การวิเคราะห์จุดคุ้มทุน(รายงาน)

รายงาน
เรื่อง การวิเคราะหจ์ ุดคมุ้ ทนุ

จดั ทำโดย
นางสาว ธนัญญา พลเดช เลขที่ 4
นางสาว ธญั ญลกั ษณ์ ศรรี กั ษา เลขที่ 5
นางสาว ธดิ ารตั น์ แจง้ ตระกลู เลขท่ี 6
นางสาว ปัณชญา แกว้ เหมอื น เลขที่ 12
นางสาว แพรวพรรณ พงษ์วงษ์ เลขที 17
นกั ศึกษาระดบั ช้ันปวส.2/3 แผนกวิชาการบญั ชี

เสนอ
อาจารย์ ลักขณาภรณ์ รอดบน

รายงานฉบบั นี้เป็นส่วนหน่งึ ของรายวิชาการบญั ชตี ้นทุน 2
รหัสวิชา 30201 - 2004

ภาคเรยี นที่ 1 ปกี ารศึกษา 2565
วทิ ยาลัยอาชวี ศกึ ษาสุราษฎร์ธานี

ก

คำนำ

รายงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาการบัญชีต้นทุน 2 รหัสวิชา 30201 – 2004
จัดทำขึ้นโดยนักศึกษาระดับชั้น ปวส.2/3 แผนกวิชาการบัญชี วิทยาลัยอาชีวศึกษาสุราษฎร์ธานี
เพื่อใช้เป็นแนวทางในการจัดกิจกรรมส่งเสริมการวิเคราะห์ของจุดคุ้มทุน การสร้างสรรค์การทำงาน
และให้ผู้เรียนได้มีประสบการณ์นำไปประยุกตใ์ ชใ้ นชีวิตจรงิ

หวังว่า รายงานฉบับนี้เรื่อง การวิเคราะห์จุดคุ้มทุน จะเป็นประโยชน์ต่อผู้เรียนและอาจารย์
ผู้สอนได้ใช้เป็นแนวทางในการเรียนการสอน และเป็นประโยชน์แก่นักเรียน นักศึกษาสำหรับผู้ที่สนใจ
และนำไปปฏิบัติใช้ในชีวิตจริง หากมีข้อเสนอแนะหรือข้อผิดพลาดประการใด ยินดีน้อมรับไว้ด้วย
ความขอบคุณยิ่ง

คณะผจู้ ัดทำ

สารบัญ ข
เรื่อง
การวเิ คราะหจ์ ุดคมุ้ ทุน หน้า
คำนำ
สารบญั ก
ข
ความหมายของจุดคุ้มทนุ 1
ประโยชนข์ องการวเิ คราะห์จุดค้มุ ทนุ 1
ขอ้ กำหนดของการวิเคราะห์จุดคุ้มทนุ 2
วธิ วี ิเคราะห์จดุ คุม้ ทุน 3
การใช้จดุ คุ้มทุนคำนวณหาการตงั้ ราคาเพ่อื ใหไ้ ด้กำไรทต่ี อ้ งการ 10
การหาจดุ ค้มุ ทุนเมือ่ ขายสินค้าหลายชนิด 14
จุดคุ้มทุนกบั นโยบายราคา 16
บทสรุป 18
บรรณานุกรม 19
20
ภาคผนวก

1

การวเิ คราะหห์ าจุดคมุ้ ทุน

เป็นที่ทราบกันดีว่ากิจการจะเริ่มมีกำไร เมื่อได้ต้นทุนที่ลงทุนไปทั้งหมดกลับคืนมาก่อน ปัญหาที่ผู้บริหาร
ต้องหาคำตอบคือ เมื่อไรกิจการจะได้ทุนคืน ต้องขายสินค้าให้ได้กี่หน่วย เป็นจำนวนเงินเท่าไร ต้องใช้เวลานาน
เท่าไร ปัญหาเหล่านี้สัมพันธ์กับการตัดสินใจเรื่องราคา คือ สินค้าจะขายได้จำนวนกี่หน่วยนั้นขึ้นอยู่กับกิจการต้ัง
ราคาขายอย่างไร คู่แข่งขัน ตั้งราคาอย่างไร หากกิจการตั้งราคาสูงเกินไปอาจขายได้ยาก แต่หากตั้งราคาต่ำลง
ขายได้ง่ายขึ้น แต่ต้องขายสินค้าให้ได้มากขึ้นกว่าเดิมจึงจะได้ทุนคืน ผู้บริหารจึงต้องตัดสินใจเรื่องราคาโดยการ
วิเคราะหจ์ ดุ คมุ้ ทนุ ของสนิ คา้ ประกอบการตัดสนิ ใจ

การวิเคราะหจ์ ุดคมุ้ ทุน
คำถามที่ผูบ้ ริหารการตลาดหาคำตอบอยู่เสมอเมือ่ คิดจะผลิตและขายสินค้า คือ หาจำนวนผลิต ราคาขาย

ที่กำหนดไว้จะถึงจุดคุ้มทุนเมื่อไร การนำแนวคิดจุดคุ้มทุนมาวิเคราะห์เพื่อตัดสินใจกำหนดราคาขายนั้น ช่วยให้
ผู้บริหารสามารถคำนวณรายรับจากการขาย ต้นทุนรวมของกิจการและกำไรที่จะได้รับจากการตั้งราคา รวมทั้ง
ทำให้ทราบได้ว่ากิจการมีความเสี่ยงมากน้อยเพียงใด โดยดูจากตัวเลขของจุคคุ้มทุน กิจการต้องทำยอดขายขั้นต่ำ
เท่าไรจงึ ได้เงินทุนคนื มาท้งั หมด จดุ คุ้มทุนจงึ ชว่ ยใหผ้ บู้ รหิ ารตัดสินใจเกย่ี วกับการกำหนดราคาขาย กำหนดปริมาณ
ขายและกำหนดผลกำไร

1. ความหมายของจุดค้มุ ทนุ
การนำความรู้เรื่องจุคคุ้มทุนมาใช้ประกอบการตัดสินใจกำหนคราคาสินค้านั้นควรทำความเข้าใจ

ความหมายของจดุ ค้มุ ทุน ซ่ึงมีความหมายดงั นี้
จดุ คุ้มทนุ (break-even point) หมายถงึ ระดับกจิ กรรมการขายสินคา้ ทท่ี ำให้ไดก้ ำไรเป็นศนู ย์ (Hirschey

& Peppas, 1993,420)
จุดคุ้มทุน หมายถึง ปริมาณขายสินค้าหรือบริการที่ทำให้ธุรกิจได้รับเงินลงทุนทั้งหมดกลับคืนมา

ณ จุดคุ้มทุนกิจการจึงไม่มีกำไร ไม่ขาดทุน คือ กิจการได้รายรับรวมเท่ากับต้นทุนรวมพอดี เกินจากจุดคุ้มทุนแล้ว
กจิ การเร่มิ มกี ำไร ก่อนถงึ จุดค้มุ ทุนกิจการยงั คงขาดทนุ

2. ประโยชนข์ องการวิเคราะหจ์ ดุ คมุ้ ทุน
กิจการสามารถนำแนวคิดการวเิ คราะหจ์ ดุ คุ้มทนุ มาใช้ประโยชนใ์ นการตดั สนิ ใจได้ดงั น้ี
2.1 ช่วยในการวางแผนการตั้งราคาของธุรกิจ ช่วยให้ธุรกิจตัดสินใจได้ว่าควรตั้งราดาสินค้าอย่างไร

ณ ระดับราคาที่ตั้งไว้ธุรกิจจะถึงจุดคุ้มทุนเร็วหรือช้า หากปรับเปลี่ยนราคาขึ้นลงปริมาณขายที่ทำให้ถึงจุคคุ้มทุน
เปลีย่ นแปลงมากน้อยเพียงใด

2

2.2 ช่วยในการวางแผนการผลิต เพราะธุรกิจทราบความสัมพันธ์ระหว่างต้นทุนคงที่ ต้นทุนผันแปร
ราคาขาย และปริมาณขายที่จะมีผลต่อกำไรหรือขาคทุนจากการดำเนินงานทำให้ธุรกิจวางแผนได้ว่าควรเพ่ิม
หรือลดการผลิตหรือไม่ หากเปลี่ยนแปลงปริมาณผลิต ต้นทุนสินค้าเปล่ียนแปลงอย่างไรจุดคุ้มทุนเปลี่ยนแปลง
อยา่ งไร

2.3 ช่วยในการวางแผนกำไร จุดค้มุ ทุนทำใหธ้ ุรกิจทราบวา่ หากปรมิ าณขายสินคา้ มากกว่าจุดคุ้มทุนธุรกิจ
จะได้กำไร ธุรกิจจึงสามารถนำการวิเคราะห์จุดคุ้มทุนมาช่วยในการวางแผน หากธุรกิจต้องการกำไรในระดับท่ี
กำหนดต้องมปี ริมาณขายเทา่ ใด ตอ้ งตั้งราคาเท่าใด

3. ขอ้ กำหนดของการวเิ คราะห์จุดคมุ้ ทุน
หลักการวิเคราะหจ์ ดุ คุ้มทนุ ประกอบการตัดสนิ น้นั ตอ้ งกำหนดข้อสมมตุ ิฐานในการคำนวณดงั น้ี
3.1 การวิเคราะห์จุดคุ้มทุนนิยมใช้วิเคราะห์สินค้าชนิดเดียว หากวิเคราะห์สินค้าหลายชนิดใช้การแบ่ง

ต้นทุนคงที่เฉลี่ยให้สินค้าแต่ละชนิดเท่ากัน จึงไม่สะท้อนภาพของต้นทุนและกำไรของสินค้าแต่ละชนิด
ตามความเป็นจริง ซึ่งในความเป็นจริงของธุรกิจ มีธุรกิจน้อยมากที่ผลิตและขายสินค้าเพียงชนิดเดียว จึงไม่นิยม
นำการวิเคราะห์จุคคุ้มทุนไปวิเคราะห์สินค้าหลายชนิด แต่ใช้การบริหารต้นทุนกิจกรรมมาคำนวณ ซึ่งทำให้เกิด
ความแม่นยำในการคำนวณต้นทุน กำไร ตดั สนิ ใจต้ังราคาได้ถกู ต้องมากกวา่

3.2 ต้องแยกให้ได้ว่าต้นทุนใดเป็นต้นทุนคงที่หรือต้นทุนผันแปรอย่างชัดเจนหากแบ่งแยกผิดพลาดการ
คำนวณจุดคุ้มทุนผิดพลาด เช่น เงินเดือนผู้บริหารหากจ่ายเป็นอัตราแน่นอนเท่ากันทุกเดือนถือเป็นต้นทุนคงท่ี
แตค่ า่ ตอบแทนอนื่ ทใ่ี ห้ผ้บู ริหาร เชน่ คา่ ลว่ งเวลาถือเปน็ ต้นทนุ ผนั แปร

33 ต้องสมมติให้ต้นทุนคงที่ไม่เปลี่ยนแปลง ซึ่งในความเป็นจริงต้นทุนคงที่จะเท่ากันไม่เปลี่ยนแปลง
ณ ระดับการผลิตหนึ่งเท่านั้น เช่น หากระดับการผลิตเกินจากกำลังผลิตของเครื่องจักร ต้องซื้อเครื่องจักรใหม่
ทำให้ต้นทนุ คงทีเ่ ปลยี่ นแปลง จงึ ตอ้ งคำนวณจคุ คุ้มทุนใหม่

3.4 ต้องสมมติให้ต้นทุนผันแปรต่อหน่วยคงที่ ราคาขายต่อหน่วยคงที่ ซึ่งในความเป็นจริงหากธุรกิจ
ซื้อวัตถุดิบมาก ๆ จะได้รับส่วนลดทำให้ต้นทุนค่าวัตถุดิบต่อหน่วยลดลงหรือราคาวัตถุดิบในบางฤดูกาล
เปลยี่ นแปลงตามอุปสงคแ์ ละอปุ ทาน นอกจากน้ันภาวะผันผวนทางเศรษฐกิจและสภาพแวดล้อม ในปจั จุบันเกิดข้ึน
เร็วมาก ทำให้ดน้ ทนุ ผันแปรเปลี่ยนแปลงขน้ึ ลงเร็ว เชน่ การเปลยี่ นแปลงอตั ราแลกเปลย่ี นเงนิ ตราต่างประเทศหรือ
ราคานำ้ มนั ปรบั ราคาสงู ขน้ึ ราคาวัตถุดิบปรบั ราคาตามราคาน้ำมัน

3.5 ปริมาณผลติ ตอ้ งขายได้หมดจึงจะได้กำไรตามที่คำนวณไว้ หากปริมาณขายได้ไม่หมดทำให้กำไรลดลง
ด้วย แตป่ ริมาณขายยงั ขนึ้ อยู่กับสภาพแวดลอ้ มท่เี ปลยี่ นแปลงไปดว้ ยตามที่กลา่ วแลว้ ในข้อ 3.4

3

4. วธิ วี ิเคราะหจ์ ุดคมุ้ ทุน
การวิเคราะห์หาจุดคุ้มทุนสามารถวิเคราะห์ได้ 2 วิธี คือ การหาจุดคุ้มทุนด้วยกราฟ และการหาจุดคุ้มทนุ

ด้วยการคำนวณ ซ่ึงอธิบายได้ ดงั นี้
4.1 การหาจุดคุ้มทุนด้วยกราฟ เป็นการนำค่าต้นทุนคงที่รวมต้นทุนผันแปรรวมและรายรับรวม

จากการขายมาลงจุดในกราฟที่มีแกนตั้งแสดงค่าจำนวนเงิน และ แกนนอนแสดงจำนวนหน่วยสินค้า ณ จุดที่เส้น
ตน้ ทุนรวมตัดกบั เส้นรายรับรวมเป็นจุดคุ้มทุน ดังตัวอยา่ งที่ 1
ตัวอย่างท่ี 1 บรษิ ัท เอดบี ี จำกัด มีตน้ ทุนคงท่ีรวม 30,000 บาท ต้นทนุ ผนั แปรหนว่ ยละ 80 บาท ราคาขายสินค้า

หน่วยละ 120 บาท บริษัทผลิตขายสินค้าได้ทั้งหมด 1,000 หน่วย จงแสดงการหาจุดคุ้มทุนด้วย
กราฟ

สามารถลงจดุ กราฟหาจดุ คมุ้ ทนุ ได้ตามภาพท่ี 1

จำนวนเงนิ (หมืน่ บาท)

15 รายรบั รวม
ตน้ ทนุ รวม

12

9
6 ตน้ ทุนผันแปรรวม
3

ต้นทุนคงท่ีรวม

หนว่ ย
0 150 300 450 600 750 900 1050

ภาพที่ 1 แสดงการหาจุดคมุ้ ทนุ ดว้ ยกราฟ

จากภาพที่ 1 เส้นรายรับรวมตัดกับเสน้ ต้นทนุ รวม ณ จุดคุ้มทุน ซึ่งตรงกับปรมิ าณขาย 750 หน่วย ทำให้
ได้รายรับรวม 90,000 บาท หากปริมาณขายต่ำกว่า 750 หน่วย เส้นรายรับรวมอยู่ต่ำกว่าเส้นต้นทุนรวม ดังน้ัน
หากขายได้ต่ำกว่า 750 หน่วย กิจการขาดทุนจากการดำเนินงาน หากปริมาณขายสูงกว่า 750 หน่วย เส้นรายรับ
รวมอยสู่ งู กว่าเสน้ ตน้ ทนุ รวม กิจการไดก้ ำไรจากการดำเนนิ งาน

4

เพอ่ื ใหเ้ ข้าใจกราฟได้งา่ ยขน้ึ การลงจดุ กราฟเส้นตา่ ง ๆ เกิดจากหลกั การดงั นี้
4.1.1 เส้นตน้ ทุนคงที่รวม เป็นต้นทุนคงที่ไม่ได้เปล่ียนแปลงตามปริมาณขายจึงลากเส้นตรงขนาน

กับแกนนอน
4.1.2. เสน้ ต้นทุนรวม เกดิ จากตน้ ทุนคงท่ีบวกกับตน้ ทนุ ผันแปรรวม เส้นต้นทนุ รวมจึงเริ่มต้นจาก

เส้นต้นทนุ คงทร่ี วม
4.1.3 เส้นรายรับรวม เป็นเส้นแสดงรายรับจากการขายสินค้าทั้งหมด ซึ่งเกิดจากปริมาณขาย

สินคา้ คูณดว้ ยราคา เสน้ รายรับรวมจงึ เพ่ิมขึ้นเรื่อย ๆ ตามปรมิ าณขายท่ีขายได้เพม่ิ ขึ้น เสน้ รายรับรวมเป็น
เส้นตรงเนอื่ งจากกำหนดราคาขายไว้คงที่

4.1.4 เส้นรายรับรวมตัดกับเส้นต้นทุนรวมที่จุคคุ้มทุน จากจุดคุ้มทุนลากเส้นปละขนานกับแกน
นอนจะได้รายรับรวม ณ จุดคุ้มทุน 90,000 บาท และจากจุดคุ้มทุนลากเส้นปละขนานกับแกนตั้ง
ไดป้ รมิ าณขาย ณ จุดคมุ้ ทนุ (Q*) 750 หน่วย

4.1.5 ณ จุดคุ้มทุน รายรับรวมเท่ากับต้นทุนรวม ระดับต่ำกว่าจุดคุ้มทุนกิจการขาดทุน ระดับสูง
กว่าจุดคุ้มทุนกจิ การไดก้ ำไร

4.2 การหาจดุ ค้มุ ทุนดว้ ยการคำนวณ การหาจดุ คมุ้ ทนุ ดว้ ยการคำนวณสามารถวเิ คราะห์ได้ 2 แนวทาง คือ
การหาจุดคมุ้ ทนุ เป็นจำนวนหน่วยสินคา้ และวเิ คราะหจ์ ุดค้มุ ทุนเปน็ จำนวนเงนิ ซ่งึ คำนวณได้ดงั น้ี

4.2.1 การหาจุดคุ้มทุนเป็นจำนวนหน่วยสินค้า เพื่อหาว่ากิจการต้องขายสินค้าให้ได้จำนวน
กี่หน่วยจึงถึงจุดคุ้มทุน จากแนวคิดที่ว่า ณ จุดคุ้มทุนระดับรายรับรวมเท่ากับระดับต้นทุนรวม นำมาสู่
การคำนวณหาสตู รจดุ คมุ้ ทุนเป็นจำนวนหนว่ ยสนิ ค้าได้ดงั นี้

รายรับรวม = ตน้ ทุนรวม
= TC
TR

PxQ = TFC + TVC

PQ = TFC + (AVC x Q)

PQ − (AVC x Q) = TFC

Q(P − AVC) = TFC

Q = TFC

P−AVC

∴ สตู ร ปรมิ าณขาย ณ จุดคมุ้ ทนุ Q* = TFC

P−AVC

5

จากโจทยต์ วั อยา่ งท่ี 1 นำมาหาจุดคุ้มทุนด้วยการคำนวณโดยแทนค่าในสตู รจะได้จุดคุ้มทุน ดงั นี้

TFC = 30,000 บาท
P =
= 120 บาท
AVC
= 80 บาท
Q* =
ปรมิ าณขาย ณ จุดคุ้มทนุ 30,000
120−80

750 หนว่ ย

จากการวิเคราะห์จุดคุ้มทุนกิจการสามารถคำนวณหากำไรได้จากปริมาณขายที่ทำกิจการถึงจุดคุ้มทุน
คือ 750 หน่วย ฉะนั้นตั้งแต่หน่วยที่ 751 ถึงหน่วยที่ 1,000 กิจการจะได้รับกำไรทั้งหมดจำนวน 250 หน่วย
เป็นเงินทั้งสิ้น 10,000 บาท คำนวณได้จากจำนวนหน่วยที่กำไรคูณด้วยราดา ลบด้วยต้นทุนผันแปรต่อหน่วย
ธรุ กิจตอ้ งหักตน้ ทุนผนั แปรออก เนอ่ื งจากทกุ หน่วยท่เี กดิ การผลิตมีต้นทุนผนั แปรเกิดขึน้ เสมอจงึ ต้องหักออก

กำไร = จำนวนหนว่ ยทกี่ ำไร x (ราคา - ต้นทนุ ผนั แปรต่อหนว่ ย)

= 250 x (P − V)

= 250 x (120 − 80)

กำไร = 10,000 บาท

การพสิ ูจนค์ ำตอบ เพอื่ ใหแ้ นใ่ จว่าการคำนวณจุดคมุ้ ทนุ ถกู ต้องสามารถพสิ จู นค์ ำตอบได้ 2 วธิ ี ดังน้ี

วิธีที่ 1 จากแนวคิดจดุ คุ้มทนุ

TR = TC
PxQ = TFC + TVC
PxQ = TFC + ( )
= 30,000 + (80 750)
แทนค่า ณ จดุ คุน้ ทุน 120 750 = 90,000
แสดงว่าการคำนวณคำตอบถูกตอ้ ง
90,000

ตวั เลข TR = TC

วิธีท่ี 2 จากสมมติฐานของจดุ คุ้มทุนท่ีว่าปรมิ าณผลติ ขายได้ทง้ั หมดนำไปส่กู ารหากำไรของกจิ การ โดยกำไรเกดิ จาก
รายรบั รวมลบดว้ ยต้นทนุ รวม

6

กำไร = TR – TC
= (P x Q) - (TFC + TVC)
= (P x Q) - [TFC + (AVC x Q)]
= (120 x 1,000) − [30,000 + (80 x 1,000)]
= 120,000 − 110,000
= 10,000 บาท

จากการคำนวณเดิมกำไรเกิดขึ้นตั้งแต่หน่วยที่ 751 ถึงหน่วยที่ 1,000 ซึ่งทำให้ได้กำไร 10,000 บาท
ตวั เลขกำไรตรงกันแสดงวา่ การคำนวณจดุ คุ้มทุนถกู ต้อง

4.2.2 การคำนวณจุดคุ้มทุนเป็นจำนวนเงิน เพื่อหาว่ากิจการต้องขายสินค้าให้ได้เป็นจำนวนเงิน
เท่าไรจึงถึงจุดค้มุ ทนุ คำนวณได้ 2 วธิ ี ดังนี้

(1) คำนวณจากจุดคุ้มทุนจากจำนวนหน่วยคูณด้วยราคาขาย ซึ่งเป็นวิธีคำนวณที่ง่ายที่สุด
หากต้นทุนคงที่ 30,000 บาท ราดาขาย 125 บาท ตน้ ทุนผนั แปรหน่วยละ 65 บาท

จดุ คมุ้ ทุนเปน็ จำนวนหน่วย Q* = 30,000 = 500 หนว่ ย
จุดคุ้นทนุ เป็นจำนวนเงนิ = 125−65

= 500 125

62,500 บาท

(2) คำนวณหาอัตรากำไรสว่ นเกนิ โดยเทยี บเป็นเปอร์เซ็นต์ ดงั นี้

เปอร์เซน็ ต์

ราคาขายต่อหน่วย 125 บาท 100%

ตน้ ทุนผนั แปรตอ่ หนว่ ย 65 บาท 52%= 65 x 100
125

กำไรสว่ นเกินต่อหนว่ ย 60 บาท 48%= 60 x 100
125

การหาจดุ คุ้มทนุ เปน็ จำนวนเงนิ ดว้ ยวธิ ีหาอัตรากำไรส่วนเกิน จากสตู ร

จุดคุน้ ทุนเปน็ จำนวนเงนิ = TFC
%P−%AVC

= TFC
อตั รากาไรส่วนเกนิ

= 30,000

100%−52%

7

= 30,000

48%

= 62,500 บาท

4.3 การคำนวณหาจุดคุ้มทุนหากราคาเปลี่ยนแปลง เมื่อราคาขายสินค้าเปลี่ยนแปลงขึ้นลงกิจการต้อง
คำนวณจุคคมุ้ ทุนใหม่ ดงั ตัวอย่างท่ี 2

ตัวอย่างที่ 2 จากโจทย์ตัวอย่างที่ 1 หากราคาขายเปลี่ยนแปลงโดยขึ้นราคาขายเป็น 140 บาท
และลดราคาขายเป็น 115 บาท จุดคุม้ ทนุ เปล่ียนแปลงอยา่ งไร และกำไรเปล่ยี นแปลงอย่างไร

กรณีราคาขายเพ่มิ ขึน้ 140 บาท = 30,000
= 140−80
∗ =
= 500 บาท
จุดคุ้มทนุ
กำไร = 500 (140 − 80)
กำไร =
กรณรี าคาขายลดลงเป็น 115 บาท = 30,000 บาท
=
∗ = 30,000
115−80
∴ กำไร
857.14 หน่วย
858 หน่วย

142 (115 − 80)

4,970 บาท

จากตัวอย่างที่ 2 จะเห็นได้ว่า หากกิจการปรับราคาขึ้นเป็น 140 บาท กิจการถึงจุคคุ้มทุนเร็วขึ้น
และได้กำไรมากขึ้น คือ ถึงจุคคุ้มทุนที่ 500 หน่วย และมีกำไร 30,000 บาท แต่หากกิจการปรับลคราคาลงเป็น
115 บาท กจิ การถงึ จคุ คุ้มทุนช้าลงและได้กำไรลดลง คือ ถึงจคุ คุ้มทุนท่ี 858 หน่วย และได้กำไรเพยี ง 4,970 บาท
ซึ่งจากสมมติฐานของจุคคุม้ ทุนท่ีว่าปริมาณผลิตเท่าไรขายได้ทั้งหมดนั้น กรณีนี้การปรับราคาทำให้สามารถมีกำไร
มากขึ้น แต่ในสภาพความเป็นจริง การขึ้นราคาอาจมีผลทำให้ยอดขายลดลง กลับยิ่งทำให้ระยะเวลาที่ขายได้
จนถงึ จุดคุ้มทุนยืดออกไปอกี หากราคาลดลงอาจทำใหร้ ะยะเวลาทขี่ ายถงึ จดุ ค้มุ ทุนเร็วขึ้นได้

4.4 การคำนวณจุดคมุ้ ทนุ ในกรณตี ้นทนุ คงท่ีเปลยี่ นแปลง หากตน้ ทุนคงทเี่ ปลีย่ นแปลง กิจการตอ้ งคำนวณ
จดุ คุ้มทนุ ใหม่เช่นกนั ดงั ตัวอย่างท่ี 3

8

ตัวอย่างที่ 3 จากโจทย์ตัวอย่างที่ 1 หากมีคำสั่งซื้อเพิ่มอีก 900 หน่วย รวมเป็น 1,900 หน่วย ซึ่งกำลัง

ผลิตเครื่องจักรไม่เพียงพอ บริษัทต้องตัดสินใจซื้อเครื่องจักรใหม่ทำให้ต้นทุนคงที่เพิ่มขึ้นเป็น 60,000 บาท

โดยต้นทุนผันแปรต่อหน่วย 80 บาทเท่าเดิม และราคาขาย 120 บาทเท่าเดิม จุดคุ้มทุนจะเปลี่ยนแปลงอย่างไร

หาการเปลี่ยนแปลงของจดุ คมุ้ ทุน ไดค้ ังน้ี

แทนค่าในสูตร

∗ = TFC

P − AVC

= 60,000

120−80

= 1,500 หน่วย

จากกรณีน้เี มื่อดันทุนคงที่เปล่ยี นแปลงเพม่ิ ขึ้นทำให้จุคค้มุ ทุนเพมิ่ ข้นึ เป็น 1,.500 หน่วย

4.5 การวิเคราะห์ความอ่อนไหว (sensitivity analysis) คือ การวเิ คราะหผ์ ลกระทบจากการเปลี่ยนแปลง
ของราคา ต้นทนุ และปริมาณขาย (Maher, Stickney & Weil,1994, 297)

การวิเคราะห์ความอ่อนไหวของการเปลี่ยนแปลงของปัจจัยเหล่านี้ช่วยให้ผู้บริหารนำไปตัดสินใจตั้งราคา
ไดเ้ หมาะสมหากสภาพแวดล้อมเปลยี่ นแปลงไปกระทบต่อค้นทุน ราคา และ ปริมาณขาย ดงั ตวั อยา่ งท่ี 4 และการ
คำนวณในตารางท่ี 1 ดังนี้

ตัวอย่างที่ 4 ต้นทุนคงที่ทั้งหมด 30,000 บาท ต้นทุนผันแปรต่อหน่วย 80 บาท ราคาขาย 120 บาท
ปริมาณขายท้งั หมด 1,000 หนว่ ย หากเงอ่ื นไขต่าง ๆ เกิดขนึ้ ดังน้ี

ตน้ ทนุ กรณีท่ี 1 ไม่เปลย่ี นแปลง
กรณที ี่ 2 เพม่ิ ขน้ึ 10%

ราคาและปรมิ าณขาย
กรณที ่ี 1 ไมเ่ ปลยี่ นแปลง
กรณที ี่ 2 ราคาเพิ่มขน้ึ 10% และปริมาณขายลดลง 5%

จากข้อมูลนี้สามารถนำไปว ิเ คราะห์คว ามอ่อนไหว เพื่อนำไปสู่การตัดสินใจโ ดย คำนว ณจุดคุ้ ม ทุ น
และกำไรดงั ตารางท่ี 1

9

ตารางที่ 1 แสดงการคำนวณความออ่ นไหวหากตน้ ทนุ ราคาขาย และปรมิ าณขายเปลย่ี นแปลง

ต้นทนุ

ไมเ่ ปลีย่ นแปลง เพิม่ ขึน้ 10%

ทางเลอื กที่ 1 ทางเลอื กท่ี 2

TFC = 30,000 AVC = 80 TFC = 30,000 AVC = 80

∗ = 30,000 = 750 หนว่ ย ∗ = 33,000 = 1,031.25 หนว่ ย
120−80 120−88
ไมเ่ ปล่ียนแปลง
ราคาและยอดขาย กำไร = (120 1,000) − [30,000 + ≈ 1,032 หน่วย

(80 1,000)] กำไร = (120 1,000) − [33,000 +

= 120,000 − 110,000 (88 1,000)]

= 10,000 บาท = 120,000 − 121,000

= 1,000 บาท

ทางเลือกที่ 3 ทางเลือกท่ี 4

TFC = 30,000 AVC = 80 TFC = 33,000 AVC = 88

ราคาเพม่ิ ขึ้น 10% ราคา = 132 , ยอดขาย = 950 หนว่ ย ราคา = 132 , ยอดขาย = 950 หน่วย
ยอดขายลดลง 5%
∗ = 30,000 = 576.92 หนว่ ย ∗ = 33,000 = 750 หน่วย
132−80 132−88

≈ 577 หนว่ ย กำไร = (132 950) − [33,000 +

กำไร = (132 950) − [30,000 + (88 950)]

(80 950)] = 125,400 − 116,000

= 125,400 − 106,000 = 8,800 บาท

= 19,400 บาท

จากตารางที่ 1 สรปุ ได้ดังน้ี
ทางเลือกท่ี 1 ตน้ ทนุ ราคาและปริมาณขายไมเ่ ปล่ยี นแปลง มจี ุดคมุ้ ทุนท่ี 750 หนว่ ยได้กำไร 10,000 บาท
ทางเลือกที่ 2 หากต้นทุนเพิ่มขึ้น 100 ทำให้จุคคุ้มทุนเพิ่มขึ้นเป็น 1,032 หน่วยส่งผลให้กิจการขาดทุน

1,000 บาท
ทางเลือกที่ 3 ด้นทุนไม่เปลี่ยนแปลง หากราคาขายปรับสูงขึ้น 10% ยอดขายลดลง 5% ทำให้จุดคุ้มทุน

อยทู่ ี่ 577 หนว่ ย กจิ การมีกำไร 19,400 บาท

10

ทางเลือกท่ี 4 หากตน้ ทุนเพิม่ ขนึ้ 10% ราคาเพ่มิ ขน้ึ 10% และขอดขายลดลง 5% ทำให้กจิ การมีจดุ คุ้มทุน
750 หน่วย เทา่ กบั ทางเลือกท่ี 1 แต่กจิ การมกี ำไร 8,800 บาท

จากการคำนวณจุดคุ้มทุนและกำไรใน 4 ทางเลือกนี้ ผู้บริหารควรตัดสินใจเลือก ทางเลือกที่ 3 เพราะมี
จุดค้มุ ทนุ ตำ่ สุดและมีกำไรมากท่สี ุด ตัวอยา่ งนี้ชใ้ี ห้เหน็ ว่าหากปัจจยั ตา่ ง ๆ เปลี่ยนแปลงไปกระทบตอ่ จุดคุ้มทุนและ
กำไรของกจิ การ ผบู้ รหิ ารจงึ ควรคาดหมายความออ่ นไหวของปจั จัยเหล่าน้ี เพ่อื นำไปตดั สินใจตง้ั ราคาให้เหมาะสม

5. การใช้จุดคมุ้ ทนุ คำนวณหาการตั้งราคาเพ่ือใหไ้ ด้กำไรทตี่ อ้ งการ

หลังจากเข้าใจเรื่องจุดคุ้มทุนแล้ว สามารถนำการวิเคราะห์จุดคุ้มทุนไปประยุก ต์ใช้ในการตั้งราคา

เพ่อื ให้กิจการไดร้ ับผลกำไรได้ดงั นี้

5.1 การตั้งราคาเพื่อให้ได้กำไรก่อนหักภาษีตามที่ต้องการ หากกิจการต้องการทราบว่าควรตั้งราคาขาย

เท่าไร เมื่อกำหนดเป้าหมายจำนวนกำไรก่อนหักภาษีไว้แล้ว ซึ่งสามารถคำนวณหาจุดคุ้มทุนได้ทั้งจำนวนหน่วย

และจำนวนเงนิ ตามสตู รดงั น้ี

สูตร จุดคมุ้ ทนุ เป็นจำนวนหนว่ ย ∗ = TFC + กำไรทีต่ ้องการก่อนหกั ภาษี
สตู ร จดุ ค้มุ ทนุ เปน็ จำนวนเงิน =
P−AVC

TFC + กำไรท่ีตอ้ งการก่อนหกั ภาษี

%P−%AVC

ตวั อย่างท่ี 5 จากโจทย์ตัวอย่างท่ี 1 หากธุรกิจต้องการกำไรกอ่ นหักภาษี 45,000 บาท ธรุ กิจต้องขายให้ได้

กี่หน่วย และเป็นจำนวนเงนิ เทา่ ไร

แทนคา่ ในสูตร จุคคุม้ ทนุ เปน็ จำนวนหนว่ ย ∗ = 30,000 + 45,000
= 125−65

1,250 หนว่ ย

แทนคา่ ในสตู ร จุดคุ้มทุนเปน็ จำนวนเงนิ = 30,000 + 45,000
= 100%−52%

156,250 บาท

ธุรกิจต้องขายให้ได้จำนวน 1,250 หน่วย หรือขายให้ได้เงินจำนวน 156,250 บาท ซึ่งจะได้กำไร

ก่อนหกั ภาษจี ำนวน 45,000 บาท ตามเปา้ หมาย

จากการคำนวณข้างตน้ สามารถพสิ ูจนค์ ำตอบได้ดังนี้

ยอดขาย (125 x 1,250) 156,250 บาท

ต้นทนุ ผันแปร (52% ของยอดขาย) 81,250 บาท

กำไรสว่ นเกิน (48% ของยอดขาย) 75,000 บาท

ตน้ ทนุ คงท่ี 30,000 บาท

กำไรก่อนหกั ภาษี 45,000 บาท

11

จากการพิสูจน์คำตอบ หากขายได้จำนวน 1,250 หน่วย ทำให้ได้รายรับ 156,250 บาท
ได้กำไรกอ่ นหกั ภาษจี ำนวน 45,000 ตามเปา้ หมายท่วี างไว้

5.2 การต้ังราคาเพื่อให้ได้กำไรหลังหักภาษีตามที่ต้องการ เมื่อกิจการกำหนดเป้าหมายกำไรหลังหักภาษี
ไว้แลว้ สามารถคำนวณหาจุดคมุ้ ทุนเพ่อื หาคำตอบเป็นจำนวนหนว่ ย และจำนวนเงนิ ไดเ้ ช่นกนั ตามสูตรดงั น้ี

สูตร จคุ คุ้มทนุ เปน็ จำนวนหน่วย ∗ = +ก1ำไร−หลอังัตหรกัภภาษาษี ี
P−V

สตู ร จดุ ค้มุ ทุนเป็นจำนวนเงนิ = +ก1ำไร−หลอังัตหรกัภภาษาษี ี
%P−%AVC

ตัวอย่างที่ 6 จากโจทย์ตัวอย่างที่ 1 หากอัตราภาษี 40% และต้องการกำไรหลังหักภาษี 54,000 บาท

จงหาจุดคุ้มทุน

สามารถหาจุดคุ้มทุนได้ดงั น้ี ∗ = 30,000+15−4,00.0400
แทนคา่ ในสูตร = 125−65

แทนค่าในสูตร = 2,000 หน่วย
=
= 30,000+15−4,00.0400
100%−52%

30,000+90,000

40%

250,000 บาท

จากการคำนวณสามารถพสิ ูจนค์ ำตอบได้ดังนี้

ยอดขาย (125 x 2,000) 250,000 บาท
ต้นทุนผนั แปร (52% ของยอดขาย) 130,000 บาท
กำไรสว่ นเกนิ (48% ของยอดขาย) 120,000 บาท
ต้นทนุ คงท่ี 30,000 บาท
กำไรก่อนหักภาษี 90,000 บาท

ภาษเี งนิ ได้ (40%) 36,000 บาท

กำไรสทุ ธิหลงั หักภาษี 54,000 บาท

12

จากการพิสูจน์คำตอบ หากขายได้จำนวน 2,000 หน่วย ทำให้ได้รายรับ 250,000 บาท ทำให้กิจการ
ไดร้ บั กำไรสทุ ธหิ ลงั หักภาษจี ำนวน 54,000 บาท ตามเปา้ หมายที่วางไวจ้ ริง

5.3 การคำนวณหาราคาบายเพื่อให้ได้กำไรตามที่ต้องการ จากแนวคิดการนำจุดคุ้มทุน คำนวณหา
ยอดขายเพื่อให้ใด้กำไรตามที่ต้องการ สามารถนำแนวคิดนี้มาคำนวณหาราคาขายเพื่อให้ได้กำไรตามที่ต้องการได้
ตามตัวอยา่ งที่ 7

ตัวอย่างที่ 7 บริษัทมหามิตร จำกัด มีต้นทุนคงที่ 400,000 บาท มีต้นทุนผันแปรต่อหน่วย ๆละ 20 บาท
คาดว่าจะขายได้ 20,000 หน่วย ต้องการกำไรตามเปา้ หมาย 160,000 บาท กจิ การตอ้ งขายสินคา้ ในราคาหน่วยละ
เท่าไร

สามารถคำนวณหาราคาขายได้ 2 วิธดี งั น้ี

วธิ ที ี่ 1 ใช้สูตร = TFC + กำไรทตี่ อ้ งการ
P−V

=20,000 400,000 + 160,000
P−20

20,000P − 400,000 = 560,000

20,000 P = 560,000 + 400,000

P = 960,000
20,000

∴ กิจการต้องขายราคา = 48 บาท

วิธที ี่ 2 400,000 บาท
400,000 บาท
ต้นทุนคงท่ีรวม 800,000 บาท
ต้นทุนผนั แปรรวม 160,000 บาท
ตน้ ทุนรวม
กำไรที่ต้องการ 960,000 บาท

∴รายรับรวมจากการขาย = รายรับรวม
จำนวนหน่วยขาย
∴ กำไรสุทธหิ ลังหักภาษี

= 960,000
20,000

= 48 บาท

13

5.4 การวัดส่วนเกนิ ท่ีปลอดภยั (margin of safety) คือ การหายอดขายจริง หรือยอคขายปกติที่เกินจาก
ยอดขาย ณ จุคคุ้มทุน เป็นการนำจุดคุ้มทุนมาคำนวณเพื่อช่วยในการควบคุมและตัดสินใจของผู้บริหาร
โดยผูบ้ รหิ ารใชป้ ระกอบการตัดสินใจได้ว่ายอดขายจะลดลงเทา่ ไร จึงจะเริ่มขาดทนุ

5.4.1 การคำนวณหาส่วนเกินท่ปี ลอดภัย สามารถคำนวณได้ 2 วธิ ี ดงั ตอ่ ไปน้ี
(1) คำนวณหาส่วนเกินที่ปลอดภัยเป็นจำนวนหน่วยสินค้า โดยนำยอดขายปกติลบด้วย

ยอดขาย ณ.จดุ คุ้มทนุ ดงั นี้
สูตร ส่วนเกนิ ท่ปี ลอดภัย = ยอดขายปกติ - ยอดขาย ณ จุดคุ้มทนุ

ตัวอย่างที่ 8 ยอคขายปกติของบริษัท 6,000 หน่วย ต้นทุนคงที่ทั้งหมด 100,000 บาท ต้นทุนผันแปร
ต่อหนว่ ย 15 บาท ราคาขายหนว่ ยละ 25 บาท ใหห้ าสว่ นเกินทป่ี ลอดภยั

หาจุดคมุ้ ทุน = 100,000
25−15

= 10,000 หนว่ ย

∴ ส่วนเกนิ ที่ปลอดภยั = 16,000 − 10,000

= 6,000 หนว่ ย

จากการคำนวณช้ีให้เห็นว่ายอดขายของบริษัทลดลงได้ถึง 6,000 หน่วย จึงจะเริ่มปลอดภัยโดยการ
คิดเป็นร้อยละว่าขอดขายของกิจการสามารถลดลงได้ต่ำสุดร้อยละเท่าไรจึงจะเริ่มขาดทุน โดยคำนวณได้จากสูตร
ดังนี้

จากสูตร

อตั ราส่วนเกนิ ทป่ี ลอดภยั = ยอดขายปกติ − ยอดขาย ณ จดุ คมุ้ ทุน x 100
ยอดขายปกติ
แทนค่า =
= 16,000 − 10,000 x 100
16,000

37.5%

จากการคำนวณอตั ราสว่ นเพม่ิ ปลอดภยั ยอดขายลดลงไดถ้ งึ 37.5% จงึ จะเริ่มขาดทุน

5.4.2 การคำนวณส่วนเกินที่ปลอดภัยและกำไร จากการคำนวณส่วนเกินที่ปลอดภัย

กจิ การสามารถนำไปคำนวณหาอัตรากำไรที่กจิ การได้รับโดยการหาอัตราส่วนกำไร ส่วนเกนิ ก่อน แล้วนำไปคูณกับ

อตั ราส่วนเกินทปี่ ลอดภัย จะไดอ้ ัตรากำไรดงั ตัวอยา่ งท่ี 8 คำนวณไดด้ งั นี้

อัตราส่วนกำไรสว่ นเกิน = กำไรสว่ นเกิน x 100
ราคา

14

= 10 x 100
25

= 40 %

สตู ร อตั รากำไร = อตั ราส่วนกำไรส่วนเกนิ x อตั ราส่วนเกนิ ท่ีปลอดภัย

แทนค่า = 40 % 37.5%

= 15 %

จาการคำนวณกจิ การไดก้ ำไรท้ังหมด 15%

6. การหาจุดคมุ้ ทนุ เมือ่ ขายสินค้าหลายชนิด
การหาจุดคุ้มทุนที่กล่าวมาแล้ว เป็นการหาจุดคุ้มทุนสำหรับสินค้าชนิดเดียว หรือหาจุดคุ้มทุนของสินค้า

หลายชนดิ แตส่ ามารถแยกไดช้ ัดเจนวา่ สินคา้ แตล่ ะชนดิ มีต้นทุนคงท่ีเทา่ ไร ในความเป็นจริงกจิ การธุรกิจส่วนใหญ่
ขายสินค้ามากกว่า 1 ชนิด สินค้าแต่ละชนิดขายราคาต่างกัน แต่ต้องใช้ต้นทุนคงที่ร่วมกัน หรือไม่สามารถเบ่ง
ต้นทุนคงที่ให้สินค้าแต่ละชนิคได้ชัดเจน จึงไม่สามารถคำนวณจุดคุ้มทุนแยกของสินค้าแต่ละชนิ ดได้
ตอ้ งหาจุดคุ้มทนุ และกำไรร่วมกนั ซ่ึงกจิ การต้องทราบสว่ นผสมของการขายแต่ละชนิด หรอื อตั ราส่วนของการขาย
(sale mix)

กิจการจะได้กำไรมากน้อยเพียงใดขึ้นอยู่กับสัดส่วนของการขายและกำไรส่วนเกินของสินค้าแต่ละชนิด
หากกิจการขายสินค้าทมี่ ีกำไรสว่ นเกนิ มาก ไดม้ ากกวา่ สินคา้ ทม่ี กี ำไรส่วนเกินน้อย จะทำให้กจิ การมกี ำไรรวมมาก

6.1 วธิ กี ารคำนวณหาจุดคุ้มทนุ ของสินคา้ หลายชนดิ สามารถคำนวณได้ตามขั้นตอนในตัวอย่างท่ี 9 ดงั นี้

ตัวอยา่ งที่ 9 บริษัทไทยโปรดกั ส์ จำกดั ขายสินคา้ 3 ชนดิ คอื X,Y,Z จำนวนหนว่ ยขายราคาขายต่อหน่วย

ต้นทุนผันแปรต่อหน่วยและต้นทุนคงที่ ตามตารางข้างล่างนี้ ให้คำนวณหาจุดคุ้มทุนว่าต้องขายสินค้าแต่ละชนิด

เท่าไร

สินค้า จำนวนหน่วยขาย ราคาขาย/หน่วย (P) ตน้ ทนุ ผันแปร/หนว่ ย(AVC) ตน้ ทนุ คงท่ี

X 20,000 60 50

Y 10,000 60 40 60,000
Z 40,000 60 25

วิธีการคำนวณ
ขัน้ ที่ 1 หาอตั ราสว่ นของการขายสินคา้ แต่ละชนดิ คือ
X : Y : Z = 10,000 : 20,000 : 20,000 = 1 : 2 : 2
ขั้นที่ 2 หากำไรส่วนเกินต่ออัตราส่วนของการขาย จกกำไรส่วนเกินต่อหน่อย คูณด้วยอัตราส่วนการขาย

สนิ ค้าแต่ละชนิดรวมกัน

15

สินค้า กำไรส่วนเกิน อตั ราส่วนของการขาย กำไรส่วนเกินต่อ
อตั ราส่วนของการขาย
X 60 – 50 = 10 1
Y 60 – 40 = 20 2 10
Z 60 – 25 = 35 2 40
รวม 70
ข้นั ท่ี 3 หาจุดคมุ้ ทุนตอ่ อตั ราส่วนของการขาย 120

จากสตู ร จดุ คุม้ ทุน = ต้นทนุ คงที่
ผลรวมกำไรส่วนเกิน ต่อ อตั ราส่วนของการขาย

= 600,000

120

= 5,000 หนว่ ย

ขัน้ ที่ 4 หาจดุ คมุ้ ทนุ ของสินคา้ แต่ละชนิดท่ีขายตามอัตราส่วนการขาย โดยนำจุดคมุ้ ทุนคูณด้วยอัตราส่วน
การขาย

สินคา้ X 5,000 x 1 = 5,000 หน่วย

สนิ ค้า Y 5,000 x 2 = 10,000 หน่วย

สินค้า Z 5,000 x 2 = 10,000 หน่วย

จากการคำนวณได้คำตอบจดุ คมุ้ ทนุ ของการขายสินค้า 3 ชนดิ รวมกนั คอื ต้องขายสินค้า x จำนวน 5,000

หนว่ ย ขายสนิ คา้ Y จำนวน 10,000 หน่วย และขายสินค้า Z จำนวน 10,000 หนว่ ย
พสิ ูจน์คำตอบ สามารถพสิ ูจนค์ ำตอบว่าคำนวณถูกต้องหรือไม่ได้ 2 วธิ ี ดงั นี้
วิธที ่ี 1 รายรบั รวมจากการขายสินคา้ X = 5,000 x 60 = 300,000 บาท
รายรับรวมจากการขายสนิ คา้ Y = 10,000 x 60 = 600,000 บาท

รายรับรวมจากการขายสินคา้ Z = 10,000 x 60 = 605,000 บาท
รายรบั รวมทัง้ หมด = 1,500,000 บาท

ต้นทนุ รวม

ต้นทุนผนั แปรสนิ คา้ X ทั้งหมด = 5,000 x 50 = 250,000 บาท

ตน้ ทนุ ผนั แปรสนิ ค้า Y ท้งั หมด = 10,000 x 40 = 400,000 บาท
ตน้ ทุนผันแปรสินคา้ Z ท้งั หมด = 10,000 x 25 = 250,000 บาท

ตน้ ทนุ ผนั แปรรวม = 900,000 บาท

ตน้ ทุนคงทท่ี ั้งหมด = 600,000 บาท

16

ต้นทนุ รวมทั้งหมด = 1,500,000 บาท

วธิ ที ่ี 2 กำไร = รายรับรวม - ตน้ ทุนรวม

= 1,500,000 – 1,500,000

=0

จากการพิสูจน์ทั้ง 2 วิธี คำนวณได้ว่า รายรับรวมเท่ากับ ต้นทุนรวม หรือ กำไรเท่ากับ 0 แสดงว่า

การคำนวณจคุ คมุ้ ทุนได้ถกู ตอ้ ง

7. จุดคมุ้ ทนุ กับนโยบายราคา
หลายบริษัทใช้นโยบายลคราคาขายเพื่อเพิ่มปริมาณขายให้ได้มากกว่าเดิม แต่บางครั้งการลดราคาขาย

อาจไม่เพิ่มยอดขายให้ได้ตามจำนวนที่ต้องการ หากสินค้านั้นไม่ยืดหยุ่นต่อราคาโดยสมบูรณ์ ปริมาณขาย
จะไปเปลี่ยนแปลงไปตามราคาที่เปลี่ยนแปลงไป การลดราคาจึงกลับทำให้รายรับรวม และกำไรลดลงไปอีก
ร ว มทั ้ งห า กบร ิ ษัทลคร า คาล งแล ะคู่ แข่งขั นล ครา คา ลงด้ วย ก็จ ะไม่ เพิ ่ มยอด ขา ยของแต ่ ละบ ริ ษัทมากนัก
กำไรรวมของทุกบริษัทจะลดลงหรือแม้คู่แข่งขันไม่ลดราคาลง ก็ยังไม่มีข้อสรุปว่ากำไรจะเพิ่มขึ้นเมื่อปริมาณขาย
เพิ่มขึ้น กำไรอาจลดลงอกี ทั้ง ๆ ที่ปริมาณขายเพิม่ ขึ้น จึงต้องพิจารณาว่า การลดราคาลงทำให้ปริมาณขายเพิม่ ข้นึ
เทา่ ไร อัตราผลตอบแทนเพ่ิมขน้ึ หรอื ลดลงมากน้อยเพียงใด

หากปริมาณขายเพิ่มขึ้น เนื่องจากการลดราคาขายลงอาจไม่มากพอที่จะชดเชยกำไรที่ลดลง การลดราคา
จึงเป็นการเพิ่มต้นทุนผันแปรต่อหน่วย เพราะทำให้กำไรส่วนเกินต่อหน่วยลดลง กิจการจึงต้องคำนวณปริมาณขาย
ทีต่ อ้ งการให้ไดเ้ พิ่มขึ้น เพอื่ ให้คุ้มกับกำไรทล่ี ดลงดัง ตวั อย่างที่ 10 ดังนี้

ตัวอย่างที่ 10 บริษัทอุดมพร จำกัด ต้องการลดราคาสินค้าลง 10% คาดว่าจะทำให้ปริมาณขวยเพิ่มข้ึน

โดยบริษัทมียอคขายเดิม 70,000 หน่วย มีต้นทุนคงที่รวม 180,000 บาท มีต้นทุนผันแปรต่อหน่วย

และราคาขายดังน้ี

ปัจจบุ นั เมื่อลดราคาแลว้

ราคาขายต่อหนว่ ย 100 90 บาท

ตน้ ทนุ ผนั แปรต่อหนว่ ย 60 60 บาท

กำไรส่วนเกนิ ต่อหนว่ ย 40 30 บาท

อัตรากำไรสว่ นเกิน 40% 33.33%

คำนวณจุดคุ้มทนุ ณ ราคาขายเดมิ ∗ = 180,000
=
100−60

4,500 หนว่ ย

17

คำนวณจุดคุ้มทนุ ณ ราคาขายใหม่ ∗ = 180,000
=
90−60

6,000 หน่วย

∴ หากปรับราคาลดลง 10% ต้องเพิ่มปริมาณขายอีก = 6,000 – 4,500 = 1,500 หน่วย หรือเท่ากับ
15,000 = 1 = 33.33%

4,500 3

ยอดขาย ณ จดุ ค้มุ ทุน ณ ราคาขายใหม่ (90 x 6,000) = 540,000
ยอดขาย ณ จดุ คุม้ ทุน ณ ราคาขายเดิม (100 x 4,500) = 450,000

∴ยอดขายเพิม่ ขึ้น = 90,000

หรอื เทา่ กับ 90,000 = 1 = 20%

450,000 5

เดิมยอดขาย 70,000 หน่วย เมื่อลดราคาแล้วต้องเพิ่มปริมาณขายอีก 33.33% เป็น 93,333.33 หน่วย

[(70,000 x0100) + (70,000 x 100) x 20%] หรือเพิ่มยอดขายอีก 20% เป็นเงินจำนวน 8,400,000 บาท

[(70,000 x 100) + (70,000 x 100) x 20%]

สามารถพสิ จู นค์ ำตอบได้ดังน้ี

เดิม ใหม่

จำนวนหน่วยขาย 70,000 93,333.33

ขาย (70,000 x 100) 7,000,000 (93,333.33 x 90) 8,4000,000*

ต้นทุนผนั แปร (70,000 x 60) 4,200,000 (93,333.33 x 60) 5,600,000*

กำไรสว่ นเกนิ 2,800,000 2,800,000

ต้นทุนคงท่ี 180,000 180,000

กำไร 2,620,000 2,620,000

หมายเหตุ *เศษทศนยิ มปัดขึ้น

จากตัวอย่างช้ีให้เห็นว่าหากบริษัทลคราคาลงเพียง 10% บริษัทต้องเพิ่มปริมาณขายถึง 33.33 %
และต้องเพิ่มยอดขายอีก 20% หากบริษัทลดราคาลงอยา่ งเดียวโดยต้นทุนผนั แปรไมล่ ดลงด้วย ซึ่งเป็นภาระที่ต้อง
ใช้ความพยายามทำยอดขายให้เพิ่มขึ้นมากจึงจะทำให้บริษัทสามารถรักษาระดับกำไรให้เท่าเดิม จึงเป็นการเสี่ยง
หากบริษัท ไมส่ ามารถทำยอดขายไดส้ ูงขน้ึ การพจิ ารณาตัดสนิ ใจลดราคาจึงเปน็ เรื่องท่ีต้องตัดสนิ ใจอย่างรอบคอบ
เพราะอาจทำให้กำไรของบรษิ ัทลดลงมากกวา่ รักษาระดบั ราคาเดิม

18

บทสรุป

จุดคุ้มทุน หมายถึง ปริมาณการขายสินค้าหรือบริการที่ทำให้ต้นทุนรวมเท่ากับรายรับรวม หรือกำไร
เป็นศูนย์ สามารถหาจุดคุ้มทุน ได้ 2 วิธี คือ หาด้วยการลงจุดกราฟ และจากการคำนวณ โดยสามารถคำนวณหา
จุดคุ้มทุนเป็นจำนวนหน่วยสนิ ค้าและเป็นจำนวนเงิน ในการคำนวณหาจดุ คุ้มทุนตอ้ งตั้งสมมติฐาน คือ ต้นทุนคงที่
รวม ต้นทุนผันแปรต่อหน่วย และราคาไม่เปลี่ยนแปลง หากปัจจัยข้อใดข้อหนึ่งหรือปัจจัยทั้งหมดเปลี่ยนแปลง
ต้องคำนวณหาจุดคุ้มทุนใหม่ รวมทง้ั ต้องสมมุตใิ ห้ปริมาณผลติ ขายไดห้ มด และสามารถแยกตน้ ทุนคงที่ และต้นทุน
ผันแปรได้ชัดเจน กิจการใช้จุคคุ้มทุนคำนวณได้ทั้งกรณีขายสินค้าชนิดเดียว และหลายชนิด กิจการสามารถ
นำการวิเคราะห์การอ่อนไหวซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของราคา ต้นทุนคงที่ ต้นทุนผันแปร และปริมาณขาย
มาวิเคราะห์หาจุดคุ้มทุนที่เปลี่ยนแปลงไป นำมาประกอบการตัดสินใจกำหนดราคา รวมทั้งใช้วิธีหาส่วนเกิน
ที่ปลอดภัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนเปลงของยอดขายประกอบการตัดสินใจของผู้บริหาร อีกทั้งสามารถประยุกต์
จุดคุ้มทุนใช้ตั้งราคาเพื่อให้ได้กำไรก่อนหักภาษี และหลังหักภาษีตามที่ต้องการได้ นอกจากนั้นยังประยุกต์
ใช้จุดคมุ้ ทุนคำนวณหาราคาขายเพื่อใหไ้ ดก้ ำไรตามที่ต้องการ

19

บรรณานกุ รม

อา้ งอิงจากเว็บไซต์

การวเิ คราะห์จดุ คุม้ ทุน ท่มี า : http://oservice.skru.ac.th/ebookft/355/chapter11.pdf

สตู รการคำนวณจุดคุ้มทุน ทมี่ า : https://www.myaccount-cloud.com/Article/Detail/91025/การ
วเิ คราะห์จุดคุ้มทนุ

การวิเคราะหจ์ ุดคุ้มทุนและการกำหนดราคา (ออนไลน์) (2561) ที่มา : http://financing-
options.blogspot.com/p/blog-page_5.html

ภาคผนวก

การวิเคราะห์หาจดุ คุ้มทุน
ภาคเรยี นท่ี 1 ปีการศกึ ษา 2565

.

ภาพท่ี 1 หวั ข้อเรอื่ ง การวิเคราะห์หาจุดคมุ้ ทนุ จาก Microsoft Power point

ภาพที่ 2 ความหมายการวิเคราะห์หาจุดคมุ้ ทนุ จาก Microsoft Power point

การวเิ คราะห์หาจดุ คุ้มทนุ
ภาคเรยี นท่ี 1 ปีการศึกษา 2565

.

ภาพที่ 3 สูตรคำนวณหาการวเิ คราะห์หาจุดค้มุ ทนุ จาก Microsoft Power point

ภาพท่ี 4 สตู รคำนวณหาการวิเคราะห์หาจุดคุ้มทนุ จาก Microsoft Power point

การวเิ คราะห์หาจดุ คุม้ ทนุ
ภาคเรียนที่ 1 ปกี ารศกึ ษา 2565

.

ภาพที่ 5 การวิเคราะห์หาจดุ ค้มุ ทนุ ด้วยการคำนวณ จาก Microsoft Power point

ภาพท่ี 6 การนำเสนอเร่อื งการวเิ คราะห์หาจุดคุ้มทนุ หนา้ หอ้ งเรยี น

การวิเคราะห์หาจุดค้มุ ทุน
ภาคเรยี นที่ 1 ปีการศกึ ษา 2565

.

ภาพที่ 7 การดำเนินงานการวเิ คราะห์หาจดุ คุ้มทนุ