หนังสือเรียน-การจับใจความสำคัญและการสรุปความ

หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน

ภาษาไทย

การจับใจความสำคัญ
และการสรุปความ

ชั้นมัธยมศึกษาปีที่

๒

คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร



หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน

ภาษาไทย

การจับใจความสำคัญและการสรุปความ ม.๒

ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒

กลุ่มสาระการเรียนรู้าษาไทย
ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑

หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน

ภาษาไทย

การจับใจความสำคัญและการสรุปความ ม.๒

ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒

กลุ่มสาระการเรียนรู้าษาไทย
ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑

ผู้เรียบเรียง

นายอมรสิทธิ์ จันทร์สุริยา

นายตุลยวัต คุ้มสุวรรณ

นางสาวกัญญารัตน์ จันทมาด

นางสาวกัณฐ์ลดา เพียรการ

นางสาวจณิสตา นรินทร์นอก

นางสาวจิตรลดา แหยมดี

นางสาวรัตติกาล คำชู

นางสาวรุ่งสกุล พรหมศรี

นางสาวศศิกาญจน์ เหลืองสนิท

นางสาวศษิกานต์ ชื่นชม

ผู้ตรวจ

ผศ.ดร.ทรงภพ ขุนมธุรส

คำนำ

หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานภาษาไทย การจับใจความสำคัญและการสรุป
ความ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒ เรียบเรียงตามมาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด

กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน
พุทธศักราช ๒๕๕๑

เนื่อหาในหนังสือเล่มนี้แบ่งออกเป็น ๕ บท ประกอบด้วย บทที่ ๑ หลักการ
ทั่วไปของการสรุปความและการจับใจความ บทที่ ๒ การจับใจความสำคัญและ
การสรุปความจากงานเขียนประเภทบันเทิงคดี บทที่ ๓ การจับใจความสำคัญและ
การสรุปความจากงานเขียนประเภทสารคดี บทที่ ๔ มารยาทในการอ่านและ
การเขียน และบทที่ ๕ บทสรุป เทคนิคการจับใจความสำคัญและการสรุปความ

หวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสือเรียนวิชาพื้นฐานภาษาไทย การจับใจความสำคัญ
และการสรุปความ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒ เล่มนี้จะอำนวยประโยชน์ต่อผู้สอนที่จะ
นำไปประยุกต์ต่อการจัดการเรียนรู้ เพื่อให้ผู้เรียนได้พัฒนาเต็มศักยภาพและบรรลุ
ตามเป้าหมายของหลักสูตร

สารบัญ

บทที่ เนื้อหา หน้า

๑ บทที่ ๑ หลักการทั่วไปของการสรุปความ ๑
๒ และการจับใจความ
๒
๓ ๑. ความหมายของการจับใจความสำคัญและสรุปความ ๒
๒. ลักษณะสำคัญของการจับใจความสำคัญและสรุปความ ๔
๓. วิธีการจับใจความสำคัญและสรุปความ ๖
๔. ประโยชน์ของการจับใจความสำคัญและการสรุปความ

บทที่ ๒ การจับใจความสำคัญและการสรุปความ ๗
จากงานเขียนประเภทบันเทิงคดี
๘
๑. การจับใจความสำคัญและการสรุปความจากบทสนทนา ๑๑
๒. การจับใจความสำคัญและการสรุปความจากเพลง ๑๕
๓. การจับใจความสำคัญและการสรุปความจากวรรณคดี ๑๗
๔. การจับใจความสำคัญและการสรุปความจากโฆษณา

บทที่ ๓ การจับใจความสำคัญและการสรุปความ ๑๙
จากงานเขียนประเภทสารคดี
๒๐
๑. การจับใจความสำคัญและสรุปความจากบทความ ๒๔
๒. การจับใจความสำคัญและสรุปความจากข่าว

๔ บทที่ ๔ มารยาทในการอ่านและการเขียน ๒๘

๑. มารยาทในการอ่าน ๒๙
๒. มารยาทในการเขียน ๓๐

๕ บทที่ ๕ บทสรุป เทคนิคการจับใจความสำคัญ ๓๑
และการสรุปความ

แบบฝึกหัดท้ายเล่ม ๓๔
เฉลยแบบฝึกหัดท้ายเล่ม
บรรณานุกรม ๔๑
๔๒

บทที่ ๑

หลักการทั่วไปของการจับใจความสำคัญและสรุปความ

ตัวชี้วัด การจับใจความสำคัญ เป็นการจับ
ท ๑.๑ ม.๒/๒ จับใจความสำคัญและสรุปความ
ประเด็นสำคัญของเรื่องที่อ่านหรือฟัง
จากเรื่องที่อ่าน ซึ่งมุ่งค้นหาสาระของเรื่องนั้น ๆ

สาระการเรียนรู้แกนกลาง ส่วนการสรุปความเป็นการหยิบยก
- การอ่านจับใจความจากสื่อต่าง ๆ เอาประเด็นสำคัญ ข้อคิด หรือความ
คิดหลักของเรื่องมาเรียบเรียงใหม่แบบ
สั้นและกระชับโดยใช้สำนวนภาษาของ
ตนเอง ซึ่งมีวิธีการและลักษณะที่แตก
ต่างกันไป รวมถึงประโยชน์ของการจับ

ใจความและสรุปความ ซึ่งผู้เรียนต้อง
ศึกษาเพื่อทำความเข้าใจและสามารถ
นำหลักการดังกล่าวไปประยุกต์ใช้ได้
อย่างมีประสิทธิภาพ

๑ ความหมายของการจับใจความสำคัญและสรุปความ

๑.๑ ความหมายของการจับใจความสำคัญ

ตัวชี้วัด การจับใจความสำคัญ หมายถึง การจับประเด็นสำคัญ ข้อคิด หรือความคิดหลักของ
เรื่องที่อ่านหรือฟัง ซึ่งมุ่งค้นหาสาระของเรื่องนั้น ๆ ว่ามีเนื้อหาเกี่ยวกับอะไร ส่วนใดเป็น
ใจความสำคัญและส่วนใดเป็นพลความหรือส่วนขยายใจความสำคัญของเรื่อง
ใจความสำคัญ หมายถึง ใจความที่สำคัญและเด่นที่สุดในย่อหน้า เป็นแก่นของย่อหน้า
ที่สามารถครอบคลุมเนื้อความในประโยคอื่น ๆ ในย่อหน้านั้นหรือประโยคที่สามารถเป็นหัว
เรื่องของย่อหน้านั้นได้ ถ้าตัดเนื้อความของประโยคอื่นออกหมดหรือสามารถเป็นประโยค
เดี่ยว ๆ ได้ โดยไม่ต้องมีประโยคอื่นประกอบ ซึ่งในแต่ละย่อหน้าจะมีประโยคในความสำคัญ
เพียงประโยคเดียว หรืออย่างมากไม่เกิน ๒ ประโยค
พลความหรือส่วนขยายใจความ หมายถึง ประโยคที่ช่วยขยายเนื้อความของใจความ
สำคัญเพื่อสนับสนุนหรือแสดงตัวอย่าง เพื่อให้ผู้อ่านเกิดความเข้าใจมากขึ้น

๑.๒ ความหมายของการสรุปความ

สามารถ ศักดิ์เจริญ (๒๕๕๐), น. ๒๒๒) กล่าวว่าการสรุปความเป็นทักษะที่สืบเนื่องจาก
การอ่านจับใจความ กล่าวคือเป็นการสื่อสารที่ผู้เขียนต้องแสดงศักยภาพในการอ่านจับใจ
ความให้ถูกต้อง ตรงประเด็น และสามารถเรียบเรียงเป็นภาษาเขียนที่ดี สรุปประเด็นได้ถูก
ต้อง ชัดเจน ต่อเนื่องและสละสลวย

กล่าวโดยสรุป การสรุปความ หมายถึง การหยิบยกเอาประเด็นสำคัญ ข้อคิด หรือความ
คิดหลักของเรื่องมาเรียบเรียงใหม่แบบสั้นและกระชับ โดยใช้สำนวนภาษาของตนเอง อีกทั้ง
ต้องให้ครอบคลุมเนื้อหาทั้งหมดและตรงกับจุดมุ่งหมายของเนื้อเรื่องที่สามารถสื่อสารให้ผู้
อ่านเข้าใจได้

๒ ลักษณะสำคัญของการจับใจความสำคัญและสรุปความ

๒.๑ ลักษณะสำคัญของการจับใจความสำคัญ

๒.๑.๑ ใจความสําคัญเป็นข้อความที่ทําหน้าที่คลุมใจความของข้อความอื่น ๆ ในตอน
น้ัน ๆ ได้หมด ข้อความนอกนั้นเป็นเพียงรายละเอียดหรือส่วนขยาย ใจความสำคัญเท่านั้น

๒.๑.๒ ใจความสำคัญของข้อความหนึ่ง ๆ หรือย่อหน้าหนึ่ง ๆ ส่วนมากจะมีเพียง
ประการเดียว

๒.๑.๓ ใจความสำคัญส่วนมากมีลักษณะเป็นประโยคอาจจะเป็นประโยคเดียวหรือ
ประโยคซ้อนก็ได้ แต่ในบางกรณีใจความสำคัญ ไม่ปรากฏเป็นประโยคเป็นเพียงใจความที่
แฝงอยู่ในข้อความตอนนั้น ๆ

๒ หลักการทั่วไปของการจับใจ
ความสำคัญและสรุปความ

๒.๑.๔ ใจความสำคัญ ที่มีลักษณะเป็นประโยคส่วนมากจะปรากฏอยู่ต้นข้อความ ในการ
อ่านใด ๆ ก็ตามจุดมุ่งหมายเพื่อจับใจความสำคัญ ของข้อความที่ได้อ่าน ดังนั้นถ้ารู้จักสังเกต
ประโยคที่เป็นใจความสำคัญของข้อความแต่ละข้อความและรู้จักแยกใจความหลักออกจาก
ใจความรองได้ก็จะทำให้เราเข้าใจ ในสิ่งที่อ่านได้อย่างถูกต้องและรวดเร็ว

๒.๒ ลักษณะสำคัญของการสรุปความ

หากพิจารณาจากคำนิยาม มีคำสำคัญที่กล่าวถึงลักษณะของการสรุปความไว้ได้แก่
คำว่า "ย่อ" และ "ใจความสำคัญ" อย่างไรก็ตามมีลักษณะอื่นที่ควรคำนึงถึงในการสรุปความ
เพื่อให้การสื่อสารมีประสิทธิภาพสูงสุด อาจกล่าวเป็นลักษณะสำคัญของการสรุปความได้ดัง
ต่อไปนี้

๑. สั้น กระชับ
ลักษณะที่สั้นกระชับเกิดจากการตัดเนื้อความส่วนที่เป็นพลความหรือรายละเอียด

ออกไป คงไว้เฉพาะใจความสำคัญ

๒. ใจความสำคัญถูกต้องและครบถ้วน

ใจความสำคัญที่คงไว้หลังจากตัดพลความออกไปจำเป็นต้องถูกต้องตามเนื้อความเดิม
บางครั้งอาจพบว่าผู้สรุปความตีความผิดหรือใช้คำในการสื่อความผิด ส่งผลให้สาระสำคัญ
ผิดไปจากเดิม นอกจากความถูกต้องแล้ว ใจความสำคัญยังต้องครบถ้วน เช่น ในบทความ
หนึ่งผู้เขียนต้องการนำเสนอใจความสำคัญทั้งหมด ๓ ประเด็น หากนำมาเพียง ๑ ประเด็น
แม้ใจความนั้นจะถูกต้องแต่ถือว่าไม่ครบถ้วน ซึ่งจะทำให้การสื่อสารด้อยประสิทธิภาพลงไป

๓. ตรงตามวัตถุประสงค์ของผู้ส่งสาร

การสื่อสารมีวัตถุประสงค์กว้าง ๆ อยู่ ๓ ประการ ได้แก่ เพื่อให้ความรู้ เพื่อโน้มน้าวใจ และ
เพื่อจรรโลงใจ การสรุปความจำเป็นต้องทราบเจตนาของผู้ส่งสาร โดยพิจารณาจากเนื้อหา
สาระที่ปรากฏ เนื่องจากหากตีความเจตนาผิดจะทำให้การค้นหาใจความสำคัญเพื่อนำมาสรุป
ความผิดไปด้วย

๔. เรียบเรียงเป็นภาษาที่สละสลวย

การสรุปความมิใช่การขีดเส้นใต้ใจความสำคัญของสารที่อ่านแล้วนำมาต่อกันให้เป็น
เนื้อความใหม่ แต่จำเป็นต้องทำความเข้าใจประเด็นในเนื้อความให้ครบถ้วน แล้วเขียนเรียบ
เรียงออกมาใหม่ตามความเข้าใจด้วยภาษาของตนเองอย่างถูกต้องตามหลักการเขียน โดย
สามารถเรียงลำดับเนื้อความใหม่ได้เพื่อเชื่อมโยงเนื้อความให้สละสลวยและเข้าใจง่าย

หลักการทั่วไปของการจับใจ ๓
ความสำคัญและสรุปความ

๓. วิธีการจับใจความสำคัญและสรุปความ

๓.๑ วิธีการจับใจความสำคัญ

ตัวชี้วัด ๑. พิจารณาจากชื่อเรื่อง แล้วอ่านย่อหน้าแรกและย่อหน้าสุดท้าย จะช่วยให้ทราบว่า
บทความนั้นนำเสนอเรื่องอะไรอย่างกว้าง ๆ
๒. พิจารณาหาใจความสำคัญไปทีละย่อหน้า ซึ่งส่วนใหญ่ใจความสำคัญของแต่ละ
ย่อหน้าอาจปรากฏอยู่ในตำแหน่งต้น ตำแหน่งกลาง หรือตำแหน่งท้ายของย่อหน้า
๓. พยายามพิจารณาตัดรายละเอียดปลีกย่อย เช่น คำอธิบาย ตัวอย่าง การให้เหตุผล
เพราะสิ่งเหล่านี้เป็นเครื่องสนับสนุนความคิดหลักของเรื่อง
๔. เมื่ออ่านจบ ควรทบทวนหรือตั้งคำถามกับตนเองว่า เรื่องที่อ่านเป็นเรื่องอะไรและ
พยายามตอบให้ได้ว่าใคร ทำอะไร ที่ไหน อย่างไร ด้วยวิธีใด จากนั้นจึงบันทึกใจความสำคัญ
ไว้ เพื่อศึกษาเพิ่มเติมต่อไป
๕. เรียบเรียงใจความสำคัญใหม่ด้วยสำนวนของตนเองเพื่อให้เกิดความสละสลวย

ตำแหน่งของใจความสำคัญ

ใจความสำคัญอยู่ต้นข้อความ ลักษณะที่ใจความสำคัญของข้อความปรากฏอยู่ใน
ตำแหน่งต้นข้อความหรือย่อหน้า มักทำหน้าที่เป็นประโยคนำเพื่อบอกเล่าเรื่องราว แล้วจึง
มีข้อความอธิบายรายละเอียดสนับสนุนให้ชัดเจนยิ่งขึ้น เช่น

อาหารเป็นปัจจัยสําคัญต่อการดํารงชีวิตของมนุษย์ เพราะเป็นสิ่งที่หล่อเลี้ยงร่างกายให้เจริญ
เติบโตและซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ ซึ่งอาหารแต่ละชนิดจะมีคุณค่าทางโภชนาการที่แตกต่างกันไป

ใจความสำคัญอยู่กลางข้อความ ลักษณะใจความสำคัญที่ปรากฏอยู่ตอนกลางข้อ
ข้อความหรือย่อหน้า คือ การที่ผู้เขียนกล่าวเกริ่นนำเพื่อเชื่อมโยงเข้าหาใจความสำคัญ
แล้วจึงมีการอธิบายรายละเอียดเพิ่มเติม เช่น

โดยทั่วไปเนื้อหมูที่ขายตามท้องตลาดส่วนใหญ่มักใช้สารเร่งเนื้อแดง ซึ่งหากรับประทานเป็น
ประจำอาจส่งผลเสียต่อต่อสุขภาพได้ ฉะนั้นเมื่อซื้อเนื้อหมู ควรเลือกซื้อเนื้อหมูสีชมพูอ่อน
ไขมันสีขาว และควรเลือกซื้อผลิตภัณฑ์หมูสดจากแหล่งจำหน่ายที่เชื่อถือได้เพราะจะช่วย
สร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภคได้มั่นใจว่าผลิตภัณฑ์ที่เลือกซื้อไปปลอดสารเร่งเนื้อแดง
และปลอดภัยจากยาปฏิชีวนะ รวมถึงสารตกค้างต่าง ๆ

๔ หลักการทั่วไปของการจับใจ
ความสำคัญและสรุปความ

ตำแหน่งของใจความสำคัญ (ต่อ)

ใจความสำคัญท้ายข้อความ การที่ใจความสำคัญอยู่ท้ายข้อความหรือย่อหน้า คือ วิธี
การนำเสนอที่ผู้เขียนมุ่งให้รายละเอียดเหตุผลของการนำเสนอแล้วจึงสรุปประเด็นสำคัญ
หรือความคิดรอบยอดไว้ตอนท้ายของข้อความ เช่น

ความเครียดทำให้เพิ่มฮอร์โมนอะดรีนาลีนในเลือด ทำให้หัวใจเต้นเร็ว เส้นเลือดบีบตัว กล้ามเนื้อ
เขม็งตึง ระบบย่อยอาหารผิดปกติเกิดอาการปวดหัว ปวดท้อง ใจสั่น แข้งขาอ่อนแรง
ความเครียดจึงเป็นตัวการให้แก่เร็ว

จุไรรัตน์ ลักษณะศิริ และบาหยัน อิ่มสำราญ การใช้ภาษาไทย ๒๕๔๗, น. ๔๕-๔๖

ใจความสำคัญอยู่ทั้งตอนต้นและตอนท้าย เช่น

การรักษาศีลเพื่อบังคับตนเองให้มีระเบียบวินัยในการกระทำทุกสิ่งทุกอย่าง เช่น เรามาอยู่วัด
มานุ่งขาวห่มขาว ไม่ใช่ถือแต่ศีลแปดข้อเท่านั้น แต่เราต้องนึกว่าศีลนั้นคือความมีระเบียบ มีวินัย
เราเดินอย่างมีระเบียบมีวินัย นั่งอย่างมีระเบียบ กินอย่างมีระเบียบ ทำอะไรก็ทำอย่างมีระเบียบนั่น
เป็นคนที่มีศีล ถ้าเราไม่มีระเบียบก็ไม่มีศีล

จุไรรัตน์ ลักษณะศิริ และบาหยัน อิ่มสำราญ การใช้ภาษาไทย ๒๕๔๗, น. ๔๕-๔๖

ใจความสำคัญไม่ปรากฏในส่วนใด ต้องสรุปเอง ผู้อ่านสรุปขึ้นเอง จากการอ่านทั้ง
ย่อหน้า เช่น

การรับประทานอาหารให้ครบ ๕ หมู่ การพักผ่อนอย่างเพียงพอ และการออกกำลังกายเป็นประจำ
ล้วนมีส่วนทำให้สุขภาพแข็งแรง
ใจความสำคัญคือ มีหลายวิธีที่ทำให้สุขภาพแข็งแรง

๓.๒ วิธีการสรุปความ

การเขียนสรุปความมีวิธีการดังนี้
๑. การสรุปความจากเรื่องที่ฟังหรืออ่าน หากเรื่องที่ฟังหรืออ่านอยู่ในลักษณะของ

ร้อยกรองและเพลง ให้ถอดเนื้อหาดังกล่าวเป็นร้อยแก้วเสียก่อน
๒. ควรหาใจความสําคัญของเรื่องให้ได้ โดยที่ใจความสําคัญจะปรากฏอยู่ในประโยค

หนึ่งหรือย่อหน้าใดย่อหน้าหนึ่ง ส่วนข้อความอื่น ๆ จะเป็นความรองหรือพลความ ซึ่งเป็น
ส่วนที่ขยายใจความสําคัญให้ชัดเจนยิ่งขึ้น ประโยคที่เป็นใจความสําคัญ อาจจะอยู่ตอนต้น
ตอนกลาง ตอนท้าย หรืออยู่ทั้งตอนต้นและตอนท้ายของเรื่องก็ได้

๓. ผู้เขียนอาจจับใจความสําคัญของเรื่องที่ฟัง โดยจดบันทึกสาระสําคัญที่ได้จากการ
ฟังเป็นประเด็นย่อย หากเป็นการจับใจความสําคัญจากเรื่องที่อ่าน อาจแบ่งที่ละย่อหน้าหรือ
ทีละตอน แล้วบันทึกไว้เป็นข้อ ๆ หรืออาจทําบันทึกย่อเพื่อนํามาเรียบเรียงใหม่

หลักการทั่วไปของการจับใจ ๕
ความสำคัญและสรุปความ

๓.๒ วิธีการสรุปความ (ต่อ)

๔. เขียนสรุปความจากเรื่องที่ฟังหรืออ่านด้วยสํานวนภาษาของตนเอง เรียบเรียงเนื้อหาให้
มีความสมบูรณ์ สละสลวย เปลี่ยนคําสรรพนามบุรุษที่ ๑ ให้เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๓ ถ้ามีคำ
ราชาศัพท์ให้คงไว้ ชื่อบุคคลที่เกี่ยวข้องให้ใช้ชื่อโดยตรงไม่ใช้อักษรย่อ ถ้ามีบทสนทนาโต้ตอบ
ของบุคคลให้จับใจความสำคัญของเรื่องที่สนทนา

๕. เมื่อเขียนสรุปความจากเรื่องที่ฟังหรืออ่านแล้ว ควรอ่านทบทวนเรื่องที่เขียนอีกครั้ง
เพื่อพิจารณาสํานวนภาษาที่ใช้เขียนและพิจารณาเนื้อเรื่องให้มีความสัมพันธ์กัน

๔ ประโยชน์ของการจับใจความสำคัญและการสรุปความ

๔.๑ ประโยชน์ของการจับใจความสำคัญ

๑. สามารถนำการอ่านจับใจความไปใช้ศึกษาตำราวิชาการหรือหนังสืออ่านเล่นต่าง ๆ
ทั้งภาษาไทยและภาษาต่างประเทศ

๒. ช่วยประหยัดเวลาในการอ่านให้สั้นลง จึงเหมาะกับผู้เรียนที่ไม่มีเวลาหรืออยู่ในช่วง
ใกล้สอบที่ต้องอ่านตำราหลายเล่มพร้อมกัน

๓. การอ่านจับใจความไม่ได้ช่วยฝึกการอ่านเพียงอย่างเดียวแต่ยังฝึกการคิดด้วย เพราะ
เราต้องวิเคราะห์ด้วยเหตุผลว่าอะไรสำคัญ การคิดวิเคราะห์นี่เองที่เป็นพื้นฐานการเรียน
ในทุกวิชาโดยเฉพาะวิชาคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์

๔. การอ่านจับใจความ ผู้อ่านสามารถตั้งเป้าหมายในการอ่านและทำตามเป้าได้อย่าง
ตรงจุด เช่น ตั้งเป้าเพื่อความบันเทิง เพื่อศึกษาหาความรู้

๔.๒ ประโยชน์ของการสรุปความ

การสรุปความ มีประโยชน์ต่อผู้คนทุกเพศทุกวัยเรียนและวัยทำงานที่ยังต้องติดต่อ
สื่อสารกับบุคคลอื่น ทำให้สามารถรับสารและส่งสารได้อย่างมีประสิทธิภาพครบถ้วน ตรง
ตามวัตถุประสงค์ของผู้ส่งสาร โดยเฉพาะอย่างยิ่งในปัจจุบันที่การดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ มี
ปัจจัยเรื่องเวลาและการแข่งขันเป็นสิ่งกำหนด ตัวอย่างเช่น

นักเรียนนักศึกษา มีหน้าที่ศึกษาหาความรู้ซึ่งได้มาจากการฟังบรรยายในชั้นเรียน
รวมถึงการศึกษาค้นคว้าด้วยตนเองจากเอกสารตำราและสื่อต่าง ๆ อย่างไรก็ตามผู้เรียนคง
ไม่สามารถจดจำความรู้เหล่านั้นได้ทั้งหมดในช่วงเวลาอันจำกัด จึงจำเป็นต้องอาศัยความ
เข้าใจและสรุปประเด็นสำคัญมาจดจำ เพื่อนำไปใช้ในการสอบวัดผลการเรียน รวมไปถึง
ชีวิตการทำงานในอนาคต

๖ หลักการทั่วไปของการจับใจ
ความสำคัญและสรุปความ

บทที่ ๒

การจับใจความสำคัญและสรุปความงานเขียนประเภทบันเทิงคดี

ตัวชี้วัด งานเขียนประเภทบันเทิงคดี เป็นเรื่อง
ท ๑.๑ ม.๒/๒ จับใจความสำคัญและสรุปความ
สมมติที่สร้างขึ้นมาอย่างมีจินตนาการ
จากเรื่องที่อ่าน
และอารมณ์ มุ่งให้ความเพลิดเพลินเป็น
สาระการเรียนรู้แกนกลาง
การอ่านจับใจความจากสื่อต่าง ๆ เช่น ใหญ่ แต่ก็ให้ความรู้ด้วย มีหลายรูปแบบ

- บทสนทนา เช่น เรื่องสั้น บทสนทนา นวนิยาย บท
- เพลง
- วรรณคดีในบทเรียน ละคร เพลง วรรณคดี บทโฆษณา ฯลฯ
- บทโฆษณา
บันเทิงคดีเป็นงานเขียนที่ผู้เขียนมีเจต

นานให้ผู้อ่านได้รับความเพลิดเพลินจาก

การอ่านโดยมีเกร็ดความรู้ ข้อคิด

คติธรรม และประสบการณ์ชีวิตแทรก

อยู่ในเรื่องนั้น ๆ

๑ การจับใจความสำคัญและสรุปความจากบทสนทนา

บทสนทนา หมายถึง คำพูดที่ใช้โต้ตอบหรือสื่อสารกัน เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็น
ระหว่างบุคคล ตั้งแต่บุคคลสองบุคคนขึ้นไป
ให้นักเรียนอ่านบทสนทนาต่อไปนี้ แล้วทำกิจกรรมด้านล่าง

บทสนทนาที่ ๑

หมึก : “ชัยจะกินอะไรสั่งเลย ตามสบาย” พนักงานวางเมนูสองชุดลงบนโต๊ะคนภูมิฐานเลื่อนมาให้

เพื่อนประกาศตัวเป็นเจ้ามือ
ชัย : “สั่งเถอะหมึก ผมกินอะไรก็ได้” เสียงชัยยังแผ่วหางเสียงคล้ายจะสั่นอย่างไม่ค่อยมั่นใจ
หมึก : “เฮ้ย...” หมึกครางเชิงปฏิเสธหยิบเมนูมามองไล่
ชัย : “งั้นเอาข้าวผัดแหนม” ชัยหันไปสั่งทางพนักงาน
หมึก : “ข้าวเขิ้วอะไร เดี๋ยวค่อยกิน เอาเบียร์ก่อนเบียร์เย็น ๆ หอยนางรมแปดตัวสด ๆ นะ ยาเนื้อ

กุ้งโรยงาเอาปลาดิบไหม”
ชัย : “ตามใจ แต่กินไม่เป็นหรอก” ชัยเออออคล้ายรู้สึกอึดอัดไม่ค่อยคุ้นกับบรรยากาศ
หมึก : “ลองดูนะ มันซ่ากินแล้วสดชื่นดี”

จงจับใจความสำคัญและสรุปความจากบทสนทนาข้างต้น

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

๘ การจับใจความสำคัญและสรุปความ
งานเขียนประเภทบันเทิงคดี

ให้นักเรียนอ่านบทสนทนาต่อไปนี้ แล้วทำกิจกรรมด้านล่าง

บทสนทนาที่ ๒

น้าสอนหลานเก็บและทิ้งเศษแก้วให้ถูกวิธี

ต๋าววิ่งเข้าไปกอดน้าที่กำลังล้างแก้วทาให้แก้วหลุดมือหล่นแตกในอ่าง

ต๋าว : ขอโทษครับน้า ต๋าวไม่ได้ตั้งใจ

น้า : ดีนะที่แตกในอ่างเลยเก็บง่าย ต๋าวไปหยิบกระดาษหนังสือพิมพ์มาให้น้าหน่อย จะห่อ


แก้วพวกนี้ทิ้ง

ต๋าว : ทำไมต้องห่อด้วย ก็ทิ้งลงถังขยะไปเลยสิครับ

น้า : ไม่ได้ ไม่ได้! ถ้าเราทิ้งแบบมักง่ายอย่างนั้น คนที่เขาทำหน้าที่ กำจัดขยะอาจไปเหยียบ


เข้า แก้วบาดเท้า ทำให้เขาเดือดร้อนทำงานไม่ได้ เราทำอะไรจะต้องคำนึงไม่ให้ผู้อื่นต้อง


เดือดร้อน้พราะเรานะต๋าว

ต๋าว : ครับน้า ต๋าวจะจำเอาไว้

จงจับใจความสำคัญและสรุปความจากบทความข้างต้น

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

การจับใจความสำคัญและสรุปความ ๙
งานเขียนประเภทบันเทิงคดี

ให้นักเรียนอ่านบทสนทนาต่อไปนี้ แล้วทำกิจกรรมด้านล่าง

บทสนทนาที่ ๓
ผู้รับ : สวัสดีค่ะ บ้านอาจารย์สายสมรค่ะ
ผู้ติดต่อ : สวัสดีค่ะ ขอพูดกับอาจารย์สายสมรค่ะ
ผู้รับ : อาจารย์ไม่อยู่ค่ะ จะฝากข้อความไหมคะ
ผู้ติดต่อ : ค่ะ ขอฝากข้อความถึงอาจารย์สายสมรว่า อาจารย์มณีรัตน์ โทรมาปรึกษาเรื่องการจัด
งานวันสุนทรภู่ ให้ติดต่อกลับด้วยค่ะ
ผู้รับ : ขอเบอร์โทรกลับด้วยค่ะ
ผู้ติดต่อ : เบอร์ ๐ ๒๒๒๒ ๗๑๗๒ ค่ะ
ผู้รับ : ขอทวนนะคะ ฝากข้อความว่า “อาจารย์มณีรัตน์ โทรมาปรึกษาเรื่องจัดงานวันสุนทร
ภู่ ขอให้โทรกลับด้วย เบอร์ ๐ ๒๒๒๒ ๗๑๗๒” ถูกต้องไหมคะ
ผู้ติดต่อ : ถูกต้องค่ะ สวัสดีค่ะ
ผู้รับ : สวัสดีค่ะ

จงจับใจความสำคัญและสรุปความจากบทความข้างต้น

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

๑๐ การจับใจความสำคัญและสรุปความ
งานเขียนประเภทบันเทิงคดี

๒ การจับใจความสำคัญและสรุปความจากเพลง

เพลง หมายถึง ถ้อยคำที่นักประพันธ์เรียบเรียงขึ้น ซึ่งประกอบด้วย เนื้อร้อง ทำนอง
จังหวะ ทำให้เกิดความไพเราะ สร้างความเพลิดเพลินให้แก่ผู้ฟัง มีคุณค่าด้านวรรณศิลป์ ทั้ง
ด้านการเลือกสรรคำที่ใช้ในการแต่ง การเรียบเรียงประโยค และการใช้โวหาร เพลงอาจให้
ข้อคิดแก่ผู้ฟังในการดำเนินชีวิตอีกด้วย

ให้นักเรียนอ่านบทเพลงต่อไปนี้ แล้วทำกิจกรรมด้านล่าง

บทเพลงที่ ๑

เพลง ร่มสีเทา
ฉันเฝ้าถามความสุขอยู่ที่ไหน ชายที่เขาเดินผ่านฉันเข้ามา

บอกกับฉันขอร่มสักคัน แต่ว่าที่มือเขาก็มีหนึ่งคัน
ก็แปลกใจ ท่ามกลางหยดฝนโปรยปราย

เขาก็ถามฉันว่าอยากสุขไหม ลองหุบร่มในมือสักพักหนึ่ง
และเงยหน้ามองวันเวลา มองหยดน้ำที่มันกระทบตา
ยังเปียกอยู่ใช่ไหม หรือไม่มีฝน

* บนท้องฟ้าไม่มีอะไรแน่นอน ถ้ามองจากตรงนี้ เดี๋ยวก็มืดแล้วก็สว่าง
อาจจะมีฝนก่อเป็นพายุ หรือลมลอยปลิวอยู่แค่นั้น

สุขที่เคยเดินทางตามหามานาน ไม่ได้ไกลที่ไหน อยู่แค่นี้เอง
ยิ้มฉันยิ้มมากกว่าทุกครั้ง สุขที่ฉันตามหามาแสนนาน

อยู่ตรงนี้แค่เพียงเข้าใจ อย่าไปยึดถือมันและกอดไว้ ก็แค่ร่มเท่านั้น เท่านั้น
( ซ้ำ * )

ฉันเห็นเธอถือร่มผ่านมา เต็มไปด้วยร่องรอยและคราบน้ำตา
ฉันได้เห็นแล้วมันปวดใจ ไม่ใช่เพียงแค่เธอที่ทุกข์
ฉันก็เป็นเหมือนเธอ เธอได้ยินไหม

อยากขอให้เธอลองโยนร่มที่ถือเอาไว้หนัก โยนมันออกไป
บนท้องฟ้าไม่มีอะไรแน่นอน ถ้ามองจากตรงนี้ เดี๋ยวก็มืดแล้วก็สว่าง

อาจจะมีฝนก่อเป็นพายุ หรือลมลอยปลิวอยู่แค่นั้น
สุขที่เคยเดินทางตามหามานาน ไม่ได้ไกลที่ไหน

อย่าไปยึด อย่าไปถือ อย่าไปเอามากอดไว้ ก็จะไม่เสียใจ
ตลอดชีวิต ต้องผ่านการเปลี่ยนแปลง ไม่ว่าใคร
จะทุกข์ จะสุขแค่ไหน ก็อยู่ที่จะมอง
เพลง: ร่มสีเทา โดย: วัชราวลี

การจับใจความสำคัญและสรุปความ ๑๑
งานเขียนประเภทบันเทิงคดี

จงจับใจความสำคัญและสรุปความจากบทเพลงข้างต้น

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

๑๒ การจับใจความสำคัญและสรุปความ
งานเขียนประเภทบันเทิงคดี

ให้นักเรียนอ่านบทเพลงต่อไปนี้ แล้วทำกิจกรรมด้านล่าง

บทเพลงที่ ๒

เพลง วัดใจ
มีคนมากมาย ต้องการจะหยุดยั้ง

เพราะสิ่งที่เขาฝัน
มันดันไม่ได้ดั่งใจหวัง
แต่ถึงมือไม่พาย แถมให้เท้าเธอราน้ำ
แต่คิดดูให้ดี หากคิดว่าจะหยุดฉัน

จะหยุดฉัน
(เพราะ)ไม่ว่าจะสูง แค่ไหน

ก็ไปถึง ไม่มีคำว่าสูง
วัดได้ หากใจถึง

จะหนาวหนาวเหน็บหนาวเพียงไหนจะฝ่าไป
ร้อนเป็นฟืนเป็นไฟจะฝ่าไป

จะหนาวหนาวเหน็บหนาวเพียงไหนจะฝ่าไป
ร้อนเป็นฟืนเป็นไฟจะฝ่าไป
เป็นเรื่องที่น่าอาย
ที่มันกลายเป็นเกลียดฉัน
ความอิจฉาคือสิ่งใด
ขึ้นอยู่ที่ใครจะใช้มัน
คงยากให้ฉันฟูมฟาย
ร้องไห้ให้เธอมั้ง

แต่คิดดูให้ดี หากคิดจะหยุดฉัน
จะหยุดฉัน

(เพราะ)ไม่ว่าจะสูง แค่ไหน
ก็ไปถึง ไม่มีคำว่าสูง
วัดได้ หากใจถึง

จะหนาวหนาวเหน็บหนาวเพียงไหนจะฝ่าไป
ร้อนเป็นฟืนเป็นไฟจะฝ่าไป

จะหนาวหนาวเหน็บหนาวเพียงไหนจะฝ่าไป
ร้อนเป็นฟืนเป็นไฟจะฝ่าไป
ล้มลงแล้ว ก็ไม่แคล้ว
สิ่งหนึ่งคือฉันไม่ยอมแพ้
จะฝ่าฟัน แม้เธอนั้น จะกีดกัน

ฉันไม่เหมือนกัน ไม่มีวันยอมแพ้



การจับใจความสำคัญและสรุปความ ๑๓
งานเขียนประเภทบันเทิงคดี

(เพราะ)ไม่ว่าจะสูง แค่ไหน
ก็ไปถึง ไม่มีคำว่าสูง
วัดได้ หากใจถึง

(เพราะ)ไม่ว่าจะสูง แค่ไหน
ก็ไปถึง ไม่มีคำว่าสูง
วัดได้ หากใจถึง

จะหนาวหนาวเหน็บหนาวเพียงไหนจะฝ่าไป
ร้อนเป็นฟืนเป็นไฟจะฝ่าไป

จะหนาวหนาวเหน็บหนาวเพียงไหนจะฝ่าไป
ร้อนเป็นฟืนเป็นไฟจะฝ่าไป

จะหนาวหนาวเหน็บหนาวเพียงไหนจะฝ่าไป
ร้อนเป็นฟืนเป็นไฟจะฝ่าไป
เพลง: วัดใจ โดย: ซิลลี่ ฟูลส์

จงจับใจความสำคัญและสรุปความจากบทเพลงข้างต้น

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

๑๔ การจับใจความสำคัญและสรุปความ
งานเขียนประเภทบันเทิงคดี

๓ การจับใจความสำคัญและสรุปความจากวรรณคดี

วรรณคดี หมายถึง เป็นวรรณกรรมที่ถูกยกย่องว่าเขียนดี มีคุณค่า สามารถทำให้ผู้อ่าน
เกิดอารมณ์สะเทือนใจ มีความคิดเป็นแบบแผน ใช้ภาษาที่ไพเราะ เหมาะแก่การให้
ประชาชนได้รับรู้ เพราะสามารถยกระดับจิตใจให้สูงขึ้น รู้ว่าสิ่งใดควรหรือไม่ควร และทรง
คุณค่า

ให้นักเรียนอ่านวรรณคดีต่อไปนี้ แล้วทำกิจกรรมด้านล่าง

วรรณคดีเรื่องที่ ๑
รามเกียรติ์ ตอน นารายณ์ปราบนนทก

นนทกมีหน้าที่ล้างเท้าเทวดาอยู่ที่เชิงเขาไกรลาส เมื่อเทวดาพากันไปเฝ้าพระอิศวร
พวกเทวดาชอบข่มเหงนนทกอยู่เป็นประจำด้วยการลูบหัวบ้าง ตบหัวบ้าง จนกระทั่งผมร่วง
หมดนนทกแค้นใจเป็นอันมาก จึงไปเฝ้าพระอิศวร กราบทูลว่าตนได้รับใช้มานาน ยังไม่เคย
ได้รับสิ่งตอบแทนเลย จึงทูลขอให้นิ้วเป็นเพชร มีฤทธิ์ชี้ผู้ใดก็ให้ผู้นั้นตายได้ พระอิศวรก็
ประทานให้ตามขอ เมื่อเทวดามาลูบศีรษะเล่นเช่นเคย นนทกก็ชี้ให้ตายลงเป็นจำนวนมาก
พระอิศวรทรงทราบก็กริ้ว โปรดให้พระนารายณ์ไปปราบ พระนารายณ์แปลงเป็นนางฟ้ามา
ยั่วยวน นนทกนักรักจึงเกี้ยวนาง นางแปลงจึงชวนให้นนทกรำตามนางก่อนจึงจะรับรัก
นนทกตกลงรำตามไปจนถึงท่ารำที่ใช้นิ้งเพชรชี้เข่าตนเอง นนทกล้มลง ก่อนตายนนทกเห็น
นางแปลงปรากฏร่างเป็นพระนารายณ์ จึงต่อว่าพระนารายณ์มีอำนาจ มีถึง ๔ กร เหตุใดจึง
ต้องทำอุบายมาหลอกลวงตน พระนารายณ์จึงให้นนทกไปเกิดใหม่ให้มีถึง ๒๐ มือ แล้ว
พระองค์จะตามไปเกิดเป็นมนุษย์มีเพียง ๒ มือลงไปสู้ด้วย นนทกจึงไปเกิดเป็นทศกัณฐ์
ส่วนพระนารายณ์ก็อวตารลงมาเป็นพระราม

ที่มา : shorturl.at/gIQS5

จงจับใจความสำคัญและสรุปความจากวรรณคดีข้างต้น

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................
.

การจับใจความสำคัญและสรุปความ ๑๕
งานเขียนประเภทบันเทิงคดี

วรรณคดีเรื่องที่ ๒


บทเสภาสามัคคีเสวก ตอน วิศวกรรมา

ชาติใดที่มีศึกสงครามไม่มีความสงบสุขในแผ่นดิน ประชาชนย่อมไม่มีจิตใจสนใจความ

งดงามของศิลปะแต่หากชาติใด บ้านเมืองสงบสุขปราศจากสงคราม ประชาชนก็จะทำนุบำรุง

การศิลปกรรมทั้งปวงให้เจริญรุ่งเรืองชาติใดที่ปราศจากช่างศิลป์ ก็เปรียบเสมือนหญิงสาวที่

ไม่มีความงามไม่เป็นที่ต้องตาต้องใจของใครมีแต่จะถูกเยาะเย้ยให้ได้อับอาย ศิลปกรรมนั้นช่วย

ทำให้จิตใจคลายเศร้า ช่วยทำให้ความทุกข์หมดทำให้จิตใจของเรามีความสุขซึ่งจะส่งผลให้

ร่างกายแข็งแรงไปด้วย ตรงกันข้าม หากใครไม่เห็นคุณค่าความงามของศิลปะ เมื่อเผชิญความ

ทุกข์ก็ไม่มีสิ่งใดมาเป็นยาช่วยสมานบาดแผลของจิตใจ เขาเหล่านั้นจึงเป็นคนที่น่าสงสารยิ่งนัก

เพราะความรู้ทางช่างศิลป์สำคัญเช่นนี้ นานาประเทศจึงนิยมยกย่องคุณค่าของศิลปะและ

ความสามารถเชิงช่างของช่างศิลป์ว่าเป็นเกียรติยศ ความรุ่งเรืองของแผ่นดิน คนที่ไม่เห็น

คุณค่าของศิลปะก็เหมือนคนป่าคนดง พูดด้วยก็เปลืองน้ำลายเปล่า แต่ประเทศไทยของเรานั้น

เห็นคุณค่าของงานช่างศิลป์ เช่น ช่างปั้ น ช่างเขียน ช่างสถาปัตย์ ช่างทองรูปพรรณ ช่างเงิน

ช่างถมและช่างอัญมณี ซึ่งเราควรสนับสนุนงานช่างศิลป์ไทยให้ก้าวหน้ารุ่งเรืองอย่าให้ด้อย

น้อยหน้ากว่านานาประเทศ ชาวต่างชาติเมื่อมาเยือนเมืองไทยจะได้ซื้อหางานศิลปะเหล่านี้

กลับไปเพราะเห็นในคุณค่า การช่วยสนับสนุนงานศิลปกรรม และส่งเสริมช่างศิลปะไทยให้

สร้างสรรค์งานศิลปะขึ้นจึงเท่ากับได้ช่วยพัฒนาชาติ ให้เจริญพัฒนาอย่าถาวร

ที่มา : https://shorturl.asia/I0taB

จงจับใจความสำคัญและสรุปความจากวรรณคดีข้างต้น

...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................

๑๖ การจับใจความสำคัญและสรุปความ
งานเขียนประเภทบันเทิงคดี

๔ การจับใจความสำคัญและสรุปความจากโฆษณา

การโฆษณาหมายถึง การให้ข้อมูล ข่าวสาร เป็นการสื่อสารจูงใจผ่านสื่อโฆษณา
ประเภทต่างๆ เพื่อจูงใจหรือโน้มน้าวใจให้กลุ่มผู้บริโภคเป้าหมาย มีพฤติกรรมคล้อยตาม
เนื้อหาสารที่โฆษณา อัน เอื้ออานวยให้มีการซื้อหรือใช้สินค้าและบริการ ตลอดจนชักนาให้
ปฏิบัติตามแนวความคิดต่าง ๆ ทั้งนี้ ขอให้ผู้โฆษณาหรือผู้อุปถัมภ์จะต้องเสียค่าใช้จ่ายใน
การสื่อน้ันๆ

ให้นักเรียนอ่านโฆษณาต่อไปนี้ แล้วทำกิจกรรมด้านล่าง

โฆษณาที่ ๑ โฆษณา Nescafe

ที่มา : shorturl.at/bCTVY

จงจับใจความสำคัญและสรุปความจากโฆษณาข้างต้น

.........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

การจับใจความสำคัญและสรุปความ ๑๗
งานเขียนประเภทบันเทิงคดี

โฆษณาที่ ๒

โฆษณาเมืองไทยประกันชีวิต

ชีวิตของเราทุกคน ไม่ได้ตื่นขึ้นมาแล้วจะพบเจอแต่สิ่งที่ดีตลอด ต้องเจอเรื่องผิด
หวัง เสียใจ เกิดขึ้นได้เสมอ เหตุการณ์ไม่คาดคิด ทั้งรถชน ไฟไหม้ ลมพายุ น้ำท่วม เมื่อ
เกิดขึ้นแล้วย่อมสร้างความสูญเสีย ผู้ประสบภัยอาจจะคิดว่า จบแล้ว เราไม่เหลืออะไร
แล้วแต่อย่าลืมว่า เราคือคนตรงนั้น ที่จะช่วยแบ่งเบาและเป็นเพื่อนเมื่อยามเกิดภัย
คุณค่าของงานประกันภัย ส่วนหนึ่งที่ช่วยเยียวยาเวลาเกิดภัย นี่คือหัวใจของเรา

"เชื่อแป้ง เชื่อเมืองไทยประกันภัยนะคะ"
ที่มา : shorturl.at/clv34

จงจับใจความสำคัญและสรุปความจากโฆษณาข้างต้น

.........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

๑๘ การจับใจความสำคัญและสรุปความ
งานเขียนประเภทบันเทิงคดี

บทที่ ๓

การจับใจความสำคัญและสรุปความงานเขียนประเภทสารคดี

ตัวชี้วัด ง านเขียนประเภทสารคดีเป็น
ท ๑.๑ ม.๒/๒ จับใจความสำคัญและสรุปความ
วรรณกรรมชนิดหนึ่ง ที่ยืนอยู่บนพื้น
จากเรื่องที่อ่าน ฐานของข้อเท็จจริง มีเค้าโครงจากเรื่อง
จริง ดังนั้น คุณค่าของสารคดีจึงเป็นงาน
สาระการเรียนรู้แกนกลาง ที่สะท้อนความเป็นจริง ให้ทั้งสาระ
การอ่านจับใจความจากสื่อต่าง ๆ เช่น ความรู้ และรสของวรรณกรรม มิใช่เป็น
งานที่สร้างจากจินตนาการที่อาจอ่าน
- บทความ เพื่อความรื่นรมย์เพียงประการเดียว
- ข่าว

๑ การจับใจความสำคัญและสรุปความจากบทความ

บทความ คือ ความเรียงประเภทหนึ่งที่เขียนเพื่อเสนอความรู้ ความคิด มีรูปแบบการเขียน
คล้ายกับเรียงความ แต่การเขียนบทความจะต้องมีเรื่องราวมาจากข้อเท็จจริงหรือข่าวประจำวัน
มีความทันสมัย ทันต่อเหตุการณ์ อยู่ในความสนใจของผู้อ่านและผู้เขียน และจะต้องสอดแทรก
ข้อเสนอเชิงวิชาการ หรือความคิดเห็นเชิงสร้างสรรค์ไว้ด้วย

บทความมีลักษณะบางประการคล้ายคลึงกับการเขียนข่าวและเรียงความ เพราะเป็นการ
เขียนที่รวมการเขียนทั้งสองแบบดังกล่าวเข้าไว้ด้วยกัน กล่าวคือ “ข่าว” เขียนขึ้นเพื่อบอกข้อ
เท็จจริงว่าใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อไร และทำไม โดยประมวลเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริงอย่างตรงไป
ตรงมา ทันต่อเหตุการณ์
กล่าวโดยสรุป บทความมีลักษณะดังต่อไปนี้

๑. เรื่องที่เขียนต้องเป็นเรื่องที่มีสาระ เป็นเรื่องจริง มีหลักฐานที่น่าเชื่อถือ เมื่ออ่านแล้วจะได้
ความรู้หรือความคิดเพิ่มขึ้น

๒. ต้องเสนอเรื่องที่ผู้อ่านส่วนมากกำลังสนใจอยู่ในขณะนั้น ทันต่อเหตุการณ์ หรือเรื่องที่เป็น
๓. ปัญหา และมีความสำคัญเป็นพิเศษ

ต้องมีส่วนเป็นทัศนะหรือความคิดเห็นของผู้เขียน โดยนำเสนอแนวคิดที่น่าสนใจ ชวนให้ผู้
๔. อ่านคิดตามหรือติดต่อ
๕. ควรใช้ภาษาให้น่าอ่าน และสร้างความสนใจ ความยาวของบทความควรสั้น กะทัดรัด เพื่อให้

ผู้อ่านสามารถอ่านได้ในเวลาจำกัด

ให้นักเรียนอ่านบทความต่อไปนี้ แล้วทำกิจกรรมด้านล่าง

บทความที่ ๑

เกาะเกร็ด

เกาะเกร็ดที่มีวัฒนธรรมที่ชัดเจนอย่างเช่น การทำหม้อปั้ นดินผาที่ทำต่อจากชุมชน

สามโคก และจะมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร หลังเปิดเป็นแหล่งท่องเที่ยว คนเข้าไปเยอะแยะ

มากมาย กำลังจะกลายเป็นจตุจักรไปแล้ว นั่นคือตัวอย่างที่ขายวัฒนธรรมให้การท่องเที่ยว คือ

ไม่เอาวัฒนธรรมมาสร้างสำนึกในการอยู่ร่วมกัน กลับกลายเป็นว่าเพื่อการท่องเที่ยว และมา

ทะเลาะกัน เพราะเส้นนักท่องเที่ยวมาคนละทาง เส้นหนึ่งจะผ่านหมู่บ้านอีกกลุ่ม อีกเส้นจะผ่าน

หมู่บ้านอีกกลุ่ม ซึ่งตรงนี้คือจุดอ่อน เพราะฉะนั้นการจัดการท่องเที่ยวต้องระวังให้ดี มันจะ

ควบคุมให้ได้ ท้องถิ่นจะต้องร่วมมือกัน ท้องถิ่นปากเกร็ด ไม่เป็นท้องถิ่นปากเกร็ด เกาะเกร็ดไม่

เป็นเกาะเกร็ด แยกกันเป็นชุมชนไป ต่างมุ่งผลประโยชน์ของตัวเอง ถ้ามีการรวมกันเป็นอันหนึ่ง

อันเดียวกันก็สามารถจะจัดการแบ่งปันรายได้กันได้ แต่นี่ไม่เอา และเป็นเหยื่อของนายทุนที่เข้า

มา เพราะถ้าหากท้องถิ่นเข้มแข็ง สภาวัฒนธรรมเข้มแข็ง หัวหน้าชุมชนเข้มเข็งดูแลกันเองได้

ปากเกร็ดแย่งกันดูพวกเครื่องปั้ นดินผา มันมีอะไรดูตั้งหลายอย่าง สามโคก คนจะมาดูเตาเผา

ก็ได้ คนจะมาเที่ยวชีวิตริมน้ำก็ได้ ดูนกปากห่างก็ได้ ดูวัดก็ได้ เราสามารถที่จะแยกออกไปได้

โดยที่ไม่ต้องทะเลาะกัน หรือเราอาจจะจัดการให้มีการขายของที่เป็นหัตถกรรมหรือของเฉพาะ

ท้องถิ่นได้ คือให้กระจายรายได้ไปในท้องถิ่น ทั้งหมดขึ้นอยู่กับการจัดการ แต่การจะจัดการได้

คือต้องมีสำนึกร่วมของความเป็นท้องถิ่น

(คัดลอกจากส่วนหนึ่ง การแสดงความคิดเห็นของชาวบ้านนักวิชาการและประสบการณ์

จากตัวแทนชุมชนที่เคยจัดพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นต่างๆ ดำเนินรายการโดย รศ. ศรีศักร วัลลิโภดม)

ที่มา : https://www.kroobannok.com/news_file/p69165791933.pdf

๒๐ การจับใจความสำคัญและสรุปความ
งานเขียนประเภทสารคดี

จงจับใจความสำคัญและสรุปความจากบทความข้างต้น

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

การจับใจความสำคัญและสรุปความ ๒๑
งานเขียนประเภทสารคดี

๑ การจับใจความสำคัญและสรุปความจากบทความ (ต่อ)

ให้นักเรียนอ่านบทความต่อไปนี้ แล้วทำกิจกรรมด้านล่าง

บทความที่ ๒

อ่านช้า ๆ ได้ประโยชน์มากกว่า

"สโลว์รีดดิ้ง" อ่านช้า ๆ ได้ประโยชน์มากกว่า กระแส "สโลว์ไลฟ์" หรือการใช้ชีวิตให้ช้า

ลง พินิจพิเคราะห์สิ่งรอบตัวให้มากขึ้น กำลังถูกพูดถึงและนำมาใช้กันอย่างแพร่หลายทั่วโลก

เจ้าปรัชญาความช้านี้ได้แทรกซึมเข้าไปในวิถีชีวิตด้านต่าง ๆ ของคนเรามากมาย เห็นได้จากคำ

พูดเก๋ ๆ ตั้งแต่สโลว์ฟู้ด สโลว์ทราเวล สโลว์ดีไซน์ และ ล่าสุด "สโลว์รีดดิ้ง" ในกรุงเวลลิงตัน เมือง

หลวงของนิวซีแลนด์ มีคลับเล็ก ๆ ชื่อว่า "สโลว์รีดดิงคลับ" มันไม่ใช่ที่สังสรรค์สำหรับคอหนังสือ

หรือเวทีถกเถียงด้านวรรณกรรม แต่มันคือสถานที่ที่สมาชิกมารวมตัวด้วยจุดหมายเดียวกัน คือ

ตัดขาดจากโลกภายนอกชั่วคราว อยู่กับตัวเองและอ่านหนังสือเล่มโปรดอย่างช้า ๆ ละเอียด

บรรจงพร้อมกัน นี่ไม่ใช่แค่กิจกรรมเก๋ ๆ ที่สร้างขึ้นมาต้านกระแสสังคมอันรีบเร่งเท่านั้น แต่

ปัจจุบันมีงานวิจัยหลายชิ้นที่รับรองว่าการอ่านหนังสือช้า ๆ เป็นประโยชน์ต่อผู้อ่านมากมาย

นิตยสารอย่าง "นิวโรโล จี" และ "ไซแอนซ์" เผยแพร่งานวิจัยระบุว่าการอ่านหนังสือช้า ๆ ช่วย

เสริมสร้างสมาธิ ลดความตึงเครียด เพิ่มความสามารถในการคิด ฟัง และทำความเข้าใจ ไปจนถึง

ลดอัตราเสี่ยงความจำเสื่อมได้ ขณะที่งานวิจัยอีกจำนวนหนึ่งค้นพบว่าการอ่านหนังสือบน

เว็บไซต์หรือโซเชียลมีเดีย ซึ่งมีลิงก์และมัลติมีเดียต่าง ๆ คั่นอยู่ตลอดเวลานั้น ทำให้คนเราเข้าใจ

เรื่องที่อ่านได้น้อยกว่าการอ่านตัวหนังสือล้วน ๆ บนหนังสือหรือหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้วย

สำหรับคนที่สนใจ นักส่งเสริมแนวคิดนี้แนะนำว่าควรอ่านหนังสืออย่างน้อยวันละ ๓๐-๔๕ นาที

บนเก้าอี้ที่นั่งสบายที่สุด ผ่อนคลายที่สุด และที่สำคัญต้องหยุดใช้คอมพิวเตอร์หรือสมาร์ทโฟนใน

ขณะอ่านอย่างเด็ดขาด และถ้าเป็นไปได้ควรจะมีตารางการอ่านที่สม่ำาเสมอ คล้ายกับตาราง

การออกกำลังกาย แต่ถือเป็นการออกกำลังกายสมองและอารมณ์แทน การอ่านแบบช้า ๆ ไม่ได้

หมายความว่าคนที่อ่านจะต้องอ่านหนังสือที่เป็นเล่มกระดาษเสมอไป แม้นักอ่านช้าหลายคนจะ

นิยมหนังสือกระดาษมากกว่า ด้วยเหตุผลด้านความรู้สึกและความคลาสสิก แต่นักอ่านช้าอีก

จำนวนหนึ่งก็ยืนยันว่า การอ่านหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ก็ให้ผลไม่ต่างกัน ขอแค่มีรูปแบบตัว

หนังสือและการจัดหน้าที่ไม่หวือหวามากนักก็พอ ตอนนี้คลับสำหรับนักอ่านช้าไม่ได้มีแค่ใน

เวลลิงตันเท่านั้น แต่ในเมืองใหญ่อย่างนิวยอร์ก ซานฟรานซิสโก ไปจนถึงลอนดอน ต่างมีการ

รวมตัวอ่านหนังสือลักษณะนี้เช่นกัน ส่วนในประเทศไทยช่วงที่ยังไม่มีใครริเริ่มตั้งคลับสำหรับ

สโลว์รีดดิ้ง นักอ่านที่สนใจก็สามารถลองอ่านช้าด้วยตัวเองได้ที่บ้านดูก่อนก็ได้ เพราะนอกจาก

จะช่วยพัฒนาสมองและอารมณ์ความรู้สึกแล้ว ยังเป็นอีกหนึ่งไอเดียสำหรับลดการเสพติด

โซเชียลเน็ตเวิร์กที่น่าสนใจด้วย

ที่มา https://shorturl.asia/V5nra

๒๒ การจับใจความสำคัญและสรุปความ
งานเขียนประเภทสารคดี

จงจับใจความสำคัญและสรุปความจากบทความข้างต้น

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

การจับใจความสำคัญและสรุปความ ๒๓
งานเขียนประเภทสารคดี

๒ การจับใจความสำคัญและสรุปความจากข่าว

ข่าว คือ เรื่องราวหรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น เป็นข้อเท็จจริง (fact) เหตุการณ์ใดเหตุการณ์
หนึ่ง รวมทั้งความเห็นของบุคคลซึ่งมีความสำคัญเป็นที่น่าสนใจของผู้รับสาร หรือมีผลกระทบ
ต่อสารธารณชน เมื่อได้รับพิจารณานำเสนอเป็น "ข่าว" ทางสื่อมวลชนเเล้วก็นับได้ว่า
เหตุการณ์นั้นมีคุณค่า มีความสำคัญ ตลอดจนจำเป็นเเก่ผู้รับสารในระดับหนึ่ง

ให้นักเรียนอ่านข่าวต่อไปนี้ แล้วทำกิจกรรมด้านล่าง

ข่าวที่ ๑

ชัชชาติ เตือนฝนตกหนักอีกหลายวัน ขอคน กทม. ฝั่ งตะวันออก
ทำงานที่บ้าน-กลับเร็วขึ้น



"ชัชชาติ" ผู้ว่าฯ กทม. ชี้แจงปัญหาน้ำท่
วมกรุงฯ เตือนประชาชน ฝนยังตกหนักอีก
หลายวัน ขอคนฝั่ งตะวันออก ทำงานที่บ้าน หรือกลับให้เร็วขึ้น เพื่อเลี่ยงการจราจรติดขัด
ช่วงเย็น

วันที่ ๒๑ ก.ค. ๖๕ นายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ให้สัมภาษณ์
ถึงสถานการณ์ฝนตกต่อเนื่องจนเกิดเหตุน้ำท่วมขังในหลายพื้นที่กว่า ๒๐ จุดใน กทม.
พร้อมยอมรับว่า สถานการณ์ในตอนนี้ยังคงหนักอยู่ โดยเฉพาะในพื้นที่ กทม. ฝั่ งตะวัน
ออก พบว่ามีปริมาณน้ำฝนสูงถึงกว่า ๑๖๐ มม. ถือว่าเยอะที่สุดตั้งแต่ตนเข้ารับตำแหน่ง
เป็นผู้ว่าฯ กทม. มา ซึ่งได้สร้างแรงกดดันไปถึงคลองหลัก ๒ คลอง คือ คลองลาดพร้าว
และคลองแสนแสบ รวมถึงคลองตัน คลองพระโขนง และคลองประเวศ ที่นำน้ำออกไป
ด้วย

“อย่างคลองแสนแสบ เมื่อคืนนี้ จะเห็นว่าปริมาณน้ำเพิ่มขึ้นสูงกว่า ๑ เมตร ภายใน
เวลา ๒ ชั่วโมง ซึ่งในตอนนี้ต้องเร่งระบายน้ำออก” ผู้ว่าฯ ชัชชาติ กล่าว

ผู้ว่าฯ ชัชชาติ ยังกล่าวถึงระบบประตูระบายน้ำว่า สำหรับประตูระบายน้ำพระโขนง
ทั้งในส่วนที่เป็นอุโมงค์ และส่วนที่เป็นประตูระบายน้ำปกติก็สามารถระบายน้ำได้ ๒๕๕
ลบ.ม./วินาที ประกอบกับช่วงนี้เป็นช่วงที่น้ำในแม่น้ำเจ้าพระยาขึ้นในเวลากลางวัน ไม่
สามารถเปิดประตูระบายน้ำในบางคลอง จึงต้องใช้ปั๊ มสูบเอา ทำให้ล่าช้า

นอกจากนี้ น้ำยังคงเติมมาในคลองลาดพร้าวตลอด โดยในตอนนี้ การลดลงของปริมาณ
น้ำอยู่แค่ ๓ ซม./นาที เท่านั้น อย่างไรก็ดี ในพื้นที่ฝั่ งธนบุรีเห็นได้ว่าปริมาณน้ำลดลงได้
ค่อนข้างดี ส่วนที่น้ำท่วม กทม. จะเร่งดำเนินการระบายน้ำให้เร็วที่สุด ในส่วนของ
ประชาชน ต้องกราบขอโทษจริง ๆ เพราะเป็นเรื่องที่น้ำฝนหนักจริง ๆ และจะยังคงเกิด
ขึ้นต่อเนื่องอีกหลายวัน แต่ได้สั่งการไปทุกเขตเตรียมรถช่วยขนส่งคนที่ติดค้างกลับบ้าน
ซึ่งก็อยู่ระหว่างการประสานงานขอรถทหาร มาช่วยอีกที ส่วนภารกิจลอกท่อ ก็ยังดำเนิน
การต่อเนื่อง

๒๔ การจับใจความสำคัญและสรุปความ
งานเขียนประเภทสารคดี

นายชัชชาติ ยังได้แนะนำประชาชนว่า ฝากประชาชนโดยเฉพาะที่อยู่ในฝั่ งตะวันออก
ให้เตรียมตัวรับมือกับสถานการณ์น้ำท่วมในช่วงนี้ ให้กลับไปตั้งหลักที่บ้านของตนเอง คอย
รับฟังข่าวสารสม่ำเสมอ ขอแนะนำให้เก็บขยะถุงพลาสติกหน้าบ้านเข้ามาไว้ก่อนหากมีฝน
ตกจนน้ำท่วมขัง เพื่อป้องกันการอุดตันท่อระบายน้ำ

ส่วนแผนบรรเทาความเดือดร้อนระยะสั้น นายชัชชาติ กล่าวว่า เราต้องเข้าไปดูแต่ละ
พื้นที่ก่อน ถ้าเกิดมีปั๊ มน้ำไปช่วยสูบบรรเทาก่อนก็ต้องทำ อย่างน้อยให้เขาเดินเข้าบ้านได้
เพราะสถานการณ์ตอนนี้ต้องพิจารณาเส้นหลักก่อน ขอให้มั่นใจทุกคน เพราะเราปฏิเสธ
ความรับผิดชอบไม่ได้ ก็ทำอย่างเต็มที่

"สิ่งที่ กทม. เป็นห่วงมาก คือ การที่ประชาชนติดขัดอยู่บนท้องถนนเป็นเวลานาน
เนื่องจากในตอนเย็นฝนตกหนักทุกวันในช่วงนี้ จึงอยากขอความร่วมมือพี่น้องประชาชน
โดยเฉพาะประชาชนฝั่ งตะวันออก หากใครสามารถทำงานที่บ้าน หรือ Work From Home
ได้ก็จะเป็นการลดปัญหาการติดขัดอยู่บนท้องถนนได้ หรือใครจำเป็นต้องมาทำงานหาก
สามารถกลับบ้านเร็วได้ก่อนขอให้รีบกลับก่อน อย่างน้อยเรากลับไปดูแลที่บ้าน และรับฟัง
ข่าวสารจากทาง กทม. ไม่ต้องมาติดขัดอยู่บนท้องถนน เพราะน้ำท่วมเป็นปัญหาของ
กรุงเทพฯ แน่นอน ซึ่ง กทม.ปฏิเสธความรับผิดชอบตรงนี้ไม่ได้" นายชัชชาติ กล่าว



ที่มา : https://shorturl.asia/ZHykK

จงจับใจความสำคัญและสรุปความจากบทความข้างต้น

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

การจับใจความสำคัญและสรุปความ ๒๕
งานเขียนประเภทสารคดี

ให้นักเรียนอ่านข่าวต่อไปนี้ แล้วทำกิจกรรมด้านล่าง

ข่าวที่ ๒

เผย WHO ประกาศฝีดาษลิงระบาด เป็นภาวะฉุกเฉินโลก แม้มติที่
ประชุมไม่เอกฉันท์

เผยผอ.องค์การอนามัยโลกประกาศให้
การระบาดของโรคฝีดาษลิงเป็นสถานการณ์
ฉุกเฉินที่น่ากังวลระหว่างประเทศ เพราะเห็
นว่าเชื้อระบาดเร็ว ถึงแม้ไม่ได้รับความเห็น
ชอบอย่างเป็นเอกฉันท์จากที่ประชุม

เมื่อ ๒๔ ก.ค. ๖๕ แชนแนลนิวส์เอเชียเผย ดร.เทดรอส อัดฮานอม เกเบรเยซุส
ผู้อำนวยการองค์การอนามัยโลก (WHO) ตัดสินใจประกาศให้การระบาดของโรคฝีดาษ
ลิง (Smallpox) เป็น ‘ภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขที่น่ากังวลระหว่างประเทศ’ (PHEIC)
ซึ่งถือเป็นระดับเตือนภัยขั้นสูงสุดที่องค์การอนามัยโลกจะประกาศออกมาได้ ถึงแม้การ
ประชุมของคณะกรรมาธิการด้านสถานการณ์ฉุกเฉินขององค์การอนามัยโลก ๒ ครั้งที่
ผ่านมา โดยครั้งล่าสุดเมื่อวันพฤหัสบดี ที่ ๒๑ ก.ค. ๒๕๖๕ ไม่มีความเห็นชอบในเรื่องนี้
อย่างเป็นเอกฉันท์

แหล่งข่าว ๒ คนที่ไม่ขอเปิดเผยชื่อกล่าวกับรอยเตอร์ว่า ที่ประชุมคณะกรรมการด้าน
สถานการณ์ฉุกเฉินขององค์การอนามัยโลก เกิด ‘เสียงแตก’ ไม่มีความเห็นชอบอย่างเป็น
เอกฉันท์ เนื่องจากมีผู้คัดค้าน ๙ เสียง และเห็นชอบเพียง ๖ เสียง ที่จะประกาศให้โรค
ฝีดาษลิงเป็นสถานการณ์ฉุกเฉินที่น่ากังวลระหว่างประเทศ จึงทำให้ ดร.เกรเบเยซุส
ผู้อำนวยการองค์การอนามัยโลกตัดสินใจในเรื่องนี้

ดร.เทดรอส แถลงต่อสื่อมวลชน ที่สำนักงานใหญ่ขององค์การอนามัยโลกที่นครเจนีวา
ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ เมื่อ ๒๓ ก.ค. ๖๕ ตามเวลาท้องถิ่นว่า เขาได้ตัดสินใจประกาศ
ให้การระบาดของโรคฝีดาษลิงเป็นสถานการณ์ฉุกเฉินที่น่ากังวลระหว่างประเทศ
เนื่องจากขณะนี้ เชื้อฝีดาษลิงได้แพร่ระบาดอย่างรวดเร็ว จนพบผู้ติดเชื้อแล้วเกือบ
๑๗,๐๐๐ ราย ใน ๗๕ ประเทศ และมีผู้เสียชีวิตแล้ว ๕ ศพ

‘เรามีการระบาดของโรคฝีดาษลิงที่แพร่ติดต่อไปทั่วโลกอย่างรวดเร็ว ผ่านการแพร่
เชื้อรูปแบบใหม่ ซึ่งเกี่ยวกับเรื่องนี้ พวกเรามีความเข้าใจน้อยมาก และการประกาศครั้งนี้
ตรงตามเกณฑ์ระเบียบด้านสุขภาพระหว่างประเทศ’ ผู้อำนวยการองค์การอนามัยโลก
แถลง

ทั้งนี้ โรคฝีดาษลิงได้แพร่ระบาดและพบผู้ติดเชื้อพุ่งสูงขึ้นตั้งแต่ต้นเดือนพฤษภาคม
ที่ผ่านมา ในบริเวณนอกภูมิภาคแอฟริกาตะวันตกและแอฟริกาตอนกลาง ซึ่งเป็นพื้นที่ที่
พบการระบาดของโรคฝีดาษลิงมานานแล้ว โดย ดร.เทดรอส กล่าวว่า มีความเสี่ยง
ชัดเจนว่าเชื้อฝีดาษลิงได้มีการแพร่ติดต่อระหว่างประเทศเพิ่มขึ้น แต่ผอ.องค์การอนามัย
โลกได้ตั้งข้อสังเกตว่า ความเสี่ยงจากการเดินทางระหว่างประเทศที่จะทำให้ติดเชื้อฝีดาษ
ลิงยังอยู่ในระดับต่ำสำหรับขณะนี้

๒๖ การจับใจความสำคัญและสรุปความ
งานเขียนประเภทสารคดี

ผู้อำนวยการองค์การอนามัยโลก ยังกล่าวด้วยว่าถึงแม้เขาได้ประกาศให้การระบาด
ของโรคฝีดาษลิงเป็นสถานการณ์ฉุกเฉินที่น่ากังวลระหว่างประเทศ แต่ในช่วงนี้การ
ระบาดยังคงเน้นหนักอยู่แต่ในกลุ่มชายรักร่วมเพศ โดยเฉพาะผู้ชายที่มีคู่นอนหลายคน



ที่มา : https://shorturl.asia/DGkfa

จงจับใจความสำคัญและสรุปความจากข่าวข้างต้น

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

การจับใจความสำคัญและสรุปความ ๒๗
งานเขียนประเภทสารคดี

บทที่ ๔

มารยาทในการอ่านและการเขียน

ตัวชี้วัด ม ารยาทคือข้อควรปฏิบัติ เป็นเครื่อง
ท ๑.๑ ม.๒/๒ จับใจความสำคัญและสรุปความ
แสดงถึงความเป็นผู้เจริญแล้ว (อารยชน)
จากเรื่องที่อ่าน ความเป็นผู้มีการศึกษา เป็นการแสดง
ความเคารพและให้เกียรติต่อผู้อื่น
สาระการเรียนรู้แกนกลาง มารยาททำให้สังคมดำรงอยู่ได้อย่าง
ผาสุก ในการอ่านหนังสือ บทความ
วรรณกรรม สื่อสิ่งพิมพ์ หรือสื่ออื่นๆ หาก
อยู่ในที่สาธารณะ ต้องระมัดระวังเรื่อง
มารยาท ไม่ควรรบกวนให้ผู้อื่นเกิดความ
เดือดร้อนรำคาญ

๑ มารยาทในการอ่าน

การอ่านในชีวิตประจำวัน มีทั้งการอ่านในใจและอ่านออกเสียง การอ่านต้องมีความระมัดระวัง
ในการปฏิบัติตน เช่น การจัดหาที่นั่งให้สะดวกสบายและถูกสุขลักษณะ อ่านหนังสือในระยะที่
เหมาะสมกับสายตา นอกจากนั้นจึงต้องคำนึงถึงมารยาทในการอ่านอีกด้วย

มารยาทในการอ่านควรปฏิบัติดังนี้
๑. วางท่าทางที่ถูกต้องเหมาะสม จัดระยะห่างจากสายตาให้เหมาะสม ควรอ่านหนังสือในที่ที่มี

แสงสว่างเพียงพอ ไม่มืดหรือแสงสว่างจ้าเกินไป และไม่ควรอ่านหนังสือในรถเนื่องจากจะทำให้
สายตาเสียได้

๒. มีสมาธิใจจดจ่อต่อสิ่งที่อ่าน ไม่เล่นกันขณะอ่าน เพื่อสามารถจับประเด็นสำคัญ และสามารถ
คิดวิเคราะห์ตามในประเด็นต่าง ๆ ได้ชัดเจน

๓. การอ่านออกเสียงต้องอ่านด้วยเสียงที่ดังเหมาะสม ไม่อ่านเสียงรบกวนผู้อื่น หากอ่านในใจ
ไม่ควรอ่านให้มีเสียงหรือทำปากขมุบขมิบตามการอ่าน

๔. ขณะอ่านควรจดบันทึกประเด็นสำคัญ ข้อสรุปและข้อคิดที่ได้รับไว้ หากมีข้อสงสัยหรือสนใจ
เป็นพิเศษ เมื่ออ่านจบแล้วควรไปค้นคว้าเพิ่มเติม

๕. ไม่ทำลายหนังสือหรือทำหนังสือให้ชำรุดเสียหาย เจ้าของหนังสืออาจขีดเส้นเน้นข้อความ
สำคัญลงในหนังสืออย่างเรียบร้อยได้ หนังสือส่วนรวมหรือหนังสือที่ขอยืมมาไม่ควรขีดเขียน เมื่อ
อ่านค้างไว้ควรหาที่คั่นหนังสือมาใช้คั่นหน้าแทนเพื่อไม่ให้หนังสือชำรุดและฉีกขาดได้ง่าย ไม่ควรฉีก
ภาพหรือข้อความในหนังสือ หากต้องการใช้ควรถ่ายเอกสาร

๖. ไม่ควรแย่งหนังสือหรือชะโงกหน้าไปยังหนังสือขณะผู้อื่นกำลังอ่านอยู่
๗. ควรใช้เวลาว่างในการอ่านหนังสืออย่างเหมาะสม และไม่ควรอ่านหนังสือในขณะที่ครูสอน

การสร้างนิสัยรักการอ่าน
๑. กำหนดเป้าหมาย การกำหนดเป้าหมายก่อนการเริ่มต้นเป็นเรื่องที่ดี เพราะช่วยให้เรามี

ทิศทางที่ชัดเจน เช่น ภายในหนึ่งเดือนจะอ่านหนังสือให้จบหนึ่งเล่ม การพัฒนาและบ่มเพาะนิสัย
การอ่านอาจไม่ต้องทำให้เป็นเรื่องเคร่งเครียดเหมือนเป้าหมายอื่น ๆ

๒. อ่านหนังสือเฉลี่ยวันละประมาณ ๒๐-๓๐ หน้า การสร้างพฤติกรรมหรือนิสัยจำเป็นต้อง
อาศัยความสม่ำเสมอและทำซ้ำ ลองพิจารณาจำนวนหน้าที่อ่านได้ในแต่ละวันจากกิจวัตรประจำวัน
กระบวนการนี้ช่วยให้มีเป้าหมายประจำวัน

๓. กำหนดช่วงเวลาในการอ่าน กำหนดช่วงเวลาการอ่านที่แน่นอนในแต่ละวัน เช่น หลังอาบ
น้ำตอนเย็น ก่อนนอน หรือระหว่างพักกลางวัน กำจัดสิ่งรบกวนอื่น ๆ เช่น ปิดทีวี ปิดเสียงแจ้งเตือน
ในโทรศัพท์

มารยาทในการอ่านเเละการเขียน ๒๙

๒ มารยาทในการเขียน

การเขียน คือการสื่อสารชนิดหนึ่งของมนุษย์เราที่ต้องอาศัยความพยายาม และฝึกฝน การเขียน
เป็นการแสดงความรู้ ความคิด ความรู้สึก ความต้องการ เป็นลายลักษณ์อักษร เพื่อให้ผู้รับสารสามารถ
อ่านได้ เข้าใจ ได้ทราบความรู้ ความคิด ความรู้สึก แล้วสามารถนำมาบอกบอกต่อกับบุคคลอื่นให้ได้
ความรู้ที่ผู้รับสารได้รับ ซึ่งอาจเขียนเป็นภาษาเดียวหรือหลายภาษาก็ได้

มารยาทในการเขียนควรปฏิบัติดังนี้
๑. ควรเขียนด้วยตัวบรรจงให้อ่านเข้าใจง่าย
๒. ควรเขียนโดยใช้ภาษาที่สุภาพถูกต้องตามหลักภาษาไทย
๓. ไม่ควรเขียนว่าร้ายผู้อื่นให้ได้รับความเสียหาย
๔. เมื่อเขียนผิดควรใช้ยางลบ หรือน้ำยาลบคำผิดลบให้สะอาด
๕. ไม่ควรขีดเขียนโต๊ะ เก้าอี้ หรือในที่ที่ห้ามเขียน
๖. ควรเขียนในกระดาษที่มีสีขาว สะอาด ไม่ยับ หรือฉีกขาด
๗. ใช้หมึกปากกาสีดำ หรือสีน้ำเงิน ไม่ควรใช้หมึกปากกาสีฉูดฉาดในงานนำเสนอ
๘. หากนำงานเขียนของผู้อื่นมาใช้ ควรเขียนอ้างอิงแหล่งที่มาให้ชัดเจน
๙. มีความรับผิดชอบในงานเขียนของตนเอง

การสร้างนิสัยรักการเขียน
ในการเริ่มต้นของการเขียนอะไรก็ตาม ผู้เขียนจะเขียนไม่ออกถ้าไม่ตั้งเป้าหมายในการเขียน

ไว้ล่วงหน้าว่าจะเขียนอะไร เขียนทำไม เพราะการเขียนเรื่อยเปื่ อยไม่ทำให้งานเขียนน่าอ่านและถ้า
ทำให้งานชิ้นนั้นไม่มีคุณค่าเท่าที่ควร งานเขียนที่มีคุณค่าคืองานเขียนอย่างมีจุดหมาย มีข้อมูล
ข่าวสารไร้พรมแดนดังเช่นในปัจจุบัน การมีข้อมูลมากย่อมทำให้เป็นผู้ได้เปรียบผู้อื่นเป็นอันมาก
เพราะยุคปัจจุบันเป็นยุคแห่งการแข่งขันกันในทุกทางโดยเฉพาะในทางเศรษฐกิจ ใครมีข้อมูลมาก
จะเป็นผู้ได้เปรียบคู่แข่งขันอื่น ๆ เพราะการนำข้อมูลมาใช้ประโยชน์ได้เร็วกว่านั้นเอง การหมั่น
แสวงหาความรู้เพื่อสะสมข้อมูลต่าง ๆ ให้ตัวเองมาก ๆ จึงเป็นความได้เปรียบ และควรกระทำให้เป็น
นิสัยติดตัวไป เพราะการกระทำใด ๆ ถ้าทำบ่อย ๆ ทำเป็นประจำในวันหนึ่งก็จะกลายเป็นนิสัยและ
ความเคยชินที่ต้องทำต่อไป

การค้นคว้ารวบรวมข้อมูลเป็นกิจกรรมที่จะทำให้เกิดความสนุกสนานทางวิชาการ เพราะยิ่ง
ค้นคว้าก็จะยิ่งทำสิ่งที่น่าสนใจมากขึ้น ผู้ที่ฝึกตนให้เป็นผู้ใคร่รู้ ใคร่เรียน ชอบแสวงหาความรู้จะมี
ความสุขมากเมื่อได้ศึกษาค้นคว้าและได้พบสิ่งแปลกใหม่ ในภาษาไทย หรือในความรู้แขนงอื่น ๆ
บางคนเมื่อค้นคว้าแล้วจะรวบรวมไว้อย่างเป็นระบบ

๓๐ มารยาทในการอ่านเเละการเขียน

บทที่ ๕

บทสรุป เทคนิคการจับใจความสำคัญและการสรุปความ

ท ๑.๑ ม.๒/๒ จับใจความสำคัญและสรุปความ ก ารจับใจความสำคัญเเละการ
จากเรื่องที่อ่าน
สรุปความเป็นวิธีการที่จะทำให้ผู้เรียน
สาระการเรียนรู้แกนกลาง สามารถเรียนรู้เเละเข้าใจเนื้อหาได้ง่าย
ขึ้น ดังนั้นควรเรียนรู้เทคนิคเเละวิธีการ
เพื่อให้ผู้เรียนจับใจความสำคัญเเละ
สรุปความถูกต้องเเละตรงตาม
วัตถุประสงค์ เเละนำไปประยุกต์ใช้ได้
อย่างมีประสิทธิภาพ

- การอ่านจับใจความจากสื่อต่าง ๆ

เทคนิคการจับใจความสำคัญเเละการสรุปความ

การอ่านจับใจความสำคัญ คือ การอ่านเพื่อจับใจความหรือข้อคิด ความคิดสำคัญหลักของ
ข้อความ หรือเรื่องที่อ่าน เป็นข้อความที่คลุมข้อความอื่น ๆ ในย่อหน้าหนึ่ง ๆ ไว้ทั้งหมด

ใจความสำคัญ หมายถึง ใจความที่สำคัญ และเด่นที่สุดในย่อหน้า เป็นแก่นของย่อหน้าที่
สามารถครอบคลุมเนื้อความในประโยคอื่น ๆ ในย่อหน้านั้นหรือประโยคที่สามารถเป็นหัวเรื่อง
ของย่อหน้านั้นได้ ถ้าตัดเนื้อความของประโยคอื่นออกหมด หรือสามารถเป็นใจความหรือประ
โยคเดี่ยวๆ ได้ โดยไม่ต้องมีประโยคอื่นประกอบ ซึ่งในแต่ละย่อหน้าจะมีประโยคในความสำคัญ
เพียงประโยคเดียว หรืออย่างมากไม่เกิน ๒ ประโยค

ใจความรอง หรือพลความ (พน-ละ-ความ) หมายถึง ใจความ หรือประโยคที่ขยายความ
ประโยคใจความสำคัญ เป็นใจความสนับสนุนใจความสำคัญให้ชัดเจนขึ้น

หลักการจับใจความสำคัญ
๑. ตั้งจุดมุ่งหมายในการอ่านให้ชัดเจน
๒. อ่านเรื่องราวอย่างคร่าวๆ พอเข้าใจ และเก็บใจความสำคัญของแต่ละย่อหน้า
๓. เมื่ออ่านจบให้ตั้งคำถามตนเองว่า เรื่องที่อ่าน มีใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อไหร่ อย่างไร
๔. นำสิ่งที่สรุปได้มาเรียบเรียงใจความสำคัญใหม่ด้วยสำนวนของตนเองเพื่อให้เกิดความ

สละสลวย

วิธีจับใจความสำคัญ
วิธีการจับใจความมีหลายอย่าง เช่น การขีดเส้นใต้ การใช้สีต่าง ๆ กัน แสดงความสำคัญ

มากน้อยของข้อความ ผู้ที่ย่อควรย่อด้วยสำนวนภาษาและสำนวนของตนเองไม่ควรย่อด้วยการ
ตัดเอาข้อความสำคัญมาเรียงต่อกัน เพราะอาจทำให้ผู้อ่านพลาดสาระสำคัญบางตอนไปอันเป็น
เหตุให้การตีความผิดพลาดคลาดเคลื่อนได้ วิธีจับใจความสำคัญมีหลักดังนี้

๑. พิจารณาทีละย่อหน้า หาประโยคใจความสำคัญของแต่ละย่อหน้า
๒. ตัดส่วนที่เป็นรายละเอียดออกได้ เช่น ตัวอย่าง สำนวนโวหาร อุปมาอุปไมย (การ
เปรียบเทียบ) ตลอดจนคำถามหรือคำพูดของผู้เขียนซึ่งเป็นส่วนขยายใจความสำคัญ
๓. สรุปใจความสำคัญด้วยสำนวนภาษาของตนเอง

การพิจารณาตำแหน่งใจความสำคัญ
ใจความสำคัญของข้อความในแต่ละย่อหน้าจะปรากฏดังนี้
๑. ประโยคใจความสำคัญอยู่ตอนต้นของย่อหน้า
๒. ประโยคใจความสำคัญอยู่ตอนกลางของย่อหน้า
๓. ประโยคใจความสำคัญอยู่ตอนท้ายของย่อหน้า
๔. ประโยคใจความสำคัญอยู่ตอนต้นและตอนท้ายของย่อหน้า
๕. ผู้อ่านสรุปขึ้นเอง จากการอ่านทั้งย่อหน้า (ในกรณีใจความสำคัญหรือความคิด

สำคัญอาจอยู่รวมในความคิดย่อย ๆ โดยไม่มีความคิดที่เป็นประโยคหลัก)

๓๒ บทสรุป เทคนิคการจับใจความสำคัญ
และการสรุปความ

การสรุปความ หมายถึง การรวบรวมนำใจความสำคัญของเรื่อง มาเรียบเรียงใหม่แบบสั้น ๆ
โดยใช้สำนวนภาษาของตนเองโดยคลอบคลุมเนื้อหาทั้งหมด สรุปข้อความที่อ่านให้ตรงกับจุดมุ่ง
หมายของเนื้อเรื่องที่ทำให้ผู้อ่านเข้าใจ

วิธีการอ่านสรุปความ
๑. อ่านรอบแรกดูชื่อเรื่องก่อน แล้วอ่านโดยมีคำถามในใจว่า ใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อไร

อย่างไร ผลเป็นอย่างไร ข้อความใดสำคัญให้ขีดเส้นใต้ไว้
๒. อ่านอีกครั้งดูรายละเอียดของเนื้อหา
๓. สามารถอ่านเพิ่มได้จนกว่าจะเข้าใจเนื้อหามากยิ่งขึ้น
๔. ให้สรุปใจความสำคัญเพียงใจความเดียวของแต่ละย่อหน้าไว้
๕. นำใจความสำคัญที่รวบรวมไว้มาเขียนเรียบเรียงใหม่อย่างละเอียดและสละสลวยโดยใช้

สำนวนของตนเอง
๖. ทบทวนการสรุปความอีกครั้งเพื่อพิจารณาหาส่วนที่ต้องแก้ไขหรือต้องการเพิ่มเติม

หลักการสรุปความจากเรื่องที่อ่าน
๑. อ่านเนื้อเรื่องที่จะสรุปความโดยให้ความสำคัญกับชื่อเรื่อง ควรใช้เทคนิคการตั้งคำถาม

เช่น ใครทำอะไร ที่ไหน เมื่อไหร่ อย่างไร ผลเป็นอย่างไร หลังจากที่อ่านจบแล้ว
๒. หาใจความสำคัญของแต่ละย่อหน้า
๓. นำใจความสำคัญที่ได้มาเรียบเรียงให้ต่อเนื่องกัน โดยควรรักษาเนื้อความเดิมของแต่ละ

ย่อหน้าไว้แต่อาศัยการใช้คำเชื่อมเพื่อความสละสลวย และต่อเนื่องสัมพันธ์กัน
๔. อ่านทบทวนและแก้ไขหากพบว่าเนื้อความยังไม่มีความต่อเนื่องสัมพันธ์กัน หากพบ

ใจความซ้ำซ้อนควรตัดออก
๕. การสรุปความสามารถนำเสนอได้ทั้งในรูปแบบของการเขียนและการพูด

วิธีสรุปความ
๑. ขั้น อ่าน ฟัง และดู

- อ่าน ฟังและดูให้เข้าใจอย่างน้อย ๒ เที่ยว เพื่อให้ได้แนวคิดที่สำคัญ
๒. ขั้นคิด

- คิดเป็นคำถามว่าอะไรเป็นจุดสำคัญของเรื่อง
- คิดต่อไปว่า จุดสำคัญของเรื่องมีความเชื่อมโยงกับสิ่งใดบ้าง จดสิ่งนั้น ๆ ไว้เป็นข้อความสั้น ๆ
- คิดวิธีที่จะเขียนสรุปความให้เข้าใจเเละชัดเจน
๓. ขั้นเขียน
- เขียนร่างข้อความสั้น ๆ ที่จดไว้
- เรียบเรียงข้อความที่สรุปให้เป็นภาษาที่ดีสื่อความหมายได้แจ่มแจ้งชัดเจน
๔. ขั้นตรวจ
- ทบทวนการสรุปความอีกครั้งเพื่อพิจารณาหาส่วนที่ต้องแก้ไขหรือต้องการเพิ่มเติม

บทสรุป เทคนิคการจับใจความสำคัญ ๓๓
และการสรุปความ

แบบฝึกหัดท้ายเล่ม

จงทำเครื่องหมาย x ทับข้อที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว

๑. ข้อใดคือความหมายของการจับใจความสำคัญ
ก. การจับประเด็นคุณค่าด้านเนื้อหา สังคม และวรรณศิลป์ของงานเขียน
ข. การจับประเด็นเกี่ยวกับข้อเท็จจริงทางวิชาการ
ค. การจับประเด็นสำคัญของเรื่องที่อ่านหรือฟัง ซึ่งมุ่งค้นหาสาระของเรื่องนั้น ๆ
ง. การจับประเด็นต่าง ๆ ที่น่าสนใจจากเรื่องที่ได้อ่านหรือฟัง เพื่อนำไปประยุกต์
ใช้ในชีวิตประจำวัน

๒. ใจความสำคัญของเรื่องมักจะปรากฎที่ตำแหน่งใด
ก. ใจความสำคัญอยู่ต้นข้อความ, ใจความสำคัญอยู่ท้ายข้อความ
และใจความสำคัญสามารถอยู่ได้ทั้งตอนต้นและตอนท้าย
ข. ใจความสำคัญอยู่กลางข้อความ
ค. ใจความสำคัญไม่ปรากฏในส่วนใด ต้องสรุปเอง
ง. ถูกทุกข้อ

๓. ข้อใดกล่าวถึงความหมายของการสรุปความได้ถูกต้อง

ก. การหยิบยกเอาประเด็นสำคัญของเรื่องมาเรียบเรียงใหม่แบบสั้นและกระชับ
โดยใช้สำนวนภาษาของตนเอง

ข. การตัดประเด็นในข้อความหรือเนื้อเรื่องให้เหลือเพียง 1 ประเด็น
ค. การนำเอาประเด็นต่าง ๆ จากเรื่องมาแต่งเป็นบทความที่น่าสนใจ
ง. การย่อข้อความหรือเนื้อเรื่องให้สั้นและกระชับมากที่สุด

๔. ข้อใดไม่ใช่ลักษณะของการจับใจความสำคัญ

ก. ใจความสำคัญมีลักษณะเป็นประโยคส่วนมากจะปรากฏอยู่ต้นข้อความ
ข. ใจความสำคัญเป็นข้อความที่ทำหน้าที่คลุมใจความของข้อความอื่น ๆ
ค. ใจความสำคัญของข้อความหนึ่ง ๆ ส่วนมากจะมีหลายประการ
ง. ใจความสำคัญมีลักษณะเป็นประโยคเดียวหรือประโยคซ้อนก็ได้

๕. ข้อใดไม่ใช่ลักษณะของการสรุปความ
ก. ใจความสำคัญหลังจากตัดพลความออกจำเป็นต้องถูกต้องตามเนื้อความเดิม
ข. ตรงตามวัตถุประสงค์ของผู้ส่งสาร
ค. เขียนเรียบเรียงใหม่ตามความเข้าใจด้วยภาษาตนเอง
ง. สรุปความให้มีความยาว เเละมีเนื้อหาชัดเจน

ห๓น๔้า เเบบฝึกหัดท้ายเล่ม

๖. ใจความรองมีความหมายตรงกับข้อใด
ก. ใจความที่เป็นเเก่นของย่อหน้าทั้งหมด
ข. เป็นใจความที่มีหนึ่งเดียวของย่อหน้า
ค. ใจความที่เป็นหลักของย่อหน้า
ง. เป็นใจความที่สนับสนุนใจความหลักของย่อหน้า

๗. สิ่งเเรกที่ต้องทำเมื่อต้องอ่านจับใจความสำคัญตรงกับข้อใด

ก. นำสิ่งที่ตนเองสรุปได้มาเขียนเรียบเรียงใจความสำคัญขึ้นมาใหม่
ข. อ่านเรื่องราวอย่างคร่าว ๆ เเค่พอเข้าใจ เเละเก็บใจความสำคัญเเต่ละย่อหน้า
ค. เมื่ออ่านจบเเล้ว สามารถตั้งคำถามเรื่องที่อ่านได้ว่า ใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อไหร่

อย่างไร
ง. ตั้งจุดมุ่งหมายในการอ่านให้ชัดเจน

๘. การสรุปความควรใช้สำนวนการเขียนเเบบใด
ก. ใช้สำนวนการเขียนของทางการ
ข. ใช้สำนวนการเขียนของตนเอง
ค. ใช้สำนวนการเขียนทางวิชาการ
ง. ถูกทุกข้อ

๙. การสรุปความหากมีการอ้างถึงบุคคล ควรปฏิบัติอย่างไร

ก. ใช้สรรพนามบุรุษที่ ๑
ข. ใช้สรรพนามบุรุษท่ ๒
ค. ใช้สรรพนามบุรุษที่ ๓
ง. ใช้สรรพนามบุรุษที่ ๔

๑๐. ข้อใดเป็นประโยชน์ของการอ่านใจความสำคัญ
ก. ช่วยประหยัดเวลาในการอ่าน
ข. เพื่อความบันเทิง
ค. เป็นการฝึกสมาธิในการอ่าน
ง. เป็นการฝึกการคิดวิเคราะห์เบื้องต้น

๑๑. การสรุปความ เป็นประโยชน์ต่อบุคคลอาชีพใดบ้าง
ก. แพทย์
ข. นักข่าว
ค. นักเรียนนักศึกษา
ง. เป็นประโยชน์ต่อทุกอาชีพที่ยังต้องติดต่อสื่อสารกับบุคคลอื่น

๓๕เเบบฝึกหัดท้ายเล่ม

๑๒. บทสนทนาหมายถึงอะไร ?

ก. การแสดงท่าทางที่ใช้โต้ตอบหรือสื่อสารกัน
ข. คำพูดที่ใช้โต้ตอบหรือสื่อสารกัน เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่างบุคคล

ตั้งแต่บุคคลหนึ่งบุคคลขึ้นไป
ค. คำพูดที่ใช้โต้ตอบหรือสื่อสารกัน เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่างบุคคล

ตั้งแต่บุคคลสองบุคคลขึ้นไป
ง. การแสดงท่าทางที่ใช้สื่อสารกัน เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่างบุคคล

ตั้งแต่หนึ่งบุคคลขึ้นไป

อ่านบทสนทนาต่อไปนี้เพื่อตอบคำถามข้อที่ ๑๓-๑๔

น้ำและมิ้นคุยกันในวันเปิดเทอมวันแรก



น้ำ: มิ้น ปิดเทอมที่ผ่านมาได้ไปเที่ยวที่ไหนบ้างหรือปล่าว ?
มิ้น: เค้าไม่ได้ไปเที่ยวเลย ปิดเทอมเค้าต้องทำงานพาร์ทไทม์หน่ะ
น้ำ: เหรอ ว่าแต่ทำงานอะไรบ้างล่ะ
มิ้น: เค้าทำหลายอย่างเลย ไม่ว่าจะเป็นเสิร์ฟอาหาร แคชเชียร์ เก็บขยะ ขายก๋วยเตี๋ยว
น้ำ: มิ้นขยันจังเลย ทำไมขยันอย่างนี้ล่ะ
มิ้น: ก็เพราะว่ามิ้นต้องหาเงินช่วยครอบครัวหน่ะ เห็นพวกท่านทำงานหนักเลยอยากแบ่งเบา
ภาระพวกท่านน้ำหละปิดเทอมได้ทำอะไรบ้าง
น้ำ: เค้าไม่ค่อยได้ไปไหนหรอก อยู่บ้านอ่านหนังสือล่วงหน้าไปหลายวิชาเลย
มิ้น: ดีเลย ไว้มิ้นขอให้น้ำช่วยติวให้หน่อยได้ไหม
น้ำ: ได้สิ เดี๋ยวน้ำติวให้เอง
กริ้ง ๆๆๆๆๆ
มิ้น: ไปเข้าแถวหน้าเสาธงกันเถอะ เดี๋ยวโดน ผอ. มาไล่
น้ำ: ไป ๆ

๑๓. จากบทสนทนาข้างต้น เหตุผลที่มิ้นทำงานพาร์ทไทม์คืออะไร

ก. ต้องการเก็บเงินไปเที่ยวในช่วงปิดเทอมหน้า
ข. ต้องการช่วยครอบครัวหาเงิน
ค. ต้องการเก็บเงินไว้ซื้อเครื่องสำอาง
ง. ไม่มีอะไรทำในช่วงปิดเทอม เลยถูกบังคับให้ทำงาน

๓๖ เเบบฝึกหัดท้ายเล่ม

๑๔. จากบทสนทนาข้างต้น มิ้นไม่ได้ทำงานอะไรในช่วงปิดเทอมอะไร
ก. เสิร์ฟอาหาร
ข. แคชเชียร์
ค. ขายก๋วยเตี๋ยว
ง. ขายข้าว

๑๕. ข้อใดอธิบายความหมายของวรรณคดีได้ถูกต้อง
ก. วรรณคดี หมายถึง งานเขียนด้านบันเทิงคดี
ข. วรรณคดี หมายถึง งานเขียนให้ความรู้คู่คุณธรรม อ่านสนุกและมีสาระ
ค. วรรณคดี หมายถึง หนังสือที่ได้รับยกย่องว่าแต่งดี มีคุณค่าเชิงวรรณศิลป์
ง. ถูกทุกข้อ

๑๖. “วันนี้ท่อก๊าซ ปตท. ได้นำก๊าซ ปตท. ไปหล่อเลี้ยงอุตสาหกรรมและภาคใต้มีงานทำ
มากขึ้น ความเจริญไปทั่วถึงขึ้น โดยมีก๊าซธรรมชาติเป็นเชื้อเพลิงสำคัญ ๑๕ ปี กับ ๒๐,๐๐๐
ล้าน ที่ ปตท. ทุ่มเทก็เพราะเราเชื่อว่าก๊าซธรรมชาติเป็นพลังมหาศาลที่ประหยัด และไว้
วางใจได้ เราจะทุ่มเทอีกไม่ว่าจะเท่าไร เราต้องใช้ทุนนับแสนล้าน เพื่อประกันว่าพลังงานนี้
จะมีต่อไปเพื่อรับรองเศรษฐกิจที่ขยายตัวในวันข้างหน้าและเพื่อพี่น้องไทยไม่ว่า จะอยู่ไกล
แค่ไหน จะได้อยู่ใต้ท้องฟ้าไทยที่สดใสขึ้น” ปตท. พลังไทย เพื่อไทย

จากข้อความในโฆษณาข้างต้น ข้อใดคือใจความสำคัญ

ก. ก๊าซธรรมชาติเป็นเชื้อเพลิงสำคัญ
ข. การช่วยเหลือสังคมของ ปตท.
ค. ก๊าซธรรมชาติเป็นเชื้อเพลิงสำคัญที่ช่วยพัฒนาเศรษฐกิจไทย
ง. ปตท. ได้นำก๊าซ ปตท. ไปหล่เลี้ยงอุตสาหกรรมช่วยพัฒนาเศรษฐกิจไทย

วิเศษนิยม
เป็นยาสีฟันไทย มีคุณภาพ เป็นที่นิยม

ของประชาชนมากมาย เชิญ....
ท่านเลือกใช้ตามความชอบใจ

๑๗. ข้อใดไม่เกี่ยวข้องกับเนื้อหาโฆษณา ๓๗เเบบฝึกหัดท้ายเล่ม

ก. วิเศษนิยมเป็นชื่อของยาสีฟัน
ข. วิเศษนิยมนิยมใช้เฉพาะสุภาพสตรี
ค. วิเศษนิยมเป็นยาสีฟันไทย
ง. ประชาชนนิยมใช้วิเศษนิยม

นมไทย – เดนมาร์ค
สุขเต็มร้อย อร่อยเต็มกล่อง
วันนี้คุณดื่มนมแล้วหรือยัง

๑๘. ข้อความใดคือจุดประสงค์สำคัญของโฆษณา

ก. สุขเต็มร้อย
ข. อร่อยเต็มกล่อง
ค. นมไทย-เดนมาร์ค
ง. วันนี้คุณดื่มนมแล้วหรือยัง

๑๙. บทความมีลักษณะบางประการคล้ายคลึงกับการเขียนประเภทใด
ก. ร้อยแก้ว
ข. นวนิยาย
ค. ข่าวและเรียงความ
ง. หนังสือเรียน

๒๐. ลักษณะของบทความที่ดีเป็นอย่างไร
ก. ใช้ภาษาทางการ ขนาดยาว
ข. สร้างความสนใจ ความยาวของบทความควรสั้น กะทัดรัด
ค. เรื่องที่เขียนเป็นเรื่องราวที่มีสาระหรือไม่มีสาระก็ได้
ง. ถูกต้องทั้งข้อ ข. และ ค.

๒๑. แม้พวกเราชาวไทยตั้งใจช่วย เอออำนวยช่างไทยให้ทำของ
ช่างคงใฝ่ใจผูกถูกทำนอง และทำของงามงามขึ้นตามกาล
เราช่วยช่างเหมือนอย่างช่วยบ้านเมือง ให้ประเทืองเทศไทยอันไพศาล
สมเป็นเมืองใหญ่โตมโหฬาร พอไม่อายเพื่อนบ้านจึ่งจะดี

ที่มา : https://shorturl.asia/8lCRM

จากบทประพันธ์ข้างต้นข้อใดคือใจความสำคัญ

ก. การช่วยพัฒนาอาชีพช่าง
ข. การเห็นคุณค่า และการช่วยสนับสนุนงานศิลปกรรมของช่างไทย
ค. การเห็นคุณค่าอาชีพช่าง
ง. การเห็นคุณค่า และการช่วยสนับสนุนงานศิลปกรรมก็เหมือนกับการช่วยพัฒนาชาติ

๓๘ เเบบฝึกหัดท้ายเล่ม

๒๒. นงคราญองค์เอกแก้ว กระษัตรีย์
มานมนัสกัตเวที ยิ่งล้ำ
เกรงพระราชสามี มลายพระชนม์เฮย
ขับคเชนทรเข่นค้ำ สะอึกสู้ดัสกร

ที่มา : https://shorturl.asia/XmN2T

จากบทประพันธ์ข้างต้น ข้อใดสรุปความได้ถูกต้อง

ก. พระสุริโยทัยมองเห็นว่าช้างของพระมหาจักรพรรดิเสียหลัก พระสุริโยทัยจึงขับช้าง
พระที่นั่งโถมเข้าสู้กับศัตรู

ข. เมื่อพระสุริโยทัยมองเห็นว่าช้างของพระมหาจักรพรรดิเสียหลัก พระสุริโยทัยผู้มีน้ำพระทัย
และมีความกตัญญูต่อพระมหาจักรพรรดิ วิตกว่าพระราชสามีจะสิ้นพระชนม์ พระสุริโยทัย
จึงขับช้างพระที่นั่งโถมเข้าสู้กับศัตรู

ค. พระสุริโยทัยมองเห็นว่าช้างเสียหลัก พระสุริโยทัยผู้มีน้ำพระทัย มีความกตัญญูวิตกว่า
พระราชสามีจะสิ้นพระชนม์ พระสุริโยทัยจึงขับช้างพระที่นั่งโถมเข้าสู้กับศัตรู

ง. เมื่อพระสุริโยทัยมองเห็นว่าช้างของพระมหาจักรพรรดิเสียหลัก พระสุริโยทัยผู้มีน้ำพระทัย
พระสุริโยทัยจึงขับช้างพระที่นั่งโถมเข้าสู้กับศัตรูอย่างไม่เกรงกลัวต่อศัตรู

๒๓. จากบทความเรื่องเกาะเกร็ด จับใความสำคัญได้ว่าอย่างไร

ก. การจะจัดการวัฒนธรรมของเกาะเกร็ดได้ คือต้องมีสำนึกร่วมของความเป็นท้องถิ่น
ข. หลังเปิดเกาะเกร็ดเป็นแหล่งท่องเที่ยว คนเข้าไปเยอะแยะมากมาย กำลังจะกลายเป็นจตุจักร
ค. ต้องระวังการจัดการท่องเที่ยวเกาะเกร็ดให้ดี
ง. ไม่มีข้อถูก
๒๔. จากเพลงร่มสีเทา "ฝน" เป็นสัญลักษณ์ของสิ่งใด
ก. ความหวัง
ข. ความรัก
ค. ความสุข
ง. ความทุกข์

๒๕. จากเนื้อเพลงต่อไปนี้ข้อใดคือใจความสำคัญ

บนท้องฟ้าไม่มีอะไรแน่นอน ถ้ามองจากตรงนี้ เดี๋ยวก็มืดแล้วก็สว่าง
อาจจะมีฝนก่อเป็นพายุ หรือลมลอยปลิวอยู่แค่นั้น

สุขที่เคยเดินทางตามหามานาน ไม่ได้ไกลที่ไหน อยู่แค่นี้เอง
เพลง: ร่มสีเทา โดย: วัชราวลี

ก. บนท้องฟ้าไม่มีอะไรแน่นอน ถ้ามองจากตรงนี้
ข. เดี๋ยวก็มืดแล้วก็สว่าง
ค. อาจจะมีฝนก่อเป็นพายุ หรือลมลอยปลิวอยู่แค่นั้น
ง. สุขที่เคยเดินทางตามหามานาน ไม่ได้ไกลที่ไหน อยู่แค่นี้เอง

๓๙เเบบฝึกหัดท้ายเล่ม

๒๖. เพลง วัดใจ ให้ข้อคิดด้านใด
ก. กล้าทำในสิ่งที่ตัวเองฝัน โดยไม่ย่อท้อต่ออุปสรรค
ข. อย่าไว้ใจคนใกล้ตัว ไว้ใจบุคคลที่สมควรไว้ใจ
ค. มองการณ์ไกล อย่ามองสิ่งใดแค่ผิวเผิน
ง. มีความรับผิดชอบต่อสิ่งที่ตนเองได้รับ

๒๗. ข้อใดเป็นวิธีในการอ่านจับใจความสำคัญจากข่าว
ก. อ่านหัวข่าวหรือพาดหัวข่าว
ข. อ่านความนำข่าว
ค. อ่านตัวข่าว
ง. ถูกทุกข้อ

๒๘. ข้อใดคือมารยาทในการอ่านที่ดี
ก. แย่งกันอ่าน
ข. ไม่ส่งเสียงดังรบกวนผู้อื่น
ค. ทำปากขมุบขมิบเมื่ออ่านในใจ
ง. อ่านเอกสารหรือข้อความของผู้อื่นโดยไม่ได้รับอนุญาต

๒๙. ผู้ใดถือว่าปฏิบัติมารยาทในการอ่านที่ดี
ก. น้ำใสอ่านหนังสือในที่มืด
ข. อิงอิงฉีกกระดาษในหนังสือของเพื่อน
ค. พลอยแก้วคุยเสียงดังกับเพื่อนในห้องสมุด
ง. ต้นไม้จดบันทึกประเด็นสำคัญขณะอ่าน

๓๐. ผู้ใดไม่ฏิบัติตามมารยาทของการเขียนที่ดี
ก. โรสมีความรับผิดชอบในงานเขียนของตนเอง
ข. ลูกแก้วใช้ยางลบลบอย่างสะอาดเมื่อเขียนผิด
ค. ชมพูเขียนโดยใช้ภาษาที่สุภาพถูกต้องตามหลักภาษาไทย
ง. มาโนชนำงานเขียนของผู้อื่นมาใช้ โดยไม่เขียนแหล่งที่มา

๔๐ เเบบฝึกหัดท้ายเล่ม

เฉลยแบบฝึกหัด

๑. ค ๑๖. ง
๒. ง ๑๗. ก
๓. ก ๑๘. ง
๔. ค ๑๙. ค
๕. ง ๒๐. ข
๖. ง ๒๑. ง
๗. ง ๒๒. ข
๘. ข ๒๓. ก
๙. ค ๒๔. ง
๑๐. ก ๒๕. ง
๑๑. ง ๒๖. ก
๑๒. ค ๒๗. ง
๑๓. ข ๒๘. ข
๑๔. ง ๒๙. ง
๑๕. ค ๓๐. ง

๔๑เฉลยเเบบฝึกหัดท้ายเล่ม

บรรณานุกรม

กฤษกร ดีเดช. (๒๕๖๔). รูปแบบของเพลงแต่ละชนิด. สืบค้นเมื่อ ๒๔ กรกฎาคม ๒๕๖๕,
จาก https://www.gotoknow.org/posts/690606

คมชัดลึก. (๒๕๖๕). ชมโฆษณาตัวใหม่ เมืองไทยประกันชีวิต เชื่อแป้ง เชื่อเมืองไทย
ประกันชีวิตนะคะ. สืบค้น ๘ สิงหาคม ๒๕๖๕,
จาก https://www.komchadluek.net/kom-lifestyle/507200

ครูบ้านนอก .คอม. (๒๕๖๕). การอ่านจับใจความสำคัญ. สืบค้นเมื่อ ๕ สิงหาคม ๒๕๖๕,
จาก https://www.kroobannok.com/89992

จุไรรัตน์ ลักษณะศิริ และบาหยัน อิ่มสำราญ. (๒๕๔๗). การใช้ภาษาไทย. กรุงเทพฯ : พี.เพรส.

ชนิดา รอดหยู่. (๒๕๖๓). ข่าวในยุคสื่อดิจิทัล News in Digital Media Era. วารสารปาริชาต.
สืบค้น ๘ สิงหาคม ๒๕๖๕, จาก C:/Users/It-Station/Downloads/parichartjournal,
+Parichart_33.2_เรื่องที่ 2.

ไทยรัฐออนไลน์. (๒๕๖๕). ชัชชาติ เตือนฝนตกหนักอีกหลายวัน ขอคน กทม. ฝั่ งตะวันออก
ทำงานที่บ้าน-กลับเร็วขึ้น. สืบค้น ๒๔ กรกฎาคม ๒๕๖๕, จาก https://shorturl.asia/ZHykK

ไทยรัฐออนไลน์. (๒๕๖๕). เผย WHO ประกาศฝีดาษลิงระบาด เป็นภาวะฉุกเฉินโลก แม้มติที่
ประชุมไม่เอกฉันท์. สืบค้น ๒๔ กรกฎาคม ๒๕๖๕, จาก https://shorturl.asia/DGkfa

เทียนชัย. (๒๕๖๑). การอ่านจับใจความสำคัญ. สืบค้นเมื่อ ๕ สิงหาคม ๒๕๖๕,
จาก http://www.aw.ac.th/webboard-show_9880

ฟารีดะห์ เบญญากาจ. (๒๕๖๓). การอ่านสรุปความ. สืบค้นเมื่อ ๕ สิงหาคม ๒๕๖๕,
จาก https://dltv.ac.th/teachplan/episode/23303

ภาษารักเขต. (๒๕๖๒). รามเกียรติ์ ตอน นารายณ์ปราบนนทก. สืบค้นเมื่อ ๘ สิงหาคม
๒๕๖๕,

จาก http//sites.google.com/a/bodin3.ac.th/krurakket/ramkeiyrti-txn-na-ray-n
-prab-n-nthk
เยาวณี จงคง. (ม.ป.ป.). แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความจากบทความ. สืบค้นเมื่อ ๘ สิงหาคม
๒๕๖๕,
จาก https://www.kroobannok.com/news_file/p69165791933.pdf

วรารัชต์ มหามนตรี. (๒๕๖๒). เทคนิคการสรุปความ. (พิมพ์ครั้งที่ ๑). พิษณุโลก : สำนักพิมพ์
มหาวิทยาลัยนเรศวร.

ศุกภลักษณ์ พุดตาเต. (ม.ป.ป.). การอ่านจับใจความ. สืบค้นเมื่อ ๓๐ กรกฎาคม ๒๕๖๕,
จาก https://www.kroobannok.com/createpdf.php?article_id=89992

สิวลี ลี้ศิริวัฒนกุล. (ม.ป.ป.). มารยาทในการอ่าน. สืบค้น ๒๖ กรกฎาคม ๒๕๖๕, จาก
shorturl.at/fps57

สุภาวดี วงค์เกตุ. (ม.ป.ป.). การเขียนสรุปความ. สืบค้นเมื่อ 30 กรกฎาคม ๒๕๖๕,
จาก https://sites.google.com/site/supawadee11984/--kar-kheiyn-srup-khwam

๔๒ บรรณานุกรม

บรรณานุกรม (ต่อ)

Jeanne Whalen. (๒๕๕๗). Read Slowly to Benefit Your Brain and Cut Stress
. สืบค้น ๘ สิงหาคม ๒๕๖๕,

จาก https://shorturl.asia/XmN2T
Jutalak Cerdharun. (๒๕๖๔).โคลงภาพพระราชพงศาวดาร. สืบค้น ๘ สิงหาคม ๒๕๖๕,

จาก https://shorturl.asia/XmN2T

Kru Ket. (ม.ป.ป.). รามเกียรติ์ ตอน นารายณ์ปราบนนทก. สืบค้น ๘ สิงหาคม ๒๕๖๕,
จาก shorturl.at/gIQS5

Laksana kachaban. (๒๕๖๕). บทเสภาสามัคคีเสวก ตอนวิศวกรรมาและสามัคคีเสวก.
สืบค้น ๘ สิงหาคม ๒๕๖๕, จาก https://shorturl.asia/8lCRM

Nativatsaiwut. (ม.ป.ป.). บทเสภาสามัคคีเสวก ตอน วิศวกรรมา. สืบค้น ๘ สิงหาคม
๒๕๖๕,

จาก https://shorturl.asia/I0taB
Nescafe. (๒๕๖๕). โฆษณา Nescafé gold cream. สืบค้น ๘ สิงหาคม ๒๕๖๕,

จาก https://m.facebook.com/pages/category/FoodserviceDistributor/
Nescafe.TH/posts/?locale2=es_LA

บรรณานุกรม ๔๓