วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา

มหาวิทยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั

Mahachulalongkornrajavidyalaya University

หลักสตู รพทุ ธศำสตรบัณฑิต ต�ำรำ
หมวดวิชำแกนพระพทุ ธศำสนำ รหสั ๑๐๑ ๔๑๗

สมั มนำพระพทุ ธศำสนำ
Seminar on Buddhism

พระมหำดำวสยำม วชริ ปัญโญ, ผศ.ดร.

มหำวทิ ยำลยั มหำจฬุ ำลงกรณรำชวทิ ยำลัย วิทยำเขตขอนแก่น

วิชา สมั มนาพระพทุ ธศาสนา (Seminar on Buddhism)
ส�ำหรบั นิสิตชนั้ ปีท่ี ๔
ผแู้ ต่ง : พระมหาดาวสยาม วชิรปญั โญ, ผศ.ดร.
ISBN : 978-616-300-329-4
พมิ พ์ครง้ั ที่ ๑ : จ�ำนวน ๑,๐๐๐ เลม่
คณะกรรมการตรวจสอบ (Peer Review) :
พระโสภณพัฒนบัณฑิตล รศ.ดร. รองอธิการบดี มจร.ขอนแก่น

พระครูภาวนาโพธคิ ณุ , ผศ.ดร. ผู้อำ� นวยการวิทยาเขตขอนแก่น

ผศ.ดร.ฉลอง พันธ์จันทน์ อาจารย์ประจ�ำ ม.มหาสารคาม
ท่ีปรกึ ษา :
พระโสภณพัฒนบณั ฑิต, รศ.ดร.

พระครูปรยิ ัติธรรมวงศ์, ผศ.ดร.

พระครภู าวนาโพธิคุณ ผศ.ดร.

รศ.ดร.เอกฉทั จารุเมธชี น

รศ.อดุ ม บัวศรี

รศ.ดร.โสวิทย์ บำ� รงุ ภักด์ิ

ผศ.ดร.วทิ ยา ทองดี

ผศ.ชอบ ดสี วนโคก
ออกแบบปก : สามเณรอริยา จนั ทวงศ์
ภาพปกหลงั : พระสุรนิ ทร์ ปสทิ ฺธเิ มธี
ราคา 200 บาท

ขอ้ มลู ทางบรรณานกุ รมของหอสมดุ แห่งชาติ

พระมหาดาวสยาม วชริ ปัญโญ, ผศ.ดร.
สัมมนาพระพุทธศาสนา –กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขต
ขอนแกน่ , ๒๕๖๐.
๒๗๔ หนา้
ISBN : 978-616-300-329-4
I.สมั มนาพระพทุ ธศาสนา— ประวตั ิและวจิ ารณ์ 2.......—ประวตั แิ ละวจิ ารณ์
3.สมั มนาพระพทุ ธศาสนา –แง่สงั คม –ไทย. I.ช่อื เร่อื ง

จัดพมิ พ์โดย : มหาวทิ ยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลยั วิทยาเขตขอนแกน่
๓๐ บ้านโคกสี ต.โคกสี อ.เมอื ง จ.ขอนแก่น ๔๐๐๐๐
โทร. ๐๔๓-๒๘๓๕๔๖-๗
พมิ พท์ ่ี : หจก.โรงพิมพค์ ลังนานาวทิ ยา
๒๓๒/๑๙๙ ถ.ศรีจันทร์ ต.ในเมอื ง อ.เมอื ง จ.ขอนแกน่ ๔๐๐๐๐
Tel. ๐-๔๓๔๖-๖๔๔๔, ๐-๔๓๔๖-๖๘๖๐, ๐-๔๓๔๖-๖๘๖๑ Fax. ๐-๔๓๔๖-๖๘๖๓
E-mail : [email protected]

ค�ำนิยม

ในกระบวนการเรยี นการสอนในยคุ ปจั จบุ นั นน้ั เนน้ ผเู้ รยี นเปน็ ศนู ยก์ ลาง ซงึ่ แตกตา่ งจาก
อดีตที่เนน้ ครเู ป็นศูนย์กลาง การมสี ว่ นร่วมของผเู้ รียนจึงมีความส�ำคญั มาก เพราะจะท�ำใหผ้ เู้ รยี น
มคี วามสุข และสนุกกบั การเรยี นในแตล่ ะวชิ า เน้ือหาในรายวิชาใดท่ีให้ผู้เรียนมสี ว่ นรว่ มมาก เชน่
น�ำเสนอ อภิปราย สรุปผล คณาจารย์ เปน็ เพยี งผ้ใู หค้ �ำเสนอแนะเท่านัน้ รายวชิ าท่ีมลี กั ษณะการ
มีสว่ นร่วมของผ้เู รียนมาก หนึง่ ในน้นั คอื วชิ าสมั มนาพระพทุ ธศาสนา
การศกึ ษาวชิ าการทางพระพทุ ธศาสนา ทเี่ นน้ ใหผ้ เู้ รยี นมสี ว่ นสำ� คญั ในการเสนอปญหาตง่ ๆ
ในรูปแบบเชิงบูรณาการกับศาสตร์สมัยใหม่และเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นในโลกยุคปัจจุบัน
ท่ามกลางความเปล่ียนแปลงทางสังคมอยู่ตลอดเวลา การศึษาบทบาทของพระสงฆ์ในครั้ง
พุทธกาล, หลังพทุ ธกาล และในยคุ ปจั จบุ ัน เพื่อวเิ คราะหเ์ หตุการณแ์ ละปญั หาตา่ งๆ ร่วมกัน โดย
ยึดหลักพุทธธรรมเป็นสำ� คัญ เพ่ือน�ำเสนอต่อสาธารณะชน อันจะป็นแนวทางแห่งการเกิดสัมมา
ทิฏฐติ ่อไป
ขออนุโมทนาต่อท่านพระมหาดาวสยาม วชิรปัญโญ, ผศ.ดร. ผู้รับผิดชอบต่อรายวิชา
สัมมนาพระพุทธศาสนา ที่ได้ผลิตต�ำราออกมาเผยแผ่ในวงกว้าง อีกทั้งวิชาน้ียังเป็นวิชายังเป็น
วชิ าที่ผลงานเพอ่ื ขอเสนอต�ำแหน่งทางวชิ าการไดผ้ า่ นคณะกรรมการตรวจไปแล้ว ๒ ชุดคอื คณะ
กรรมการภายใน และกรรมการที่แต่งต้ังจากมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยอีกด้วย
หนังสอื เลม่ นจ้ี ะเปน็ แบบอย่างของการศกึ ษาเชิงสมั มนาเพื่อเผยแผ่ในวงวิชาการใหก้ วา้ งขวางตอ่
ไป ขออนุโมทนาในความวิริยะ อุตสาหะของท่านพระมหาดาวสยาม มา ณ โอกาสนี้ดว้ ย

พระโสภณพฒั นบัณฑิต, รศ.ดร.
รองอธิการบดี มจร.วิทยาเขตขอนแก่น

(5)

คำ� น�ำ


วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา (Seminar on Buddhism) เป็นวิชาแกนหลกั ท่ีส�ำคัญของ
หลกั สตู รพทุ ธศาสตรบณั ฑติ และพทุ ธศาสตรมหาบณั ฑติ ของมหาวทิ ยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราช
วิทยาลัย นิสิตจะต้องศึกษาตามจุดประสงค์ของวิชานี้เพ่ือให้นิสิตได้มีโอกาสเสนอเร่ืองต่างๆ ที่
เกยี่ วขอ้ งกบั พระพทุ ธศาสนาเขา้ รว่ มสมั มนา เสวนา เพอื่ หาขอ้ สรปุ วธิ แี กไ้ ข ทางออกรว่ มกนั วชิ า
นี้ จึงเน้นท่กี ารมีสว่ นรว่ มของนสิ ิตมากที่สดุ
สงั เขปรายวิชา ไม่ได้ระบุชัดเจนว่า เรื่องใด เร่ืองหนึ่งไว้ โดยเฉพาะ แต่ให้กรอบแนวคดิ
กว้างๆ ในประเด็นทางพระพุทธศาสนามาอธิบาย วิเคราะห์วิจารณ์ สังเคราะห์ โดยเฉพาะท่ีมี
ผลกระทบต่อพระพุทธศาสนา เช่นเร่ือง อาเซียนกับพระพุทธศาสนา เร่ืองสิทธิสตรีในการบวช
ภกิ ษุณี หรอื พระพทุ ธศาสนากับธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดล้อม เป็นตน้
เอกสารประกอบการสอนนี้ ได้จัดท�ำขึ้น เพื่อให้นิสิตใช้เป็นแนวทางในการศึกษา
หาความรู้ และแนวทางในการศึกษาค้นคว้า น�ำมาเสนอ เพือ่ สัมมนาร่วมกันในชัน้ เรยี น เมื่ออ่าน
เน้ือหาจากสังเขปรายวิชานี้แล้ว นิสิตต้องศึกษาค้นคว้าเพ่ิมเติมอีก เพ่ือต่อยอดให้สมบูรณ์มาก
ยง่ิ ขน้ึ
ผเู้ ขยี น จงึ ขออนโุ มทนาขอบคณุ เจา้ ของตน้ ฉบบั เอกสาร หนงั สอื ตำ� รา งานวจิ ยั งานแปล
บทความทางวิชาการ และผลงานทางวชิ าการในลกั ษณะอนื่ ๆ ท่ไี ดน้ �ำมาประกอบการเขียนครงั้ น้ี
หวังเป็นอย่างยิ่งว่าเอกสารประกอบการสอน รายวิชาสัมมนาพระพุทธศาสนาน้ี คงมีส่วนในการ
ศกึ ษาคน้ ควา้ และเปน็ ประโยชนต์ ่อวงวชิ าการไดพ้ อสมควร
ขอขอบคุณทา่ นผูม้ สี ว่ นเก่ียวขอ้ งคอื พระโสภณพัฒนบณั ฑิต, รศ.ดร. รองอธกิ ารบดีที่
ได้ช่วยสนับสนุนผลักดันให้มีการพัฒนาด้านเอกสารประกอบการสอน รศ.ดร.เอกฉัท จารุเมธี
ชน ผช.อธิการบดีฝ่ายวิชาการท่ีได้ติดตามด้วยความห่วงใย ผศ.ดร.ฉลอง พันธ์จันทร์ จาก
มหาวิทยาลัยมหาสารคามที่ได้ตรวจสอบเอกสารประกอบการสอนให้ พระครูภาวนาโพธิคุณ
ผศ.ดร. ผอู้ ำ� นวยการสถาบนั วปิ สั สนาธรุ ะ (อดตี ผอู้ ำ� นวยการวทิ ยาลยั สงฆ)์ ทชี่ ว่ ยตรวจสอบ ความ
บกพร่องท่จี ะเกดิ ไมว่ ่าจะเป็นดว้ ยเหตุผลใดๆ ก็ตาม ผู้รวบรวมขอน้อมรับจากทา่ นผรู้ ทู้ ง้ั หลาย ที่
มสี ่วนชว่ ยแก้ไขนัน้ น�ำมาปรับปรุงแก้ไขให้สมบรู ณย์ งิ่ ขึน้ ต่อไป

พระมหาดาวสยาม วชิรปญโฺ ญ,ผศ.ดร.
อาจารย์ประจ�ำรายวิชา

สารบญั หนา้
(๕)
เร่อื ง (๗)
คำ� น�ำ (๑๖)
สารบัญ
มคอ.๓ รายละเอยี ดของวชิ า ๑
๒
บทที่ ๑ ความหมายของการสัมมนาทางพระพุทธศาสนา ๒
๑. ความนำ� ๕
๒. ความหมายและความสำ� คญั ๕
๓. ประโยชนข์ องการสมั มนา ๖
๓.๑ องคป์ ระกอบของการสัมมนา ๗
๓.๒ ผ้มู ีส่วนร่วมในการสัมมนา ๘
๓.๓ ความสำ� คัญของวทิ ยากร ๘
๓.๔ คณุ สมบตั ิวทิ ยากรทีด่ ี ๙
๓.๕ ลักษณะการสัมมนาท่ีดี ๙
๓.๖ ขั้นตอนการสัมมนา ๑๑
๓.๗ รปู แบบการจัดสัมมนา ๑๒
๓.๘ ข้นั ตอนการสมั มนา ๑๒
๓.๙ ผลส�ำเร็จของการสัมมนา ๑๓
๔. ความสำ� คัญของการสัมมนาพระพุทธศาสนา ๑๓
๔.๑ วตั ถุประสงคข์ องการสมั มนาทางพระพทุ ธศาสนา ๑๔
๔.๒ ประโยชนท์ ไ่ี ดร้ บั จากการสัมมนาพระพุทธศาสนา ๑๔
๕. จุดมงุ่ หมายในการสัมมนา  ๑๖
๖. การสัมมนาทางพระพทุ ธศาสนา ๑๗
สรปุ ท้ายบท ๑๘
คำ� ถามทา้ ยบท
เอกสารอ้างองิ ประจำ� บท

(8) หนา้

สารบัญ (ต่อ) ๑๙
๒๐
เรอื่ ง ๒๐
บทท่ี ๒ บทบาทของพระสงฆ์ในอดตี ๒๑
๑. ความนำ� ๒๒
๒. ประเภทของพระสงฆ ์ ๒๓
๓. พระสงฆช์ ดุ แรกในพทุ ธศาสนา ๒๔
๓.๑ พระอญั ญาโกณฑัญญะ ๒๕
๓.๒ พระสุภัททะ (พระสงฆ์องคส์ ุดท้าย) ๒๖
๓.๓ เปรียบเทียบพระสงฆ์เหมอื นหนู ๔ ประเภท ๒๗
๓.๔ เปรียบพระสงฆ์เหมอื นนายโคบาล ๒๗
๓.๕ อนั ตรายส�ำหรบั พระบวชใหม่ ๒๗
๔. พระสงฆท์ ่ีมบี ทบาทในอดีตคอื ๒๘
๔.๑ ฝ่ายเถรวาท (Theravada Scholars) ๒๙
๔.๒ ฝา่ ยมหายาน (Mahayana Scholars) ๓๐
๕. สาเหตกุ ารบวชในสมัยพทุ ธกาล ๓๑
๕.๑ สาเหตุการบวชในปจั จบุ นั ๓๒
๕.๒ ชนิดการบวชในพทุ ธศาสนา ๓๓
๕.๓ บุคคลทห่ี า้ มบวช ๓๓
๕.๔ อานสิ งส์การบวช ๓๔
๖. บทบาทของพระสงฆ์ในอดีต ๓๔
๖.๑ เป็นผู้น�ำค�ำสอนไปเผยแผ่ท่ัวโลก ๓๔
๖.๒ เปน็ ผสู้ ืบทอดอายุพุทธศาสนา ๓๔
๖.๓ เป็นผู้ปฏิบัตติ นใหเ้ ป็นตวั อย่าง ๓๔
๖.๔ เป็นท่ีพงึ่ ของประชาชนในดา้ นตา่ งๆ ๓๕
๖.๕ เป็นผปู้ ระสานไมตรี ๓๕
๖.๖ ผู้ชที้ างสวรรคใ์ ห้ ๓๕
๖.๗ เป็นตวั อยา่ งการใช้ชวี ิต ๓๕
๖.๘ เป็นผู้บำ� เพ็ญประโยชนต์ ่อสังคม
๖.๙ เปน็ อนาคตพทุ ธศาสนา
๖.๑๐ เป็นผนู้ ำ� ขา่ วสนั ตภิ าพมาใหป้ ระชาชน

สารบญั (ตอ่ ) (9)

เร่ือง หน้า
๗. บทบาทพระสงฆใ์ นสังคมไทย ๓๖
๘. บทบาทพระสงฆใ์ นสงิ คาลกสูตร ๔๑
๙. บทบาทของพระสงฆ์ในสายตาของประชาชนไทยในปจั จบุ นั ๔๒
๙.๑ บทบาทพระสงฆใ์ นทางลบ ๔๓
๙.๒ จดุ อ่อนของวงการสงฆ ์ ๕๐
๙.๓ การแกท้ ีเ่ รง่ ด่วน ๕๐
๙.๔ พระสงฆท์ ่มี ีบทบาทตอ่ สงั คมปจั จุบนั คอื ๕๑
สรปุ ทา้ ยบท ๕๓
คำ� ถามทา้ ยบท ๕๔
เอกสารอ้างองิ ประจำ� บท ๕๕

บทท่ี ๓ พระพุทธศาสนากับบทบาทของสตรี ๕๗
๑. ความน�ำ ๕๘
๒. ชนิดของสตรใี นพระพทุ ธศาสนา ๕๙
๓. สตรใี นฐานะภรรยาตามหลกั พระพทุ ธศาสนา ๖๑
๓.๑ จดั การงานดี ๖๑
๓.๒ สงเคราะหญ์ าต ิ ๖๑
๓.๓ ไมน่ อกใจ ๖๒
๓.๔ รักษาทรัพย์ ๖๒
๓.๕ ขยนั ขันแขง็ ๖๒
๔. วัตรปฏบิ ตั ิในบา้ นเรือน ๖๓
๕. ภรรยา ๗ ชนิด ๖๔
๖. สตรีทบ่ี ุรุษชอบ ๖๕
๗. ทุกขข์ องผ้หู ญงิ ๕ อย่าง ๖๖
๘. สตรีในฐานะของมารดา ๖๗
๙. สตรีในบริบทสังคมไทย ๖๘
๑๐. ปญั หาความรุนแรงในสตรี ๖๙
๑๑. ปญั หาสตรใี นสังคมไทย ๗๑

(10)

สารบญั (ตอ่ )

เรือ่ ง หนา้

๑๒. บทบาทเชิงบวกของสตรใี นพระพุทธศาสนา ๗๒

๑๒.๑ สตรเี ปน็ คนท�ำใหพ้ ระพุทธองค์ประสูติ (พระนางสิรมิ หามายา) ๗๒

๑๒.๒ สตรที ี่ทำ� ให้พระพทุ ธเจา้ ตรสั รู้ (นางสุชาดา) ๗๓

๑๒.๓ สตรีทำ� ให้พระพุทธเจ้าพน้ จากการโจมตีของมาร (นางธรณีวสนุ ธรา) ๗๓

๑๒.๔ สตรีทท่ี ำ� ให้ประทานอนญุ าตบวชภิกษุณี (พระนางปชาบด)ี ๗๕

๑๒.๕ สตรที อ่ี นุญาตให้มกี ารถวายผา้ อาบน�้ำฝน (นางวสิ าขา) ๗๖

๑๒.๖ สตรที ท่ี �ำใหม้ ีการถวายกฐนิ (นางวิสาขา) ๗๖

๑๒.๗ สตรีผนู้ ำ� สามีมานบั ถอื พระพุทธศาสนา ๗๗

๑๓. ความส�ำคญั ของสตรีในพระพทุ ธศาสนา ๗๗

๑๔. บทบาทเชิงลบของสตรีในพระพุทธศาสนา ๘๐

๑๕. พระพุทธศาสนากบั เพศพาณิชย์ ๗๒

๑๕.๑ โสเภณใี นพทุ ธศาสนา ๗๓

๑๕.๒ ลกั ษณะโสเภณสี มยั พทุ ธกาล ๘๕

๑๕.๓ มารยา ๔๐ ประการของโสเภณ ี ๘๖

๑๕.๔ ท่าทีของพระพทุ ธศาสนาต่อกามคุณ ๘๖

๑๕.๕ โสเภณีในสังคมไทย ๘๗

๑๖. สาเหตุของการคา้ ทางเพศ ๙๐

๑๖.๑ เพ่ือบ�ำบดั ความใครข่ องผูช้ าย ๙๐

๑๖.๒ เพราะความยากจน ๙๐

๑๖.๓ ถูกหลอกไปขาย ๙๐

๑๖.๔ เพราะติดหรู ฟมุ่ เฟือย ๙๑

๑๖.๕ เพราะแขง่ ขันดา้ นวัตถ ุ ๙๑

๑๖.๖ เดก็ สาวใจแตก แตเ่ ลก็ ๆ ๙๑

๑๖.๗ มีสง่ิ ยัว่ ยมุ าก กระตุ้นอารมณม์ าก ๙๒

๑๗. ปัญหาทต่ี ามมาจากการบรกิ ารทางเพศ ๙๒

๑๗.๑ การแพร่เชื้อกามโรค ๙๒

๑๗.๒ การแพร่ระบาดของยาเสพตดิ ๙๓

๑๗.๓ ปัญหาการทำ� แทง้ ๙๓

สารบัญ (ตอ่ ) (11)

เรอ่ื ง หน้า
๑๗.๑ ปญั หาครอบครวั หย่ารา้ ง แตกแยก ๙๕
๑๗.๒ ปญั หาเด็กกำ� พรา้ ๙๖
๑๘. วิธแี กไ้ ขการค้าเพศพาณิชย์ ๙๖
๑๘.๑ เพ่มิ บทลงโทษให้มากขึ้น ๙๖
๑๘.๒ จำ� กดั สถานเรงิ รมย์ ๙๗
๑๘.๓ ปลูกฝงั คุณธรรมทดี่ ีงาม ๙๗
๑๘.๔ สังคมช่วยกนั ประณาม ๙๗
๑๘.๕ ปิดกนั้ สื่อย่วั ยุ ๙๗
๑๙. การก�ำเนิดภกิ ษณุ สี งฆ์ ๙๘
๑๙.๑ ความหมายและความเปน็ มาของภิกษณุ ี ๙๙
๑๙.๒ ข้อแตกตา่ งระหว่างวินยั ของภิกษุและภิกษณุ ี ๑๐๑
๑๙.๓ ภกิ ษณุ กี ับต�ำแหน่งเอตทคั คะ ๑๐๓
๑๙.๔ การสญู วงศ์ของภกิ ษุณีฝ่ายเถรวาท ๑๐๕
๑๙.๕ การพยายามรื้อฟื้นภิกษุณีสายเถรวาทในปัจจบุ ัน ๑๐๕
สรุปทา้ ยบท ๑๐๙
ค�ำถามท้ายบท ๑๑๐
เอกสารอ้างอิงประจำ� บท ๑๑๑

บทที่ ๔ หลกั ธรรมทีช่ าวพทุ ธมกั เข้าใจผดิ ๑๑๙
๑. ความนำ� ๑๒๐
๒. สาเหตทุ ่ที ำ� ให้เขา้ ใจหลักธรรมผิด ๑๒๐
๓. หลักธรรมท่ีมักจะเขา้ ใจผิดอย่เู สมอ ๑๒๑
๓.๑ ความสันโดษ (Contentment) ๑๒๑
๓.๒ จฬู เสฏฐีชาดก ตัวอย่างแห่งความขยนั ๑๒๔
๔. การจ�ำนนต่อโชคชะตา (Surrender to fate) ๑๒๖
๕. การยอมใหพ้ ระพทุ ธศาสนาเป็นไปตามยถากรรม ๑๒๖
๕.๑ พระติชกวางด๊ึก ตัวอย่างการไม่ยอมใหพ้ ระพทุ ธศาสนา
ไปตามยถากรรม ๑๒๗

(12)

สารบัญ (ตอ่ )

เรอ่ื ง หนา้

๕.๒ ผลงานชิน้ โบว์ด�ำของประธานาธิบดโี งห์ดนิ เดยี มตอ่ พระพุทธศาสนา ๑๒๗

๕.๓ ฝอกวางซาน วดั ตวั อยา่ งของการเผยแผ ่ ๑๒๘

๖. ท�ำดไี ด้ดีมีที่ไหน ทำ� ชัว่ ไดด้ มี ถี มไป ๑๒๙

๖.๑ หลกั กรรมนอกพทุ ธศาสนา ๑๓๐

๖.๒ ลักษณะการให้ผลของกรรม ๑๓๑

๖.๓ ผลของการไมเ่ ชอื่ กรรม ๑๓๓

๗. พทุ ธศาสนาจะเส่ือมภายในห้าพนั ปี ๑๓๓

๘. ความเช่ืออน่ื ๆ ๑๓๗

๘.๑ ถวายอาหารตามความชอบของคนตาย ๑๓๗

๘.๒ ทอดผา้ ปา่ ใหโ้ รงเรียน ๑๓๗

๘.๓ พรหมลิขิต – กรรมลิขิต ๑๓๘

๘.๔ ชวั่ ชา่ งชี ดชี า่ งสงฆ์ ๑๓๘

๘.๕ ความเชอื่ เร่อื งพระสงฆ์ ๔ รปู ๑๓๙

๘.๖ ความเชือ่ ในไสยศาสตร์ ๑๓๙

๘.๖ แนวทางแก้ไข ๑๓๙

สรปุ ท้ายบท ๑๔๐

ค�ำถามทา้ ยบท ๑๔๑

เอกสารอา้ งอิงประจำ� บท ๑๔๒

บทที่ ๕ พระพุทธศาสนากับปญั หาสง่ิ แวดลอ้ ม ๑๔๕
๑. ความนำ� ๑๔๖
๒. ความหมายของสง่ิ แวดล้อม ๑๔๖
๓. ปัญหาส่งิ แวดล้อม ๑๔๗
๓.๑ ปัญหาป่าไม้ถกู ท�ำลาย (The Forest had been destroyed) ๑๔๘
๓.๒ สตั วป์ ่าสูญพันธ์ (Wild live extinct) ๑๕๐
๓.๓ ปญั หาขยะลน้ เมือง (The Garbage overflow) ๑๕๒
๓.๔ ปญั หาน�้ำเน่าเสยี (The river was rotted) ๑๕๔
๓.๕ ปัญหาควนั พิษในอากาศ ๑๕๖

สารบัญ (ต่อ) (13)

เร่อื ง หน้า
๓.๖ ปญั หาโลกรอ้ น (The Global Warming) ๑๕๘
๔. สาเหตขุ องการเกดิ ปัญหาส่ิงแวดลอ้ ม ๑๕๙
๔.๑ สาเหตุจากมนุษย์ ๑๕๙
๔.๒ สาเหตุจากธรรมชาติ ๑๖๑
๕. เหตุการณส์ ำ� คญั ในอบุ ตั ภิ ัยของไทย ๑๖๒
๕.๑ เหตกุ ารณ์สึนามิ ๑๖๒
๕.๒ เหตุการณน์ �้ำทว่ มในประเทศไทย ๑๖๕
๖. พระพทุ ธศาสนากับธรรมชาติ ๑๖๖
๖.๑ พระพทุ ธเจ้ากับตน้ ไม ้ ๑๖๗
๖.๒ พระวินัยทเี่ กี่ยวขอ้ งกบั การจัดการสิ่งแวดล้อม ๑๖๘
๖.๓ พระสงฆท์ ี่มีบทบาทในการอนุรักษป์ ่า ๑๗๓
๖.๔ วดั ปา่ กับการอนรุ กั ษ์ป่าและสิ่งแวดล้อม ๑๗๗
๗. ความผูกพันระหว่างพระพทุ ธศาสนากับสงิ่ แวดล้อม ๑๗๘
สรุปท้ายบท ๑๘๐
คำ� ถามท้ายบท ๑๘๑
เอกสารอ้างอิงประจ�ำบท ๑๘๒

บทท่ี ๖ พระพทุ ธศาสนากบั ยาเสพติด ๑๘๕
๑. ความน�ำ ๑๘๖
๒. ความเป็นมาของยาเสพตดิ ๑๘๗
๓. ประเภทของยาเสพติด ๑๘๗
๔. สาเหตทุ ่ตี ดิ ยาเสพติด ๑๙๗
๔.๑ โทษของยาเสพติด ๑๙๗
๔.๒ เดก็ เยาวชนท่ีเป็นเปา้ หมายของยาเสพตดิ ๑๙๙
๔.๓ วิธีปอ้ งกันยาเสพตดิ ในหมเู่ ยาวชน ๒๐๐
๔.๔ การแกไ้ ขปัญหาอยา่ งย่ังยืน ๒๐๐
๕. บทบาทพระพทุ ธศาสนาตอ่ ปัญหายาเสพตดิ ๒๐๑
๖. บทบาทพระสงฆไ์ ทยในปจั จบุ นั ๒๐๑

(14) หน้า
๒๐๒
สารบญั (ต่อ) ๒๐๔
๒๐๕
เรอื่ ง ๒๐๖
๖.๑ พระภิกษสุ ามเณรกบั ปัญหายาเสพตดิ ๒๐๗
๖.๒ วิธีแก้ไขพระสงฆ์ติดยา
สรุปท้ายบท ๒๐๙
ค�ำถามทา้ ยบท ๒๑๐
เอกสารอ้างองิ ประจำ� บท ๒๑๐
๒๑๒
บทที่ ๗ มหาวทิ ยาลยั สงฆก์ บั อนาคตพระพุทธศาสนา ๒๑๔
๑. ความน�ำ ๒๑๔
๒. ความเป็นมาของการศึกษาสงฆ ์ ๒๑๖
๓. พฒั นาการของสถาบนั การศกึ ษาสงฆ์ในอินเดียโบราณ ๒๑๙
๔. สถาบนั การศึกษาพระพุทธศาสนานานาชาต ิ ๒๒๐
๔.๑ ประเทศไทย (Thailand) ๒๒๑
๔.๒ ประเทศไตห้ วัน (Taiwan) ๒๒๑
๔.๓ ประเทศกมั พชู า (Cambodia) ๒๒๒
๔.๔ ประเทศเวยี ดนาม (Vietnam) ๒๒๒
๔.๕ ประเทศอินเดยี (India) ๒๒๒
๔.๖ ประเทศลาว (Laos) ๒๒๓
๔.๗ ประเทศเกาหลี (South Korea) ๒๒๓
๔.๘ ประเทศอเมรกิ า (USA) ๒๒๓
๔.๙ ประเทศญป่ี ุ่น (Japan) ๒๒๔
๔.๑๐ ประเทศศรีลังกา (Sri Lanka) ๒๒๖
๔.๑๑ ประเทศพมา่ (Myanmar) ๒๒๗
๔.๑๒ ประเทศสิงคโปร์ (Singapore) ๒๒๘
๕. อนาคตมหาวทิ ยาลัยสงฆ ์
สรปุ ทา้ ยบท
ค�ำถามท้ายบท
เอกสารอา้ งองิ ประจำ� บท

สารบัญ (ตอ่ ) (15)

เรือ่ ง หน้า
บทที่ ๘ พระพุทธศาสนากบั อาเซียน ๒๓๑
๑. ความนำ� ๒๓๒
๒. ความเป็นมาของอาเซียน ๒๓๒
๒.๑ โครงสรา้ งของสมาคมอาเซยี น ๒๓๔
๒.๒ วตั ถปุ ระสงคข์ องสมาคมอาเซียน ๒๓๔
๒.๓ หลกั การอาเซยี น ๒๓๕
๓. สามเสาหลกั อาเซยี น ๒๓๖
๓.๑ ประชาคมการเมอื งความม่ันคงอาเซยี น
(ASEAN Political-Security Community หรือ APSC)  ๒๓๖
๓.๒ ประชาคมเศรษฐกิจอาเซยี น
(ASEAN Economic Community หรือ AEC) ๒๓๗
๓.๓ ประชาคมสงั คมและวฒั นธรรมอาเซียน
(ASEAN Socio - Cultural Community หรือ ASCC) ๒๓๘
๔. อาชพี สงวนของไทย ๒๓๙
๕. ข้อแตกตา่ งของประชาคมอาเซียน ๒๔๒
๕.๑ มคี วามหลากหลายด้านศาสนา ๒๔๒
๕.๒ มีความหลากหลายดา้ นชาตพิ นั ธ์ ๒๔๒
๕.๓ มรี ะบบการปกครองทีแ่ ตกต่างกนั ๒๔๒
๖. ลักษณะเฉพาะของอาเซยี น ๒๔๓
๗. อาเซียนกับนโยบายดา้ นศาสนา ๒๔๔
๘. พระพทุ ธศาสนากบั ประชาคมอาเซยี น ๒๔๕
๘.๑ ประเทศพมา่ (Myanmar) ๒๔๕
๘.๒ ประเทศไทย (Thailand) ๒๔๗
๘.๓ ประเทศกมั พชู า (Cambodia) ๒๔๘
๘.๔ ลาว (Laos) ๒๔๙
๘.๕ ประเทศเวยี ดนาม (Vietnam) ๒๕๐
๘.๖ ประเทศสิงคโปร์ (Singapore) ๒๕๑
๙. ความทา้ ทายของพระพุทธศาสนาในเวทีอาเซยี น ๒๕๒

(16) หน้า

สารบัญ (ต่อ) ๒๕๓
๒๕๔
เร่ือง ๒๕๕
๑๐. ผลกระทบกับพระพทุ ธศาสนาเมอื่ เขา้ สอู่ าเซยี น ๒๕๗
๑๑. พระพทุ ธศาสนากับการเตรียมการกอ่ นเขา้ สู่อาเซียน ๒๕๘
๑๒. พระพทุ ธศาสนาจะปรบั ตวั อยา่ งไรเมื่อเขา้ อาเซยี น ๒๕๙
สรุปทา้ ยบท
ค�ำถามทา้ ยบท
เอกสารอา้ งอิงประจำ� บท

ภาคผนวก
- มคอ. วิชาสัมมนาพุทธศาสนา

สารบญั ตาราง (17)

ตารางที่ ๑ สถติ ภิ ิกษสุ ามเณรในประเทศไทย สำ� รวจลา่ สดุ พ.ศ.๒๕๕๖ ๓๗
ตารางท่ี ๒ เปรียบเทยี บศีลของภิกษ-ุ และภิกษุณ ี ๑๐๒
ตารางที่ ๓ ปาราชกิ ๘ ของภกิ ษณุ ี ๑๐๒
ตารางท่ี ๔ ตารางสถิติประชากรไทย ๑๕๙
ตารางที่ ๕ สรุปความเสียหายในแต่ละประเทศจากเหตกุ ารณส์ นึ ามิ ๑๖๔
ตารางท่ี ๖ สรุป ผ้เู สยี ชีวิตจากสึนามใิ นประเทศไทย ๑๖๕
ตารางที่ ๗ สรุปตน้ ไมท้ ีต่ รัสร้ขู องพระพุทธเจ้าองค์ตา่ งๆ ๑๖๗
ตารางท่ี ๘ สรุปอารามปา่ ในสมัยพทุ ธกาล ๑๗๑
ตารางท่ี ๙ สถิตผิ ตู้ ดิ ยาเสพตดิ ในจังหวัดต่างๆ ของประเทศ ๑๙๘
ตารางที่ ๑๐ จำ� นวนผู้เขา้ รับการบำ� บัดยาเสพติด ๑๙๘
ตารางท่ี ๑๑ ข้อมูลพื้นฐานของอาเซยี น ๒๓๖
ตารางที่ ๑๒ มรดกโลกในอาเซยี น ๒๓๙
ตารางที่ ๑๓ ขอ้ มูลอาเซียนทว่ั ไป ๒๔๑
ตารางที่ ๑๔ สถิติผูน้ ับถือศาสนาตา่ งๆ ในอาเซยี น ๒๕๓
บรรณานกุ รม ๒๖๙