ค ำน ำ ชุดกิจกรรมนวศิลป์ เรื่องการวาดภาพโดยใช้เทคนิคของแสงเงา น ้าหนัก และวรรณะสี กลุ่มสาระการเรียนรู้ ศิลปะ (รายวิชาทัศนศิลป์) ส าหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 จัดท าขึ้นเพื่อเสริมสร้างทักษะการฝึกปฏิบัติการใช้ เทคนิคการลงแสงเงา โดยให้นักเรียนฝึกสังเกตและลงมือปฏิบัติจริง เริ่มตั้งแต่ให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลการลงแสงเงา และการระบายสีจากสื่อในอินเตอร์เน็ตรูปแบบต่างๆ ให้นักเรียนทดลองลงมือปฏิบัติวาดภาพการลงแสงเงา ทิศทาง ของแสง เงาตกกระทบ การลงแสงเงาค่าน ้าหนัก ความเข้มของสี สังเกตค่าน ้าหนักของแสงเงาและให้นักเรียนลงสี โปสเตอร์ โดยเริ่มจากการผสมสี เพิ่มค่าน ้าหนักของสี จากงานง่ายๆ ไปจนถึงการวาดภาพที่มีความละเอียดมาก ยิ่งขึ้น สามารถน าความรู้เกี่ยวกับการวาดภาพโดยใช้เทคนิคของแสงเงา น ้าหนัก และวรรณะสีไปปรับประยุกต์ใช้ใน ชีวิตประจ าวันได้ ผู้จัดท าหวังเป็นอย่างยิ่งว่าชุดกิจกรรมนวศิลป์ เรื่องการวาดภาพโดยใช้เทคนิคของแสงเงา น ้าหนัก และ วรรณะสี กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (รายวิชาทัศนศิลป์) จะเป็นประโยชน์ต่อผู้เรียนและครูผู้สอนที่น าไปใช้ ประกอบการเรียนการสอนได้เป็นอย่างดี นางสาวอภินุช แก้วทอง
หน่วยกำรเรียนรู้ที่ 3 แสงเงำกับกำรวำดภำพ มำตรฐำนกำรเรียนรู้/ตัวชี้วัด ศ 1.1 ป.5/3 วำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี สำระส ำคัญ : การวาดภาพให้มีความสวยงาม สมจริงนั้น ผู้วาดภาพจะต้องเข้าใจองค์ประกอบ และใช้เทคนิคของ แสงเงา เทคนิคของน ้าหนักสี และเทคนิคของวรรณะสี โดยปฏิบัติตามวิธีการอย่างถูกต้อง แสงและเงำ
ใบควำมรู้ เรื่องแสงและเงำ ค่ำน ้ำหนักของแสงและเงำ เราเห็นสิ่งต่างๆ ได้ก็เนื่องจากมีแสงสว่างช่วย หากปราศจากแสง เราจะมองไม่เห็นอะไรเลย แสงเป็น ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ มีที่มา มีความสว่าง แสงคือความสว่างนั่นเอง จะมีมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับปริมาณความ เข้มของก าลังส่องสว่างของแหล่งก าเนิดแสง แสงจะเกิดมาโดยปราศจากแหล่งก าเนิดแสงไม่ได้ และความเป็นแสง ไม่สามารถมองเห็นได้ แต่จะมองเห็นรูปทรงที่แสงแล้วสะท้อนมาสู่ตา แหล่งก าเนิดแสงมี 2 ประเภท คือ 1. แหล่งก าเนิดแสงธรรมชาติ คือ แหล่งก าเนิดแสงที่มีอยู่ก่อนแล้วในธรรมชาติ เช่น ดวงอาทิตย์ ดวง จันทร์ ดวงดาวต่างๆ ฟ้าแลบ ปลาบางชนิดที่มีแสงในตัวเอง หิ่งห้อย ฯลฯ 2. แหล่งก าเนิดแสงประดิษฐ์ คือ แหล่งก าเนิดแสงที่มนุษย์สร้างขึ้น โดยเลียนแบบแสงธรรมชาติ เช่น ไฟฟ้า ตะเกียง เทียนไข ไฟฉาย โคมไฟ ฯลฯ 1. แสงจัด (High Light) 4. เงาเน้น (Base Tone) 2. แสง (Light Tone) 5. แสงสะท้อน (Reflected Light) 3. เงาอ่อน (Half Tone) 6. เงาตกทอด (Cast of Shadow)
เรื่องกำรวำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี ใบงำน เรื่องแสงและเงำ ค ำชี้แจง ให้นักเรียนดูรูปภาพแล้วอธิบายเกี่ยวกับเรื่องแสงและเงา ชื่อ.....................................................................................เลขที่......................ชั้น.... ....................... กำรเกิดแสงและเงำ ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... คะแนนที่ได้
เรื่องกำรวำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี ใบงำน เรื่องค่ำน ้ำหนักของแสงและเงำ ค ำชี้แจง ให้นักเรียนดูรูปภาพแล้วลงแสงเงาตามค่าน ้าหนัก ชื่อ.....................................................................................เลขที่......................ชั้น.... ....................... คะแนนที่ได้
เรื่องกำรวำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี ใบงำน เรื่องหุ่นนิ่งรูปทรงเรขำคณิต ค ำชี้แจง ให้นักเรียนวาดภาพลงแสงเงารูปทรงเรขาคณิต ชื่อ.....................................................................................เลขที่......................ชั้น.... ....................... คะแนนที่ได้
เรื่องกำรวำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี ใบงำน เรื่องหุ่นนิ่งรูปผลไม้ ค ำชี้แจง ให้นักเรียนวาดภาพลงแสงเงารูปผลไม้ ชื่อ.....................................................................................เลขที่......................ชั้น.... ....................... คะแนนที่ได้
หน่วยกำรเรียนรู้ที่ 3 แสงเงำกับกำรวำดภำพ มำตรฐำนกำรเรียนรู้/ตัวชี้วัด ศ 1.1 ป.5/3 วำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี สำระส ำคัญ : การวาดภาพให้มีความสวยงาม สมจริงนั้น ผู้วาดภาพจะต้องเข้าใจองค์ประกอบ และใช้เทคนิคของ แสงเงา เทคนิคของน ้าหนักสี และเทคนิคของวรรณะสี โดยปฏิบัติตามวิธีการอย่างถูกต้อง ค่ำน ้ำหนัก
ใบควำมรู้ เรื่องค่ำน ้ำหนัก ค่ำน ้ำหนัก (Value) ค่าน ้าหนัก (Value) คือ คุณลักษณะของสีที่เกี่ยวกับ น ้าหนักอ่อน - แก่ สีทุกสีจะมีค่าเป็นของตัวเอง โดยเริ่มจาก อ่อนที่สุด (สีขาว) จนกระทั่งเข้มที่สุด (สีด า) ซึ่งค่าน ้าหนักอ่อนนี้ อาจจะเกิดจากสีแท้ (Hue) ถูกผสมด้วยน ้าหรือน ้ามันจนเจือจาง หรือสีแท้นั้นได้รับการผสมกับสีขาว ท าให้ค่าน ้าหนักของสีนั้นอ่อนลง เรียกว่าสีที่มีน ้าหนักอ่อน (Lightness) และค่าน ้าหนักแก่ที่เกิดจาก สีที่มีเนื้อสีเข้มข้นหรือสีแท้นั้น ถูกผสมกับสีด าท าให้ค่าน ้าหนักของ สีนั้นเข้มขึ้น เรียกว่าสีที่มีน ้าหนักแก่ (Darkness) และน ้าหนักที่ อยู่ระหว่างกลางจะเป็นสีเทา ซึ่งมีตั้งแต่สีเทาแก่ที่สุดไปจนถึงสีเทา อ่อนที่สุด ในการใช้ค่าน ้าหนักจะท าให้ภาพดูเหมือนจริง ยิ่งถ้า ใช้ค่าน ้าหนักหลายๆ ระดับจะท าให้มีความกลมกลืนมากยิ่งขึ้น ค่าน ้าหนัก
เรื่องกำรวำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี ใบงำน เรื่องค่ำน ้ำหนักของวัตถุระบำยสีโปสเตอร์ ค ำชี้แจง ให้นักเรียนวาดภาพรูปทรงกระบอกแล้วระบายสีโปสเตอร์ ชื่อ.....................................................................................เลขที่......................ชั้น.... ....................... คะแนนที่ได้
เรื่องกำรวำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี ใบงำน เรื่องค่ำน ้ำหนักของสี ค ำชี้แจง ให้นักเรียนวาดภาพจากจินตนาการในหัวข้อ ธรรมชาติ แล้วลงสีแบบไล่ค่าน ้าหนัก ชื่อ.....................................................................................เลขที่......................ชั้น.... ..................... คะแนนที่ได้
เรื่องกำรวำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี ใบงำน เรื่องค่ำน ้ำหนักของดอกไม้ระบำยสีโปสเตอร์หรือสีชอล์ค ค ำชี้แจง ให้นักเรียนดูภาพตัวอย่างแล้วระบายสีโปสเตอร์หรือสีชอล์ค ชื่อ.....................................................................................เลขที่......................ชั้น.... ....................... คะแนนที่ได้
หน่วยกำรเรียนรู้ที่ 3 แสงเงำกับกำรวำดภำพ มำตรฐำนกำรเรียนรู้/ตัวชี้วัด ศ 1.1 ป.5/3 วำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี สำระส ำคัญ : การวาดภาพให้มีความสวยงาม สมจริงนั้น ผู้วาดภาพจะต้องเข้าใจองค์ประกอบ และใช้เทคนิคของ แสงเงา เทคนิคของน ้าหนักสี และเทคนิคของวรรณะสี โดยปฏิบัติตามวิธีการอย่างถูกต้อง วรรณะสี
ใบควำมรู้ เรื่องวงจรสีและวรรณะสี วรรณะของสี คือควำมแตกต่ำงของสีแต่ละกลุ่มแต่ละฝ่ำยแบ่งออกเป็น 2 วรรณะ สีวรรณะร้อน เป็นกลุ่มสีที่ให้ความรู้สึกอบอุ่น ความสนุกสนาน เพลิดเพลิน ตื่นเต้น สีวรรณะอุ่นในวงจรสี ได้แก่ สีม่วง สีม่วงแดง สีแดง สีส้มแดง สีส้ม สีส้มเหลือง สีเหลือง สีในวรรณะร้อนนี้จะไม่ใช่สีสดๆ ดังที่เห็นในวงจรสี เสมอไป เพราะสีในธรรมชาติย่อมมีสีแตกต่างไปกว่าสี ในธรรมชาติอีกมาก ถ้าหากว่าสีใด ค่อนข้างไปทางสี แดงหรือสีส้ม เช่น สีน ้าตาลหรือสีเทาอมทอง ก็ถือว่า เป็นสีวรรณะร้อน สีวรรณะเย็น เป็นกลุ่มสีที่ให้ความรู้สึก สงบ เย็นสบาย ผ่อนคลาย สีในวรรณะเย็นในวงจรสีได้แก่ สีม่วง สีม่วงน ้าเงิน สีน ้าเงิน สีเขียวน ้าเงิน สีเขียว สีเขียวเหลือง และสี เหลือง ส่วนสีอื่นๆ ถ้าหนักไปทางส าน ้าเงินและสีเขียว ก็เป็นสีวรรณะเย็นดังเช่น สีเทา สีคราม สีเขียวแก่ เป็นต้น สีเหลืองและสีม่วงจัดว่าอยู่ได้ทั้งวรรณะร้อน และวรรณะเย็น
เรื่องกำรวำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี ใบงำน เรื่องกำรใช้สีคู่ตรงข้ำม ค ำชี้แจง ให้นักเรียนตอบค าถามตามที่ก าหนดให้ถูกต้อง ชื่อ.....................................................................................เลขที่......................ชั้น.... ....................... 1.ภาพนี้ควรตั้งชื่อว่าอย่างไร ......................................................................................... 2.สีคู่ตรงข้ามที่ใช้ในการสร้างสรรค์ภาพ คือคู่สีใดบ้าง ......................................................................................... 3.ภาพนี้ต้องการสื่อความคิดและอารมณ์อย่างไร ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... 4.นักเรียนชอบภาพนี้หรือไม่ เพราะเหตุใด ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... . คะแนนที่ได้ 5.ภาพนี้ควรตั้งชื่อว่าอย่างไร ......................................................................................... 6.สีคู่ตรงข้ามที่ใช้ในการสร้างสรรค์ภาพ คือคู่สีใดบ้าง ......................................................................................... 7.ภาพนี้ต้องการสื่อความคิดและอารมณ์อย่างไร ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... 8.นักเรียนชอบภาพนี้หรือไม่ เพราะเหตุใด ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... .
เรื่องกำรวำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี ใบงำน เรื่องสีกับควำมรู้สึก ค ำชี้แจง นักเรียนทราบหรือไม่ว่าสีต่อไปนี้ให้ความรู้สึกอย่างไร 1. สีแดง = ....................................................................................................... .................................. 2. สีส้ม = ....................................................................................................... .................................. 3. สีเหลือง = ....................................................................................................... .................................. 4. สีเขียวอ่อน = ......................................................................................................................................... 5. สีเขียวแก่ = ....................................................................................................... .................................. 6. สีน ้าเงิน = ....................................................................................................... .................................. 7. สีฟ้า = ....................................................................................................... .................................. 8. สีชมพู = ......................................................................................................................................... 9. สีขาว = ....................................................................................................... .................................. 10. สีด า = ....................................................................................................... .................................. 11. สีเทา = ....................................................................................................... ................................. 12. สีน ้าตาล = ....................................................................................................... .................................. ชื่อ.....................................................................................เลขที่......................ชั้น.... ....................... คะแนนที่ได้
เรื่องกำรวำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี ใบงำน เรื่องคุณสมบัติกับชนิดของสี ค ำชี้แจง คุณสมบัติและลักษณะต่อไปนี้เป็นสีชนิดใด ที่ คุณสมบัติหรือลักษณะ ชนิดของสี 1 สีที่ใช้กันมาตั้งแต่โบราณ ทั้งในแถบยุโรป และเอเชีย โดยเฉพาะจีน และ ญี่ปุ่น มักใช้คู่กับพู่กัน 2 เป็นสีฝุ่นผงละเอียดบริสุทธิ์น ามาอัดเป็นแท่ง ใช้ในการวาดภาพ มากว่า 250 ปีแล้วมีการผสมขี้ผึ้งหรือกาวยางไม้เข้าไปด้วยเข้าไปด้วย 3 เป็นสีผงละเอียด ผสมกับขี้ผึ้งหรือไขสัตว์ น ามาอัดให้เป็นแท่ง 4 เป็นสีเริ่มแรกของมนุษย์ ได้มาจากธรรมชาติ ดิน หิน แร่ธาตุ พืช สัตว์ น ามาท าให้ละเอียด เป็นผง ผสมกาวและน ้า กาวท ามาจากหนังสัตว์ กระดูกสัตว์ 5 เป็นสีชนิดสีฝุ่น (Tempera) ที่ผสมกาวน ้าบรรจุเสร็จเป็นขวด 6 เป็นสีที่มีส่วนผสมของสารพลาสติกโพลีเมอร์( Polymer)เป็นสีที่มีการ ผลิตขึ้นมาใหม่ล่าสุด เวลาจะใช้น ามาผสมกับน ้า 7 ผลิตจากการผสมของสีฝุ่นกับน ้ามัน ซึ่งเป็นน ้ามันจากพืช เช่น น ้ามัน ลินสีด 8 เป็นสีฝุ่นผงละเอียด ผสมกับไขมันสัตว์หรือขี้ผึ้ง แล้วน ามาอัดเป็นแท่ง 9 สีที่นิยมใช้เขียนภาพฝาผนังส าหรับช่างจิตรกรรมไทยใช้ 10 มักใช้เป็นสีฝึกหัดส าหรับเด็ก ใช้ง่าย ไม่ยุ่งยาก ไม่เลอะเทอะ ชื่อ.....................................................................................เลขที่......................ชั้น.... ....................... คะแนนที่ได้
เรื่องกำรวำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี ใบงำน เรื่องระบำยสีวรรณะสีร้อน ค ำชี้แจง ให้นักเรียนระบายสีวรรณะสีร้อนรูปภาพข้างล่างนี้ ชื่อ.....................................................................................เลขที่......................ชั้น.... ....................... คะแนนที่ได้
เรื่องกำรวำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี ใบงำน เรื่องระบำยสีวรรณะสีเย็น ค ำชี้แจง ให้นักเรียนระบายสีวรรณะสีเย็นรูปภาพข้างล่างนี้ ชื่อ.....................................................................................เลขที่......................ชั้น.... ..................... คะแนนที่ได้
เรื่องกำรวำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี ใบงำน เรื่องกำรวำดภำพระบำยสีภำพหุ่นนิ่งผลไม้ ค ำชี้แจง ให้นักเรียนวาดภาพระบายสีภาพหุ่นนิ่งผลไม้ ชื่อ.....................................................................................เลขที่......................ชั้น.... ....................... คะแนนที่ได้
ภำคผนวก
เกณฑ์กำรประเมินใบงำน ชุดกิจกรรมนวศิลป์ เรื่องกำรวำดภำพ โดยใช้เทคนิคของแสงเงำ น ้ำหนัก และวรรณะสี ประเด็นกำร ประเมิน ระดับคะแนน 4 3 2 1 การจัด องค์ประกอบศิลป์ ผลงานสมบูรณ์ตาม หลักการจัด องค์ประกอบศิลป์มี ความสมดุลของ ภาพ ผลงานสมบูรณ์ตาม หลักการจัด องค์ประกอบศิลป์มี ความสมดุล ผลงานมีรูปแบบ ถูกต้องเป็นส่วน น้อยตามหลักการ จัดองค์ประกอบ ศิลป์ ผลงานไม่สมบูรณ์ ความละเอียด ประณีตสวยงาม ลักษณะการวาด ภาพลงแสงเงาและ ระบายสีมีความ ละเอียดสวยงาม ประณีตเหมาะสม กลมกลืน ลักษณะการวาด ภาพลงแสงเงาและ ระบายสีมีความ ละเอียดสวยงาม เหมาะสมกลมกลืน ลักษณะการวาด ภาพลงแสงเงาและ ระบายสีมีความ สวยงามเหมาะสม ลักษณะการวาด ภาพลงแสงเงาและ ระบายสีพอใช้ ความคิด สร้างสรรค์ รูปแบบแปลกใหม่ มีความแปลกใหม่ บางส่วน เลียนแบบธรรมชาติ ไม่มีความแปลกใหม่ เกณฑ์กำรตัดสินคุณภำพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภำพ 10 - 9 ดีมาก 8 - 7 ดี 6 - 5 พอใช้ 4 - 3 ควรปรับปรุง 2 - 1 ท าใหม่ (ตก) เกณฑ์กำรผ่ำน ตั้งแต่ระดับคุณภำพพอใช้ขึ้นไป สรุป ผ่ำน ไม่ผ่ำน
แบบประเมินตนเองในการปฏิบัติงานในชั้นเรียน เลขที่ ชื่อ - สกุล มุ่งมั่นในการทำงาน เห็นคุณค่าทางศิลปะ ชื่นชมและภูมิใจในผลงาน ของตนเอง รวม 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ลงชื่อ....................................................................... (นางสาวอภินุช แก้วทอง) ตำแหน่งครู วิทยฐานะชำนาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ โรงเรียนอนุบาลวัดพระพุทธบาท