KIMIA TINGKATAN 4

Contoh soalan: Suhu campuran Masa yang diambil
untuk mengumpul
Set Bahan tindak balas 40 cm3 gas hidrogen
(s)
I 25 cm3 asid hidroklorik 0.2 mol dm-3
+ 300C 90

serbuk zink berlebihan

II 25 cm3 asid hidroklorik 0.4 mol dm-3 300C 55
+

serbuk zink berlebihan

Berdasarkan jadual di atas, terangkan perbezaan dalam kadar tindak balas antara Eksperimen I dengan
Eksperimen II dengan merujuk kepada teori perlanggaran.

Jawapan :

1. Kepekatan larutan HCl dalam Eksperimen II lebih tinggi
daripada kepekatan larutan HCl dalam Eksperimen I

2. Bilangan ion H+ per unit isipadu dalam Eksperimen II lebih tinggi
3. Frekuensi perlanggaran berkesan di antara ion H+ dan atom Zn

dalam Eksperimen II lebih tinggi
4. Kadar tindak balas dalam Eksperimen II lebih tinggi

Kesan MANGKIN terhadap kadar tindak balas

1. Mangkin merendahkan tenaga pengaktifan
2. Lebih banyak zarah bahan tindak balas memperolehi

tenaga pengaktifan yang lebih rendah
3. Frekuensi perlanggaran berkesan antara (zarah-zarah)

bahan tindak balas bertambah
4. Kadar tindak balas bertambah

Contoh soalan:

101

Eksperimen I II

Susunan radas Asid hidroklorik Asid hidroklorik
berlebihan berlebihan

0.2 g pita magnesium +
Larutan kuprum(II)
sulfat (mangkin)

0.2 g pita magnesium

Suhu/0C 40 40
20 15
Masa yang diambil
untuk pita
magnesium larut (s)

Berdasarkan jadual di atas, terangkan perbezaan dalam kadar tindak balas antara Eksperimen I dengan
Eksperimen II dengan merujuk kepada teori perlanggaran.

Jawapan :

1. Eksperimen II menggunakan larutan kuprum(II) sulfat sebagai
MANGKIN

2. MANGKIN merendahkan tenaga pengaktifan
3. Lebih banyak zarah yang bertindak balas memperolehi tenaga

pengaktifan yang rendah
4. Frekuensi perlanggaran berkesan di antara ion H+ dan atom Mg

dalam Eksperimen II lebih tinggi
5. Kadar tindak balas dalam Eksperimen II lebih tinggi

102

SIFAT MANGKIN

1. Sifat KIMIA mangkin tidak berubah
semasa tindak balas

2. Sifat FIZIK mangkin boleh berubah semasa
tindak balas

3. Mangkin boleh meningkatkan KADAR
tindak balas

4. Mangkin TIDAK boleh meningkatkan
KUANTITI hasil

5. Mangkin adalah KHUSUS dalam
tindakannya (tb berbeza, mangkin
berbeza)

6. Mangkin diperlukan dalam kuantiti yang
KECIL untuk perubahan yang BESAR

7. Mangkin dalam bentuk serbuk lebih
berkesan berbanding ketulan

CONTOH MANGKIN DAN PENGGUNAANNYA

MANGKIN TINDAK BALAS / PROSES DALAM INDUSTRI
Nikel/platinum Penghidrogenan hidrokarbon tak tepu kepada
hidrokarbon tepu
Nikel Penghidrogenan lemak tak tepu kepada lemak tepu
Kuprum(II) sulfat Zink dan asid sulfurik cair
Mangan (IV) oksida Penguraian hidrogen peroksida
Serbuk besi Proses Haber (pembuatan ammonia)
Vanadium(V) oksida Proses Contact (pembuatan asid sulfurik)
Platinum Ostwald process (pembuatan asid nitrik)
Asid sulfurik pekat Pengesteran

103

MENTAFSIR GRAF KADAR TINDAK BALAS

Isipadu gas Kadar tindak balas dalam Eksperimen I lebih tinggi
daripada Eksperimen II

Isipadu maksimum gas yang dihasilkan dalam
Eksperimen I lebih tinggi daripada Eksperimen II

Bilangan mol BAHAN dalam Eksperimen I lebih tinggi
daripada bilangan mol bahan dalam Eksperimen II

Isipadu gas Masa
Isipadu gas
Kadar tindak balas dalam Eksperimen II lebih tinggi
daripada Eksperimen I
Isipadu maksimum gas yang dihasilkan dalam
Eksperimen I lebih tinggi daripada Eksperimen II
Bilangan mol BAHAN dalam Eksperimen I lebih tinggi
daripada bilangan mol bahan dalam Eksperimen II
Masa

Kadar tindak balas dalam Eksperimen II lebih tinggi
daripada Eksperimen I
Isipadu maksimum gas yang dihasilkan dalam
Eksperimen II SAMA dengan isipadu maksimum gas
dalam Eksperimen I
Bilangan mol BAHAN dalam Eksperimen II SAMA
dengan bilangan mol bahan dalam Eksperimen I

Masa

104

BAB 8 :
BAHAN BUATAN DALAM INDUSTRI

1. ALOI

Maksud aloi
Campuran dua atau lebih unsur dengan unsur utamanya ialah LOGAM

Tujuan Pengaloian:
1. Menambahkan kekerasan dan kekuatan logam
2. Memperbaiki rupa logam
3. Mencegah kakisan logam

PERBANDINGAN LOGAM TULEN DAN ALOI

CIRI-CIRI LOGAM TULEN ALOI
Jenis atom SAMA BERBEZA
Saiz atom SAMA BERBEZA
Susunan atom TIDAK TERATUR
Sifat logam TERATUR
SAMA SAMA

Aloi lebih keras daripada logam tulen Atom logam
Penerangan: tulen

Susunan atom logam tulen rapat
dan teratur
Atom-atom logam tulen mudah
menggelongsor

Dalam aloi, atom asing Atom logam
mengganggu susunan atom tulen
logam tulen yang rapat dan teratur
Atom asing
Atom-atom logam tulen susah
menggelongsor

105

JENIS-JENIS ALOI DAN KEGUNAANNYA

ALOI KOMPOSISI SI

Gangsa Kuprum (90%) Keras, k
Stanum (10%)

Loyang Kuprum (70%) Keras, k
Zink (30%)

Keluli Ferum (99%)
Karbon (1%)

Pewter Stanum (97%) Berkila

Kuprum+antimoni (3%)

Duralumin Aluminium (94%) Ringan,
Kuprum (4%)

Magnesium (1%)

Keluli Ferum (74%) Keras, k
nirkarat Kromium (18%)

Nikel (8%)

106

IFAT KHAS KEGUNAAN
kuat, tahan kakisan Barang perhiasan
kuat, tahan kakisan
Keras, kuat Pingat
at, mudah ditempa Peralatan rumah
Barang perhiasan
Struktur bangunan

Badan kereta
Barang perhiasan

, kuat, tahan kakisan Badan kapal terbang
Basikal lumba

kuat, berkilat, tahan Sudu, garfu, pisau,
kakisan alat pembedahan

106

2. KACA

JENIS-JENIS KACA DAN KEGUNAANNYA

KACA KOMPOSISI Lu
Kaca silika terlakur 99% silika (SiO2) Ta
Boron oksida (B2O3) Ta
Kaca borosilikat
81% silika (SiO2) Lu
Kaca soda kapur Boron oksida (B2O3) Ta
Kaca plumbum Natrum oksida (Na2O) Ta
Aluminium oksida (Al2O3) Pe
ren
75% silika (SiO2) pan
Natrum oksida (Na2O)
Kalsium oksida (CaO) Lu
Pe
59% silika (SiO2) tin
25% plumum(II) oksida (PbO) Ku

Kalsium oksida (CaO) Ind
Ta

107

SIFAT KHAS KEGUNAAN
Kanta
utsinar kepada sinar UV dan IR
ahan haba Cermin teleskop
ahan bahan kimia
Alat radas makmal
utsinar Alat masakan
ahan haba
ahan bahan kimia Bekas makanan
ekali pengembangan terma yang Tingkap
ndah (susah mengembang bila
nas) Barang perhiasan
Kanta
utsinar
ekali pengembangan terma yang Pelindung radiasi
nggi
urang tahan haba (5000 C-6000 C)

deks biasan tinggi
akat lebur rendah

107

3. SERAMIK

BAHAN KOMPOSISI Ke
Seramik Kaolin (Aluminium oksida + silika) Ta
Ta
Pe

4. BAHAN KOMPOSIT

Bahan baharu yang yang dihasilkan daripada cam
polimer

BAHAN KOMPOSIT KOMPOSISI Lebih
Konkrit + keluli Tahan
Konkrit yang Mudah
diperkukuhkan
Tiada
Superkonduktor Aloi sebatian logam
Seramik oksida logam

108

SIFAT KHAS KEGUNAAN

eras tetapi rapuh Bahan binaan
ahan haba Barang perhiasan
ahan bahan kimia Penebat elektrik
enebat haba dan elektrik yang baik

mpuran bahan seperti logam, aloi, kaca, seramik dan

SIFAT KHAS KEGUNAAN

kuat dan keras Pembinaan bangunan,
n beban yang berat jambatan, pelantar minyak
h dibentukkan
Cip komputer
rintangan elektrik Generator

108

BAHAN KOMPOSIT KOMPOSISI Dapat
Gentian optik Gentian kaca yang ti
Stabil
Gentian kaca Kaca + plastik
Ringan
Kaca fotokromik Kaca + AgCl Memp
tinggi
Memp
Mudah
Mudah

Peka te

109

SIFAT KHAS Transformer
KEGUNAAN
menghantar data dalam kapasiti Kabel telekomunikasi
inggi dan cepat
secara kimia Endoskop

n dan keras Tangki penyimpanan air
punyai kekuatan regangan yang Helmet
Raket
punyai ketumpatan yang rendah
h diwarnakan Badan bot
h dibentuk
Kanta optik
erhadap cahaya Kaca tingkap
Kanta kamera

109