พุทธสาวก พุทธสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

พุทธสาวก พุทธสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

นางสาววิลาสินี ชูแก้ว รหัสนิสิต 631031438

สาขาวิชาสังคมศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ วิทยาเขตสงขลา

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ก

คำนำ

ชุดการเรียนรู้เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ประกอบไปด้วย 2 ชุดได้แก่
ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทธสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง
ชุดที่ 2 ชาดก

ในรายวิชาพระพุทธศาสนาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ร่วมกับการใช้ผังกราฟิก (Graphic Organizers)
โดยเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ด้วยตนเองตามศักยภาพ ซึ่งในการจัดทำชุดการเรียนรู้
ที่ 1 พุทธสาวก พุทธสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่างชุดนี้ เพื่อพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณภาพตามมาตรฐานการ
เรียนรู้ ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลางที่หลักสูตรกำหนด โดยประกอบไปด้วย คำชี้แจงเกี่ยว
กับชุดการเรียนรู้ คำแนะนำสำหรับครู คำแนะนำสำหรับนักเรียน ลำดับขั้นตอนการเรียนชุดการเรียนรู้
มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด จุดประสงค์ สาระสำคัญ สาระการเรียนรู้ บัตรกิจกรรมพร้อมเฉลย ตลอดจน
แบบทดสอบก่อนและหลังเรียน โดยเนื้อหามีรายละเอียดและภาพประกอบชัดเจน นักเรียนสามารถ
ทำและตรวจคำตอบบัตรกิจกรรมรวมถึงแบบทดสอบก่อนและหลังเรียน เพื่อประเมินความรู้ได้ด้วยตนเอง

ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าชุดการเรียนรู้ชุดนี้ จะก่อประโยชน์สูงสุดเพื่อพัฒนาผู้เรียนให้บรรลุตัวชี้วัด
และเป็นประโยชน์แก่ในการเรียนการสอนกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรมอย่าง
เต็มประสิทธิภาพ

วิลาสินี ชูแก้ว

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ข

สารบัญ

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

1

คำชี้แจงเกี่ยวกับชุดการเรียนรู้
ชุดที่ 1 เรื่อง พุทธสาวก พุทธสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

เอกสารฉบับนี้เป็นเอกสารชุดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
รายวิชา พระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เรื่องสาวก ชาดกและศาสนิกชนตัวอย่างชุดที่ 1
พุทธสาวก พุทธสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่างโดยใช้ร่วมกับผังกราฟิก (Graphic Organizers) ให้นักเรียนอ่านคำ
ชี้แจงและปฏิบัติตามขั้นตอน ดังนี้
1. ให้นักเรียนศึกษาจุดประสงค์การเรียนรู้และเนื้อหาอย่างละเอียดรอบคอบ
2. ให้นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียนเพื่อวัดความรู้พื้นฐานของตนเองก่อนเริ่มเรียน
3.นักเรียนศึกษาด้วยชุดการเรียนรู้ จะต้องปฏิบัติตามขั้นตอนที่กำหนดไว้อย่างเคร่งครัดและมีความ

ซื่อสัตย์ต่อตนเอง
4. หากนักเรียนเกิดความสงสัย ไม่เข้าใจเนื้อหาหรือมีปัญหา สามารถขอคำแนะนำจากครูได้ตลอดเวลา
5. เมื่อนักเรียนศึกษาและปฏิบัติกิจกรรมจากชุดการเรียนรู้จบแล้ว ให้นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน
6. ครูและนักเรียนร่วมกันเฉลยแบบทดสอบหลังเรียน

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 2

คำแคนำะแนนำะสนำำหสรำับหนรัักบเครีรยู น

1. ครูต้องเตรียมตัวให้พร้อม โดยการศึกษารายละเอียดเกี่ยวกับการใช้ชุดการเรียนรู้ให้เข้าใจอย่าง
ชัดเจน การจัดชั้นเรียน การเตรียมแหล่งเรียนรู้ การเตรียมสื่อ/อุปกรณ์ ที่ใช้ในการเรียนการสอน

2. ครูให้นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน เพื่อประเมินความรู้เดิมของนักเรียน
3. ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ
4. ครูแจกชุดการเรียนรู้ให้นักเรียนศึกษาและแนะนำวิธีการเรียนโดยใช้ชุดการเรียนรู้ เพื่อให้นักเรียน

ปฏิบัติได้อย่างถูกต้อง
5. ครูดำเนินการสอนตามกิจกรรมการเรียนรู้ที่กำหนดไว้ในแผนการจัดการเรียนรู้
6. หากมีนักเรียนคนใดเรียนไม่ทันเพื่อน ครูควรให้คำแนะนำหรือมอบหมายงานหรือให้ศึกษาชุดการ

เรียนรู้ในเวลาว่าง
7. หลังจากนักเรียนศึกษาชุดการเรียนรู้เรียบร้อยแล้ว ครูให้นักเรียนทำแบบฝึกหัดจากบัตรกิจกรรม

พร้อมทั้งตรวจคำตอบจากบัตรเฉลยกิจกรรม
8. ครูให้นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน เพื่อประเมินความก้าวหน้าของนักเรียนหลังจากเรียน

ชุดการเรียนรู้จบแล้วและบันทึกคะแนนแต่ละคนไว้ หากนักเรียนคนใดได้คะแนนไม่ผ่านเกณฑ์ คือ
ร้อยละ 60 ของคะแนนเต็ม ครูควรจัดสอนซ่อมเสริมให้ หลังจากนั้นครูให้นักเรียนทำแบบทดสอบ
หลังเรียนจนกว่าจะผ่านเกณฑ์
9. การจัดการชั้นเรียนจะจัดให้นักเรียนศึกษาเป็นรายบุคคลหรือเป็นกลุ่มก็ได้

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 3

คำแนะคนำำแสนำหะนรัำบสนำักหเรัีบยนนักเรียน

เอกสารฉบับนี้มีการใช้ผังกราฟิก (Graphic Organizers) เพื่อส่งเสริมทักษะการคิด วิเคราะห์มีขั้นตอน
การจัดการที่นักเรียนต้องดำเนินการ ดังนี้

1.ก่อนปฏิบัติกิจกรรม นักเรียนต้องตั้งใจรับฟังคำชี้แจงจากครูด้วยความตั้งใจ
2.ทำแบบทดสอบก่อนเรียน เพื่อประเมินความรู้เดิมของนักเรียน
3.ศึกษาชุดการเรียนรู้ด้วยความตั้งใจ โดยปฏิบัติตามขั้นตอนที่กำหนดไว้ หากไม่เข้าใจหรือมีข้อสงสัยให้

ถามครูผู้สอน
4.หลังจากศึกษาบัตรเนื้อหาจะมีบัตรกิจกรรมและแบบทดสอบหลังเรียนเพื่อประเมินความรู้ หากนักเรียน

ไม่ผ่านร้อยละ 60 ให้ศึกษาบัตรเนื้อหาตามขั้นตอนใหม่อีกครั้ง
ชุดการเรียนรู้ร่วมกับการใช้ผังกราฟิก (Graphic Organizers) เพื่อส่งเสริมทักษะการคิด วิเคราะห์นี้จะมี
ประโยชน์ต่อนักเรียน ถ้านักเรียนศึกษาตามลำดับขั้นตอนและมีความซื่อสัตย์ ถ้าไม่ผ่านเกณฑ์ที่กำหนดให้
นักเรียนศึกษาบัตรเนื้อหา จะทำให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์สูงขึ้น

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 4

ลำดับขั้นตอนการเรียนชุดการเรียนรู้

1. อ่านคำแนะนำและบัตรคำสั่ง
2. ทำแบบทดสอบก่อนเรียน

3. ศึกษาชุดการเรียนรู้โดยปฏิบัติกิจกรรม กลับไปศึกษาใหม่อีกครั้ง
- ศึกษาบัตรเนื้อหา
-ทำบัตรกิจกรรม

4. ทำแบบทดสอบหลังเรียน

ผ่านเกณฑ์ ไม่ผ่านเกณฑ์
ร้อยละ 60 ร้อยละ 60

5.ศึกษาชุดการเรียนรู้ชุดต่อไป

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 5

รายวิชา พระพุทธศาสนา ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง

ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทธสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

มาตรฐานการเรียนรู้

มาตรฐาน ส 1.1 รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตน
นับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติตามหลักธรรมเพื่ออยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข

ตัวชี้วัด

ส 1.1 ม.1/4 วิเคราะห์และพฤติตนตามแบบอย่างการดำเนินชีวิตและข้อคิดจากประวัติสาวก ชาดก เรื่องเล่า
และศาสนิกชนตัวอย่างตามที่กำหนด

จุดประสงค์การเรียนรู้

1. นักเรียนอธิบายประวัติของพุทธสาวก พุทธสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่างได้ (K)
2. นักเรียนวิเคราะห์คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่างของพุทธสาวก พุทธสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่างแล้วนำไป

เป็นแนวทางการปฏิบัติตนได้ (P)
3. นักเรียนประเมินคุณค่าของการยึดถือ ปฏิบัติตามแนวทางของศาสนาได้ (A)

สาระสำคัญ

การศึกษาประวัติพุทธสาวก พุทธสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่างโดยใช้การวิเคราะห์อย่างเป็นเหตุเป็นผลย่อมทำให้ได้
ข้อคิดสำคัญและคุณธรรมอันเป็นแบบอย่างของท่าน ซึ่งเราสามารถนำไปเป็นแนวทางในการประพฤติตนอย่างเหมาะสม

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 6

สาระการเรียนรู้

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 7

แบบทดสอบก่อนเรียน

คำชี้แจง

การตอบแบบทดสอบให้นักเรียนกาเครื่องหมาย (X) ลงในช่อง ใต้ตัวอักษร ก ,ข ,ค และ ง ที่เป็นคำตอบที่ถูกที่สุด

เพียงคำตอบเดียว บนกระดาษคำตอบที่ครูแจกให้ ใช้เวลาสอบ 10 นาที

1. การที่พระมหากัสสปะรับที่จะเป็นประธานการสังคายนาพระธรรมวินัย เมื่อได้ยินสาวกรูปหนึ่งกล่าวดูหมิ่น
พระพุทธเจ้า แสดงให้เห็นถึงจริยวัตรที่ดีงามข้อใด

ก. เป็นผู้มีความกตัญญูกตเวที
ข. เป็นผู้มีปฏิภาณไหวพริบ
ค. เป็นผู้มีหิริโอตตัปปะ
ง. เป็นผู้มีขันติโสรัจจะ

2. ข้อใดจัดเป็นคุณธรรมของพระมหากัสสปะที่สอดคล้องกับหลักธรรมในทิศ 6
ก. เป็นผู้มีชีวิตเรียบง่าย
ข. เป็นเพื่อนที่ดีของทุกคน
ค. เป็นผู้ได้ชื่อว่าเป็นบิดาที่ดี
ง. เป็นบุตรที่ดีของบิดา มารดา

3. พระอุบาลีได้รับการยกย่องเป็นเอตทัคคะในด้านใด
ก. เป็นผู้มีสัจจะ
ข. เป็นผู้มีความกคตัญญู
ค. เป็นผู้จำพระวินัยได้ดี
ง. เป็นผู้มีสติปัญญาเฉลียวฉลาด

4. นักเรียนควรนำคุณธรรมของพระอุบาลีเรื่องใดไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน

ก. มีวิถีชีวิตเรียบง่าย
ข. ใฝ่ความรู้เสมอ
ค. บริจาคทานเป็นนิจ
ง. ถ่ายทอดความรู้แก่ผู้อื่น

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

8

5. คุณธรรมที่เด่นชัดที่สุดของอนาถบิณฑิกเศรษฐี คือข้อใด

ก. เป็นครูที่ดี แบทดสอบก่อนเรียน
ข. ตั้งใจฟังธรรม

ค. จิตใจใฝ่ธรรม

ง. เป็นผู้มั่นคงในการทำบุญ

6. ลักษณะของนางวิสาขา ตรงกับข้อใด

ก. ผมงาม ตางาม ฟันงาม ผิวงาม วัยงาม

ข. ผมงาม ตางาม ฟันงาม กิริยางาม วัยงาม

ค. ผมงาม เนื้องาม กระดูกงาม ผิวงาม วัยงาม

ง. ผมงาม ฟันงาม เนื้องาม ผิวงาม กระดูกงาม

7. อนาถบิณฑิกเศรษฐี เป็นผู้สร้างวัดใดถวายพระพุทธเจ้า

ก. วัดเวฬุวัน

ข. วัดบุพพาราม

ค. วัดนิโครธาราม

ง. วัดเชตุวัน

8. นางวิสาขา ได้รับการยกย่องจากพระพุทธเจ้าให้เป็นผู้เลิศในด้านใด
ก. การให้ทาน

ข.เสียงไพเราะ

ค. ฟังมาก

ง. ความเพียร

9. พระเจ้าอโศกมหาราชมีบทบาทสำคัญในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาที่เด่นชัดที่สุดอย่างไร

ก. สร้างวิหารจำนวน 84,000 หลังตามจำนวนพระสงฆ์

ข. อนุญาตให้พระโอรสพระธิดาบวชในพระพุทธศาสนา

ค. ส่งคณะฑูตไปเผยแผ่พุทธศาสนายังแคว้นต่าง ๆ 9 สาย

ง. ร่วมกับพระโมคคัลลีบุตรดิสสเถระและคณะสงฆ์ไปเผยแผ่พระพุทธศาสนา

10. คุณธรรมของพระโสณะและพระอุตตระที่ควรถือเป็นแบบอย่าง คือข้อใด

ก. เป็นผู้มีความกตัญญู

ข. เป็นผู้มีจริตเรียบง่าย

ค. เป็นผู้ตั้งอยู่ในความไม่ประมาท

ง. เป็นผู้มีความสามารถในการถ่ายทอดพระธรรม

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 9

กระดาษคำตอบ
แบบทดสอบก่อนเรียน

ชื่อ..............................................นามสกุล......................................ชั้น...............เลขที่................
คะแนนที่ได้ คะแนนเต็ม

10

เกณฑ์การประเมิน ลงชื่อ.............................................ผู้ตรวจ
(..............................................................)
ตอบถูก ข้อละ 1 คะแนน
ตอบผิด / ไม่ตอบหรือตอบมากกว่า 1 ข้อ ข้อละ 0 คะแนน ............../....................../............

แปรผลคะแนน

8 - 10 คะแนน ดีเยี่ยม
6 - 7 คะแนน พอใช้
0 - 5 คะแนน ปรับปรุง

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 10

บัตรเฉลย
แบบทดสอบก่อนเรียน

1. ก 2. ง
3. ค 4. ข
5. ง 6. ค
7. ง 8. ก
9. ง 10. ง

ทำแบบทดสอบก่อนเรียนไปแล้วเป็นอย่างไรบ้างคะ ?
ไปศึกษาบัตรเนื้อหากันต่อเลยค่ะ

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 11

บัตรเนื้อหา

ความหมาย พุทธสาวก หมายถึง พระผู้สืบทอดพระพุทธศาสนาที่เป็นเพศชาย ได้เเก่ ภิกษุ สามเณร

พุทธสาวิกา หมายถึง พระผู้สืบทอดพร
ะพุทธศาสนาที่เป็นเพศหญิง ได้เเก่ ภิกษุณี
พุทธสาวกและพุทธสาวิกา เป็นคณะบุคคลที่มีชีวิตรวมสมัยกับพระพุทธเจ้า ท่านเหล่านั้นอยู่ทันเห็นและได้ฟังพระธรรม
โดยตรงจากพระพุทธเจ้า มีจริยวัตรที่งดงาม ควรศึกษาและนำไปเป็นแบบอย่างในการดำเนินชีวิตของพุทธศาสนิกชน

ผังเวนน์ไดอะแกรม
เรื่อง ความแตกต่างระหว่างพุทธสาวกและพุทธสาวิกา

พุทธสาวก พุทธสาวิกา

เป็นเพศชาย -พระผู้สืบทอด เป็นเพศหญิง
ได้เเก่ ภิกษุ สามเณร พระพุทธศาสนา ได้เเก่ ภิกษุณี
-ชีวิตรวมสมัยกับ

พระพุทธเจ้า
-อยู่ทันเห็นและได้ฟัง
พระธรรมโดยตรงจาก

พระพุทธเจ้า

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

12

พระมหากัสสปะ พระมหากัสสปะเกิดในครอบครัวเศรษฐีตระกูลวรรณะพราหมณ์ แคว้นมคธ

ชื่อเดิมว่า ปิปผลิ มีจิตใจใฝ่ธรรมะมาตั้งแต่ยังเยาว์วัย ต่อมาได้แต่งงานกับ นางภัททกาปิลานี ธิดาเศรษฐีด้วยกัน

กัสสปะและภรรยาไม่สนใจแสวงหาความสุขทางโลกและไม่ยินดีในทรัพย์สินที่ได้จากการค้าขาย ในที่สุดทั้งสองตัดสินใจออกบวช

เพื่อแสวงหาความสุขทางธรรม โดยได้ฟังธรรมจากพระพุทธเจ้าจึงเกิดความเลื่อมใส กัสสปะจึงขอบวชเป็นพระภิกษุ

พระพุทธเจ้าประทานโอวาท 3 ข้อ ซึ่งกัสสปะน้อมรับนำไปปฏิบัติด้วยความยินดี จึงถือว่า พระกัสสปะบวชเป็นพระภิกษุโดย
ใช้วิธีน้อมรับพระพุทธโอวาท 3 ข้อจากพระพุทธเจ้า มีดังนี้

ให้เคารพยำเกรงต่อพระสงฆ์ทุกระดับ
ให้ตั้งใจฟังธรรมและพิจารณาเนื้อหาของธรรมจนเข้าใจแจ่มแจ้ง
ให้เจริญสติ หรือใช้สติพิจารณาร่างกายเสมอ ๆ ว่าน่าเกลียดและไม่ยั่งยืน เพื่อคลายความยึดติดในร่างกายของตน

พระกัสสปะบวชได้ไม่นานก็สําเร็จเป็นพระอรหันต์ เนื่องจากท่านเป็นพระชั้นผู้ใหญ่ที่มีอายุมากเหล่าพระภิกษุสงฆ์จึงมักเรียกขาน
นามของท่านว่า พระมหากัสสปเถระ ส่วนนางภัททกาปิลานี ผู้เป็นภรรยาได้บวชเป็นพระภิกษุณีและปฏิบัติธรรมจนบรรลุเป็น
พระอรหันต์เช่นกัน

ที่มา: th.wikipedia.org/wiki/พระมหากัสสปะ

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

13

ที่มา: loggang.com/viewdiary ที่มา:https://shantideva.net/2019/06/18/

คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง พระมหากัสสปะได้รับยกย่องจากพระพุทธเจ้าว่าเป็น

พระเถระผู้มีคุณธรรมเสมอพระองค์ คุณธรรมที่สมควรเป็นแบบอย่าง มีดังนี้

เป็นบุตรที่ดีของบิดา มารดา เคารพเชื่อฟังและอยู่ในโอวาทของพ่อแม่
เป็นผู้รักษาสัจจะและความกตัญญู
ใช้ชีวิตเรียบง่าย มักน้อย สันโดษ และอยู่ป่า
เคร่งครัดในข้อปฏิบัติหรือวินัยสงฆ์ โดยเฉพาะการถือธุดงค์ในป่า เป็นแบบอย่างที่ดีของ พระภิกษุรูปอื่น ๆ
ทำหน้าที่ปกป้องพระพุทธศาสนาให้มั่นคง โดยเป็นประธานในการทำสังคายนาพระธรรม วินัยครั้งแรก ภายหลังที่
พระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธปรินิพพานได้ 3 เดือน

ที่มา: thebuddhapictures.blogspot.com

พระมหากัสสปะยึดถือธุดงค์ 3 ข้อ อย่างเคร่งครัด
คือ ถือผ้าบังสุกุลเป็นวัตร เที่ยวบิณฑบาตเป็นวัตร และอยู่ป่าเป็นวัตร
แสดงถึงลักษณะนิสัยของท่านในด้านสันโดษ เคร่งครัดในข้อปฏิบัติมาก ๆ เลยค่ะ

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

14

พระอุบาลี เดิมอุบาลีเป็นช่างตัดผม ( ช่างกลบก ) ประจำราชสำนักของศากยะวงศ์ กรุงกบิลพัสดุ์

ต่อมาได้ ตามเสด็จเจ้าชายทั้ง 6 แห่งศากยวงศ์ ไปเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าเพื่อขอบวชเป็นพระภิกษุสงฆ์

วินัยสงฆ์กำหนดให้พระสงฆ์เคารพกราบไหว้กันตามลำดับพรรษา ผู้บวชก่อนถือว่ามีอาวุโสสูงกว่า เจ้าชายทั้ง 6 ต้องการ

ทำลายขัตติยมานะ ( การถือตนว่าเป็นกษัตริย์ ) ของพระองค์จึงขอให้ อุบาลีบวชก่อน ดังนั้น อุบาลีจึงได้บวชก่อนและมีพรรษาสูง

กว่าเจ้าชายทั้ง 6

ความสามารถของพระอุบาลี พระอุบาลีฝึกปฏิบัติกรรมฐานจนบรรลุเป็นพระอรหันต์ และได้ รับยกย่องจากพระพุทธเจ้าให้
เป็นเอตทัคคะ (เลิศกว่าผู้อื่น) ในการจดจำพระวินัย ( ข้อบังคับของภิกษุสงฆ์ ) หรือ เชี่ยวชาญในพระวินัย

มีความสามารถในการพิจารณาอธิกรณ์ ( ตัดสินคดี ) โดยได้ตัดสินให้พระภิกษุณีรูปหนึ่ง ที่ตั้งครรภ์ก่อนที่จะเข้ามาบวชให้เป็น
ผู้บริสุทธิ์ เพราะไม่ได้ตั้งครรภ์ระหว่างบวช ทำให้ท่านเป็นแบบอย่างในการทรงภูมิความรู้และการตั้งใจศึกษาเล่าเรียน (มีวินัยมาก)

คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง

เป็นผู้เชี่ยวชาญพระธรรมวินัย และปฏิบัติได้อย่างเคร่งครัด
เป็นครูที่ดี เพราะได้ถ่ายทอดความรู้ให้พระภิกษุรูปอื่น ๆ อยู่เสมอ
ใฝ่หาความรู้อยู่เสมอ โดยกราบทูลถามเรื่องพระธรรมวินัยจากพระพุทธเจ้า ในการทำสังคายนาครั้งที่ 1

ที่มา: th.wikipedia.org/wiki/พระอุบาลี#/

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

15

อนาถบิณฑิกเศรษฐี

อนาถบิณฑิกเศรษฐี มีชื่อเดิมว่า สุทัตตะ เกิดในตระกูลเศรษฐีแห่งเมืองสาวัตถี
แคว้นโกศล มีจิตใจชอบทำบุญได้ตั้งโรงทานแจกจ่ายอาหารแก่คนยากจนเป็นประจำ
จึงถูกเรียกขานนามว่า อนาถบิณฑิกะ แปลว่า ผู้มีก้อนข้าวเพื่อคนอนาถา

อนาถบิณฑิกเศรษฐี มีโอกาสได้เข้าเฝ้าและฟังธรรมจากพระพุทธเจ้า จึงเกิดความ
เลื่อมใสศรัทธาและประกาศตนเป็นอุบาสก ( ผู้ชายที่นับถือพระพุทธศาสนาหรือยึด
พระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง )

ผลงานในการทะนุบำรุงพระพุทธศาสนา คือ บริจาคทรัพย์สร้างวัดเชตวันวิหาร
เมืองสาวัตถี แคว้นโกศล เพื่อใช้เป็นที่ประทับของพระพุทธเจ้าและพระสงฆ์สาวก นอกจากนี้
ยังได้ถวายภัตตาหารและทำบุญตักบาตรพระสงฆ์ทุกวัน วันละ 500 รูป เป็นต้น

ที่มา: th.wikipedia.org/wiki/อนาถบิณฑิกเศรษฐี

คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง

อนาถบิณฑิกเศรษฐีได้รับยกย่องให้เป็นยอดอุบาสกของสมัยพุทธกาล มีคุณธรรมที่ควรยึดถือเป็น แบบอย่าง ดังนี้

เป็นผู้มั่นคงในการทำบุญ ( ทำบุญอย่างต่อเนื่อง ) และมั่นคงในพระรัตนตรัย
เป็นทายกตัวอย่าง ( ทายก แปลว่า ผู้ถวายทาน ) คือ ให้การอุปถัมภ์บำรุง พระสงฆ์ อย่างสม่ำเสมอ คอยดูแลความ
เป็นอยู่ของพระสงฆ์
เป็นพ่อที่ดีของลูก คอยอบรมสั่งสอนให้ลูก ๆ ตั้งมั่น อยู่ในศีลธรรมและหมั่นทำบุญสร้างกุศลอยู่เป็นนิตย์

ที่มา: https://www.bookpanich.com/product/13541/

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 16

นางวิสาขา

ที่มา: www.matichonweekly.com/column/article_223903

นางวิสาขา ได้รับยกย่องให้เป็นมหาอุบาสิกา แปลว่า อุบาสิกาผู้ทะนุบำรุงพระพุทธศาสนายิ่ง กว่าอุบาสิกาใด ๆ
( อุบาสิกา คือ หญิงที่นับถือพระพุทธศาสนา ) เกิดในตระกูลมหาเศรษฐีแห่งเมือง ภัททิยะ แคว้นอังคะ เมื่ออายุ 7 ปี ได้ฟัง
ธรรมจากพระพุทธเจ้าจนบรรลุเป็นพระโสดาบัน

นางวิสาขา ได้ชื่อว่าเป็นหญิงงาม มีความงามพร้อมทั้ง 5 ประการ ที่เรียกว่า เบญจกัลยาณี นางได้สมรสกับบุตรชาย
ของมิคารเศรษฐี ซึ่งนับถือลัทธินิครนถ์ ( นักบวชเปลือยกาย ) ต่อมานางได้ ชักจูงให้ครอบครัวของพ่อสามีเปลี่ยนมานับถือ
พระพุทธศาสนาได้สำเร็จ

ผลงานในการทะนุบํารุงพระพุทธศาสนา มีดังนี้

บริจาคทรัพย์สร้างวัดบุพพาราม เมืองสาวัตถี
ทำบุญและจัดภัตตาหารถวายแด่พระภิกษุสงฆ์ไปวัดฟังธรรมอย่างสม่ำเสมอ
เป็นผู้ริเริ่มการถวายผ้าอาบน้ำฝน โดยกราบทูลพระพุทธเจ้าขอให้ประทาน
อนุญาตให้มีการถวายผ้าอาบน้ำฝนแด่พระสงฆ์ผู้อยู่จำพรรษาในฤดูเข้าพรรษา

ที่มา: https://palmwiparat.wordpress.com/2013/09/16/

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 17

คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง

มีศรัทธามั่นคงในพระรัตนตรัย แม้จะเข้าไปอยู่ในครอบครัวของสามีที่มิใช่ชาวพุทธ
แต่นางวิสาขาก็ยังมั่นคงในพระรัตนตรัย
มีคารวธรรม นางวิสาขาให้ความเคารพเชื่อฟังและอยู่ในโอวาทของบิดา มารดา
รวมทั้งพ่อ ของสามี ( มิคารเศรษฐี ) อย่างดียิ่ง
มีปัญญาเฉลียวฉลาด และมีกุศโลบายในการชักจูงคนเข้ามานับถือพุทธศาสนา
คำพูดโน้มน้าวให้ครอบครัวของสามีเปลี่ยนมานับถือพุทธศาสนาได้สำเร็จ
ช่วยปกป้องพระพุทธศาสนา เพราะมีผู้ตำหนิพระสงฆ์ที่เปลือยกายอาบนา 4
จาก จึงเป็นผู้ริเริ่มให้พระสงฆ์มีผ้าอาบน้ำฝน

ที่มา: https://www.facebook.com/Triplegem.Buddha/photos/

เบญจกัลยาณี: ผมงาม เนื้องาม ฟันงาม ผิวงาม วัยงาม
นอกจากมีความสวยนางยังมีความซื่อสัตย์และความมั่นคงต่อสามี

ผังมโนทัศน์
เรื่อง เบญจกัลยาณี

ผมงาม เนื้องาม

ผมเหมือนนกยูง เบญจกัลยาณี ริมฝีปากแดงเหมือนลูกตำลึง
สยายทิ้งตัวถึงชายผ้า เรียบสนิท มิดชิด

ฟันงาม

วัยงาม ผิวงาม ขาวเหมือนสังข์
เรียบเสมอเหมือนเพชรเรียง
งามทุกวัย
แม้คลอดบุตร 10 ครั้งยังดูสาว ผิวดำเสมอเหมือนดอกอุบล
ผิวขาวเสมอเหมือนกลีบดอกกรรณการ์
ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง
ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

18

ความหมาย พุทธศาสนิกชนตัวอย่างหรือชาวพุทธตัวอย่าง หมายถึง บุคคลที่เกิดรุ่นหลังพระพุทธเจ้า

เป็นผู้นับถือพระรัตนตรัย เอาใจใส่ทะนุบำรุง ส่งเสริม และเผยแผ่พระพุทธศาสนา เป็นผลให้พระศาสนาเจริญรุ่งเรือง
มาถึงปัจจุบัน

พระเจ้าอโศกมหาราช พระเจ้าอโศกมหาราช ครองราชย์ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 3 เป็นพระราชโอรส

ของพระเจ้าพินทุสาร กษัตริย์แห่งราชวงศ์โมริยะ ผู้ครองเมืองปาฏลีบุตร แคว้นมคธ

เมื่อพระราชบิดาสวรรคต พระเจ้าอโศก ฯ ได้ขึ้นครองราชย์ ทรงสั่งให้สำเร็จโทษพี่น้องต่างพระมารดาจำนวนมาก

ภายในระยะ 8 ปีแรก ทรงยกกองทัพไปปราบปรามแว่นแคว้นต่าง ๆ แผ่ขยายพระราชอาณาจักรออกไปอย่างกว้างขวาง

เป็นกษัตริย์ที่ทรงพระราชอำนาจยิ่งในสมัยนั้น

ที่มา: https://sites.google.com/site/socialstudiess33101/

การก้าวขึ้นสู่อำนาจและการทำสงครามขยายดินแดนของ
พระเจ้าอโศกฯ ทำให้มีผู้คบาดเจ็บ ล้มตายจำนวนมากจึงทรง
รู้สึกสลดพระทัย ประกอบกับได้ฟังธรรมจากสามเณรรูปหนึ่งนาม
ว่า นิโครธ จึงทรงเลื่อมใสและปฏิญาณตนเป็นอุบาสกนับถือ
พระพุทธศาสนาในที่สุด

ที่มา: https://www.silpa-mag.com/history/article_42955

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 19

การทะนุบํารุงพระพุทธศาสนาของพระเจ้าอโศกมหาราช มีดังนี้ ที่มา: http://www.oknation.net/blog/

สร้างวิหารและเจดีย์ 84,000 แห่ง เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา
บริจาคพระราชทรัพย์บำรุงพระสงฆ์และวัดวาอารามให้เจริญรุ่งเรือง
อุปถัมภ์การทำสังคายนาพระธรรมวินัย ครั้งที่ 3 เพื่อชำระสังฆมณฑลให้บริสุทธิ์
โดยกำจัดบุคคลผู้เป็นภัยพระศาสนาและปลอมตัวมาบวชเป็นภิกษุ
จัดส่งพระสงฆ์ ที่เรียกว่า สมณทูต 9 คณะ หรือ 9 สาย ไปเผยแพร่พระศาสนา
ยังดินแดน ต่างๆ โดยเฉพาะดินแดนสุวรรณภูมิ (ประเทศไทยในปัจจุบัน) ทำให้
พระพุทธศาสนาเจริญรุ่งเรืองและลงรากฐานอย่างมั่นคงในดินแดนแห่งนี้

คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง

ทรงเป็นผู้มั่นคงในพระรัตนตรัยและเป็นอุบาสกที่ดี ทรงเอาใจใส่ทะนุบำรุง

พระศาสนาด้วยดี ทั้งบำรุงสงฆ์ สร้างวัด ทำสังคายนา และส่งสมณทูตไปเผยแผ่

ทรงให้เสรีภาพในการนับถือศาสนาแก่ประชาชน ไม่กีดกันศาสนาอื่น

ทรงใช้ธรรมะเป็นหลักในการปกครองแผ่นดิน เป็นกษัตริย์แบบธรรมราชา

ที่มา: th.wikipedia.org/พระเจ้าอโศกมหาราช
ผังต้นไม้
เรื่อง พระเจ้าอโศกมหาราช

พระเจ้าอโศกมหาราช

ผลงาน คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง

อุปถัมภ์การทำสังคายนาพระธรรมวินัย เอาใจใส่ทะนุบำรุงพระศาสนา
สร้างวิหารและเจดีย์เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา ให้เสรีภาพในการนับถือศาสนาแก่ประชาชน
ส่งสมณทูต9 สาย ไปเผยแพร่พระศาสนา ใช้ธรรมราชาในการปกครองแผ่นดิน

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

20

พระโสณะและพระอุตตระ

บทบาทในการเผยแผ่พระศาสนา มีดังนี้
พระโสณะและพระอุตตระ เป็นชาวชมพูทวีป ( อินเดีย ) มีชีวิตอยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 3 ในรัชสมัยพระเจ้าอโศกมหาราช
กษัตริย์ผู้ปกครองเมืองปาฏลีบุตร แคว้นมคธ
พระเถระทั้งสองได้ศึกษาพระไตรปิฏกจนแตกฉาน จึงมีส่วนร่วมในการทำสังคายนาพระ ธรรมวินัย ครั้งที่ 3 และได้รับแต่งตั้ง
ให้ทำหน้าที่เป็นหัวหน้าคณะสมณทูต สายที่ 8 นำพระธรรมที่ชำระบริสุทธิ์แล้วมาเผยแผ่ยังดินแดนสุวรรณภูมิ
ดินแดนสุวรรณภูมิในช่วงพุทธศตวรรษที่ 3 เป็นอาณาจักรทวารวดี มีนครปฐมเป็น ศูนย์กลาง พบหลักฐานทางโบราณคดีที่
แสดงถึงอิทธิพลของพระพุทธศาสนาในดินแดนแถบนี้ คือ พระพุทธ รูป ศิลา พระสถูปเจดีย์ ศิลาธรรมจักรและกวางหมอบ ฯลฯ

ที่มา: facebook page Buddha of Thailand พระพุทธรูปในเมืองไทย

คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง

เป็นพุทธสาวกที่ดี ได้ศึกษาพระไตรปิฎกอย่างแตกฉาน จึงได้รับมอบหมายให้ทำ
หน้าที่เผยแพร่พระศาสนายังดินแดนไกลโพ้น ด้วยความกล้าหาญและอดทน
เป็นผู้ถ่ายทอดพระธรรมที่ดี มีสติปัญญาและกุศโลบายที่ฉลาดหลักแหลมสามารถ
เผยแผ่หลักธรรมให้ชาวพื้นเมืองในดินแดนสุวรรณภูมิเข้าใจและเกิดความเลื่อมใส
ศรัทธาเปลี่ยนมานับถือพระพุทธศาสนาเป็นจำนวนมาก

ที่มา: facebook page วัดสุวรรณภูมิพุทธชยันตี ๙๘๙ ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

21

ความหมาย สรุป

พุทธสาวก หมายถึง พระผู้สืบทอดพระพุทธศาสนาที่เป็นเพศชาย ได้เเก่ ภิกษุ สามเณร
พุทธสาวิกา หมายถึง พระผู้สืบทอดพระพุทธศาสนาที่เป็นเพศหญิง ได้เเก่ ภิกษุณี
พุทธสาวกและพุทธสาวิกา เป็นคณะบุคคลที่มีชีวิตร่วมสมัยกับพระพุทธเจ้า อยู่ทันเห็นและได้ฟังพระธรรมโดยตรง
จากพระพุทธเจ้า มีจริยวัตรที่งดงาม ควรค่าแก่การศึกษาและนำไปเป็นแบบอย่างในการดำเนินชีวิตของพุทธศาสนิกชน
ศาสนิกชนตัวอย่าง ประกอบด้วยพระภิกษุ อุบาสก อุบาสิกา และชาวพุทธตัวอย่างที่ทำคุณประโยชน์ต่อพระพุทธศาสนาและประเทศชาติ

พระมหากัสสปะ


-พระพุทธเจ้ายกย่องท่านเป็นผู้เลิศในการธุงดงค์ คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง
-เป็นประธานในการสังคายนา พระไตรปิฎกครั้งที่ 1
-เป็นสังฆนายกรูปแรกของพุทธศาสนา นิกายเซ็น 1.การเป็นบุตรที่ดีของบิดามารดา
2. เป็นผู้มีสัจจะ
3. เป็นผู้มีความกตัญญูกตเวทีอย่างยิ่ง
4. มีชีวิตเรียบง่าย
5. เป็นตัวอย่างในทางที่ดีงาม

พระอุบาลี คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง

-พระพุทธเจ้ายกย่องให้ผู้เลิศในการดำรงพระธรรมวินัย 1. เป็นผู้เชี่ยวชาญพระวินัย
พุทธสาวก -ช่วยพระมหากัสสปะสังคายนาพระวินัยปิฎก 2. เป็นครูที่ดี
3. ใฝ่ความรู้อยู่เสมอ

พระอนาถบิณฑิกะ คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง

-เป็นผู้มีเมตตาต่อผู้อนาถา 1. เป็นผู้มั่นคงในการทำบุญ
-พระพุทธเจ้ายกย่องเป็นผู้เลิศในการถวายทาน 2. เป็นทายกตัวอย่าง
-เป็นผู้สร้างวัดเชตวันมหาวิหาร 3. เป็นพ่อที่ดีของลูก
-เป็นอริยบุคคลชั้นโสดาบัน 4. เป็นผู้มีความตั้งใจแน่วแน

นางวิสาขา คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง

พุทธสาวิกา -เป็นธิดาของเศรษฐีและได้แต่งงานกับปุณณวัฒนบุตรมิคารเศรษฐี 1. มีคารวะธรรมอย่างยิ่ง
-พระพุทธเจ้ายกย่องเป็นผู้เลิศในการถวายทาน 2. เป็นผู้มีปัญญาและกุศโลบาย
-เป็นผู้สร้างวัดบุพพาราม 3. มีความจริงใจและช่วยเหลือเพื่อนเสมอ
-ผู้ขอพุทธานุญาตถวายผ้าอาบน้ำฝนแก่ภิกษุผู้จำพรรษา 4. เป็นพุทธสาวิกาผู้มั่นคงในพระรัตนตรัย
ได้รับการยกย่องเป็น "เบญจกัลยาณี" (ผม-เนื้อ-ฟัน-ผิว-วัย) 5. ช่วยปกป้องพระพุทธศาสนา
6. เป็นผู้มีวิจารณญาณรอบคอบยิ่ง

พระเจ้าอโศกมหาราช คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง

-เป็นอัครศาสนูปถัมภกและทรงอุปถัมภ์การทำสังคายนาครั้งที่ 3 1.ศรัทธาในพระพุทธศาสนาอย่างแรงกล้า

-ทรงสมณฑูตไปเผยแผ่พระพุทธศาสนาในและนอกชมพูทวีปรวม 9 สาย 2.เปลี่ยนจากการเอาชนะศัตรูด้วยการทำ
สงครามเป็นการให้หลักธรรมคำสอน
-สร้างมหาวิหารเท่ากับจำนวนพระธรรมขันธ์ของพระไตรปิฎก

3.เป็นกำลังสำคัญในการส่งเสริม เผยแผ่

ศาสนิกชน และปกป้องพระพุทธศาสนา

ตัวอย่าง พระโสณะและพระอุตตระ คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง

-แตกฉานในพระไตรปิฎก 1.เป็นแบบอย่างของผู้ประพฤติอยู่ในสรณะและศีล
-เป็นกำลังสำคัญในการสังคายนาพระธรรมวินัย 2.มีบทบาทสำคัญต่อการนับถือพระพุทธศาสนา
-ได้รับการแต่งตั้งเป็นพระธรรมทูตของพระเจ้าอโศกมหาราช ของคนไทยก็คือ นิกายเถรวาท
มอบหมายให้เดินทางมาเผยแผ่พระพุทธศาสนายังดินแดน
สุวรรณภูมิมีความแตกฉานในพระไตรปิฎก


ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 22

บัตรกิจกรรมที่ 1

คำชี้แจง

ให้นักเรียนวิเคราะห์และประเมินค่าคุณธรรมอันเป็นแบบอย่างของพุทธสาวก พุทธสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง
ตามหัวข้อที่กำหนด

ชื่อ-สกุล เลขที่ ชั้น

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 23

เฉลยบัตรกิจกรรมที่ 1

คำชี้แจง

ให้นักเรียนวิเคราะห์และประเมินค่าคุณธรรมอันเป็นแบบอย่างของพุทธสาวก พุทธสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง
ตามหัวข้อที่กำหนด

ชื่อ-สกุล เลขที่ ชั้น

เจปา็นกผพู้มรีชะีพวิุตทเธรีเยจ้บางว่่าายเป็ไนด้เรอับตกทัาครคสะรใรนเสกราิญร ใช้ชีวิตเรียบง่ายตามทางสายกลาง
ปฏิบัติมักน้อย สันโดษ มุ่งมั่นและตั้งใจศึกษาหาความรู้
เเมีลป่ห็านนเ้ผรูาี้ยททีน่รวิงมสภัาูชมกชิคาจวึพงาไรมดะ้รรูว้ัิบนัเมยนื่อปอิบฎงหจกามกาทยรใหง้ศเึปก็นษผาู้

เคทปน็านนใผจแู้บมลัุ่นญะคฟังงใธนชรกอราบมรเทปทำ็ำนกุบปศุญรละตโัจด้งำยแเตฉ่เพยาาวะ์วกัยาเรปใ็หน้ รู้จักช่วฐยาเหนละือขแอลงตะนแบเ่องงปันตาม

เแปร็นงกผู้ลม้ีาศรัทธาในพระพุทธศาสนาอย่าง เป็นคนยึดมั่นในพระพุทธศาสนา

ไใธในหมร่้กรกเีสมดารรรีกภัปานาชกศพาคากรสาอนรงานแัอืบผ่น่ถนือดิศนาใเสชป้น็ธนรากรแษมกั่ะตปเรรปิย็ะ์นแชหบาลชบักน ยอมรับกในารคนวับามถืหอลศาากสหนลาายของ
สเศเุปผวร็ัยนทรแรจธผณำา่หนเภปูลวมัลนกิี่เยมธข้นราารมใกจมาแในัหลบ้ชะถาเือกวิพดพื้ครนะวเาพมืุมอทเงธลืใ่ศอนามดสิในนสแาดน สืบทอดพระอพุยูท่ต่ธอศไาปสนาให้ดำรง

(หมายเหตุ พิจารณาตามคำตอบของนักเรียนโดยให้อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน)

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

24

บัตรกิจกรรมที่ 2

คำชี้แจง

ให้นักเรียนสร้างผังก้างปลา (Fishbone Diagram) โดยระบุปัญหาที่นักเรียนพบเจอ พร้อมทั้งยกตัวอย่างคุณธรรมของ
พุทธศาสาวก พุทธสาวิกาหรือศาสนิกชนตัวอย่างที่สามารถนำมาแก้ไขปัญหานั้นได้

ชื่อ-สกุล

ชื่อ-สกุล เลขที่ ชั้น

ผังก้างปลาปัญหาของฉัน

ภาพ

คุณธรรมที่นำมาแก้ปัญหา
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

25

เฉลยบัตรกิจกรรมที่ 2

คำชี้แจง

ให้นักเรียนสร้างผังก้างปลา (Fishbone Diagram) โดยระบุปัญหาที่นักเรียนพบเจอ พร้อมทั้งยกตัวอย่างคุณธรรมของ
พุทธศาสาวก พุทธสาวิกาหรือศาสนิกชนตัวอย่างที่สามารถนำมาแก้ไขปัญหานั้นได้

ชื่อ-สกุล

ชื่อ-สกุล เลขที่ ชั้น

ผังก้างปลาปัญหาของฉัน

ครอบครัว โรงเรียน ค้างส่งการบ้าน

ไม่เอาใจใส่ เรียนออนไลน์
จึงส่งงานลำบาก
ชวนโดดเรียน
ตัวเอง
เพื่อน
ขาดความกระตือรือร้น

คุณธรรมที่นำมาแก้ปัญหา
.............ห..น.ู.จ..ะ.น..ำ..ค.ุณ...ธ..ร.ร..ม.ค.ุ.ณ...ธ.ร..ร.ม..ข..อ..ง.พ..ร..ะ.อ.ุ.บ..า..ล.ี.ม..า.ป..ร..ะ.ย.ุ.ก..ต.์ใ.น..ก..า..ร.เ.ร.ี.ย.น....นั.่.น..คื.อ....ใฝ.่.ห..า..ค..ว.า..ม..รู.้อ..ย.ู่.เ.ส..ม..อ....โ.ด..ย..ห..น.ู.จ..ะ.....
......ส..ร.้.า.ง..วิ.น.ั.ย...ม.ุ.่ง..มั.่.น..ใ.น..ก.า..ร.ศ.ึ.ก..ษ..า.ห..า..ค..ว.า..ม..รู.้..ไ.ม.่.ย.่อ..ท.้.อ..ต.่.อ..อ.ุ.ป..ส..ร.ร.ค..แ..ล..ะ.จ..ะ..ช.ัก..ช..ว..น..เ.พื.่.อ..น.ใ.ห.้.เ.ห.็.น..ถ.ึ.ง..ข้.อ..ด.ี.ก..า.ร..เ.รี.ย..น...ร..ว.ม..ถ.ึ.ง.....
......จ..ะ..รั.บ..ผ.ิ.ด..ช..อ.บ..ภ..า..ร.ะ..ง.า..น..ที.่.ไ.ด.้.รั.บ..ม..อ..บ..ห..ม..า.ย..อ..ย.่.า.ง..เ.ต.็.ม..ที.่............................................................................
................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

(หมายเหตุ พิจารณาตามคำตอบของนักเรียนโดยให้อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน)

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

26

บัตรกิจกรรมที่ 3

คำชี้แจง

ให้นักเรียนเลือกพุทธสาวก พุทธสาวิกาหรือศาสนิกชนที่นักเรียนรู้จักมาหนึ่งท่านแล้วกรอกข้อมูลให้ครบถ้วน

ชื่อ-สกุล ประวัติส่วนตัว
................................................................. .................................................................
.................................................................. ..................................................................
.................................................................

..................................................................


เหตุผลที
่เลือก

................................................................. คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง
..................................................................
................................................................. .................................................................
.................................................................. ..................................................................

.................................................................
ภาพ ..................................................................
.................................
................................
..................................................................
.................................................................
....................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................
..................................................................




ชื่อ-สกุล เลขที่ ชั้น

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

27

เฉลยบัตรกิจกรรมที่ 3

คำชี้แจง

ให้นักเรียนเลือกพุทธสาวก พุทธสาวิกาหรือศาสนิกชนที่นักเรียนรู้จักมาหนึ่งท่านแล้วกรอกข้อมูลให้ครบถ้วน

ชื่อ-สกุล ประวัติส่วนตัว
................................................................. ท่.า.น..เ.กิ.ด..วั.น..ที.่ .1..4..เ.ม..ษ.า.ย..น...2.4..3.4...ใน..ว.ร.ร..ณ..ะ.จ.ัณ..ฑ..า.ล..(.ว.ร.ร.ณ..ะ..จั.ณ..ฑ..า.ล
........................ด..ร...อั.ม..เ
.บ.ด..ก.า.ร.์............................ เ.ป.็น..ว.ร.ร..ณ..ะ.ที.่ต.่.ำ.ท.ี่.ส.ุด..ใน..อ.ิ.น.เ.ด.ีย......ค..น.ท.ี่.เ.กิ.ด..ใน..ว.ร.ร..ณ..ะ.จั.ณ..ฑ..า.ล..ไม.่.เ.ป.็น..ท.ี่
ย.อ.ม..ร.ับ..ใ.น.ส.ั.ง.ค.ม..แ.ล..ะ.เ.ป.็น..ท.ี่.รั.ง.เ.กี.ย..จ.)..บ.ิ.ด.า..ชื่.อ...ร.า.ม..จิ..ส.ัก..ป..า.ล..ม..า.ร.ด..า.ชื.่อ

พ.ิ.ม.ม..า.ใ.บ...สั.ก..ป.า.ล...................................................


เหตุผลที
่เลือก

-เ.ป.็.น.ผ.ู้.น.ำ..เร.ี.ย.ก.ร.้.อ.ง.เ.อ..ก.ร.า.ช..ข.อ..ง.ป.ร..ะ.เ.ท.ศ..อิ.น..เ.ดี.ย.ค.ื.น..จ.า.ก..ป.ร.ะ..เท..ศ.อ.ั.ง.ก..ฤ.ษ. คุณธรรมที่ควรถือเป็นแบบอย่าง
-.ตั.้ง..ม.ห..า.ว.ิท..ย.า..ลั.ย...2..แ..ห่.ง..เ.พ.ื่.อ.ใ.ห.้.เ.ป็.น..ม.ห..า.ล.ั.ย.ท.ี่.ค.น..ท.ุก..ว.ร.ร.ณ..ะ..........
ได.้.มี.โ.อ.ก..า.ส..เข.้.า.ม..า.รั.บ..ก.า.ร.ศ.ึ.ก.ษ..า.ไ.ด.้อ..ย.่า..ง.เส..ม..อ.ภ..า.ค.ก.ั.น.................. 1...ค..ว.า.ม..เ.ป็.น..น.ัก..สู.้.ด..ร...อ.ัม..เ.บ.ด..ก.า..ร์.เป.็.น..แ.บ..บ.อ..ย.่า..ง.ผู.้ท.ี่.ไ.ม่.ย.่.อ.ท.้.อ.ต.่.อ.ช..ะ.ต.า.
-.เ.ป็.น..ผู.้น..ำ.ช.า..ว.จ.ัณ..ฑ..า.ล..น.ับ..แ.ส..น.ค..น...ป.ฏ.ิ.ญ..า.ณ..ต.น..เ.ป.็น..พ.ุ.ท.ธ..ม.า.ม..ก.ะ........ .ชี.ว.ิต..ที.่ช..า.ว.พ.ุ.ท..ธ.ค..ว.ร.ย.ึ.ด.ถ.ือ..ท.่.า.น.ไ.ด.้.แ.ส..ด.ง.ใ.ห.้.เห.็.น..ถึ.ง.ค..ว.า.ม..เ.ชื.่อ..ต.า.ม..ห.ล.ั.ก...

พ..ร.ะ.พ.ุ.ท..ธ.ศ.า..ส.น..า.ที.่ถ.ู.ก.ต.้.อ.ง.ว.่.า.พ..ร.ห..ม.ไ.ม.่.ได.้.ล.ิข.ิ.ต.แ..ต่.ก..ร.ร.ม..คื.อ..ก.า.ร.ก..ร.ะ.ท..ำ..
ภาพ .ข.อ.ง..ต.น..ต่.า.ง.ห..า.ก..เ.ป็.น..ผู.้ล.ิ.ขิ.ต..........................................
2....ค..ว.า.ม..ม.ี.ศ.ร.ัท..ธ.า.อ..ย.่า..ง.มั.่น..ค.ง..ต่.อ..พ.
ร.ะ..พ.ุท..ธ.ศ..า.ส.น..า....ท.่.า.น..ถ.ือ..เ.ป็.น..ช.า.ว.
.พุ.ท..ธ.ต.ั.ว.อ..ย่.า.ง.ท.ี่.ก.ล.้.า.ห..า.ญ..ก.ล.้.า.ป..ฏ.ิญ..า..ณ.ต..น...แ.ล..ะ.ป.ฏ.ิ.เ.ส.ธ..ช.า.ต.ิ.ว.ร.ร.ณ..ะ..เด.ิ.ม.
แ..ล้.ว.ร.ั.บ.พ..ร.ะ.ร.ัต..น..ต.ร.ัย..ม.า.เ.ป.็.น.ท.ี.่พ.ึ่.ง.ที.่.นั.บ..ถื.อ..โด..ย.ไ.ม.่.ห.ว.ั่.น.เ.ก..ร.ง.ใ.ด.ๆ..จ.น..ได.้.ชื.่อ.
.ว่.า.เ.ป.็น..ช.า..ว.พ.ุ.ท.ธ..ผู.้ก..ล้.า.ล..บ.ล.้.า.ง.ว..ร.ร.ณ..ะ.แ..ล้.ว.ร.ั.บ.ธ..ร.ร.ม..ะ.ใน..พ.ุ.ท.ธ..ศ.า.ส..น.า..เป.็.น.
ส.ิ่.ง.สู.ง.ส.ุ.ด.ด.ั.ง.ค.ำ..ก.ล.่า..ว.ข.อ..ง.ท.่.า.น.ท.ี.่ว.่า...
...“.ข.้า..พ.เ.จ.้.า.เ.กิ.ด..ม.า.เ.ป.็.น.ฮ.ิ.น.ด.ู.เ.พ.ร..า.ะ
.ข้.า.พ..เ.จ้.า.ค..ว.บ..คุ.ม..ไ.ม่.ไ.ด.้..แ.ต.่จ..ะ.ไ.ม.่.ข.อ.ต..า.ย..ใน..ฐ.า.น..ะ.เ.ป.็.น.ฮ.ิ.น.ด.ู..แ.ต.่.ข.อ..ต.า.ย..ใน..
ฐ.า..น.ะ.ช..า.ว.พ.ุ.ท..ธ.”...................................................
..................................................................




ชื่อ-สกุล เลขที่ ชั้น

(หมายเหตุ พิจารณาตามคำตอบของนักเรียนโดยให้อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน)

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 28

แบบทดสอบหลังเรียน

คำชี้แจง

การตอบแบบทดสอบให้นักเรียนกาเครื่องหมาย (X) ลงในช่อง ใต้ตัวอักษร ก ,ข ,ค และ ง ที่เป็นคำตอบที่ถูกที่สุด

เพียงคำตอบเดียว บนกระดาษคำตอบที่ครูแจกให้ ใช้เวลาสอบ 10 นาที

1. ลักษณะของนางวิสาขา ตรงกับข้อใด

ก. ผมงาม ตางาม ฟันงาม ผิวงาม วัยงาม
ข. ผมงาม ตางาม ฟันงาม กิริยางาม วัยงาม
ค. ผมงาม เนื้องาม กระดูกงาม ผิวงาม วัยงาม
ง. ผมงาม ฟันงาม เนื้องาม ผิวงาม กระดูกงาม
2. นักเรียนควรนำคุณธรรมของพระอุบาลีเรื่องใดไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน
ก. มีวิถีชีวิตเรียบง่าย
ข. ใฝ่ความรู้เสมอ
ค. บริจาคทานเป็นนิจ
ง. ถ่ายทอดความรู้แก่ผู้อื่น

3. การที่พระมหากัสสปะรับที่จะเป็นประธานการสังคายนาพระธรรมวินัย เมื่อได้ยินสาวกรูปหนึ่งกล่าวดูหมิ่น
พระพุทธเจ้า แสดงให้เห็นถึงจริยวัตรที่ดีงามข้อใด

ก. เป็นผู้มีความกตัญญูกตเวที
ข. เป็นผู้มีปฏิภาณไหวพริบ
ค. เป็นผู้มีหิริโอตตัปปะ
ง. เป็นผู้มีขันติโสรัจจะ
4. ข้อใดจัดเป็นคุณธรรมของพระมหากัสสปะที่สอดคล้องกับหลักธรรมในทิศ 6

ก. เป็นผู้มีชีวิตเรียบง่าย
ข. เป็นเพื่อนที่ดีของทุกคน
ค. เป็นผู้ได้ชื่อว่าเป็นบิดาที่ดี
ง. เป็นบุตรที่ดีของบิดา มารดา

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

29

5. พระอุบาลีได้รับการยกย่องเป็นเอตทัคคะในด้านใด

ก. เป็นผู้มีสัจจะ

ข. เป็นผู้มีความกคตัญญู

ค. เป็นผู้จำพระวินัยได้ดี

ง. เป็นผู้มีสติปัญญาเฉลียวฉลาด

6. พระโสณะและพระอุตตระ มีส่วนสำคัญในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในแถบใด

ก. ลังกา แบทดสอบก่อนเรียน
ข. โยนกประเทศ

ค. ดินแดนสุวรรณภูมิ

ง. แถบแม่น้ำโคธาวารี

7. อนาถบิณฑิกเศรษฐี เป็นผู้สร้างวัดใดถวายพระพุทธเจ้า

ก. วัดเวฬุวัน

ข. วัดบุพพาราม

ค. วัดนิโครธาราม

ง. วัดเชตุวัน

8. พระเจ้าอโศกมหาราชมีบทบาทสำคัญในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาที่เด่นชัดที่สุดอย่างไร

ก. สร้างวิหารจำนวน 84,000 หลังตามจำนวนพระสงฆ์
ข. อนุญาตให้พระโอรสพระธิดาบวชในพระพุทธศาสนา
ค. ส่งคณะฑูตไปเผยแผ่พุทธศาสนายังแคว้นต่าง ๆ 9 สาย
ง. ร่วมกับพระโมคคัลลีบุตรดิสสเถระและคณะสงฆ์ไปเผยแผ่พระพุทธศาสนา
9. คุณธรรมของพระโสณะและพระอุตตระที่ควรถือเป็นแบบอย่าง คือข้อใด

ก. เป็นผู้มีความกตัญญู
ข. เป็นผู้มีจริตเรียบง่าย
ค. เป็นผู้ตั้งอยู่ในความไม่ประมาท
ง. เป็นผู้มีความสามารถในการถ่ายทอดพระธรรม
10. คุณธรรมที่เด่นชัดที่สุดของอนาถบิณฑิกเศรษฐี คือข้อใด

ก. เป็นครูที่ดี
ข. ตั้งใจฟังธรรม
ค. จิตใจใฝ่ธรรม
ง. เป็นผู้มั่นคงในการทำบุญ

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 30

กระดาษคำตอบ
แบบทดสอบหลังเรียน

ชื่อ..............................................นามสกุล......................................ชั้น...............เลขที่................
คะแนนที่ได้ คะแนนเต็ม

10

เกณฑ์การประเมิน ลงชื่อ.............................................ผู้ตรวจ
(..............................................................)
ตอบถูก ข้อละ 1 คะแนน
ตอบผิด / ไม่ตอบหรือตอบมากกว่า 1 ข้อ ข้อละ 0 คะแนน ............../....................../............

แปรผลคะแนน

8 - 10 คะแนน ดีเยี่ยม
6 - 7 คะแนน พอใช้
0 - 5 คะแนน ปรับปรุง

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 31

บัตรเฉลย
แบบทดสอบหลังเรียน

1. ง 2. ก
3. ง 4. ก
5. ค 6. ค
7. ง 8. ง
9. ง 10. ง

ทำแบบทดสอบหลังเรียนไปแล้วเป็นอย่างไรบ้างคะ ?
หากไม่ผ่านร้อยละ 60 ให้นักเรียนศึกษาบัตรเนื้อหาแล้วทำ

ตามขั้นตอนอีกรอบนะคะ นักเรียนทำได้แน่นอนค่ะ

ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง

รายวิชาพระพุทธศาสนา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 32

บรรณานุกรม

ชาญชัย กิจประเสริฐ และคณะ. (2563). Ent Maps สังคม. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์เอ็มไอเอส
พิชาติ แก้วพวง. (2563). ศาสตร์การจัดการเรียนรู้สังคมศึกษา. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
วิทย์ วิศทเวทย์ และเสฐียรพงษ์ วรรณปก. (2551). พระพุทธศาสนา มัธยมศึกษาปีที่ 1. กรุงเทพมหานคร : อักษรเจริญทัศน์.






ชุดการเรียนรู้ เรื่อง สาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอย่าง ชุดที่ 1 พุทธสาวก พุทสาวิกาและศาสนิกชนตัวอย่าง