ระบบต่อมไร้ท่อ w3

โรงเรยี นทวีธาภเิ ศก

มัธยมศกึ ษาปท่ 6
สุขศกึ ษา พ33101

ระบบต่ อมไร้ท่ อ

ครนู ันทวรรณ ปานดี

ตอ มไรท อ

เปน็ ต่อมท่ไี ม่มีทอ่ ทําหน้าทส่ี รา้ ง
“ฮอรโ์ มน”

ซึ่งฮอรโ์ มนจะกระจายเขา้ ส่กู ระแสเลือดไป
ยงั ส่วนต่าง ๆ ของรา่ งกาย เพื่อทําหน้าที่

ควบคมุ การทาํ งานของระบบต่าง ๆ



ตอ่ มไร้ท่อในร่างกายของคนเรามี ดงั น้ี

01 ตอ่ มใตส้ มอง 02 ตอ่ มไพเนียล
03 ตอ่ มไทรอยด์ 04 ตอ่ มพาราไทรอยด์
05 ตอ่ มไทมสั 06 ตอ่ มทอ่ ยูใ่ นตบั ออ่ น
07 ตอ่ มหมวกไต 08 ตอ่ มเพศ (อัณฑะและรงั ไข)่

01 ตอ่ มใตส้ มอง

เป็นตอ่ มขนาดเลก็ แตม่ ีความสําคัญท่สี ดุ

แบง ออกเปน 2 สวน

ใตสมองสว นหนา
ผลติ ฮอรโ์ มนทคี่ วบคมุ การ ทํางานของอวัยวะ
สบื พนั ธุ์ กระตุ้นการทํางานของตอ่ มไทรอยด์

และฮอรโ์ มนท่ีควบคุมการเจรญิ เติบโตของ
รา่ งกาย

แบง ออกเปน 2 สวน

ใตสมองสวนหลงั
ทําหน้าทีส่ รา้ ง “ฮอรโ์ มนออกซิโดซิน” ทมี่ ผี ล
ต่อการหล่งั ของนาํ้ นม การบีบตัวของมดลูก
ขณะคลอดบุตร และ “ฮอรโ์ มนวาโสเพรสซิน”

ท่ีควบคมุ สมดุลนํ้าในรา่ งกาย

02 ตอ่ มไพเนียล

เป็นตอ่ มขนาดเล็กอย่กู ่ึงกลางของ
สมองส่ วนเซรีบรมั

หนาท่ี

สรา้ งฮอรโ์ มนเมลาโทนิน เพอ่ื ยับย้งั การ
เจรญิ เติบโตของต่อมเพศก่อนวัยรนุ่
ควบคุมการนอนหลับ

03 ตอ่ มไทรอยด์

เป็นตอ่ มขนาดใหญ่ มี 2 ข้างอยตู่ รง
ลกู กระเดือก

หนาท่ี

ผลติ ฮอรโ์ มน “ไทรอกซิน” จะควบคมุ การเจรญิ เติบโตของ
รา่ งกาย ช่วยควบคมุ การเผาผลาญอาหารในรา่ งกาย

และใช้ไอโอดีนเปน็ ตวั ช่วยให้ต่อมไทรอยดท์ ํางานได้อยา่ งปกติ

04 ตอ่ มพาราไทรอยด์

เป็นตอ่ มขนาดเล็กอยตู่ ดิ กับดา้ นหลัง
ของตอ่ มไทรอยด์

หนา ท่ี

ผลติ ฮอรโ์ มน “พาราไทรอยด์ฮอรโ์ มน”
ควบคมุ ปรมิ าณของแคลเซียมและฟอสเฟตในเลอื ด

05 ตอ่ มไทมัส

เป็นตอ่ มอยบู่ ริเวณกลางทรวงอก

หนา ท่ี

ผลติ ฮอรโ์ มน “ ไทโมซิน” สรา้ งระบบภูมิคุ้มกัน
โรค ให้กับรา่ งกาย

ในวัยเด็กต่อมนี้จะมีขนาดใหญ่
แต่เมื่ออายุมากข้ึนจะเลก็ ลงที่สดุ

06ตอ่ มท่อี ยใู่ นตบั ออ่ น

เป็นตอ่ มตงั้ อย่บู รเิ วณด้านซ้ายของ
ช่องท้องใตต้ บั

หนา ที่

ผลติ ฮอรโ์ มน “ อนิ ซูลนิ ”เพื่อช่วยควบคุมระดับ
ของนํา้ ตาลกลูโคสในเลือด

ตอ่ มหมวกไต 07

เป็นตอ่ มเลก็ ๆ ลักษณะคลา้ ยรูป
สามเหล่ยี ม อยบู่ นยอดสุดของไต

หนาท่ี

ผลติ ฮอรโ์ มน “อะดรนี าลนิ ” เม่ือเวลาโกรธหรอื กลัว ต่อมน้ีจะผลิตฮอรโ์ มน
ออกมามากกว่าปกติ ทําให้กลา้ มเนื้อมีแรงมากขึ้น
ผลักดันให้รา่ งกายพรอ้ มท่ีจะสู้หรอื ว่ิงหนี

นอกจากน้ีต่อมหมวกไตยังผลติ ฮอรโ์ มนเพศชายและ เพศหญิง

ตอ่ มเพศ 08

ในเพศชายคืออัณฑะ
ในเพศหญิงคือรงั ไข่

แบงออกเปน 2 สว น

เพศชาย

มหี น้าท่ีผลติ “ตัวอสุจิ”และฮอรโ์ มน
“เทสทอสเทอโรน” ควบคุมการเจรญิ เตบิ โต

และพฒั นาการของเพศชาย

แบง ออกเปน 2 สวน

เพศหญิง

มหี น้าที่ผลติ ไข่ ฮอรโ์ มน “เอสโทรเจน และ
โพรเจสเทอโรน” ควบคมุ การเจรญิ เตบิ โตและ

พฒั นาการ ของเพศหญิง

การสรางเสริมและดแู ล
ระบบตอมไรท อ

การสรางเสริมและดูแลระบบตอมไรท อ

● รบั ประทานอารหารใหครบ 5 หมู ลดอาหารแปรรูป
● ออกกําลงั กายสมา่ํ เสมอ อยางนอยสปั ดาหล ะ 3 ครง้ั

ครั้งละ 30 นาที
● พกั ผอนใหเ พียงพอ อยา งนอ ยวันละ 8 ช่วั โมง
● หากจิ กรรมผอนคลายความเครยี ด

การสรางเสริมและดแู ลระบบตอมไรท อ

● ดมื่ นาํ้ อยา งนอ ยวันละ 8 แกว เพราะน้าํ จะชวยในการ
ผลิตฮอรโ มนและชวยใหไตทํางานไดอยา งดี

● รับประทานทะเลหรอื เกลือทม่ี ธี าตุไอโอดนี
● ตรวจสุขภาพอยา งนอยปล ะ 1 ครงั้ หรอื หม่นั ตรวจ

สขุ ภาพตนเองเปน ประจาํ



การเขยี นแผนผังความคิด (MineMap)
เรือ่ ง ระบบตอ มไรทอ

- ประกอบดว ยตอมอะไรบาง ทาํ หนาท่อี ะไร
- เรามแี นวทางในการสรางเสรมิ และดแู ล
ระบบตอมไรทอ อยา งไร