքի ﬔկական օրինակ նվիրեց աշ-
ով հանդես եկավ բացման խոս- դը, սակայն աջակիցների շնորհիվ խատանքի գրախոսներին և ստեղծ-
ման աջակիցներին:
քով, նշեց. «Այս դասագիրքը կար- նրանք հաղթահարել են այդ դժվա-

ևոր իրողություն է հայկական ստո- րությունները, և այսօր ապագա ու

մատոլոգիայում, քանի որ այն ﬔզ ներկա մասնագետների դատին են

հնարավորություն է տալու քայլել հանձնում այն:

ժամանակակից ստոմատոլոգիայի Դասագիրքը նախատեսված է

պահանջներին համահունչ: ստոմատոլոգների, կլինիկական

օրդինատորների, բժիշկ-ինտերննե-

Գրքի շնորհանդես

ԳՐՔԻ ՀԵՐՈՍՆԵՐԸ ՄԵՐ

իմածնոտային վիրաբուժության կլինիկական օր- ՈՒՍԱՆՈՂՆԵՐՆ ԵՆ
դինատոր Լուսինե Ալեքսանյանի գեղարվեստա-
կան երկրորդ գրքի շնորհանդեսին ներկա էին նրա բա- Սարգսյանը:
րեկաﬓերը, ընկերները, նրա ընթերցողները, գրքի լույս Գիրքը բաղկացած է երկու վիպակներից՝ “Шагая
ընծայմանը աջակցողները: навстречу счастью” և “Девушка, которая поет”, որոնք
Շնորհանդեսի բացումը ստանձնել էր հենց Լուսինեն՝ երկու առանձին պատմություններ են, սակայն ունեն
ներկայացնելով գրքի ստեղծման պատմությունը, ապ- խաչվող ուղիներ:
րուﬓերը և հույզերը ստեղծագործելու ընթացքում: Ինչպես նախորդ գրքում, այս գրքում նույնպես հե-
Առաջին գիրքը գրելուց հետո չէի մտածում, որ նոր րոսները ԵՊԲՀ ուսանողներ են: Վիպակները ներ-
աշխատանքի հեղինակ կդառնամ: Կարծում էի՝ առաջին կայացնում են երկու աղջիկների կյանքի ﬔկ տարվա
գիրքս պատահմամբ ստացվեց: Սակայն, ինչպես տես- պատմությունը: Նրանցից յուրաքանչյուրն առաջին
նում եք, սխալվում էի,- անկեղծանում է երիտասարդ հայացքից ունի աﬔն ինչ՝ երջանիկ լինելու համար: Սա-
արձակագիրը: կայն աղջիկները ոչ ﬕ կերպ չեն ընդունում ներկան և
Իրենց խոսքը գրքի վերաբերյալ ասացին նաև գրքի չեն վայելում կյանքը: Նրանք անընդհատ փնտրտուքի
գեղարվեստական ձևավորող Ռազﬕկ Օհանյանը և ﬔջ են և որոնում են ﬕ բան, ինչն, ըստ իրենց, նրանց
Հայաստան հրատարակչության տնօրեն Վահագն կյանքը կլցնի իմաստով և բավականությամբ:
Կգտնե՞ն, արդյոք, հերոսուհիներն այն, ինչն այդքան
ցանկանում են: Իսկ գտնելուց հետո կդառնա՞ն, արդյոք,
ավելի երջանիկ:
Ամռանը ﬔնք բողոքում ենք շոգից, ձմռանը՝ ցրտից:
Մենք չենք վայելում ﬔր ներկան՝ ցանկանալով այլ բան:
Արդյունքում կյանքն անցնում է…:
Այս վիպակները կօգնեն ﬔզ գտնել բոլորիս այդքան
տանջող հարցի պատասխանը. Իսկ ի՞նչ է երջանկու-
թյունը:

34 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մայիս 2016 N 23-24 (1334-1335)

Գրքի շնորհանդես

ԴՐԱԽՏ ՕՎԿԻԱՆՈՍԻ ՄԵՋՏԵՂՈՒՄ
ԿԱՄ ԱՐՏԱԴՐՎԱԾ Է ԹԱՅՎԱՆՈՒՄ

Այսօր ողջ հայությու- Թայվանում, ԱՄՆ-ում, Բելգիայում, Ավստրիայում:
նը համախմբված, ﬔկ Ներկայումս նա աշխատում է Երևանի «Մուրացան հա-
մարդու նման ուղիներ մալսարանական հիվանդանոցում, դասավանդում է Եր-
է փնտրում օգնության ևանի պետական բժշկական և Գերմանիայի Ուլﬕ հա-
ձեռք ﬔկնելու Արցա- մալսարաններում:
խին: Բոլորս էլ քաջ գիտակցում ենք, որ Արցախը կորց-
նելով՝ ﬔնք կհայտնվենք բավականին անﬗիթար Բժշկի մասնագիտությունից զատ՝ Գ. Թամամյանը եր-
վիճակում՝ և՛ քաղաքական, և՛ տնտեսական, և՛ աշխար- բեﬓ իր ուժերն է փորձում նաև գրականության ասպա-
հագրական առուﬓերով: րեզում: Նախօրոք որոշված էր, որ ապրիլի 7-ին տեղի
Հետևելով այս օրերին համացանցը ողողած նյութերին՝ էր ունենալու նրա՝ «Դրախտ օվկիանոսի ﬔջտեղում
ես ﬔծ հպարտություն եմ զգում և ևս ﬔկ անգամ հա- կամ արտադրված է Թայվանում գրքի շնորհանդեսը:
մոզվում եմ, որ ներկայիս երիտասարդությունը ոչնչով չի Սակայն ղարաբաղաադրբեջանական սահմանին չդա-
զիջում իրենից ավագ սերնդին, որ ﬔնք բոլորս էլ պատ- դարող ռազմական գործողությունների հետևանքով
րաստ ենք ﬕնչև վերջին շունչը պայքարել ոսոխի դեմ և այդքան զոհեր ունենալուց հետո երիտասարդ հեղինա-
ﬔր հայրենի հողերը պահել ու պահպանել ﬔր զավակ- կը մտածել է, որ պետք է հետաձգի գրքի շնորհանդեսը:
ների համար: Սակայն հետո այլ ﬕտք է ծագել` իրականացնել շնոր-
Հայրենասիրության յուրօրինակ դրսևորում է հանդեսը և գրքի վաճառքի ողջ հասույթը փոխանցել
ցուցաբերել նաև ԵՊԲՀ շրջանավարտ Գևորգ ﬔր զոհված հերոսներից ﬔկի ընտանիքին:
Թամամյանը: Համալսարանն ավարտելուց հետո նա ու-
սումը շարունակել և աշխատել է ﬕ շարք երկրներում` Այս առիթով է իմ հարցազրույցը մանկական ուռուցքա-
բան, արյունաբան Գ. Թամամյանի հետ:

- Սա ձեր հեղինակած առաջի՞ն սահատության և հոռետեսության րով: Իմ կարծիքով՝ գրականությունն
գիրքն է: պահեր, բայց ինձ մոտ դրանք հիմ- ու գրողն ունեն ﬔկ առաքելություն՝
- Այո: Չնայած գրել եմ մանկուց՝ նականում հազվադեպ ու կարճատև առավել գեղեցկացնել այս աշխար-
հիﬓականում փոքրիկ պատմվածք- են: Մանկուց ﬔջս տպավորված ար- հը, վեր հանել հասարակության
ներ կամ բանաստեղծություններ, տահայտություններից ﬔկը Մարկոս արատներն ու ցուցադրել սխրանք-
որոնք այդպես էլ չեմ հրապարակել: Ավրելիոսի՝ Մեր կյանքն այն է, ինչ ները և դրանով նպաստել մարդ-
- Ներկայացրեք, խնդր մ եմ՝ ՞մ ﬔնք մտածում ենք նրա մասին կության զարգացմանը:
կամ ինչի՞ն է նվիրված ձեր գիրքը: արտահայտությունն է: Եվ չէ՞ որ - Ինչպե՞ս ծնվեց գրքի վաճառ-
- Գիրքը կյանքի պատմություն է, և նույնիսկ Աստվածաշունչն է ասում՝ քի հաս յթը զոհված հերոսներից
այդ պատմության ﬕջոցով ներկա- Հավատա և քեզ կտրվի: Մնում է ﬔկի ընտանիքին փոխանցել
յանում է ﬔզ քիչ հայտնի հեռավոր ﬕայն հավատալ, որ աﬔն ինչ լավ ﬕտքը:
ﬕ երկիր՝ իր հիանալի մարդկան- է լինելու:
ցով և մշակույթով, առօրյայով և - Ձեր կարծիքով ո՞վ է գրողը, և ո՞րն - Իհարկե, դա չնչին օգնություն է,
բնապատկերներով: Այն նաև ան- է գրական թյան գրողի դերը և այն երբեք չի կարող հաﬔմատ-
կեղծ խոսակցություն է՝ առանց չա- մարդկ թյան կյանք մ: վել նրանց կատարած սխրանքի
փազանցությունների, որոշ խեն- - Գրողը… երևի այն մարդն է, ով հետ, բայց, ինչպես տեսնում ենք
թություններով և թեթև հումորային գրավոր խոսքի ﬕջոցով մարդ- լուրերով, այդ ընտանիքների ﬔծա-
հատվածներով: Հուսով եմ՝ գիրքը կանց գիտակցության ﬔջ որոշակի մասնությունը գտնվում է ծայրահեղ
ընթերցողի մոտ դրական զգացո- փոփոխություններ է առաջացնում: ծանր սոցիալական պայմաններում:
ղություններ կառաջացնի: Գրող են Էքզյուպերին, Օրուելը, Կարծում եմ՝ յուրաքանչյուրս կարող
- Կա՞ն թեմաներ, որոնց անդրա- Դովլաթովը, Բուկովսկին: Բացի ենք ինչ-որ բանով օգնել: Դա բարե-
դառնալը ձեզ համար կարևոր է: այդ, կարծում եմ, կյանքի տարբեր գործություն չէ, այլ ուղղակի ﬔր բո-
- Ես ինձ գրող չեմ համարում, հիմ- փուլերում, ինչպես փոխվում են ու- լորի պարտքն է:
նականում գրում եմ այն, ինչ այդ տելիքի հանդեպ նախասիրություն- - Շնորհակալ թյ ն հարցազր յ-
պահին հուզում է ինձ: Թայվանի ները, այնպես էլ՝ գրական ժանրերի: ցի համար: Հ սով եմ՝ այս իրավի-
դեպքում դա պայմանավորված Եթե մանուկ հասակում գրող ասելիս ճակը շ տափ յթ լ ծ մ կ նենա,
էր նաև այդ հիասքանչ աշխարհը աչքիդ առաջ գալիս են Թումանյանի և այլևս անﬔղ զոհեր չենք նենա:
ներկայացնելու ցանկությամբ, ինչու ժպիտը և Աղայանի երկար մորու- Իսկ ձեզ մաղթ մ եմ հաջող թյ ն-
չէ, նաև այլոց վարակելու այն գա- քը, պատանեկության տարիներին ներ ձեր մասնագիտ թյան ﬔջ և,
ղափարով, որ կյանքում աﬔն ինչ էլ նախընտրում ես պատմավեպերն ու ինչ ոչ՝ հետաքրքիր բովանդա-
հնարավոր է, ﬕայն թե պետք է չվա- Սելինջերին, իսկ երիտասարդ տա- կալից ստեղծագործական մտքեր:
խենալ դուռը բացել: րիքում անցնում ես Մարկեսին ու
- Դ ք լավատե՞ս մարդ եք: Վիշնևսկուն և, հավանաբար, ﬕայն Հարցազր յցը՝
- Ընդհանուր առմամբ՝ այո: Չնա- Փոքրիկ Իշխանն է, որ ճամփոր- ԱԻԴԱ ՀԱԿՈԲՅԱՆԻ
յած բոլորիս մոտ էլ լինում են հու- դում է մարդու կյանքի բոլոր փուլե-

ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մայիս 2016N 23-24 (1334-1335) 35

ԱՊՐԻԼՅԱՆ ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

2016 թվականի ապրիլի 2-5-ը ղարաբաղյան շփման գծ մ տե- պանել են գոյություն ունեցող «ոսկյա
ղի նեցած իրադարձ թյ նները պատմ թյան ﬔջ կﬓան որ- ﬔկ ժամվա» սկզբունքը, այսինքն՝
պես քառօրյա պատերազմ: Թե՛ ռազմական գործող թյ նների ցանկացած վիրավորի ﬔկ ժամվա
ծավալով, և թե՛ կիրառված զենքի զինտեխնիկայի հզոր թյամբ ընթացքում տրամադրվել է կազմա-
կերպված բուժօգնություն, ինչի արդ-
քանակով տեղի նեցածը իրապես էլ պատերազմ էր: յունքում հոսպիտալային օղակում
նվազել է նաև մահերի թիվը:
Քառօրյա պատերազﬕ ընթաց- պլաստիկ վիրահատություն, որի
քում ﬔր ռազմական բժիշկները գե- արդյունքում զինվորի ստորին վեր- Ինչպես բոլոր հայ զինվորները,
րազանց աշխատանք են կատարել՝ ջույթները պահպանվել են, և նա այ- ռազմական բժիշկները ևս գտնվում
առաջնագծից 10 կիլոﬔտր հեռավո- սօր քայլում է: են գերազանց հոգեբանական վի-
րության վրա իրականացնելով բա- ճակում: Պատերազմական օրերին
ցառիկ վիրահատություններ: Բացի այդ՝ բժիշկները կատարել են Հայաստան են ժամանել հայ բժիշկ-
քներակի, սրտի և այլ վիրահատու- ներ այլ երկրներից, բայց դա աﬔն-
ՀՀ զինված ուժերի ռազմաբժշկա- թյուններ: Այսպիսով, կարող ենք ասել, ևին կապված չէ այն բանի հետ, որ
կան վարչության պետի խոսքով՝ մար- որ ռազմաբժշկական զորամասերում այստեղ բժիշկների պակաս կար:
տական գործողությունների առաջին կազմակերպված աշխատանքը եղել է
իսկ օրերից բուժծառայությունը ռազ- լիարժեք, որի արդյունքում գերազան- Արտերկրում ապրող ﬔր հայրենա-
մաբժշկական զորամասերում կազ- ցել ենք բոլոր ցուցանիշերը, որոնք առ կիցները ցանկանում էին ինչ-որ կերպ
մակերպված է եղել, ինչի արդյունքում այսօր հայտնի են ռազմաբժշկական ձեռք ﬔկնել բանակին: Մեր ռազմա-
բոլոր վիրավորներին ժամանակին և ծառայությանը: Ռազմական բժիշկ- կամ բժիշկներն այդ իրավիճակում
ճիշտ կազմակերպված բժշկական օգ- ները կարողացել են անել աﬔն ինչ, բոլոր խնդիրները լուծում էին, բայց
նություն է տրամադրվել: Ըստ նրա՝ որպեսզի հնարավորինս նվազեցնեն որոշվեց չﬔրժել առաջարկված օգ-
ռազմական բժիշկները քառօրյա պա- վիրավորվածների շրջանում հաշման- նությունը:
տերազﬕ օրերին կատարել են նաև դամության տոկոսը. բժիշկները պահ-

ՀԵՐՈՍ ՎՐԵԺԸ

Հաղթական մայիսից առաջ հայ վեց խոցել մյուս տանկերը ևս:
տղաները ստիպված եղան ևս ﬔկ
անգամ իրենց բազկի ուժը ցույց Խոցելուց հետո չորս հոգի կա-
տալ նենգ հակառակորդին: Ապ-
րիլյան քառօրյա պատերազմը նոր րողացան դուրս պրծնել տան-
պանծալի էջերով, սխրանքի մասին
պատմություններով լցրեց արցախ- կից՝ փորձելով փախչել, բայց
յան տարեգրությունը, որոնց հեղի-
նակները ﬔրօրյա հերոսներն են՝ ﬔնք ոչնչացրինք նրանց ևս:
ﬔզնից հեռացած ու ﬔր կողքին
ապրող քաջ տղաները: Հակառակորդի նռնականե-
Բժշկական համալսարանի երկ-
րորդ կուրսի ուսանող Վրեժ Ոս- տերի կրակոցից հայկական
կանյանը բուհական կրթությունն
ընդհատել է՝ նախ կատարելու հայ- կողﬕց երկուսը վիրավորում
րենիքի հանդեպ սրբազան պարտ-
քը և զինվորագրվելու հայրենիքի ստացան, հիմա ապաքինվում
պաշտպանության գործին:
Նա այն զինվորներից ﬔկն է, ով են,- ﬔր տղաների խիզա-
առաջին գծում դիմակայեց Արցա-
խի դեմ Ադրբեջանի սանձազերծած խության մասին հաﬔստութ-
ագրեսիային: Կրտսեր սերժանտ
Վրեժը թշնամու 4 տանկ խոցած ﬔր յամբ նշում է հայրենիքի երի-
հերոս զինվորներից ﬔկն է` հակա-
տանկային հաշվարկի հրամանա- տասարդ պաշտպանը:
տար: Նա դարձավ նրանցից ﬔկը,
ով հակառակորդին թեև առայժմ Աﬔնամարդասիրական մաս-
փխրուն, բայց խաղաղություն պար-
տադրեց, այն ﬔկը, ով հետ մղեց նագիտությունն ընտրած զին-
թշնամու առաջխաղացումը:
«Սկզբում մտածում էինք՝ ինչ վորը լավ գիտի կյանքի գինը:
անել, ինչպես անել, բայց խորհե-
լու ժամանակ: Երբ առաջին տանկը Ադրբեջանական զինված
խփեցինք, ոգևորվեցինք: Մարտն
ավելի թեժացավ: Մեզ հաջող- խմբին լավ դաս տալուց հետո

Վրեժը վիրավորվեց և այժմ

ապաքինվում է հոսպիտալում:

Բժշկական մասնագիտությու-

նը Ոսկանյանների ընտանիքում

ավանդական է: Վրեժ Ոսկան-

յանի հայրը նույնպես բժիշկ է։

ՀՀ առողջապահության նա-

խարար Արﬔն Մուրադյանի

հետ հանդիպման ժամանակ Վրեժը Վահագնի զույգ որդինե-
րից ﬔկն է: Զավակներից Էﬕլը, ով
որդու սխրանքների մասին Վա- Երևանի պետական համալսարա-
նի ակտուարական մաթեմատիկա-
հագն Ոսկանյանը պատﬔլ է, որ յի ամբիոնի ուսանող է, այս պահին
զինծառայության ﬔջ է՝ մարտական
Վրեժը ռազմական գործողություն- դիրքերում։

ների ընթացքում կռվել է դիվիզիայի

հրամանատարի տեղակալի գլխա-

վորությամբ և հակառակորդի չորս

տանկը խոցել են իրենց անձնակազ-

մով:

36 ԱՊԱԳԱ ԲԺԻՇԿ Մայիս 2016 N 23-24 (1334-1335)

ՄԻ՛ ՎՆԱՍԻՐ...

Երևանի Գ. Էﬕնի անվան N182 ավագ դպրոցի
բնագիտական առարկայական մասնախումբը
թե՛ համագործակցությունների շրջանակներում
և թե՛ այդ շրջանակներից դուրս բազմաթիվ ու
բազմապիսի ﬕջոցառուﬓեր է կազմակերպում՝
նպաստելով աշակերտների մասնագիտական
կողﬓորոշմանը: Վերջերս կայացած ﬕջոցառու-
մը ևս հետամուտ է այդ նպատակին, քանի որ այ-
սօր բժիշկը ոչ ﬕայն որակավորված մասնագետ
է, այլև պայքարող ճակատային զինվոր` հանուն
առողջության, երկարակեցության, ստեղծագործ
կյանքի, խաղաղության: Նրան, իրավամբ, կա-
րելի է համարել ժամանակակից կյանքի առաջ-
նորդներից:
Օրերս դպրոցում կայացած «Մի՛ ﬖասիր... ﬕ-
ջոցառման ընթացքում դպրոցի աշակերտները
հանգամանալից ներկայացրին տեղեկատվու-
թյուն «Վախ, «Վիտաﬕններ, «Գրիպ և
«Ուլտրաձայնային հետազոտություն թեմանե-
րով:
Դպրոցի դահլիճում հանդիսատեսի աչքի առջև
կատարվեց ուլտրաձայնային հետազոտություն:
Միջոցառման հյուրերն էին «Հերացի ԲԿ-ի պո-
լիկլինիկայի ղեկավար, մանկաբույժ Ա. Բալյանը,
ԵՊԲՀ դեղագործական քիﬕայի ամբիոնի վա-
րիչ, պրոֆեսոր Լ. Սահակյանը, «Հելիոս կլի-
նիկայի բժշկուհի, ռադիոլոգ Ա. Խաչատրյանը,
հոգեբան Ա. Հովհաննիսյանը, այլ ավագ դպրոց-
ների բնագիտական մասնախմբի ղեկավարներ
և ծնողներ:

Ա. ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆ
Գ. Էﬕնի անվան N182 ավագ դպրոցի
բնագիտական մասնախմբի ղեկավար

Մայիսի 7-ը Ռաբինդրանաթ Թագորի ծննդյան օրն է

Ռաբինդրանաթ Թագորը հնդիկ հռչակավոր բանաս- 155
տեղծ, կոմպոզիտոր, նկարիչ, հասարակական գործիչ և
հրապարակախոս է։ Ծնվել է Կալկաթայում, ազնվակա- ***
նի ընտանիքում։ Եղել է ընտանիքի 14-րդ երեխան: Սկսել Եկ ինչպես որ կաս, էլ ժամանակ ﬕ կորցնի զուգ-
է ստեղծագործել 8 տարեկան հասակից, գրել է բենգալե- վելուդ վրա։
րեն։ Իր առաջին պատմվածքը տպագրելուց հետո նրան Թող լինես հերարձակ-թափված վարսերով:
սկսեցին կոչել Բենգալի տաղանդավոր գրող։ Ուշիմութ- Թող սանրվածքդ լինի անկարգ ու կորսաժիդ ժա-
յան և ընդունակությունների համար Թագորին անվանել պավենները քանդած, ի՜նչ փույթ։
են Մահարշի, այսինքն՝ իմաստուն: 1913-ին արժանացել Եկ, ինչպես որ կաս, էլ ժամանակ ﬕ կորցնի զուգ-
է գրականության գծով նոբելյան մրցանակի: Թագորի գոր- վելուդ վրա։
ծերը թարգմանվել են նաև հայերեն: Եկ կանաչներով, փութկոտ քայլերով շտապիր։
Ձեզ ենք ներկայացնում հատվածներ նրա ստեղծագոր- Թող սեզերի ցողը երանգանկար ոտքերիդ ներկը
ծություններից: լվանա:
Կամ թեկուզ ոտքերիդ բոժոժիկների օղակները
*** բացվեն ու մանյակներիդ մարգարիտները թափվեն,
Մի մարդ, ով ճգնավոր էր զ մ դառնալ, կեսգիշերին ուշ ﬕ դարձնի։
ասաց. Հասել է ժամը, որ ես թողնեմ տ նս գնամ որո- Եկ կանաչներով, փութկոտ քայլերով, շտապի՛ր…
նեմ Աստծ ն։ Ա՜խ, ո՞վ էր այսքան ժամանակ ինձ պահ մ
այստեղ՝ մոլոր թյան ﬔջ։ Ես,-շշնջաց Աստված, բայց
մարդ ականջները փակ էին։ Անկողն ﬕ ծայր մ խա-
ղաղ պառկած էր կինը՝ քնած ման կը ծոցին։ Ո՞վ ես դ ,
որ այսքան ժամանակ ինձ հիմարացրիր խաբեցիր,-
ասաց մարդը։ Ձայնը նորից ասաց. Ես Աստվածն եմ,-
բայց մարդը չլսեց: Հանկարծ երեխան լաց եղավ քնի ﬔջ
ավելի հպվեց մորը։ Եվ հրամայեց Աստված. Սպասիր, ﬕ
լքիր քո տ նը, - նա կրկին չլսեց։ Եվ Աստված դառնո-
րեն հառաչեց. Ինչո՞ւ է ծառաս ինձ լք մ և գն մ որոնել
ինձ։

Մայիսի 11-ը Ֆիլիպ Մարսդենի ծննդյան օրն է

Անգլիացի գրող, ճանապար-
հորդ Ֆիլիպ Մարսդենը ծնվել է
1961-ին: Իր գրքերից ﬔկ մ նա
պատմ մ է, որ երբ 2000-ական-
ներին շրջ մ էր Արևելյան
Թ րքիայի լեռներ մ, ﬕ ան-
գամ ﬕ ոսկոր է ց յց տալիս ﬕ
հովվի մատնաց յց ան մ
այդ տարածքի ավերակնե-
րը: Հովիվը պատասխան մ է.
«Էրﬔնի: Այն հետ վերջինս
ոսկորը գց մ է իր շանը: Մարդ-
սենն այս դրվագն օգտագոր-
ծ մ է` որպես թ րքական հի-
շող թյան մշակ յթի օրինակ:
Նա «Հանդիպման վայրը. Ուղ-
ևոր թյ ն հայ թյան ﬔջ
գրքի հեղինակն է, որը 1991-ին
նրա կողﬕց ձեռնարկած ղ-
ևոր թյան արդյ նք էր: Այդ

ղևոր թյան հիﬓական շարժառիթներից ﬔկը հանդիսացել էր
Օսիպ Մանդելշտաﬕ «Ճանապարհորդ թյ ն դեպի Հայաստան
գիրքը:
Գիրքը 1994 թվականին արժանացել է Սոﬔրսեթ Մոհեﬕ անվան
մրցանակի: Այն արևմտահայերենով լ յս է տեսել Անթիլիաս մ՝
1999-ին: Հայ թյան վերաբերյալ բացառիկ մանրամասն թյ ննե-
րով հար ստ այս գիրքը հետաքրքիր է ն յնիսկ այն հայերի հա-
մար, ովքեր քաջատեղյակ են այդ ամբողջ պատմ թյանը:

Մայիսի 21-ը Անդրեյ Սախարովի ծննդյան օրն է

Ֆիզիկոս, ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեﬕկոս և քաղաքական գործիչ, 1975- 95
ին խաղաղ թյան նոբելյան մրցանակի դափնեկիր և իրավա-
պաշտպան Անդրեյ Սախարովը ԽՍՀՄ- մ ջրածնային ռ մբի
ստեղծման համահեղինակն է: Գիտնականը խորհրդային տա-
րիներին հանդես էր գալիս պետ թյան ժողովրդավարական
բարեփոխ ﬓերի դիրքերից, որի համար 1980-ին կնոջ` հայ հի
Ելենա Բոների հետ աքսորվել էր Գորկի:
Նա բազﬕցս հանդես է եկել Ղարաբաղյան հիﬓախնդրի ար-
դարացի լ ծման պահանջով՝ այն անվանելով «վերակառ ցման
փորձաքար:
Խորհրդային ղեկավար թյ նը նրան զրկել էր եռակի
Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսի, Ստալինյան և
Լենինյան մրցանակների դափնեկրի կոչ ﬓերից:
1988-ից Եվրախորհրդարանը մարդ իրավ նքների պաշտ-
պան թյան բնագավառ մ կատարած գործ նե թյան համար
սահմանել է Անդրեյ Սախարովի անվան մրցանակ` «Մտքի ազա-
տ թյան համար:
1990-ից ՀՀ- մ գործ մ է «Մարդ իրավ նքների պաշտպա-
ն թյան Անդրեյ Սախարովի անվան հայկական կենտրոն հա-
սարակական կազմակերպ թյ նը:
Երևան մ Սախարովի ան նով կոչվել է հրապարակ, որտեղ
2001-ին տեղադրվել է նրա կիսանդրին: Անդրեյ Սախարովի ան -
նով է կոչվել նաև փոքր մոլորակներից ﬔկը:

Մայիսի 25-ը Անդրանիկ Ճաղարյանի ծննդյան օրն է

Հայ վիրաբույժ, մարդաբան Անդրա- (1972), խուռիական (բրոնզեդարյան), ուրարտական և
նիկ Ճաղարյանը ծնվել է ԼՂՀ Ասկերա- Շենգավիթում 6 հազար տարի առաջ ապրած բնիկների
նի շրջանի Աստղաշեն գյուղում: 1938-ին դեմքեր։ Այդ դիմաքանդակներից ﬕ քանիսը դարձել են
ավարտել է Երևանի բժշկական ինստի- Նոր Զելանդիայի և Լիբանանի ազգային թանգարան-
տուտը։ Մասնակցել է Հայրենական ﬔծ ների սեփականությունը։ ԱՄՆ-ի հայ մասնագետների
պատերազﬕն։ Սրտաբանության և սր- ﬕության անդամ է (1967)։
տային վիրաբուժության ինստիտուտի Արժանացել է Մեծ մրցանակի (Բրյուսել, 1958) և
կազմակերպիչներից է։ 1957-ին ստացել ԽՍՀՄ ԲԳԱ Ն. Բուրդենկոյի անվան մրցանակի (1961):
է բժշկական գիտությունների դոկտորի,
իսկ 1960-ին՝ պրոֆեսորի կոչում։ 1963-
ին ստացել է ՀԽՍՀ գիտության վաս-
տակավոր գործչի կոչում: 1957-60 թթ.
եղել է ինստիտուտի սրտային վիրաբու-
ժության բաժանմունքի վարիչը, 1958-
ին կատարել է սրտի արատի առաջին
վիրահատությունը Հայաստանում:
1960-82 թթ. եղել է ԵԲԻ վիրահատա-
կան վիրաբուժության և տեղագրական
անատոﬕայի ամբիոնի վարիչը:
Օժտված լինելով կերպարվեստա-
գետի արտակարգ ձիրքով՝ նա ինքն է
ստեղծել իր գրքերի բոլոր գունավոր ատլասները։ Մշա-
կել է դեմքի պլաստիկ վերականգնման ﬔթոդ։ 1970-ին
ՀԽՍՀ ԳԱ հնագիտության և ազգագրության ինստի-
տուտին կից հիﬓել է մարդաբանության լաբորատո-
րիա, 1978-ին ՀԽՍՀ ազգագրության թանգարանում
(Սարդարապատ)՝ բրոնզեդարյան մարդկանց գանգե-
րի հիման վրա վերականգնված դիմաքանդակների
պատկերասրահ։ Վերականգնել է Պետրոս Դուրյանի

Պաշտոնական տեղեկատու №2

Հարցազր յցՊաշտոնական տեղեկատու
N2

Մեր թիմը - Արտեմ Սերգեյի Գրիգորյան

Թիվ 1 խնդիրը մեր ԲՈւՀ-ի աշխատակիցների համար ֆի-
նասականն է և դա իր հերթին բերում է մի շարք ուրիշ
բարդությունների ու խնդիրների. դասային ծանրա-
բեռնվածություն, ավելի քիչ ժամանակ անձնա-
կանին, գիտականին, հանգստին։

Ողջունում է գիտական գծով
պրոռեկտոր, պրոֆ. Կ.Բ. Ենկոյանը

Հաշվի առնելով այն տեմպերը, որով սկել
և շարունակում է իր գործունեությունը «Հերացի»
արհեստակցական կազմակերպությունը, համոզված եմ,
որ մեր համագործակցությունը կտա իր սպասելի արդյունքները։

Այս համար մ

Ամբիոնները համագործակցում են
Այն օրերը, որոնք անցկացվեցին Ծաղկաձորում,

բավական պրոդուկտիվ էին և օգտավետ:
Մենք հնարավորություն ստացանք ծանոթանալ
ամբիոններում կատարվող գիտական հետազո-

տություններին և վայելել հանգիստը Ծաղկա-
ձորի գեղատեսիլ բնության գրկում։

Երեխաները մեր կիզակետում
Միանգամից երկու ծրագիր որղղված համալ-
սարանական կլինիկաներում բուժվող երեխա-
ներին։ «Մուրացան» համալսարանական կլինիկայի
փոքրիկների նկարած նկարները ցուցադրվեցին համալսա-
րանում։ Կարճ ժամանակ անց «Հերացի» հիվանդանոցային համալիրի
ակնաբուժական կլինիկայում բացվեց արտ-թերապիայի սենյակը։

ԵՊԲՀ հարգելի աշխատակիցներ, ԼՂՀ սահ- Իմ գրեթե 15-ամյա աշխա-
մանին լարված իրավիճակի պատճառով, տանքային գործունեության
ապրիլի 2–ին նախատեսված ծնողների այցը ընթացքում ես առաջին ան-
ԼՂՀ զորամասեր անժամկետ հետաձգվում է։ գամ նկատում եմ ռեալ աշ-
«Հերացի» արհեստակցական կազմակեր- խատող արհեստակցական
պությունը հայցում է ձեր ներողամտութ- կազմակերպություն։ Դա
յունը և հավաստիացնում, որ դուք անպայ- նշանակում է, որ «Հերացի»
ման կայցելեք ձեր զինվորներին, երբ իրա- արհեստակցական կազմա-
վիճակը կրկին կայունանա։ կերպությունը կարողացել
«Հերացի» արհեստակցական կազմա- է հասնել այն բանին, որ
կերպությունը, ցանկանալով միավորել շատերի շուրթերից հնչում
ԵՊԲՀ տաղանդաշատ աշխատակիցներին, է «պրոֆմիություն», «ար-
կազմակերպում է «Բժշկականի շունչը» հեստակցական կազմակեր-
մրցույթ-ցուցահանդես։ Եթե զբաղվում եք պություն» արտահայտութ-
գեղանկարչությամբ, լուսանկարչությամբ, յունները։ Դա միանշանակ
քանդակագործությամբ, գորգագործութ- ողջունելի է իմ կողմից։
յամբ, ասեղնագործությամբ կամ կիրառա-
կան ավեստի այլ յուրօրինակ ուղղություն- Վերջին դեպքերի կա-
ներվ, ապա դիմեք մեզ, ձեր աշխատանք- պակցությամբ՝ խոսքը «Նո-
ները հանրությանը ներկայացնելու համար։ բելյան օրեր Երևանում» միջոցառման մասին է, էապես
«Հերացի» արհեստակցական կազմա- աճել է գիտական հետաքրքրվածությունը ողջ համալ-
կերպությունը պլանավորում է տպագրել սարանականների շրջանում։ Այս փաստը շատ պար-
ժողովածու, որի մեջ կզետեղվեն մեր աշ- տավորեցնող է, քանի որ, մենք պետք է կարողանանք
խատակիցների ստեղծագործությունները։ բավարարել այդ գիտական հետաքրքրվածությունը։
Եթե ցանկանում ենք տպագրել ձեր արձակ Այս տեսակետից մենք շատ անելիքներ ունենք, և կար-
կամ չափածո ստեղծագործությունները, ծում եմ, որ հնարավոր է գտնել համագործակցության
ապա դիմեք մեզ։ եզրեր «Հերացի» արհեստակցական կազմակերպութ-
Հարգելի աշխատակիցներ, եթե ունեք հար- յան հետ։ Հաշվի առնելով այն տեմպերը, որով սկել և
ցեր, խնդիրներ կամ առաջարկություններ, շարունակում է իր գործունեությունը կազմակերպութ-
դիմեք մեզ յուրաքանչյուր աշխատան- յունը, համոզված եմ, որ այդ համագործակցությունը
քային օր։ «Հերացի» արհեստակցական կտա իր սպասելի արդյունքները։
կազմակերպությունը միշտ պատրաստ է Մաղթում եմ, որ «Հերացի» արհեստակցական կազ-
աջակցելու ձեզ։ Գաղտնիությունը երաշ- մակերպությանը, կրկնապատկելով իր եռանդն ու էն-
խավորվում է։ տուզիազմը, ծառայի մեր ԲՈՒՀ-ի աշխատակիցներին։

Կ.Բ. ԵՆԿՈՅԱՆ
ԵՊԲՀ գիտության գծով պրոռեկտոր

Ինչպես բազմիցս նշվել է՝ «Հերացի» ար-
հեստակցական կազմակերպությունը
աջակցում է բոլոր ամբիոններին կազմա-
կերպելու միջամբիոնական սեմինարներ
Ծաղկաձորում։ Սա հանդիպումների մի
ձևաչափ է, որտեղ համատեղում են հա-
ճելին և օգտակարը, աշխատանքային
մթնոլորտը և հանգիստը, գործնականն
ու ընկերականը։ Այսպիսի սեմինարների
մասնակցության փորձ ունի ֆարմակոլո-
գիայի ամբիոնը։ Այս առիթով ցանկութ-
յուն առաջացավ զրուցել ֆարմակոլոգիա-
յի ամբիոնի վարիչ, դ.գ.դ., պրոֆ. Մարինե
Գառնիկի Բալասանյանի հետ...

- Բարև Ձեզ տիկին Բալասանյան։ Ձեր ամբիոնը մի ասպեկտ սկսած հետազոտման մեթոդներից, ստա-
մասնակցել է «Հերացի» արհեստակցական կազ- տիստիկ տվյալների մշակման ձևերից մինչև փորձա-
մակերպության աջակցությամբ կազմակերպ- րարական կենդանիների հետ աշխատանքի էթիկական
ված միջամբիոնական սեմինարին Ծաղկաձո- նորմերը։ Երիտասարդներին մեծ օգուտ տվեց նաև դե-
րում։ Կպատմեի՞ք մի փոքր ծրագրի մասին։ ղերի տեխնոլոգիայի ամբիոնի վարիչ պրոֆ. Թոփչյա-
-Բարև Ձեզ։ Այո մենք մասնակցել ենք նման միջոցառ- նի կողմից ներկայացված մեթոդները՝ էքսպերիմենտալ
ման և ոչ մեկ անգամ։ Ես մեծ հաճույքով կներկայացնեմ լուծումների վերաբերյալ։
այն։ Ծրագիրը իրականացվել էր մի քանի ամբիոնների - Ինչո՞ւմն էր նման ձևաչափի առավելությունը։
հետ համատեղ՝ ախտաֆիզիոլոգիայի, ֆարմացիայի, - Նախ ավելի ոչ պաշտոնական մթնոլորտը օգնում էր
կլինիկական ֆարմակոլոգիայի և դեղերի տեխնոլոգիա- մեր երիտասարդ գիտաշխատողներին ավելի անկաշ-
յի։ Ծրագրի իրականացումը, իհարկե, հնարավոր դար- կանդ և հանգիստ ներկայացնել իրենց աշխատանքնե-
ձավ «Հերացի» արհեստակցական կազմակերպության րը։ Բացի այդ շատ օգտակար էր նրանց համար, քանի
աջակցությամբ, ինչի համար իմ շնորհակալությունն եմ որ աշխատանքները քննարկվեցին բավական մանրա-
հայտնում։ Շատ կարևոր հանգամանք էր այն, որ հա- մասն, և դա մեծ նախապատրաստական փորձ էր գա-
վաքը կայացավ ոչ թե համալսարանում, այլ Ծաղկա- լիք ատենախոսական պաշտպանություններից առաջ։
ձորում։ Ինչո՞ւ եմ այս փաստը կաևորում, քանզի հնա- Քննարկումները շատ բովանդակալից էին նաև մյուս
րավոր եղավ առաց շտապելու քննարկումներ և դասա- մասնակիցների համար։ Եվ իհարկե չմոռանանք այն,
խոսություններ անց կացնել և միաժամանակ վայելել որ մենք հնարավորություն ստացանք հանգստանալու
հանգիստը։ Նշեմ, որ հավաքվածների մեջ գերակշռում քաղաքային եռուզեռից և վերականգնելու ուժերը նոր
էին ամբիոնների երիտասարդ մասնագետները։ Ոգեշնչ- աշխատանքների համար։
վելով այդ միջոցառման արդյունքներով, մենք կազմա- - Ինչպիսի՞ տպավորություններով վերադարձաք։
կերպեցիք նաև երկրորդ նմանատաիպ հանդիպումը - Միջոցառումը շատ լավ էր կազմակերպված, մեզ
մեր, կլինիկակակն ֆարմակոլոգիայի, ֆարմացիայի և այնտեղ ընդունեցի հյուրընկալ ձևով։ Այն օրերը, որ
օնկոլոգիայի ամբիոնների մասնակցությամբ։ անցկացվեցին Ծաղկաձորում, բավական պրոդուկտիվ
- Ինչպե՞ս ծնվեց այդ միտքը, ո՞վ եղավ նա- էին և օգտավետ բոլոր մասնակիցների համար։ Տպա-
խաձեռնողը։ վորությունները միանշանակ դրական են։
- Նախաձեռնողը եղել է «Հերացի» արհեստակցական - Ի՞նչ խորհուրդ կտաք բոլոր նրանց, ովքեր
կազմակերպությունը։ Երբ մենք ստացանք առաջարկը, ցանկանում են կազմակերպել կամ մասնակցել
բնականաբար անմիջապես համաձայնվեցինք մաս- նման ծրագրերի։
նակցել, քանի որ դա շատ լավ հնարավորություն էր, - Խորհուրդ կտամ միանշանակ ձեռքից բաց չթողնել
որը բաց թողնել ուղղակի չէր կարելի։ նման հնարավորությունը։ Սա շատ լավ տարբերակ է
- Ի՞նչ մթնոլորտ էր տիրում և ինչպե՞ս էր անց- պաշտոնական մեծ լսարաններում աշխատանքները
նում առօրյան։ ներկայացնելուց առաջ քննարկել դրանք ավելի նեղ
- Բոլոր մասնակիցները մեծ հետաքրքրվածությամբ միջավայրում բացերն ու թերությունները հայտնաբե-
մասնակցում էին դասախոսություններին և քննար- րելու և շտկելու համար։
կումներին։ Կարելի է ասել, որ ստեղծվել էր բավա- - Իսկ ի՞նչ կմաղթեք «Հերացի» արհեստակցա-
կանին առողջ աշխատանքային մթնոլորտ։ Հանդի- կան կազմակերպությանը։
պումների ընթացքում ախտաֆիզիոլոգիայի ամբիո- - Կմաղթեմ, որ կանգ չառնեն, շարունակեն նույն եռան-
նի դոցենտ Արտեմ Գրիգորյանը բավականին հան- դով առաջ շարժել։ Պետք է նշեմ, որ մենք որակական
գամանալից և բազմաբովանդակ դասախոսությամբ փոփոխություն ենք զգացել, դեպի լավը իհարկե։ Այն
ներկայացրեց ժամանակակից գիտական տվյալները միջոցառումները ու ծրագրերը, որ դուք իրականցնում
գլխուղեղի արյան շրջանառության պաթոլոգիաների ենք շատ կարևոր և օգտակար են մեր համալսարանի
մասին։ Այնուհետև կազմակերպվեցին ֆարմացիայի, աշխատակիցների համար։
ֆարմակոլոգիայի ամբիններից համատեղ և կլինիկա- - Շնորհակալություն, տիկին Բալասանյան, հե-
կան ֆարմակոլոգիայի ամբիոնից մեկական գիտական տաքրքիր հարցազրույցի համար։
աշխատանքների քննարկում։ Քննարկման ընթացքում
բաց չթողնվեցին հետազոտական աշխատանքների ոչ

Եվս մեկ նմանատիպ ծրագիր իրականացրել են դեղա- և դեղաբանություն» ասոցիացիայի գործունեությունը,
գործության կառավարման և ֆարմակոգնոզիայի ամ- հնարավոր համագործակցության եզրերը 2 ամբիոննե-
բիոնները։ Այս միջոցառման մասին կզրուցենք դեղա- րի միջև և ասոցիացիայի հնարավոր դերը այդ պրոցե-
գործության կառավարման ամբիոնի վարիչ, տնտեսա- սում։ Կազմակերպվեցին նաև ակտիվ հանգստի միջոցա-
գիտական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Մար- ռումներ՝ սեղանի թենիսի առաջնություն, այցելություն
գարիտա Հրանտի Բեգլարյանի հետ։ պատմամշակույթային վայրեր, քայլարշավ անտառում։
- Ի՞նչ տվեց միջոցառումը Ձեր ամբիոնին
- Բարև Ձեզ տիկին Բեգլարյան։ Կխնդրեի մի փոքր
ներկայացնեք Ծաղկաձորում տեղի ունեցած մի- - Նախ մենք հնարավորություն ստա-
ջամբիոնական միջոցառումը։ ցանք ծանոթանալ 2 ամբիոններում
կատարվող գիտական հետազոտութ-
- Բարև Ձեզ։ Մեր և ֆարմակոգնո- յուններին և վայելել հանգիստը Ծաղ-
զիայի ամբիոնները անցկացրեցին կաձորի գեղատեսիլ բնության գրկում։
համատեղ միջոցառում։ Մենք 3 Կարելի է ասեն, որ ծրագիրը ավելի
օրով մեկնեցինք Ծաղկաձոր՝ հա- մտերմացրեց մեր ամբիոններին։
մատեղ գիտական քննարկումներ - Եվ ավանդական հարցը՝ ի՞նչ
կազմակերպելու և իհարկե մի փոքր կմաղթեք «Հերացի» արհեստակ-
հանգստանալու ակնկալիքով։ ցական կազմակերպությունը
Ծրագրին մասնակցեցին ամբիոննե- - Կմաղթեմ բեղմնավոր աշխատանք,
րից 22 աշխատակիցներ։ Ֆարմա- ուժ ու եռանդ, որպեսզի մշտապես
կոգնոզիայի ամբիոնից իրենց գի- թև ու թիքունք լինեն մեր աշխա-
տական աշխատանքները ներկա- տակիցներին, ցանկացած կարիքի
յացրեցին ամբիոնի վարիչ դոցենտ դեպքում։ Կմաղթեմ նաև նոր գաղա-
Չիչոյանը և ևս 5 դասախոսներ։ փարներ ու ծրագրեր և դրանց շու-
Այնուհետև նմանատիպ զեկուցում- տափույթ իրականացում։
ներով հանդես եկան մեր ամբիոնի
դասախոսները։ Իմ զեկույցում ես
ներկայացրեցի «Դեղագիտություն

Ողջույն հարգելի ընթերցող։ «Մեր թիմը» խորագրի րաստ է գտնվելու յուրաքանչյուր աշխատակցի կող-
այսօրվա հյուրն է ԵՊԲՀ ախտաֆիզիոլոգիայի ամբիոնի քին դժվարին պահերին։ Նմանատիպ իրավիճակներ
դոցենտ, բ.գ.թ. Արտեմ Սերգեյի Գրիգորյանը։ արդեն բազմիցս եղել են։ Մեր աշխատակիցները
-Բարև Ձեզ պարոն Գրիգորյան։ Դուք հանդի- պետք է գնահատված և պաշտպանված լինեն։
սանում եք «Հերացի» արհեստակցական կազ- -Ի՞նչ գործունեություն եք ծավալում Դուք «Հերա-
մակերպության հիմնադիր անդամներից մեկը։ ցի» արհեստակցական կազմակերպությունում և
Կպատմե՞ք կազմակերպության ստեղծման Ձեր ինչո՞վ կցանկանայիք զբաղվել ապագայում։
պատմությունը։ Ի՞նչը շարժառիթ հանդիսա- -Ցավոք հարցի առաջին մասի վերաբերյալ շատ բան
ցավ Ձեր այդ մտքին։ չեմ կարող ասել։ Ավելի շատ իմ դերակատարումը եղել
- Շարժառիթը և մոտիվացիան բազմաբաղադրյալ է այն հեռուն գնացող վեկտորների առումով, թե ինչպի-
է։ Կնշեմ ինձ համար առավել կարևորները։ Ես բա- սին պետք է լինի մեր կառույցը ի վերջո։ Մոտ ապագա-
վական երկար ժամանակ մտածել եմ այն մասին, որ յում կարծում եմ, որ կստանձնեմ մեր գործընկերների
ճիշտ չէ ցանկացած պրոբլեմ, խնդիր, որը ծագում է ֆիզիկական կուլտուրայի, առողջության պահպանման
«հասարակ» աշխատողի առջև բարդել ԲՈւՀ-ի ղեկա- և առողջ ապրելակերպի հարցերով աշխատանքնե-
վարության վրա։ Գտնում եմ, որ «Մենք ուժեղ ենք րը։ Դրա շրջանակներում նախատեսվում է նախա-
միասին» հայտնի արտահայտությունը հնարավոր է պայմաններ ստեղծել մեր աշխատակիցներին ակտիվ
իրագործել, եթե մենք կարողանանք ստեղծել ուժեղ, կենսակերպ և սիրողական սպորտով զբաղվելու հնա-
պինդ և չքաղաքականացված արհեստակցական րավորություն ապահովելու համար։ Մեր համալսա-
կազմակերպություն։ Իմ պատկերացմամբ արհես- րանի ցավոտ հարցերից է նաև այն, որ չունեք նորմալ
տակցական կազմակերպությունը պետք է կանգնած սպորտդահլիճ, որտեղ հնարավոր կլինի կազմակերպել
լինի յուրաքանչյուր աշխատակցի կողքին, հենց այն թիմային խաղեր և չվախենալ պատահաբար «հանդի-
ժամանակ, երբ նա իրոք օգնության կարիք ունի։ պել» հատակից ցցված տաղտակների և մեխերի։ Ես
Նախադրյալներից մեկը, որը ժամանակային առու- հիշում եմ իմ ընդունելության ժամանակ այստեղ մի
մով համընկավ մեր կազմակերպության ստեղծման պաստառ կար, որի վրա գրված էր. «Բժի՛շկ, քո երկ-
հետ, կեսաթոշակային նորամուծություններն էին։ րորդ մասնագիտությունը ֆիզկուլտուրան է»։ Ցավոք
Եթե յուրաքանչյուր աշխատակից առանձին առան- դա այսօր ակտուալ չէ։ Այնուամենայնիվ համալսարա-
ձին ուսումնասիրեր այդ ոլորտ, շատերի մոտ կլի- նի ղեկավարությունը իրականացնում է քայլեր այս բա-
նեին թերացումներ։ Իսկ եթե մի կազմակերպութ- ցը լրացնելու համար և դա շատ լավ է։
յունը ուսումնասիրի ամբողջ դաշտը և մշակի առա- - Ձեր կարծիքով ո՞րն է մեր համալսարանի աշխա-
վել հարմար տարբերակը մեր աշխատակիցների տակիցներին հուզող ամենամեծ խնդիրները,
համար, շատ ավելի նպատակահարմար և խելամիտ ի՞նչ լուծումներ կառաջարկեք դրաց համար։
է ստացվում։ Հաջորդ շարժառիթը այն էր, որ աշ- -Ամենալուրջ խնդիրների լուծումը չեմ կարծում, որ
խատակիցներից շատերը կյանքի որոշակի փուլում կլինի «Հերացի» արհեստակցական կազմակերպութ-
կանգնում են լուրջ խնդիրների առջև և ֆինասական, յան իրավասություններում։ Թիվ 1 խնդիրը մեր ԲՈւՀ-ի
սոցիալական, իրավական և այլ բնույթի օգնության աշխատակիցների համար ֆինասականն է և դա իր
կարիք են ունենում։ Արհեստակցական միությունը հերթին բերում է մի շարք ուրիշ բարդությունների ու
պետք է հնարավորության սահմաններում օգնի աշ- խնդիրների. դասային ծանրաբեռնվածություն և հետևա-
խատակիցներին նման իրավիճակներում։ Ինձ հա- բար ավելի քիչ ժամանակ անձնականին, գիտականին,
մար արհեստակցական միությունը պետք է լինի հանգստին և այլն։ Երկրորդ խնդիրը վերաբերվում է
ոչ միայն տարբեր միջոցառումների և ակցիաների կադրերին։ Այո ԲՈՒՀ-ի ղեկավարությունը անում է քայ-
կազմակերպող, այլ ժամանակի ընթացքում, բարձ- լեր, լավագույն կադրերին պահելու համար, սակայն
րացնելով իր հեղինակությունը, ցույց տա, որ պատ-

դրանք բավարար չեն։ Դա ինձ համար շատ ցավալի - Դուք ուսանողների կողմից բավական սիրված
կետ է, քանի որ իմ շատ ընկերներ հեռացել են երկրից դասախոս եք։ Ի՞նչ հատկանիշներ պետք է ունե-
վերոնշյալ սոցիալ-տնտեսական հարցերից ելնելով։ նա դասախոսը, նման պատվավոր կոչման ար-
Ամեն ինչ պետք է անել, որ այդ մարդիկ զգան, որ իրենք ժանանալու համար։
գնահատված են իրենց երկրում, հասարակության մեջ, -Շատ շնորհակալություն նման գնահատականի հա-
իրենց ԲՈՒՀ-ում։ Իմ կարծիքով այս տեսակետից Մենք մար։ Կարծում եմ առաջնահերթ է նվիրվածությու-
շատ անպաշտպան ենք։ նը գործին և անըդհատ ինքնակատարելագործումը։
- Կա՞ն արդյոք մտքեր, որոնք կցանկանայիք Իհարկե ոչ պակաս կարևոր է, որ ինքը դասախոսը սի-
տեսնել «Հերացի» արհետակցական կազմակեր- րի ուսանողներին և նրանց հետ աշխատելը։ Հակառակ
պության ծրագրերում։ դեպքում անկախ գրաված գիտական աստիճանից և
- Մինչ այսօր բավական ծրագրեր են իրականացվել և «տիտղոսներից», անհնար է լավ արդյունքերի հասնել
դրանց մի մասը վերաբերվում են տարբեր կազմակեր- այս բանագավառում։
պությունների առաջարկած ծառայությունների կորպո- - Դուք, որպես ակտիվ գիտաշխատող, ի՞նչ խոր-
րատիվ փաթեթներից զեղչված գներով օգտվելուն։ Այ- հուրդներ կտաք Ձեր կոլեգաներին, հատկապես
նուամենայնիվ այդ գներն էլ դեռևս հասանելի չեն մեր երիտասարդներին։
աշխատակիցներից շատերի համար։ Ես կցանկանայի, -Հիմնական դժվարությունը այսօր մեր իրականության
որ ժամանակի ընթացքում մենք ավելի հասանելի և մեջ ուսումնական պրոցեսում առաջարկվող մեծ ծանրա-
մոտ լինենք մեր գործընկերներին։ Կարծում եմ, որ մեր բեռնվածություն հաղթահարումն է և դրա հետ մեկտեղ
ապագան պիտի լինի այնպիսին, որ մենք հնարավո- ժամանակ գտնելը գիտական աշխատանքի ու իհար-
րինս անկախ, օբյեկտիվ և աշխատակիցների շահերը կե անձնական կյանքի համար։ Սակայն կարծում եմ, որ
ռեալ պաշտպանող կառույց դառնանք։ ուսումնական պրոցեսում հաջողակ լինելը անհնար է

- Ես գիտեմ, որ դուք անձամբ մասնակցել եք առանց գիտական ակտիվության։ Իմ համոզ-
կազմակերպության ծրագրերց մեկին։ Ի՞նչ մամբ շատերը թերի են պատկերացնում այն
ծրագիր էր դա և ինչպիսի՞ն էին տպավորութ- հնարավորությունները, որոնք ընձեռնվում են։
յուննեը, որպես մասնակցի։ Չնայած եղած սուղ միչոցներին, շատ քչերն
- Այո դա միջամբիոնական հավաք էր Ծաղկաձորում, են օգտվում դրանց ողջ հնարավորություննե-
որն մասնակցում էին ֆարմակոլոգիայի, ֆարմացիայի, րից՝ սկսած առաջարկվող դրամաշնորհային
կլինիկական ֆարմակոլոգիայի, դեղերի տեխնոլոգիայի ծրագրերից, վերջացրած կլինիկո-լաբորատոր
ամբիոնները և մեր ամբիոնը։ Չնայած, որ մենք գործնա- հնարավորություններով։ Ասել, որ խնդիրը տե-
կանում «հարևաններ» ենք այնուամենայնիվ կան բազ- ղեկատվական է, սխալ կլինի, քանի որ գիտութ-
մաթիվ հարցեր, որոնք հիմնականում չեն քննարկվում յան վարչությունը բավական լավ է աշխատում
միասին։ Միգուցե ժամանակի սղության, միգուցե մեծ այս պրոֆիլում։ Խնդիրը մոտիվացիայի, հե-
ծանրաբեռնավածության պանտճառով հնարավոր չի լի- տաքրքրվածության պակասի մեջ է։ Հարկավոր
նում հանգիստ նստել և առանց շտապելում զրուցել այն- է չտրվել ընդհանուր դեպրեսիային և լավատե-
պիսի թեմաներից, որոնք հավանաբար կբարձրացնեն դա- սորեն շաժվել առաջ։
սավանդման, գիտական աշխատանքների, ուսումնական - Ի՞նչ կասեք բոլոր նրաց, ովքեր մտա-
պլանների և այլնի որակը։ Նշված հանդիպումը տվեց այդ ծում են դառնալ բժիշկ-տեսաբան։
հնարավորությունը։ Արդյունքը եղավ այն, որ մենք հնա- -Կասեմ. «Բարով եք եկել»։ Ես կարծում եմ, որ ցանկա-
րավորություն ստացանք միմյանց հետ շփվել ավելի ըն- ցած մասնագիտության հարցում կարևոր է «սիրտը լսե-
կերական մթնոլորտում (ես այս փաստը անչափ կարևո- լը»։ Հակառակ դեպքում ընտրված մասնագիտությունը
րում եմ), քննարկելու հարցեր ծրագրային ինտեգրացիայի դառնում է կյանքում համար մեկ ստրեսորը։ Շատ գրա-
վերաբերյալ, ծանոթանալու մասնակիցների կողմից կա- վիչ բաներ կան մեր ասպարեզում ու հատկապես այն,
տարվող գիտական աշխատանքներին և իհարկե մի քանի որ այսօր աշխարհում բժշկագիտության ամենամեծ
օրով կտրվելու քաղաքային եռուզեռից ու հանգստանալու։ առաջընթացը հենց տեսական բժշկության ոլորտում է։
Խորհուրդ կտայի մյուս ամբիոններին անպայման դիմել և Մեզ, իհարկե, պետք են նոր կադրեր և ես ուրախ կլի-
կազմակերպել նմանատիպ միջոցառումներ։ նեմ մեր ընտանիքի յուրաքանչյուր նոր անդամին։
- Ինչպես հասկացա մեր զրույցից, Դուք շատ եք
սիրում մեր համալսարանը։ Իսկ որտե՞ղ առավել
շատ կցանկանայիք աշխատել, եթե ոչ այստեղ։
- Համալսարանի հետ կապի լրիվ ընդհատումը ինձ շատ
վատ է թվում, քանի որ կյանքիս մեծ մասը կապված է
նրա հետ։ Սակայն կա մի միտք, որը կփորձեմ իրակա-
նացնել հետագայում, համատեղության կարգով։ Ինձ
հետաքրքրում է սինխրոն թարգմանիչների գործը։ Հե-
տաքրքիր է ինչպես գիտական այպես էլ գործնական
առումով։ Ես մեծ հաճույքով կուսումնասիրեմ այդ մարդ-
կանց գլխուղեղում կատարվող նեյրոփսիխոլոգիական
պրոցեսները և ինքս էլ կփորոձեմ իրականացնել թարգ-
մանություններ։ Այս աշխատանքը ինձ հրապուրում է
ինչպես իր «գեղեցկությամբ» և հետաքրքրությամբ,
այնպես էլ իր ֆինասական կողմով։

- Մի փոքր պատմեք Ձեր մասին, ինչպիսի՞ն եք ղադրում և արդարացիորեն։ Շատ եմ
Դուք համալսարանի պատերից դուրս, առօր- սիրում սպորտ և հատկապես ֆուտբոլ և
յա կյանքում։ Ի՞նչ հոբբիներ ու նախասիրութ- չեմ սիրում, երբ ֆուտբոլային օրերին մեր
յուններ ունեք։ տուն են գալիս մարդիկ, ովքեր չեն սրում
-Բավական ընկերասեր անձնավորություն եմ։ Ցավոք և չեն դիտում այս խաղը։ Շատ եմ սիրում
սրտի վերջին տարիներին ստիպված եմ լինում ավելի գեղարվեստական գրականություն կար-
շատն ժամանակ հատկացնել աշխատանքիս և ավե- դալ և դրանք քննարկել։ Սիրում եմ Երևա-
լի քիչ՝ ընկերներիս։ Նրանք ինձ շատ են դրանում մե- նը, անկախ ամեն ինչից։ Ճիշտ է աշխար-
հում կան շատ գեղեցիկ ու լավ տեղեր,
միևնույնն է ես այն «հիմարներից» եմ,
ում համար Երևանը ամենալավ տեղն է
բնակության համար։ Հետաքրքրվում եմ
բնապահպանության հարցերով, չնայած
վերջին ժամանակներս, արդեն հասկա-
նալի պատճառներով, չեմ կարողանում
մասնակցել նմանատիպ ակցիաների։
Երաժշտությունից սիրում եմ բնականա-
բար ռոք և հատկապես ռուսական ДДТ
խումբը։ 2 տարի առաջ նրաց համերգը
Հայաստանում ինձ համար մեծ նվեր ու տոն էր։
- Պարոն Գրիգորյան շնորհակալություն բա-
վական հետաքրքիր և բովանդակալից հար-
ցազրույցի համար։
- Ձեզ նույպես շնորհակալություն։ Ես վաղուց իմ մասին
այսքան չէի մտածել։ Պետք է անհապաղ շտկել այս բացը։

1983 թ. Բրիտանացի նկարիչ Ադրիան Հիլլը առա- վորությունները և մեթոդի առավելությունները։
ջարկեց մի նոր տերմին՝ արտ-թերապիա, որը ԵՊԲՀ ռեկտորը իր հերթին ողջունեց ծրագրի իրա-
իրենից ներկայացնում էր ստեղծագործական կանացումը՝ նշելով, որ այս մեթոդի ներդրումը
գործունեության միջոցով հիվանդության հաղ- բուժական պրակտիկայում շատ կարևոր է հատ-
թահարման մեթոդիկա։ 30 տարուց ավելի մեթոդը կապես մի շարք հիվանդությունների հետվիրա-
կիրառվել է ամբողջ աշխարհում։ հատական ռեաբիլիտացիոն շրջանում։ Պրոֆ.
Ս.թ. ապրիլի 25-ին «Հերացի» հիվանդանոցային Նարիմանյանը նշեց նաև այն, որ մեթոդի ուսում-
համալիրի ակնաբուժական կլինիկայում բացվեց նասիրումը կմտնի համալսարանի ուսումնական
առաջին արտ-թերապիայի սենյակը։ Այն իրակա- ծրագրի մեջ։
նության դարձավ շնորհիվ ԵՊԲՀ կլինիկական «Հերացի» արհեստակցական կազմակերպությու-
աշխատանքների գծով պրոռեկտոր Ա. Մինասյա- նը հայտնում է իր շնորհակալությունը ԲՈՒՀ-ի և
նի և «Հերացի» արհեստակցական կազմակեր- համալսարանական կլինիկայի ղեկավարությանը
պության։ Ի դեպ սենյակի պատերի նկարազար- ծրագիրը կյանքի կոչելու համար։
դումը կատարվել էր «Հերացի» ար-
հեստակցական կազմակերպության
աշխատակիցների և ԵՊԲՀ ուսանող-
ների կողմից։
Բացման արարողությանը ներկա
էին հյուրեր ԲՈՒՀ-ի և կլինիկայի ղե-
կավարությունից, «Հերացի» արհես-
տակցական կազմակերպությունից,
ակնաբուժական կլինիկայի բժիշկ-
ներից և բուժում ստացող փոքրիկ-
ներից։ Երեխաների համար սենյակը
մեծ անակնկալ եղավ։ Գունազարդ
պատերը նկարչական պարագաները,
հրավիրված ծաղրածուն և հյուրասի-
րությունը օրը դարձրին տոնական։
Բացման արարողության ժամանակ
կլինիկայի ղեկավար պրոֆ. Շաքար-
յանը ներկայացրեց սենյակի հնարա-

Արտ-թերապիայի մեթոդը արդեն յունը «Հերացի» արհեստակցական կազ-
վաղուց կիրառվում է «Մուրացան» ման- մակերպությունը և «Մուրացան» համալ-
կական հիվանդանոցում։ Այն իր ուրույն սարանական կլինիկայի ղեկավարութ-
տեղն է գրավում կլինիկայի մի շարք բա- յունը կազմակերպեցին ցուցահանդես,
ժանմունքներում և շատ սիրված է փոքրիկ որտեղ ներկայացվեցին փոքրիկների
պացիենտների կողմից։ Այստեղ բուժում նկարները։ Այդ ստեղծագործությունները
ստացող երեխաները մշտապես ստեղծա- մեկ ամիս շարունակ զարդարում էին մեր
գործում են։ Ակնհայտ է այն փաստը, որ ԲՈՒՀ-ի վարչական մասնաշենքի առաջին
երեխաները նախնտրում են վառ գույներն հարկը։ Երևի բոլորը նկատած կլինեն պա-
ու երանգները։ Իրենց նկարներում նրանք տերից կախված գեղեցիկ ու գունագեղ
պատկերում են իրենց երազանքներն ու նկարները։ Յուրաքանչյուր ոք, անցնելով
պատկերացումները։ Բավական ուրա- այդ նկարներ կողքով, ակամայից մի պահ
խացնող է այն փաստը, որ նրանք չեն կանգ էր առնում և հիանում փոքրիկների
կորցրել մանկական խանդավառությունն աշխատանքներով։ Կարելի էր նկատել
ու երազանքները։ Այս պրոցեսը հոգեբա- նաև մշտական «այցելուների»։ Այսպիսի
նական մեծ ազդեցություն ունի երեխա- միջոցառումները շատ կարևոր են, քանի
ների և նրաց հարազատմների վրա, ինչը որ դրանք նպաստում են երեխաների ինք-
էապես օգնում է բուժման պրոցեսին։ նագնահատականի բարձրացմանը, նոր,
ավելի գեղեցիկ ու պայծառ աշխատանք-
Նպատակ ունենալով խթանել երե- ների ստեղծմանը։
խաների գեղագիտական գործունեութ-

Հետևեք մեզ Facebook-ում - Heratsi Trade Organization - Հերացի արհեստակցական
կազմակերպություն (սպասարկվում է www.doctors.am կայքի կողմից)
Պաշտոնական տեղեկատվություն ԵՊԲՀ կայքում - www.ysmu.am
Գրեք էլ-փոստով - [email protected]
Զանգահարեք - (060) 62 13 13
Այցելեք մեզ - ՀՀ ք. Երևան, Կորյունի 2, գլխավոր մասնաշենք, 3-րդ հարկ

Խմբագրեց Գարիկ Եգանյանը - [email protected]