การเขียนแบบภาพฉาย(ทบทวน)

72

หนว ยท่ี 6
ภาพฉาย
(ORTHOGRAPHIC DRAWING)

บทนํา
ภาพฉายเปนภาพเขียนแบบเครอ่ื งกลทผี่ อู อกแบบ และผเู ขยี นแบบใชเ ปน เคร่ืองมือสอ่ื สาร

ใหผ ูผลิตไดผลิตช้ินงานตามลักษณะรูปรางและรายละเอยี ดของชน้ิ งานทก่ี าํ หนด การเขียนและ
อา นแบบภาพฉายไดจ งึ มคี วามสาํ คญั ตอ ผเู ปนชางอตุ สาหกรรม
6.1 หลกั การฉายภาพ

การมองชนิ้ งานในดา นตางๆ ในแนวทตี่ ง้ั ฉากกับพน้ื ผวิ ชน้ิ งานทลี ะดา น กจ็ ะเห็นภาพแต
ละดานรวมหกดาน ดังแสดงในรูปท่ี 6.1

รูปที่ 6.1 แสดงภาพดานทง้ั หกดา นของภาพฉาย

สวรรคในอก นรกในใจ

(หมายถงึ จะมีความสขุ หรอื ความทุกขอยทู ี่จติ ใจคดิ เอง)

73
6.2 ระบบการแสดงภาพฉาย

ระบบการแสดงภาพฉายเปน การจดั วางภาพดานตา ง ๆ ตามรูปแบบทไ่ี ดกําหนดไวเ ปน
มาตรฐาน ซงึ่ มีอยหู ลายมาตรฐาน ในทนี่ จี้ ะกลาวถงึ การแสดงภาพฉายตามมาตรฐาน DIN 6 ซง่ึ มี
ระบบการฉายภาพอยู 3 วิธี คอื การฉายภาพแบบมมุ ท่ี 1, การฉายภาพแบบมมุ ที่ 3 และการฉาย
ภาพแบบลูกศรช้ี

6.2.1 ภาพฉายแบบมุมที่ 1 (First angle Projection) หรือ ระบบ ISO-Method E เปน
วิธกี ารฉายภาพทมี่ ีรูปแบบการวางภาพดา นตา ง ๆ ดงั แสดงในรูปท่ี 6.2 และตารางที่ 6.1

รูปท่ี 6.2 แสดงการวางภาพฉายแบบมุมที่ 1
ตารางท่ี 6.1 ตารางแสดงการวางภาพฉายแบบมุมที่ 1

หมายเหตุ เสน ประ เปน เสน ทีแ่ สดงเสนขอบรปู ทถ่ี ูกบงั

74

เทคนิคการมองภาพฉายแบบมุมท่ี 1

ข้นั ท่ี 2 ตัดฉากรบั ภาพมุมอน่ื ๆ ออก
ใหเหลือเพยี งมมุ ที่ 1
ขนั้ ท่ี 1 วางชิน้ งานลงบนฉากรบั ภาพในชอ งมมุ ท่ี 1

ข้ันท่ี 3 เขยี นภาพดานหนา ตามทีเ่ ห็นจรงิ ขนั้ ที่ 4 เขียนภาพดานขางตามท่ีเห็นจรงิ
ลงบนพน้ื ผวิ ฉากรบั ภาพดา นหนา ลงบนพื้นผวิ ฉากรบั ภาพดานขา ง

ขน้ั ที่ 5 เขียนภาพดานบนตามท่ีเหน็ จรงิ ขน้ั ท่ี 6 คลฉ่ี ากรบั ภาพดานขางใหอยูแนว
ลงบนพืน้ ผิวฉากรับภาพดา นบน ระนาบเดยี วกันกบั ฉากรับภาพดานหนา

75

ขัน้ ที่ 7 คล่ีฉากรบั ภาพดานบนใหอยูแนวระนาบ ขั้นที่ 8 นาํ ชิ้นงานออกไปใหเ หลอื เพยี ง

เดียวกนั กบั ฉากรับภาพดานหนา ฉากรบั ภาพทั้งสามดาน

ข้นั ท่ี 9 หมนุ ฉากรบั ภาพทง้ั หมดใหอยแู นว ขัน้ ที่ 10 เขียนเสน ฉายโยงหา
ตรงตัง้ ฉากกบั สายตากจ็ ะไดภ าพฉายแบบ ความสมั พนั ธกันระหวางดาน โดย
มมุ ท่ี 1 ดา นหนา สามารถโยงขนึ้ จะตรงกบั ดา นบน
และโยงจากดานหนาไปทางขวามอื จะตรง
กบั ดานขา ง สวนความสัมพนั ธร ะหวาง
ภาพดานบนและดา นขา ง ใชเสนเอยี ง 45
องศาเปน ตวั เชอ่ื มโยง

76
6.2.2 ภาพฉายแบบมุมท่ี 3 (Third angle Projection) หรอื ระบบ ISO-Method A เปน
วธิ กี ารฉายภาพทมี่ รี ปู แบบการวางภาพดา นตา ง ๆ ดังแสดงในรปู ท่ี 6.3 และตารางท่ี 6.2

รูปที่ 6.3 แสดงการวางภาพฉายแบบมุมที่ 3
ตารางท่ี 6.2 ตารางแสดงการวางภาพฉายแบบมุมท่ี 3

ทาํ งานชกั ชา จะพาเสียการ

หมกไวเ นิ่นนาน จะพาบรรลยั

พอกพูนมากขึ้น ลาํ บากใครใคร

บง บอกนสิ ัย หาใชค นดี

(หมายถึง การงานทค่ี ่งั คา งพอกพนู ข้นึ เร่ือยๆ)

(คําใบ ดนิ พอกหางหม)ู

77

เทคนิคการมองภาพฉายแบบมมุ ท่ี 3

ขน้ั ท่ี 1 วางช้นิ งานลงบนพนื้ ข้นั ท่ี 2 วางกลองสีเ่ หล่ยี มใสครอบคลุมชนิ้ งาน

ข้นั ที่ 3 เขยี นภาพดานหนาตามท่ี ขน้ั ที่ 4 เขียนภาพดา นขา งตามที่เห็นจรงิ ลงบน
เหน็ จริงลงบนผวิ กลอ งดานหนา ผิวกลองดานขาง

ข้ันท่ี 5 เขยี นภาพดา นบนตามท่ี ขัน้ ท่ี 6 ตัดกลองท่ีไมต อ งการออก ใหเหลือ
เห็นจรงิ ลงบนผิวกลอ งดานบน เฉพาะผิวกลอ งทเ่ี ขยี นเพียง 3 ดา น

78

ขน้ั ท่ี 7 คลีก่ ลอ งดา นขา งใหอ ยูแ นว ข้ันท่ี 8 คลี่กลอ งดา นบนใหอยแู นวระนาบ
ระนาบเดียวกนั กับผวิ ระนาบดา นหนา เดียวกนั กบั ผิวระนาบดา นหนา

ข้นั ท่ี 9 นาํ ชิน้ งานออกไปใหเหลือเพียง ขัน้ ที่ 10 หมนุ แผนงานทั้งหมดใหอ ยแู นวตรงตั้ง
แผนกลองทัง้ สามดาน ฉากกับสายตากจ็ ะไดภาพฉายแบบมุมที่ 3

ข้นั ท่ี 11 การเขยี นเสน ฉายโยงหาความสมั พันธก นั ระหวา งดาน โดยดา นหนา สามารถโยงขึ้นจะ
ตรงกับดานบน และโยงจากดานหนาไปทางขวามือจะตรงกับดา นขา ง สวนความสมั พนั ธร ะหวาง
ภาพดานบนและดานขาง ใชเสน เอยี ง 45 องศาเปนตวั เชื่อมโยง

79

6.2.3 ภาพฉายแบบวธิ ลี กู ศรช้ี เปน วธิ กี ารฉายภาพทม่ี ีรปู แบบการวางภาพดานตาง ๆ
ตามตําแหนง ลกู ศรชแี้ ละแสดงตัวอกั ษรกาํ กบั ไว จะใชใ นกรณีท่มี พี น้ื ทแี่ สดงแบบมนี อ ย ดังแสดงใน
รูปที่ 6.4

รูปท่ี 6.4 แสดงการวางภาพฉายแบบวิธลี ูกศรช้ี

การแสดงภาพฉาย เปน การวางภาพฉายดานตาง ๆ ตามรูปแบบดงั ที่ไดกลาวมาขา งตน แลว
โดยจะยึดภาพฉายดา นหนา เปนหลักในการอางองิ เพือ่ ฉายเชอื่ มโยงไปยงั ภาพฉายดา นอืน่ ๆ ซงึ่
การจะกาํ หนดดา นใดเปน ดา นหนา นนั้ โดยทว่ั ไปจะยึดดา นทแ่ี สดงรปู ทรงและขนาดของชิน้ งานทม่ี ี
รายละเอยี ดยงุ ยากซบั ซอ นมากเปน ดานหนา และจะนยิ มแสดงภาพฉายเพยี งสามดา น คือ ภาพ
ดา นหนา (Front View) ภาพดานขาง (Side View) และภาพดา นบน (Top View) ดงั แสดงตัวอยาง
ในรูปที่ 6.6 และรูปที่ 6.8

ในกรณชี ิน้ งานแตละดานมรี ายละเอยี ดสลบั ซับซอ นมาก อาจจะมีภาพดานมากกวา สาม
ดานกไ็ ด หรอื ในกรณีท่ชี น้ิ งานน้นั ๆ มรี ายละเอยี ดไมม าก อาจจะมภี าพดานไมถ งึ สามดา นก็ได

ปใ หมม ี ส.ค.ส. กวา ปเ กา
พืชมเี หงา ทวีหัว
ทั้งขนาด สําหรบั ดี ลว นเกินตัว
แตคนชั่ว ครบป ดลี ดลง
คอื ปห นา และจํานวน ในปนี้
ไมก ป่ี  กลับถดถอย เพราะมหี ลง
รูสึกตัว เลวลงกวา เพราะเหน็ ตรง
ดีจะคง จะหมดดี ชน่ื ใจเอยฯ
ละช่ัว,
ดขี น้ึ ไป พทุ ธทาสภิกขุ

80
6.3 เทคนคิ การเขยี นเสนฉาย

เสน ฉาย เปน การเขยี นเสนรา งเบา ๆ เพื่อเช่ือมโยงกันในระหวา งภาพฉายแตละดาน ซึ่งจะมี
ความสมั พันธก นั ทงั้ ตําแหนง ขนาดสดั สวน และทศิ ทางตอกัน โดยใชภ าพดานหนา เปนดานหลกั
เขยี นเสน ฉายเชื่อมโยงไปยงั ภาพดานขาง และภาพดานบน สว นภาพดานบนกับภาพดา นขา งกจ็ ะ
เขยี นเสน ฉายเชอื่ มโยงกนั โดยใชเสน มมุ 45 องศาเปน เสน เชอ่ื มโยงกนั ดงั แสดงตัวอยา งในรูปท่ี 6.6
และรปู ที่ 6.8

รปู ท่ี 6.5 แสดงภาพไอโซเมตริก

รปู ท่ี 6.6 แสดงภาพฉายและการเขียนเสน ฉาย

81
รปู ท่ี 6.7 แสดงภาพไอโซเมตริก
รูปที่ 6.8 แสดงภาพฉาย และการเขยี นเสน ฉาย

82

บทสรปุ
ภาพฉายเปนภาพเขียนแบบท่ใี ชเปน แบบสงั่ งานท่ีใชกนั ในงานอุตสาหกรรมทวั่ ไป ผูท่ีเปน

ชางผลิตชน้ิ สวนเครือ่ งจักรกล หรอื ชน้ิ สว นตาง ๆ จงึ ตองมีความเขา ใจในแบบงานภาพฉายเปน
อยา งดี โรงงานอตุ สาหกรรมในเมอื งไทย โดยทว่ั ไปจะมบี ริษัทจากตางประเทศเขา มาจาํ นวนมาก
ซงึ่ แตละบรษิ ทั กจ็ ะใชระบบการมองภาพฉายตามมาตรฐานของประเทศตนเอง ฉะนน้ั ผูอา นแบบ
จึงตอ งทาํ ความเขาใจในการอานแบบภาพฉายในแบบตา ง ๆ

อยู

สตั ว อยูง าม ตามธรรมชาติ สัตวร สู ึก
มิไดนกึ
หิวกห็ า วา “กู” อยู รูมั่นหมาย ;
สว นสืบพันธ
กินแลว มา นอนสบาย
คน อยรู อ น
โดยมี “กู” นน้ั มิหมาย วาเปน กาม ฯ
การสืบพนั ธ
หลงตะกาม ดว ยตณั หา อยา งบาอยู

มนุษย อยเู ย็น มี “ของก”ู ขตี้ ู* พลา ม
รสู งู สดุ
รเู มตตา ก็หลงมัน ขน้ั กองกาม
รูคดิ อา น
กิน-กาม-เกยี รติ เกลยี ดนพิ พาน

ดวยปญ ญา อยางมนษุ ย

เรื่องดับทุกข ทกุ สถาน

อารีกนั ในสนั ดาน

เหนือเกยี รติ-กาม เพื่อความเยน็

ตเู อาธรรมชาติมาเปนตวั ตน หรอื ของตน

พทุ ธทาสภกิ ขุ